Baner ac Amserau Cymru

HELWRIAETH. y t;AE Hawer o ymdrechion wedi eu gwneyd, o bryd i bryd, i ddiwygioCyfreithiau yr Het- wriaeth; ond o herwydd gwrthwynebiad peLderfynoI a ehyndyn y titfeddittnnwyr Toryaidd, yn benttf, &'& cefaogwyr, y mae y cwbl hyd yma wedi troi allan yn fathiant. Dygodd Mr. BKIGHT unwaith gynnygiad i meWBiDyyCy6''edin ar y mater, a thM- ddododd M'Mth nerthot a miniog i ddMigos y cam a ddioddetid gan ein hamaethwyr oddi wrthyrhelwriaetih. Ond yragyniohyrfold y Torpid yn ddychrynUyd yn ei erbyn, ae ymoaodwyd arno ya ddiarbed gan eu new- yddiaduron, y rhai a gyhoeddeut bob math 0 gamddisgrifiadau o hono. Dygwyd amryw o gynnygion ereil! i mewn ar ol hyny, ac yn eu plith r&i gwir dda—ond yn yr ua ysbryd yrymddygwyd tuag atynt oil gan y tirfedd- Monwyr. Y mae y cwestiwn wedi ei ddwyn o dan yttyriaeth Ty y Cyffredin unwaith etto; ond J mae YI1 ymddangos oddi wrth y teimlad II ddllDgoswyd nos Ian nad oes ond 1chydig iawn 0 hyd YI1 oel y tro hwn cbwaitb, y penderfynir ef yn gyfiawd. Er nad ydyw y meSllr a ddygwyd i mown gan Mr. HARDCASTLE yn hollo! foddhaol, y mae ym welliant pwysig ar y drefn bresennoi. Nid 068 un awwbellaeth nad ydyw ei egwyddor yn dda, ond y mae amryw fimyliou yu ddrtf!; iawa. Cynnwysa ddwy ddarparneth Mbenig:—un yn gwneyd pob heiwri:teth yn eiddo y tir ar ba un y hWyj ,1' Ml yn darparu fod i bwy bynag a'i IIadratnc, gael ymddwyn tuitg ate fel un enog o ladrad cyffredin. Y wae yr "dran esboniadol 0'1' meMr yn eymmeryd y cwnbingod, ae hyd yn oed y braiu a'r i mewn fel hel. wri.eth, yr byn a barodd i un aelod aurhyd- titdua sylwi y byddai yn Hawn cystat iddo Synnwys aderyn y to it'r robtn goch." Wedi gOiod helwriaeth yn rhe'tr y ]!ad- nlau eyg'redm, cynnygtet y mesur hwn ymwneyd &'r troseddwyr mewa dull Hym "wa. Y mae yn rhoddi awdurdod i unrhyw hed()geidw&d i gymmeryd i fyny, heb wamnt, Urhyw bBraon a wet yn ysteleian ar unrhyw 40rdd fttwr," neu unrhyw Ie arall, yn yst.od y n08, yr hwn y bydd gaoddo "Ie i dybied ei fod wedi cyflawni nell a1' gyflawui unrhyw dlosed(I yn erbyn y ddcddf; ac y mae y cyt'- ryw berson, mor gynted ag y geUir yu Yheiynlol, gymmeryd o nMn ynadon yr M(iwch i'w guspi yn ot y gyfrAitb. Cyn- nygia eangu awdurdod yr ynadon yn y mân frawdlYBoedd hefyd, fel ag i'w galluogi i roddi '*y Bynedd o garchariad i unrhyw berson a yn euog hyd yu oed o ladd bran neu Y!guthan ar dir ei gvmmydog Cycnygm 'yd fod i bob tir cyiTtedia a chyhoeddus, Ilghyd it'r holl ayrdi cyhoeddus, .ga.e! eu .'8tyried, i ddybenion y gyfraith hon," yn iia? i feddiaanwyr y tir o bob ochr i'f nordd. 'y Yr 03dd y Ty yn sefy!! mewn dycbryn a Mod uwch ban yr adrauau ynfyd hyn: ao awgrymodd un aelod ei fod yn bossibl nl8d d cynnygydd y meaur erioed wedi darllen d arauau neillduol hyn, gan mor hynod o ddyeithr a gormesot yr oeddynt. Yr unig .„) rUbad a allai 31r. BERESFORD HOPE ei t? "'M- y me<ur ydoedd, mai cyuDun dicheH- ° r ?oedd i gci'Mgi helwriaetb. Ni roddo id ,??'8'? tibi hwc, fei y gt-Hid disgwyl, ??Mwydd i un blaid. Teimhd y Torpid "?yaebrwydd i'w egwydd?, ?'f Rhydd. frydwyr i'w fanylion. Amiygida.nghym- meradwyaeth unfrydol hefyd o'r awdurdod y cyonygia ei ro Idi ynadon i ymwneyd troaeddau; ao wedi dangos yr aogbyssonderau oedd ynddo, gwrtbodwyd yr ait ddarllemati heb i'r Ty ymranu a.rno, a mabwysiadwyd awgrymiad i roddt yr hoU gweitiwn o dan ystyriaeth pwyllgor detho!edtg. Oddi wrth awgrymiad a wnaed gan Mr. BRDCE, yr effaith o'i roddi o da.n.ystyriaeth pwyllgor fydd, oedt y cweaMwn am o ddwy i dair Myn- edd; end bydd hyd yn oed hycy yn well ca phMio meaur angby8a.wn, yr hwn m rydd foddlonrwydd i neb. Ond yr ydym yn gobeithio y ceir ymwared oddi wrth yr &na:by6awnder a'r gorthrwm sydd ya y deddfau presennol eyn hyny 0 amser; ae dr draul fawr sydd ar y wlad ynglyn a chosped- igaeth troseddwyr o dan y cyfreithiau sydd yn awr mewn bod.

