Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
BARDDONIAETH-----
BARDDONIAETH- Y RI1ESWM PAHAM. Cyjieiihiad o wfiitt, Dr. Charles Marl-ay. 1 Bu amser pan weithiai'r Hafurwr tylawd A'i n yn isel a 'hnun; Prin iawn oedd y bara~- a drud oe(;d v blawd, Pob ceil a phob Ue.gal! yn liom Ond gwellodd—nrae arian y n awr vn y pwrs>, Wna'r lis gad mot thiysglaer a'r tliain Cawn dorth fu\Yf a phlcdin buh dvdd, ac wrth Ni a wyddom y iheswm paham. [,wl-s 2 Bob nos ni gawn cisfedd o amuyleh y tan, A'n plant in ell. A chodi ben boreu ic yn lan Gyda'r haul sy'n adofecin yr yd Gakwn dalu am iyfrau ac ysgol bob ball, A phryiui gwisg newyd.i i'r fain A thybiem fod hwnw yn ddyn banner call Na vrycMfti y il.eswin paJwm. 3 Ni raid iui dyrn, dun rwiain(• li, yn hwy, At ddrys.au y gweithdai dilun; Ni wnawlI nfigeni: svrth fawrmn byth mwy, Na iii eci (li I a in (i t] r t! ii e b (I t: n Pan glywn am helyntion, ni waeadwn," 0 Dduw, Cadw'r wind a'n brenines rhag cam; Yr ydym yn foddlawn mewn hawiKitr yn bysv, A gwyddoui y rheswm piham. 4 Yn awr, Mister Dizrv a Derby, llas^n brys, Gochelwch y perygl a g«\d Ccwch gasglu a ailoch i goOrau y l'ys. Ond ni ehewtb bytb drcthn em bsvyd Y dorth y d-^rtli! ac os ymladd lydd raid Cvn darfod. er achub ein cam, Wrth gvfraith, dangossvn i rhwi a'el! hoil haid, Y gwyddom y rhussvm paham. PEDR MOSTVN. MYFYRGAN AR DEGWCH, CYNYDD, AC IA C11U 6 R W Y D D Y RHYL. MESI'R,—" Difi/ricch Gwyr Harlech. 1 0 MOR hardd a gwych yw gweied, Ac in or hyl'ryd ydyw c:\sved, Am y R'nvl! Pa le can tLleced- Pwv all ddweyd ei bri ? Rbvl yw gloesvuer, gwychder Cymru, JVIae'r boneddion iddi'n cyrchn, Ac niewn syndo 1 arni'n syliu,— Huds-1 ydyw hi. Boneddion pena'r ueyrnas, Lld'ont iddi yn eu lumkias; Arglwvdd John Russell Ion, A'i detilu- bonedd addas; '.Ngbyda thai c'r hillmminoI, Ai canmoiant yn wastado), Un-na en bvsnr'd llesg yn siriol, GyùÙ hawel fwyn. S Mae prydfertbweh ei henlvdd Yn ddiareb drvvy'r boll wiedydd; Ac ie'u cedwir yu dtg beunydd, Gal) v swniùwH cu. Nid oes fan trsvy Gyrnru bynod, N.tc iiii di-e' trwv'r ilad il%v clialifod, l'w clivmbarn mewn tsilvngdod, A'r Rhyl yn mam y liu. Nis gall tafoi draetliu, Geiriau sveid vn metliti, Hhod.li'n linn trer eich broil, Ddarhiniad iion i Gymiu; Ni fv'i:e^wyd i chwi'r h;:ner Am ei burddas wYCh boend^r,; Ynd ii time r!iinvveddau lawnder, Ar f'vrder aiiF yn tavvr. 5 Er mor hardd, uid yw hi cto, Ond lei bonedd yn vmdrwsio, Paiasau tetr sydd i'w fad(turno- Te^ y uiyn hi fod. Teuatic t) ritti oc.-ilriii, Hardd ei ir«iw?, gruadiau crwiwlan, Hi a wnaed fd coron anian—■ Eden den ei chiud. Tebvu: i feddre", A cir.iriad l"n'd ei monwes, C'y-ur rhydn, iwch' bob dydd, A'r prudd tja ynddi fawrlcs Diane 'vmaitu mae clefydun, ei Dvrv iecnyd Aiionyrmddwciind. 4 I'r rhai cloifion bu o lesiunt, Ac i'r deiliion rhoddodd twyniantj Ac amrywol gawsant weihant, Vn ei huwyr bi. Cawsant d.edwvdd frddyginiaeth, 'er drm i aet ], Id-ivnt rboddwyd tyi.'er ,lfll1iaeth, y ilamont yn t-u iiuliaetii,— -.It cu Ili'. Ei hawel sy'd adfvwiul, A'i gwlwg syud yn ddenu!, Uo»a h*>n y pru id ei iron, A,iierod(I rai <u-dd nie'.vn aniMiaith, 111 it eysnron ddygenid cilwaith- Au (eddianwvd iec-livd pciflaitli; ( 1 r', n map vt. ii™ « n 6 Ynddi mae yr heirdd faddonau, Brwd ac oer, yn oi tu heisiau, Y rliai wellasit ein anlnvylderau () bob mathau niwv; Rhyddid geir i fyn'd i'r cenlli", CyilasMi roesavv i ymJroclii, Aros vno heb ytnhoii, Nes y gweiia'r elwy'. Cbwi (fvlrxiion, deuweh, A'r bonedd vingymysmveh, Cewch heb wad, tViidyg rliad, Adferiad a difyrwcii 0 na fvddwcli anufuddion — Gwrtimd gadael iirh trallodion, Neu yn citiiaf ral ai;noetiiioii Y lytnfir ebvN i. fI Yn ei meddiant v mae moddmn, O foddau a^'os, wiw |Vddygon, Sydd a' ti clod yn dod o'r galon; Uhai mv siv.on—dynion da. Hwy ganim lir yn fennyddinl — Am eu gofal — maent ragnrol — Yn teilynsu cael cu camnoj BI or siriol dy w'r cia'! Y rhai fu n hir n nyrblyd, Yn gnddcf poenau cnbyd, Deuweii oil, heb oil ar goll, Fel eaffoeh eieh adferyd Llawcr un, fel cl)wilii tiaeiiorol, Ddvcbwdas!lnt adreu'lI sirioi; v yr ueltit vii c,,tiiinol Auel iach y Kbyl. 7 Ynddi hefyd nvae fieiyilwyr, Dynion uiedrus, mawr eu synwyr, Rai gylrilir yn oreiiwxr; A gweddus g-.vnant eu gwaith. Tri o honynt, mown rbifedi, Chwi geweb ddewis, fel bo'ch Jfu/tsi Rboddant aiyfarvvyddvd i cbwi,— Ni bydd eu stori'n faith. Do web cbwi, y riiai sylli poeni, 0 Ian eu llaw liell oedi Rbag pob bradjcewch wellbad, A iluniaeth rhad i'eb lloni: 0 cvmerweh eicli perswadio, Cyn y byddweh wedi eiuh pnddo, Ce,cli wyeli.siaraJ a'cli cysuro, Vn y fro ar fiys. 8 GWeiilln lawer mae'n eu meddu, Deuaat ato(d) i weniyddu, A rlianu t u mawrhad Enwaf rai oï uhyfleusterau I eluvi'n siri d wrtb eu h-enwau, Fel v galloeh jfredu'm goiriau Yii ivlad. Yr agerlong yn gynta', Un hvvyius am siwrneua, Mor hardd mae hon ar y don, Gan loni'r galoii gula Hon yn dei; yn ein evmdogaeth Sy<( yn swyuo a'i glvasai.aetb, Vn helaeth ei nnvynbad 9 Dvma un arall wyf am enwi, ljii,)ed ni "ei%vvtl un ail i,iii, Sefy rhcimm-dd weeb ddiwcgi, I'n iloni er llesad Rhed yn gyilviii y cerbveiau, A'it a i)i i bell e;ii t(,itiliau, II'b gyfarfo l a gulidiaii, Ond llunder, mwvnder mad. Ni vvehvvd dull inor hwylus I deilhio yn ein bvnys; Y mae lion y riesa.' bron I'r gwynt, am wnevd yn liysbys Mae o d eg well gweinidoges, Yn ddinag hi wna ei nees; llaweroedd hi wnai ra rls, Yn gynes un ac oil. 10 Gwaith golennwy sydd fanteisiol Yn y nos, gwna yn sjriol. Gwasgar imiant yn rhyfeddol O'i ol i ganol gwvll. Gwaith y dwir rydd gysur eilwaith, Disjebeda bawl) arunwaith — Golclia bob atlendid ymaitb Gwna'n bin y gwyneb byll. Ceir uielin eto i lalu,— Mae'r gwaith yu uiyu'd i fynu; Ac yn wir, cvn pen hir, Ceir gweithieii i'w cliorj/nori Er fod i'n wabanol f irnau, Pawb yn gwneyd eu baiieiladau, I Yn eu golwg fel I)o'r gorau Y n ddiau llwyddiant ddaw. 11 ffard.1 oedd Palestinn wiwglod, | Hardd oedd golw; Salem liyiio Hardd ei chaeran cyn ei g>>sud Vn n6d i saetliau NAfj Ond i mi mae'n fwv dewisol DM! yn C'Uvyd. O *f:o hy fry doll Pan y gwjlir harddweb dwyfol Y11 sirinl wenau haf. Oil(i bc!i t,),oiiiaiit, Ce r yma ll'rydiau mwyniant, vii deg t u :;A av. r, G Il¡jd,) ('nawr dywedaut) Yw'r t)n'!so??'n?ustcm)! j A fwynheir b<?))'ywcLdc?an; j Hiiv i'aith ei.'wi ei rhinwetidau Mewn geiriau yma »r g'oet.d. I MMtHI, L:L n, i Pi?, 1. ITCA SAMIITL PARRY, i
I I GOHSBIAESTH. |
  I GOHSBIAESTH. | jioij (j iiiobi'io; a i'r <r, v/e.li lalu traul fi :f,¡;J':fi¡Ji;TJ;¡;{j{;l;;I:iifJl¡i I Arrivra", 17, Q Anne-xireet, L h 'rr ?vil e; r vl w 0 f.I;l yn /lewis ys^i-ilVna dan ffaffenv.-an, t r lit ynitldirioil ,I lionwaa priodol i'r (iolj-rfNyyr. Xis gcllir síerhau eyboedtliad unrhyw oh -Ai.eth (oddieitbr newyfldio'i) os na bydd vrsdi cvrbaedd Ïr swydiiia bed war di .vrnotl cyn ,hdd cvhoeddiad yr A.use rait: os ?ll ddiweddar- eh?by<:dr.n.]'??hinof-ichyhf')e.iji.?'1]ydn:ii<iytJ'.?l.?i ^nrwyiiia y Golvirwyr i anfon yn ol imrbyw ysgrif a angliy- :,i)1/ ;],X;i: i fjl:i)!I.'(\,i\ .I,giC:; wahi-ao] fiu-uan y Gobebwyr, naey^bwaitb am eu 111l11t,l1a r dull yr yvgrifenant. libaiil cyi'yn;u !>ob dadl o fown ie'. jymiu rhesymol, Y1ngaÜw oddiwrtb gecvaeth U cbyndyu-ddadlBtt, a goc]w] meithder aaghymedrol, a dilViaetb bsrsonol.
