Baner ac Amserau Cymru

Tm:w ALCHMAI. Y r oedd cvfaill i mi yno ddydd Mawrth diweddaf, pan oedd Mr. Rayner-Pirchard yn myned yno i gadw ei gwrdd am ddeg o'r gloch y boreu, ac yr oedd y croesaw a gafodd yn dra gwa- hanol i'r hyn a gafodd y tro 0 r blaen. Yr oedd hwnw vn frwdfrydig iawn, a'r olaf yn oerllyd a digyfeillach i'r eithaf. Gadawodd y lie yn bur fuan, heb wneyd ond vchydig o sylwadau ar ei waith yii dyfod allan. Am ddau o gloch yr un dydd, yn yr un lie, yr oedd Mr. Lewis yn cadw ei gwrdd, a chafodd hwyl dda odiaeth. Bernir yn awr yr anfonir ef i'r senedd gyda mwyafrif mawr iawn.-Gohebydd. BEAUMARIS. Ysywaeth, y mae yr ymwelwyr yn hir oedi dyfod i'n plith, fel y mae amryw a gadwant lettydai yn edrych yn ddigon pryderus. Uu y Cadben Ravner-Pritchard yn em difyru yr wythnos ddiweddaf, a chawsom lawer iawn o waith i'n peiriannau crechwenol. Byddai yn werth i bobl Dinbych ddyfod i F6n i glywed doniau rhyfedd y cadben gwrol—yn enwedig pan y bydd efe yn ceisio siarad Cyniraeg. I Sgwn i, ebe fe, pwy yw y bon- eddwr sydd yn dwad yn fy erbyn; ond mi glywis i fod o yn wr da a doniol iawn. Mae nhw yn deud ei foil o wedi cael yr enw Palestine Lewis am iddo fod yn reidio niul o gwmpas Jerusalem rw dro. Wel, mi ddylwn ina hefyd gael enw newydd, o blegid mi fum ina yn teithio llawer yn y Merica.' Ar 01 vr araeth nchod, y mae rhyw wags wedi ei fedyddio yn John Cincinati Rayner Rocky Mountains Pritchard;' ac ymddengvs fod y 'gwron' yn falch iawn o'r enw nchod. Ond gadawn ef yn y fan yna.—Gohebydd,

thtudi Mmrm. I Nos SADWRN, Gorphenaf IQfed. I (Oddi wrth ein Gohebydd N eillduol). I v- <.<Aoh<?.-C?yM? tysteb i r Parch, ? !'T/M< PcntreJ Estyll.—Dr. Dickens Lewis yn Jiiirru Port.—Sjtuimudiadau eglwysig.—Trengliol- ? w ?/MM-?M.-?"y"' foddiadau wrth ym- ?t.CM&CM<??? '('! cael ei ddnwyo yn HamMo.—MarmkictAr!icit/uorPendtne.~Ierfysg f<MMKM yn Nghaerdydd. GELLIR adrodd hanes yr etholiad syclel yn awr ar nn hod drosodd mewn un ymadrodd byr-buddugohaeth o<'oneddus i'r Ceidwadwyr. Y mae Mr. Gladstone, pen-gwleidyddwr ei oes, o herwydd un camgy mmer- lad pwysig ar derfyn ei vrfa wleidyddol, wediei adael yn orchfygedig gydag ychydig rhyfeddol o wir gan; lvmwr Am y Gwvddelod sydd ar hyn o bryd yn ei gefnogi, ni tT t, iddo gyfrif dim arnynt, canys os Swelant hwy y bydd yn rhyw fantais lddynt, hwy a'i gwerthant etto yn ei wyneb, fel y maent wedi gwneuthur droion o'r blaen. Dyma y Pnf VV einidog wedi ei wrthod gan v classes a'r masses mewn tref a gwlad, heb fod ganddo neb i osod y bai arno am hyny ond ei hunan. Nid yr annhebygol sydd wedi di- gwydd nid oedd un sailrhesymol i feddwl fod sen- edd a etholwyd mor ddiweddar yn camgynnrychioh teimlad y wlad ar bwngc yr Iwerddon. Trwy arfer ychvdig o bwyll, doethineb, a hunan-ymwadiad, yn yr ade" briodol, gallesid yn hawdd fod wedi osgoi y trychineb; ond y mae yn awr