Yr Amserau

DEWI ESYLLT. AchITTUR eich g-ohebydd fy mod yo "dyner" feI heirniad, gwir fy mod, ac wedi bod felly iddo ef lawer gwaith; dvwy beidio attal gobrwyon. Y tvnerw( h'' yr aehwyna arno yw, (v mod yn fy meirn- iadaethau, weithiaii. yu dvmnnoari bwyllgoiau gan iatau i mi fodmor "dyucr''o'rcys()a.)!cuwyra.phei<tiu ftttal y gobrwyon, a hyny er mwyn ccfnogi eysdadleu- Wyr ieaaitie i fyned yn inlaen. Ond tilvii eich goiieHydd yn fahisus i lioll Gvraru ddyall y gair yn arwyddo fy mod yn bleidiol meivn harn; — ae ymresyma yn gadarn dros hyuy; advweda, Ran fy mod weitiiian, yn dyner with rai, y rhaid fy bndlulI eraill, VI; greulon wrtb y Heill. Y dull hwn o yftircsunn, sydd yr un a dywedyd, gan fod tri J'n L'ai na n-ur yn awr, y rhaid ei fod yn fwy na .iedw.ir liryd ar dl: neu, g-an fod awdwrpcdi gras yn dyner wrth r-ii, pa ham nad all f,,d yii gretilon ite fciighvfiav. n wrth ereiil. A dyma y modd y inyn y atdahi i rui, am y fynerweh o ganiatau cynnifer ?'»brwy iddo, drwy y biynyddan aetliant heibio, am gyfarsoddiadau mor waelion. Mn; i ddarlienwyr vr Amserau dybieol ho:1 7arduln R,VW lvlbvrau oddi withyf—rhyw ddu a gwyu" vn profi i'v mod yn feimiad pleidiid ac anouest. Aetii yn lied bell Nmi.-O;ifi yr wyf ui i^alw arno i cldan R"s, a pheidio darnguddio, pethau y'nghil ei ddvvrn fel hvn. Os ocs ganddo ryw "ddu a gwyn" o'r fath j oddi" ",rIll., f fi, cyhoedded y cyfryw ger vvyneb y wlad, "r yr An;*t nvt a eh wilie;! Went a .'dorganwg os myn, rUn yeh^an-'g, a gwn na ddetiaf i gywiiydd. le yr *v.vf etto yn dywedyd, y gwnnaddeuaf i siywilydd; Hid am Iv mod yn celi > cynnwysiiid fv llytlivrau at bawb, ond am fy mod yn gwybod na ysgrilenais ddiui a gvnuwysai dwyll, a riiehell gwirfodd'il at Itb, yn fy mvwyd. Attolwg ai dyna i gvd a allodd ei ddwvn yn erbvn beirniad ag sy gwedi heirniaiiu to or ami, <lros 20 mlynedd, yn Ngwcnt a Morganwg? Geilir ineddwl wrth lafar Dewi ar yr /Iw/.si-rtiii, ei fod ,\n h!llp () g-rc,f.vddwr, orset..tJailyfaf, wae mewll pry iej^niawr, yn berwydd Paganiaeth, ac anfoesol- deij y (lcf)dau agciliv a'm boll orcliwylion Gorsedd 11 ac Eis-teddfodanl, ar y Maen L'liwvf; Y" dr,vh lilh llvgredig, a dadwrdd maswediiog a ehabb dd is,1' ^theimla yo ryfedd o fl u, bod Myfyr yu gweddio ho." Ond enwn fwrw vn 01 ei gabled 1 gyda styrm-cli, Pa ley gwtdodd ef gynnal Gorsedd, ae Kistcddlod ftior reoiaidd ac mor g ieth o foesol, aL,, Eisti-ddlodau y Maen Chwyf; if, m a-deilwug a gvn-ddi Ai dvnvn yn eyre'iiu boll Roes I'ii^teddiodau y &ter Shops, a byth hi b fvneJ adrei dan liranoeth, sy lnur rarithi, a hI ¡¡! Ae os vw j. il'bwdiau fJ,,(:J' yn HI ho'.l iimhrt fn, yn cvdweiidu a phreseu- cidcb gvveiuidogi'iii y s;refydd WIR y sonia an) dnni, ''hwaithaeb a'i mmei iad ef, g!i]i roi y biaen o dtligtin i fciisU'd-.ifo au y lUaell a fu ef prined me'vu vdterthaeh cvfarfouydd. Nirl oes a fvuoui via.i a'r Beer Sk<ps. Mor anghvson y « adnnw hwn at? ef ei hnn: — fhcgi y Mnea ('ln\y f, a Maenehwyii^eti); cablti g -r- B Y. P., a'i uorsjildogion dlv, P. i ^i ildio yr vmegnia gyvhaedd eu grtiWii. <'<-fittd mai ilenchwti;ldh pur j'w y Gad; ir, a thadair n ^iieuthunad Myfyr ydvw h,:fnf, a il,lWd mtJr fakh v taae yn honi, ei fod yn t'tst dd ynd-ti- a hyuy yn ^aueirfurdd yr a Morganwg, ië, gjfrwvs v inae y v n ii'.vn,jn csisio pysgota p- .> elod iddo ei bun, ar gost y Gadair hon; drwy gyanyg arwain darilenwvr yr Amserau, i' g:imgredu ei tod yn awr yn Gadeirfardd yn Ngorsedd Gwent a r>!organ- Wb: canvs (medd efe) dyben rhoddiad y testun oedd tael Hardd Cadcirinl i Orsedd Gwent a Morgan- \12;; ae i farnu y testun hwn, gad eig-an addiwrth y 1 Gorseddogion, fel y caent, bob un o bonynt, y but-us o gyfausoU h arno." Attoiwg pwy ?edd a bawl i bYi1; I ie, can OdÜl wrthynt farnu ar destun eu Cadair bdys gyblaidd eu dysgwyl am Gadcirtardd i'w Uorsedd? Ni wyr y Gorseddogion, y lhai yn unig a feddent yr bawl i drcfnu y pethau hn, ddirn am y pethau haera. Dewi. Pe buasai y gorsedd- ogion am gael Cadcirfardd i'w gorsedd, Cadair daleithiol Gwent a Morganwg osodasid mewn cysdadl; ac nid cadair 0 fewn cadair, cadair fardd- ol yn nghadair Morganwg, yw cadair Glenydd Taf: -Cachur ddysgyblaidd Myïyr. Cofied Dewi mai Maen Cliwyfiaeth pnrywyrenw- ad ftitie) Bardd, i'r hwn enwad yr bona hawl, ac i'r enwad Bardd Cadeiriol Gwyr ef beth yw gwir ystvr yr enw Bar,'id,—a phetb sydd raid ei foddn, cvn uieddu yr ClJW Nid yn uuig Awen wrth gerdu:" rhaid ine ldu hefyd ''gynneddfaU da; rhaid, a bod eyfiinion Barddas dyna y tri jdieth. Gvvyr ef beth yw cyfrinion Barddas,—y pethau penal o u gwybod,— y dystiolaeth ddigjffelub olygiryn arwydd- air yr Orsedd; set, y yn crbyn y uyd" Fe calfai wybod by n byddai mewn goleumn ewydd. Ond ni wyr ef ddirn am danynt—rhaid ef ddyf^ od yn Faenebwilivvr cyn gwybod hyn, na meci .u hawl byta i'r enw iiardd. Cofied Dcw: mai Maen Clnvyfhctù pur hefy l yw yr Urdd i'r hi?n mor ihsigyr bona hawl yn rhiuvveud y Gadair Farddol acn?t<'?d,mudd ef, ac awgiyma am ci chaclrhy? bryd ond ga" YHHri<ld,a ?ityn?ach iw gweiui, medd ci, Musnebwy^aid liuanlus gwyutog.. Ondcreded Ii, ni ebai If yr Urd 1 yn rheaIaidd ac awdurdodul, ond drwy Faenchwyiiaeth. NiJ yw ef ddim yn crbyn gweinydJu yr Urdd (medd ef) ar y sawl fyddant yn inetldu ellcnau baniodol barduon- iaet!i, ond gwncuthur hyuy mewn dull uyr, syml, a yieilwng o Gristion." liS, duil byr,— mown gubaith i* gall yuilithro i lewn os ca fod lieu y ddwy nyne.id o brawf. Hyn a'i anafodd ar ein llvfrau ni. Pa ddull syiniach a gweddeiddmch a fyn, rta thrwy roi y eledd- yf yn ei wain, YII arwydd mai gwr dros hcddwch yw i fod, ae nad y'.v i niweidio neb byth mwy, mewn gweithred na gairchwaith. Na,gwell gan DJcwi gael eadw y cledd yf allan a'i dafod, yn got v si ifratiiu pawb. Pair egwyddorMaenchwyiiaetii,neu ddelodau viorsedd H, Y. P. yw, heddweh, gwirionedd, a dyoddefgar- wch. Y "yotaf Yll sefyli am gariad, swm a syhve !d y gvfraith; a'r lIJWj olaf yn eyiateb i'r efengyl. Cefnogai yr Orsedd hon.drwy bob oes, Dob rhinwedd, a dyngarweb, Mae tue<idiad y gair rhinwedd, yn ivahanol iawn gyda ni y Cymry, i'r hyn ocdd gyda y Groegiaid, a'r Lladit.wyr. Arwyddai gyda nhwy, wroidsb mewn rhyfel, ac yr oedd yn darddedig oddi wrth enw eu duw rhyfel, sef Muwrth. I'eily helyd y mae YIJ Sacsoncg. Ond mor bylryd mae tarduiad y gair rhinwedd ni yn y (lyinraeg,— daw o rhin, a secret, a viislery. Rbin-wedd, sel gweitLred, anian- awd, &.e gvdwedd a'r egwyddor:oti a ddysgid gan blaid cyfriuion (mysteries) Gorsedd y Beirdd. Gwir mai y brif rinwedd gyda'r Cymry oedd gwroldeb, (nid gwroldeb i rylela, ond) i oddet. Y prif beehod oedd balehder, ac am yr golygid cael y plwng dyfnal y n annwn, am mai o bono y tardd poo rhytel a thrais. A pba ryleddo 1 fod dyn o anianuwd Dewi mor groes i Faenehwfiaeth 1 Ond y Gadair! y Gadair! Cadair Gienydd Taf, yw prif hwnc Dewi hob dydd, yn awr. Dyma y swp grawnwiu tnawr y mae y llwynog hwn yn parhau i ehedlamu i fynu, ties y mae ages a cholli ei wynt wrth geisio ei gyrhaedd. Ond druan o iiono, yr un fath iddo geisio evrhatdd y