Yr Amserau

At Ein Derbynwyr. g Dymuna y Cyhoeddwr hyspysu y rhai a anfonas- ant arcbebion o'r newyJd am y rlufyn diweddaf, fod yn ddrwg iawnganddo am na buasui yn gallu cyd- svni,) a'u ceisiadau yn gytit. Pr\surdeb gyda rliag barotoadau tuag at yr etlioliad cyllietiinol yn y dref Lon, a acbosodd icido fetbu talu sylw prydiawn i'r arcbebioD. CYHOEDDIR yr Amspran BOB WYTHNOS. Y mae wedi ei fat'n- nodi, t'el y gellir ei gyfeirio yn ddidoll i unrhyvv bartLi yn y Deyrnas Gyfuaol. 1:;i bris sydd fel y canlyii.- BLAE.V-DAL,—10s. am fhvycidyn; 7s. UC. am lianer bhvyddyn 39. 9c. am cinvarter bhvyddyu. Os AH GOEL,—17s. am tlwydd- yn 8s. tic. am lianer bhvyddyn 4s. Lie. am chwarter blivydd- yn. Ni wneir un sylw o arcbebion oddiwTth ddyeitriaid heb fluen-dal. Cyfeirier yr arcbebion forders) am yr Amserau i Ifr. John Lloyd, Amserau Ojfice, 17, Queen Anne-strect, Liverpool; ae efe svdd i dderbyn yr lioll daliadau. Gellir unfun p jntaye stamps (ceiniogau) am 7s. tic. a than hyny, ac Arcbebion (Post OJ/ire Orders; am symau uwchiawliyny. Nis gallwn sicrliaa yr an- fonir rhilyuau ychwanegol i neb oddieithr i'w haivhebiua ddyfod i law ddeaddydd o leiaf, cyn dydd ei gyhoeddiad. laAUI. Y LLYTIU ilAU A .R ARCHEDIOX AM Alii AN".— OI^GWYLIR 1 bob goliebydd a derbyavdd dalu traul cludiad ei holl Iv' ihvr- au ynghyd a thrrul y Pout Office Orders. Cotier, os not bydd í stamp cylatebol i doll y Uvtliyr gael ei ddodi arno, y gorfydd fr derbynyd(l chd Ll toll ,l,l",b/:I!J. neu ùeicliu cleJ'byn y llythy¡-; gan na dderbynii arian yn rhag-dal Y11 y llytbyrdai. AuxEwynpi" JALIADAC.—Kr mwyn i n rlerbyuivvr ddeall pa bryd y hydd eu t diatlau i 1'yiiy, rhoddir y rhii'yn olaf ond un o bob rliagdaliad utnvn amlen fe/en, yn Un un wen, a dealli-r mai y rtiilya nes lJ fYllil yr ulaf, os na adnewYllclir y Laliad cv" a cyboeddi vThityu canlyuol. 1 t.J"" Caniatcir yr elw arierol i ddospartlnvyr. DALIER SY.W,-By,1rl pob Newyddiadur a gyfeirir i wlad dramor, neu i Dietedigaeth Frytanaidd, yn dilarostyngedig i giel ei atal, oddieitbr iddo g'a,! ei rjidi ya y ilytiiyrciy o l'ewn saitn niuTnod i ddydd ei gyaoeddiad. AT IIYSBYSWYR. Gan mai yr Amserau ydyw y Newyddia.lur hdJ.eth,Lf ei gylchrediad yn y Dywysog- aetb; y fa ydy-r y cyl'rwng goren i gvLoeddi Hysbysiadau j yn myn? y Cymry. Cyboaddir unrhyw hyflbysiail heb fod j uwchlasr 0 llinell am a :2c. e,mboblItueIl (yq cynw" I 50 o lythyreuauj )'ohwaneu*ol. Lieiheir y prisiau pan lyudis I vn mynychu cyboeddi yr un Hysbysiad. ,TO ADVERTISERS. I The Amserau being the most extensively circulated News- paper in tiw I'riueipality, is the best medium for publish- insf all kinds of Advertise- ments amonS" the Welsh peo- pie. The terms are lowsix j line" and ¡Hí.r. three shil- lings; and two pence for each additional line (containhg alioul: letters). Discount will h' allowed on Advertise- ments repeatedly inserted.

DICHEf.LION TOBIAIDD. Gellir penderfynl1 fud yr achos hwnw yn a drygionus ac y byddo raid cael tw\ll, dichellion, a clielwyd(lau i'w f\.iin,,il a'i gal-io yti nilteil rbaid bofyd fod pieidwyr yr achos Invuw yn ym deimladwy o'i weuuid a'i dtlrygedd pan y defuydu- i iant y fath aiiau i yrnladd drooto. Y cvirvw ycJyw yr arfogaetti a ddefuyduia y Toriaid i ddwyn eu hamcaniou yn mlaea bob auiser crioe ]; ac y uiacnt drwy hir ymarleriad wedi uyfod erin n byn Yll Len- campwyr yn y defnyddiad o liori, Kiied ea t'.vvli a'u celwyddau fel llifeiriant cryf drwy y deyinas y dyddiau byn. Asiant gclwyddau na allasai neb ond Toriaid eu dyfeisio a a cydio wrtli eu gilvdd, a lluniant fesurau i gyriiaedd eu dybenion, tcilwlIg o ddyfnderau Satan ei hunan. Y inae yn drueni gweled un dyu diniwed a chydwybodol yn uiysg y fatb blaid, a chyda'r fath aciios. Y uiao arnbcli un felly w gael a'r lien ar ei Jvgaid, yn cael ei "1:) J arwain ymaitlt yu ewiriondeb heb wybod i 1J,1. ie | y mae yn myned, felyv arweinid yr IsnieiiaiJ gynt i gefnogi gwrtbryfoi Alisalom. Hen a; vvyd lair y blaid bon gyni oedd—Church | in danger. Pa fesur bynag o ddiwygiad gwladol a fyddai ar droeci, Church in danger f.: "dai y waedd j fawr a ddyrcbefid yn ei erbyn. Ond y mac hwu weitiiian wedi colii ei effaitb bion yn liwvr,—Pro- testantism in danger ydyw y ei-i yn awr; ac er mw-yn diogtdu Protestaniactli, debygid, v cynhyrfa y blaid bon nef a daear y dvdJiau hvn. Nid yw hyu oil ond rhagrith a thwyJI; cymeraut fantais ar deimlad Protestanaidd y wlad, gin ytn- drectiti el tit-o;. yn iii,"eiiiatt at eu ilielin eii "ILInatil: trethu bara ac angenrbcidiau ereill Lywyd dyn yw y gwir amcan yn y pen draw ac nid yw Protest- aniaeth ond llwch i'w fwnv i Ivgaid y bobi i'w | dallu, tel y galiant eu b&rwain wrth eu bew\Jlvs. i Nos Wener diweddaf, bu cyfarfod mawr yn y Royal AmpiiiUieatre y dref hon, o Brotestamaid rhydugarol o bob enwad, i wrando ar Card- well ac Ewart Yll traothu en syniadau gwladyddol. 1 Rhoddai y ddau Ibnedd'.vr /awr foddionrwydd i'r j dyrfa orluosog o wrandawyr oedd rn bresenol; a M 91 phasiwyd psaderfyutad. unfrydol yn mron, en bod yn deilwng o gelnos;acth wresog yr etiiohvyr. Yr j oedd yn bresenol iiifer o ysjarthion dynoJiaeth- gwehilion gwaelaf y drdwccli dyfod, ac yn deb- I ygol wedi eu cyilogi a'u haut'ou o bwrpas i ulluu- yddu y cytariod. Cadweat 1.100 math 0 swn a nadau i geisio drygu y siaradwyr, ond metbasant vn deg allwyddoyneu cais; cariwyd y cyfaifod trwodd yu ilwyddiannus er cu gwaetbaf. Y nutc yn deilwng o gofuodiad, Ilil cheisiodd y blaid i'yddirydig yrt y dret hon erioed, allonyddu un eyfarfod cyboeddus agynlieiiti 15,,111 eu gwi th .vynebwu-: cant ymgyuuli v y jl: t!i a ivnont, heb i neb gtisio eu tarfu ua'a ilu.d'o Ond nid t'?i?y yr yraddygant hwy tuag at en glrrlh N,rnci(i,aiit liwy tua,, ,it eti wynebw?i-: ciltw o i-3-w cytarfod or fath i adonyddii a theriysgu bol, i Gwyrmei?raidyranv.ana!d hynya dda, na ad eu bachos sefyil yu wyncb rheswm a gwirionedd; am bynlv, foidi a eu ilais. j Gan na ailant atal dynion rhag myned i'r fatb j gy?tbdydd. cy)!ogaQt gread?n.ud t.a wacth gan- ddynt pa beth a wneiont—creadurhud wedi ym ddarosr.vng ac y.