yn rhy ddiweddar. Wele y blaid Ryddfrydig wedi ei chwilfnwio gan un y mae ei ddyddiau wedi rhedeg yn rhy bell iddo allu "obeithlo ei gweled yn gyfan o dan ei arweiniad ef byth mwy. i Nid oes dim i'w wneyd ond edifarhau yn yr ohvg ar y galanasdra; eithr y drwg ydyw, fod edifeirweh rhy ddiweddar yn analluog i efieithio gwaredigaetli. Mynai y Gladstoniaid gau eu llygaul rhag pob arwydd, a cliau en clustiau rhag pob llais, a hwyho rhagddynt yn annyben ar eu cyfer, hyd nesy terfynodd eu hynt mewn llong-ddrylliad na fu yn ami ei gyffelyb mewn truenusrwydd. Pwy a ddichon beidio tosturio wrth orphwylledd a dallineb y dosbarth hwnw o'r Rhyddfrydwyr sydd yn ymhyfrydu yn y gorchwyl o gablu ac erlill Mr. Chamberlain, Ardalydd Partington, a'u dilynwyr. Honant yn ymffrostgar mai hwynthwy yw corph y blaid Ryddfrydig, heb ystyried nemawr na fydd, ar ol colli Mr. Gladstone, ond corph heb un pen arno, oddi eithr i Mr. Chamberlain neu Ardalydd Halting- ton gymmervd lie yr hen wron. Y mae yn llawn bryd i edrych y tfeithiau yn eu gwyneb, ac nid dawnsio mewn tymmher ddrwg a chefnau aniynt. Y mae syniad am blaid Itydclfrydig gref yn y dyfodol, a'r ddau foneddwr a nodwyd yn ei herbyn, yn beth rhy wyIlt a gwrthun i chwerthin am ei ben. Yn y Deheudir, y mae sefyllfa y pleidiau yn eu perthynas a'r Ymreolaeth, fel y rhag-grybwyllwyd yn y golofn hon y byddent, yn lied agos yr un peth ag oeddynt cyn yr etholiad. Hyd yn hyn, ochr y llvwodraeth sydd wedi colli; o herwydd y mae dwy o'r seddau a d'delid o'r blaen gan Ryddfrydwyr wedi myned drosodd i'r Toriaid; sef, Casnewydd a Phen- fro. Nid yw hyn yn effeithio dim ar gwestiwn yr Ymreolaeth, canys Undebwr oedd yr hen aelod dros fwrdeisdrefi Penfro ac i wneyd i fyny am y golled o Ymreolwr yn Ngliasnewydd, y mae un arall wedi ei ennill yn mwrdeisdreti Caerfyrddin. Y mae yn wir ddrwg genyf am y cyfnewidiadau a nodais, canys yr wyf yn coelio fod Nir. Carbutt yn llawer gwell gwleiavddwr na Syr G. Elliott; ac nid wyf yn petruso dywedyd fod Syr John Jones-Jenkins yn llawer iawn amgenach gwleidyddwr na Syr Arthur Stepney. Da genyf i Caerdydd ac Abertawe ddal eu tir, a dychwelyd eu hen aelodau. Rhyddfrydwr lied gyffredm oedd Mr. Allen, Penfro ond o'm rhan fy hun, buasai yn well genjjt gael ei gadw na throsglwyddo y sedd drosodd ir Llyngesydd Ma" vne, yr hwn sydd Dori o r lliw cryfaf, Yr oedd ymgais Mr. Lewis Morris yn ei erbyn yn un anobeithiol o'r dechreu. Os ydyw yn well gan y Gymdeithas Ryddfrydig i bethau fod fel y maent, nac fel yr oeddynt, y maent i'w cyfiawnhau am ofyn gan yr hen aelod roi y sedd i fyny. Hyd pan yr wyf yn ysgrifenu, y mae canlymtad y yn Ngogledd Mvnwy, Deheu Morganwg, a sir Aberteifi, heb ei m,newit-hur yn hysbys, eithr ychydig o ammheuaeth sydd yn fy meddwl nad yr hen aelod- au a ddychwelwyd yn mhob enghraifft, gyda mwyaf. rif anrhydeddus. Nid oes yn