lleuad. Mae y Gwyn mewn rhyw ym- ddyryswch mawr herwydd gweled ymdd.gid beidd- gar a gorawdurdodol Myfyr, yn Eisteddfod Dulais, I a dyweda, "0 MyfyraaghySawn, yn ymgyuyg ysbtilo Cadair Gienydd Taf, oddi ar Dawi W yn o Esyllt, ae yntau weui ei henili yn deg a chy fiawn, yn ol bcirn- iadaeth Eben Fardd! Pa hawl oedd gan idyfyr, nao un bod byw arall i vnnrvd dim a'r Gadaii Oni ym.idiriedwyd y gysladleuaetb hono i tarn Eben r' 1 tarn Eben Pott parch i Eben; ondsau bwy, ateb- ed Dawi. Ai tybed nad oe id hawl gan Myfyr, beth bynag am bob bod byw urall," i adysgwyl ar 01 ei Gadair ei hunl Fcddyiiwn i fod. Meddai ef eihvaitb, Ni chlywyd am ymddvgiadJ o'r fath a'reUblo Myfyr, ya atal y Gadair oddiwrtiiyf yn Eisteddfod Dovviais, a hvnv yn ngwyueb beirniad-- aeth uior benderfynol, yn nnrhyw Kisted iiod eiioed o'r blaen. Na chlywo id, y mae yn hawdd ei guelio, herwydd pa le y gwelodd d'iawn drefu o'r biaen, inewa lie o'r fath ? Dei senyin ailu dywedyd, fod j gvda ni yn awr yn Ngwent a i\lorganwg, drehigweai ei gosod ar drcJd, a gailasdd dysgwyl i drefn ac an- nhrefn ddvfod i rlw vvrthdaraw:ad a'u giiydd, yn yr Eisteddlbd lion. Y mae y bcrw didor sydd yn y !'yd ?i-t-ddcnc! yn awr yn ?'hymrn, y pHStyuo sydd gaD f,'irdd a ileuorion .ar eu gilydd, a than gysdadleuwyr ar eu j gilydd, ae ar feiriiiaitl, heb reol, llvwo Inieta, eylrii, na cbcrydd, yn profi bod tisian rhyw civ-in oel.acb; j ailvmn hi gwedi cael ei cbychwyri yn *•!organ*»■ i I "N\t liedtiwcii, gwirioi»«hul, a '.1 «>; .• •• 1 Goboitiiiwyf yr ymnna pawb Wiiw.ig r ardderc hog lavn.o h nedd, symlrwydd, ac <hitit"? j aeth. Yr ydyin ni Beirdd y taleitbiau h?'i. gvtcdi vmHno vn(ld;" gan fyned \'n- mhien \n :;n>' vi, :u?n ÎH:'rlJ'aitf¡ dangnefedd, a hydcr?n inai felly yr awn er gwaethaf y Janes a'r Jamb res a'n gwrthv- yaehant j a'r Balaam hvvnw svdd yu ein iiegi Dninas Po'vs. Yr vdyin gv.edi deelireu caci gweied gwertli yr Or- sedd clsaes,"a ui a wel vvn fw y fel j'r clolll j n mIuen. Yn resaf, cawn fod Dewi, yn herwydd ci ddycithr- web i na('».r a rheoiau Eist^-ddfod Orseddog; megys gwedi dotio, hyd onid oedd Myfyr yn ymddangosiddo ef, fel march po.thianus yn prancio yn oi ei fympvvy ei iiun yn nghanol awdurdodau Eisteddfod Dnw- lais, He ar lesmcirio gan syndod, geilw yn nghyd Gyrnrn a'i galluogion, i edrycb arno, a rhoddi eu barn am dano: a dywed, Y II awr, ddarllen.vvr yr Amserau, ehwi feiidil a beirniaid y Gogledd, a phob man and), beth ydycii yn dybicd am ymddvgiad dyn- yn fel hwn ? V/edi i Eben ddywedyd fed ly Awdl yn oreu, ac yn deilwng, ei fod ef yn codi ar <tyhocdd i ddangos aunluilyngdod (y Awdl j'r (adair, diraddio fy nghyfansoddiad, cicio at un o brif-J'em'rinid Cymru, i ymdreehll creu rhagfarn yn meddviiau y pwyllg<.r, a'r boll wrandawyr, ataf íi fel {¡ardl, ac at Kben lei heir ni nd. Pa ie y rallai efe sidlio ei haifl a'i awdur- dod i hyn 1 ?'d oedd rhe?wm na ci)y(ia\vhdcr, ha deddf Ceridwen na Victoria "'? blaid. Yn awr, rhaid addef y al\aa\ ymd?y?'?d (?'r fath vmddan?os yn hy a rhyfeJd j olygon p?t Dewi; ond rhyfedda yn fwy efallai, ei weled do yn gallu myntumio ei ymddygiad.fel yrunig ymddvgiad iawn yn nghanol y rhvvystrau oeddynt yno. Dysged Dewi fod dynJu" weitliiau, vn beiddio bod yn eofn iawn, yn enwedig pan yn sefyll ar ganol fTordd (awr y gyf- raith, ac yn atnddiffyn ei feudiant ei hun. Gan fod Dewi honaid a llyin, yn apelio at y llysoedd uchod, atynty caiff fyned, lie cawn derfyna y ddadl, I a thralled darllenwyr yr Amserau, yu nghyd a beirdd a beirniaid De a Goglcdd" ar y canlyniad. Mae Dewi gwcdi rhoddi ei resymau dros pi ach- wyniad ger broil yn barod, minau yn awr, a roddal bron, fy amddilTyniad i'm hvmddygiad yn atal Cadair Gienydd Taf wddiwrth Dewi Fsyllt. Yn y lie blaenaf, myfi oedd perchenog y Gadair* Ni chlvvvodd Dewi, nn. neb arall, son am dani erioed bvd y flwyy* ddyn ?19, p'yd y c.e&is hi a:i:mu'i' 0r- scdd, hr y Maen Chwyf, fcl y profa hysbysiad ac ad- roddiad y cyfryw Eisteddfod ac « ganlyniad, yr oedd genyf haal morlwyr ynddi,a'i fod yn hawl greadigol. Creais hi i fod yn gamp i gvsdadleu am gan fy nvsgvbiion yn Nghwm Taf; ar amodau gofynedig i'w ehyrhaedd ydynt, Bod saeroiaeth l«oyddol v pcrdil i fod yn ddiwalJau yn 01 Do'parth Baiddtd Morganwg; ac nad oedd y meddwl ynddi, pa mor wael bvnag fydda,i, ddim i fod yn anoddefol, oddieithr iddo fod yn anghyson ag arwydd air yr Orsedd, set "Gwir j'u etfjyn y hyd." t-yetiwynais y (iadair drwy y (Torseddau, fel yr oedd genyf yr Alban Eiied diweddnf yn Gadair Hawl, ac felly o fewn bIvvyddyn gorphen a'i chyfallnyo. Y gwanwyn tiiweddaf, rhoddais glo ar fy nghadair, mewn eyswilt a Gors-edd iieirdd Ynys Pryduin, ar y Maen Cbwvf, ihag i rai ei Had rata. Y prawf am hyn yw boil Went a ?Ior ganwg, drwy v rhai y taenwvd hysbysiad Gorsetld Beiidd Ynys Pryduin,y gwanwyn diweddaf, ar baun yr oedd v rhenl am osodiad Cadeiriau g-vedi ci dang- os:— dyma y geiriaa, Ni all nell- roddi y Cadeiriau uchod (Gienydd Taf a Morgamv-) nmwn eys ladleu- aeth tra yr Orsedd uchod yn evf.y w Gadeir- llIl dan ci :besedL\I1, heb gael ca rhoddi /e!ly grm y Gorseddogion Ngorsedd." llawdd gv.'ybod fod I' rheol ar bethan fel hyn, pe nmgen, gallai uilrhyw geidwad beer shop, osod Cadair Morganwg ar gv^tadl, y pryd v uiyno, a ehael ei hynill gan dincerud, neu un o glcr y bon. Guelodd Dewi yr hysbysiadan uchod, a gwyr fod y gosotliadau uchod yn wir—ni all wadu. Can hyny, rhaid iddo gyl'.uluef mai Myfyr tiiau y G«<iair, a ei hawl yn drwvmtl vnddi. A ctivn y gall ef honi unrhyw liw o iiawl y-nidi, rhaid idcto iiioii tod Mylyr, nea rai o'r Gorged.iugioii. gwedi td gosod allan argystidl, drwy hifar Gcrsedd; neu daimosed gyinaint a'm ewj»i o hysbysiad, mew u ys- a'm enw i, neu rai o'r Gorseudogiim wr'.ho, yn awdurdoui gosod tad y Gadair uchod, rhnv bnd, nen mt'wn rh\w )e, ar gys!a.Heuacth. H,b I hyn, gal, dewi am y Gad:dr herwydd nid oe l 1 InwI gan nth atallei gosod ie, hyd oni wneio hyn, yr un neth iddo geisio havv:io Cadair Gienydd Taf, a phe yn crisio myned cadair freiehiau o'm ly, ac o glais L acLnd, yu 01 i R. feiddio ei gosod '¡ f) t ( t t 1 J"" ailan ar fl'nstiai, (yu llygrcdig ar y d:.vti».) yn Nina* Powis; ae i Dewi dybied iddo ei hyu ill. A dyt.