-rlygru i'r iath raddau, i'ti na j -vyddant beth yw y teimlad lleiaf o baroh jdd\ctJ vy(Ida?t be',Ii ??v t,,?:mlad Ilel-af btr. Ii icid?nt' boddi swn ygeiriau yrofnant cu dylanwrd. Dymu ddadi fawr olaf yr aehos Toriaidd,—ysgveclifevdd asynaiud y cyflogweis'.ou is-jiwaeiion byn ac v mae yn ddadi wir deilwng o acbos sydd yn byw. yn syniad ae yn bod, mewn dichellion, auwiredd, a i Deallwn fod y ddwyblaid wrtbwyceool wedi amcami cael cvfan'od Cymieig bob un yn y divi hoa yn fllan. Cytunodd y Toriaid i wabodd Syi Watkin W, Wyuu i ddvfod i gymeryd y gadair yu yn eu eyfarfod hwy. Aeth un o'r ymgeiswyr, Mr. Mackenzie, gyda boneddwr arall o'r blaid, i Lun- dain ar y dydd Sabboth, wytbuos i'r diweddal, ac ymgynghorasant a. Syr Watkiu yn yr acbos. Ië, ddarllenwyr, ar y dydd Sabboth, aetb y sound Protestant Mackenzie o Liverpool i Lundain gyciti sound Protestant arall, i gyrchu y sound Protestant Syr Watkin, fel un neges beth bynag, yma i'n hargylioeddi ni y Cymry o'ti dyledswydd bwysig i roddi em pleidleisiau dros Brotestaniaid a Phro- tebtaniaeth Wei, riiag y fath sound Protestants, r gwareded y ncfoedd iii Ond er byn oil, cleallwn i tod ambell Yraneillduwr Cymreig yn y dref hon, raor feddal ei ben, a diegwyddor ei galon, ag y gwna ei oreu o biaid y sound Protestants byn Oud bid a fyno, llwyddodd y sound Protestants Mackenzie a'i gyfaill, i gael gan y sound Protestant Syr Watkin addaw dyfod i lawr yma i'n gwneuthur ni y Gymry yn sound. Protestants fel hwythau, ar yr amod fod i'r cyfarfod gael ei gynnal ddydd Sadwrn (y diweddaf), dan yrenw o foJ yn gyfarfod i'r dyben o gynorthwyo yr Ysgol Rad Gymreig mewn cvsylltiad a'r Eghvys Sefydiedig yu y dref, ac nid yu gyfarfod politieaidd,—y gel I id troi y cyfarfod i'w wir ddyben yn ddigon rhwydd, ond mai doethach fyddai cuddio yr amcan o'r golwg wrth bysbysyu y cyfaifod. Dyma sound Protest- autism eto,-yn hytrach, a rhoddi ei wir enw arno -sounrl Toryism—sound Jesuitism-sound rascal- ism—sound unrbyw beth ond sound honesty. Ysgrif- enwyd hyn o Lundain, at foncildwr o'r blaid yn y dref hon; a rhywlodd, na wyr neb I)it fodd, cafodd rhyw un, na wyr neb ond ei hunan pw)", afael yn y llythyr, ac anfonodd ef i'w gyhoeddi yn y Mer- cury ddydd Gwener. lJiigynodd yr huddugl i'r cawl yn ddisymwth, ac andwyodd ef. Aeth yn gyifro ac yn derfysg gwyllt drwy yr boll wersyll; dyrysvvyd yr holl arncan, a thorwyd ar draws y eyfarfod Beth a wneir eto, amser a ddengys. Trucni mawr fyddai i ni gael ein hymddifadu o'r budd a'r hyfrydwch o gael gwrando ar hyawdledd araetbyddiaetb ysplenydd ac anghymarol y Dar- wnig o Wynnstay, yr hwn sydd wedi bod o ddo- chreuad ei fjwyd cyboeddus hyd yn awr, vn potelu ei daleutau a'i alluoedd, heb erioed eu dtt- n yddio a'u gwauhau drwy ymarferiad, erbyn y filth amser a hwn. Gobeithiwn y gellir liunio riiyw ddyfais olygus eto, a llwvddo yn well i'w dirgelu y tro uesaf, fel y galio cdyfod yma i ddadgorcio y costrelau, ac y caffoni ninau yfeel yn helaeth o wiuoedd ei atbrylitii, yn gystal â'n dysgu an goleuo yn ein dyledswyddau fel sound Protestants. Dealiwn wrth y Carnarvon Herald yr wythnos ddiweddaf, fod Toriaid Arfon wedi detf'ro o'r ile- wyg dram a'u daliodd, pro ddeallusaut fod Mr Davies wedi penderfyuu dyfod yn mlaen fel ym- geisydd. Disgynodd cyfarchiad Mr. Davies at yr etholwyr fei taranfolit arnynt. Dywed yr Herald fod wynebpryd lr. Hughes, yn hirbruddaidd ry- feddol o hyny iiyd y dydd hwn. Ond modd byn- ag, cawsaat eu hamuli atyut; ac y mae Arglwydd Newboro, a chrach ysweiuiaid, a man gvnflonau y blaid yn awr ar waith, yn cyrchu ac yu liiedeg yn 01 ac yn mlaen, i ai-lor yr hen drieiau btidron. ithydd yr Herald fflatigell dost ar eu gwarau, yr bon a raid tod wedi aredig ewysau dyfuicn vn ddynt. Dyuoetbai eu ca.btiau cywilyddus yu y modi mwyaf minioj ac edbithiol. eti bod yn ceisio g.vneyd yr ymgjisydd (Mr. Hughes) yn j bob peth i bawb, yn rhyddfasnachsvr yma, ac yn gyfaill yr amaethwyr acw—yn no Id-vr y bobl ieu- aiiic,-vu Eglwyswr, yn gyfaill yr Yuineillduwyr, -.)1\ wr o waedoliaeth uehel, &t;. Y mae ganddynt ambell i ffordd bur ddigrif o deiralo psis y bob! medd yr Hemlcl yn mhellach. «' Kiiybudd:aut yr Aunibyuwr, y Wesleyad, y s,,I.od gwael r Calfiniaid :—ceisiant berswadio y Calfiuiaid, drwy dd.vyn ar gof iddynt fod erthvglau yr Eg. lwysyn Galunaidd hefyd, a. bod lr, Hughes yu gytaill anwyi i'r ddau gyinndeb, Ceisiaiit liudo rideui i roddi eu pieidiais, drvvy awgrymu fod lie oedd da i wyr io.uiino i'w cael weithiau yn swydd- taau y toilau, y llythyrdv, &c." Y mae holl yuiddygiadau y blaid hon, bob am- ser, ac yn m iob man yn gyfryw ag sydd yn ei Lhaltu tuallau i gylch pob ymdrafod a hi, oud yn imig a'r fiVcwyliau. O'n rliau ein hunaiu, yr yd- y in wedi hen tlino a surfl'odu ar y gwaith o ym. wueyd a hi; and rbaid dwyn ar g,)f, a dangos ei gweithredoedd fel yr oeddvnt ac fel y maent. Y mae dynion ehud a difeddwl ddrwg mewn perygl o gael eu hudo a'u twyllo drwy dlylunwitd ei cli- ebeilion a'i chelwyddau a dynion diegwyddor yu tnysg YmlleiiUuWjT yn agored i gymeryd eu Ihvgr- I wobi-i, mewn riiyvv ddull neu gilydd, i roddi eu pieisileioiau dros y rhai a gyubryebioiant eu iieg- wyddoiion. JJaeth Clwau rhai Yiii!ie:ill,,Iu,,vyr o'r lath hyn yn nhref Caornarfoa i'n s-.vyddfa eisoes ac addawa j;o!iebwyr y cawn restr gywir o'r cuog- ion i'w cliyljo .ddi wedi yr eio yr ethoiiad heibio. Collr am dauyntyn yr amser priodol. Llel'ara yr Herald v tro diweddaf yn fwj- iiyder- us nag erioed am ethoiiad Mr. Davies, er yr holi ystranciau, ac ystrywiau, a arferai y blaid avail; ac er fod ambell i ffalswr diegwyddor o Ymuei'd- J duwr mewn enw, yn troi ei gefn yn nvdd y prawf, ac yn penderlynu bradychu egwyddorion ei bro lies. Da genym ddeall fod cyfeillion Mr. Davies ) av yn weithgar a y,,i eu goichwyl ])wys:g a chanmoladwy, a gweithiant a' u b«dl egui. Disgwyliwn yn hyderus y cawn yr i')Irydwch o gyhoeddi eu Uawn fuddugoliaetb, pall ddelo yr amser. Ond od oes gwir yn y chvvedl ?, I y e ll?ve d ?, b. Hughes wedi digaloui a c;dbo o'r maes, y mae y fuddugoliaetii eisoes wedi td heuiil, Gailein yn ddigon cyfiawn a phriodol, dynu dalen o lyfr ein gwrtbwynebwyr yu awr; a chodi y llelair,—yn lie yr "BY/lcys mewn perjgl,— masnach ry/ld mewn perygl—bara y tlodion mewn pcrygl,—rlvjddid y uasg,—a rhgddid crefjiddol meanperggl. Er cyfnvysed a chyr.iied y bu farll Derby o'i syniadau, y mae wedi awgrymu digon, a liawn ddigon i gyfiawnhau gosod yr arwyddeir- iai; hyn ar fauerau yr yliidi-ecli liaclol bresenol. Os llwydda (lic"l("Iiloll a it vvobrwyon (canys dyna y a arfera y blaid sydd yn awr mown awdurdod i sefydlu ei liun). Os llwydda, meddwu, i gael digon o rym i w hategn yu y llywodraoth, ac i garlO ei bwriad an allan, nid hir lydd yr amser cyn y bydd y north tara wedi ei threthu, pob diwygia i gwladol wedi ei fygu: rbyddid y wasg a riiyddid cydwybod wedi | eit cyfyngu.