I MESUR MWNGLODDIAU. GAN fod Mesur Rheoleiddiad :M.wngloddiau, a ddygwyd i mewn gan Mr. BRUCE, yn dal perthynas agos â dosbarth mawr cyd- gened], yr ydym yn teimlo y dyleJll roddi crynodeb o'i ddMpAtiaetb, fel'y cafi\mt; fautais i tfurfio barn am ei Ymddengys I mai yr un ydyw u ran ei sylwedd a'1' mesnr a ddygwyd i mewn o'r bheti, ond bod amryw o wedi eu gwneyd ynddo ila?i fesur blaenorol. Cynnwysa nid yn unig gweithydd gtu, ond pob math aMti o fwcglodd- gweithydd gl6, ond pob math arall 0 fwnglodd- 0 barth i ddefnyddiad bechgyn i weithio, cynnygia y mesur gymmhwyso darpariaetbau Cyfreitbiitti Haw-weithfeydd at fwngloddiau, cyn bailed ag y gdlir gwneyd hyuy. Caniateir i fechgyn deg oed ddechrell gweithio; os eym- merir hwynt i weithio chwe diwrnod yn Y1' w ythnos, nifer yr orian y iddYLJt weithio fydd chwe awr yaydydd, fot yn brcs- CBnoi; ond os am dri diwrnod yn yr wythcos y cywmerir hwynt, yna Did ydyw yr ot-iau i fod ond deg yn uoig, ac nid deuddeg, fel yn y mesnr Y mae y bechgyn i roùdi en presennoldeb mewn ysgol wyth awr bob wythnos, YI1 annibyuol a1' yr amser a ganddynt mewn ysgo], un ai ar y SAbbutb, neu yo y nos, neu eyn wyth 0'1' gloeh yo y boMU. Nichaniitteirifeehgyn o 13 i 16 mlwydd oed weitbio dim mwy n 56 0 oriau yo yr wythnos. gorphwysdra 0 12 awr i bob bachgen ø dan 16 mlwydd oed rhwug gwaith pob diwrnod, oddi eithrrhwng Gwener a Sadwrn, pan y gellir peidio dim mwy nag wyth awr 0 orphwysdra iddynt, mewn trefn i'w trwy dde- ehreu gweithio yn gynt boreu ddydd Sftdwrn, i ymadael yn gynt ar y diwrnod, ao felly mwyuimu banner dydd gwyl. Od bydd niter eu horiau ya hwy na phum awr, rhitid caniatitu digou o amser iddynt i gym- meryd eu prydiau bwyd. Rhaid gwneyd siatitydd dwbl, ao md ydyw y cymmundeb rhytJgddynt i fod yn Ilai na phedair troed- fedd o led, a timir troedfedd o uchder. Ni roddir y gyfraith hon mewn grym gyda golwg ar t'wtjgloddiau na ofynir iddynt yn awr feddu dwy siaift, hyd y dydd oyntaf o 1875, a rhoddir awdurdod i'r Ysgdfeuydd Cartrefol i eithrio mwDgluddiau titngiai pan y gellir profi yn f.jddh.tol uad OHS augeii aoi ail siafft. Cyncygh- i ho!l At,o)y,,wyi- Gweithydd G:6 fod o hyn alia.a yn drwy- dJedig. Y mt<e yu rbaid i bob ua a ymn'ym- merjdd ag Molygiteth gwaith g!o am y waith gyntif, ar neu ar oi y dydd cyntaf o Ioua,wr dtwoddaf, neu a ddaw o hyn sHnu yn aroJyc- wr gwaith gfo, basio arholiad, ac enuill trwydded. Ni raid i'r petsooau sydd wedi dechreu arolyga gweitbydd g'6 cyn yr amser a nodwyd fyned o dan arholia.d, oud rhaid iddynt gad trwyddedau. Dygit, yr arholiad- au hyu yn julaen ya ileol, a.c y maent i fod o natur hollot ymarferol. FfurBr Dysoeid i'r dyben o wneyd ymchwttiad Suriiol i unrhyw gybuddiad a ddygir yn erbyn arolygwr, a