aros o etholiadau yn ein gwlad ui ar gyfer yr wythnos nesaf ond dau yn nnig-y nailt yn sir Benfro, a'r Hall yn Ngorllewinbarth sir Gaer- fyrddin. Ac hyd yr wyf wedi deall, nid oes neb yn ammheu nad Mr. Davies a Mr. Powell fydd yr ethol- edigion. Cyn gadael yr etholiad, dymunwn d dywedyd wrth y rhai mwyaf ofnus o'r darllenwyr, yn wyneb y sefyllfa, na raid iddynt mewn un modd ddigalom. Yn y pen draw, y mae Cvmru yn sicr o fanteisio oddi wrth a ddigwyddodd. Nid yw y byd ar ben etto rhaid dryllio y gneuen cyn cael y cnewyllyn sydd ynddi, ac o bossibl fod yr un peth yn wirionedd am y blaid Ryddfrydig. Bychan yw nerth y gwr a lwfrhao yn amser cyfyngder. Yn nghapel yr Annibynwyr, yn Mhentref iistyll, Abertawe, nos Fawrth, cynnaliwyd cyfarrod cy- hoeddus i gytlwyno tysteb i'r Parch. W. Jenkins. Ar 01 dengain mlynedd o lafur caled a llwyddiannus yn ngweinidogaeth y Gair, y mae pall iechyd wedi gor- fodi Mr. Jenkins i roddi i fyny bujieilio a pliregetli it. Bydd yn ddrwg gan lawer ddeall hyn ond dyna. r flaith. Yn wyneb hyn, daeth i feddwl ei liaws cyf. eillion mai priodol iddynt fyddai cyflwyno tysteb iddo fel amlygiad o'u parch iddo a'u hanwyldeb tuag ato. Ymddengys mai y Parch. D. Evans, Bury Port, oedd yn ysgogydd yn y symmudiad. Yr oedd swm y dysteb a gyllwynwyd ychydig nwch law wyth deg a chwech o liinnnoedd. Rhoes lliaws mawr o weinidog- ion y cylch eu presennoldeb yn y cyfarfod, a siaradai pawb yn barchus iawn am y gwrthddrych y mynent ei anrhydeddu. Wele y frawddeg olaf yn llythyr y brawd a roddodd i mi yr hanes:—' Yr oedd adgofion y cyfeillion am Mr. Jenkins a'i weinidogaeth rymus gartref ac oddi cartref, eu syniad uchel am ei gym- meriad, a'u dymuniad am brydnawn-ddydd teg a defnyddiol iddo, wedi ymddeol o hono oddi wrth waith ei fywyd, yn adgyfnerthiad ysbryd i'r hwn a fu lawer gwaith yn gwefreiddio cynnulleidfaoedd Cymru.' Nos Iau, cynnaliwyd cyfarfod blynyddol cangen Beibl Gymdeithas Pembre, yn Ysgoldy Burry Port, o dan lywyddiaeth Mansel Rees, Ysw., Cilmaenllwyd. Yr oedd y cynnulliad, fel arferol, yn lliosog, a chaf- wyd anercluad godidog gan y Parch. Dr. Dickens Lewis, goruchwyliwr y Fam Gymdeithas. Y mae cymdeithas Pembre mewn ystad flodeuog, ac yn myned yn fwy-fwy felly o fiwyddyn i flwyddyn ac nlyned yn fwy.fwy fel ?gyN?,, frifenydd un rheswm am hyny ydyw, fod ganddi yr ysgrifenydd mwyaf ymroddedig o neb dan haul-Mr. J. G. Thomas, perchenog glSfa newydd y Pwll. Y mae Mr. J. Evans, o Goleg HwlfFordd, wedi derbyn galwad oddi wrth eglwys y Bedyddwyr yn Mhwllheli i ddyfod yn weinidogiddi, ac y mae yntau wedi cydsynio a'r alwad. Yn ol yr arwyddion presennol, bydd un o weinidog- ion ieuaingc y Methodistiaid yn sir Benfro i'w gyfrif yli ftian yii inhlith ngeiliaid sir Gaerfyrddin Nid ydyw pethau yn ddigon addfed heddyw l migylioeddi yr enwau. ?'' A??enghoH?d a gynnaliwyd yn NghaNy