Yr Amserau

Oil Hit Is/. JanHary 1852, M'nj publuhcd, 1(0. 1, PRICE TWOPENCE, THE WELSH CALVINISTIC METHODISTS- RECORD; A JfONTHIv* MAGAZIXE OF RKI.IGIOlS LlTEKAfURfi & INtELLIGKNCE Published by M. Jones, Carmarthen, andaold b, M.A.JONES, Stationer, Printer, and Bookseller, KO. 18, TITHE BARN STREET, Opposite the Exchange Station, Liverpool: And where may be had the following!- s. d. Y Dyddiadur Methodistaidd. 0 6 Coflant y Parch. John Elias, mewn lliaiu, 5 0 y Parch. John Parry, Caerlleon. 1 0 y John Thomas, 1 6 ALei,teiti 1 6 II y Parch. W. Williabs, Werri 6 Esboniad y Parch. James Huyhes, ar y Test. New. 34 0 y Parch. T. Scott ar y Prophwvdi ° 0 Hymnfiu y Parch. W. Williams, Pftutycelyn. 3 0 Hyirnniu a Salmau > Metbcalistiaid Calfiuaidcl ds 1 5 0 HymnauyParch.D.Jonpa. 3 6 Providpnce and Prophecy, hv the Rev. W. Reeg3 0 L»r>ch v Prophwydoiiaethau, gan v Parch. J.Hutfhes •* 0 Y Profiedydd Ysprytliyrol, gau yr Uil, -s- a 2 6 Holyy yddoreg ar Hanesiaeth Ysgrythyrol, gar t is. a 1 6 yr UD Mcthodistiaetli Cymru, gaii yr un, vn rhifyziati. 0 6 Gfcirlyfr Saesoneg a Chyniraeg, (Caerfa11wch) yn t 18 Q rh w ym, J English & Welsh Dictionary, liy the Hev. Sylvan Evans, Part 14 just out, Is. each part. Gramades? 2 6 Yr Adfryfodiad, Pi-yddest, gan y Parch. E. Evans.. 0 6 Falestina, gan Ionverth Glan Alk,(l 1 0 Ceinion Alan, 5 0 Eisteddfod y 1 0 Welsh and English Dictionary, by the Rev. N" 3 6 Richard* f English and Welsh I)o. bv the same, 3 6 Yr Anmrati, Y Tra"tho«lvdd, Y Drysorfa, y Tywysydd, &c. Almanacks and Pocket Books for 185-2. Amryw o Lyfrau Cymdcithas y T-aetliodau, &c., &C. Rhlfyn 255, Y DRYSORFA; NEU OYLCIIGHAWN MISOL Y METHODISTIAIB CALfTN- AJDD, C?K ViTTSIAB. TBAETHOPAU A GoHEfiiAE rHAU :—Bedyddio Ai-n-, yMpirw- Dyledswyi'dHii yr Eplwys—Cerddoriaeth yr gan y Parch. R. Roberts, Ciynot?. DKONGUAIMC At; AUDTSG- IADAU YSGRYTHTROI. :—Bethlehem—"Mab (Vol a drista ci fain." GEMAI: DETIIOLKDIG :—Mani J\Ioses, JiIerch PlI:1.rnoh, a Rhagluniiit'th-Dagmn am bechod—Crefvdd tywydd teg- Pennorl mis Tonawr. GOFTNION AC ATEBlOX :—Codiad Jos- eph a Chwymp Ilarntiii-Yi- orucluvylia^th I¡¡,j,lcwig-Dodh- ineb a ChnlJineh- Y Gymdeithasfa Chwarterol a'r Diaconiaid —Ateh arall i Suspreh/r. BAHIIDONIAETH :—Y Nefoedr1- Yr Yspol Sabbothol—Jlosanna i Fab Dafydd—Cartrcf. An- oi.YOIADAI; ■—Drych v Prif Oesopd(!—M?tiua, gan 1. G. Alisd. HYSUYSIADAU CUKVYDDOL :—Cymdoithas Efengylaidd rfrtunc—A;n-ia?jCap'? ?ewydd yn MamPrs—I?erddou—Ar Eglwys Brotestanaidd yn HtlM?M'i. MARWRESTR: ;Mr. Tanyfron. NEWVDDION CARTKEFOI. A TIIRAMOII:—Cyfarfod pwysig fIl I.langefni—Gwaddoliad Coleg Maynooth—Ffrainc. Aii R Y w- IAETIJAU:—Pysgu beiau i blaiit.—Gwiriondeb anvvaraidd—r Englvnion oerion—Cf isio boddio pawh-Yr aderyn brongoch —Cyfeillachan di-Grist—Anwybodaeth pendefigaidd—Hmies- yn am y Parch..Tosej)h Harris—Yr anffyddiwr a'r Offeinad anpfeugylsidd—Cyiiyghaeli Ko-ssutli—Troseddauvn Ngiiymru a IJoegr—Ci cymwynasgar. Y CHROMCL CKNHADOL 1 ig- ion o lyfli.N-i- oddiwrtli v PardI. W. Eewis—Dvfyniad o lyth^ Mrs. fewis— f.lvdaw—l'igioa o lvthyr oddiwrth y 1 arch. W. Prvse, Syllwt- Y Genadacth Iuddewig—Cenliadaethau tramor yr Eplwys Rydd. yi, T-?zl,,s Ity,1(1. a chyhoeddwyd gan ?. M. Evans, Hpol-fawr Gweithfa Celf Deisenau yn Liverpool, YN YR HON Y MAE AMRYWTAETIT, ItHAGOEOLDEB, A EIIADLON RWYDD YN CVDGYFAKFOD. YMAE rELF-DEISEAU HAYLOCK & Co. yn cacl en cydnabod yn rhagori ar y cyfryw deis- enau me.wu sefy Uiadau emiH, a dymunir cyllwyno y dewisol- ion canlvnol i svhv y cvhoedd :— HAYLOCK and Oo.'s ISLE OF WIGHT CRACKNELS, wedi eu gwneud i fyny mewn blycliau alcan boh yn bwvs. Y mae'r teisenau hyn yu liynod 0 flasus a maethlawn, ac yn bur gyfaddas i'r oeLli-aiiii4 a'r gweiniaid. HAYLOCK and Co's. HUNGARIAN BISCUITS, Y rhai hyii vdynthvnod o ddauteitliiol it HAYLOCK and Co s. ROYAL DESSERT BISCUITS. H. Y]'()C K and G o's. VICTOHIA BISCUITS. HAYLOCK and Co's. CH.ampagnk BISCUITS. HAYLOOK and Co's. ilIlXIJ) SNOWDROP BISCUITS. HAYLOCK and (V*. SOIREE BISCUITS. JIAYLOCK and Co s. GIN(530B BISCUITS, HAYt-OCK and Co s. AlvKOYv-ROOT BISCUITS. Ilebla-.r y g\ab;tiiol fLitil.Iu uchod ymae HAYI.OCK and Co. yn gn-neud Rout Cakes, Arrow-root Cakes, Pic-nie, AiiJ'.lt- NETHY, I.UNCM, Coffee, SODA, SEED, Cabin Biscuits, OrmsUirk Gingerbread, Ginger-nuts, a'r Liverpool Crackers, V rhai ydvnt vagurol. Y nii,ilt yu r,v.] eu hadwerthn gan yr boll Grocers a'r C'on- *ectio>wrs ovi'rilbl trwy y Deyrnas Gvfunol; a hefyd yn y prif Burtbtaddoedd 1AV CAEL YN GYFAXWK11TH YN Y WE1THFA IN I NIG, _03 11,13 a 15, Lydia Anne-etveet, Liverpool. OWEN EDWARDS, OWNETyTHURWR IBOTASau AC ESGII5IATJ =)" t¡>TIl ,'U: v, •• A DDY?iUNA ddefnycuHo y cyHeusfIra pre V. S'iuol i ddycbwelyd ei ddi,)7chgarwcli pwresonaf i'w GytciHion a'r Cyll'rsdin amen Iweldes iuielionns iddo or pan y hiae wedi cychwvn yn y Il uchod; a hydera trwy dalu ?,?lw *aaav.-l i bub arciiebion i roi boddlonrwydd i bawb a yJmwelant I-iotuseu o'r Masnachdy (am arian parod) 2h. Eto i Archiad 2;)s. Eto, <11' goel lUll y prisian arlerol. -iain 111 u 10s. i lis- ARDDANGOSIAD MAWR. *Swcl t iidali'.nan a \3, duspavtl) 3, rhaitli 1, yn hhestr y ^wriiiadaethaa," yr lion a a'tir-itrwyl trwy awiiurauu y DlI- prwywyr Breuiiiol. Campdlws, a gwnacd Crybvrylliad UrddascT. o GLEN FIELD PATENT STARCH. Feliy y mae Sylw Deublyg wedi cael ei amiygu gyla golwp il.r ei goiiieh GyllVedinol," set', eiddo y jjjrprwywyr Uveninol, a'r Hheitliwyr ui wuaer1 unrhvw sylw tehyy ar ci- ddo neli arall, er fod o ,Ue:ar-hugaiH i ddeugain 0 Ai ddang- Oswyr yn y gystadleuaeth. Dvmiinir yu y modd iiiN,yif parcJius ar foneddigesau Cymru roddi prawf ar GLENFIELU PATENT STARCH, yr hwri a ystyrir hub ei ail gyda golwg ar ti ddefnyddioldeb i dy- luoedd. Y mae yn cael oi ddefivyddio yn y LlieindY Breiiiiiol. D'vraunwn vn barchns ar v bonedcH?nsftn i wneutliur j>rawf o'r GLENFIELD" PATENT DOUBLE I:LFL\LU I'OWDE !i STARCH, yr hwn. at Ddcfuyddiad Teuluaidd, sydd yn uwr yn sel'yl! yn ddigydradd. TYSTIOLAETHAlT. AdsgTifau o Dystiolaetli oddiwrtb Olchyddes y Freniaos, JIE- WOTDERSPOON, 40, D lUÜUP Street, G lasgow. Y mae y G-leixfield Patent Powder Starch wedi bod yn cc.; 1 ei .iLlduy,hh" YII y rlian hono o r laundry Ereninoi lie mae'r holl liethau meiiiaf YIl cael eu gorphen i'w Mawrhjdi, y 'l'ywysog Albert, a'r teulu Breniuol, ac y mae yn byfrydweh lnawr geayl eich hysuysu td foll wedi rhoydi y bodcllonrwyydd niwvai'. T\[.EIGH, ilf. WEIGH, Golchyddes i'w Mawrhydi. ROYAL LAT-XDSY, Eichmond, ger Llundain, Medi, ll. Dvgir y pedair Tystiola-tii tra pharchuB canlvnol yn mlaeu i ddangos y bri yu jnlia un y di lir y Olenjield, Palel/t liuuble-reju'ied I'owdtr &ia: ch gan y rhai ag ydynt yu oi ddef- nyddio 3-11 dH:ulaidll;- Tystiolaelh y Eoneddiges acres Llundain. Y mae y Foneddiges Maeres yn dymiino diolch i Meisfri Pantiu a Tiirner am tiwch o Glenfield Patent Dcuble-relined Powder Starch, gwueuthuredig gan Mr. Wutlierspoon, o Glas- gow. Y olelly(It lel wedi cy!tu,d,li y ,s:,inh ci toil u ausawdd rliagorol.a bydll yn hyfrytlwch raawr gan y FoneÜd- iges Maeres ei adganmol. lan9ioli-bou" Wain (iorhpenaf, 1849. Tystiolaeth oddiwrth Olchyddes Iarlles liglington. y me yn hyfrydwch niawr genyf ddwyn tystiolaeth inn, l;aw.l.1 rag-oral y Glentieid Patent Double-retined i'owder Stard1 vr)iwu,ani nerth, purdeb lliw, ac mewn rboi gorphen- iad clabi., gwrtlllwitliol, a gorpheniad prydfertli i ysnodenau a lliain ni wclais crioed ei gydraihl. (Arwvddwvd) I]UZATiE I'II REII), Golchydtl8;:i Iarlles Eglington. Castell Ejlinslnn, Gorvh. W.I. Adyscn'ihn o Dyatitdactb oddiwrth Foneddiges W. Cham- bers, Ysw., o Glenoriuiston, un o (iyhoeddwyr Chambers's b,-rs, Ys?