 ?!R.C<?!))).?Y-??GUY?KL'.— Vr oedd Mr. Cob- dfn yn Ngbyiurti yr wytbnos o'i- blacu, ac r oodd wedi ss^'t'ilenu at wr y g.vesty i sicidiau lie iddo ar y cerhyd. I'an yd oedd ar.y cerbyd yn d'od i'r brti'??? ?'?'o?? ??y''hG3tyd? yn llawuion o bobl. i3eth rhyfedd sydd yn myned yn miaen yma," gofynai -i r cerbydvvr, Y maent wedi d'od i'ch croesawi chwi, Syr. "Sat y gwvddant fy mod i vn dy??'-t C?'r y g-l'ty a'u 'hybysa' ant." Ac !'<y S'ii'odd y cerbyd, dieth nifer nniwr o'r bubl yn miaen a tdiorthau mawrion wedi eu eodi ar bigdyrch. Gan iod yn rbaid i Mr Cobden f?-neo, ei H?niLund;m). ni ciiafodd amset'. ond ya uaig i djicicb iddynt mewn byr einaa,

ETHOLWYR CYMREIG LIVERPOOL. I Y mae Cymro Gonest" wedi ysgrifenn llythyr inaitb yn y Liverpool Mercury am ddvdd Mawrtb- yr 8ed o r mis hwn, at etholwyr Cvmieig Liverpool, mewn perthynas i w dvlodswyddau tuagat y gwyr sydd yn awr yn ymgeiswyr am gvnbrychioiiaeth Liverpool. Dywed iod y Pabyddion yn yiuflrostio lod ganddynt o fil i ddeuddeg cant o etbolwyr yn v drei hon, ond v mae y Cymro Gonest" hwn vn .-redo fod nifer etbolwyr Cymreig Liverpool, yn ddwy fil, ac am hynv y mae yn gal.v arnynt i (I vi) unedig i ddatgan eu barn fcl y hyddo en llais vn cael ei glywedyn yr etlioliad dyfodol, a ityny yneffeitb- iol. Buasai yn dda genym pe bunsai ein gofod yn caniatau i ni gylieitbu yr holl o'r llythvr yn yr hWJ) y triniry pwngc o ryddfasnacb a gwadd- oll*:id I'la%nootli, O'id riis ,allwii liii iiii gei- broil ein darllenwyr y dyfynitd canlynol 0 110110 ar y pwngc olaf a gymcrir dan sylw ynddo, set' Rhyddid crefyddol.—t'el byn yrysgrifena "Cymro Gonest —" OWlJ, fy ughydwladwyr fy mod yn an- nercdi mwyafiii mawr o ymneilldmvyr. Darllenais yn ddiweddar yn y papumu fod y Pabyddion wedi adeiladu deg o gapelau yn y dref hon. Yr wyf yn ciedu eicb bod chwi wedi adeiladu dros again o gapelau lie y mae r efengyl yn cael ei pbregetbu yn eich iaith enedigol, a gwelais grybwyiliad yn ddi- weddar mewn papur Cymreig yn dangos fod yn ystod yr hatjCt- canrif diweddaf dros fil o gapelau protestanaidd weoi cael eu hadeiladu yn y dywysog- aeth gan y gwahanol sectau crist'nogol Y tijpe"i- IlafLir (iyf, ttl, ar daioni mawr sydd wedi deilliaw oddiwrth byn wedi gwneyd Cymru yn un o'r rlian- au mwyaf gwarciddledig, haddyebol, a mwyaf rhydd oddiwrt'n droseddau o lywodaetb ei Mawr bydi. Sut yr eniilwyd hyn oil?—Mi a ddywedaf wrtbych oherwydd ein bod ni yn Nghymru yn- ngiiortl yr oO mlynedd diwecldaf wedi mwvnhau rhyddid crefyddol. Nid fel hyn yr oedd pethau yn bod gan mlynedd yn ol yr oeddrlivddid crefydd ol y pryd hyny yu beth uieithr. Yn wir gailaf ddyweyd fod yn awr yn byw yn y lJywysogauth hen weinidogion yr Efengyl, y rhai a wyddetit beth ydoedd gorfod gadael eu cartreHeoedd yu nyfnder I y gauaf rhag cael eu eymeryd i'r ddalfa, eu ciirwyo a'u carcharu, ain ddim ar y ddaoar ond am bi-e getliti Crist 1w cydbechaduriaid; y nifer fwyaf o ba rai oeddvnt y pryd hyny mown cyllwr o anwybodaeth a barbareidd-dra (lygo -ac yr oedd yr eriedigiaeth bon yn cael oi anelu yn be.uafyn erbyn gwenddog ion a lieygwyr duwiol yr eglwys sefydiedig—am eu duwioldeb, eu zel, a'u he^uiadau canmoladwy i iesi aouue gwyddorion crefydd a inoesoideb bu raid iddynt ddyoddef lawer o erledigaeth ac ymddvgwvd tuagatynt gyda pob math o sarhad a dirnivg. Yn awr yr wyf yn credu nad rbaid i'n Cambria boll' ofni nemawr oddiwrth Maynooth neu Babyddiaetii noetli ond yr wyf yn credu fod genym lawer i'w afni oddiwrth banner pabyddiaeth neu Buseyaetii. Yr in,vi*yri cttT),N,mct,),cl vii fanvi,, os nad gwir ydyw fod offeiriaid ieuaingc o ilydycbaiu (ac y niaent yn cynyddu yn gvfly m) yn awr, yn myned yu mvsg ein cydwladwyr a'n perthynasau, gan alw eu bun au yn olvuwyr yr apostohon, ac yn fugeiliaid gwir awdurdodedig y plwyf ac nas gellir gweinyddu y sacramentau yn etfeitbiol ond trwyddvnt hwy". Fel hyn y maent yn sarhau eu dysgawdwyr eu huuain, fie y maent yn deinyddiopob moddiou, teg neuanbeg, i gael gan y plant fyned i'w hvsgoliou, lie os llwyddant y llygrir cu meddylian a banner pabyddiaeth. Y mae digywi!ydd-dra y Jesmtiaid byn yn myned i mewu i deuluoedd, yn ntiUwyfydd pellenig Cymru, meddir i mi, brou yn annyoddefoi; a thyma'r bleiddiaid yn ugrwyn defaid v (hlem ni Gymry eu hotni. Ond chwi oiynwch Beth sydd a wnelo hyu oil ag ethoiiad Liverpool?" Nvel yi- wyf yn tybicd fod llawer iawn a wnelo a'r ethoiiad hvnv, Dywed odd Iaill Derby yn futm wedi ei ddyfodiad i awdurdod, eifod yn edrych am gynorth wv yr offeiriaid plwyfol, fel y prif a'r unig !bddK)n Liverpool nid oes genym ddim i'w of,iii bydd llais y wlad yn ddigon i n hamddiffyn ond a ellwch chwi dybied am felldith drymach ar bhvyf yn Nghymru,"lie y tros- glwvddir bannci dvvbin o g} nulleiufjiogdd, gyda ii hysgolion Sabbotbol. adyddiol; rhyw ddydd'i yin- ysgaroedd trugaredd rhyw olfeiriad" yi. IIwo a gefuogir gan lywodraetb banner Pusevaidd- j uchel doiiaidd-uehel egiwysig a masweddus Cofier, nid wyt yn dyweyd gaa- vn ei-byti vr offeir- iad duwiol sydd yn cyllawni eu ddyleJsw>/ddau crefyddol mewn dull diymbongar, ac sydd yii ca'n iatau rhyddid cydwybod a gwclthrecliatl i ereill ond yn erbyn boniadau digywilydd yr ysgol Busey ai'id a Josmtaidd yr ydwyf yn dymuno eich rhyb- uddio, gan iy mod yn credu yn gydwyLofiol mai ItwtJ ydyw y prifymosodiad pabaidd, yr ydym ni mown perygl oddr.vrtho, ac yr ydym i ynosod yn ei erbyn. Eto goddefweh i mi eich hadgiflo am y modd y da.du id dirprwywyr addysg, y rnai a ynuvelsant a Cbyrnru beiiair neu bum mlynedd yn oi ein desert io yn y "uyfrau glcision" a gyhoeddasant, a'r rhai a acbosasant y fath ystorom o ddigotaiat ar y pryd. Cyniiyifwyd ni i sefyil fel un g.vr i amddiffyn ein gwlad, ein nodweddiad, a'n crefydd. A chwi gof- iwch fod yr byspysiaeth ar ba un y soiiiwyd v camgyiiuddiadau ar Ilytiv, wedi ei chael yn benaf oddiwrth ucheleglwyswyr toriaidd, y riiai yn gvti'redin nid oedilynt yn deall ein hiaith. Wei os