J ETilOLlAD Silt DDINLiYCLI.…
J ETilOLlAD Silt DDINLiYCLI. I j Svu,—Gofvnai cyfaill i mi tblydd Mawrtli (iivvedd- af, gyda phrytier, ai gvviroedd fod Co'. Bidduhdi wedi j ua. an gadael i ni gael tirat adeiladu capel vn Llan pollen; a dvnedai fod chwedl fjlly yn cael ei thaenu j yn brvsur gan ble:dw\r Jir. Bagot yn nghymytlog aoth Llunarmon La:, yr hyn oedd yn olid ac yn drist- I -t'ktii i l l l. Yti i web gan gyfeiiiion IMr. Biddulph. Y n anliodus i litnwyr y ehwerll, v tro liw.i, y maent we tri uewis yn e;¡.hi-a; tit acidY"I;r" yn bolloi groes i w haerjad. Dy-n i fel y buhi Yr 'oedd via ni y Methodistiaid Caifinaidd er's blvnyddati yn eiiwilio am le i adeila lu capel mwy, a chyfaddusaeh i'n cynuHeidfa luosog, ond vil ii-.t;tiiu -t ciiit(,I. O r diwedd, ca-.vsom ddau dv ai- wertli, a piirvnasom bwvut; yr oeklvnt yn lighancd fir a bertbynai i deulu Castell v Waen, a eluiii uad v lie a brvnarvoiii o lawer yu duigon i'r arncan, anfonwvd rhai o'n eyfciliioti i'r Casteil i oiyn a yr h.vn t.cdii > ;i fvr. Anion wyd y i Steward i eihyen y lb, a !i yi;yn, cai'otld ei > awdurdodi i ganiatau i ni ga.-l yr uyn aeu-yliysieiu, a lluwn gy- niaint o fesvirind a'r h; n a brynasoin. A tan i'oJ yciiwedi vve.ii ei or i'e<ah\ I y i;eb a'i e.'ynai. mai dyn o feadwl cul a rnag- faruiiyd yw Mr. Biddulpb, leimiwn yn tbiyit; Jswybl arnaf dystioliucthu y gwii er gwrthweithiu y chwedl gelwyduog. Amgyichiad arall a ddygwyddodd ddyfod t'ni gwy bodnelii yn duamweiniol, a tiden^ys canbelled :t? y i?i,te Nii tin petli, nad yw air. I3i^ d<iui[)b mor orlhrvmus niewn materiun crefyddoi, ac v dymntHU e: wr).h?yncb'.Y?retu.M'u!UO. Y iiia, tliti\-(l I gonest vn b\ w yn mbitvyr ^Taen, vrh^ii sydu yn :idod ?vdn'r Wesleyaid er's !dyuydducdd. Gol'ynai y o-wr i t'ol. Biddulpb am clipvn o anan at tialn y ??-ed<!in<!dJy!ed<'t.(!ynset'\liMr?)pt.-l y Wes!t'y aidvySt)'?ctts.:tt',ynRhosiHmpi'c!iru?o?, pa.u y bu ym'.tdydda? i'r per"y¡ a gaulyn rhvngddym:—VVel Joseph, betb vw m.iint y capCi ? Yn ? ir, ?v)', nid wn i adi.n. Wol,pa f?'nt n gus?ic.id v g'y?tydo?cth f.t eiadL"i?')' yn?!r,Syr,!)iJ\n)ddm). \Vd, pa taint o'r ti'.ivled 5>y:ld yn arcs I Yn wir, Svr, nid wn i duim y cwbi a wn i ydyw, i-idynt roi y llyl'r yma i mi i cur veil a g';wn i r)w falnt at zipu tju, We!, ? we),J?sc?h, ?c hujspcb yn gaUu rhoi ateb boddlomd i'r v!l ga-?Jll b:l!llu yr aebos. o:id ?!\mte petbau, dyna i eiiwi ddwv )"it'<n'). J\idr,n".vo'jthcc:hi'f!.?.n\'d'wr.t:t.,K!n! fcUi y ? Y n.p fv rabvuv. I .?'iw y r yn rLy gydnabyddus j ?'rHt- d?t-t- a RMVSv.»m yn Sir D,ii;i ti-cit, t ;;l, j: ;If;i;if ;iJ.i:¡;;i y p)t;;di!:?!?a pherthynaut i'r i^;l'vys Wiadol yn ein uiys, i bv'idio a uieiciirin ein se;y;i!:a !aa crefyddni i r?\'(!d gyda'r Pwresogrwyti 'hy id \n deiiwng i adyg- | ia.d i fynu creiyfld. ac y mae yu naUuioi i "ii:r ar j foriaJ g yiia'rgyfiuidrefn greuodal (lygwyti i lynu j ynd.igyda.\itn!au.s?i y !!urt«??s,tn??i.!icy'tu!i eidfatd a ymdiiengvs i ni m->r fanteisiol, beri i ni j oialu gydag eiddiiredd teilwng ain ein rhagorlivintiuU; j ac na phrisiwn hwynt un gnmyn yn fwynae un gron vii yn i:ai o ran dim nodded na gwrthwynebiad a ddangosir i n i e ;wyddoi'ioii g.iu iui pendefig, pwv j by nag fvdao. Eto, nid allsvn iai natlseimio yn gvnes I tuag at y rhai a n cyanaoytldant, ac a ddaugosant I gydymdeiuiiad a ni, YII nedlùI101 os hvddalJt 1:11 rhai ticiiel mewn awdurdod, a selyllfa gymd:itiianol. Ac V V.)ae yii -?ti-i i iiii, f' y mae yn oii.l i nn, fy mo.) yn gydnabyddus ag edry- | uod « dcitiu pur wahunol iivn. Yr yd tyi' yn mottiu deal! paham »ai ellid dwyn ici reii I r.jl. I'eimlwn yr un gwrtbwvnebrwvdd i v it fln*yli«»n eUl.-taiin, os nad niwv; ac mi d iyaiiiirrvu j d-iwintl, os na Wini g\vinonin.<l a g'ine>lnv\d i;vr- j haedti yv auicaa, {'.«» tn>i ivt iiaUtikl, a ciii-i I wydJ, yn uruii>d u aberthiu-l er tuw >11 uaruy w atacuu i)a j Lli'unMui 22, 18'2. I'SEKEZED COOPER.
I c'YMcvCjbiiou vi) c;wiKti.…
I c'YMcvCjbiiou vi) c;wiKti. i j SyR,—W't.h syhvi ar yr ?;<;??M yr xv?f yn ?wc?cd j yiHldo \n a»sr ac eilsvaitb pa f»dd y mae eynrveliioi- ?yr CviJiru yn rboddi eu pleiiileisiau yu y Seuedd. ilwllt lytb, mor bed ydynt oddiwrth amlygu teimlad- ao, a ebvnrychioli banian tui beU.olwvr. Pa bryd n)vwii (iiiril* *v (ittiry y t,? Y1, aiifi,iiaiit d(hn ionu via !airicd i'w cviirvcinoli, AdcitwodJ y 'R)?'nFt\t)mtYr"<!d\r')tt!??ifFeifi<)nydd yma "i 'ai'tithioat' 131,ii?ii )ti d(la iaiall et, iieti r.?-w iiii ?i: ii,, gyiticr?-d iiieiii inae yu remi i unihyw genedl ?aeit;icbymyciu(?i mor anniug. Y kr?"N.liydd i mOï aiIu')?nn)e'.t?yin?r!?nt')r yni??tr?iovis Ns (I Li I | ar ei hiawmlerau. Os bydd rhyw y>gnlraith or- j thryiuns ger broti y Ty ('i, ysgrilVaitii y Car- ?et!?,ychy'H;i??:)«'rCjjn]ry wewn c}'muana_elha ge:sia ei gw; thwyiud.u. Y genedl a ymlirostia !ny))):uut yn ei rbinwed.iau a'i fiyind:'ecith;f)iicny!i- ?d,yi]c?n'i ci l:y\stvned yn Seuedtl Prydaia Fa" yn | 11.u na dun — l;yny yw, y mae ei chviiryvbioiwyr yn? .Ict i i i,a t)? it iiei)?l,iiviit. Cexic(li ii | yn WuCth na bod hebdilynt. C'enedi h'etitKehiawn a j theyrngaroi yn anion dclii'mi juudivn ;tf? i w!lcyd arwvdd, (heb un math o res win) yn i <auau a i;ynygir er llesoli v deiliaid yu Lr i,'i,cd;il, j Gadaw« v I ymry i dtlymon teilwng i'e! J. Williams a B. 11a li luied i gynryehioli p,; bl ereili, a dewisant I wchilion yr oes i etitedd tiros Gvmru. Yr vtlwyf yn med-iwl Mr. Golvgydd i einvi wnevd yn dda iawn i pan yn adolygu aneietiind Bagot, y mae vn dfhv"- gen I oas?aii ?tt?d?y)- Sir ))d)nu\ch ddcwis CI f)t? et i'w eynrvehioli riiag cywilvdd iildvnt. Ac HI wil' uid yw yr un a gyuygir i syhv pobl' sir Keirio.r dd f' .-iiyr  IIN 1',O? l ,s iiad fawr iawn swell; yt??c vnhvnod ?Shadaih. nat rbywun mwy cvd edu<d o ran egwvddorion V 'i! etcl.to vr ct n oi wyr. (ian hy.icrti Mr. iioJ. y bsdd  chm?'t!)? n?i".?nr? ymatiiatlaa ein cynryei.iolwvr prescind yn y '1 v, yu gvstal a symudindau 'v rhai"a ?vny?irtsYiweichueacLiitto. Y??q)h\?',yr ekidtich, S.e., GWAS BRi"NFUNDI)A.