Caer- dvdd, ar gorph John Curry, un o'r gwyr hyny a saeth- ivyil gaii Jeans, ger Llandaf, yr wythnos o'r blaen, ni chafocld y rheithwyr ddim gwaetli yn erbyn Jeans no. dyn laddiad oedd i'w gvfiawnhan. Dartu i ynadou Llandflf, ddydd LInn, oluno penderfynu dim yn yr achos hyd ddydd Linn nesaf. Dydd Sadwrn, wythnos i heddyw, yr oedd cjuw- ssion o Bont-y-berein i Burry Port, a ohymmeiodd uceiniau fantais ar y cvfleusdra i fyned am ddiwinod i fan v mOr. Ond yn anftodus, bu un o r ynnvelwyi farw trwy foddiad cyn dychwelyd. Enw y trangc- edi.? oedd David Treha.me, yr hwn a breswyliai yn y NeMdd Ddn, ger Pont-y-berem. Dvdd Llun, boddodd gwr o'r e.w Jo.n Tho?, "liiwr, Cwmbaeh, ger Mon?htog, Castellnedd, wrth ?? )ndroch! yn ngolwg ei wrai" a'i torch. ?Ii}wr, un diwrnod etto, boSdodd Thomas George, Robertstown, yn Llyn Abernant, ??er Abenlàr, wrth Robertstpwn.yn Dyn AbernMt.gerAberdiir, wttti ?'??odd ymtdon Llandilo Robert Nntford, cadben o'r fyddin wedi rhoddi i fyny, i 20? M?chw.MO a ffonodio HMgc 9 mlwydd oed ?r ? heol. Ymwe)ydd vdvw y g?r ?n LImdito; a.c yn tybied, gelhd meddwl, fod iddo fwyo ryddid nag y sydd ar langciau y dref. Dydd Sn] diweddaf, bu farw y Parch. A. N. Butter- worth, rheithior Pendine a Llandowc, sir Gaer- fyrddin, yn 59ain mlwydd oed. Y mae llawer o sIvn yn cael ei wneyd am y terfysg a fu yn Nghaerdydd nos yr etholiad, ae fe ddichon fod y swn yn fwy na'r sylwedd. Dylid cono y cy- hoeddir dan newyddiadur dyddiol yn y (Ii-ef hono, alti bod yn mron bob amser yn groes i'w gilydd. Itliaid cael rhywbetli i'r melinau i'w falu. Os na cheir yd, fe felir eisin.

CYMMANFA GYFFREDINOL Y METHODISTIAID CALFINAIDD YN NGHAERGYBI, GORPHENAF 6ed, 7fed, 8fed, a'r flfed. Llt/vn/dd. —Y Parch. HUGH JONES, Liverpool. I Ys' grifenyddion.—V Parclm. GRIFFITH ELLIS,.NL.A., I Bootle, a W. J. WILLIAMS, Hirwaen. j EISTEDDIAD CYNTAF Y GYMMANFA, NOS FAWRTH, GORPHENAF 6ED, AM 6 O'R GLOCH, YN NGHAPEL ARMENIA. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweaaïo gan y Parch. Thomas Rees, Cefncoedcymmer, Morganwg. Galwyd enwau y cynnrychiolwyr, ac aelodau eraill y Gym. manfa, y rhan fwyaf o ba rai a attebasant i'w I henwau, Y rhai oeddynt fel y canlyn:- Gogledd Aberteifi.—Y Parch. G. Parry, Aberyst- Avyti; T. C. Edwards, M. A., etto; T. J. Morgan, Bow street; y Mri. T. James, Penlhvyn D. James, Llangwyryfon a R. James, U. H., Aberystwyth. Dchcn Aberteifi.—Y Parchn. J. Davies, Blaen. anerch E. Evans, Pennant; J. Morgan, Rhiwbwys; y Mri. W. Rees, Aberaeron; a J. James, Ffynnon Hywel. Cacifiji-ddi)t.-Y Parchn. T. E. Thomas, Llanym- ddyfri; J. Wyndham Lewis, Caerfyrddin; W. D. Williams, Abertawe; y Mri. T. Herbert, Llanelli; a T. Morgan, U.H., Cydweli. Dwi/raiii Morganwg.