%, o u" 0 ciyllupdd\vvr C. it,,itbei-s'? Clenormistoa, Rhagfyr 24, 1850. Cy]iuy?a ?Irs. Chambers yf??cir'?MmwytU'i ?rr Wo- therspoon am fwrn o Cleuiu'id laent bt??? a d,,???? ddywe?d bod ei Mf-byddcs, M- ol de"dd lU'" 0 y'?'-tefiiK), yn ystyried v Starch lnvn yr un ?ren 0 i.?er a V ymai fciiatl, Yu yst3-ried y Slat-ti't likvu yi uil o a ddel.iyddiodd 61 Tystiolaeth od^iwrrJi Meiriones y sefydliad rhagorol hwnw, 'Noddle Benvwaidd Manchester." Y mae y i~odd rluvgovol aihiubyddus Illlltl un Y cyfltlwrlir S?c!iia?or!)h..M yaysetydiu.d hwn ?uch?Hl? g el 1 y .?yst;ulLLetl? htm. t.)st..o ?t i "?,?ie Asylum, Embden-p!?cP,?Mchestor, Mawrth, IMi). At Mr. J. S. Gregson, Goruchwylnvr Gienfield Towder Starcli, 71, Spear-street, Manchester. Ar 01 defnyd.lio y Gleutield Starch yn y sefydl, ir 1 ,hwn m. dros ddeiukleg mis, Y mat; yn hyirydwch 'U..I\I¡: ge¡¡ 1 ddat^aij fv hollol gymeradwyaeth o i ausawdd rhagorol, u'r govpheniau A rvdd i vsnodeuaii, liiain, Ace. Arwyddwyd gan MEIRIONES YNA'iVDD-D\. Ar werth mewn Bwrnelau am lc., 21' 4c., lie Sc. yr un, gan -gos holl Fasnachwyr parchus y Deyrnas Gyfuuol. Cyf- T.. ?v i r y Masuaelm yr yn Liverpool gan y LIVERPOOL APOTHE- CARIES COMPANY, J. P. I'i: a III e @SI-S. EvA?s, SOXS, and Co., ac arwertii yn gyfan werth a mau?Hrth, gau y pleidiau can l ynol P. HAitf, Soap Manufacturer, Ranelagh-street. JOSUI:A ALJ.ETSO.V. C!lau.] ..r, 5, Gre.i! George-place. J. B. H"lEJt, ? l?:i,.Scottn.nd-ro.uL J. M'WHAJJ „ 101, Louuou-road. WM. IUULAND „ Great Charlotte-street. W. HAKHISON „ 33, Fox-stn et. B. BAN-I.STEK „ 118, London-road. JoM? .JONES 4I. Hyrou.-stieot. B. & H, InuMl'30N.. ? Wbitechapid, ?'M.HAL'(,mux. Birkenhead. BATF.% „ 19j,?iH-HH?t. HCGH ToOLL, ?-2t. H. B. H'ALCOTE Tea Dealer, 2, Great Nelson-street. JOIIX DEAR „ Is, Islington. E. W. BJDTU' „ Jos. HAUTLKY VV Co. „ ,S. J. Ciol)Aultf,- „ Old Havniai'Uot. Moak-st., Bi/Kv-nhead GILBERT, BROTHKUS. Tea Importers, | '^LVme-str,8' 02. .J',J. t:'1l IlJI)(j}'tel, Li!1H-i-'t)'4'( t. R. WIMGATE Druggist, Liioo-stiv; t. ???———— ? ?"'?? { ?;?U??: ? Cr £ ORGK BYRD" ,f;;]nt'S'-phl' 0. JDt.jA?n?bAkK. ? RnKcuh''?? t-. CftEGtO\ „ Tt,Hp<:c.r?.,MMcLf9t'i COFFI JOHN C A S SELL, Yr hwu y mae ei gryfder, ei ffrwythlondeb, a'i berarogledd mor ganmoladwy a dymunol; y mae nid yn nnig yn beraidd i'r ttreliwaetli, ond hefyd yn hollol iachus, a chryfhaol i'r cyfansoddiad. Y mae vn ffaith anwadadwv fod yr boll rai a roddasant brawf ar v Coffi hwn, yn sicr o barbau '?'?'.?y??????P'- gael unrhyw fath aran vu rhod.U iddynt ?ynmint 0 ioddh?d. Os )'W neb yn nhcu rbagooldeb COFFi JOH; N -?al}'' ?1 bvddediddo ?ievd prawf o huno.ac argyhoeddir e1 yn fUan ei fod yn teilyngu y Haeuonaeth. Y mal' hel.»d yn l»y j- ■i=ol gyda golwg MgynUdeb, gan ei fod yn cyrhaeddyu Ha?erpcllMh nag un math arml ar sy?ni ei gryfder a 1 Uetn o ldeu. Gwneir COFFI JOHN CASSELL i fvnu yn Sypynau awyr-dvti, yn cynwys o un hyd wyth o wnsau (ounces J; ac mewn ceulestn yu cynwys o haner pwys hyd (it i phwvs yr Ull. A gellir ei gael gan ei holl Oruehwylwyr am y prisiau lsel a gunJyn .— corri johxJ cAsssii., r?o. Is. 2c. )I a nwydd pur ddymnnul. COm JOHN CASSSI.? 2fo. 3. Is. 4c. corri joilill CASSBLL, --Vo. 2. 3L s. 4c. COSTI JOHN CASSE?X., ° No 3. ° Is. 6c. Ki^l "t s eisicm gwcti ?wvdd na hwn o ran cryfder a pherarogiedd. V COFFI JOHI CASSEXiI., IVO. 4. ls. loo. Dyma Goffi w edi ei gymhwyso i chwaeth yr Hyfeirniad perffeithiaf. Er rhoddi sicrhad i'r Cvhoedd, y mae enw JOHN CASSELL ar bob sypyn a cheulestr, yn nglayd a'i gyfysgrif. Nis gall fod yn ddigyaiysg hebhyny, a byddai dynwarediad yn lladrad. TE JOHN CASSELL. Y mae gan Joii-N CASSELL y rhywiogaethau goraf o De wedi oi wneyd yn sypynau o un wns hyd bwys, am y prisiau can- 1)'no1 -c.. ljuol. To Du" 48" 4S. ôC, a 5s. y pwys. Te Gwyrdd, 4s. 6c, Ss. 6c, a 7s. 6c. y pwys. COCO JOHN CAS S 21 la I.. Y mae Coco JOHN CASSELL yn cael canmoliaeth uchel ar gyfrif ei fdethlondeb a'i ragoroldeb. Yn cael ei worthu yn syp- ynau yu cynwys- rai cliwarter pwys, ac ereill haner pwys, yn ol Oc. a Is. y pwys. Mae y personau canlynol wedi eu penodi yn Oruchwylwyr mewn gwahanol ardaloedd yn Nghymru. Holywell-W, Williams, Greenfield Street. Denbigh—Richard Fox, Vale Street. Carnarvon—J & H. Griffiths, Castle Square. Amlwcb-J, Hughes, Queen Street. Holyhelltl-J. Peters, Market Street. Pwllheli—R. Williams, Tailor. Henllau-J. Roberts, Grocer. Llanfyllin—T. Byner, Grocer. Mold— E. Jones, Cefny Gader. Llaut'ivrog—T.Jones, Grocer. Iianrwst—J. Jones, Printer. HhlUtbou-Samud Evans, Grocer, a W. Jones, Butcher. Minora—A. Francis. Bethesda—M. Jones, Bookbinder. Llanluir—T. Hughes, Ironmonger. Penodir Goruchwylwy" r yn nihob tref ac ardal trwy y Dywysogaeth. Gellir cael gwybod yr amodau drwy ymofvn a I JOHN CASSELL, No. 80, FEXCHURCII STREET, LONDON. THE EXHIBITION CHART. THE enormous circulation of the "WEEKLY JL DISPATCH," on Sunday last (by far exceeding the most sanguine expectations of the proprietors), has rendered it impossible to comply with the announcements previously made, that every purchaser should, on Sunday, the I Itli in,t.. receive a copy of the ILLUSTRATED COLOUKEIJ CHART OF THE GREAT JXIlJHITlOxjt has,in consequence, been found neces- sary to POSTPONE THE ISSUE of 11 sheet demanding such careful preparation, until Sunday the 1st of February, oil which day everv purchaser who was disappointed in receiving a Chart of the 4th inst., will be entitled to a copy. Ordersmav be given to all newsvenders in town or country, or to the Office, 139, Fleet-street, Loudou. News Agents are requested to send their names and addres- ses with tho names of their London Agents. Steam Comunicaticm between LIVERPOOL and MOST 5TU. THE FAST-SAILING STEAM PACKET VESTA. CAPTAIN ROB E LIT D A V I E S, WILL SAIL PUNCTUALY AS FOLLOWS FROM LIVERPOOL. JANUAR Y. 1, Tuesday 2 0 Eveu 3, Saturday 7 0 M o:-n P, Thursday 9 0 do 10, Saturday 11 0 do 1:5, Tuesdav 1 0 Even 15, 17, Saturday C 30 Morn •20, Tuesday 1 0 do 22, 8:3?) (10 ill, Saturday 10 0 do ?7,Tuesday.l?O\dO:' •2J, Tiitfrsday 1 0 Even 31, Saturday 2 0 do FROM SIOS I YN*. JAN CARY. H. M. 2, Friday 7 0 Morn 5, Monday 9 30 do 7, Wednesday ..11 0 do do ,i?, Monday 1 OEreu !H,?V?duc;iday.23Kdo iw, Friday 7 0 Mom il!),?tuud';ty. i)0d? 21, Wednesday 11 0 do 2 ), Friday 11 ? '?, 20, Monday 1 0 Even 2S, Wednesday 2 0 do 3o, Friday 2 tf() do The Chester and Ilolyhead Railway Station at Mostyn, is within a few yards ottlie place of lauding; and the Trains for Bangor and llulvhetid leave H. AI. H. M. H. M. H. M. H..vr. 1 ,iu.. -auiVii .