gellid gwueyd y pethau hyn o dan weinyddiaetii Arglwyudi Lansdowne a Russell i ryJdid gwiadol a ctn-efyddo!, Loth v(h'm t'wd diogwyloddi- wrth y weinyddiaeth uchel doriaidd bresenol, yr bon sydd yn gyfansoddedig o ddynion, y rhai sydd bob amser yu wrthwyoebwvr egniol i ryddid o bob math. Nid wyt yn petruso tystio, mai fy mam gydwydodol i ydyw, os pcru y llywodraoth bresenol mewn awdurdod, nid a ilawor a "flynvddoedd heibio mewn awdnrdod.hid a l r a heibio cyn y bydd ein brodyi a'u chwiorydd yn y Dywys- ogaeth yn gorfod teimlo iall caethiwed uc erleclig- aetb grefyddol, yn llawer trymach nag y teimhvyd | el am yr 50 neu'r 00 mlynedd diweddaf. Nid wyf yu ainbeu dim nad vlhw larll Derby yn casbau yr iiyn a alwai yn sisui yn Ngliymry yn fwy o lawer nag y mae yn cashau Pabyddiaeth yo Khydych- aiu neu Maynooth. ewostivnfl"l S.v( 1 1 i AroIceisbespontoycwostivnH.usyddiddod o dane.nsyiwynyScneddpres?joI.v'eitperth?n- as a lies N- cvt' 'Lleb yn a-- ?l iii v,- l -Ciil as a Hesy cyfumieb yn gytfredinol, a, a yn Hciii dtiol; oes b,aid iiiewn ,it, modd yn fy ngo:wg ond "gan fy mod yu credn fy Hiod yn gwybod teimiadaii fv nghydwlauwyr a chan fy mod yn gweled v ceisir tallu llwch i lygaid y r etbolwyr, yr w) f weJ luuaio yu awy ubis fod i ni gybawiii eitl dviedswyddau "yn ddiofn, ac na nyddo l ni gael ei i cario vmaitb ;'i'r hvn nad ydvw ond twyl a gwegi. Nid "wyf yu petruso dyweyd J iy main,—set mai y bobl fwy" af protestanaidd a gwrthbabaidd ydymyn v dn:f;" and ui lydd hyny yn uu l iies\vrin dros i ui gynnorth wvo i yspeiho y i.\u tlavvd oi ymbortb, a gormesu yn auhcg ar y pabydd. 1 Ond y mae r cwestiwn yn coli "Dros bwv y pleidleisiwn Wrth bleidleisio dros Mackenzie a Turner, yr ymgeiswyr Derbyaidd. yr ydycu yu pieidleisio dros drethu bara'r tlawd dros gymeryd Is yn yr wythnos o tdiar y wraig woddw sydd vu enill Ds, tl- YV ei batur ealed dros gymer\d 2s o gyllog y llafurwr sydd yn euiil U's. yn yr wythnos; i":). a oJ ..J J dros gymeryd 4s oddiar y gweithiwr sydd yn enill 2is.; ilros godi y dorth 5c. i 0c. neu 7c dros godi sbvgwr o 4o. i 6c. y pwys dros godi is. i is. Uo. a thro3 godi ci¡.f, ymcnyn, caws.fphob nwydd treuliadwy arall yu yr un cyiartjjlrwydd Ar boll drais ereulou a'r anghytiawnder hwQer mwyn gallu rhoi arian yn llogeilau ycbyipgo dir- j feddiauwyr, yn y wlad bon ac India'r Gorllfcwin! Pa un ydyw'r pecbod gvvladwria3tbol mwyaf a'i rhoi i^OyOO yn y liwyddyu i Maynootli, ynte dysgu | ?LIIYLI\Ich:iiti, Exeter neu Frome nid wyf yn gwybod :-oud yr wyfyn bur siln o byn tad trl:thll bara'r midyuau yn bechod a uchel eilw (iiitf(ii-ii o'r nef; a hawdd fyddai prufi hyny allan o'r yggrythyrau. Yu awr y mae iiawcr un o hon- ocll yn cadw gweithwyr acyn meddu t!ti -GOfv" web yn bwyllog i chwi eich bunain—A allaffi fod nior aughyJiawn a cnytmryd ugain punt y caut o gyflog iy ngweithiwr, lien osod treth ara 1 ar fy neoantiaid, set treth ar eu bara, cymaiut ag y maent yn awr yn ei dalu i mi. Tyliiwvf yr etyb i eich cvdwybodaii yn nnio'? Na ato Ouw. Wrth L!eid!cisiodros Mackenzie chwi gefnogweh ddvn yr liwli I)c)lj ain4(r it 'y rilo",(i i Maynooth pan ydu?dd yn lech'iu; ond a gnfuo?- odd y rhodd pan yn gyinnint d-i)'gwa:Lh, gan oi t'jdyt,()olar,g\vr?ide?c!), yll cuoi12o) yn y iKvuidyn yn llywodraet'n Syr R. Peel am hyny. ?hjdymaeyna?'ryu dyweyd lod yn ddrwg iawu ganddo bleidleisio dros y l'bo Id, ac eto y mae y:. j ;iii(i?to blei(ii(!isio (ii-o?; y 7i[O l(l, a, cto III-LE ddywedodd nad ydyw yn bwiiadu diddymnyj v gwadd >liad hwnw, uc nad oedd ganddo ddim cydyrndeimlad ?????t<?/??'?''?'?'"y"ysyJ.d)u ei gwrthwynebu oddiar egwyddor Ac y mae'r j d\))hwiiy?gc!y?nainei"p?idIciStanai'Stile? w'nhw\'lwLiacl i Maynooth A ydyw yn bosihl i j ragrith, i Iscariotiaetb, i dwy!i, Lned tn draw i hyu? Bert) web chwi. Byddai mor hawdd w!nyf bleidleisio dr-v? un a ladratai aria a on 1:?)g,!?t aj tbros ddvrufel hyn. Y mac yn ddiamhon nad oes i tiii in, c) gonest a chad a biealioisia drosto. j Nid wyf yu gwybod eiii,.) na.1 oes ganddo ddim gwrthwynebiad i (hetbn bara, hyny Jd' i ;'sl'ciJio'r tl¡j,rd er llü:- cyfoethog; ac y mae hyn ynghyd a'i waith yn ymuno a Mackinzie yn ddigon o rcswm dros ei wrtbod. Yu a»vr yr wyf yn credu fod Mr, Cardweli yn well Protestant na'r un o bonynt. Yr wyf \u teindo yn sicr na fyddai i'!i()0, na dwy waith vi,, v )-n i t)eri l',id,,) I)Icid. leisio dros yr hyn a y sty ia yn ddrwg. Yr oodd yn gyfaill personol i Dr Chalmers, ac v nine wedi priodi boneddiges yn pertbyn i'r Pros In toriaid Y mae yn gyfaUl i ryddid gwladol a chrefyddol ac yn llawer mwy tebygol o gydymdeimlo a syniadau crefyddol y Cymry nag ydyw, Arglwvdd Derby a'i gynorthwywyr. Heblaw hyny, y mae yn wbuiydd wr or radd uchaf, yr oodd yn aelod o, ae yn gYD ortbwywr egniol i lywodraetb Syr 11. Peel vn yr boll lesurau bendithiol a ddygasant trwy'r Senedd Y mae yn rhyddfasnacbydd trwyadl, ac yr wvf yu credu y byddai yn well ganddo dori ei i'raieh ude na phleidieisto dros dreth ar fara ond llufuria i ?,tGt masnach rhydd mewn te, scbon, &L')' bvu a duedda iychwau?ucysni-oncorii' v bold. Y mae Mr. Ewart hefyd yn Brotcstant da, yn ddlll ii,ae -Nii*. vnVil (id?ll t a Cil,'Ll'ecli(l, vn "NI'ttill i i-),(Idi(I ci-(,?f'v,i( lol ,t yn gytaill ir bobl a ph'eidleisiai o'u tu yn erbyn hunanoldeb crincachlyd, goriiies a v i?iian waetliaf Oll pendefigaeth, y rhai y mae Arghvydd Der)y y!)eucynhrycino!)' B?ddMr.Ewartyu gydymaith rbagorol i Mr. Caril\VC?ll. (;Yda wai, o cicivilioll i(21 llyti ? v t'?itti e, wyddorion gwahanol, ui 'cldvlai iiii(i'?-i) o?iiest b(- ruso am foment dros bwy ?i bleidlcisio. ac yr wyf yn byderu gydwladvvyr, y cydunwcb A mi i rodd: eicb gwrthwynebiad mwyaf egniol i'r bara d)eU) wyr, ¡Ú' gortaehvvr ach cefnogaeth mwyaf c ilonog i Cardweli ac Ewart. Pa uu bynng vr wy' yn credu y caniatewch fy mod wedi datgau fy symad- au yn ouest HC y godJefweh i mi lawarwyddo iy hUB eich cyfail] flyddlon, a'ch ewvllvsiwr da, CYMRO GONKST."