— Y Parchn. W. James, Aber- dilr R. Morgan, etto; D. M. Jones, etto; y Mri. D, Evans, Pont-y-pridd; John Morgan, Llantrisant; H. S. Davies, Pont-y-pridd. Got- I teu7in Jfoi, Gorllewin Morganwg. Y Parchn. W. John, Bridgend; D. T. Evans, Abertawe; A. Roberts, Nant-y-moel; y Mri. T. Phillips, Abertawe; E. Davies, Taibacli; a P. John, Stemhridge. Bryeheiniog.—Y Parch. H. Davies, Eardisley; a Mr. D. Thomas, Gilwern. Penfi-o.-Y Parchn. G. Morgan, Newport; W. Jenkins, M.A., Ty Ddewi; y Mri. W. Watts Wil- liams, u.H., etto; a D. Evans, Mill, etto. Mynw Y Parchn. D. Edwards, Newport; D. Jones, M.A., Blaenafon; T. James, Blaena; y Mri. R. W. Jones, B.A., Pengam; a Samuel N. Jones, Abertillery. Henaduriaeth Myntty.-Y Parch. E. Williams, M.A., Coleg Trefecca; a Mr. J. Jones, Manchester House, Merthyr. Mûn.-Y Parchn. J. Williams, Llanerch-y-medd; S. A. Fraser, Rhoscolyn; y Mri. H. Williams, Pont Menai; W. Thomas, Uchel-dref-goed; J. Hughes, Llyslew. Alfon.- Y Parchn. E. Jones, Caernarfon T. G. Roberts, Rhostryfan W. Ryle Davies, Waenfawr; y Mri. J. Hughes, Porth Dinorwic; J. E. Roberts, Upper Bangor. Lleyn, ac Eifioitydd.-Y Parchn. J. Jones, Pen- caenewydd; J. Hughes, Edeyrn; y Mri. H. Tudwal Davies; Brynllaeth ac O. P. Jones, Fourcrosses. Dyffryn Clwyd.—Y Parch. B. Hughes, Llanelwy; a'r dri. T. Williams, Dinbych a W. Jones, Llan- elidan. Dyftryn Conicy.—Y Parchn. C. J. Astley, M.A., Llandudno a E. F. Jones, Llansantffraid. Fflint.—Y Parchn. W. Foulkes, Llangollen J. Pugh, B.A., Treffynnon; Josiah Jones, Fflint; y Mri. John Parry, Llanarmon ac Edward Hooson, Rhos. Dimyarin Meirionydd. Y Parchn. J. Howell Hughes, Ysbytty J. Gwynoro Davies, Llanuwch- lyn; a Mr. R. Jones, U.H., Plas-yr-Acre, Bala. Gorllewin Meirionydd.—Y Parchn. R. Roberts, Dolgellau; D. Davies, Aberntaw; J. Davies, Bont- ddn, Dolgellau; y Mri. E. Griffith, U.H., etto; Rich- ard Williams, etto; ac O. Jones, Ffestiniog. Trefaldic 'yn Uch(yf.-Y Parch. T. F. Roberts, Cemmaes; a'r Mri. Ù. Powells, Llanbrynmair; a J. Mills, Llanidloes. Trefaldwyn Isaf —Y Parchn. J. Pritchard, Bir- mingham R. Davies, Amwythig a Mr. E. Thomas, Birmingham. Henaduriaeth Trefaldwyn.—Y Parch. E. Parry, M.A., Drefnewydd a Mr. E. R. James, Trefaldwyn. Henad?iriaetA sii, Lanriistei-Y Parch. E. Jerman, Gwrecsam; a Mr. J. Oliver Jones, The Academy, Holt. Live)pool.-YPai-chn. 0. Thomas, D.D.;J. Hughes, D.D.; y Mri. J. Williams, Moss Bank, Croxteth Road; T. Hughes, 100, Anfield Road; a Hugh Pritchard, 188, Vine street. anchester.-Y Parch. W. James, B.A., 30, Oscroft Place; a Mr. Robert Lloyd, 118, Bradford street. Llundain.