<■■»». At.93aMorn.HI3Morii.?:HvRu.53EYen.7!4EveTO. AM) FOIL CHESTER. At 7 N. M. H. M. H. M. H. M. EveM. At 7 55 Morn. 10 40 Mora. 10 ss Mom. 4 51 Evn. 7 55 Even, At 7 .5r, Al and CHr attend the Packet daily, to convey Pas- sengers to all parts of the Principality. Goods forwarded per Railway daily, FARES :-Cabia, 2s. t3d.; Deck, Is. Gd. Further information may be had from Mr. DANIEL JAMES 22, Lniou-street, ne? the Exchange, ?n?l Miss .U. A..TOES, Stationer, 18, Tithebam-street, LheJ'pool and from Mr. J. B HÜLT, Agent. JlosLyn Quay. Ar tf?-? !Jan ?'<'? 6'V?' y .D?/i?,?'? blychau Is. l^c.,2i". be. a 4s. tic. ?f/(MMlS.l?C.,?.Cf.tt?.?C. J:l'fÆ:  JiEI"IOL DAN AW.DD  «««« BA!- NAWDD ?EI?ENAU RHYDDRAOL A GWRT'lERIAIDD, JOKES'TRK'MADOC, A'cu y Fiddjjtiniaetk Gyn'ircij <G' if[/'redinol, Parotoedjgr trwy Benndiad yn ol Jjlaw-ysgxif 3TT ISy^lcd y diwcdslar W. 1>1. Koberts, rll. D., Oakland. Er rlmgflrenu ac iaehau yr hoil anlnvylderau a darddant o ausawdd aliach y Cylla, yrAfu, iio anmhure,dd yn y gwaed. An OL HANNEll CAN MLY'NEDD o ymarferiad v Protres- wr uchod, DEUDOEXO MI.YXF.UI) o brawf cyin-edinol gall y Cvhoedd, ynghyd a thystiolaetliau lniloedd o gleibon adfer- e<lig! Cydnabyddir yn benderfyiiol lutti lion yw'r feddygin- iaeth OKEU MEWS BOD at wellhaa yr auhwylderau ised :— Y geri fbilr) Di'ffyg treuliad bwyd Gwyut ar y cylla Ivhwymedd gwastadol Pi.en yn y pen Diliyg chw.ant bwyd Gwrtinvyneb a chyfog Y cramp Llyngyr ar blant ac ereill Scurvy | Piles o bob math Graianwst (gravel) Stitches Cryd cymalall ri-.iu-vTn^st h/out) Chvy r bremn, manwynau Curiadau'r galon Dwfrpoeth TanIddwf Isder ysbryd J'oen yn y frost, &c. Y gafud wvnt Toriadau drwy'r croon Y ddneg (spleen) Y fam {hysteria) Clwyf melyn Cysgadrwydd I'oh anhwyliadau gewynawl Y "doluriau uchod (gan mwyaf) a lacnou u.wy auijyn cy- meryd v Pelenau er, riiaid addef, bod cyfansoddiad, aim- yw odd!ad,an)ry-v ia?h?hosioui'rw<l?rmu.M?.?autu?f..?uu?]Iar et, ')bl,?gi(i ]?i,t itill li:.clllll -I eu b"d gwellhau pob atiechyd ond hyn a gadarnheii ,— NA CUAXFYIimVYD ETO UN FKDDYUi.VIA E 1 It GYFP K LYIt AT BOB DOLULUAU SYDD At TAimDIAD O'll YS1 L'MOG, AC A DUYItY Y FATH ATALI'A I BOB AFIECI1YI) YN EI YMOSODIAI) CYNTAF NA ME IIIIVCINIAKTH GARTHEDlGOt, WE III ]-'I DD)FEISIO A EFFKI'l'UlA MOR SICK, K8MWVTB, A DIliERYtiL, AR BOil MATH 0 DDYN, A R PELENAU ILIIYDOHAOL JONES, TKK' MAIIOC, CeToogir hwynt gan Feddygon Penaf y Deyrnas, allan o lawer da°llen a ganlyn 0 dal/yriad IJythyr Benjamin Trailers, Esq., F. It. S., A/eildyy ti 2,{aúT}¡ydi ein Gru"us,!f Prellhincs:- MH. R. I. Josrs. HTR.—"Y mae cyfansoddiad eich Pelenau y Tath liior ragovol, fel nas gall ea hei'eitl]ii>ld'jb fod yn uchos u aiii?)e.uiAuth Yr eiddoth, jj. THAYERS." Tystiolaeth Rowland Williams, Esq., .1I. 1:, C'. S., Tre liiadoc:— Hyu "Yr wvf yn hysbvsu vr ystyriaf Belenau Rhyddhaol JoursTre' Mudoc, yurliguorol dda bu m yu eu gorcliymyii i ereiil, ac y mae yu llaweu genyf ddwyn tystiolaeth i'w helieitliiau claionus. Vu gweitlirediadau diberygl. ROWLAND WILLIAMS. T??<;o?<'</t n?. Vaughan ,7'nn?, M. R. C. 8. ac L, 8, A. ?(My?tJ'sp???/?'M?M?'?. yn g-?,invf4ge(l(l I SYR,—Yr ydwyf vu ystyried eich Pelen?a yn gvmysgedd i,hitgoi,ol ?l'r i-'Ilu) a tlinir gan bon auhwylderau aHldedlg o abeehyd yr afu U rhwymedd gwastadol. Yr eiddoch, W. V. JONES. Llythyr a d.lcrbyniieyd oddiwrth y Parch. TV, Rowlands, iiwein- Lloy yn y Tredeyar Iron H'ork Dehcndir Cymru y n,-? -CIIY(lig ?n 'I' oedd gymvdogaeth I 1. ,1 ..I n U )I.r Ot,'{ (l gwnng 0 r gyulydogftl.'tl1 nesaf, aelod <■> n eymdeithas In, gyda bachgen naw neu ddeg' o"d 'vu cvmervd te yn jy nhy. Yir.ddaiigosai v baidigen vu wnei l'el bnasni yu mhell yn v darfodedigaeth". Ond v Sab- 1 ntb \,??d?di?vyddoddbodyruuw???.bachg<-u?d? ,)tetU-uI vro?Ua.meMun.?,)? yi-oeddwjtyu pif?- eU? itt.T?y?mi fy?'??y????"- '?"?'?'? inae ?v(.,Ii g, elltl: ,,tie ci %-itty h .1?i(iyi, 1.1' di\rJluÜ' yl' oe,]llel,1.1 ?? ??? ty chwi< oui<i oc??" U? edrych ar y bttch?? ea, ?iditgelic)?, pl-i y eilrych ar y bacli^ > e'J{ J. al ;d ium ) "M ? j.?.j.t ag a wdswu yn JJw-.d w?w Yu wj,. y 1Uiie g.vahauiaeta,me- a thftieu mor ddiwet.i>u. ddwu I a l ,tiI t • } i(1(lo ■, j)i,„ ond ei ddoctorio fvhuMWM.?bnm?al.H,.?..? ?)\?s/i'HE?AUOC,acyt'u? f?, huu \UL,:ilJlJl1 -1' Y? ';?'?? anig'vlchiad yn gwbl fel y cvmou.id)t-.Euwt?dy??CU?U), ? J ulm Holm?. G?ith IlaÜu'Jl, Hmlllw'. Yr t:i,ldoch yn ¡.ywir, W!LL1AM HOWLAD. TIhoddir tvstioladh!lll erei'J yn y iies?lf'.  .y?d ?ar PiJJ yn t?.'d. r. ,1.}, ,u. fod V relenau KIIVHCOLI I'R RIIYXWIR. ( -hi ■. J?? Wyehau Pren crwn, A!. Lap>i Gwyr,ld, be y Pcrch.uJg.yn?ydail'sgriM?? ??.,?7.MC??. Ar Stamp y Lh'wodrMth o'n hamgyh h. On? ? bydd .uh?sder iw cael aufonei 14 ?!3, lit-" ?'??,? ??' ?"  ii Li?i li). r ati i'r U?,.iiibi-i?iii i nl D ccirjh'.vchorP?euauyuuleyd.?L?.dyl?,t.?i?d???.- ? S, ??< ein ?? yn &?" ?''?-?'? ??' .I/I!I'I),'II, dymunir yvyareiliy a,, y personau a I f de by a.>o.> //•» « ouZ»*-lr->'ld V L F'dduyiniaeth, anjtm hysoys, a y'l.a tr 'RuisaJanX, Tremadoc, a r^id, c^>trcdii, er budd t w c^d-ffcneal yn eainvl. Ncwydd ei gyhoeddi, ac a gyjlicyuir i Fcirdd ac i Lenoriou Ce)i< dl y CyKury, Y HmriTM CYNTAT, Pi'iö Of. BARDDAS Y CYMRY: V Ii \rf d EI HAK?S A'I DEFOAU" o'r mser8dd Eboi-e?aaf i?yl ya bi-esi?ol ynghyd a Hhcit.hmdan Ccrdd Daiod, g\m Uon?nT IOAN i'KYS,????'?<M G??;?, ?.?.7?.?. Dosperthir y gwaith yn ddwy ran :—iiuan 1. lianes Baiyd- oniaetu y Cyiury. Hltan, Rneitniau Cerdd Dafod. Trel'nir y rhau gyntiif yu ddaa dclosparLh:—Do.spartli 1, Y Selydliad Barddonoi, Yll bum Pennod :—Archwiliad i weithiau y l'rit Awduron, ac i hen Gotion y Cymry, a n gwertii cynihariaethoi yn eu periliynas a Barddoniaeth 1 uys Prydain:—Eaw dynod- 01 a ehyttrediuol, cyssehn, Selydliad" Addysgiadol inys Pryd- aiu :—'i'rel'ii yBeirdd,neu Gunghenau BarddoniactU. Dos- barth 2, Y Pril'uodau Barddonoi, yn wyt111JriÙw,I:- i Gwydd- oniaid :— Y Beirdd (IN-iitelig:-i Cynfeirdd:— i Gogyulei.