Baner ac Amserau Cymru

ME. T. E. ELLIS YN NOLGELLAU. I rONKl)T>I<;TON. I G wnaeth eich gohebydd, yn ei advoddiad o gyfarfod Mr. Ellis yn y dref hon, un camgymmeriad ag y byddai yn ddy- munol iddo gael ei gywiro. Pan ofynodd un o'r gwrandawyr i'r ymgeisydd beth oedd ei farn ar bwnge yr helwriaeth, chwanegai eich gohebydd—' Oododd y boneddwr, gan ddy- wcy.1 mewn attebiad, ei fod ef braidd o'r farn ei fod wedi hysbysu ullwaith yn gyhoeddus y dylai pob un sydd yn cadw ceidwad helwriaeth gael ei saethu.' Prin y rhaid dy- weyd wrth neb sydd yn adnabod B[r. Ellis nadywyndebyg y buasai efe yn euog o ddefnyddio ymadrodd mor ddi- chwaeth. Y geiriau a ddefnyddiodd efe oedd y rhai can- lynol: Yr wyf yn meddwl fy mod wedi dyweyd yn gy- hoeddus unwaith o'r blaen, y buasai yn dda genyf, o'm rhan fy hun, weled pob un a fuasai yn cadw keeper yn cael ei Ac fe dderbyniwyd y sylw gyda chymmeradwy- aeth mawr. Ydwyf. &c". Dolucllau. 0. R. I

LL AN WDD YN. I FONEPDIGION, I Ymddangosodd ysgrif yn eich BANER, o dan y penawd I nchod, ddydd Mercher, Mehefin 16eg, gan eich gohebydd fl'd'.lttn. Byddaf yn wir ddiolchgar os goddefwch i mi ofyn ychydig o gwestiynau i Mr. Wddyn> pa rai, fel yr I ymddengya i mi, a llawer eraill, a godant yn naturiol oddi I wrth ei vserrif. 1. A fedr eich gohebydd brofi fod amaethwyr Llanwddyn 'yn dcchreu agor eu Uygaid ae ymysgwyd, gan edrych o'u cwmpas am ffordd o waredigaetli?' 2. Pa beth ydyw rheswm eich gohebydd dros wrthod ci ybwyll am y gormes annaele a ddangoswyd at rai o den- antiaid Dwytfrwd, a hwythau o fewn cylch ei adnabydd- iaeth, a'u tir yn mcddiant Corphoraeth Llynlleifiad, yr un mOlld ag y mae Bryngwyn Isaf a Bryngwyn Uchaf ? 3. Pa beth a gymmhellodd eich gohebydd i fod yn fwy mamvl gyda Bryngwyn Uchaf mwy na Bryngwyn Isaf? Attebiad buan a'm boddlona, os yn foddhaol. Ydwyf, &c., I SANT WDDYN. I