MAN I ON A HYNODION. Y mac Captain Smith a'i gymliares, y rhai sydd yn awr yn byw yn Brooklyn, wedi byw gydll'n gilydd fel gwr a gwraig—bedair blgnedd ar bym- theg a thriugaiu Oedran y gwr yw 98, a'r wraig 90. Y mae yr ben foneddiges yn bursal heb ddim gobaith yn breseuol am ei hadferiad. Anfvnych y avgwydd i briodasau barhau cvbyd. Wy a ddodwyodd gwydd Mr. J WhiLtakev, Shut- tleworth, a fesutai llj a !J l o gv ichfesur, ai bwys uu oedd 111 owns. Dywedir nad oes dim llai nag wyth dunell o wy(n yn cad en gwneyd yn "fachan a derbymad- au (hooks and eyes) bob wythnos yn Birmingham, aLi" (hoolcs(tn(leiles) ',)ob WN,tljtjosy?-I wytbnos ir diweddaf, a 'dros?twyddw\d i Howth, ger Dublin, op?,?,llebyr mewn tua tttyny?. yn cae, Eel yr oedd dyn o'r enw Bryant, &i oed, yn cad ei godi o bwil glo, ger Bristol, syrthiodd careg fawr 0'1' top ar ei ben, ac ai lladdodd mewn mo- ment. Dywed y Dundee Advertiser, fod ervr auraiud wedi ei dal yn tyw yn ddiweddar, mewn trap yn Strattglass, yn mtsui saitb troedfedd a deng mod fedd o flaen y naill aden i flaen y Hall. Niter y ttoscudwyi a draddodwyd i garchar, neu a oliyngid a lian dau feichiafon, yn y^thvydddvn IS05, ydoedd 4600 u ll;), 7800; ytf-18"21, 10,500; yn 1831, 19,500; yn 1841, 27,740 yn 1848, 30.;300; yr hyn sydd yn dangos cynvlld deirgwaith ua chynyddy boblogaeth yn yr un ys paid. Ycbydig ddyddiau yn ol, yn Market nasen, fel yr oedd cigydd yn ceisio codi carcas dat'ad ar un or (II N-r,, Nvydclod(I iddo gael ei ddal ei bun gerfydd ei drwvn ar y bach yu lie y ddafad ond darfu i bwy sail ei goril roddi iddo ymwared Luan, er nad beb rwyg yn mbeitiant ei arogliad. Derbyniwyd yn Manchester, daiw pabaidd, neu ynWl! ysgrif ihiifiol yu cynwys yn awdurdodiad ?ofynoI.oRn'ain, yn rhoddi i eg!wys Babaidd newydd St. John, yu Sallbrd, yr anrbydedd o fod yn eghvys gadeiriol; ae o byn allan bydd i Dr. Turner, es^ob Sallord, ei chymeryd fel ei eglwys esgolmwl. Tair o eglwysydd cadeiriol ereill sydd yn Lloegr—St, George, Southwark St. Chad, Bir- mingbatn a St. Barnabas, Nottingham. byn berfeiddir ysgrif dditiiwed Arghvydd John! Kus-eli gan y Pab ] Dywedir fol o aolodau wedi eu diarddel o gymdeith is v Wesieyaid yn Loutii. [Ond y nine y peth yn aubyuoe!.] Boreu Sabboth olaf osid nn, dvslrvwiwvd en pel j "Saint y dyddiua diweddaf," yn Shoroditcii, Llitu- dain, gan dan. Y mae teirw wedi dyfod o Rufuiu, yn peuodi Dr. Cullen yn arc'nesgob Dublin, ac yn wcinyddwr iipostolaidd Armagh, nes y penodir ei olvnydd yno. Yn eglwys blwyful Kingham, y Sabboth diwedd- af, tra yr oedd y gweinidog yu traddodi brawdrieg dra hvawdl a noithol, ymollvn»odd front v psvlnid, a chafodd pengiog y ciooiiydd vmwarc;i rnvii-ddoi rllHg ca81 ei hL1i1tl, trw}" gy II) mdra yr di(;irild yu dal gafael yn v darn a syrtbiasai, ac yn y Bibl mawr, fel a a chafodd neb niwed mwy na dycliryn lied drwra. Dywedir fod pedwar o ddynion ienange, o tjy- mydogaeth Cheltenham, wedi ymfndo i Awstralui ryw bedair mlyuedd yn ol, a cbydbrynu darn mawr o dir i'r dyben o feithrin defaid. Deallir vn awr fod v tir hwn yn cyrluiedd yn gwbl ar diaws y mae sydd aur, a chynygiodd cwmpeini a yn ddiweddar, roddi miliwn o bunnoedd am y tir hwo i r percbenogwyr flodus, heblaw rhoddi iddynt royalty hardd o gynnyrch y cloddfe" ydd. Aeth fl'ermwr, o'r enw Ram ford, a chcffyl i'w wertbu i flair dd.iweddar Onnskirk, yr hwn a werthodd am ddeg punt ar hugain, a derbyniodd yn daledigaeth dair note) a plum estynai y pryn- vdd yr arian iddo, dywedui "Tri deg yw deg-ar- hugain—dvna'r swm, Syr; a rhoddai y tiarmwr hwy yn ei logell, ac aeth ymaith. Erbyn' cyrhaedd gartref, modd bynag, ac edrvch v notes, er ei fawr syndod, iddo ddorbyu tail' note bum punt yn lie tair o rai dog-punt. Arvrlleg o Mai, eymerodd cweryl le rhwng bachgen tair ar ddeg ocd a geneth, ar yr heol yn Nuneaton, swydd Warwick, a tharawodd hi tu ol ,? d d Wai,w i  k j'w chJust á mm. Hu fanv yr eneth ymhen ychy- dig oriau, trwy gasgliad gwaed ar yr ymenydd, a thraddodwyd y bachgen i garcbar i gymeryd ei brawf. Yr oedd James 1311-etioll, 21 oed, wedi ei dra- ddodi i garchar yri Leigh, yr wythnos cyn yr olaf, o dan y cybuddiad o "ael dog swllt trwy foddion j annheg; a'r noson bono efe a ymgrogodd yn ei j geil, gyuai gadach gwddt. Y rnae yr amser i «a:iiatau adborthiadau yd yn ddidoll i da'eithiau Zollverein, (Allmaen,) wedi ei ohirio o Awst nesaf hyd y dydd cyntat o Ilydref. Dydd Gwener cyn y diweddal, hwyiiodd y llooo Meriin o'r porthladd hwn i Avvstraiia, gvda 400 o ymfudwyr, y rhai oeddvnt bron i gyd yn bobl 0 se'yllfa dda. Derbyniodd perchenogwyr y ]lot),, Meistri Magee a Livington, y sw,n o £ 8000 am c; lloug-log, yr hyn sydd l'wy, moddir, nag a dderbyn iwyd erioed am un fordaith. Yii achos yr apeiiad a vvnaed gan Ddirprwywvr I llotigbyrth Birkenhead, at lysfuiac y frenbines, yu J erbyn penderiyniad y livs chwarterol diweddar, ) rhoddai y Piit farnydd Arghvydd Campbell ei £ arn benderfynol ddydd Iau—tod liong-byrth Biíken head yn rhwymedig i dalu ti-etit y tlodion, a Leich- iau eyhoedd ereill, yr uu modd a thiroedd a thai yn y plwyfi. Daiigosai y Prif-farnydd ei resymau dros y farn hon yn v modd egluraf. Y mao y bianed Iau yn wrtiiryoh nodedig iw ehanfod bob nos yn y (to-,law,\ ritin, T^uag uu-ar- ddeg v mae yn y debau. | Dosbertbir traethodau gyda diwydrwydd mawr yn mid wyf Penarlag, vn mha rai y cvnwvsii- lioll ll-lioreg y Puseyaid ac mown un o honynt, anogir i dalu parchedigaeth i Mair Forwyn. ^n mysg y rbai a wobrwywyd yn mhrif Ysgol Eiddin (Edinburgh) yn y tymor divveddaf, gwebr enw y Cymro twym galon, lr. Jesse Conway Da- vies, Trell'ynon, yn cael ei rostra ya mysg y rhai goraf mown Llawtedd vgaeth. Y rnao llawer iawn o wyr iouangc yn cael eii ey- hnddo a u condemmo o ladratta eiddo ac arian ea meistradoed d Y yn Llundnin, a plui- o loiir hyny i raddau helaeth i'r lliaws mawr o'r tai cyngwystlo sy ld yn mliob man yn y brifddinas. i .ivKiteoo;— llunanladdiad.—Tua lianner awr we.it p-'dwar or y Mary Chilton, gwraig weddw oedrauiis, yn byw gyda i mberch yn No 10, AshSeld street, a roes deriyn ar ei beinioes o dan yr amgylehiadau can- yu hoff iawn o ddiodvdd meddwol, a cbvn ei murwolaetii buasai ur ei spree am bed war diwruod ar ddeg. Yr oedd ei mberch oddicartref er's atnryw ddyddiau, a j bnreti ddydd lau^ acta ei mhab-yn-iigliytVaiiii i'r Raihvay Station i gyfarfod ei wraig, ac. ar eu dychweliad cawsant yr hea wroigaa yn gosfi' maiw ar lawr y gegin, lie y gorweddasai trwy'r m.s, a chanddi razor yn ei Haw ddehau, gyda'r hon y tora.sai ci g-vddt r Ila glust i'r ball. Diangasai j o r ty ddydd Mei'cber, ond nid oedd gaudcli ddim vti myned gyda hi. Pa fodd byn rig, dychwelodd •ldref'rvwbryd yn y nos,, wedi eael di^onedd o ddiod, trwy "ryw foddion neu gilydd, yn ystod y