-A"II:'Tll\';'1"1'CIi A3IAETIIWYR…
-A"I I:'Tll \1"1' C A3IAETIIWYR CYMIIIJ. j SYR,— Yr yd wyf yn ystyrietl mai do^pavth pwysig | iawn y wladwriaeth v 'yw'r amaethwyr, a bod en i h mddygiadau, pa tm hynag ai (iot-tli ai annoeth i fyd lont.yn tlylansvatin yn miiell iawn ar y gvmde.tii- j asddynol, an fodevnifer o dtlospartliiadau eraiilyii i tiybynuar y dosparth amaethyddol. Yn wyneb yr ystyriacth yna, tvbiwvf fod vn dJyledswydti ar bob j dosparth arail sviieytl en g >reu tuag at lesoli yr amaetii wyr, obiegid pa mor ddeheuig by nag ybyd.!o y d??p?itS?iadau eraiit gyda'u gwabanol*alwedigaeto, t>s na bydd yr amaethsvr yncytlawai ei ddvledswvdd- 1 art y mae pawb yn rhwyta o deimio y di (lyg, gan lod y n^yddau a gynyrchir tmy iafur N, r amaetiiwr yn rliai holl d anhebgorol. rlh i mi sylwi ar ysgogiadau v dosparth pwvsig hwn, yr ydwyf yn gwele I eu bod yn ymtldwvn yn feius iawn pan yn eymeryd inwy odiro dan eu g dal nag a allant driii er gwneyd y goreu o bono. Hvddal yn gie^ynu pan yn gweied arnaethwr a chanddo ef- allai 6(1 o crwau (ian ei of-it ¡-i" S, vn vsu am cael tvduyn arall, pan m?- n ?uoione !d n:1 t.vddo f::ndd? udim gormod 0 f?h), na ?.?i?) o fe.?r,' t?a?at drin LI, yr hyn oedd dan ei o!.d o'r biaen, a'r cantvmad an- ? ..i?fwy fy. ,)rys,, ei fvwn.Ha.th ef ?.. deulu, am [ùd ?uddynt hvy 0 (iu- nag a aJIant amaetbu vn bri- odn? rho.id, ata fa yn (lordd ere.ii a f,ddantcfat!ai m?r ai un???uau, fel na cuant roddi cv.,v? ar dri? dun. Llawcr gwaith y gwelw vd m.b 'a mcrch ieu ange yn myned Ïr sefyiifa briodasoi, svedi eu go,en tra yn eu gwasanaefh, f,l v ,»a!iont vn rhwvdd gyineryd gofal 2Uerw „ dir, a gwneytl v g„rco o bono. Ond o herwydd fod eu cymydo-ion agosaf wedi cy- in^rvil iij <1 iiu eu go»al d-iuu •"iytMyn neu clri efallai, ni bydd y u tulieoon!;(]svy iddynt hwv gael un, ae obiegid hyny gorlotiir y gwr i fy11 ul i weitliio am lai na bancr ysverth ei lalar; cy:iydd;t ei tleula,by ld ei (15: 1 1 yn rby facdi iw ea i l'wil n1 rhy facli v, .(orfodir ef i wario yr y ciivdig arian oe«d gaiublo wrtb gefu, yna daw tlodi i was,'n arr.o, a bytld rai:l iddo fynsd ar ofvn sjor- ucliwvliwr y tlodion, a gorfydd a in byw ei hunan o ii Twydd fod gaiuldo orinod () <IiI', dalu t ynaJ yr hwn v roddodd ntaifayn fl'ordd ei gysur, er inw\n i4\yne\'d ei nun ac yutau yn twy rrij?stir(is. l?e c .1 ?ii i r -.L., .) 1 aHas;:idrin, 1);tti y 1,1.io("(,a!lasii eidHnlni fynu vn gysuni^, a hvr.y heb o'.syso ar neo, | Beth a dd/wf.d'yr:i?-.?t'nnd i?nc!'?)? ???Isryn c?et ei ddwyn yn nilaen hyd faesydd C\!nruynyg?a?- ny)\y chwyu a wd!r-yn ?urchfy?u v corseaau \d yn yr Iiaf, a'r twysenau m?.sw ac ysgcifn a fi t y nr?n.iu'yi)y<.Yt,a[i?f? Onid dweyd vn dditjon ttroew y tu'tcj? foil rh..i 0'1' amadhwyl' trvvy cu "or, awytid yn andwyo y dosparlb y pertbynant itblo. A'r canlyniad yw, yyru y rliai msvvat asvyd his i fyw j yn annibyiiol, y rhai a aiiant laluno er eu eynaliaeth I cu hunain nc ereili, a'r rhai a fyddant yn sier II w neyd llawer oles i'w eyd-ddyniond dreulio eu ham- ser, ac i anturio en hei(ldo ,iu llafur mewn gwledydd estronol. Gan nad yJwyf ailuog i ddilvn y pwngc hwn trivy ei holl gvs' lltiadau, dvmunaf ar i ryw rai mwy gwybodus, ey fj'cl vl) iI' lien 'f,'ftriiiwr," gynieryd y pwngc at eu hystyriactli. Hyderwyf y bydd i ainaelliwyr Cymra mewn canlyniad, weled eu flblin- eb, acymestjn at ddiwvgiad. Yn yr byder yna y gorpbwvs yr t:, ddocii, &e SYI-WEDYDD.
LENYDDOL BLAENAU FFESTINIOG.
LENYDDOL BLAENAU FFESTINIOG. At Ol'tnydd yr AMSERAU. Wrth ddavllen yr Amseruu am yr wyl 'Iiiil)s lion, canfvddwyf fod un peth pwysig, h. y. pwysig yn ol fy meddwl I. wetli ei adael allan o'r adroddiad am gvf arfod cbwarterol eyboeddus Cynideithas Lenydtlol Llwyn-y gell, Blaeuau Ffestiniog. Pa un ai yn l\vr- iadol ai anl'wriadol y bu byny gadawaf i'eb darilen- wyr far mi. Dvwcdir yn yr adroddiad,—"Talwyd diolcligarweh y cyiarfod i Mr. Parry, ac vna lerfvnwyd, &e." Ond t-yri terfynu, eyfotlai Mr. Parry (Gwalchinai) i j(yd- ■ nulod tii dchg.arweif y cyfarfod; ac wrth byny cy- merai v fantais i arllwys ulian ei syniadau a'i nwydau 0 berthynas i'r Ci/mro u'r Amxsran; a bvnv mewn iaith mor isel a dirmygus, ac arfer vr eiddo ef. teil- wng o cpiiotl, caihod, a chtcn —ijndreitoii ci/mdeithas, &c" fel yr oedd yn anfri ar ddyuion o synwyr cyfiVedin fod yn gwrando arno. Os "gwagbasvyd namyn un dcng-ain mag-nel atoch o'r Jmscr.iu a'r Oijmro, a'r rhai byny heb gyniaint a chyil'wrdd a blewvn o'cli pen," (ond h'uli calon feddyliwn.) pa betb v\v byny i ni? eclrychwch chwi. Mae yn rhaid i ni gydnabod fod newyddiaduron yn gyfryngan arbenig i drosglwyddo gwybodaeth, a pha un yn JN"gb\mru mor arbenig a'r Amserait? Pe eymherid ardaloedd jioblo^aid l ein gsvlad yn bresenol a'r byn oeddvnt cyn ei ymddang- osiad, pwy all draethu y dy lansvad a'r ell'aitb ddaionus mae wedi, ac yn ei l'edtiu ar ein cenedl? Ac am "Rhen Ffarmwr," tybiaf fod yu w.Il i ni ei syniadau p'aen ef, er eu bod mewlI gwisg tligon earpiog, na rhyw doraeth o eiriau tywyil, a "ssvn cvdseiniaid vn cleciun," heb ddim ynddynt ond rhyw V fawr a ehwyddedig. Ryrldaf yn flieiddio dnii mor iselwael, ag i leoor o'r fath ag y raynai Mr. Parry fod, fyned i gvfai th mewn congl, a eiilee arei fawd yn y diwe lu a'n beth ag sydd vn gyhoedtlus trwy yr b«>ll wlad. Yr wyf vn meddwl fod eisiau dynoethi ymddygiadati o'r fjib byn, fel na siomer y genedl yn ei dysgawd- wyr. iMae'n ddrwg genyf fod v eyfryw betb, ond ei anghymeradsvyo. than :;enyf na fu dim yn tueddu eymaint i oeri ein gel gvtla'r gyindeithas, er ei deebreuad, ag ymadrodd- ion fiiiiiawi, sarhaus, ac anmhertbynasorMr. Parry vn niwed cm cyfa'fod. Na leddy iietl neb ein bod y n cef.iogi ac yn evmeradwyo petbau o'r fath, Mae genyf ragor i'sv ddweyd os bydd aebos, ond gadawaf ar hyn yn bresenol. Yr eiddoch, &e., II. I). lIe -;BES. llhitcbryfdlr, 3fai M, 1852. iggT Derbyniasotn Ivthvr arall yn cvnwvs sylwadan ar gylarlod Blaenau Ffestiniog, gan "[/11 oedd ;/no." Ontl gan fod y llythyr uciiod yn cynwys broil yr un sylwadan, otl lieithr whs-dig o berthynas i vinosod- i.i,i It. %V,Ilto)l v yr esglis- odir ni am beidio eyiioedcli y ddau.—GOL.
AMDDIFFYNIAD CYMERIAD. I i
AMDDIFFYNIAD CYMERIAD. I CYFIKITIIIEDIG o'a SSVANSKA AND GLAMORGAN II i.e. ALO." i At Olypydd y Swniiseu (il.tmo.'gan Herald. SVR,— Yn eich "Herald" am yr wylbnos ddi- weddaf, darllenais gyda syndod. ac yn wir gvda gvadd o gasineb hefyd, lythyr wedi ei vsgrifenu fan "?. :> (.'wmafon," yn yr hwn y cyft-ina at sarhad a o va,iiiei) lief 'Nd, lytiivr wt!(ii ei y,,L;rifeiiii ,ttte,,rid gen?-t' fi. Ae ei- ill?N' vil Sims, yr wyf yn dyinano gwrtbeiiu vr hvn a ysgrif- enodd > £ \Y. B a'i iry aoedd; yn adrodtli.ul hollo] angbywir a tbwylb.drus. A dymunwyf hysbysu yn mheiiaeh, i y mddygiad Mr. Sims tuag ataf b lod "I! \¡:,Uol tlirion, car\di, ac anrhydeddus; He o'm rh;m I, yr oc-ddwn yn mawr gymeradwyo ei vtnddvgiad gwrolfryd yn peidio ymostwug yn gaetbwasaidd i'r yuiyrvvyr gortbrymus yn Cwmalt.n. .Nis gabaf gael gei'ia i digon y>g<ir.nllvd i ddvnodi y dsn (') -y riiywL'tdii (;ias meidaiaf rodiii darnod- iad priutiol o l.o'n) y si gyht.etit't.s; a'fynai mewn iimdu cueii^ianld fy llusgo I. yn ngbyd a dyn ieuange o gymeriad d;argyboedi i, i'eb coloinau t> dan enw er oritte., a tbrais. trwy gaingybuddo y diniwed, a cbuddio y gwirionedd. Yt! wyf, Syr, yr eiddoch yn barebus. Bath, Mai 8, 18^2. :"1 n J l liES. jjAllLUA JtKES.
AT OLYG'.VYI! YR AMSEUAU.