—Y Parch. R. E. Morris, B.A., a Mr. T. J. Anthony, Swyddogion eraill ag oeddynt yn bresennol:- Y Parcnn. D. C. Davies, M.A., Bangor; William Powell, Penfro; Thomas Levi, Aberystwyth Joseph Evans, Abertawe; T. J. Wheldon, B.A., Ffestiniog; Thomas Rees, Cefncoedcymmer; J. Morgan Jones, Caerdydd; Roger Edwards, Wyddgrug; D. Evans, B.A., Whitchurch; Josiah Thomas, M.A., Liverpool; Griffith Hughes, Cassia; y Mri. D. Hughes, Liver- pool P. Roberts, Llanelwy, &c. Pennodi Pwvllaoraw. I Enwyd personau i ymffurfio yn wahanol bwyllgor-1 au; sef, pwyllgor cenadwriaethau oddi wrth bersonau I nnigol, Pwyllgor Arianol, a Phwyllgor y Dirprwv- aetliau, y liiai a ddygasant eu hadroddiadau i'r eis- teddiadau canlynol. Ethol Swyddogion. Etholwvd trwy bleidlais ddirgel y Parch. Thon)as Charles Edwards, M.A., Aberystwyth, yn llywydd y Gymmanfaam Y flwyddyn W, R. Jones, Caergybi, yn ysgntenydd am ddwy lh-nedd. Cyjlwyniad dirprwijaeth oddi wrth Ile)t(tdeti-i(feth. iryr Lloegr. Cyflwynodd y Parch. O. Thomas, D.D., y 1 arch. William Huttoii, Birkenhead, a Mr. Francis Johnson, i'r Gymmanfa, yn ymwelwyr oddi wrth Henadur. iaethwyr Lloegr. Wedi i'r boneddigion draethu ar amcan eu dyfodiad atom sef, er mwyn meithrin brawdgarweh Cristionogol, ac er mwyn dyfod yn nrs atom mewn undeb a chydweithrediad, ar gynn\giat| Dr. Thomas, a chefnogiad y Parch. C. J. Astler, M.A., Llaududno, pendorfynwyd en bod yn croesawn dyfodiad y brodyr hyn i'r Gymmanfa, a u bod yn ddiolchgaf iddynt am eu lianerchiadau gwreso", avi bod yn llwyr gredu fod eu hymweliadau yn tueddu i gynnyrchu undeb a brawdgarweh rhyngom fel gwa. banoi Iwythau Israel. Yna agonvyd drysau y capel, a gollyngwyd y gyn- nulliedfa i mewn i' wrandaw ar Anerchiad y cyn-lywydd; on sef y Parch. David Phillips, Abertawe. wecu canu y pennill, 'Gosod babell yn ngwlad Gosen,' dechreu- odd y cyn-lywydd ar ei aneichiad, yr hon a gyni- merodd ddeugain munyd i'w darllen. Cyfeiriodd at ddechreu y cyfundeb yn y flwyddyn 1735, trwy offer- ynoliaeth Howell Harris a Daniel Uowlands- y chwyldroad moesol a barodd gweinidogaeth y dynion hyn yn ein gwlad. Gwir fod gelynion Rowlands yn ei ddirmygu trwy ei alni,"yn Ofleiriad Crac ond er hyny, fe hvyddoddef a'igydlafurwyri gracio teyrnas Satan o ben-bwy-gilydd yn Nghynnu ac y mae effeithiau rhyfedd y cyfnod hwnw yn mysg ein cenedl ni hyd y dydd hwn. Sylwodd fod yn bwysig l r cyf- undeb adnabod yr amseroedd, fel y gwybydder pa beth a ddylai yr Israel Fethodistaidd ei wneuthur; a chyfeiriodd at yr angenrheidrwydd ar fod y cytundeli vn cyfaddasu ei hun heb ymadael A, dim 0 1 hanfodion gwreiddiol, yr hyn a fendithiodd yr Arglwydd mor amlwg, at wahanol agweddion cymdeithas a r oes. Sylwodd ar yr Ysgol Sabbothol, gofal am yr eglwysi a'r "wi-an(laivyi-, yr Achosion Seisnig, yr achos dir. westol, athvofeydd y cyfundeb yn ngwyneb y eoJec>.ni cenedlaethol sydd wedi eu sefydlu yn ein gwlad, &o. Gwnaeth y cyn-lywydd awgrymiadau gwerthfawr ar yr oil o'r pethau hyn, a dywedodd fod bywyd a phar- iii(I y cyfundeb yn y dyfodol yn dibynu i fesur mawr ar ein bod yn cyninihwyso ein hunain a'n trefniadau i gyfarfod S.'r cvfnewtdiadan mawrion sydd yn prysiu- gymmeryd lie yn ein gwlad. Ar ol yr anerchiad, cyflwynodd y cyn-Iywydd y gadair