\ld —Y Beirdd canoi "sol:—Y Beirdd godir' .veddar: J- iieirdd B.'irdd iiresenol. Rhenir pob Prifnod ynudwy lJeuuOll-BtjrdÜ y l'riÚ1Od, a Gorseddau y l'rifuotl. Geliir cael y Gwaith gan y Cyhoeddwr, 1', J. E VANS, CHAPEL STREET, CARNARVON; a cnan hull Lyfrweithuyr Cymru, a purU'dr?fy.ldJ.l??' Y Fi'OKDD I IEC¡:r'i"D! P E LE N AU~lTo L L 0 WAY IACHAD IAFU ANNlIREFNEDIG A MALL- I>KAUL. Adysgrif o Lyihyr oddiwrth Mr. R, W. Kirkus, r'yfferiwr, 7, i'rc^ji direct, Liverpool, dydditdiy j.ile/ujiu ti, ljl. At y Proii'eswr HOLLOWAY, SYR—Mae eich P,?llnau a'ch Enai-at wcdi sefyU yn uchafar restr ein gwerthiaut u Feddy^iniaeiuau rbi'cit?uojul iuur?bly?yddnu. Mae iii, yii Htfer pryi?) gciivi', at yr hou y gatlai gyteirio am unrliy vv yiuoi\ruia.iaa, yn dymuao ar- nafalael i cliwi gael gwyOod neiilduoiion c i iiachos." Yr oedd weLli cael ei blino am liynydd id iJ. iM" aimlire/niedig, a'1' enya- l'a ;uor Uymdost, fel ag yraiubeuai ua oyddai ya abl i ymuyna1 tlauo; yn liodtis llel1úwytl hi i wueyllpmwf o'ch Pel8uau alii u n hysbysa ddaribd iddi ar ul y doga cyutaf, a phob un wedi gapl, LsniVt ythad lua'.vr. Pdriiaudd i'w cy:1, ac er na ddefuyddioddoad tri o l'lychau, y mae yu a.vr yn y unvyuhad o iechyd perii'aitti. Gailaswn auion i ctiwi lawer o aeiiosion ereill, ond mae'r uchod, yr wyf yn nieddwl, 0 iierwyddJfimiy- rwydtl yr ytnosvdtad, at- iacuadcyjlym, yndywedytlll ,ver ar nw eicii Pelenau rhyfeddol. (Arwyddwyd) R. W. Kill US. \0; 1:I-):-5''7::(..J 1_ ¡6' \¡.,£LH.f- (ItKELTMATlO FEVElij YN VAN Hdysgrijo Lythyr a yrnddanyosodd yn yr llobart Town Cour- ier "'11t1Cl'llt iai) 16.51. Major J, 13 u Margaret :\1'Couuiban, pedair ar bymtheg oed, yn bvw vn New Towu, yn dyoddef oddiwrtli rumatic fever danbaid am lwy na dan lis, yr hyn a'i difeddianodd yu hollol o ddeinvdd ei haelodau yn ystodyr amser hwn, yr oedd 0 dan old y medd- ygon Ill\\ yuJ 011\vog yn Hobart Town, a cUfI.lldyl!t llWY yr oedel ei hadw3 yu euel d ystyried yn auobeiihiol. Llwyddodd eylhill gvrta hi i wneyd prawf o Belenau cludM\vrHoi[owiiy, ac mewn amser angiireiludwy o fyr, eneithiasant iachad per- liaith. Iachad o boen a thyndra yji n^bledr dwyfron a cliylla per- ou,?t ..d a'i Fab 1)el'ohemO°'ÍOl1" 0(Mi\] th Meistri Thew a'i Fab, pei*ohenosion y J Yd y rUtti a uJiailt wirio y a-V3lwl-«;Ui gaulynoi.—AWdt At y l'roffcswr Hollowav Svr,—Yr wyi yn 1,"],Utl fv n1, l'  didonus Pelenau Holloway. i>VodX?a^t°S'; ~cv • yd'UU I)lhu ,Hth bova u iuyuara ya y cvii-i vr i.v»» hptv^i J IL am Jiel' )-?l a (l,liIY1Jitl" byrdrll alJadl, tel ag îIn'\lI£al c.,I>a, yr llyu hefy(l a ir wyi Yi? M inlw jdd J u ae er f ] ge.dded 0 àmgy1eh. ]¡yu \;e:u iy ngwdj<1 i'r,lcltl1 r"'l,hl f1 ';ll, .<1: YPenu.u !i.r.iu??cuHw?uyay?a?.yjd?;?,.)????"??. I wyf Yl1 aWL' wt'th cad fy Hg'n'lH> d, li:wy t-J¡ Îl J'}l'cLilJ.a. 11' lywio? mewn cym?t?_ui.?..i, ?u.?.??n ??yj,??.? ????. ? dytliM ua pboeu, yr iiya ni, gallwu wueud o'r\da^ ?Arwyd?.vy..j i-i???.-i.??o'-? tl'üe, Lynu, ??.iulk. I?chad i?yteddol o'r ?na?????yld?b yr I?n o'r mwvaf P(' yitid. J"' U 0 r III wy..1 AJy?-f 0 Lythyr cyfeinedi- ? J_ K. Heydon, Ysw., 8\'(1 :?v.&?u?W?s.Jy?pa??''??-?iu,i?,i. HE) )T,-j;n un Mr. ThfUnM L?.k l:useiy,.hdd yn Ln? G,o? ge, all' I'll ?,ii (!ael ei g3,?iL, Nil ?uauU???uyrI.U\t,y?? ? ??. J_jywe?ddei ??hHo??'????'Y'n"?'?'??' Yrth? uiiest t,u(l ei aeLlO?3 Yil a P!lo 1) vi? fudd. Y?Y?i\ilt.mou,acy.iJi?? y °Y"Û1<l i ¡JOb (Ül\'l'll\ deWvnu ei u?., cy:.s?orudd cyt?Ii ? l wueya prawt o Helena 11,1?'wa)" (Le i',l lli)Nll allo")altll, hyily, rhudJ?ddydos'ucyu).athtu?s'?'"?'???-??y'),p?- udd??ah  v   .?t??ym? odd 4?tu I "Y"Y i'w cvmervd yn ol y cyiaiwjddjiadau, ac y mae vn :r \I ei adtcru i berllaitu leoaja. leimia bleser t?wt'vtic??truua!tydy?ioI?t??'i'L,Ht'?y'?wueu- tliur tv-jtlw i'r un perwyl, os byddai hyny yn oijnol. (Ar.ydd.yd; WM. JONES, Peroheuog y fl^bu™ Hehtid, New bouth Wales. Effeithrwydd rhyfeddol Pelenau Holloway mewn achosiou ° Dyiai I.??)i?u yn dyoddef oddiwrth Ddyfrglwy, un ai yn amser U-uad bywyd, neu unrhvw amser ?Tdi, ?? ?-ddio y y Pelenau hvn yn dthoed, g?i t?d c?uo.'?d o ticrson.nt vn Ctud ?,iachMy.tt!yuYddoJirwyHudcu)yddio,u'rau?yd?chryH itmiih?uyueiwahauolrnddim,\vHniib«u?.'?ddiua..i'ciU MfI y Pcdenau clodfawr hyn yn etfeilhiol ryfelldul yn yr auhwylderau canlynol. Mae y Pelenau Clodfawr hyn yn rhyfeddol elfeithiol ynyr anhwvl.lerau canlynol:— Anhw'vlderauy coluddion. Curyn y pen. Gwaewypen. Cymnialwst.. Atallndwlr. Dolur gwddt. Y Cryd. 'l'dl id,lwf. Citvyrm-eum. Ditt'yg auadl. Twymyn o bob Graianvst. Auliwylder geriawg. Ftitiaa [math. Arwyddion Lliniorawg. Troedwst. ail-iaddol. ])i.t\-?trenHadbwvd. Colyddwst. Polai'od. Rliwvmiad v cobuidion, Ennynta. Ci?nn-?ud. Y U?fut?di?MLit. Chl)"f nwlyn. LIyn.??. Nvetnlod. Afieclivil yr ant. Gwendid &c., jll"v,rl?, 0 t?il) lililLL. Cl^fyil y aed. Flolenau (?'?''s). &.e.,?c.,?c, Ar tve)L? yu .t-lvd!i?dv Proii'cswr Holloway, 2H, Straad, ?t- Temple B.ir, Lluudaiu, u chau y rltau fwyaf o Fferyllwyr a Gwerthwyr Cyiieri, drwy yr holl t'ydt.;?arei(idied?,a.mypns. i.?)c.ihn?:—Js.i.?c.; '?.b(;iM.?.;Us.;?.;??.;y b).vcb. Y UJal' ('11ill 111.1\1' lh'Y gym,y,l Y' JU:.i.ltiuli 1lIlI'yaL' U.S.—Cyfarwydiliadau er tU-wetuin?i'r Cifl?uu u UUO aHell- vd gyda phob biyebaid.

Y cvn.rD CHwABTEKUL.— Jlae'f eyliiton cliwarter ()?)it;yddt;Ncyt'??dd',Yri)ai,erenbod yn tian^os !!tci?adine?uiL?erobet!'nu,aet[ircuhy-.tyricdar y lliV,,i;id °'???'?'?'?'y"y'?' ol.Ar y vii (il*%vu(ltitx linmwr o, 1832, v inae'r tollau (customs) vu dangos ileiliad o £ 37,193, yr hYnaeU??"?)'"?''??" cyfr,¡ all dano trwv lei had yn y dreth ar shvgr yu iMehefiu diweddaf'. Mae'r t ren 1; 1 ret li (excise) yn dan^os ileiliad mewn cydinariaetli i'r cliwarter ?'weuia!' u ?ih2'J?U;a'r I ri¡e"wm a ro(dlr am 11,111)' ydyw y t\mhorbn?))dit ynt8?"rsymauu??r<)he)id)t;thad<ti\ydy 1)1.y(t h,,ny ilr f-, M;tc'rariK'h?u('t!?t)ps? yn iiiii ?32 ):i,l iiid ?-:j liai n?i., a duisgwyl- id with ystyried y jiryiiu mawr oe Id ar arfatliau yn 3' chvvarter cyleibyniol mewn eaulyuiad i'r gostyngiad a wnaed y p'yd hyny. Mae'r trethi uniong)rchol yn liai o £ 737,131, ?rDrtthare)ddoo?U,77t. IIav:dd eSI)ODIO,r lit iitad blaenaf, ond j mae'r olaf yn fwv dyrys. X')4,()00, aC y mae holl lei had y eh warter mewn cydlllariaeth i r cliwarter cyferbyntol, yn £ 036,101. Y iiiae'r el f- rifon am y flwyddyn yn dungos cynydd yn y Tollau <» £ 146,189; yn y Treuldreth o £ M),2l>'y; ac yti y LIlthyrfa, o £ 162.002, a Ileiliad yn yr ArTathau o ff;2.092; y Trethi uniongyrchol o £ 707,216 a'r I)i *etli ar illae'i- liull leiiiid ar y 11 wydds n, cr y gostvngidd yn y trethi a wnaed y 11 «'y dd yn lion a'r ddiweddaf, tua htiner iniliwn, a disgwvlir y byud y eyllid yn lwy na'r tieuliudau yn tnis Ebrill nesat tua ttiair iniliwn a haner. Hwyliodd o liurthlttdd Limerick yn nnig, yn y llwydtiyn Y niter 0 yin I'udwyr, y lhai a gltulwyd mewn 79 o lougau. Mae'r Catholic Directory urn 1K.V2. yn nvhoeddi rliPStr o'r tioedigaetliau yn ystod y llwyddyn 18")1. Y niae yu cu mysg enwau podwar ar ddeg ar hllzain o weinidogion yr F¡;lw.)f> iefjdlcdig.