-iai i ei y byddtrn mor wirion a'i rlioddi fynu A j allui tf yn wyneb rncswin, cv Bawnder, iieu ddedfil I V?:ur:n,t'i ha>v!io a'i ehymer\d y)na!th t)'m ly f Ne. ?i'?'imd eofn (yd ai hyny yn ngwy.ieb y lUso-da UchoJ. Rijuij id?u tf g.id a.?d.t?.d (/fedd Vie t 'fia I fyny y gad .ir o'm ty; fciiy, rhatd ¡"n ?aci awdunh.d ij.'rsedd B. Y. y byth k-ddianu Cadair Fardfiol Gieaydd Taf. Gan hy ry, gwritlcJ- y G wyn ei fod yn stared mor gaa ddweyd mai cyiiyg yspeilio y Gadair oddi- arno yr oedd Myfyr, pan yn daJ gafaii yn ei chocs yn Nulais, ihag eucl ci jdiedlwra ar gotdd gwlad. h) mor feiddgar y gofyna yn yr Atn^rrau, Pa hawl oedd gan Myfyr nac tin dyn byw arall i yrnyrn dim yn nghvleii y Gadair!" Gan bwy yr oedd haw!, os nad oedd gan ei perchenog. a'i ehreawdydd, i ddysgwyl ar ei hoi, pan yn cael allan fod y clo gwedi ei dori, a'i (iadair gyvedi ci chymeryd ymaith mewn modd cam syniol a direot 01 law-weithdy cyn haner ei gorphen; ac yn awr, mewn perygl ogael ei gosod ar arwerthia i (unction), ac ymaith a hi am lai nali gwerth, a hyny i'r ddmw 1. Ond mcddai yn i-nhollacli, "OPi vi-n(Iiirieflwvd y gystadleuaeth a.m dani i Ebùn Fardli!" Do, 0011 gan bwy ? Pc gwybnasai Eben, mai Cadair o greadig- aeth Myfyr oedd, a'i bod dan nawdd Gorsedd B. Y.P., buasai yn gwybod hefyd, nad oedd hawl gan y "G wyn," nac un oystadieuydd arall yaddi, heb ei bod gwedi ei gosod allaii g in y Gorseddogion. Nid oes amLeuaeth na ehyflawnodd Eben Fardd ei oreli wyl yn anihydcddus, yn ol yr hyn a osodwyd ger ei frdiJ. Ond ni chynysgae Id'.vyd ef a'r cyfarwyddiadau angenrheidiol, am utnouuu ae urddas y Gadair. yr oedd Myfyr gwedi dyweyd wrtb y cenatl a fa dros Bwyllgor Dulais yn gofyn am Y, Gadair. os oeddynt vzl meddwl ei chael, y byddai raid iddynt anfon yr hysbysiad i wared iddo, cyn ei nrgraff'u; fel y galias- ai roddi vnddo amadau v Gadair, yn nghyd ac a'v- durdodi gosodiad y Gadair, arhzii o'r Gorseddogion, a than i hyny rvwfodd gael ei eseu- luso ganddynt, yn herwydd dyeithrweh trefu Gorsedd, darfu am awdurdod eystadleuaeth y Gad.-ir. Ond, pe buasai y Gadair gwedi ei gosod allan yn rheolaidd, nid oed l Dewi gwedi ei theilvngu, am nad oedd ei Awdl i fynu a'i hamodan. Cynwysai am ryw oiygiadan riiy o;'ei,i)ei us i'w Iawl i,) gzin Orsedd y Gwir yn crbyn y By i," dan gesail pt un yr oedd y Gadair; megis fod y Gen Mar,vol gwedi dyfod mewn rhaa, yn fain,amtod rhytvrai yn gwadu gwaith yr Ystryd Gian, a rhyw wraehiaidti ehwedlau camar- weiniol o'r fath. Peth arall, mid oedd saerniaeth farddol v gerdd yn ddiwallun." Dywcdai Ebcn, fod ynddi "wendidau anhedwrg — cynghancddion afreolaidd, —llavver o hethau culltarnoi yn ol dosparth Morganwg. Gan hyny, galiasai Dewi ymarhed gaiw .,11 nghyd feirdd a beirniaid C v i n i Li, i weled, a chael en tyb, am y dyuyn bach hurt hvvuw„ Mvfyr, yn ei waith vn gallu cipio y Gadair o'i fiaen; ac (yn hvtrach na thori ar reolau, a ilanw y Gailair ag anheilyngdod) vn ei chwythu i fynu yn niwl i'rawyr, i fawr syndod Dewi a'i siomedigaeth, herwydd yr ydvs gwedi proli beil- ach yn amIwg yn ngwyneb rheswm, deddfan Cerid- wen a Victoria, nad oedd gan Dewi Esyllt unrhyw hawl yn Nghadair Gienydd Taryn N'ulais; a hod gan Myfyr bob awdurdod i wneutiiur mai y gwnaeth. Dysgcd Dewi i wybod yn well am bawl a rheol; ymddeiigvs ei fod yn rhy esgeulus yn hyn;—yr oedd gwedi bod yn ol o gadw at un o amodau hysbysiad v Gymdeithas, ag oedd vn caei rhoi eryn bwys arno; ae with hyny, yn ei ddifreintio ei hun yn 11 wyr o'r Saig yr ymiirosiia ynddi; liefyd, ac yn wyneb deddf Victoria, dylai ei rhoi yn ol, lieu dalu am -dani. Bu Siyfyr "dyner'' iawn o Dewi yn Nulais, drwy gyfarwyddo, rhoddi ithlo gadair faeh ddigadair y Gymdeithas i eistedd i iawr, rhag tori o'i galon, yn yr honyreisteddoddyn"ci)t;feth:'iodo]ei hun; gun ddywedyd y pryd hwnw, bod yn well ganddo efei chael. Fel hyn, gwnaeth Gy mdeithas Dulais a miuan a ailasem ni drosto, a plJeth a gais yn rhagor. Rhaid fod wyneb o gopr ganddo, yu ol rhegi evmaiut ar Faenchwyiiaeth, a'm cabiu inau, ei fod yn dvsgwvl cael un oil Cadeirian i ymebwyddo ynddi. Baeddu a baeddu bob wvtiitio, giii wasgu yn miaen arnaf i yinofyn pcth na chai!) fvtii. Mr. Golvgydd, riywed- well wrtuo am scfyli yn ol, rhag y bydd i mi o angen wrth un, y tro nesaf ei hollti a lied wad Ceridwen. Yn awr, dyma fi yn darfod a'rymrysonwr hwn,gwedi 1 mi yn gyntaf ei ddiosg, mai y gwelir, o'i boll an rhvdeddau tyb;t!di, yii jioetti lvni s'n, i'w ar brif licol Cyinru (cyn myned dan weinidogaeth CYN- I FFON y SARFF) am ei liaerllngrwvdd taiog; a hynv j er rhybudd iddo ef ac ereiil, na fvddo i iic- b mwy ry- fvgn todi llaw yn eriiyn awdurdod ac anrhydedd Ger- sedd Beirdd Ynys Prydain. Cyn hir y doiir Dafvdd—i'w iawn hwyll Daeth y baleh dan gerydd: Dewi, pan dduw o'i dywydd, Dewi fuel, diau a fvdd. IEUAX BIVFVR. Mae yn ddrwg genym am na-.I alhvo roddi syl- wadau ein gohebydd ar adolvgia 1 y ddau englyn gan Derti WYII o Esyllt, yn y rhifyn hwn. Mae yny sylwadau nmryw nodion y byddai dda gen vat* gael cuuiatad i'w dethol a'u cvhoeddi rywbryd eto, dywed ein goiicbydd fed Dewi Esyllt wedi troi yn fraclwr i Orsedd Beiidd Ynys Prydaia, fod ei ysgri fau ar yr Amserau gwedi lladd ci ddyianwad; dywed nad oedd yti c-,Ifrit y d,l'u it i'r Arailr er's ttia 13 mlynedd yn ol, yn unrhyw gamp —dywed fod beirn- iadaelii Dewi yn duugns an.vyi.odattli o a'.vdiudod geiriau a ffagyrati iaiih—fod '• HoiV Aradr" vn yr Englyn, yn ilawn mor re;daidd a.??'(?f;(i!! (heb y FY), ya llythyrau Dw i at Myfyr, cyn yi. liefili_ t'i NY ei af iii a y ?'t), r y r -,iar--Y-r Engtyn ?w cariadws, ond cured?:f.)d Hv.frAradr' yny?a?y.i.y?Ua?n mol ?t'r.?d a '• vvisg- uedd" n Gea 11V'i, !*>,—" n?tt'?hn'' y? Salm cii, 'm ? d< f«'a a chaws, a  ?r a chig" it ■ -Osftli 1-i?w ? v ??,r Uoif '1 oi'di S'H My fyr, f)eitv ?w .,it lif ts ?t'?- tiiii pedairs:11 y ii ?!)?!ts.'n[)n! D. '.vi f Dy v e lxdn goiiibydil ya niiniia-eh, uao ocs nuriiyw namhriodol- deb yn nefnvddiaJ y ifugyr a'hvcdd am yr Aradr, gan ei bid yn raei ei deiuyddio er caei vd a!an o'r d taiar (Saint civ. t.) eyn y yr vs'-»rdai ag vf. !S).tyw y sy!w ar y gwir jsob dva" yn wcrtli ei uteli^ gan y eaniateir gan hob auianydd, fod bara yn cael ci ystyricd fel y riian benaf yn nghynaliaeth y cylfred- iaol; v. vdii o drigoiloa y by.1, a gellid ychwanegu fod tucenith yn cael ci ystyried fel y grawn p?naf a ddefn- ytiiiir i wneyd bara, a dyna y p-i'm y son iwyd am y gwenith, yn hytrieh na chynyrchion craiil:—ae os oes bendith rnewa step o rawntcht (Esa. lxv,8.) paliam nad oes bendiiii mewn enwd o weiiizljl ae os yw gwenith yn fendit:>, nine y derbyn dd yn c.icl ei fen- dithio — a gellir golvgu liefyd fod diiynydd yr Aradr, mewn ystyr, yn bendithio derbynydd y gwenith. Ac onid yw Maetb baladr" yn ffugvr digon priodol am yr otleryn a ddelnyddir i weithio bara ailan o'r ddaiar, y mac yn liawn cystal, a galw yr Arahvvddes Hullyn Ffon,"—yn Lli g\1-yHL," ac yn Rhaiadrau Cader Idris" betii bynag. Dealled Dewi mai "profa efiaith," a ni t "prawf efiaith," yw v gair eyrcli yn yr ysgrif wreidcliol; nid yw ryfedd yn y byd fod Dewi iieb wybod beth yw "addefwyd;" (to acknotvledot) rhaid eyd ddwyn a'r byr ei ddeall. Alae y ddeuryw-eiriad "Duw Iwyd" yn rhy debyg i "Dewi Wyn," (nid Gwyn) i alw am esboniad. Pe gwv buasai yr Adol- vgydd fod "y saith stren sirioi" yn cael eu galw yn Aradr, ac yn Anidur, ar gyfrif y tetiygoirwydd mawr sydd yn vm idangliosiad y cyd-ser hyny i Arddur, neu dduryn arddu; efa'lai na buasai mor barod i'm bsio am awgrymu mai Duw wnaeth y llun Aradr hwnw vn nis,,r ser v ref. Gresyn fod bardd o hordadau Dewi, heb wybod fod Aradr yn oucryn a ddefnyddid gan y Cymry, oesoedi meithion cyn amser Ap Coll: a'r enw Arddur i'w ga: 1 yn yr hanesion borenaf. Os oed,1 Englynion Myfyr, yr eniilwr, mor waHttS, pa mor d.lrwg y rhaid fod Engiynion Dewi y collcdwr ? Dynagryaliodeb byr o sy!«adau Myfyr. — GOL.