AT OLYG'.VYI! YR AMSEUAU. Fo?F.DD?f.?.?.—O 1),?i a viiid?,.tii- gosod'i vn eieh rhifyti duv-na'at am y iL?)ynK"sePi?cc,i) oeddwn i o'm rban fy !:un,?n tiveied tiim priodol-dcb yn v sylwadau a wnaetb Mr. Foulkes gvcia g'dwg ar a a?',cilaci\yy(i Nii p"<)nlk''str\(.i.t o "l\\??r\)'i. ')(hw(:d.hu;o)'.tnYr:u'm'y'u?wn:u;'),nfi.'rtin .h?.t'? A?.ht,.)., ';j;hvi.rnr!v?!:tu??'.?V.nr tleimlad, yn dda iawn genvf am yr hvn a \Yllal th, obiegid dysyedai fod un gwr boneddig wedi r!i:d r.r. o'r eglwysi y eyfeiruvyd atynt yn ei ebrvnswtb i'r dv mydogaetb; a galiasai ychwauegu, fod \r hen f,v. Illy(] 0":Ik?t 1,; a gi,,Iia,;ii r 1, i I io uwchlaw yr Y'mneilldawyr, fel y mae hi mewn 11,LWero llawer o betbau ereili ysywaeth, tlrwy g' ael v defov i 1- iau, vn enwedig v bricksyn ddi-d<tt,/S Y mae hehd ./M?/ ?rcf y.) t?tund?iu yn riiot hcfp i ?dciiauu e ° .iw-vs"i bvblatv byny. Gofynai Mr. F. hefyd, betb oedtl v Metlio.Iisti'oid wedi ei wneyd yu V I)LI'll lieu i, j, I ( i i,C Ii- ?yu l,iv(,r p 1 ??'a?e[),e.ti?d, hc!.i:nvcr?!l beU?LUW<.?tnupum,n,iaha?r?ait!mt?,nau <)(!.hicdn)neuc.tpct)ynvc\tnmsct\nuv)tj??,)t ??hiya?wneydcH goreu yn y blynvddoedd presenol er en c.ld v.?t.h-Jdyi.? Acer.?r.F.ro.hiimath o heriud i'r, a iffangelliad ar yr egwvddor wirfoddol yu ei sylwadan anamserol, yr wyf yn baro.l i fvlJtaiu- IO, ac i-ldi gael yr hysbysiad sydd yn dikiedus iddi. ei bud wedi gwneyd llawer yn barod, ac fe wna lawer e!t?,"i)d)di:t?c! ch?arctt;g,crfymodvnba)-o.)i :!yÙhl,¡d, y''un pryd, nas gall, uuvy na Mr. F. ei hue w)!cuthurpcthnua!)t?!?)Stbt. ?' i'U)dd\bt;nu,ti? iiiunan yehwanegu fv mod yn !)?!duni?iivtu..rad Ivy 11 ()' riiti) r nii i'r g\yi)t N iadur, ae i liviiy fyned diwy'r holl fytiysawd: megis, os dywedir mevvu cy'ano I rhyw b.tii nad ail pub un ;ivd-svnio ag ei, p!Ui y ?Y!'? cailw rhyw belli tiil.vvs fíly, r mW''il bm?do?nvc?, yn y cylch y (.ly?yj ?\ Mai 122, 1"(;2, L N OLJBO N II,IL.SP] PLACE.
Li.LNOiUON CYMRU.
Li.LNOiUON CYMRU. S\ K.—Cyn i ni brin svcim'r dnl'al1 a dreiglent dros (,.ill g;-Llt I IV I'? a r I* a; iitr%v- oj Ieual1 GWlnedd, r¡e y lIcwydd disym\\th am irwympiad y eawri lienyddol, D. ah R. Stephen a roan Tegid, yn adsain yn ein clustiau. ?cwydi ?'?m,t;?itt'd K)n ti4laii a ell colle(ii Vil ?'dn)s, yn fiytldlou ac am hir amser. Y mae vn '?"?untchy?ybyddi'r?cnfdiy'ndd.Ln?rtsJeipe byddai y:i teimlo yn ddwys, wrtb adfyfyrioei cbtdied 11%, ?vii 1(1%? am ryw bvd ond syndod mor fnan y ceir gweied y i.yiryw de;:n!adau yn gwisgo yiiiaitb. Nol ydyw  ialai y Cymry ar 01 en banwyliun penai', on a megis ''r<)senyJ:?vr,K<;ynmsyuii.u?' eu dagrau. G.tUu?d y bied ycaydig amser yn ol, fod rhyw wewyrmawr ;rydy??.?actham?!ud<,L)t.i:ut' a liawrwydd an wywed.?!wt:tcnuaricdd ]e IETAV (i W YM-;I>;», a bod gwies ell teimladau a chawodydd eu dagrau i gael ea hainlygu yn ddi ball. Gailesitl meddwl yr nid ei goO'adwriaeth a maraitir. ac yr argfuflTo.kl ei enw ag aur (iiiiu v bu.tsai logellau gwyryfou tyner galon Gwyne ld a (iuetit, a ehedau llangciau brwd frydig Gwyllt VValia,yn Isoii.d rydd ae agured cr dwvn y gorehsvvl canmoladwy i hen ae O'r fath siomedig aeth fyd.lai gweied y disgwyliadau mawrion yna, pan adeio eu tyin]), yn csgor ar ant>beiion ? I'e fei yna y fod, byddai yr y.siaeii yn uti liyruid :,jlr aiiii ar gymeriad ha dionus a !len-wo!>n\ y- ol v Cyniry. Gwyddom fod leuan Glan Geirionydd a Chaiedfryn, dau ti brif feirdd yr oes, wedi amlvii parch diiTaar.t i Ieuan G-.vyue»itl, er y i: ei feud a byddai d la i bawl) tm-y Gymru ea befehehu ni ddy?unt un warthnnd ar en gwlad \Hth dd'.o?-h) enw yr yeiadawedig rhaar ebargofiant. Yr ydoedd i Í,'uaIi Öwyuedd y!t k.rdd earn pus, os nad "ydoedd morawenvddol a rhai, amlygai y eliwaetb ?,.?'? ?.j. amr'yw¡aeb d¡ya.r n ci feddvirilbi MI' ae vr ydoid yn Iwy ccdvdd da!l! !vI PryddeMwr ,?. odid i uu ci oes. 'Ii phil tirai¡l:odlrÍ' ¡¡,nl' amh I.: ('I! aiD iy:pi v teimladau :y oiu- d t;vda'r hie-viv ri;a'i -u inwvaf coetheaig. Fe! Jei.bydd yr ydoedd vn ,id«- 1 ?<i: .e Hanesy.m ,n ??n. ? ,?, ?.?.; j?? ,nyd? aynhd.ultc?!?, Ac ele ydoedd v goraf a !i a!a0U"yS°<h ? ?'??'.??? b.b a.?er vn h, ,'kvny bydded i ni fel ccnedl | '??"' ac amvv'Su ?H P?ch i bn?d ei fvnwi's .i?hcn!y?m' 'i'?c"nt?ci'? Ac am D. AU RHYS Sri:,>IIKN Jraehcfn, y mae.it ei i dra_Ithodi:Uy n y gwaha¡¡()) gf)rnod,i"lI yn hra ,lion ?.?..i??.e?.?d!y'nd.?, n????,??,?????? > a! iln r lX™ ? d -vd>w^ a', gwran d aw- ,lc.aillis ae ii(i lia\v(l,l N-(! rii:ii t'l ? '??.?"??H'i?bt??dd<,d?r. Ym ddr ie• e.iodil yiU;ltI nj ^vvi^wr leuan, cr ,i.n' 1M 1 {1 iril '??'??'??'?'i'i'a? P,;I;);),i¡¡d;,lll \l a f'syn /ydd-u gadael isx ??<.???.?ddi!aH)?< cnHiui?tv?ddi.i..v:?nd ?n.a?d.??db.?rh?.ny?n.d!?aa?r.?adai u in d fl .v Îlyddai \11 wt:!l "?" ?''?' 'nn S?w en s\ls at ????s ?, .I IJst dyna rvw giol eto. yn arwyddo furl lOA" TF;ro ei w lsgoe.ld eiai, ae ebe.Ieg i ardal vr an aiv. onon. j ywysog a dsn mawr yn ddiau oedd Loan. Yr yn leith'ydd eadarn-grati. yn Heb- revvr J1'iysgtdaig o'r rad 1 uwehaf: ac os nad Ùiledd ei awt-n yn ehedeg yn tiehel, sr ydoedd yn meddu aanaiiyfidiaeth dr^yadlo'i thsitbi. Ond 0^1 ) wele Tegid wedi llithro i'r fonwent. A phe byddai ryw un yn gofyn pa le mae, Atebai eareg draw o'r llan, A N n v be(ld." Wel, Wel, cysgwell yn dawel Llenorion, buoch lafurus yn eich dyddiau; a byderir fotl eich cwsg yn fdus, V mae yn ddiogel genyf na bydd i dwif y taran-folltau eich dihuno—na bydd i chwibianau y corwyntoecld eicli deffro, ae na bydd i ardywyniad chwyni-wyllt y fellten oleuo eich aneddau: find y mae d.\ld yn dod pan chwythir yr utlgorn anfeidroi ei dtdefyna ceir gweied dorau bcddan'r hyd, ag un gair yu agor),d u'r meirw yn derbyn eu hym wared. II Pcnistt'rdre' Jllai 1'" W. E. HUGHES. Penisa^rdre"1, Mai 12, 1862.
I COFGOLOFN IEUAN GWYNEDD.