AMDDIFFYNIAD Y BKIF-UDINAS. I Y mae r Due Wellington wedi bod er's peth amser bellach, yn dal cyfvinach feunyddiol a Syr John F. Eurgoyne, Ai'olygydd CylEredinol yr Amddinynfeydd, ac y maent wedi bod yn ystyried yn benaf meddir, y modclion goreu i aruddiltyn y brif-ddmas rhag ymos- odiad. Dttt- Iilr mai'r canlvuiad yw, fod lluaws o wer- sylioedd milwrol i gael eu iluriio o ann;yl';h Llundain, a. dewisir lleoedu cymlnvys yn emveuig ar lanau Essex a Kent o'r Tafwys, ac arlanau y Medway gyda'r am- can penotlol o'u gwneyd yn wersvlloedd amddilfyn- faol sel'ydlog. Mae gorcliyrayn eisoes wedi cael ei roi i osod bheemess mewn sefyllfa amddiffynol ac i gadw digon o arfan a pliylor &c. yn yr amdditi'ynfeydd presenol. Dvwedir hefyd y bwriedir yclrwanegu rhai miloedd at nifer ein milwyr. Gallwn ychwanegu fod rhai newyddiaduron dylanwadol yn darogan y bydd Louis Najoleon yn dcl'nyddio'r gallu milwrol mawr £ .vdd gatiddo yn awr o dan ei awdurdod i wneyd ym- osodiad atLoegr. Mae'r Times hefyd yn cwyno yu fawr o li^nyy;1;1 dilTygion ein byddin i setyll yngwyneb ymosodiad divymwth. Bwriedir agor y Senedd ar yr ail o'r mis nesaf.

JUBILI YR A;[liy-wyTYMREIG YN I LIVERPOOL. Yr oeddym yn bwrladu cyhoeddi yn y Rhifyn hwn dalfyriad o'r Adroddiad cynwysfawr a ddarlleiiwyd gan Mr. Owens, Bedford Street, yn y cyfarfod dyud- oiu!, a gvnaltwy 1 yn y dref hon yr wythnos o'r blaeti, gan yr Annibynwyr Cynueig, gyda goHg ar yr hwn y gwnaed ychydig i-ylwadau yn ein iilniyn diweddaf. Ond gan fod ein cy feillion yn bw riadu cyhoe lui vr Adroddiad mewn ifuif arall, hyderwn y boddheir ein darl.enwyr y tro hwn gyda y ctyuodeb a ganlyn o'r gwahanol anerchiadau. I. Hod y cyfurfod hwn, fel cymeradwyaeth o'r Adroddial a ddarllenwyd, yn dyinuno fod iddo gael ei aryraflu yn Gyuiracg ac yn Saesoneg, dan arolyg- tad y Cyfeistedd wy r, ac y n y tlordd a farnant liwy yn ddtielhaf a goreu i wasanaethu achos Trysorfa y Juinli. Adroddiad cynuwysfawr y mae y papyr hwn yn ei aUv, ac mewn gwi;ioue id un felly yw, Illac yn cyn- uwys amser mawr, liafur mawr o dedyugdi-d mawr i'w ddsvngos trwy y \,us- i'r byd. Y mae l bob (Jym- deithas ei hadroddiad blyuyddol, ond y mae hwn yn adroddiad hanes iianner can' mlytiedd, ac mae hau- lier can'w¡tith Jeil:ïn¡;aeh i ddod trwy y wasg na llawer iawn o adroddiudau ydym wedi ci gael, yr wyf ) fi (J galon yn eynnyg !od i'r adroddiad gwerthiawr a chvnwystawr hwn gael ei ar^rallu a'i ledaenn trwy (jytnru a Lioegr. Y mae amrywi<d amgyichiadau yn ein dyddutu ni wedi cael Jubiii fel yma yn god'ad- wriaelh iddynt, y mae liaiiiier ;in' iiilviiedd (, ainbell tin wedi cael Jubiii, teyrnasiad nn ar.di — g wemidoyaetli anil i trawd &o.—gorchymynodd Edward y 3yr!d gadw Jubili iddo ef trwy 'y Deyrnas— banner can miynedd o deymasiad Siur v 3ydd a gadwydyu Jubiti — hanner can inlynedd o weini iog- aeth al,\lryw IÙI brod\ r ar hyd Lluegr yma, Jay o ba.!1, &e., &c., a anrhvdeddwyd a clio'lawdwnaetii niewn Jubili ac mi fuddjhwn y gallwn uinau gasy;la at eu gdydd heno oedran yr a. hi a Cvmreig yn mhlitii Annibynwyr y dref lion yu banner can uilwydd, a'i gadw yn Jubili ac oedian pur bwysigyw Lwn, ac ocdntu a ehryn gyfrifoldeb yn pertbyn iddo yn ol a blaeii—ttehos te, i nas y w ef hefyd —teyrnas Ddtiw— teyrnas nefoedd—teyrnas gras yn ngaloiiau cannoedd yn teyrnasu trwy gvf- iawuder i fy wydtragwyddol. BrclIllI anwyl v w bwn, teyrnasa yn hjlrvd o fewn pob un syd.l dde liad iddo, ni bti neb o honynt fa.¡:w erioed, nli- I)rif fOLidli)ll trwy ha r; i y mae teyrnas Dduw yn cael ei gosod i fYIIY, a'i dwyn yn mlatn yn tuli;;b oes, yw y weinidngaeih i —gwciiiiaogaeih y i;ir—gweinidogaeth v e.viiio,I- {':) ,J gwemidogaeth y bywyd —gweiniuogaetb am ünst a'l groes: Jubili y vieinidogaeth yw hon. Lte 11 a, byJd gweinidogaell) yr etcngyl nid oes dizij yi) cael ei wneyd dros uchos teyrnas Alab Duw yno: yr oeddwu yn diti'Uen it ddiwetldar air. genha laeth y M-mtfiaid > -¡-<:i.t. ""r" :h:'t ot dd ti/i i>'v ea v -mitii, gwr llawn o'r V sbryd Glan ac o ii'yud, ac fe Iwyddodd yn fawr, ond gorfu iddo adael y wlad, yr oedd yr awdnrdodau yn gorehymyn hyny, a'; fe basiodd banner can uilynedd heibio cyn i genhadau gaelen haulon yno draclieh), a pha olwg oedit yn iiihet, hanner can tiii\ltiedtf 1 nid vrio yo mileo hallller can miynedd, nid oedd yno bey in wedi ei wneyd yn y cy/auiser, ond agos y cwbl wedi ei ddad-wneyd peth hyllod iawn, y r oedd yno un ben chwarr oedranus dros beriwar ugaiu oed f t rhyw farworyn unig o'r tAn sauctui id ond wedi ei gynnett hanner < an uilvuedd ya ol heb ei dditloddi, anuawdd iawn vw cu.'odd acbos Ciist; ond uid fel yna y mae wedi bod ar yr achos Cymreig yn Liverpool, y mae wedi gofabi am gynyd ar gynyd o'r lath orcu i ,ad%v y Laii Y" I' it clii(iw -Y tiiii ar gyiiy(id, v niae yu fflaiu angcr-ldul cruyn hyn, ac yr wyf yn ddigoii si«r ;ia ddiflydd mo bono mw tra bo Cvnuy a Chyiiiraeg a Liverpool ar ei sylfaeni. Olid Ylil-Ae llawer m eg i n fu yn chwythu wedi darfod, meg inau mawrion wedi insned, yr enwogion fu yina yn sup/yo Sabbidb ar ol SahhlJtll, yn cyuuortbwyo mewn cy- farfod ar oi cy farfod wedi mynd—mae pedair ar udeg ar hu'^aiii o flvnyddaa os cat son am hyny ly hun, wedi round neibio er pan geiais I y Iraiiit y tro cynt- af erioed i gynnortn^) J 11 .Y gymanla tiwyuuol} y mae y brodyr anwyl oe>ld yno i gyd wedi rnyiied ond y I-I'v,.i,ett ae Y Lll,te IINNliw ine%,vii b%d, byd newydd fielvil y mae ) gweinid^.g-ion vcdl myned, ond y mae y ^eiuidogaeth yn aros, yn aros yu ei g ry in a'i gogoiiiaut, a'i bizis-ei- eladdu ei weis- ion y mae vn cadw ei achos yn fyw, a byw fvdd efe. Y mae yr achos Cyuireig yma a in inau yn gyfoedion a n gilvdd, yn yr un llwyddyn ein j^anwyd, ac fe turn I yif ceisio cad.w Jubdt i mi fy lmti. With edrych vn ol yr oeddwn^yu meddwl fy illod yn teimlo gradd t) ddioleh a gradd o lawenydd—gradd o livdei-, a gradd ii)awr o y,,It).tvilgiad ,cr br,,ti I)u, %til edrych y llordd yn v glyn, ac mi teddyliwn frodyr a chwiorydd y dyleeh chwithaa deimlo ryyvhetb fel yna ar y Jubili ywa hCIIO, gradd lv.awr o dtlcalon i Dduw pob gras, mae jichos diolcii fod ei yvait h yma, a plieri ilwyddiatit mor ddiriawr arno yn eich piilb, y nrjH hyn i fod yn destun diolch, pob peth sydd er eich lawyu chw!;|cl y byddo gras yvedi ei amlhau. Yr wyf yn, cv. Id gredu pe byddai ein diolehg-arwch yn fwy I Dduw y eaetu twy o ras gan Dduw, ac y cae huw Aw o ogoniant oddiyvrihym ninau. Y mae yma destyn llawenydd raayvr dros beu, yr Arghvydd a wnaetu bethau ma\y;io!i i'r rhai hyn, gallwch chwithaii ateb eich cyiv d.igion a dyweyd "yr Ar- glwydd it wnacth i ni bethun mayvi ion am hyny yr ydym yn llawen," y mae yma achos mawr i lod yn llaweu, yr ydym ninau fel Barnabas yn l\lJtioeia, uberwyd:J gweled gras DllW yr ydym yn liawen,acymaeyn weli gan ty anwyl frodyr bob tro yr ymwelant a Li- I verpool yvrth weled gras Vuw yma, nid yw y pethau mwyttf a welir yn cich ti ef yn dditn wrth hyn yn e:n golwg. Ond y mae yno. helyd <i'eslyn hyder, wrtli edrych yn mlaeu y mae y prawf ydych wedi ei gael o ddai'mi, t'l'iouJcu, a thrn;aredd eilJ Du\V J, !)JYllyùd. uedd a aethaut heibio yn gal", ar i ni ilItldlllLd ynddo, bod yn hyderus iawn y cawn ni ei wyneb eto, y cawu ei i,yinmorth rbagllaw. y cawn iwyddiant in wy eto, nuilwch diiyweyd fel Josuali yvedi bod gryn il(leug,till intyijed..l gydag Israel yr oedd yn eu hauog i yarn yr Arglwydd eu Dmv. JSi phadodd dim o r hod betiiau da a lefarasai yr