GWOBRWYAD YR AYVDLAU YN NEiiPWL, A GONFSTWU. LLYXMYR III. Mr. Got..—Weitbion, at y feirniadaeth a'r gwobr wyad. Dyvvr-da (Joiiestwr bod loan Tegid, yn ei feirniadaeth ar yr Awdlau, yn gwrthiidyweyd ei hun, lie nad yw y feirniadaeth yn deilwng o "Wil Y'seeifiog druan." Syniad anrhydedd is am feirniadaeth gwr o urddas, boneddigeicidrwydd, dysg, a sefyiifa yr enwog loan Tegid 1 Cato pawb rhagddo eithr y itiae o y syiii", cvsonaf ag awgrymiau lorwerth (rlan A led, mai mater dibtrys yn ngolwar y bciiniad dysged- ig, oedd beirnia iu yr Awdlau ar "Forwriaeth." loan Tegid y:i gwrth-ddweud ei hun yn ci teirniadaeth- a'i feirniadaeth yn amiheiiwng o "Wil Ysceihog a Gone it wr yn ei obynieryd yu oracle yn nyfarniad yr Awdl-iu 1 Gwelweh mor groes ymgroes yw ymres- vmiad y critic hwn ymresymiad aiinheihvngo Owen y Folod gynt! Ni wyr y dyn beth y mae yn ei »ylch, yn ddir! Gonestnr, thou needest no adversary, lor thou art a perpetual adversary to thyself! Parth y Baivhi o Glynog, dvweda E. Roberts, Rhyl, na ftirniadodd ef-IHl yst:<rij\iodd ef ei fetrniadacth—nad oedd cf oad blall! I.. y lIid pc,J¡¡ eJ' fejl'lJi;¡¡i yr A.dhill; 'd oedd ii ni-(iiiii )ii(lph,zi,to?iz. ltl:.e Iii yn g-,veitl,,io i'r dim leI byn, i ddangos mai beiruiadaet'a Caie.lfryn i ii-i?ti Ivii yn anig ddylasid gyrneryd fel oracle i dynghedu yr Awdlau; yn rw,,ji iio i'r dim. loan Tegid yn gwrth- ddwend ei hun, a'i feirniadaeth yn annheiUvng o "Wil ae Eben Fardd yn ^Uiank,"&c; yna y rhuthro fel bwgan o'r coed ar y pwyligor—a'r tri o wyr a nodwyd, ys ysgrifodd un o'r m-uiion," am wiibrwvo v tu cefn i feirniadaeth Caleilfrvii, fel y ty'oiwyd, neu ynte fel, y t/iri'j-ldd; i/ainhm-r\vyd. Ond am feirniada; t!) Cakdi'ryn,v mae yn caei ei lie prio I- 01, a gwrandan-d eyfl.iwn;" nid yw efe yn na i'w nyddu \11 01 ac yn mlaeu er Hij" pub myrnpwy—ni ei "\]der¡)lJhJ cf i,.),-w.i tii, Dytlu hi, yn union fel yr ysgrifais yn flaeonrol. Toe eawn we:ed fillY iiydlodd (pepiiodol ysgri fj o"nyddu'' DYN hefyd) Caledfryn "yn ol ac yinlaen. VVeithion, rhaid iii fauyla. Ai creiiadwv y beiddiasii bciiniad o ddysg, a gwr o gvuieriad Tegid, gyhoeddi Gwilyiu Ganoldref yn deilwng eniliwr o saith bant, a thhvs, a Ilu Gadarn o dairpaid a cicy sivilt, oddieithry galias- ai wneuthur hyuy ar amod y gystadleuaeth Ac a feiddiasii ef beri gwobrwvo Hwilvm Ganoldrf a'r ii-(,bi- iielt.,il" ,,I,Itieitlir yr yst.Nliiz).i ei ef yr (,i,ctj Er amiyee.i bemiiadaeth y beirniud dysgedig, metiia ilygau^rad, a-lolygyii<l ije.riiiadaethau yr AwoL.u yn Merpttl, u'l gweled yti I"g fli YlNn (i (it; t) s -i,) o r.ui id<io; gan hyn a, ac a'i einu it agored o glu;t-n-.vy.gi!ydd, biocddia n.-r;li c-iru gwddi, y bwLid\\ < g'wYlli\\ h.v* riiidau yma; — "Minau vvyj yn ily w elyd, os loan Tegid ysgri feu- odd yr ynia.iroddiwn ueiiod, a'r rh»i a viuddaisg-jsa*- ant gun Gwa eiim-ai yu yr Herald, ei fod yu gwncuth- ui- e, hun yu jtt>lu>j.ddtvrwirjodil>d. — Yf w>f ya dy- wed; d- yn ngsvyneb beirniad-»ctli loan Tc^i.l fod camwobrwyod wedi cymeryd I n yn Nerpwl, ac y I dylai foao Tegid gael ei ysgyuimio yn c.iioe.; (?) »irwy ^ynSuii (?) sar^h dorchog Glenyud Taf," Pyn* i chwi ymadroddion anrhydeddusondteiiwngo Gon- esUvr! (Maddeued loan Tegid jfi am cu dyfynu.) Ofer fyddai ifi a mean u darbwyllo eieh gohebydd o uniondeb, cysondeb a thegweb beirniadaetii y beirn iad anrhydeddus; mae o y dyd liau h/n yn ry stupid a Uockheaded; daw yn fwy intelligent yn araf deg, eddichou. Fel y mac o v;\ liergydio y bardd o Glyn- og o fysg y beirniaid. onidi megis pe byddai y dy. lyn rawyaf anngliymwys i feirniadn a ymyrodd a hyny erioed! Tybiodd, ond troi Eben o gwmpas ei fas'ties, y gwnelai oorehesto honi methodd Gofalaf ii am Ellen; ac edryciuif y caiff yntau ci le priodol hefyd ac na ehaiff ei ryddu "i ffitio mympwy Gon- estwr, na neb arall. Afrcidi<? 1 dyfynu dywedion eich gohebydd parth y beirniad dan syhv, a pharth ci feirniadaeth gwnaethpwyd hyny eisioes. Ond rheidiol dyfynu yehy.lig o ymadroddion yr Adroddwr yn yr Herald: dvma nhw:—"Y'mddengys oddiwrth ly thy r Mr. Ebenezcr Thomas at y Pwyligor," &e.,— na chymerodd efe (S. T.) ond rhan facli yn meirn- iadaeth yr Awdlau ar Forwriaeth., o herwydd ei fod ef yn glaf ar v pryd." Sylwer ar hvna! Weitbion, eilrychwn beth a ddvweda y bardd ei hun ar y pwnc. Dyaia ei eiriau —herwydd paham teimlais ei fod yu analluadwy i rai ysgrifenu uurhyw feirniadaeth faiiylaidd ary cyfansnddiadau," (sylwa ar a gan lyn !) "ond ymdrechais i'w darllen an cymharu gyda'r diwydrwydd mwyaf. ae i'w llldnaoocl wrth eu gwa hanol deithi, gan belled ag i fod yn alluog i'w gradd- oli vn 01 fel vr ymddangosai i mi fod en teilyngdod yn gofyn. Hyderaf yr csgusoda y Frtyllgor ii yn garedig, wrtb ystyried mai aingylchiad nad cllid ti ragddisgwyl, na'i attal, a'm llesteiriodd i g-YDyg iw sviw nodiadau helaethach a manylach," &c. •.Dyma ei feirniadaeth hefyd, nid fel yr ymddangosodd hi yu Y peth a enwir Adroddiad, yn yr Herald, end fel y mae hi, air vn-ng.tir, yn ei hw-ysgrif. Tegwch a'r barud, a'r pwyliiior, a Gwilym Ganoid1 ef, ac a'r bobl yi/ffredin, ys ysg-rifa Iorwertii, yw ei cbvhocddi. Dyma Gwilym Ganoldref-Vyma yr aw 11 oreii oil, debygwn i, ar y testun hwn; y inae yn hraifl't o'r ehwareuaetii tiysaf ar v eyn^hanecldion, a eliir gael braid l; ytnegyr y syniadau i gryn eangder. a cliaiiiateir i'r testun arddangos ei wedd—ncwidiau an fimrywiaethol drwy y eyfansoddiad mae yn awdl sylweddol, dlos, atbeilwng; ac nh gellir ya rhes- ymi^, gwvno fawr o'i liachos, oduieitbr y gailai weitli- iau fod v rhagoriaeth cynghaneduoi y c/feiriwyd ato, vn cael ei gadw i fynu, mwy na pheidio ar draul eglurdeb." Ac mewn nodyu crynoawl, yu ngliwt ei feirniadaeth, ysgrifa 1«1 hyn:—"Gyda g-olwg ar y pedair awd! hyn, a dyma yr haIl gyfansjddiadau ar 'Forwriaeth' a ddaethant i'm llaw, sylwer, mai ly marn ostyngedig ditruant i yw, y teilynga Gwilym Ganoldret" y wobr gyntaf, a 'ilu (iadarn,' yr ail," &c. 0 sylwi ar y dyfyniadau blaenorol, gwelir yn eglnr i'r bardd faiii/laidd, dihoced, a PHENDERFVNOL, feirniadn- yr awdlau ar "Forwriaeth." Os aingeu pa beth a feddylir wrth yr ebieithion yma :—" Y'mdrech