yn flurfiol i'r Llyimidd am y flwyddyn hon, sel y larch. Hugh Jones, Liverpool. Gwnaeth yntau ychydig sylwallall priodol wrtn gymmeryd y gadair. Dywedodd ei fodynddiolchgar i'r frawdoliaeth am yr anrhydedd hwn a roddwyd arno, ond gallai dystio yn ddiragrith mai anrhydedd poenus iawn iddo ef ydoedd. Nis gwyddai yn iawn beth a barodd i'r Gymmanfa ei ethol ef yn llywydd nad ydoedd yn dyfod i'r cymmanfaoedd mor fynych a rhai; a phan y byddai yn dyfod iddynt, nad oedd yn cymmeryd rhan flaenllaw iawn yn y gweithrediadau, eithr yn boddloni i fod i raddau yn ddistaw yn y cynnadleddau. Tvbiai weithiau mai gwobr y Gym- manfa iddo ef am fod yn ddistaw yn y cymmanfaoedd ydoedd yr anrhydedd hwn a roddwyd arno. Os oedd ei ddyfaliad ef yn gysson, wele gysurro eraill; sef, y possiblrwydd y caiff y rhai sydd i raddau yn ddistaw yn y cymmanfaoedd, y cftnt hwythau hefyd eu gwobrwyo yn y dyfodol a. chyffelyb anrhyd- edd (chwerthin). Wedi i'r Parch. R. Roberts, Dolgellau, wnenthnr rhai sylwadau ar anerchiad y cyn-lywydd, cynnvg- iodd fod diolchgarwch y Gymmanfa yn cael ei rodai i'r cyn-lywydd am ei ddeheurwydd yn llywyddu, ac hefyd am yr anerchiad rhagorol a draddodwyd ganddo wrth adael y gadair. Cefnogwyd hyny gan y Parch. T. Levi, Aberystwyth, a phasiwyd ef. Ar gynnygiad y Parch. Joseph Evans, Abertawe, a chefnogiad y Parch. T. J. Wiieldon, B.A., Ffestiniog, pasiwyd fod diolchgarwch y Gymmanfa yn cael ei gyflwyno i'r Parch. J. Cvnddylan Jones, D. D., Caer- dydd, am ei lafur a'i ffyddlondeb fel ysgrifenydd y Gymmanfa am y ddwy flynedd a aeth Iieibio. Ymwcliad d ac oddi wrth Henaduriaeth yr Iwerddon vn Bel fast. Darllenodd yr ysgrifenydd—y Parch. G. Ellis, M.A. -lythyr a dderbyniasid oddi wrth y gynnadledd hono, yn hysbysu ddarfod i Dr. Cynddylan Iones, Caerdydd, a Mr. Herbert Lewis, B.A., Liverpool, ym- weled a'r gynnadled(I yn Belfast; iddynt draddodi anerchiadau gwresog iddynt; a bod y; Gymmanfa yn Belfast yn ddiolchgar i'r Gymmanfa Gvtfredinol yn Nghymru am anfon y boneddigion hyn i ymweled ft hwy. Darllenwyd llythyr hefyd o'r un gymmanfa yn hysbysn fod y Parch. John llamilton, M.A., Dublin, a Mr. George Macnee, u.H., wedi eu pennodi i dalu ymweliad {t'r Gymmanfa Gyffre(linol yn Nghaergybi. Anerchwyd y Gymmanfa gan y cenhadon hyn o'r Ynys Werdd, a chyfeiliasant at liaws o symmudiadau creiyddol oedd gan yr Eglwys Henaduriaethol yn yr Iwerddon gyda'r amcan o ennill yr Ynys oil i I fo(I yn eiddo ein Harglwydd ni a'i Grist ef.' Gwnaed rhai sylwadau mewn ffordd o groesawiad i'r brodyr o'r Iwerddon gan y Parchn. T. C. Edwards, M.A., Aber- ystwyth, a W. James, B.A., Manchester; achythvyn- wyd diolchgarwch cynhes i'r dyeithriaid hyn, a rhodd- wyd deheulaw cymdeithas yn llytliyrenol iddynt, gydag ychydig o eirian doeth gan y llywydd. Terfynwyd y cyfarfod trwy weddi gan y llywydd. (Pw orphen yn ein nesaf).