NEWYDDION CYMREIG. I i 1(58 o bwysau Eaidd, <> 8s. i Itfs. yr 147 o bwysau; ] yr 10-3 o bwysau Biawd (kin li. o 13s. (ic. i 1 Is. (je. sr i'20 o bwysau Chiron, o 7s. 6, iUs. Y '210 o bwysau eto newyiid, o l|c. i 3e. y jiwys; Yinenya ilres. o 8c. i l!'e y pwys; eto hallt <» y pwvs; Cig i O^E. y pwys; iiolltgig, o 5e. i be. y pwys; Cig lad, o -i^e. i o.^c. y )!w\'s;Ci?ot'n,u2s.i:J?. y chwarter; C'y wion irir, o )s.?c.2s.vc?j)t,Cv?'.t'n))?\ai'i,"?s.i ?:t.tic. y ovvpl; Wvan. 13 am 6e. Yrtinitenniidynd?I eu pnsian; Cell' Iau gwedd o Like), ii, ;ircl. ill, 0'1' hbl'lI; ) I Much yn gwerthn in rlnvydd; 0 S6. un, a'r stars o £ 1 i £ 1 10s. TJNDEB TUEFI'VN:)N.Cvnbalio'LD Gwarcheidw;i:d yr Undeb ached eu cyfaribd pymtheguosaw 1, ar yr | !1 dydd o'r mis hwn; C'adtdrydd, yr Arddiaeon CloiJgh, a 22 o Warcheidw aid. Wedi darlicn eid noilion y cybiriod o'r blaen, darllenwyd llytbyr oddi- wrth y Parch. Henry Parry, leu., Llauasa, Cabbui y I'y, vn mlrj un yr hysbysai ci fud (o berwyiid lit;u iii;t ac atiecbyd ei dadj yn rhoddi ei swyd I ftl Cablan l n Li. Dywedai ei fod wedi gwasanaethu y Ty a 141 81 o Uynyddoe lil, ac wedi cylluwni ei s-vy id" ya gydwy- bodol, a thcithio drwy bob tywydd ya udiball. Itlioddai ganmoliaeth i swyddngiuu v Ty am gvt- lawni eu gwahanol ddyle.isw yddau; dywedai lod ilr. a Alrs. flu,, ,)uS, v rbai ydynt urifarulygwyr y Ty weùi rhoddi perflaith foudlonrwydd iddo, tnvy sjadw iawu drefn, a dangos gol d a charedi»rwydd tuag at y tlodion. C'aunudai Mr. Edward Roberts yr ysgol- feistr, a Mi^s Mary eden Lewis, yr ysgolleistres, am eu gofal tuag at eu' hysgolorion. Klioddai hefyd :an;noli.lcth i Miss Elen TiJr.J!lJas, y Nurse; ae Edw. Davies, y Porter. Dywedui y Caieirydd y byddai rtiaid(tf?'<?s?)a!U.;?'ri??ra)'.t!i yneiie. C?'.).)?: un o'r (T warelieid waid a dywciai, ci fol ef yn med d- ?t y?eH)d hebgory <.ir??t o dalu £ .jU 1 gletigwr, trwy i walnnol weiulÜOt;ill!l ddyfdd yn eu cyleh i weini i'r tlodion, y eyflawnid y swydd felly yn fwy i fodd fmrwydd. Acbosodd y gwebiant ohiriad yr aehos by 1 y BwrdJ nesaf. I,if'el- yi) y Ty y Bwrdd o'r olaen oedd, 165; derbyniwyd i mewn 22, aetb allan 7, ganwyd I, a bu farw 3. Y nirer prescllol yw 17t). Cyltenwir angem beidiau y Ty am y chwarter d'vfodol fel y canlyn Bara, Ie. y pwys, 4io. ypwys, gan It-hurt Rubeits; y saehaid, Tea, 3s. 4c. v ■ pwys, siwgr, 4^e. y pwys, gan Thomas Jones, Whit- ford Street; Colft-e, Is. y pwys gan Thomas Winter; Beef, y pris heb ei benderfynu Llefntb, 7^Jc. y gal- '.vyn, Llaetb enwyn 2c. y galwyn, gan Allo Jones; (Jio, 8s. 10c., aös. lOe. y duuel!, gan Edward Jones | ae Birch, Ids. a5s.be. gan David Jones.—Gulu bydd. ETHOLWYR LiwaDKisoiiEFoi. BANGOR. — Vr y<i\m yn deail iddi fod yn lied galed ar gydwybodau llawer o etnolwyr y dref lion yr wytbnos ddiweudaf, pan y bu y pleidgeiswvr heibio. Yr oedd Uuaws brou drysu o iierwydd fod eu eyhvybodau yn eu hanojj i addaw eu pieidiais i Mr. Davies, Borth; ond gan l«d eu bywioliaetbau i raddau yu ymddibynu ar y l'en- rliy 11 parebus. Ymneiilduwyr prollesedig yn caei uu «or- i'odi gan angbrediniaetii a bydolrvvydd i d;e;sn» a mygu eu eydwybodau Galleni enwi v pu bai hyny ryw ddoethineb. Ond nid iedy y mae pawb yma yehwaiib. Ai a e genym yr hyir) dwell o enwi tri o Ymneiilduwyr elodwiw, y rbai a loisant eu vote i Mr. Davies yn ngwynub eryn (iemtasiyuau; Mr. Ellis, Garth; Mr. Williams, Gaith a Mr. Evans, y dynion rhoddi chwareu teg i'w eydwybodau, dynion pender- lyn II, dynion yn caru'r gwdrionedd. Gresyn ua bae boll ctlndwyr Cymru yu meddu egwyddoiion tel eiddo y gwyr anrbydeddus J¡ I, O! nad ystyriai \r etbolwyr mai ar eu Haw i,wy i raddau y mae tin cysur gwladwriaetliol yn selyll neu syithio IS> eheir liywodraeth bur, byd nes y ceir etliolwyr pur. -E. Jones, Upper Bangor. ETHOLIAD SIWVDU DnisnrcH.—Yr ydym wedi ed- rych gvda dyfalweh maw r ar yr ymdrech galed sydd vn y wlad i-ljwtjg Wliigiaetb u liiorlaetii; a bawdd ifyddai i ninau ildywedyd lei yr iiysbysoJd eyta'U i ni amser yn ol, w; lb ysgnlcuu at Mr. Ui.idiiijdi, lod yr Amserau wedi gwneyd mwy o'i blaid ef iii'r cli,% cc!) person mwyaf dybuiw adoi ya Y Ir. Mae genym ninau 'vn awr ha\ 1 l'cb bysbysu chwithau, a'r Wiau oil, fiid eylrtMouydd misol diftedd.i{ Trefuyddieu Caltinauld Swydd Dinbych, wedi dyfod allan fel un gwr grymus o blaid i\J r. Bidduljdi, gan ddat?antn ddilloesgni ei ragoriaetliau, wrth ei gymharu a Bagot, ti?.iii]C)L'Sgiii ei ei a c ii ? i i i,) S, e, i I i,) (i r (I i %i i, i a i- f'u r e t,, wad mewn uoethineb, 1 Menu niuodyban eu boli ay. mydogion, a tluugos iddynt wertli rhyddid gwindofa cLrefydd,d, Deallwn belyd eu bod yn bwiiadu cadw 'I lies buy f/di' wedi ::¡ ll'¡m]add dr" odd, ae nid ydyut yn olni mymryn 1 neb wydou eu bo 1 yn beiideilynol o udodi eu boil bwysau o baud j Mr. Biddulpb, o berwvdd ystyrmnt cu crefydd yn gvstal a'u iu'eintiau gwladol mewn diriawr berygl, os 'fnogïr y A eiii,, ft2 r y 'I'i il yudion *allinaiud i'w ymdrm a gwlau-ddysg yn cu twfarfodydd erelyddoi, ae ni wnaetbent byn ar yr a deg h<?], oHi bai en bod ya gweled gwir ?ch:?.—{?; o'r 'Sir. MACHV NMETEI,—Fe deimlir cryn brydrr yn bre- senol gan driijolion y dref liuri yn nghylvh y rheil tbirdd a fwriedi r wneut iur vn t-tiiiii o'r Auivv thiq i I Aberystwyth. Fe f> n pobi Llanidloes ma; y tlordd i oreu o'r Drelacwydd i Auenstw^ til ydy w,ti wy iJau idioms, r, it cilytiii g""Leiod Pliiililil,;I!. ochrurall, y mae trigolion Machynlleth yr un mor dyn dros ei chael trwy ddylfryn psydferth Llanhryn- niair,ac hyd glanau cyfoetliog y Dyti, a thrwy lilacli- yiiilctb. Wrtii 'ysty"ried ofoetb y wlad o'r iJiefntw- ydd i Fach)nl'etb, ac oddiyno i Abeiystwytii mewn mwngloddiau, cliwarelau, g A eithfaoedd gwdaneni, a icbMiyrch amactliyddol; ae yr ateba- Uineli o wyiu i miildir o'r Dretnewydd i Lanidloes yr oil o eisiau y fvddiii ei dwyn unrbyw Hordd ond trwy Faebvnlleth Bvddai vma befyd station bur gyfle.is i Dchdgeilau, Trawslynydd, Harlech, au Aberuiaw. CviHiliwyd amryw gyfariodvdd yma yn ddiweddar iystyned y go rell Cl -,iael dn\ y'r dret hun, ae y mae y Parch, S. Roberts, Llanbrynmair, wedi ysgrif. enu llytbyr gaining ar ragoriaethau y lluicil boil ar y iiall LLEVN.