ais i'w darllen a'u cymharu gyda'r diwydrwydd mwyaf, ac i'w hadnabod wrth eu gwahauol deithi, gan belled ag i fod yn alluog i'w graddoli yn ol fei yr ymddangosai i mi fod eu teilvngdod yn gofyn. Nid rheidiol manylu ar y dyfyniad yna, i broli i'r bardd feirniadui bwrpas. Os ndd beirniada yw dar lien— darllen a chymkani— darllen achymharu gyda'r diwydrwydd mwi/uft gyfansoddiadau cystadienol, i adnabod eu gwahanol deithi, pa beth yriyw ynte A beth yw yraddnli y cyfrai, amgen na dwyu y feirn- iadaeth amy,it i beuderfyniad—i jocusl Ac yn enw pob rheswm, fei y dywe lir, pa fodd y gall beirniad raddoli cyfansoddiadau cysta ileuol, oddieithr idtio eu beirniadu? "cn graddoli"—"eu graddoli:" gellir tyb- io wrth Gouestwr, nad yw yraddsdi cyfansoddiadau cysta.!leuol ond peth v ga'l dyn ei wneud a'i lvgaid yn nhgeuad! dim on I eu cyfleu, y naill ar ol y Hall, in the order of one, tiro, three, & c. Gobeitbiwyf na bu eieh gohebydl eiioed yn Icirniad cyfansoddiadau cystaJleuol; os amgen, gcllwch fid yn sicr y gwnaeth ojob tI hom! Yn ei lytbyr at y pwyligor, dweud y mae v beirniad ni chynyjfiodd idd ei syiw nodiadau hi I aeth a manwl ar v cyfansoddiadau, h. y. ni wnaeth y peth a enwir, ac n enwodd un o'r beirniaid ar ei cHid,) ei hnn, elaborate criticism, ac nid dweud na fiirnihdodd ya Jaiiylaidd n phenderfynul, lUae byna mor amlwg. ua feiddiai unoya yu ei synvvvr, neu ynte oJdieithr yr iimcana dyn ddiraddio y beirniad, a dianrhj'ieddu ei benderfyuiad—ei wadu, fely gwnaeth Gooe.-t'.vr! A yw y beirniad hwn hefyd mor hurt a gwrthddweud ei hun ar fater pwysig hafal beirniadu cyfansoddiadau c-ystaulcuol, ac mor gamdwyol ei egwyudor, ag y bciddia gyhoeddi yn luddugol, a dweud bod teilyngiiod dvgonol yn eu gweithioedd i hawlio tlw3 a g«obr, heb eu beirniadu, a hyny yn fanivl — yn ddiduedd, ac yn benderfynol: tybied t Na ato dyu ii ffeddvvl y bull beth am dano! A feiddiai rhywon ddivoud na f>>ddbeid pob Pwyligor Eistedd- fud, a phob ymgeisydd cystadleuo), A beirniailaeth gyd-.vyoodol, dreiddgar, gryno, a pheaderfynol beiru- .M o ^vmeiiad Mr. Thomas! Ac a wyddocb chwi am L-RywajV/beblaw EdM'?rd K?bcj'ts, Khyi. a ddirmy?- i [jfM, a ^iystyrod 1, ac a wawiiio ld ei feirniadaeth, fcrmc.d?. Mynai cich Adolygydd i Bwyllgor E?tedd if?G?rpaidd èrpw[ -.V?STd yr on peth! Oud aroser' pe ^v.-rihodasai y PwylH?rf. 'rniadaet!t Eben ar y Pryddoslau, a?or?sa. lorwerth (?:an Aled ci geg leted a hopran mt-lin fra?.idd ei RVbuu io o? ['' ?'?'?-i Lendt-rfyKidd' Pwy ond etc sy'n ?a?u e) teirnia-daeth ar Jr Aw-dian ymaith, f?t peth j annheilwng o Dic Dywyll, bardd gwagedit: y fatli wawd).jieb Eglur yw, ond sylwi ur y dyfyniadau wnaed" o lytbyr a beiru;adaeth y bardd dan syhv, ei farn ostyngedig a diffirwt cf, yw, y teilynga, sylwer! sylwer er ei eiriau! y TEU.V\C;A Gwilyui GanolJref y wobr yynu'f! Beth sydd amlycaeh ac V!iftvypcnderfynul,))ahyna. Atrfidiutys?riS? Ycliwiiiieg ar beth sy nior ainlwg; i ba ddyben Gwilym Ganoidref, goddef ifi dy gyfarch, a dweud iti yi.i'ldy dhvsa'thwobryua.?hyded?us.nao?iht parth cYÎÙtthiadau corgwn; UJ wnant id niwed! S'bfyn i Adroddwr yr Herald, gan iddo gymervd arno ei hnn y gorohwyl o barotoi yr Adroddiad, Pa ham nil buasai yn adrod.ii holl feirniadaeth Eben P'ardd j Onid oedd ef ftirniad? Onill oedd ef oracle? Os na chymerodd ond "rhan fach" ;11 ineirniadaetb yr Awdlau, paham na cliawsai y rhan fach bono ei hadroddi yn gyflawnf Oedd dim—dim pwys yn meirniadaeth Eben Ai ynte, oedd ofti ovnvrcha/<u'f>«>-«i,fe impression on the public mind am Gwilvm Ganoldreffel bar id— ofn iddo ynill "Cadair Eistcddfodol," ai ynte, beth oedd ? Aleber lorwerth Gian Aled, rhaid ifi oiw eieh sylw chwithau at. yr hyn a ganlyna Doweh chwi, shapitcch fel dyu yn shapio a ddifrif at ei orehwyl! Sut y bu i chwi fod mor eofn a dyveiul nafeirnitdodd Ebcn Fareld! Beth y.v cich rheswm dr"s ddweud nad oedd ef oHd ?/t/f/ i'aham y beidliasoch liaeru iddo hodiocyinervd pwys y feirniadaeth arno ci hun, a chwi yn gwybod iddo ei gyinerv l I Wneuch chwi ddweud paham nad ocdd \n aracle yn mater yr Awdlau hefvd ? A wyddoch chwi am grachfardd a ddianrhydeddoddfeirniadaeth, neu "beuderfyniad beirniad dysgedig hafal y dian- rhydeddasocli chwi feirniadaeth a "phenderfyniad y dysge iig a'r hyfedr Fardd o (ilynog I Ydyvveieh 11101- awd iddoaingea na ch ry nswth o ragritii dihafal? Ateb- wc!i y gofyaiadan yna! Tra bvddweh chwi yn ymsvtliu idil eu hateb, sylwaf Luau ar feirniaùaeth Caledfryn. "Dvwedai Caledfryn ei fod cf yn barnu mai Gwi- lym Ganoldref yw y goreu ar y evfan; ond nid ydvw ci Awdl yn llithrig nag yn natuiiol. Y mae y cynllun yn dda, ond tod yrawdwr yn tfaelu a Henwi yramlin j \(>utline) yn fodaha.d," &e., &c. "Nid ydis yn aincu nad ellid gwneu 1 awdl go dda o honi, ond artery o\llell vsgjtbru yn Fed ddiarbed gydag am ryw lin- eilau syddyn"di." Oddiwrth byna,ym-ddengys bod taiiediryn ya barnu awdl Gwilym Ganoldref yr area j„,d i Id i gyullun da, nn o hi ir' ragoriaethau cyfan- soddiad—ae y gellir gwneud awdl go dda o honi, ond geirio atnryw li'-iellan ynddi yn wahanol. Dylid dysgedig wnend elaborate criti- eis-m "ar yr awdl dan syiw. Er byna, ni ddyiynod l ond o untu tii-ugain o lindlau gwalius o honi, yn ei feirniadaeth,—wyth o honynt yn wallau cynghan eddol," o until aeg ar ugain yu inndlau tvwyii eu nvsdyr, a'r rbelyvv yn wallus parth synwyr. Oad b til v v y nifer yna o lmellau ..gwailos, ac eddichou uad ydynt oil yn bibysiy wallus, mewn awdl a gy, nwys'a yn riiliell drasfil o iineliau Dvwedo id awdur a beirniad dysgedig, nas gatlodd weled end ychydig nifer o iiueiiau diw.dl yn un o'reyfansod iiaduu bardd- onol goreu yn yr iaith Gymraeg, sef eiddo Dewi Wyn ar Elaseagaiwell. Ond parth disgwyl i.feirniaiu a beirdd WW tiytuno am gylansoddiadau barddonol cys tadieuo!, it ii out of the question Myn rhai o honynt mai twice two is Jive; eieiil o honynt mai twice five is seven ac ychydig nifer o honynt mai twice four is eii/ht. Yrydyeh yn colio yr helynt ehwyrnwyiit yn AberflVaw, parth yr awdlau ar y Greadigaeth a'r O'rwgwd uwydwylit yn llhuddlan, parth y cyfansodd- iadau ar yr Adgyfodiad! Bydd beirniaid cyfan soduiadau eystadlcuol.drwy rhyw schcmcs neu gilydd, vu shujflo i wyhoJ pwy fydd y cystidieuwyr b-fyd; ac o auiffyg egwyddor diidwyll, yn ochri fel y by,ld.o party feelinj ya d'clatio! Clywsoch am dwyil yr Eisteu'dfodau yma; yn hytracb, am d.vyll y beiru- ia.daethau Goreiiwyl pwysig, yn ligoiwg beirniad cydwybodol, yw beiniiadu cyfansoddiadau cy^tadl- euol. Manwl" ddarllena, pwyllog gy.nhara, a cliyd wvbadel raddola nhw; yna, yn ol cu teilyngdwd, dy fartia y gwobrau, &c" iddynt: os na bydd ynddynt deiiyngdod dygouol, ateliry gwobrau, ofcoiir.se. Fel na y bcirniadodd loan Tegid, Eben Fardd, a Cha- ledfrvn yr awdiau ar Forwriaeth Weitbion, os i> irnodd'Caletifiyn a«dl Gwilym Ganoldref yn d< il wng o wobr a thl.vs yr EisU-dii-ul, gy! i pha gyson- ddJ a clJydwd):)Ü y :;¡jl.