Arglwydd am dy Israel, fe ddaeth y cyvbl i ben; l'eily gailwn ninau ddyweyd g-yda sicrwydd llawn cyin tint, daw y cwbl i beu. Ymddinedwii yn yr Arglwydd ein Duw. On I y mae yma lawer o achos ymostyvng, ac ymostwng yn ddirfawr ger bron Duw; nid ydwyl yn aineu ilitn na 1 ydych yn teimio hyn yvrth edrych yn ol am banner call miynedd ar drugareddau DllW, a'r rhai hyny yn ein gorlwytho bob dydtl, eto wedi byyv yn dra anni- olchgar ac anfaddiol iawn fe ail tsein rybuddio mwy ar ein cymvdogion nac a yvnaethvm a gyvneyd mwy o egni, ytnurecli calon i droi pecliaduriatd ac i ellili eneidiati, ac i wared plant maryvolaetb. Mac hyn yn galw arnoui am fynd i lawr i orwedd yn y Itw cJi i gydnabod ein bai ac crfyn rnaddeuant tJ wy waed el groes ef; ac os deuwn i'r agwedd yma dan ddylan- wad Ysjirvdein Duyv, yr wyf yn sicr y penderfy n« n yinaduewyildii gyda mwy o awyudtryd am lod yn fuddtol, yn llafurus a delnyddioi dros ein ilargiyvydd vr hanner can miynedd nesaf. Yr oeddwu ry v ddiwrnod yn pasio ty yn Ngh),m r,Ll, ac yr oeddcyluiil yn dyweyd ain y gyvr oedd vil ei adeiladu ei fod wedi v ty i gytiiaii,.t o it rian f'(.l iiiai pi-ii, y gallzts- ai ddyyveyd mai ele oedd ei berchenog. Meddyliais mt-yyu munyd 'am (jai eill Duw ni,—eu bod broil oil tan wystlon -yn Nvhviuni a Lloegr. Blwyddyn symnd v gvvyst]on oedd y Jahili yn Israel a gobeithio j v bydd egni niawr yn cacl ei yvneyd vma eleni; raid i mi dni:u cicii yn ilawei), yi) eIv, ysgar —yu wirfoddo); v rlioddwr llawen y mae D iw yn ti garu, n:d yn athrist. a ibrwy cryinhel;: yr oed i ivn unwaith yn galw ityda boned •cs a d,rh"u:a; fi vn llawen iawn—ond ni wyddai ty negts; p:tn yvybu i'od ci'sglu genyf mewn golwg, prin y gallas< eh ad- n,:hud ci wyo?h nkW'J g»iri-'itcdd, yr oedd nedi J myned yn atlnist, nid fciiy li tvycn neu ddiui v mae Huw ei bun vn rhoddi,ac mae yn ceisio g ny n niua.i I wneyd yr un mo. d, ac yti haeiionus felly y mae Duw yn rhoddi—yn haelionus heb ddannod, rbaidi ni an- rhydeddu yr Arglwydd a'n eyfoetb, a pheth mawr yw rhoddi i Dduw fel y byddo y rhodd yn anrhydedd iddo fel Brenin Mawr, rhoddion crintachlyd cybydd- lyd nid anrhydedd arno, ond dirmyg Arglwydd y lJu- ocdd yn rhodd felly, pan y gailai flld yn llawer iawn mwy.* Y mae achos gan y cvfeillion Cvmreig yma i yvnevd egni hefyd. Y mae yr hen ITvddloniaid wedi bod ar eu holl eirni yn yr banner can miynedd di- yveddaf, yn y dechrea fe gostiodd lawer iawn iddynt, llawer o hyder—llawer o brawf—a llawer oymdrech meddwl, collwn eu hyinJrech liwynt, yr ydych wedi derby n llawer iawn trwy yr achus Cymreig yma, yr wyf yw sicr. Kid dyma yr ohvg fuasai ar Gymry Liverpool uni buasai y weinidogaeth Gyinreig—nid mor rmwe.ldol a chymeradwy a hyn yu inhlith eu cyinydogion, mor lyyyddianus yn eich amgylcliiadau, a phrynierth yr olwg arnoch y mae hyn i gyd i'w briodoli i Dduw y gras trwy efengyl yr Iecliayvdwr- iaeth. Gnbeithio v bv.Jd ílr\\vthau oddiar lafar gyvcision yr Arglwyod ya eich plith i ddod allan yn gynnortliwy i achos Ar_>lw\d y gogoniaut, rhyw uu a wasar ei Lidd, ac efe a chwauegir iddo, a rhyw un iirall ai I)cd mwy nac a weddai ac a syrth i dlodi, un yn ban ac vn cael medi yn helaeth, a'r liall yn cau ei law a ) olyvyn yn sely li, a phob cynllun yn syrthio i'r llawr, mvnd yn ddyfnach i dlodi, wedi hau yn brin yn medi yn brin; teil mae gair yr Ar- glwydd 'yu sefy 11. Byddwcli sicr gan hyny abeiaeth- ion yn ngyvaitii yr Arglwydd yn wastadol, a chwi yn ow, hod nad yw eich iLJlur yn o'er yn yr Arglwydd. Yna galwyd ar y Pareh. T. Aubrey i gefnogi y cyn- vgiad. Ele a ddywedai ei fod yn teimlo pleser mawr i »Lel cvmysgu teimladau a'i gyfeillion ar y fath am gylchiad, a chyda cywirdeb mawr y gallai gefnogi ycynvgiad, fod i'r cyfarfod hwn amlygll ei gymerad yvyaeth o'r adroddiad cynwysfawra ddariienwyd. Y mae yr adroddiad \n deilwng o'r achos, ac yn deil- yvng o'r dyn a nciildnwyd t'w gyfansoddi ac i'w d laiilen. Y mae yr adroddiad yn bur ddyddorol ar luaws mawr o gyfrifnn, ond nid yw yn briodol i mi siarad ond am vchydig o amser. Dywedwvd yvrtbym mai amcan y cyfarfod hwn ydyyv adtdygu, ac yna we li i ni daliu golwg yn ol. esgyn i ben y bryn. a cli) riitedd i ben y il-)rd(l, taflu goiwg yn ol i weled y llwybr ar hyd ba un y c rddwyti.y traethau rbvfedd y daetlipyvyd ar hyd iddynt, i yveled drysni y ffordd y teithiwyd ar hyd-ddi, a'r tiaed yn ddolarus, a'r gwaed yn llifo, yr ysbryd yn llesg, a'r teiuilud yve«d ei or- Ictliu gydag ofnttu a phryder; eto y modd y daeth awelon adfywiol i ddidd.it.u v teimlad, fel y daeth taste pleser i orplnvvs ac t ddadiuddedu y cyfrvw ocdj olr bliteii ynn d ri ui (le r yr awel, i daflu golvufa vn ol i gael galw i g.ifyrofn a'r gobeiihion, y digaloiidid a deitnlid,y cynorthwyon adderbyniwyd, V tywydhveh a fu yn gormcsu, a'r wawr a dorodd ( mewn modd rhyfeJd-l weled y Hanw yn myned yn ol, ac ynavn vin4,,(Ii i fviiii drachefn, nes oedd bron yr holl dt-rfynau yvedi cael eu gorehuddio. Wedi cael .fel hvn, y inae yr adroddiad yn dwejd iii edrych o n l.daen i ragolygu yn wir y mae rhyyvbetii yn deilwng yn hyn hefyd. Dyoa lie y mae ein d.Tvg tnavvr, yr ydym yn byw yn ormod yn y pr;:senwl,yn lIeein bod yn gosod flulineb y dydd a aetii heibio i d vsgu doctliineb v dydd beddyw; yn lie bod c.vyuij)iadait y dyddiau o'r blaen i'n dysg i ui fod yn sefydlog y dyddiau preseno!, yn He bod JlI¡hladau y (iv(l,,Iiau ?\ntyn ein cynhyrfn ni i ofai a gyvyjadwriaeth, yr ydyui vn byw gorinod wrth y foment y mae eisiau taflu g'dwg yn ol, fe ddylai yr Eglwys Gristionogol mewn trefn i gael anogaethau i ¡VII! a'i galluogi i iy uu gy la golwg ar y gwaith mawr sydd o'l blaen, y mae o bwvs i ni gvmervd v mater in a i fynu,a phe:di<» svmud gyda golwg ar y dyfodoi heb gadyv golwg llawn ary d.tlygiuII a Ir an,til)cr- fleitbiau ar un tlayv, a'r calondi 1 a'r cefnogrwydd v mae amgylcliiadau a aeth heibio yn ei roddi i nt ar y Haw arall. Haner can miynedd. eyfuod maith iawti ur achos lesti Grist; y cylnew-idiadau mawr a rhyf- edd sydd wedi evmeryd tie yr can miynedd di- yveddai; y fatii gyitiewidiadau sydd yve ii cy:neryd I;e Yn ysbryd ein evfreithiau. y fath Rvfile%i-li,l i.,ti svid wedi f mTv ;l 1!« ■, n •• dr, v d o Jjn i»> Jlvw- i ■>>»iracrrs, y raiii gySnewKt'Trn S sy id v,e..i cyineryd lie yda gol,g ar vsbrd i-tiv(triFri-di(r vevreitliiii(i hyny. cvfnewidiat!au arnbr sydd wedi evmeryd lleyr haner can miynedd diweddaf; ac mae vn berifaith sicr fod y cyfncwidiadau mawr hynvyn bar.;toad i gyfnewul- iadauarutbrol mwy a syna y byd a ddifvra angelion, ond ni gyfyngwn ein gohvg at adidygiad a symudia 1 an a gweitlirediada-j v gaugen benodol hon o'r E- lwys (jriistionogol. Yr oedd sefydliad yr achos "11 mhlitb y C'ynirv yn Lerpwl yn v cyfood hyvnyv yn beth t) HWYS mayvr; yr oedd n bwys mawr i'r personau ag oeddynt wedi cyrhaedii i aedtifedrwydd oedran v yr oeddynt yn cael mwvnhau breintian crefydd >1 fel cartrcf. Yr oedd o bvys anriiaetbol gvda goltvg ar bobl ieuanc oedd yn dylod yma o dro i dro, o (xymru. pyvy alt daafj'tn pwvsigrwydd yr uchos Cymreig ar y golwg vmt 1 Dynion icaane wedi en invu'o yn clvner, wedi cael gwylio drostvnt eyda phryder cref vildol; plant dagrau, plant gweddiati, plant wedi eu i'vfhvvm; i Dduw trwv iryfamod, wedi eu dvss^u "n yr yvedi e;>tedd dan weinidogaeth yr efeii.g3,1, a hono vn cael ei tiii-itd(lod" i'%v clN-,vt- yn yriailii oed, iynt yn ei deall; iaitii eu mam, iai'b eu teimiad, a iaith en •ymberau, ac mae gau grefvdd lawer i'w yvneyd A'o jD!a,i, a'a t, Tner ae os iia chaiffafitel vn y rhai i'.yny. nid oes fayvr o les cref- yddol i ni. Gadeyvih fod iiechgyn Cvmru yn deall Saesoneg, ond gan mai hon yvv iaito eu teimladau ,I,ti tyiiiherati, iii,)r holl oed 1 ganddynt eistetid dan y weiniilogaefti yn yr iaitii hono sydd yn difyru teim- Jadau t.lIerat CII ('aI"1, snid p1 gnrp])wys g)Ù,I'r fath ddyianwad ar holl diu-ddiadau Lti hysbrvd. Cni bu- ;.Sai i,id) iit gael ii.!