rnoddu' awdurdod iddynt i attl neu ddi- ddynm trwyddedan. Y f Int'iis a ddeiltia oddi wrth y drefn hon ydyw hyn:—os cymme)' damwaiu Ie, ae Oj gwneit. yrnchwiliad iddi, nis gall y ilidthwyr mwyach ryddhau arolygwr oddi wrt4 bob bai, M, yn ngwyneb tystiotaethau cryfion yn ei. erbyn,eitdferu efi'wawydd wedi ei wycgaiohu oddi wrth bob pechod. Gall golli ei drwydded. Gettir gwneyd ymehwilmd o Haen yuad oyf- logediJ, btrawr ilyfuedd airo], neu fitr"yf- reithiwr a enwir gan yr Ysgrifenydd CArtref- ol, ac os ceir fod yr arolygwr yn euo" o gamymddygiad, diddymir ei drwydded. °Y rheswin a rodetir gim Mr. Bi:ucE droa ddwyn y trefuiant hwn i mewn ydyw y SMth, p:t bryd bynag y ceir aroly,,Nvr ya euog o ddyn- Iaddiacl gaa reithwyr y trengboJydd, fod y cyhuddi&d bron yn ddieitbriad yn eae) ei dal. allau ga.n yr uehet-tHithwyr, a dywedodd Mr. BKUCE, yn mhe1la:h, eifod yn meddwl na eitir cael ua enghraifft o aroiygwr, pit mor wMthua ).'ynag oedd ei Mgeuhadra, yu cMl ei ddedfrydu. Oad pa ham y rhyddheir y peroh- enogion mor IIwyr oddi wrth bob cyfrifoldeb! OMddyUdoteia.fosodrhywgymmMoto'r cyfrifoldeb arnynt Modd byna.g, gan y dyM gwuoyd rhyw beth tuag at amddiffya y g)owyr rbag diofalwch y persona.u i ddwyJaw y rhai yr ymddiriedir eu bywydau bob dydd, yma-eynboHolMgenrheidiotcyDBydducyf- nfoldeb yr arotygwyr. Cynnwysa y mesur reolau maQwl gyda golwg ar ddefayddio pylor, ac ni ellir appwyntio un person o dan IS mlwydd oed i gymmeryd gofal peiriaat a ddefnyddir i'r dyben o godi ceu ostwng y mwnwyr. Cedwir y gyfundrefti bresennol o arolygiaeth, gwneir yr arolygwr yn swyddog eyfrifo), a chymmhellir y dynion, yr arolyg- wyr, a'r meistriaid, i arfer gwyliadwriaeth f,Anwl a gofal dibaid am ddiogelwek y mwn- gioddiau. Hefyd, y mae yn rhoddi a-wdurdod i'r gweithwyr i ddefayddio d!1u ddya o'u plith eu huntio, ao ar eu traul eu hunsna, yn ca,el eu can)yo gan unrhyw ddyn a ddewiso yra.rolygwr,ichwi}iomwBghwdd,arunrhyw amser, mewn trefn i foddtoni eu hunam fod y gweitbydd mewn cyawr dioge!. Y cyfryw ydynt brif Bodweddau y mlIr. Ymddengya i ci ei fod, cyn belled ag y mae yn myned, yn y mae yn myned, yn fesur dda, Ond y mae yn ammheus geaym a rydd foddlonrwydd yn mhob peth i'r mwnwyr. Er fod nifor yr arolygwyr i gael ei gynnyddu, Did ydyw yn cynnwys uo aw- grymiaj gyda golwg ar appwyntiad is aro!yg- wyr, yr hyn a ystyrir yn hoHoI aagenrheidiol er diogelweh y gweithwyr. Diau y cynnygir gwelliaiit ar y pen yma mown pwyilgor. Teimlir gwrthwynebrwydd hefyd i'r oed yn mha un y canMteir i feohgyn ddeehrea gweithio. YBtyrir na ddylid eu goddef i weithio hyd nes y byddant yn ddeuddeg oed. Nid ydyw yr adraaau perthynol i wyntyliiad tuor fauwl ag y dylent fod. Nid oea un a.m- mheuaeth na wnaeth gwyntylliad ammher- ffaith