¡¡ CII :IIU:, lei yr naera I owe:til Gl-in Aled iddo wneud ? Dywedwyf, yn agwyd.l boil feird 1 a 'Jcnor.on Cymru, -.vaaeth Cale-ifr/n y fath o-. th -i'u hital oddiwrth yr awdur. ni soniodd air am y fath beth Ein; ai credadwy gen-yell lijwi, Svr,'t'r beirniad galluog Caledfryn yn annueilwug o'r wobr, &< n i>iie;iio dweud hyny wrih y pwyligor f S >n au; | tivudu" ayuioii! Gwelweh le! y mae (j.uicft.vr yn I "n'i dJ (I" ijikoiryn! In ci "uyddu" yn ol ae y u iiiia.ni —\ n in in en ac yd ol, nes .i:ae wedi ei "uyddu" yu ill bron Sot'felly lei hyn: Caledfryn yn barnu u-vdi (i wily ni Ci-iii-dar f ya oreu, gau hyny, y dylir ei wn'.irwyoj boa u.d ei gyfansoddiad gyniluu da, y gellir sfurui-iid awdl dda o liono, iJcc., &e.; a Gonestwr MI haeru id io sit-; I v wobr a'r tiws—ci fol yn y.-alyr- led yr awdl va setunch—^dd» dJwiUd nad oc* iadi gynllnn-mai cyfansoddiad diathrylitb a beius i'r eitbaf ydyw, &e. Dyna i chwi nyddu" Caledlrvn Os barnodd Caledfryn fei yna am vr awdl d .n svlw. Slit y deallir ei feirniadaeth I Hod lach genyf lyddai eredu i'r beirniad dystiolaethu, yn gyfrinachoi, yn nghefn ei feirniadaeth, wrth Gonestwr, y ebie thion bluenoVol a il yrawdl fuddugoi ar Forwriaeth," n:i j chredu ci fod tf, y pretended Onestwr, amgen nag un o'r "jacks," '"jrdjbers," ''crach-ysgrifenwyr," neu rhyw '• Dnsw fydd raid ci osa wel rinvng hys a bawd." Rhaid ifi fod yn fyr: yr ydyeh wedi fy nghyfyngu. \Veithion, cyhoeddaf, oddiar dir y beimiadaethau, ROD GWILYM GANOLDREF WEDI ANRHYDEDDES EKILL Y WOBIt A'R TLWS YN NERPWL-BOf) CVMKRIAD- A IHRAN SACTIONS Y PIVVJ.I.GOR YK ONEST AC ANITHYDEUDT"S——A BOD GONESTWR Y DYNYN MWYAF DIEGWYUUOR, Y CAM- GYIICDDWR MWYAF DIGYDWYB<)D, A'R BUOLYK >1WVAF BOMBASTICAL A DYBIOOD El HUN YN "FAGAZINE HACK" ERIOED, AC Y DVLIH. YN DBJOEUI, EI YSGYMUNO 0 B LI Til llyn Y NOD Y CllACH-FKIRHD. Bwriadwn sylwi ar feirniadaeth Eben Fardd ar v Pryddestau hei'yd, a ph roll ei fod yn oracle yn yr am- gylchiad odd ca beirniadu nllw, cr ei fod yn glat ar v prvd sylwed y darllonydd su* y leirniadaeth ar bryddest Vir«il, yn yr Amserau am ;\hdl17, yn ngliwt yr hysbysiad am Palestina, gnu lorwerth Gian Aled. Dylir hysbysu na. sylwodd loan Tegid ar Bryddest Virgil, mewn un model; hC y gallaswn inau, yn eitiiaf teg," roddi gwedd dipyn yn wahanul ar y crynoad o'r benuiadaethau arai, yr hwn a ddy- ivna Gonestwr o'r Herald, cyn iddo sychu arno, hraidd, ac a gyiioedda yn nahwt ei hysbysiad yn yr Amserau; ond gan iddo ymddangos fel y mae 0, caifl lorwerth Gian Aled v farittiis oddiwrtho. Bwriaalwn sylwi ar nodiadau Caledfryn ar dreithawd ei gyfaili Foster" liefyd, a dangos ar ba dir y mvnai ei wúor- WYLI ef; yn ngliyda ehyrnharu ei nodiadau a beirn iadaeth Moesolydd arno. Bwriadwn sylwi arauirai hethau yn fl'regodau Gonestwr hefyd; ond gan eieh bUt; yn cyfyngu aruaf yu yr Amserau, yrnataliaf: ond goddefwcli i ii, cyn terfynu, roddi ger bron eieh liar llenwyr syniadau un o lawer o'n prif lenoriou am baeriadau yr ymyrwr a'r rhodies^ar Onestwr, y rhai a d ierbyniais oddiwrthn, wedi iddo weled rhai odd ei Ivthyrau yn yr Amserau. Dyma nhw:— "Gwedi ainlygu i chwi yn y modd yna, fy Rgolyg- ialau o barth t'erddorion Gwynedd, a Beirddion Gwent, cynvgiaf i'ch syl N ychydig nodiadau o barth ysgiitau difriawl Gonestwr. Byddwch cystal u mesur ei foneddigeiddrwydd yu ngwvneb yr ebieithion can- lynol, a'u cyffeiyb:—Y dyiiaid diegwyddor—yr ym- reibxvyr anghyfreithlon—y manion—y craciiysgrif en wyr—y c jrgyfarthiadau—yr humbugiaeth—y brad- gyhuddiadau—a'r rhodrcs gwyn tog! Ouid llawer gweddusach fuasai i gorach fel efe ofalu a:n rywfaint o hyfocsedd. gan iddo ryfygu C) renin ei Uregodau at rai a restrir gymaint yu nwch natr cf yn ngraddfa llenoriueth Cjymreig Mewn difrif, a svlwasoeh chwi rywbryd ar gymaii-sto haerllngrwvdd, traheusder, a dinnyg, gwedi eu pentyru mewn dull mor hunanul, rhyfygns, a difriawl, ag a weiir yn rhigyinau v rhodresyu hwn? Y fath dryblith o anghysonderau Dyna y gwr oedd yn meddu hyder gref (meddai ef) yn nbegweh holl weithrediadau pwyligor anrhyúcddus NCI pwl-yr Eisteddfod wedi ei dwyn yn mlaen yn foneddi^aidd, di luedd, a gonest, a hyny gau fi'y'iaid" diegwyddor! Y gwr oedd gynau yn meddu hyder gref yu holl weithrediadau y pwyligor, y mnnud nesaf yn yinddyrciiafu i ben pinael hunane Id, ac yn bvtheirio v tli dddebion canlynol, pan yn eyfeirio at yr un pwyligor. Dyina I ei eiriau:— Y tusw difedr a diddawn— yn vtnddwyn fel ffyliaid—yn twylla cenedl —y:i tain am lygru ileu- yddiacth Cymry—ya dianriivdeddu y beirniaid—ya rhoddi jwrtiiuni yn stars I i.iu Tegi i — yn gosod nbett Fardd yn fathrfa i ymd'ost roiresgar nid wyf yn malio gwybedyn yn en peiiderfynia laa—yr wyf yn ffisiddio cu dull isci wa 1» diegwyddor—eu harferion gwarthus—a'u hvmdriniaeth dwyllodrus ac annuw, iol!" Dyna iaith y debrddyn anwireddus, a iiaera ar gorn gwlad nad oes yn ei nodiadau EF nac climb na chabtedd Beth nesaf ? "Ebon Fardd yn un o'r ysgrifcnwyr a'r beirniaid goruf fu yn Nghyinru crioet — loan Tegid yn wr o urd las, boneddigeidJnvydd, a dysg — Y beirniaid wedi poeni i ysgrifo beirniadaeth —Nis gall neb ddweud gair yn erbyn penderfyniad y beirniaid," See. Purion Gadewch i in ad go fin beth ysgnfenai beirniaid yr awdlau ar Fcuvriaetb." Foell Fardd a vsgrifeuodd froddegau fel hyn.