COFGOLOFN IEUAN GWYNEDD. AT OLYGVII D HI. AMSERAU. AswYL SYR,- Yr wyf fel lluaws eraill yn edrych ymlaen gyda gradd o bryder at yr amser sydd yn a, v-r yn prysur agoshau i'r "boll gasgliadau tuag at eiiio Ctifgolofn i Ieuan GwynedJ gael eu hanfon i'r 1 rys- oryddinn cytrrcdinol ac i'r cylanswm gael ei hysbysu Er fod teimlad y wlad yn diiigon brwtlfrvdig o biaid yr achos, a'r cynliun t'w yveithio allan yn un digon cynsvysfawr, esmwytli a gsveithadwy i gynyrehu swm mawr a fyddai N-ii anrhydedd oesoj i guffadwriaetli ein cyfaill yinadawedig ac i deimladau dvngarol ei wlad tuag at ei weddw, etto hawdd gweied y gaii y SWill, er byo oil, fod yn dra aiighyf.;rtal, ac v di wedda yr boll gynwrf yn dehy; Ïr" mvnytbl mesvn gsveswr yn esgor ar lvgoden' yn JESOJJ'S Fables, oddieithr iddo gael ei wiithio allan yn briodol. Y mae genyf ddau awgrymi.id etto tuag at sicrhau hyn. Bydtled i ryw 11'1 yn mholi tref ae ardal (jymeryd arito ci iiun gyclnvyn y gvraith,— i ymddyddan a chyfeillion llalrol j'r achos yn ei gyleli,—nodi Trysorydd ac Ysgrifen- ydd, a ehasglydtiesan bvwiog a uiriol hefyd, a'u han- ion allan i gasglu yn tldioeu. Pwv un ya y dref a'r ardal sydd i daro at hyn ? Yr un syud yn leimlo pireli i iiodweddiad a chofladwriaeth Ieuan Gwynedd ac yn cydymdeimlo a'i svetidsv amddifad, dyna y dyn, ac ar y dyn hwnw yn mhob man yr wyf yn taef crfyn am ymaflyd yn livil yn ddiymdr-o" a hyny mur ber- j sonolapiie gallwn ei enw;, os natheimla yr un tr.vnw yn mhob man mai efe sydd i'w gychwyn, bydd y gwaith uyth heh ei wneud, "caned'' y beirdd, ac w)led" y genedl faint a fynant. Pa bryd v gwneir | hvn? Aiioy tun bob man trwy Gymru a threjydd Llougr sydd Itel) gut/la i wneud hytty yn ystod yr ivythnos gj:ntaf<j Fch fni. Bydd yn hwvlusdod mawr i'r swydd- ogion sirol i dderbyn y casgliadau Ileal yn brydlon ac ar yr un pryd tuag at eu gsvneud i fvny a'u hanfon yn brydlon i'r swyddogion cylfredmol, a chan na all- j wyd cyh'ieddi rhestrgryno o'r boll swvddogion giiydd o'r blaen, bydd yn fanteisiol iddi gael ei rboddi yn awr fel y gwypo pob Sir yn y Deiieu a'r Gogiedd 1 bwy i anfon eu easgliadau ilcol. RHESTR O'R SWYDDOGION. 'fr.soryd?,—Parch. O. Thomas, Jew in Crecent. | LIA?Ar- Jev%- i ii Crecc-,it. YsgrifciiydJ,Nlr. J. Griffiths, Grocer, Greensvieb. MANCHESTER. Trys.-Mr. Ellis Pugh, St. Paul's place. bgr.—Parch. R. Jones, Huloie. LIVERPOOL. i Trys.—Mr. J. Jones, Stationer, Tithebarn-street. Ysgr—-Mr. T. Hughes, (Tan), Swyddfa'r Amserau. GWYNEDD. 10. Trys.—Mr. R. Roberts, (.V. & S. Wales BfWTc) Cnergybi. \sgr.—Mr. J. Huberts, Cefneoeh, ger LlauiecheJl. SIR G.ERNAlkl,'ON. Trys,—Mr. D. Griffiths, Garned'.iwen, Bethesda. i sgr. Mr. R. Jones, Llyfr-y\ertbwr, liethesda. SIR DDnnWCil. Try"W r. John Jones. LLmr-sst, Y sgr. Parch. y, Wiiiiams, (Caiedfryn), Llanrwst. S I 'I ria.iNT. Trys.—Mr. Moses Jones, Greenfield, TrefFynon. Ysgr. —air. J. E. Jones, Grocer &e, eto. SIR DREFALD\\TS. rr.i s,-C. R. Jones, YsNN, f/lanfvllin. Parch. S. Roberts, Llaubrynmair. Slit I'E IRION YIID. i Trys.—Mr. E. Jones. Argra'l'yd I, Dolgellau, Ysgr.—Mr. 11. (i. Rces, 11,u_i-t, eto. | rhai ydynt hefyd yn ssi-\dtlogion cyilredino! dros OGI,EDiJ Cviiau. | Y DKllEUBARTH. fill FA r.&rr&D. Trys.— Parch. !>• ^Yilliams, Troedrliiwdalar. Ysgr.— Parch. Ilees Jones, ItfiaiaJr. SIR ADERTEIFI, | To».- T'urvh. Tiir. uriuaiis. iioreii. I Y'sgr. llaich. 1). Stephen, idanlair. SIR rilVCHKlMOG. r.-ys.—Parch. E. Davies, A. Atlirofa AberliondJa Ysgr.—Parch. J. Davies. Llantlli. SIR CAERI'VKDIIIX. Trvs.— Parch. I). Rees, Idamdli. Y:-gr.—Mr. J. Jones, I>jwygnvr Office, Llanelli. SIR: n EN FRO. Trys—Parch. Josuab Henllan. Ysgr.— Parch. John Griffith, Trcigarn. sip FOROASWG, (rlWIl orUewinol). I Trvs Evan Davies, Ysw., A.C. (S. College) Swansea. Ysgr. — Parch. E, Jac<»b, Swansea. ETr) (r'l'in lidtryrciniol.) Trys Mr. D. Davies, (iwer Merthyr. Ysgr. —Mr. D. T. ^Vidia ns, (lyuiilyi,) Merthyr. NV Y. Trys.—Parch. T. Recs, Kendle. Ysgr.— Parcii. W. iilKi^s, Iredegar. Y SWYDDOGION CYFi'RF.ul!SOL 0ROS HOLL GYMRU. Tr" vsor' vdd,— Dr. Edwards, ( aeidyt'nl. < Parch. W. Edwanls, Aberdar. Ysgrifenwyr t Parch, E. Roberts, Cwniavon. Rhag eymeryd gorinod och gofot! terfynaf y tru hwn gan adael y gwaith_o anog y w|a.{ j y mall yd yn hyn yn dtlioed lell ysgrif-biu m\yy gallu-ig chivi. J Dolgellau, Mai lo, ISO — R. O. HE ES.
i - - j LLÙFFIO GOREBOL.-
i LLÙFFIO GOREBOL. I ENWOGION CYMREIG- n ein rhifvn am Mai 12 cvi)"eddwvd gwahanran o dan y penmd uchod. Ae er hvny hyd yu awr, dcroyniasoai duwy vsgrif In 'I?!Io iL \r ull ;:111 11 tit i,? t,"ar .iai!?-)"('!turcit?'?c?" Yttdauvi);,?,)??? YP?i'c:).Juh')J"ncs,L'?d.yh.),tr?.-???Y,i??,?.?,j a?arry\v()(\Hi?n!t?yfh"?vydat Mr. j'lns, ,.?n '• Uuo'r Pi-yy?dio", tn\ gyfrwng «. y Cymro." till%Iitil v,I ?. gy hoeddi ca hys ?nf..u\nR\f).tW"??ehi ni et, t.tn?!,tybia?fun??"'?:"cuc\!)')e.t.iivti:itcb un ryw dd\i)c? da. Nid vw dannJ flaeleddau, ?c., t?U) yn gwneyd byny. ''??den?ys?fiduMthyrhyna gvnwysa llythyrau tan goiubwyr, fod Mr. Jones wedi dve\¡ i "Ù;¡ J blwv' LL1:IJ!L'l:j¡d" ?()Hfarnu yr boll vlniieiii(t?l%vvr, ae 1'el:v i:Io ?roIii?tril?l jyiNneiihhndaei'wyJ. Y?dd?o?-s??'?wiri't-fvLi ?w iddo ddwcy')'na'??('eddy dyn a wnai hyuv. Y sail oedd ganddo i dybied mai un o blwv' Llan- lleclii I a golifansai yr en.vogion a enwyd yw, y dvb- iaeth gyOVedinoi mai y Parch Evan Le'.vis, offeiria 1 L!auUechid, a v,'g-,j;clJoJ ¡ J traethawd ar" Yr OIYll !iacthAj)?sU)hud), dan yr en w •'Oil'eiriad Cy- mrei, ac mai f*v,l y w 1, Adnd 0'1' Eg\wys;" lC t's yw y dybi.?U. yma yn ?ywir, iyw,?d ein gohebsvyr n priodol, a 11-1(1 vJw .Mr. Jones, 0 barth v" t>ersolliaid," yr un 111..1" j briodol; obiegid fod yn nodweddau cryn nifer o honynt bsvy betbau lied aafi'aiViol Îw cyaieradwv- j aeth yn liheymas nefoedd. Yft OafiRAFF Gymrk.IO.—At Jfr. I?. J. Pnjs — i By klsvn i pe'ramlygeeli tnvy yfr\Yn,o{" Yr Amseraif pa icsymail sydd geuveii ,iros aVit'i' cynifer o ddadwrdd tiros gael i'r Gymraeg. tybiwyf na doylai neb wainuiiaethu oddiwrth v lio asvs lieb r.iddi rliesymau dros eu hymddvgia.l. esid tiisgsvyl wedi i gyniler o brif ysgritenw vr yr ot-s i wrthsvynebu eymaint ar yr avferiad, gyj i cliviiifer o resyman teg, y buasai paw b cyn hvn wedi eu hargy- lioe idi, au yn aweleti hvny \n anurtl io ein hp;) nu to anriiyusodus. O.id pan i cbwithau awgrymu fod re-s vin:tli dros wnevd fel yr y-iy ch y n gsviifyil. ebtiiai y iiviiiai i'r cvfrvw resymaii foii-ahau ereili h.Myd pe byddeeh mor wiad garol a u iiamlygu. — VV. U" Cppcr Bnu-inr. DIWVGIAO YN \M\I, IN ivvii. — Dywed y da yn Sir Fon, ae mewi; i haaau ereili o (Tymrn, fod yr aniaetiiwyr yn decbreu tliwvgio—eu bol ya dawei unt'v didaro gyda golwg ar fo ldio eu tirieudiannwy I gortbrymus nag yr afferent fod amser yn ol—nad ytlynt yn agos mor awyddus i ymrysnn am y tvddyiiod ag v byeident arlertd a'i fod ci yn tybied y ea y tirle-l iiaiiasvyi' eu tvdavao l i^ldvot eu hunain cyn hir, oddieitin- nidvnt eu gosod ardelerau riiesymol. Ac y mae c:n golielnd.l vn priotloli y di- wygiad bssn i ddyJallwad yr Amserau, a cliyhoedtiiad- au ereili eyii'elyb, ar y werin Gymn :g. PARCII. Ii. JONES, TI NSTALL.— Dywed •' Cymro fod yn betli od gamuio ef os oes on o ^Ye-deyaitl M()?yn''ii.b Wyiia i i ira blaid pertbyr.a Mr. Jones, ■ gan mai yn mysg Weslevaid M<»stvn y mag wyd ef— ;¡wi yn eu Hysgol Saiiiiotiiol bsvvnt y dysgotid tldar. Hel1'ai yu en hegfwys h?\'v deciireuodtl <?:.h,fi —ac mai yu eu harcitbid hwy y deehreao: ureg- ethn. A gtdyna ein goiiuiiydti pa svaiiauiaeth yw i ba blaid v perthyr.u, tra y bytldo yn nrrgetbn y gwir- ionJd fel N' lili e' yn yr Iesu, yn ngwydd y Cymnj y? i TunstuU 1