—Dariith ar" Ihlyii/—Ar y 7fcd o Febefi;), traddodwyd darlitb ar D iyn, yn addoldv Peneae j rau, gan y Parch. William Ambrose, Pmthiuadoc. Yr elw i fyned i leihuu y ddyled sydd ar Addoldy (A.) NelJ), Rhiw, Er fod N,r liiii ti-oi vn o wleb, et-) tvi-f,, i!)05H? i wrandaw. Ar i (idiwe)dycyjur?)d,dychwt-to ?dy Parch. T. Thoaias. Hebron, (bbolchgarweli drosto ei tuin a'r egiwys yu Ncbo i'r eyfeillimi yn Mlieneaer-tu, am roddi bentbyg eu hadibddy ar yr aehlysur. Ynacynygiodd arh-d i gydnabyddiaeib o ddiolehgarwuh i gael ei ddangos-j 1 fir. Ambrose a:n ei ddariith odidog. Eiliwyd y cynygiud gan y Parch. D. Jones, Abersocb, LC vna gan v dor| ytJ gy(fredinol. Ae ar oi eanu, aeth paw b 1 w (lord I yn llawen.gan ddywedyd, Onid oedd yn werth i wlychu hyd at y eroeu, er i'r meddwl gael j niwynliau y tdtii wledd, with wrandaw ar tidyn yn tractliu am DUVN ?" Hyderwn nad ydyw Emrys" onddcciirruymrysona'rddYi'dtr?y?l.'dd?tMedd 011(i de,Ilr(,u Ytill'3'.iol) ? ddo. — Goliebydd. YR ETHOLIAD YN ARFos-Deallwn fod' yr ym- geisydd, Mr. Davies, yn cael y derbymad mwyaf I croesawgar gan y rlian fwyaf o lawer o etbolwyr Arfon; a bod rhyw son yr ymgiria ei gydymgeis- ydd, Mr B. ilnghes, o'r maes. Hynod, onule, mor gvn If ml iwyd yw "IJa!)\ryn Ban::('or yn yr achos j hwn? Dywcdai uu etludwr y dydd o'r bhien (wedi cyfareh Mr. Hughes, ae vsgwvd Haw ag ef yu y mod i I mwyaf eyfeillg ir) fod yu dda ganduo gael y cylleus- I dra i ysgwyd ilaw ag ef unwaith mewn 7 1111 v t) cl (I ond ei fod yn peudt rfynu rhoddi ei bb i llais o du I Mr. Davies, fel cyfaill y bobl, a gwrtiiwynebydd I Gweinvddiaetli larll Derby. j Yjt ETIU'TUD YN SiR FKMNT.—Dywedir fod V blaid'Doriaidd yn y if hon wedi peuuerfyiiu cefnogi E. Peel, Ysw., Ill-3-0 y-Pys, fel cydymgeis- yod a r Anrbyd. Mr. M >styn dros y Sir, a ciiefnogi H. P. VVarren, Ysw., fel cydymgeisydd a Syr J. Han iner dros y Bv% rdeisJrefi. Ct.wr Y BONT, ARFON.—Damwain anycuol. — Ar y 4vdd cyfisol, yr oedd Joim Roberts. (gynt o Laneivh yincild, Mon.) gyda'i orehwyl yn llwytho un o'r pedr- j ob'eui yn chwaiel T. A. Smith, Y.sw., yn v lie hwn, [ [; a suthiodd durn o graig arno, ac I'u'i lladdwyd N- n v j fan. Gudawo Id wraig a 4 o b'ant i liiractl.u ar ei 01., Yr oedd Evan Roberts, Penybwh h, gydag ef jn j y eh ward; anafwvd yntau yn dost, OLd y mae ef yn gwelia Y dydd Mawrth canlynol, anaf.Ay-l Jidin j Jones, Din -ssnoddfa, yn yr 1111 gwaith ond y mat- yntau hefyd yn \(:'¡b,-(.mycl()!I. Swyddl'a'r Llythyniu (Post-OJire) o Failw-, d i'r Ik- I iiwn, am ei fod yn I'vvv (?i- dns¡'rtLi ,d j ilythyrau trwy y pai'tb bwu o'r wlad. (.?hyu? bv<hhi d!!?)'rrhni.??y!t.i?!'t lytbvrau i'r arda'- oedd hN (10.0?ii r/'r DN????<d<?,yt:t? iVh.lhvyd, I !U'hy!itoh\n:'Hnn.—?'?/??'?. i KFITVNNON. — Ar yr 8ted a'r 9fed cyfisol, cvna!- t.'dftyMc'!)ndisU:udC.![!jmuddcucy)n.).?? :n- v(i!oi\n":h-!iwn. Y?w?!id".?i():i [)re?'n!)'o?.'d Nut v Pan hi;. W. Morris, Tydde^i; VV. Roberts, Amlwch; 'i'.n.?h?. Machynlleth; a Ebcr.cz?r !))v.-s, Idanerchymccbl. Y uwrandawyr oedilynt ..ra)!u..s.r.??'r ..n eil'eitiliol a piN,. rl)ai,,I. — Gohebydd.. II.\ klkcji. — Y<pi'Hiad.— Pyarth?gnos ? ?r ?! dn-.cd.J?r,?p.i:i.vydHv.n Lloyd, <-V'' | pan yd?.dd yn eroesi trwy r c?'d<?"?. !c.andy i'r i?rdd, ?cdi ),< ."c?.L?.?d j?v.t..lYn ?. V-etmia." Gan f"d :L Lh.y 1 yn -s??dd<tt-?!)iY'?''?"?""?'?''? o',c traol)cth yn ddv-d yr -'? y 11L^1 vn'd,ly!edus, (yi;ir ¡¡I:\i rhyw un or gyniyu,ogactn j „cdd llcidr, '<M?r.iwyddys?y. LLA?AKM?', CBR ? y?"C''?'G —?"?" ".?" ?C,ch er, w" vthi'os i heduyw, eahvyd corfl un S. K'?K-rt-, Gors, J?)ne. IU(?!ti!ze. I Yr oedd y traneedig yn feddw yn y ??it' yn hwn y n?s" ??")??' ?<!wyd ci' mwy 1; cad ei gnrft'yn y budy erybwyIhdijj- '1 --=- .=-=--=-=- Coswy.—Yn Islys y lie hwn, ar y 7fed cyfisol* cyb.uddwvd Robert Williams, Coety, Dolgarog, 0 laurata defaid, eiddo Owen Jones, Hafmby-wauni CaerhüiL Y tnae y cyliuddedig o dau feiebialoa i aros ei.brawf. CEIMO Y DairnioN.—Yr wythnos o'r blaen an- rhegwyd 93 o blaut Ysgol Genedlaeihol yn y lie hwn a the a theisenau da gan William Jones, Ysw" adeiiadydd, o Liverpool. CVLCAUAIRU Y BARNYDU Tltwy WINrt)D.-ir Anrhytl. Farnydd Tuifourd, a fwriada fod vn Beaa- yu Didgcliau, Gorph. 22J MI y Drefnew" ydd, Gorph. 17; nc yn Nghaerlleon, Awst 7. P.KTUK.siiA. — Mae y jrcch goch a'r pas yn eynydrlu bob i! vdd yn y gymydogacth hon. Yr oedd unnrdde} o gyrll yn barod i iyued i dy eu iiir gart'ef vr un dydd yr wythnos ddiweddaf o lewu inilldir o gwmpas. Plant tua phump oed ac isod sydd dano fwyaf.—Go- llt-hydd. 1 .LA\ GEFNr.—Dydd LInn y Sulgwyn, eynhaliwyd cyfaifod dyddorol a phobiog.udd iawn yn y lie hwn ar yr aehlysur o agoriad yr Ysgol Frytanaidd. Y ni'- iiediad i (ewn trwy doevnau Is. yr un i rai mewn oed, a 6c. i blant. Yr elw i fyned at draul yr ysgol. Llywyddid y eyfarfod gun J. Lloyd, Ysw., meJdyg ac anerehwyd y gvvrandawyr gan v Lhw- yld, S, Dew, Ysw., meddyg; y Parch. J. Donne; Mr. R. Prichard; y Parch. R. Jouos; y Parch. W. -Griffiths, Caergybi; Richard Davies, Ysw., Borth; Robert Davies, Ysw.; a'r Parch. J. Phillips. Di- lyrid y gwyddfodolion yn faw r gan Gor Bethesda, yn eael ei Haenori gan Mrd. D. hoberts a W. j Morris. Gwedi cyfiwyno diolcligarweh v cvfarfod i'r Llywydd, ac i bril gvnorthwywyr yr ysgol, ter- fynw\d eyfarfod gwir deiiwn. DEIIETJBIB. I RHEH.FFOROD DEHEUBARTH CYMRI:.—i\Jae yn lied debyg y bydd y Rheilllordd lion yn barod i'w"hagor hyd Gaerfyrddin mewn oddeutu dau lis. Maent vn I) i-N st ir wrth y gursafoedd yn y gwahanol fauau yr k j drvvyddyiit. LLWVNESDV, GER LLANELLI:— Cynnaliodd v Ped. yddwyr yn y lie yma eu eyfarfod blynyddoi "ddydd Sul, wythnos i'r diweddaf, pan y gweinyddodd y Parchedigion Evans, Hirwaun; Price, Aberdare; ac Edwards, Casnewydd. Yr oedd y easgliadau at leihau y ddvlcd yn dda iawn. S'vvDi) l-'oaoANwo. —Daearyryn.— Ymwelwyd 4 rlianau u'r hon, ar y lof çJfieol, a. dQ.ca.¡-"r)n en byd. Yr oedd mor ddychrynliyd yu Aberdare, fel y medrhliodu y trigolion fod tanchwa arall wedi ey* mcryd lie yn rbai o'r pyllau cyniydogactiiol. Teiinl- wyd ei eflcithian hefyd yn Mgh'aerdydd, Merthvr, a Phecybi/iit ar Ogwy. B1 — Oynl.tddiad. Cymerodd yinrafael le rlirt ng dau d.lyn mewn tafarn yu y lie hwn. Aethant bw v a n cyfeillion allan, a bu-mt yn ymladd blitb drapblitli. Y canlyniad oedd i un o honynt gael ei ladd. CASNEWYDD.