— "Ymdrechais i'w darllen a'u cymharu gyda'r diwyd- rwydJ mwyaf, ae i'w hadnahod wrth eu gwahani.d deithi, gan belled ag i fod yn aiiuog i'w graddoli, yr ymidangosai i mi fod eu teilvngdod (cEwcb! clywch!) yn gofyn: a fy mam ostyngedig i JW, y TEILYNGA Gwilym Ganoldref y wobr gyntaf, a Hu Gadarn yr ail." loan Tegid, draehefn, gwedi ysdyr- ied amod::u y pwyligor, a ysgrifenai — "Gwilym Ganoldref, yn 01 fy marn unigol i, a gvhocddaf yn enVlicr y w )br 0 saith bunt a /?/K'?, a rhddded yr Eis teadf.'d hyny iddo." Aro uieddai Gonestwr (!) "Ni thalodd Lben Fardd y sylw uiauylaidd angenrheidiol er eynyrchu beirniadu.tth benderfynol am danynt— Ni ysgriTenrdd Ellen Fardd feirniadaeth—Cafwyd rhyw scrip o lytbyr oddiwrtho — Wtiath ef ddim ond dweud — Yr oedd Eben Fard I yn blank—Mae Tegid a LChatedfryn (wedi poeni i ysgrifenu, yn dweud yn bcnrfiTjt am atal v gwobran—Mao Tegid yn gwnevil j ei hun yn gidwyrfdog—'R yJwyt fi yn baera i'r tlug enwau gael cu cvhoeddi cyn i feirniadaeth Cale ifrvn ddyfi)d i Nerpwl—'Does i ddim ond rodd idd y pwyligor yn fy nj/enau i —Mae fv ngliyhuddiadau i yn cael eu cvdnLibod yu wirioneddau aubyblvg," & &c. Dyna i chwi ncntwr o an»YM-«* hlau dig;, mysg' Gonestwr yn ystyriol o'i gyfrifoldeb! Prmron braf I yn wir!! Gwarehod ni rhag v fath "awydd i ddyreh afu'r gwir! Sylwob et > ar ci gyfeiriadan sarhaas a maleisus gyda golr-g ar Gwaleh-n ii! Dyma nhw: —"Yr ydw' i yn meddu tyb nehel am allnoedd Gwalehmai — Yr vdvv' i yn hofli Gvvalchmai—Mac yn dda iawn gen' i am dano—'Chlvwais iddo wneud dim yn galw am gerydd (cofiwyf! erioed) erioed — Buasai yn dda gen' i wei'd Gwalehmai yn brif fardd —'F'asa' well gen' i dori 'nwylo' na difrio Gwalch mai." CUt! Nid gwir! Prawf!) Jlae Gwalehmai yn ymgaieda—Mac « yn hel pwyneb i ddangos ei diysau (mae o 'n gas) — Mae o 'n gosod 'i gyfansodd- iadan yu rhv u<;?et (mae p;?o/ yn methu ?tC?/c??/ /(at i)-¡!ae o'n m irciiogaeth ar f"iawù y wenn trwy dwvll a gwagorehest:" ('chaum i yn ./? myw ddiyon U t/lod.) Dialer pern rat ii:i: —" Mae Gwalehmai yn esgor barddoniaefl* fel gwenhingen ci rhai bach — yu rlioddi awdlau trwy ei ddwylaw fel y gwna gwneuthurwyr nolwyddau syda'r ciddynt Crown i yn fy myw V un j<—Bron a thori ci wynt wrth est yu ei linellau i'r pen— gyfansoddiada i o yn rhyw riiiymau tywvil,closyrnaidd, a beius i'reithaf—Ertli- yglau nychlyd, diathrylitb, a digynllun." (Be' ddy- wedaist ti, Gonestwr? Mae'r cynllun yn dda. Caledfryn.) 'D nh-v werth dim dyrnaid o Ainns — idac ei feirniaid yn ei osod o yn mysg yr ysgarth- ion Dvna i chwi bentwr arall o gymysgedd ha, logedig Gonestwr! Mewn difrif, pa ddarllen.vdd. ystyriol a ailai roddi unrh yw yuiddiried mewn ysgrit" enydd a bentyra gynif'ero baeriadau disail, pan yn eyfeirio at nn y byddai yn iselhad mawr iddo ym- ostwn g i wneud unrhyw sylw o'i wawd rigymau anheihvng. "Fu agos i mi derfynn heb ofyn a svlwasoeh chwi ar ei h u nan old eb digyiTeiyb. liynia fo yn ei nerth FI tclr drafollllnterion Uenvddol—Yr vdwyf FI vu adnabod fy nhir-Y gwir genyf J?I— Mi ffurais 1 Gwalehmai—Cvmwynaswr fy ngheuedl yd wyf FI- Y mac eisiau yehwaneg o rai fel y FI. Pwy fyth fuasai yn mrddwl y galiasai un fel hwna edinv i arall ti dyh dda am dano ci hon, tra yu gaiiu dweud mor ddilloeigni, MYFI a ddyfyiiaf-SIVFI a wyntvliiaf—MYFI a ddnngasaf—MYFI a egiuraf—MYFI a 'ddys-^af—MYFI a farnaf—MYFI a vmresvmaf --)IYFJ a brofaf, &c. Onid cymwysach fuasai iddo ddvwed yd, ftfi/Ji a vmyraf—a ddirmygaf—a ddanodaf-a vmffroitiaf—a yinchwydd if— a gellfienat-a d iy- ehyrovgaf—a rigymaf—ae a haeraf,—ac ni ofalaf am fymryn o saif, na rhitbyn o reswin dros fy ymddyg. iad ? BRAVO GONESTWR Ni bydd raid i Gonestwr grynn rhag ofn unrhyw edliwi.idau personol" yn yr ymgyrcb bon. ¡a. mi a 'vnirwymaf i gadw o fewn teriyngyieh ei vstraneau llenyddol; nc os ceir fod rhyw beihao rhai hvnv, ni a'u cyfrií\va yn erbyn Gonestwr fel ^Gribin-fardd," a nid yn emyn Eaward Robcias, WIJi, fel dyn (!) "'Rwy'n dweyd yn awr yn dadawl, Dewis dda, neu GOltFI NIA we: 0 A RFO. O. Y. Ysgrifenais yn fy llytbyr cvulaf bod Caled fryn yn cadw ei feirniadaeth yn Rhuthyn," pry I y dylasvvn ysgrifenu mai yu Llanrivst y cedwiJ hi. Yn fy ail iythyr, dylaswn grybwyll mai G walehmai oeda beirniad y cyfansoddiadau ar y Cwtuwl,' pan y digwyddodd i Gonestwr fod y "disappointed aspirant." Ac yn fy Uvthyr diwedaaf, dylaswn ° V a i Gonestwr, a fu et yn gyd ymgeisydd a Gwalenm.si rvw bryd heblaw yr adeg y chwytbwyd y "I-iydd Ion, wiwlcn ei wlad" i'r pt-ntwr us I Os do. pa bryd, ae ar ba destual 811 agos i'm hysgrwd ysign wrth ddarUe" rhigvmaa Gonestwr ac Iorwertn Gian Aled yu eieh rhifyn dlWtddaf. Goddcfwch ) fi ti gyfarch a gair rseu ddaa o barth iddynt. Gjne»t- wr! Os tybiwyt dy hun yn ymbvddwr, at os blysi vmgiprvs a mi parth (iwobrwyad yr Awdiau nr Forwriaeth," tyr'd i r nia -s. ti ddim i ddictatio i ti Slit i dy drin rhai-l iti gvmeryd dy shtawns am hynv! Ond d"vwedaf hyn wrtiiyt, y eei dy drin yn eithaf"teg," sel, fel y dylir dy drin. WeiUiion, ym, <ldtngos ar unrhyw faes y cei di ryddid itIlI. a deuaf fiaau atat,ac ymi iddwn,a chai If y Cymry (nid dwin o hoiivat, sylwa !) weled pwy sura! Beth vchwaneg f.ni di Os na wild byna, yr wyt ti yn Uai na bwli y crachfeirdd. —GORFYNIAWC u A.HFON. :%r Wei, does bosibl y cyhuddir ni gan blaid G ar v'yniawc yn y d iadl uehod, o fo-d yn dueddol ir oehr mail, gan ci fod wedi cael ey fran mor fawr o n rhifynau diwecKiaf i draetbu ei syniadau ar y pwynt.: a chaei y -^air olaf Ii .dyd. c hymerasoni ni ran na chy'fran yn v drafod.atth, mewn un modd, diixcl na ciiyhoeddus vr ydvni yn dywedyd cy- niaiut a hnla, o herwydd y deallwn fod awgrym- iadau wedi ac yn cael ea gwneyd i'n evhudi.o o bVHV. Hvderwn y gwel Goheslwr yntiu' bod Hng. enrhaid vn cael ei osod ariioui i gloi y ddadl i fyon gyda'n rhifyn hwn: ac mai nid tr-gus i guduio pleidgarwch i'r ochr arall dy", byn. Os daw di. gon o alw am y lien veliwaiieirol a gynygiasom, caiff v ddwv ochr yrnia id faint a fynont yn hono, a'r dadleuwyr ereiil yr un modd. Ond dymunol iawn fyddai i'r pl-.i liau gytuno ar ryw gynllun o'r fath a gvnvgiai Gotestwr, i drufod eu dadleuon wrtho. IJeuid i ryw ben rywbryd felly.—GOL.