(,zaeth yn Liverpool oedd yn med lu v fath gyfaddasrvvyud,fe fuasai eu liymwney a'r byd" yn elbithio ar eu teimladaa c^tyddol yn nihob B'urf o bosibl er hyrddio cm dvnion ltuane i dditivstr bytliol. Y mae yn anhawdd dyveyd beth VNV ile:til dylauwad y mae yr ach's Cymreig yn ci daenu yn Liverpool faint o Jdaioni sydd wedi cael ei ftlchhn) gyda g .lwg ar grefvddoldeb Cymru ei linn —v mae pobl o Gyinru yn dod yma yn wythnos ol i gaiio vn miaenen masnaehaeth. Oni buasai fud "Vina leo addoliad crelvddol yn eu hiaitii eu hunainj mae vn deb' yg y byd dent yn ddiliaw ac yn d difater o ordinhadaucrefydd, ac o dan ddylanwad nwydau llygredig yn uiyned i (ldr.,gi i,),iii ae yn dvchyvelyd adrcf i dilinystrio ereill, ae i boblogi ardaloedd gw.ae. Y mae pyv ysigryvvdd yr aclins Cymreig yn Liverpool, yn ia 11 ar y golyrriad yna. Taflu golwg yu ol dros haner can mivnedd, O, y mae yna ryyvbeth yn or-bruddayvl! Clywsoch enwi gw einidogion ueh el eu bri, sydd yn awr yn y distaw fedd y mae yn anmhosibl i'r rhai oe id yn eistc id o dan weiaidog- aeth y dyn dawllus, hylithr-y dyn oedd yu uieddn ar v fath amg\llredion eang—teiuilad byw—aractli _I y,l,li,,i,tli nertliol a Mr. Bneze. Y' mae yn aumhos- il.d iddynt glywe.i sou am ei enw heb foil teimladau vn saethu tnvy y meutlwl aiu deitnbtdau a (leimias- ant dan ei weinidogaeth, pau y mae ef nJ (yù, uu am yr anfarwol Williams, pa le y mae y dyn fedr ddiagrifio cy maint dyn oedd, mor oleu, mor uehel, j uior ue rth ol" ci ddylanwad ar Gvtnry i gyd a chyda | llawenydd a diolch y cydnabyddyvn eto, os ynt yn gorweJd vn y bedd, y mae eu mentyil wedi disgvn ar ereill os )lt wedi myned od(lizir y [,,vireiif* i-(Id, y mae Pen yr egKvys (nid y pen muter, oblegid nid oes i'e eglv.-Ys o,,id uu jail) wedi g^f,ilu am ddyni«jn a ehvniyvysderau a d"niau priodol i gario y gwaith yn mfaen. Wrth da tin golwg yu ol, bychan oedd eich deehrena l, ychydig oedd cychwynwyr y gwaith, dim on 1 15—onii 15 o ddynion ymroddgar i wasanaethu Duw—15 yn med iu hawl yu addewidion a gynwys- ellt bob cyflawn ler a flytid Cylryngwr— 15 yn meddn sel fvw dros ogoniant eu Duw, ae awydd angerddol alII Ilvlliant crehdJ yn mhlilh eu eyd-genedl —15 vn mcdl¡"u ar hl'fJra i i,),i,i¡ galwad i w('inido! ae '11 pendcrfynu y cynnalient el yn ol rne^ur eu gallu, yn deilwng i'r yveiuido.aetli. S ,mae liafur y 1,5 g«ed Iiau — ymarcchion, wedi efleithio yn en dvlun- wad lies y mae yma ugeiniau a chauoe.ld yve ii eu ca sir lu yn nghyd trwy y weinidogaeth a scfydlwyd ae a gariwydyn mlaen trwy eu hodervnoliaetli hwy. A  h" A!' phwy ?'dr ddweyd f?int o bymtiie?m svdd wedi CH- ftae f ;t(irefi 1)wy 1*,2,11- dd??d laint SY'd:i yvedi ychyyanegu at y torleydd sydd VIl eu gwisgoedd gwynion, a'Ll tC]Vl all aur yn eii dwy law } Y mae'r olygfa yn foddhao], ar teimiad v,i hysbrvd, yn gauv a:n gydnabvddiaeth ddiolehus i Dduyvy gias, atn gynal y 15 hvn mewn gwroldeb nes gorphen eu taitli, a'r llwyddiaut sydd wedi coroni en gwaith. Nid yn unig yr ydych yn edrych yn ol. ond yn mlaen heiyd yr ydych yn edrych ar y gwaith, yr anhawsderau, sydd yn ymddangos o'ch blaen, a'r t anaaneaid rt g sydd genveh i'w gorebfygn, mae hyn yn bwys\g i lyvu, di-ddy!edu eicii capeUu,—mae yn beth o bwys annbrae'bol, vn gvnttif, oblegid y bydd j vn svmyd yniaith u;i o'r prif li-xdiau ag sydd yn t,,or- iviwys ar gymeria 1 ein Oristionogrwyild v dvddlau hya -tynu yniaith y maen ni-iin s-vdd yn ca iw yr achos tiiwyaf mewn l.-clder—tynu v surai sydd yn aeho^i i blant ein pob! oreu de.mlo yn chwenv obie- i t y beieliiau y mae en tadau wedi eu tynu amy lit eu hunain, a'r tra!lod dirfawr y inaent wedf ei acliosi i'w ;en!uoedd. il i'yd, y mae yn Uavrn bryd i blant I y guleuni dd<d mor gad a phlant y bvd hWIl, ijyda s<iii am betiiau byd arall, fe fyddai yn btirion petb i ni dreio dysgu arif/iwif/ify byd preienol. Tljft »edi liosgi ein dwylaw ein liunain ni wua plafiffil bvd hwn felly; codi temlau i'r Arglwydd, a'u cysefru i'r Arghvydd, eu neillduo at wasanaeth yr Arglwydd, dymuno ar iddo Ef ddod i gymeryd meddiant o'r ad- eiladau, i ddadlenu ei bresenoldeb yn yr adeiladau, ac ar yr an pryd fe eii ai fod rhyw hen gybydd yn gallu cadi ei fys a tilley(i, fi piau yr adeilad, er et bod wedi ei chysegru I Dduyv genyf fi mae mil O bunau inewn morgajte ami. Y mae y cyfryw ag sydd yn meddu yr instrument cas o galon, a hawl ganddo i'r deinl a't dodrefn; ni ddylai y pethau hyn fod felly. Peth arall y mae hyn yn dangus ar unwaith, ein bod yn nabell iawn oddiwrth ddeall business vn iawn, tala ling cynifer o ganoedd o bunan, yn lie bod yn ym- dreehgar a pbenderfynol i symud y dylcdinn ymaith, a pheit ir capeiau i droi yn fantais i hyrwyddo y gwaith, ac eangu y terfynau, tain mayvr arian i'r dyn sydd a morgaqe ganddo ar y ty addoliad, yn lie bod yr arian yn myned i helaethu y gwaitb, i ddod a dylan- wad Cristionowgrwydd i orphwys ar bob rhan o'r dref, nes y byddo pob heol, pob selcr yn yr heolydd, wedi eu glanhan, nITem yn cryntt, ac engvl yn canu, a daear yn cydiawenhau mewn eanlyniad i lwvddiant eich hymdrecbiou chwi. Fe gynygiodd Alexander Fawr adeiladu teiul unwaith cntl iddo ef gael ei enw wedi ei gerfio ar ei cbolofnau; derbyniwyd ei gynyg- iad gyda dirmyg. Beth einv Alexander Fawr i fod ar dem! ein Duw ni, na, dim o'r fath beth. O! na hae Cymry Lerpwl yn dweyd, dim enw neb ar deml ein Daw ni, diwrnod ei clivsegvu lyddo dydd ei ehyf- eir, D v Ili, d?wi-ii,)(A ei c l i?ll lwy:;ia'. i'r Atglwyrld. Kid res genym ni ddim Dr. Blackburn gyd a'i gyfraniadan mawrion, y cwbl Ldr- wn ni wneyd yv* decbreu gyoalr 5 s,ilt; y mae cein- iog y Cymro wedi gwnyd cam a'r arian a'r aur; ar y eeiniogau y mae yr holl gasgliadau i gyd yn pwvso. Y mae yn gywilydd na ddeuai y sylltan a'r pnnoeiid bellach i gynorthwyo en brawd bach Mr. Cciniog i fyned a'r gwaitb yn mlaen y maeyn riiaid i ni gael rhyw newid, ac os dechreuwch yn iawn, fe gewch bleser yn y cwaitb. Y mae yn ymddangos i mi heb- law fod yma ystyriaethau difyr fel yna; y mae pwys neiiidnol yn amgylcliiadau pf-esenol yr eglwys, y mae eisian casglu hoil uerthoedd arianel. holl nerth dylan- wad yr eghvys, a'i ddudi i orplnvys ar ei phrii waith. Y dyddiau presenol y mae genym waith mawr, a gwaith pwysig, obleg;d o bnh eyfuod f-i ar Tr -LglwN't o'i-oes apostolaidd hyd yr awr hon, ni hu yr un cyf- nod i'w gyffeiyhu i'r eyfuod presenol. Y maeyn 3 III- ddangos ein bod yn cael ein attigylcliu gaiq ddauddy- lanyvad g-wrthrywiawl; eto y mae y ddau yn dod yn un. Yr ym yn cael ein blino gan y dued l sydd yn y yvJad i fyned yn ol at draddodiadau y tadau. He'h oedd opiniynau yladu.i? arlerion y tadau ? pender- fvniadati y cypghur i ina,a,r canonau y penderfytiwyd arnynt yn y fall drawl Nid wvf yn dirmyga dim ar hyn, nid OPS eisiau dim ond i'r wlad ddod i wybod beth oedd barnan v tadau jpbwi gewch y tad yn erbyn y mah, a'r ta I yn erbyn ei hunan. Anhawdd iawn yw esboniobetb oedd y tadau yn ei feddwl yn y pen draw. Y duedd naturicd sydd N-i) syu udiad