— Llofruddiaetk.—Ymrafaeliodd tri o wyr yr Ocean Star, yr lion oedd yn gorwedd yn noflu C.tsllcw)d(l, d'u gilydd, a buont yn ymladd yii enbyd. Aeth un o honynt, yr hwn oedd v eogydd, i'r llong i ymoi'yn cylldl ac yn fuan dychwejodii at y ddau eieid, a bratboud Godfrey, a'r hwn yr oedd wedi bed MI ymladd jchydig cyn hyny. Ba farw niewo \e!i)dig iawn o amser. Cerddodd v lb.frudd ymaith yn esmwyth tua r llong, mid daliwyd el yn fuan. 31AUGAM,—-Aeth lluoedd o drigolion yr ardal hnn yr wythnos d'iiweddaf i America. Dywedir mai glowyr a gweithwyr amaethyddol oedd y rhan twyaf o hon nt, a'u bod yn cyfeirio eu caoirau tua tbalakh Penlisy lvania. c y feii-I;o eii caalrau ttia thalat:th M?nrnyR.—Mac yn dfbysr fol yr luddewon vn t'y.?ddu yn y ite hwn, ob?'gid y maent newydd osod y lie liwn, i v ma-ent ijevk?vdd ost d PoNT-y pRir»D.—Trowyd 00 o lowyr ymaith o i-, a,tli J. Culvert, Ysw dyud Iau, wytbnos i'r diweddaf. Dywedir mai marweidd dra masnach y glo oedd yr adJOs. AitBERT[I.-Cvnnali %vvcl traIr yma aryr 2il cyfisol. Yr oedd y galwadun am anifeiiiaid yn neiilduol dda, a gweithwyd y rhau Iwyal am brisoedd vn rhasini ar ciddo y llynedd. Nid oedd ey nifer o ddefaid no wyn yma ag oedd yn y Hair a gvnnaliwyd y inis diweueal, ae 111 adawyd ond ychydig heb etlgwortilu. 11 oedd ,\(La fI\} o-getiyiau nag a wtlwvd iiiewit tiu ""ir e 1 en 1, ac yr oedd y prynwyr yn dra iluosos?. j ,Vi a m ryw leeched o deuluoedd <:y fr it q ¡ vil iu livaj vn bwna<iu ymiiuio Awslralia. dda iddynt; tai,.t vno. B.LLZat<joduiad.-— Pan yr oedd dau d'dyn, I dwy lenyw, tri bachgen, a baban, yn dvfou o Gaer- lleon i Gasnewydd mewn eweh, dymcliwclwvd' ef, j id yr aethant oil i'r dwfr; 01111 daethant i fynu oil iiii o'r )-r lioii -,L toddoid. Caiwyd ei cliorlf mewn ycbydig JtI. ddiau, Cwiiam».V, S?y!)t) G?'.r.r'?DUtN.—Ar H 8èd e fi" )e(l, fililb i 7,lr Jaines j Phillips, giuwr yn y lie li?N- ,I, %vi-tlj geisio ar c'ji:ei pedrohen goea, ddodi ei goes yn ngyrhaedd yr j j ol wy n. a th >-wyd asgwrn ei forddwyd yu y f.ui. Ym- 0!.A,%ii. a t?i tw3,,i ai,??,vrii ?i I d viI y f ?ll. Ytil- j aehiysur; o.i v,i:i ty til i r lioiiueb a ddangos»v* yd j g:ln y Sintiu." CABRFVRDDIN.—Ar y 7fed cyfisol, t-a,!dododd y P.:)ch. J.H.b?rts (C.) JlerLhyr, dd.u-i!U.r?.ror.)l .Jrl I 1: v !<>:d d w > r, [Jeol Prior: v ti'vtnn vrfDeddj, I"Ai WV<'fc'loa yr im»«vrucu«»< V ?ii.d i -Mt-wn yd,3(f? trwy *iocynau Is. yr un, It l? C!W i f>ned at j leihar. dy 1; d yr add.dily, Aiii-uv;-T>v'1 TH.— i r w ythnos o r biaen, cvnnaliodd j y Irdiiyudion Weslcyaidd ua o'r oyfarfodydd mwyaf a ?y.:n:.ii\yu ?am'dy?t er ys taIm yn y be hwn. I r ] oedd yn bresenol tu.t 3 i o bregetinvyr. C\nnaii??d. cyÜrfodydd ddy IJ ?!?rchcr, I.m,C?encr, Sad?m, Sul, u'r Llun. Yr oedd v p: u vu IN wiug, a'r gwian lawiad yn hy nod o astud. Anui?'sT?yrn. —Ar y ?ydd cdisu], aetb Enoch Ilugaes, mil) ( 13 oed) i John Hughes, garddwr, j Glanrlndiol, i ddangos i fachgen u 1 all pa fodd y | byddys yn cri.gi pobi, a thrwy ryw duiofalweb ym- j grog odd a bu farw yn y fan.

A M A It VV U L A E T H A U. Esgcrodd, Mch. 5, gwraig y Parch. L. Edward"» Llanelwy, ar fe cn Ó, wraig John Jones, Gweydd, Heol Prior. Caeifyrddiri, ar fab. ï, S'>H,dg )Ir. Glynne Williams, Caeniarfon, ar II, —— 7, Mrs. Williams, Broneryri, ar fereh. —— gwruig Air. John Roberts, Dosparthwr arian y tylodion, Wyddgrug, ar fab. -— 7, gwraig Mr. Lewis Lewis, P«llhobly, Idon- badarnlawr, Ceredigion, ar fercb. —— 9, gwraig Mr. Robert Morris, llywydd y "Mersey" Porth 3iadoe, ar fab. Priodwyd, iMai 8. yn Yslrad-.iyiodog, Ilr. John Williams, Masnactiydd, Hirwaen, a INlary, mcrch Mr. YVultcr [ Edwaids, Abergcreu. Meh. d, yn Lla .degfan, Mon. Ilr. Ri(,-bard Hughes, Got, Pont Menai, a Miss Jane Evaus, l'ygwyu, Lian-, degfan. 5, vn A Mol ly Ebenczer, Dinas Mawddwr, Mr. Lvan l'hoinas, Dugoed, Mail wyd, a Miss Jane Edwards, Vinas ;\h¡\\ddwy. 6, yn Eglwys Ynys Cynliaiarn, Mr. Deviti Jones, llywydd "Jane & ElIza," a Miss Ellen Edwards, Porth rUadoe. —— 8, yn Eglwys Llanbcdr, ger Liani-wst, Mr. (TI ifliib VViiliams, Cylieriwr, Lianerchvniedd, 11 Miss Elizabeth Hughes, Mouaehdy, Mon. 10, yn eglwys Llanddeiniolen,. Arfon, Mr. VV. Jones, Chwarel goch, Llandegai, a Miss Ann WIl. liams, Careg gatii, Llanddeiniolen. —— 11, yu lighapel (A) Dinas NlawdeiNi-v, IVIR. Thomas Joi es, Elaii, Llauymawddw y, a Miss Mar- garet Humphreys, TynewydU, t.'wmcew-y dt). —— I I, yn nghiipcl (A) Dmbycti, Mr. Henry Davies, Masnacbwr, a MiWlIane Hughes, gynt Gol- wyn. yr bpI! a fu am 7 mlynedd yn ngwasanaeth Jlr. Ciough, Castell, Dinbych. —— II, yn Bethlehem, ger Llangadog, Swvdd Gaerfyrddin, y Parch. D. Jones, a Miss Roberts, Glantawy, ger Llandeilio. 12, yn eglwys Llangiwr, 3Iorganwg, Mr. David Morgan, Cwmaman, a Miss Ikvan, ebwaer- yn-nghyfraith i'r flareli. J. Davies, Cwmaman. Bu Farw, Yn ddiweddar, M'. W. Hughes, Paer, Bron'rhaul, Cape! G:ir:min. ger Llanrwst, oed !'(>. Mai 28, Mrs. Edwards, gweudw v d'.weddar air. J. I'jdwards, Cuerwv.s Hall, Swyd i Ftliut. Oed 89. 3d, Mr. Kichard JOBes, mab ?icuh Jones, izy-t P,Iiii-livii, M icbynlletb. t)ed 40. -31, Mr. Griiffth Howells, Cdrntam??f, Mall- ill t 11 H u %N? L? i i s, C ii .11 a ';JuL. 2, Libn Williams, gynt o'r Gwydryn, Aber- so'li. CcJ 32. flf ,,i, ger ——3,Mr.H'J??'"?cs, HrynGrij[!i'h,ger Wvddgrug. Achoswyd ei larwolieth gan niweidiad a ?afudd yn n??'aith toddi Rhydyniwyn ar y 27 o Fai. nier(.,Ii 1 11- ?—4, Ann, mprch Mr. J?hn Parry, L:idiart y. gwenyn, ger Bethesda, Arf)n. Oe l 4.  4, Mr. Win. Jones, Hope H?use, Pwi!hcU. Oeci "8. Griffith Jones, Ysw., Cefngwirgrig, ger Aberh'is:<n, Alaldwy n oed 82. Bu yn aeiod ITydd^ lon o eglwys yr Ymneillduwyr am til o lh vùdi-ac eb; a ddaugosodd garedigrwydd angiiyiiredin at acbosion cielyddol yn ei ardal. {), Mt-. John Lewis, I, Portland Place, (a Did Oe 1 H.>. 5, Mrs. Ann Prichard, gynt o iicol Penlan, Pwllheli. Oed 82. —— G, M-s Mary Williams, Ciltwilan, ger Beth- esda Oed 70. 7, 31 r. VVillinm Evans, Nant yr henlyn, Llan- icstnJ. Lte\n, Odl 72. -—— 7, Jtlr. Will Lloyd, Rhosgoeli, Llaniestyn, Idevn. Oed 6G. J 7, ?darv, gweddw y diwed.lar Mr. T. Davies, Pacutir.r a gn'ydrwr, Bar gor. Olli I).Q,