Y FLWYDDYN. ¿. ( U r I) aetliodydil) Nrffi E grtvvdrasom un flwyddyn yn rhagoT, Yn nyrys auialwch perygius y byd Edrychwn o'n hamgylch yu nechreu'r ail dymmor, j A galwn ar euwau ein gilydd i gyd: Cawn wybod, wrth g!y wed pwy elyu i'w enw, Pa gyfaill fu farw, a phwy sydd yn fyw Os oes rhvw gyfeilliori na ciilywant tila gulw, debyg mai a:eu a ddy^odi eu clywi fv nghyfaill tyr'd, ateb i'th enw 1 Ah elywaf eglur yu dweyd VVCIC fi I Y daith oedd yn en byd, a ilawer yu iiiei r,,v, Und wple, diangol a byw ydym in. Myfanwy ple'r ydvth ? Mid oes neb yn ateb Och orii fi Myfin wy Myfan wy ple'r y ch Difyrns y ilyneda oedd gweled eieh wyneb, A ddarfu i angcu eich rnoi yn y i-iiycll ? Pan welais chwi ol if, mor dlwsac iiior iraidd, Yr oeddych yn celrlch fel rhosyn mewn gardd, A'ch gweu ar eicii guy neb, yn fwyn ac amiaidd.. A'ch boll ysgogiadau yu iieiiivfa liardi; Buaswn yn meddwl niai gresyn gan angau, Fuasai difwyno mawr dlysni eicii pwedd; A phe cynygiasid fath beil i'r priddellau, Mai cau ei safa rhagoch y b'asai y bedd! Dim -,ti!b !-mae hynyn brawychu 'nheunladanf Ai adfail a dinystr fu'n trauiw trwy'r byd ? Gobeitbio, (J Freuin y prudd ddychryniadau, Na che'st mo 'nghyfeiflion dan gwmwl i gyd. Car tdog miie'nateb;—Goronwyl a DywedalJt ill dau, 'Wele li!—4 Wele t I; Ab gweisow beryglon of.iadwy, a thratfertb, A -meirwon o'n hamgylch, bentyrau di ri';— Ha Maelywyn fy nhyflliU pa fodd yr wyttitbau f Dim ateb !—Beth Maelgwyn sy'n ddystaw fel hyn Och fi yr hen flwyddyn wnaeth ddirfawr rwygiadau, A dyma 11:1 eto d m gUiiau y Pa both Flwyddyn uewvdd! a wnei di o'r dechreu Ymrwymo i'n curio yn ddiogel i gyd, I law dy olynydd, heb goili o'th freiciiiau, Gyic-l.'eh na ciiyfaill, ua char yn y byd? Na gortnod y iv hyuy, gollyngaf i aughof, Yn ilwr a phryd arall ami uu o fy llaw Ac felly, gan dreigio yn brysur, af rhagof, A rhywfaint o ho ioi.h i'r flwyddyn addaw; O.irl galweh eieh enwau diacnefn y pryd hyny, Cyuuifcr o honocli a fyddwch yn fyI", Ymddengys y hylchou mewn ac mewn tela,— Ceweh wei d y bydd llawer Hen GyfaiU na ehlywf

TARIAN Y CYMRO. Dy darian Gyinro! yw dy Fiblf 1 wrti<sefyll Rhufain fawr j Iieb dy Fib! i'th amJdHT'yn, O'i blaeu ni salbt fuaud l'e bai hi ond cael awdurdod, U veli dy ben y canai gau ,• Y"a't'! Iada i gereli trdy, aberthu yn y tail. Dy darian Gyinro yw dy Fibl, Cwyd defnyddia'r darian hon; Na fydd segur, na fy Id gysglad, Bydd ryfelwr dewr ei fron; Rhaid it' beunydd drin dy uarian, Nid yw'th Flbl dariall wan, O.ii wnei ti a orchfygir Gau BABYODIAE .A yn v f-in. Ðy darian Gymro yw dy Fibl, Net ro i'r Pab dy darian gref; Ac na chred ei ch-vedlau hudawl, Nac uu gair a ddywed ef; Ond os gwnei,-riiaid gwneud a archo, Addoli Petr ar ti air; Addoli delw Saut neu angel, Yn lie Crist, addoli Mair. Dy wobrvry id am dy grefydd, Fydd i'urdan' poetb, nid yn y nsf; Ac ailwe.idau'r Purdan hwnw, Medd y Pat) sydd ganddo Ef j Yn,) I)Ni(ii iies i'li i,r arlan, Iddo dros dy euaid noeth; Ond heb arian, ni ddoi allan, Na ddoi byth o'i Burdan poeth. IOAN Taoin.

G WERSI MAM I'W PHLENTYN. {O'r Tratthodydd) DYWEDAF i ti pa beth sydd hawddgar: — Y riiosvn agored -it ei iiw Ei ..l'g rr Tlvgad sydd hyfrvd a deirgar, A'i beraidd aroglerid wna'r am-, ysi wfw Y rhosyn sydd hawddgar—ond Crist sydd hawdd^ar- Efe Rhosyn Saron —Efe sydd yn deeach; [ach Na holl ddymunoldeb y bvdoedd mae'n fwynach; 0 car cf, fy mhler.tyn -ily Geidwad diyw Dywedaf i ti pa beth sydd yn welthfawr:- Yr aur liit-lyn pwysig—nod llafur y byd Plant dynion ymroant i bob egni dirfawr, 0 awycld am gasglu aur iawer ynghyd Yr aur sydd vn werthfawr-ond myrdd gwertbfawr- Yw euw' Gvv«ro Iwr i (I lyn eu(i, ufiach [ocach Na'r elir darfodedig, rho'th fryd arno'lI hytrach; 0 cuis Ef, (r inhientyn—yn awr yw y pryd Dywedaf i ti pa beth sydd yn nerthol Y il,,iw tywysogaidd mewn crasdiroedd draw Wrth grociilef ac adsain ei ruad arswydol, Bwystfilod y ifocdwig a red .nt mewn braw: Y llew sydd yn tierthol-on(i lesn gorlidog- Y Llew o Iwyth J udah-;nae E'n Hoilalluog; Gwae, gwae i'r trueunaid a'i caitf Bf yn llidiog Fy mhlentvn, i-ii,,Itlj achos yn awr yn ei law Dywedaf i ti pa beth sydd eangfaith: Y cefnfor mawr llydaii! tttaeti un ddyfrllyj dJôl. Y morwr, wrth syllu, ni wel ar ei fordaith, Ond mor mawr yn mlaen, a nior uia.vr yn ol: Y mor svdd yn cang — ond eangach y cariad Amlvgir yn ll^waith llC yn angeu dy Geidwad; Heb lau ac heb wsiclod, ni eheir si iesuriad i Dus ato, fy mhlentyn—fo'th gyiner i'w goi* Dywedaf i ti beth sydd o(roi)edclus "Yr haul yn ei oleu ar deg ganol dvdd Rhv d inbaid iii ei wyneb liewyrehn*, A thegweb swyn-serthus i'r ddaear a rydd: Yr haul"svdd ogoned—ond gogoneddusacb Yw lesn, Mab Otiv-Fle sy,ld ddysgleiriach Y seuitiau byth bythoedd a'i gwelaut yu \\yehacb A tllïu awr, fy uihientyn, 0 gwel Kf trwy ffydd. Y rhosyn a wywa, a'r aur dwys a doddir; Y Hew er ei rym a feistroli r gan dÜYH; Yn niwedd y (IN (Itiiiii, mor mawr a sychir, A'r haul a thiifreinir i d'wyllwch aflun Ond sail yr lachawdwr mewn mawredd yn wastad; Y Dechreu y Diwedd—ni wel gyfuewidiad Boed arno, fy mhlentvn, dy holl ymorphwysiad; Ele, yn oesoesuedd, a erys yr un. --()-

"0 MOR WAEL Y W TVMFR WYLLT" ttilYCHAN. Gwaelach a mwy gywilvdd—ganwaith, Do.rl) vn G;l ii'r Pi-ydyi(i, Am wyr,, L):ii-n.-barn y I)ydd-qoifd cacti), Etto a hir-ett) i ti o'i ber%vvdd, Fe wvr g-WT Merthvrarn warth y Giui, Mae'r gwyn lirwv bob dosparth; Dy enw di sydd o dan dartli, A dwbiad y Deheubarth. Cymervd v cam-arian, (cy flog d-I) Ac fel dwy ysgvtban, Clywch gri y Guti a'r gAn, "[llt bryclt, un brych," yw Brychant "Gum lit," "ywyVt?' gwyllt, rhyw ivy lit; Gan y bon gler i mi [ar tioliti bengloir Gwyllt awen yw gwall De>vi, ciwyllt}'w iäo,lid gwe!:t wyt ti, t I)KWI WYN O ESYLLT.

YMG L YNION I Job, Ellis JVntson, Heol fawr y Fd>n Wynt, Llurs. dairt, gult Jfr. R, Parry, (Ribyn Ddu Eryn). Cvwir rodiwr caredig—yw r hwyliwr ELLIS WATMSK d'iid'dig; Bvw ei ddawn. i?aeh^ea heb ddig, inch liaCifrou Ccneiirig. Tref Ddinbyeh, maa ciyeh tnin Clwyd—ei magaid 51 ;gvs tan ti ciirongl wyd Gwrid i'w foeh, garied o fwvJ, A'i a.iw.lach ni welwyd. gynes, mac'l! osroniant — i Walia, Weled Dinbycb bendaot: Tref Bardd y (;iyi?, -h,;ii a honant, Eto iii\vv iie rth,-I'ruf Y NANT. Trwy fawl serch, tref Er.I.1s sydd—i Wynedd Yn enwog iawn beunydd; F.!iis dda, Imvliis ei ddydd, Sr i Ddiuas gwledydd. Dihalog yw a'i deulu,—dihaiog Ydiw Eu.is I'wyngn, I'-nangc tail, TW yr nil cu, Un a wýr yu ti guru. Un gweddnidd union pwyddis,—a'i orchwyl lie Ag holf Iron, enwog ci phns na waeiod yw ELLIS, Un-fir-bymtheg. chwe^ iacb oed—yw ELLIS WATSON, bylaw udeudroed Aed yr hynawsdrwv henood> Ni aUiii i hil well eiioed. Dinbych. AiLKa,

?rj'.LiLi-—. ?- ? &?-?—.— — -? ha.wys?hf d]?*, <?u?en\v awdwr yr bon Dis ?wn. Bono, o ran cywirdcb eyfansoddiadol, o.ùd y gywiraf I 0 lawer. I Diddadl i Dewi Wvn gael sarhad algas, a thrin- ¡ Jaeth anghvfiawn gyda Chadair Gienydd Taf. Y r nedd dirymu beirniadaetii Eben Ftird(I yn rbyfvsj haerllng yn v gor.*>eddogion, ac yn d d igon i beri i w sarffeu hunt-in wneud swper o honynt, os oedd dim teimlad o weddcidd dra ynddi. Nid yw ELcu vn anffaeledig, ond y mac Eben yn rhy barchus gan y beirdd "o'r nn wiled a'r awen wir" i oddef iddo gael ei sarhau gan Ieuan Myfyr a'i gyfeillion. Eto, y tone vr un mor ddiddadl fod Dewi Wyn, Sion Chwa- re u Tecr, Tago Emlyn, ac leuan Myfyr, yn llawer gwell dyni m, yn Jlawer mwy gwybodus, ac yn llawer jawn gwell beirdd, nag y mynant ddarlunio eu gilydd yn bresenol. Na ymrysoned y brodyr mwy-I ach. vw swir ddviBuniad eu cvfaill anorseddogol, lEuAN GWYNEDU.