LLOFRUDDIAETH DDWBL, AC YMGAIS AT HUNAN-LADDIAD. 1AFLWYD pentref bychan Hall Green, ger Birming- ham, i ddychryn dirfawr ddydd Sadwrn diweddaf. Gadawyd gwraig i lafurwr o'r enw Taylor gartref gyda dau o blant ieuaingc, ac yr oedd ei gwr wedi myned at ei waith, a'r pum plentyn i ben tref cyf agos. Pan ddychwelodd y rhai olaf, yn union ar ol dau o'r gloeh a phan welsant nad oedd eu mam i lawr, aeth yr hynaf o honynt i'r llofft, ond dychwelodd yn union gan ysgrechian mewn dychryn. Wedi i rai o'r cym- mydogion fyned i fyny, gwelsant Mrs. Taylor yngor- wedd ar lawr yn ei gwisg nos, gyda chyllell yn ei llaw, ac archollion dychrynllyd ar draws ei gwddf. Ger Haw iddi, yr oedd y ddau faban, ft'u penau wedi eu hysgar yn mron oddi wrth eu cyrph. Yr oedd yn amlwg fod y plant wedi marw er's ryw gymmaint o amser, ond yr oedd. y fam yn fyw, a symmudwyd 111 ar unwaitli i'r Ysbytty Cyflredinol yn Birmingham. Tybir i'r weithred hon gael ei chyflawni mewn cyflwr o wallgofrwydd. Nid oedd y wraig, yr hon sydd yn ddennaw mlwydd ar hugain oed, wedi arddangos un. rhyw arwyddion hynod yn ilaenorol.

Y mae brenin Portugal ar dalu ymweliad It Phryd- ain. Cymmer lawer iawn o farwolaethau le yn ¡llyg ein corphluoedd yn yr Aipht.

1, nid OeS v nveedyn Ueiaf 0 obaith am ddychwei; •j SmW yr unig amcan ydyw gorfodi Mr! Ellis i wastrafl'n arian mewn etholiad diangen- I'hnitl. Y n" me v trie vn un or thai mwyaf mean v gvyrhaeyretholiad am dano! Yn ffodus, m thi)vdd Mawrth, priodwyd Miss Rendel, merch hynaf Mr. Stu?t 'Rendef, A Mr. Goodhart, cym. ?wd o Goleg y Drindod, yn Eglwvs Sant MWofiret, We-tminster. GwasMaethM y T\«yaoy Albert Victor, un o gyfeillion Y pnod&b, fel best man.' Yr oedd lliaws maw o !;vfeH'? y teulu vn bresen- no! yn eu plith Arglwydd Hudeley a'i briod, a Mr. a ilrs. Henry Richard. 0 d.n ofal Mr. Thomas Jones, un o'r cenhadon Cymreig, yr oedd IIwsin ?o"?J?" edd Cymreig-nn o h.nynt mor hy"????'_ MtodM o'r cyf?M m?ma.i'? gyMeh,' Y" th. nosnt gan Mrs. Rendel yn ei phreswylfod yn Wfiite- hall Gardens.  Edith 'Yynne gyng. her<)d yn y Stcu;wfLy H?m?nM?wy? ? Miss lal'Y Da\'Ícs, MI'. Ben Davies, Mr. Dyfed « William, Mr. John Tli?iii" l,eii,is .N l r. Liieu (l'meel'dd G1falÙr), ae eraill. ^Rhoddir canSeth uXl' gan y beirniaid Seisin id ?n?d Miss Hannah Jones yn n"hyngherdd diweddaf efrydwyr y ???M?My<??<