I NEWYDDION CYMREIG. I
I NEWYDDION CYMREIG. I MANOEINION.—Ar yr 16eg cyfisol cynaliodd yr An- nibyn\' yr Cymreig eu Cymanfa liynyddol yn Gartside i street, y n y d)e!'h?n. Y?weinik?ionaweinvddas- ant ar yr achlysur ocJdvn't v Pa'c!)udi?i?n caniynnl: Davies, Conwv; Roberts, Rhuthvn; Griflitiis, Caer- | ?ybi a Rees, Livcrpco). Trad?odwyi preaett?au v nos Wener a'r nos Sa i\< rn b'acn?rn), a thrwy'r dyJJ ) v a cliyn?i,i,vN(i cN,f?irf,d cvli?,edit's 0 ddyddorul y nos Lun dvlvnol. Ainlvgid llawer o j K.??it??rw'-h rhwng yr' Annibvnw\'¡' a pnleidi?u j erii 11 o gi,(?f.y,!(Iwvl. -ir y p-d. Yr I y | I gwrandawy r yn ihnisoeaoh nag arfero', a'r prejethan i j &e. yn rhagorol iawn. Tvbir fod v dull hoddhaol y | (iy?iJ pob peth yn minen, vn gl >rl ac yn galondid j mawr i'r gweinidog llafurtis* v Pare];. Richard Jones. BIRMINGHAM.— Ar ddydd Ian yr 20fed cdioi, nn. hali\vyti try.lydd gylehwyl flvnyddol v Trefnvddion Calfinaidd yn y dref hon. A¡i] {j o'r dnch, cyfar- I i n 5 o?r fyddodd nifer helaeth o Gymrvi gsal-yfed te yr oe id yr oisvg arnynt yn dra dymunol. Ar ol i bawb gael eu diwallu, symu iwvd y petbau, ac olynwyd hvny a cnytarfii l areitbio. Dewiswyd ein ben gvfaiil sereb- og Mr. Isaac Evan", i lywyddu'r csfarfod — Ilansvo.id ei le fel N, cN-frv%N, lie',) ar y Parcii. D. Morgans, Tralhvm, i anerch v cyfarfod;" v testun nedd "v Genbadaeth Gartrefol," yn bennfyn* mhlith y Methodistiaid. Areithiodtl yn gampus. Arei ol tphnd ar y Parch, E. Price; ei destun ef oedd, helyntion ei bereriuiod yn ysbaid y ))y,nti,eng mlyn- edd diweddaf gyda'r achos Cymreig vn y dref lion. Adroddodd lasver o bethau a barodd i'r gsvyddfodol- ion synu. Yr oedd ei araeth yn gyfansoddedig o lawer o ion a fu rbyngdtlo ag amrvw lien dadau mewn gwabanol ranau o Gymru, vr byn oedd yn ei gwneyd yn bynod o'r difyrns. Ar ci ol yntau galwyd ar Mr. Richard Owens, yr hwn a ddywedodd yn rhagorol ar ddirnest, &c. Y;1a terfynwyd v cyfar- j iud, actli pawb i'w cartrcfleoedd.—PeirianydJ, j I GOSLEPD. [ -IJARCf]N.kDOEI)D.-G"-eiiitli, o ]3s. iyr I C)S o bwysau HaidJ, o Sis. i 10s. yr 14? o bwysa-.i Ceirtdi, 0 os. 6c. i 7s. yr 10-3 o bwysau Blawd Ceircb, 13s. | yr 120 o bwysau Cloron yn dal eu prisian; Ymen- I vn fires, o 9c. i lie. y Pw.\S; etv h;lt,oil:, i Be. y pwys. )'r anifciliaid.—Ceffylaa gwedd yn amrvsvio o £18 i £ 35; a nierlol o tS ;-£15; Gwari¡,eg,b'I'IJOù mewn cywair dda yn amrywio o i £ 10; ychydig o rai rhagorol yn eael ea gwerthu am £ 12 a £ 11; gwar i theg gsveigion yn amrysvio o Of i £ 7 rhai dwy- t llsvyddiaid o £:3 i 4E.5. Mocli Stors (Itt o £2 i £:3 rliai ieuangaeii o JEt i £ 2; a'r pt--r(-hill o 10s. i £ i. Y defaid yn ?werthu yn rhwydd am brisiau yr wyth- nos d iiweddaf. i,)?i.- Y mis hwn ydyw yr adegy j newidir ac y cyiiogir gsveinidogion yn ngwabanol ar- daloedd Gwynedd. Pen gweision yn c\flogi am o £ 12 i £ 15 v flwyddyn; is-weision, o £1:) i £ II; a BEVLAII ARFOS, A LLAN FAIR MON.—Ar y 10, 11, 12, a'r pieg o lis IIbrill, cyniialiwyd eyfarfodydd | blynyddol yn v lieoedd utdiod, yn y rhai y wyd gan y Farciiedigion canlynol:—O. Evans, Berea, Mon; — Nicholas, (ti.) Bangor; W. Ambrose, Port mating; P. Ilosveiis, Amana; I), James, H hosymeirch; W.Thomas, Beaumaris; T. Edwards, Ebenczer; J. Roberts, Lianerciiymedtl D. Roberts, Caernarfon W. Griffiths, Caergybi; W. Morris. Salem, Brvngwr- en; W, Evans, Dwyrain a Jlr. Wm. Hughes, Caer- narfon. Deehrenwyd v gwabanol odfaon gan y Parcbedigion canlyiud: — D. J allies, W. Hughes, P. flowells, W. Evans, T. Davies, ac 0. Evans. Caf wyd cynulleidfaoedd liuosog ac asUid, a gobeithio j fod yr had da a h uiwy ] gwedi caei dyfmier daear, fel y bydtlo yn dwyn firsvytb i saneteiddrsvydd, er c vsur ac adeiladaeth i'r eglwvsvdd, a gogoniant i Dduw.— I P. G. r. t, xirlT Rboddwvd hanes y cyfarfodydd uchod vn Ilaw v cysodydd er's mis yn (II, ond trwr ryw anfl'awd fe'i ga 1 asvyd allan, a dyna yr achos ei fod mor auam- serol.—GOL. TALYSARN.—Cynhaliwyd cyfarfod CYshu?enol yn v ,le ticti-.)ti ar nos i tu 1).N hvs!'ysiad ani v (-vfirf?)fi %vediei "-iie.?'(1 er'stu'imisyn<d,yroedd (i?tu o'r Iv,?li ell gwneyd yn liysbys y pryd byny, a'r ddau ereili yn an- hvsby-s hyd noswaith y cyfarfod. Yr oetld 31 r. Wm. i Seared wedi casglu 18s. 6c. gan ei gyfeiiiion ac ewyllyssvyr da i'r csfarfod, v rliai a gyfransvvd yn wobrwyon yn y lull t -iil,vn:- Y cyst tdiedd cyntaf o.-dd diirlien Sa'ui 9G gan bedwar o fechgyn dan 12 oCll, prv 1 y Oarnwyd Owen Jones, Biaenyeae, yn or L'U Ouca Owens, Ffi-idd, it til IN'illiaiii %v e ii, Penvbon!, yn drydydd; a William Roberts weirgiodd.yn olaf. Cawsant eu gwobrwyo oil. Yr iii I gvstadledd oedtl darken v 12ied y Pr??eth?r, anhysbvs i'r ym?eiswyr yn thcIlorol. Daetii 4 /I l\eh\n i -aeii.; )a ll,)rol. 1)?ict?i 4 1) 17 ce,l %] I,);' -4i)reo yki- grwyn, yu ail; William Davies, Ta!ysarn, yn dryd- ydd Jonatba-i Williams, Nantlief, vn olaf. Caw- san! eu gwobrwyo oil. YLryd?idcyst?dieddyd?'eddj ban ess n n'r Geiniogwertb, r.niiys'iys i'r yml'iswr)', s,.f ui () Le]lïn dan 20 1}("1. hyd noswaith v c\f i- fod. I ¡ Y goreu ytioe-ni v\ iliiam Jones, Blaenvcae; Griffith denes Bksenycic. \n ail; a Joiiti Jones, Penvbon?,yn o a f Fe u gw '<rwv« y d oil. V gystadkdd (. l a: yd- oe'l-i r'.ian «> Aw til Mr. Eoeruzer i'.v.e.nas, Clynog Fawr, ar <iystod-.lian, amynedt!, ac adferiad J?b. ?'j. o,6.1 yn ymgeisio am y gwobrau. H?rn?\'d dan o'r ymgeiswyr goreu 3,11 scf, Robert lioberis, Samaria, a Wiiiiam Owen, HafoJias, ac o berwy.'nf byny yn teiiyngi y ddwy woljr flaenaf, ae Owen Oweus, Peoybont, a William Wiiiiams, Hen- erail, yn gyiartai fel dau ail, ae yn tciiyngu y: svobr j arail; ae ni wobrwywyd ond y pedwar blaenaf vn v gysla iiedd hon. Yr oedd y gynulleidfa yn liirisog, y i". i'arlod yn ddiiyrus. a gobeithiwn y bydd iddo! got'-i tavvv o awydd darden yn ieuengctyd y gyinyJug- aeth.— Un oedd yu. y cyfw}Id. LLvN!OLOES.—3Iae sciiitiziti y dyddiau diweddaf! wedi ail ddechreu eu haciios yn y dref hon eto, y maent wedi bed unr Oodus a chad un dysgybi o'r j nesvyd 1 iud eu canlyn. Bedyddiwyd ef i;os -ul yr ail o Fat, ond v mae wedi on gadtiel, a bvnv yr wth nos ftilit t 2 t k-), u i a I It w 11 L'od f, I I I)",r i. | BANG oa.