J&wer tuag at gynnyreha y trychinebau dychrynUyd a gymme1'asl!.at Ie yn eio gweith- ydd glô yn ytttod yr uga.in mtynedd diweddaf. Y mddengys mai hyn oedd Y1' acho8 0 ffrwydrad y Cymmer, Rhondda Fitwr, yn 1856, yn yr hwn y cotiwyd 114 o fywydau; ae mewn damweiniau ereiU Uai diffifo), y mae wedi chwa.reu rban arbenig. Yn wir, gellir dyweyd mai hyn, mewn UII ystyr, ydyw yr achos o'r hoU ffrwydradau sydd yn dig- wydd, canys pe bydd&i ffrwd digon cref o a.wyr bob amser yn rbedeg trwy bob rhan o'r gwa.ith, byddai yn ammhosMb! 1'r nwy danio. Aohosir tft'wydradau hefyd gan ddull am- 0 weithio y pyllau-dall ag sydd yn gyru y nwyau i Jawr yn He i f/ny, a thrwy liyuy eu casglu ynghyd i'r gwaeiod. Gan hyny, teimlir y dylai y Mesur gynnwys dar- pariaeth yn rhwymo y meistriaid a'r arolyg- wy)' i weithio y pyllau yn y dull sicrafo ochel daluweiniau.

!== ?'?i.ow?tr'ed brodorol a heddgetdwaid. tT"? ? .rrtwyddiaeth ei hun ei bod yn cym- ?''X? "J ? ei ?'?'?? ?' ?'S- '? ? (iim i beri ineb ofnl hyd bump o r gtoeh. ?? "hwi?o y career, cynaygiodd y Rhagtaw ? ? i Hope Town & Mount Harriett, a'r byn y ?" ? d end wrth ddychweiyd, aath yn noa, a <yH'? thi!?"- ?? °°?? ?"° ?dfrydogion yn ?'"3di ett' mewa un He, o dan ofal a.roly?wyr. t!?" ?(tdymorfur (?!e)-), a phan o ddeutu ? ?t!i' h"?"' °'?' ?? y 'gerlong, yr ar- P" cyt'? chen?d y Rh?g?w, a giliodd yohydig "?? ¡ rodd' gorchymyn. Yr oedd yn awr yn ? jywyt!. ?'' °*'? y gwarohodtu arfog ya ymyt hOR glsW at bob ocbr yr oedd yr beddg?idwaid, .'i y???o'o'r t" ?'jor BL'RNE.ychy'dig ,,i,ion per, ollol o'r ta o l a  '°"'r MWY. Aeth y Rhagiaw ychydig iatheni t' .? „. hyd y mor ?r. Neidiodd y Dofradd ?.? tNanyd a?M o'r tywyltweh ar y Rtiagtaw. a "odd ef ddwjr waith ar ben yr ysgwydd aowy, a Mt:wra ei ytgwydd ddehea. Cymmerwyd '° ??ddi tyy. RBe?"dd y Rhag)aw yehydig y y? m)?n, a tyrthtodd drot y morfur i ddwfc bo :r tr a?y; old cododd ei hun, a chynnorthwy- ?* ? i ddyhd aUan, ao yr oedd ei yagwydd yn ? tB hetaeth. Oerddodd yn sefydlog, teimtodd ?cw?d?<?y??°??' "N'dwyfyn meddwi fy ?°fed' ? rhyw lawer o oiwed." Gosodwyd ef i,r dro! ?e yr oedd y gwaed yn awr yn rhedeg yn <,m.' PM rwymwyd ei glwyfau i {yny, gofynodd C'? ti gymmeryd ar fwrdd y Heatr. Pan oedd- 'eig,rioi'ragedong,efea ddywedodd ddwy Mth "Codwch fy mhen i {yny." Ni lefarodd un ?yMh, ond bu farw yn iaan ar ol hyny ar ei Ootdd)'r liong. Nid oes dim gwirionedd yn yr ad- '?j;,j fod y tioffndd yn perthyn i lotrudd Mr. ??t? ac nid oes ua He i greda fod un cysayUtiad ,b,?gddyat, Nid oes eh waith un agil dros roddi '?*y,tyrb.)titicaidd i'r DofruddLaeth. Y mae UofruM y? parthyn i ddosbarth ag yjgeUir dyweyd Mi HofrNddiMth ydyw eu gatwedigaeth. Y mae pob pet yo dawel ya mbob man, ac lIid oes un acboe I ofn.