ynayw cvmvlu gogoniaut y llyfr. i ddod a clirefydd o Rart i'n gvvlad, a gwadu yr atbrawiaeth mewn cyfiayvnhad trwy ffrdd, adgenhedliad y galon t:w v nertnoeJd yr Ysbryd Glan, a piiureiddiad yr enaid, a'i godiad i ddeiwDuw.yr holl bethau hvn i gael eu talfu o'rneill- du. Y mac o bwys i ni gadw ein rolwg ar v ev nier- ( i ti. Y irac o bw% s i ni p iad N- mt y mae vna anffvi aeth, nid yn et ffurfiau cvtitefig. Nid oes yr un ■ air na Boiling- broke, fee., &c.,yn awr, nag oes, ni dom bvn yna. maent wedi eu cael dyincbweiyn d yr,( blegid tJ godo Id Duw vr amser a basiodd res .ynten cllwog a brofasaut di:!vqful awilurdod ein C; onogrwydd^ f?? d d;ant o a safasant yn-v porth, a chymcrasant feddiant o hontf. Mae vn wir nad yw Susialrtclh mewn bod- olaetl) vn awr tn y ffnrf arbenig, ond ai nid yw eu hyshryd yn fyw, yr ysbryd sydd eisiau dod a phawb i gydraddoldcb. Aruean y (idaii hyn yw diddytnu Egiwvs Crist, cvinviu ci ogoniant, ei aui- dù;f,idu u'i nerth a'i bysbrydolrwyed. Y m t: c a bwys i'r eglwys gasglu ei nerthoedd yu nghyd, cesglwch chyvitliau eich holl nerth, a bvdded eich dylanyvad vn cacl ci deimlo yn inbob nmdd di bonadyvy; Ie ych- wanega eich nerth, fe amllia eich buddugoliaethau amseroedd i odod. Yna gaiyvyd ar y Parch. S. Roberts i ddarllen yr ail LviiN Ltiad, stf "ei hot yn d(tv)eJswyddhyfryd a i buddioi i gymdeithasau yu gystal a phersonau i neill- du ad<-sat: i adoiygu hanes eti gweitlirediadau.a bod y ffeitliiati a adroddwyd yn gaiw am gydntibyddiaeth neiiltuol o law ragluniaetbol a grasol DlIW, vn y graddau dymunol o Iwyddiant a tu ary gangen hon o'r achos crefyddol yn ein mvsg vn y,,t (t yr baucr | canrif sydd wedi mvnel beioio: a bod v ITeitaian cvsylltedig ag ef yu cyuwys prawf ychwanegol o nerth ac effcithioldeb yr egwyddor wirfoddol i gaiio yn mlaen achos y g-waredwr." Mr. Roberts yvedi darllen v cynvgiad, a wnneth ychydig sylwadau yn Saesoneg, ac a anogodd y gyn- iilleidla i gofio yn I. Fod Duw y tadau yn fyw. 2. Cufio gweini logaetb angau, fod y rhai fu yn cych- wvn vr acti,-s wedi mvned vn isel i'r bedd. 3. Cofio y gait pob un wneyd ychydig gyda gwaith yr Ar- glwydd. 4, Cofio uerth yr egwyddor wirfoddol F'e weithiodd yn dda yn vr aniftl-vch i g i li y babcll- y i; Jerusalem vn am-er Dafydd a Solomon—ac mae j yn gweithio yn dda yn Int'ia i gooi tcn¡'au i'r pit-an, ?t!<i, ac y mae Vl  vn dda yn eich nlitf t \,(i n i ilmu i Parch. Henry Rees. Cefnogyvyd y cynvgiai gan y Parch. Henry Rees. Gwn:tcth \cttyd? 0 s,w?i(lau i ff.%7dd,oti- deb gy!,Ú achos ba sylw, 'v fl'\ddlon(leb a'r ymdrech c?n?ntdadwy a fu, yr o?'d? VI' Hawenhau fod adroddiad Jubili yr Annibynwyr Cymrpig yn Li- verpool yn cynwys banes mor ddyd,lorl)!, am orchest mor a chasglu pum' mil ar hugain tuag at achos m,)r fan,i i c i iiis Crist, dywedai fod yn ang-^nrheidiol id tynt fyned yn rolaenr lies cyih iedd pen y tir, dywedai fod gwr yn Nghymru yn dweyd un tro, nad oedd yn teimlo cy- umint o bie-er yvrth gyfranu yn awr ag y byddai amser a basiodd, dywedai ei fod wedi addaw swllt un tro, a'i fo 1 vn bur brvderus « ba le y cai ef, oad erbyn yr amser l'yv dala ddod, yr oed yn ei law, ac yr oedd yn myned yn sir.ud iawn i'w dalu, ac yn dod adref a rl,,v,v hyfs-v,l,,x-,h la:iwr y!l ei ei fod wedi bod yn ailaog i gyfiawm e: aJduoed, ond nid wvfyn teim- to felly y.i awr meddni; wel ebe Mr. Rees.'nu) ydych yn rho idi nes teimlo yn awr, yr oedd cael svvllt vn beth mawr i'w roddi 0 yr nmser hwnw, gyvnewch adduned eto i roddi sw.n anhawdd ei gy rhae<l lyd, nes v b'och yn teimlo pryder pa fo ld i gyifawni", ae fe geweh cliwi yvele.-l pan y wedi cyhae ld y swin a'i wi, y tcimlwch yr un diolehgarwch, byfrvflwch a llayveny Id ac o'r blaeii, yr wyfyn meddwl us mynweh yr hyfrydyvch sydd i'w gael mewn cyfranu, y bydd raid i chwi deimlo wrth yvneyd hyny. Wedi i Mr. Rees eistedd. gtlwyd ar y Parch. T. l,v%; l ar v Pare l t. T' Rallies, D. D., i gyfarch y cvlarfod, yr hyn a wnaeth mewn modd difyrus dru3 ben. dyyvedai yn gy iitaf y huasai yn dda ganddo pe buasai yn Gymro, ond gan uas gallai fod yn Gymro, y buasai yn dda ganddo fod d rt, siir,,i,k • ti tmd rti siarad Cy in raeg, end gan na allai wneyd j uytiy, y buasai yu dda ganddo allu der.ll Cytnraeg, ond gan nad oedd gobattii iddo allu gwnevd hvny, vr oedd yn rhaid iddo fod yn foddlawn ar ddvwedyil ei fod yii carti y CN.mri-N,ii carti y genedl—eu har- I'erion a'u crd)'dd--a'r golygfeydd prydfertli sydd vu cu gyvlad, mewn g-air, ei fod yn earn pob peth perth- ynol iddynt, wedi adrodd atnry w ystoriau dilvrus am wyr haelionus at achosion da yu Idoegr, ac nnog y Cymry i fod felly, addawodd y rnoddai achos v Ju- bili o flaen ei gynulleidfa. Yna gaiwyd ar y Parch. J. Davies, Llanelli, i gynyg yr hyn a ganlyn: — Bod diolciigarw ch gyvresncaf v cyfarfod yn cael ei gyflwyno i'r Cudeirythl, T. Black -in, Ysw., am yr boil garedigrwydd a ddangosodd tu yr aclios, yn ystn,l y blyiiMjdau cyutaf o'i yrfa, a ei gared- igrwydd yn cymeryd y gadair i lywyu ;• cyfarfod hyvnw," Dyyvedai y bydd tristweh a galar yn -'eddianu bob amser wrth ddarllen Lanes ¡Jong;Jdr.ld, vnil fed cly wed hanes y llongddry liiad v cyfeiriwvd ati yn yr adroddiad vn peri iddo (od yn llawen, u tbeim- lo vn gysurus wrth le-idwl am y tir, oblegvd i>e bu- asai y (long weili cadw yn gylan, fe ullasaS y buasai raid disgwy 1 ugain mivnedd cyn i achos Crist g-ael ei iant yr achos ydoedd y cvrddau gwe.kli bvcbaiu a gynnaliyvyd gan y flyddloniaid hysiv a achubywd o'r Ihmgddry Iliad, dyyvedai mai yr auiser y bvdd ef yn ofill (yvyaf am Iwyddiant achos, JW yr amser pan y bvddont we li gorphen eu gwaith, yr oedd Eglwys uu yvaith vn Neheudir Cymru, yr hoil nad oedd yn gvveithio diin tu allan iddi ci hun,vr oedd yno gapel gorwych, yvedi tain ci ddyledion i gyd, v gvnulieidfa gyloethocaf yn yr ardaloedd, ond nid oed l .iintyn cael ei wneyd yno, [uewn eanlyniad yroeddy pyiitill- eidta yn y.nadael, yr cghvys yn Ihibau mewn rhif, daeth yno frawd dseithr ar achos y Gym leithas (ieii- hadol, a clnvynai uu o'r brodyr cartrefol o beryvvdd iselder yr achos, wel, m^ddai r dveithr, os ydych am at y Gymdcithas Genhadoi, feily fu, daeth yr Eglwys i ddechreti gyveithio. a chya pen y flyvyddy n, yr cedd yno 60 o aeiodau newyddioti wed eu cbyvaiiegu at yr achos. Cefnogwyd y evnygi td gan v Parch. D. Price. Dyyvedo Id ei fod o g iloo yn cefnogi v cvnvgiad, a'i fod yn teimlo ei bun y ii iiur gysurus vn y cvfarfo l, o ran ei desmlad y galiasai aros yno tan y boreu pe ba asai eisiau. Gellir dweyd am dano n tneldai, bnivr (I v in. Yn agos i 15 mLm dd vn ol. tncnvu cyfarfod dirwestol yn Mang »r, yr oedd Mr. Gr ffit'is, Caergybi, yn adrodd fel hyn:—ar v (for Id wrth ddod yma, fe ddig^vyddodd dan blcuty i iled ieuange fod yn chyva- ren ar y ffordd, vr oedd un yn fwv na'r Hull, ac yvrth welel yr anifail yn dechreu gwylltio, fe redodd y mwyafi ochr y cla^ild, a dvna y cerbydwr yn gwaeddi artio, tyr'd i syoiud y bach rhag ofn i'r cerbyd lyu'd ar ei draws, "na ddoiyn yvir, nid ydio ddim vn frawj i mi, gobeithiai Mr- Price nad oedd neb yn y oyf- ailnd addyweJai hyny, pan y galwai ein brodvr An- nibyol am gynorthwy i data dviedt >n eu eapdaa—■ nid oes yma neb a ddywed, nid w y 1 fi trawd iddynt, ninau oil hrodvr ydiHi. llliyvng vr addewiuiou a'r :¡iÍIlII ddl'rj",¡: i. cyrh;w¡,JoIJ swoi yr arian i £ Vr oe hi y cylailod vn il.iosog ae yn un dydd orol; yaiadawoud pawb wedi ei lawn fod'iloni. 4o, L ni ;i i;i. EI.E,'ZKU JONES.