—Cynaliold yr Anibynwyr yn eu cyfaifiK.1 blynyddol fei arfer ar d iydd Ian D./reiiaiael. (kin fold v Pandi. Wiiiiams. gyut o Llan bud arn v ga-reg wedi deehreu arei lafur gwtinidogaetii- ol yn eu piitii, barn wyd v byddai yn ddoethineb neili.lno rhan or gwasauaeth er cydnabod yn gshoedd- as y berthynas sydd rhyngddynt fel gvvtiui'-og ac. Eglsvys. Dygwyd gwaliaii-d ranau y cyf.irfod yn miaen gan y Parcheiiigion caidyuol — E. Stephens Dwy-gy fyiehi; W. Thomas, Beaumaris; D. Griffiths, Bet'r.d P.Thomas, Beiuah; D. Roberts, Carnarvon; T. Morris, Rhyl; ac M. Lewis, Treilvnon. Cawsom gyfarfod cysurus iawn,vr ()cd.i y pre.;<:thau yn fywiog a phwrpasol, a'r gwrandawiad yn lliosog ac astud, a'u j gwedtli yw ar fod yr effeithiau yn ddvmauol. Oiolch j i'n brodyr v Metho-listiaid am ganiattau eu capel hardJ ac e:Ïn<J; at ei n gwusanaeth y noson ddi weddaf J o'r cyfarfod. Y' mae hyn yn gosod alian y tcimJad cvsnrus sv.ld gin v naiil at v ilaik Urvsiedydydd! eysiirt)s y i)aill it iiiiii. iir-%sied v dv,i?i v bN?'? I ia rlia,-fa,Il s,.c-i?,l ?uel (Jnnnf.s.—D?dd lau.??J cyfiso!, eynhalioud y Dir- i west wyr eu cylebwyl flynydd.d yn y lIe j¡wn. Y I) g,? I t iy P,11-c',]. J. Pli?ilil), Baiigor, ar Ddylanwad Prydain ar y Bvd'' ues gor- • lenwi meddy'iiau rhai o'r gyuuileidfa a syndod. D d.1 Wesleaidd pryd v rhoddwyd anogaethau grvmus gan j amryw o'r cyfeillion i y-'Uiymi wrth a wy d draeheln i g uiel y Methodistioid CaPiuaidd • ar j ol cauu, darilen a gsved u >, areithiod! y Parch. D Davies, \berport!i ( PC.); y Parch. S. Da\e-Aher? ma?i- I"?L; ii.' J. Pi)tit!p.. A'n?,arci)h- j iodd y Parch. I). Davit's a'r Parcii. J. Phiiiips. Ac j a in 6 areitbio ij v P.ueh. S. Edwards, Miielivniletb !(A); y Parch. S. Davies, ar Parch. D. Danes, ?L!y?y.J?y!ciacy)(/?\\y]??n?Ir.\V.E!!is,\u; j ddo^th ag anriiy.de klas. Yr oe ii y cwe ldiau yn 1 jd aeriofi. v cami vn soniarus, a'r a-eilhiau \n yviiwys- i ;,¡ '),;J:; T-Ii::]' y\ r, -i; I il ¡; 'I¡i\ ?ch:)'\y!y!t.t!iHyiciT.Yt! crp?ny:nwc!?ddv<"ne.!d j iges Dirs* estiaeth a'n goror, ae ni l aeth ilafur y !!?t's))t:'?e-.Ha<;tha'ns:')rxr,acuidaethi!?fury! ] ADR'1D!)lIL A CnER!1J}!)ROL DISSS, JLJR OANWG —Cynnaliodd y dinasyddion eu cvfarfo.i y in j hwn s'ngliapel y Bedyddwyr; dywedasom mewn riiif- j vn biaeuorol fod c.vfvddsvyr ein lie, yn groes iawn i ni ir-, imal ryfarfod O'¡: f.ilh: ac er luwvn rljnùdi ;)¡ mant.is iddynt f.irnu a.n d-lrygioni neu ddaioui cla dull, pendcr'yriasom gvnaal cy farfod yn yrawyr agor- cd: ond o berwvtid fod yr bin yn y.nddangos yn | anifafriol, anfonas-am gais an y capel sonie.iig, a: er ein syndod wele ddrtvs a'/orcd, wele ddechreu cy f.-iorl newvdd ar grefv kLvyr Dinas: a byder.vn na c'a.iik larnålJt I] hvn allan, d km heb ei t>r.»fi s;i gvn'if, ond i dtlycliwelyd, cynn iliwyd y cyfarfod k), a chy- merodJ _\1. Daniel T.iomas, arolygydj v Dinas y gadair am h iiiner awr wedi ciiwcch v pryd. nawn agorodd y cyfarfod yn (rr a panrpaso!' (vn 1,[ ci arf!n), amlvg ei l amcan y eN,trf?)-i N-DII yr adroddwyr a'r cerddorio-i en sefyllfao^d i, '-j. ia'.Ynasantenc;')rch'?<.ti?n?? hyn?([ fe .r.s nf rs. h. v eyfiirf,,?il g.in D,t%,i,i Da!l'" Y:;nl Fei,;tr, fP?t?i??LSa??t?m?????'?? .??.? Parch. O. Williams (H.) T?.T..r.?. Tr.-i;i?..d V pry d n:t?)t vn ddifvms ae a d c'ui,j j ie• ie■ i-■ r i' u:   j   j ) A.d!.?ddyc?.?..??.?,?,;?,?,?.?.?_ ,,),I ZL?ll cu cared; rwy.lt!—('read nr. ?.TH..S??;?,???._D?d ?,?.i?,?,?. ?'dh.<????C?n?-vn??? ??: meisa nife. 1 y,,cv?;d eu C<. fariod d d hhQy.id;?-i rhai yi g'>n jndeithj ne ereili vi, smgmu n ,?ndn? a u gn faau'u ueuosmn. >c.- Ym i.l .u..sf.1' -o kv- Ikiiiiid iawn amy at t;:i A)'Y.;Y?i?.i'v'.?.d? ¡t't ;{; ,i: :i' :)l'\i:)ij aeitnas Gerddorol, yn Addo.'oy y r Annihvnwyr. j Dygwyti y gsveiny ddiadau vn mlaen cr bo.idhaJ J cyi)'rc<'h?di'rthaiot;id\t!sc')?!.—'9.<Y/ cyifrediiud i'r rhai ocldn.t hk-senol.—G.Jie'i'/dd. Y l-u?n GOCH.—Dysvedir 1'od y tlefyd hwov?di nod ar vr hail biant o'r bron vn iighvmydiigitelli Bethes d a. end mai ??.y-?g mewn ry B:;?.-?c'h a | fu.?nt ftiiw o hone. LLANWNDA.—Mai 21, cyfarfu Robert Jones, Store House, yn y plwv hwn a. dam-vain aneuql wrth ddychwclvtl o chwarel Llanberis, trwy iddo fethu ei a!licaii ,,vda'r trtiz, a ii)i'iiell dar. yr oiwyuion. Tor- wyd ei giun ymaitb gan y ineddyg, ond bu farsv yn uiiien ychydig oriau. — Gohrbydd. BETHESDA.— Ar y 15ed C tisol, aeth baeb'gen Mr. Jones, ysgolfeistr, Pont y twr, gyda thri ereili trwy Dy'nymaes i ben Caraedd Dafydd, i wt led L yn Og- wen. a gan i faehgen llr Jones fod yn fwv auturiacth- us na'r lleill, syrthi->iJ dros y graig. Bernir fllll el godwm tua 100 iiuih. Gan nad oedd J plant ereill yn agos i.ldo ar y pryd, bnyvvd bvd dr.inoetb heb gael ei gorltyn; a phan ti eafwy-J, yr oeud yr olwg arno yn echry.his. Haws dyciiymygn na darlunio teiuiU adiiu ei ritni ar yr a leg.—IJechidon. (. WM Y GLO, oiiK CAKRNAKFON.— Wvtonos i nos tadwrn diweodaf, iei yr oe.id ccrbyd ilwythog o bobl yn myned o Gaernurion i Gwmg.'o, daeth un o'r ol- wvnioii oddiar yr ct hei. Cwyivipo id v cerbvd a'r mai oe iovnt arno. a niweiiiiwyd amryw o honyu1,ac anafsvyd Jane Hughes, a Thomas Jones, Tv uewydd, Llandtieinitden, yn dost iawn. Rtn?.—Yry.jy!yn(!?;ii,?,.?j);?.,?.??-?}j, swx ( 1 i FQinta Dinbycb.yn bw..aci;; cyaa' ci cruianfa cleni yn Rhyl, ar y dyddian L .,n a Masvrtii, Mebefin 14 a yn P,. gvnd'Oeda am t.t-.au y ;y i i c-vn!af; disgwvlir cenhadon yr eglwysi vno yn brydkm, pR? y dariienir cenlia,Joti 3-r P.;r??. H. P.uh. Mosfvn.arBeth v\v 1)al)ur y P;.rcl?i. i,. I -,i? 'l\J e ;¡dJe ¡ ¡\ ¡;' I: _¡\;i ¡ Sir, GriSths, Caergybi; Morris, Salem Roberts, Llanerchymedd; Huberts, Caernarfon Griffiths, Bethel; kiribri)se, -i ni L It (Tridi).hs, Rf!f?hui, Piercea Rees, Liverpotd a Parry, Ffestiniog. Disgwvjir i 31 r. Parry draddodi pregeth ar y pwi:c goso.iedig, i ptrygl 0 oedi ceisio ere/yd i." Gun nui boa yw y gymanfa gyntaf a gynhaiiwyd yn Rhyl trioed, by ierir y bydd vn liu- oso g a beroiitiiiol. Bydd pregetbu trwv v dydd Sul biaenoroi gan rai o'r dyeithriaid yn Ithvl a Rhadd- ian, LNTIEB TREFi-YNNON—CynLIA 1 iodd yr Undel) hwn ei gyfarfod pymthegnosoi ddvdd Gsvencr, Mai 14, pryd yr oedd yn bresenol y Llvwydd, yr Hybarcb Ard leacon Clough, 6 o'r hen swvddogion, ac 8 o'r ihai newvddion. Darllenwvd a chadarnhawyd cof- noiiion v Y ti-Lti',ion o'r Ty oeddynt fel y Is. 2c '1 re- flynon,t'lo9 8s .oc.S hitfoid, £ 04 Is. 6c. y Cyfaiis'^in I yn £ 116 lis. ie. Y nifer yn y Ty y cyfarfod diweddaf oedd 165; cyinerwyd 1 (> ifesvn,bu farw 2. golk ngwvd 23 alian. Yn y ty ary pryd 15lk Yi- iriati n :la%v y Swm y tretli: dyledus Fwrdd Cyfruitli y 'J'lodion,*yn cydnabod derbyniad llythyr Y sg. yr t'ndeb o baith v trefniad a wnaed rhwng yr rndeb a phlwyfolion "Whitfard. Cynvg- iwyd gan L. H. Mostyn, YS" ac ciliwyd sran yr Hy- At-el-d -eac(on i di-etilo ..u ,uno gael ei chodi oldiar y plwyfydd perthvnol i'r Fndeb tuag at diaul yr baner blwyddvn sy'n f erdded a bod i'r Ysgrifenydd ddwyn o Darn y Bwrdd yn y cyfarfod ncsaf, raniad cylartal yn 01 trethiad v gwa- banol b!wyI'ytid. bu Arolygydd y. Uywodraeth yn ymweled a'r ysgol ir .cyfisoi. Dywedai fod y bcchgsii svedi cynyddu tiawer mewn (I sg. &,c.er pan y buasai vno ddi weddaf; ond fod y genethod ychydig yn 01 mwn siliebu ac mesvn daiaryddiaelh. ny- wedai rhai o'r gwarcheidwaid eu bod yn gwaban- iaethu oddiwivh jlr. Syuions (yr Arols gvdd), gan eu bod hwy yn tybied fod yr oil o ddeiliaid Vr ysgol, mor hyddysg yn mhob cangen o ssybo iaeth, ag unrbyw biant yn y gymydagaetb.—Gohehydd. JBETUESDA.—Cytarjod blynyddol y Gymdeithns Gor- aicl.-Arii 5 o'r gloch prydnatvn dydd lau diwedd- af cyfarfu tua 700 o bersonau yn nghapel yr Anni- bynsvyr vn y lie hwn. YLiy\yyd.ia.rvraci)!\<sur oedd y Parch. LL Samuel, a dewiswyd* Mr. b-a r i d Griffith yn Is-lysvydd. D,-farnia(i v gwol)i-iivoi-i i'r goreuon yn ygwabano) gystadleddau oeddynt fel y canism ;m y cytieithiad goraf o Handel's Chor- us, For unto us a ch.id svas born, rho.ldsvsd tl is. Ani N:r Aiitl,eiii oriif ar Jer. ix. Am yr AntLeai oraf ar Jer. ix. 1. rboddwvd it Is., a thlsvs i L Taliesin," sef Ilr. Owen Davies, Llanllechid; am yr uit oraf, rhodrisvyd XI i Jcreiiiiah, sef Ilr. ia!ii D.,ivies, Cae'r blai(id I lestiniog. ary testu n. Am y r Anthem oraf ar v Salm Ix v. 1.1 i, 12, t'r 13 r l iod,]-,i,yd 1:3. i C i 12, a'r 13 rhodd wyd £:3, 3s. a thlws i 11 Cvnlevrn," sei Mr. Robert Davies, Lianelsvy ac am yr ail oraf, lr. WITI, Owen, Deriiyniwyd 10 o gyfansoddiadau eraill ar y testuu. Aai yr Anthem oraf ar Isaiah li. 9 — 11 rhodd wyd £ 3 3s. a thiwsi '-Musico," sef Mr. David Rmerts, Bethesda; am yr ail orat, dyfarnwyd £ 1 Is. i Disgybl," (ni amiygsvyd yr enw priodol). Der- byniwyd 4 o gy'?nsoddjad?u eraill ar v test,in Am vr o5-.ii' -,ir lxviii. 3,2-?l 1%farnw'v cl ,3 3-; a t-,Iivs i (tii aiiil,wv.d vr enny priodol); am vr ail-oraf, rhoddwyd £ | Is. i Chal- <?)/'s?'Mr.O?'?nD;n'fcs, L!ani!ech)d. Y Beimiaid y Parcii. E. Stephen, a'r Pareii. J. D. Ldwards, HIJosymedre. Cafwyd barn y Piircb.W.Ambrose (Emrys), ar y cyfieithiadau yn v gy>ta ile ld cyieiiiss .d ati gyntaf. Yn ystod y cy. far.'t! 1, rhsvng dyfarniad y gsvahanol woorwyon, can. odd Cor Bethesda o dan lywyddiad Mr. D. Roberts,' yn cael ei gynorthwyo gan Mr. Griffith Rowlands, j bigion o'r cyfansoddiadau cywreiniaf gan awdwyr brodorol ac estronoi; yn tnysg ereili, can wyd an- I them wobrwyol lr. J, H. Rowlands, yn y gyichwyl y J iii-iie,,ti antlJ:m wobrwyol Mr. William Oweii, y jlfynedd: anthem wobrwyol Mr. Griffith Rowlands, !y Iiynedti.- anthem Mr. Havill Roberts, ac amrrw ddaruau o gyfansoddiad y Parcii. E. Step liens. Aebos wyd cryn siomeaigaetb i'r gsvvddfodoiion, pan a gor w ycl y nodyn yn yr hsvn y tybid [,J gwir enw Jeduthim,' a'i gael yn ddienw. CVII tcifvnu y l c Beiriti:ii(l, zte i'r i-liai a r,,i;iFtu vii v gweinyodiadau eyboeddus; a therfvnwvd trwv gatia Handel's chorus, — Worthy the Lamb,' gvdag Amen," MERTHYR.— ^ialiai na ciiyfarfti Cvniru ag un di- wrnod erioed y geiiid ei gymharu a dydd Liun, Alai Ofed. HehSaw v colkadau d)t!a?rfti vn Aberdare a Pbontvbcrem ar y tiydd hwnw, coilsvvd arurtwiol mewn gwahallül lan.ui drtvy y Deheudir. a bu 5 ) liron cael 1,,tii.iii (lr,,vv v a I)-,i lin r. Pan oedd biaenor y psvil yn myned oddiam- N r. 1,iii otf?i(1 vn inytied o?ldia,n. :\eth i r. nu o'r i)-.i N ti o lo,-? .r -11:14 i,ill.% fit i a,t;j ef* a ciiyaorthwy ?yd:?' e, ?,,y?l,t'r tnlcari y Iaticlix%-a. n \ci!y'? \\di byny, cym?rodd y danchwa le, ac yr c.?itd (n?r cubyd fd y taniodJ v c??d oedd ar enau v pwli. 3ieJ 'yii;ii pasvo fod v ddau o'dyn wedi en iiadd. ond rhvwfo.id neu gi!ytiJ, gailuogwvd hwv i neidio i'r dwfr, a daethant i fynu yn ddkingok CSVMAI-'OS. — Dydd yr oedd lia- [ wenydd mawr yn Cwmafon a'i cbylehoedd, ar vr achlysar o tkierhy niad yr "hen gsvtnnf' yn td i'w .ic?i l sLir 41 plith. Ffu:ii vyd gorym iaith ysbleny id i fvned j'w cyfarfod. Yr oedd yr Odyddion. yr I fori aid', a'r hoil giybiau perthvnol i'r lie, YI1 vmddangos ar eu goreu y ii ci'oesasvu y r atleg. Ar ol vr orvintlaith, aeiiiowvd i giniasva; ae weds symml y kicmau, bu areitbio tlifvrus iawn. I n o Iwngc destunau v prsdnavs n oed I, '• Gsveinidogion vmaeilldaol Sir Foi-ganwg," yr hwn a gvdnabyddwyd gan Mr. E. Roberts, mewQ araeth ysplcuydd. Mae gan drigoiion Cwuiafon aeoos goifoieddti, nid vii iin eu b,,ii .,In t-acl eu gwaredu o gralangau Biddulpb a'i tieulu caeth.'as- naehol, ond hefsd am fod y nieistri m wviif iiyuaws a charedig yn dyfod yn eu lie. Wedi i Mr. liobeits ddyn-ietiii cymeriad Bidduiph & Co., wele Riiag iun- iat-iii yn dyfod yn mlaen, ac CJ! uu symuJiad vn ei dalf'i vm.Mth od liar ei tirse id. C'KRIG CADARN A Gw.IENUDWR.— Ar y Sabboth v 2j q ibrJjj uits eddaf, cynaiiwyd cyfarfod gan chwecii () frodvr ieuaine Atbrola Aberhon ldu; y Parch. D. Williams, sr hwn "dd svedi eael ei aiw i hd yn weinidog vn Berea, Naut y-gio; R. Edwar Is. gwcin. id, bsvriadol LlanyuiddylVi; E. Jones, vr ii wn sy d i lod yn weinidog yn My.idfau; a T. Davies, gsvein- idog darparcdig kiansamlet. Helyd, R Lewis, a D. Dai'ies, y riiai sydd i fod yn yr Atorofa etto am ddvrf flynedd. Y n-->s Sadwrn biaenorol pivgeiiiotli É. J Mies a T. Davies, yn Cerigcadarn; ac vn ikvacn- dd wr, pregetno id R. Lewis a 1). Davies. Fi .re« y sab both yn Cerigcadarn, pregetiiodd I). Wi.iiams, ae yr Arglwyda. gan y Parch. 1). M. Dav i e-. Gweinidog y ke. A ai 2. r.ia'gethotivl E. Jones it T. 1) iV cs, s n G-vaen.1 ,i .vr; ae ytl C'crigcadarn, pregetoo.kl D. Davies, yn S lesneg, ac R. Lewis yn Gymraeg. Am C. preg.Hhodd it. Lewis a L>. Davies, yn Penrhewlj so Gsvaeiiud Mr, pregetiiodd D. tVif'u.ims ac R. L '?ards; a" yn (!e-i gcadara. pregrtao id ?. Jone* a T. tLvi':5. \t'.jd y pregetiiai) yu bwipaioi iawn, dy.s e.iai riiai na ehlyvvsaut erioed ea g'wei i, 3.? y ,:t?. iiiisvcr i; vn gsvraa in V;l (lv. rv i: ';F'}ih }: J: j: i oNTYPRiiii).—Mae ilnaws masvr wedi ymfado L.' hwn i'r America ac Awstraii.-i, ac y mae ;lua«8 L'?'ar<ch');t\m.'d. Li?'ydd:ddynt. n :'i;r i.:l¡è¡ i(:l;,í\ r¡\/ 'L7¡ I:1ii ,(' Jk'l>7:;1 lc\¡; cY'?') vn neuadd trtf Li.n?In,rdybt'!)"i?:'ii) r'???\;i.tn?'jr<'ya?th'.?\n?e)d?onaea:ad):f'atd t* i a in vn .idii w ílhr: ¡ ¡.¡et!! C\J,ultei!fa i.( rfrdo! .\J nh.d, it tiiauvsgnh isant riisvng £ 300 ft £ HKI at yr ae'ios teilwng. A ii fon odd Arglwvdd E |{. J. Neviii, Ysw. &.20, C N.-vili. Ysw £ 20. a *V. Coambers, Yssv.. £ ?'. Mae h-if i'.me i!:L'?) y y in rd igiielh we d da agos iod gain! 1 vat g i)"'? t'J a :c !r. ?.)t,'??d\)H'i?' i o a riiai me.vn a.l-yd. Dr vg geryn hv<.b/?u..ad y".y <'yi? ?'?'??.=?"L?i alia., o'r pyl'uu cto A ffanlvn y r?=.tr o'r ?'Y;   r .v'. —An;. 11 ?? ?-,? {rfttla"l W r-a:»4 o b!aut:.fi>a-'i il.i.di- Pi e). o -< i -gJ D d '?d i ?'?'' I c'a"?-? ??t.: ?. Ljwi?. u :i -i M. <i.!t.)n,o?! 1, W;n. li?,, ?.I. Mo/ias, o a i.i :;i:E;'J:¡' '%i:(nft,{< i:? v.-e ii i-i'tarl givr 'o.i? a pl^u'.ya D.ivi.1  u-1 li galae'l g.vr- m;i a i bleiiiya SJecs Divies. wt-a l i ir-tda -l t i svra-.g a'i l' .i:a; ,an Evoits, we.lifjA.1 t<- i if.vraisr ;A G bLe.it: J a 1). Wtlli^ais, ''tt-.).i\r);.?.a??. H ?i-n twd \:> a 10; ii. a 1). l^vaas, ¡¡11/iil::}'Dry.¿f:\7; L::r(: liaras (UrodyrJ ot-d la s 1, E'tsv^r lac Bvan Taoma? (br-jJyr), • S?'i?.'r -:<? y cyat-u w.-a)? a -io oh.?; Dwd a D1i l-' A" o:-ay 'bro.'yr.J, g'vlac^d 1 y. c.vat if svraig a 4 o biaat., a'r o l j.' (jig s 1:W'1:¡Ui:r:f};?r)'\ ''iîr Isavid Es-an?., oo-ia yr uiii« ua s s^ h V-s-wr l.