I GORLLEWINBARTH SIR DDINBYCH. I FONFni)T(iION, I Yn y FANGK am ddydd Mercher diweddaf, gwelais air ar )' pwngc uehod. gan un It eilw ci hun yn T. IV., Gclhfor.' A With ei lythyr ydoedd ei ryfeddod fawr fod neb yn meiddio 'fflangellu' y Milwriad West. Ond paham y synai T. W. Onid ydyw y Milwriad West yu haeddu y oiydd ? Ai nid efe oedd cadeirydd y cyfarfod hwnw yn Ngwrecsam a pha enw priodol a geir ar y cyfarfod hwnw heb law cyfarfod Toriaidd? Yr oedd T. W, yn cyfeirio at Dafydd yn rhifo y bobl (pa bertbynaa oedd rhwng hyny a'r AtilwrioAl West, nid ytlwyf yn gwybod). Ond dyged T. IV. i'w gOf y dywedodd Dafydd hefyd am ryw bobl-' Na ,ddeued fy enaid i'w cyf- rinaWi.' Felly, yn sior i chwi, nid ydyw etholwyr Rhydd- frydol sir Ddinbych yn foddlawn i'w cynnrychiolwyr fyned i 'gyfriiiach'y Tori,,iiil. A 'syiied' T. W. neu beidio,'y ffaith ydyw, pe buasai rhyw Ryddfrydwr yn dyfod allan yn N'byn y Milwriad West yn yr etholiad preaennol, buasai yn lied sicr o'i orchfygu; o herwydd y mae corph yr etholwyr yu ei erbyn. Ac er i'r Milwriad West ddeall hyny, nid ydyw wedi gwneyd dim hyd yn hyn er dadwneyd yr hyn a [wnaeth. Fe wyr y MiL West pa beth ydyw teiml- adau etholwyr Rhyddfrydol Rhuthyn, Llanrwst, Colwyn Bay, Abergele, Llangollen, &c.; ac yn ngwyneb hyn, ar ba dir y buasai yn ecniM yr etholiad? Y gwirionedd yw, y mae y Milwriad West wedi siomi yn ddirfawr y rhai a weithiodd yn egniol drostro yn etholiad cyffreWnol 1885; ac yn eu plith, fel y gwyr y Mil. West, yr oedd yr ysgrif- enydd yn un o'r cvfrvw. Y mae yn wir fod yn rhaid i ni ganiatau i'n cynnrychiol- wyr gael rhyddid barn a rhyddid ymadrodd; ond etto, nid ydynt i arfer y rhyddid hwnw yn groes i farn y mwyafrif o'r rhai a'u hanfonodd i'w cyrint-yehioli. Ac hefyd, rhaid cofio mai un lied ieuangc fel aelod seneddol ydyw y Milwr- iad West; ae mewn pethau yn gyffredin yr ydym yn 'np?dwl i'r bachgen ymddwyn fel bachgen a phan wedi !lIynd yn wr, mewn pro<]ad ac ymarferiad, disgwylir iddo ro( di pethau y bachgen lieibio, ao actio mwy o'r dyn. Ac MHy yma; ni ddymunem ar un eyMf ddyweyd dim yn isel 'y "i y?; ond etto, nis gellir anghoSo y ffaith nad ydyw oli(I (tall ''?? blwydd oed fel aelod aen- ?'?nL'?? ??? '? yr ochr arall i'r sir ddyn lla-wn 'deuniiw'f?,1'0edi sef, y Gwir Anrhyd. G. 0. Mor? f XTo "?' eisieu 'A. S.' yn gadeirydd i'w cyfarfod ynNit;wrwS fwy naturio1 ^d;YDt g''y"mcmyfearryhddy?y?/?? ??'?"?? fwy naturlO I. ;¡:n r'M hon. Y", aelo(i alithy4erldus Bydd 7n .ynnryoMoHy rinach.' ()" sn.. "? '? aethai 'y dyn' i'w 'cyf- "^t!Dirll'0lWr yn Ninbyoh, eymmer- wyd bar? ?.?'?'"?? y? Ninbyoh. cymmer. lly,l .?Y 11111'3'Rflif 1 ile 08 ?M yno fod y mwyafrif ldai^dy RIFOBSDyYM^ N^s?t> dd hyny i sefyll. Cafwyd y inwyafrif o bigid y Mi 1. IVest, ae yr oedd yntau yn fodd- 'a. hy.y; ae Yr oedi byny yn deg. On 1.1 n ll'{ dywyll iawn i ni ydyw, paham na ?it?J'y??'? "??' yr egwyddor yna yn y senedd ar yr Ymran.) ar fesur 31r. Gladstone i'r Iwerddon? I Mwydd?J ? y,?'?f"t mawr 0 Ryddfrydwyr o blaid Mr. L I (iladsti i iip- i ? <adst. ''?'' s? y"° gyda'r Ueiafrif o'r Rhyddfryd. ? i? y ?'Md, 'i roddi braieh i blant Lotac felly, ? c??od.t)? ? ?" ?'' ?''? ar yr hen wron. A hynod F liuir Jach ydynt o'r ys?lyfaeth 0 nid Toriaid mwy, ond ) ";n". "'b?yr! (,ie,;?siorUndebwyrl ByddantbeUaeh mewn undeb Wu gilydd i ladd pob cais at bob diwygiad a threfn. 1'a fodd y disgwyliwn yn Ngbymru am ddiwygiadau lleol tra y bydd ein haelodau seneddol Gladstonaidd yu gwario eu nerth ar estroniaid' Hands vff, boys The ilrand Old illait is mutiny Chwaieu teg i'r Gwyddel gael trin ei foch a'i datws ei hun, a chivaler yr Eglwys oddi wrth y Uywodraeth yn Nghymtu. Rhodder mesur tiroedd teg i'r byd, a llawer o iesurau angenrheidiol eraill. A'r holl freniniaethau a dreulir, A'r delwau falurir i'r llawr'. Ydwyf, &c., Colwyn Buy, Cor. 2il. MOSES WHUAMS. I

PAHAM Y MAE'N BERYGLUS RHODDI I MESURAU EITHAFOL 0 YMREOLAETH I'R IWERDDON? FoNEODlGIOy, Pan y mae gwladweinwyr galluocaf a gonestat yr oes yn methu cydweled ar bwngc yr Iwerddon, cydoddef eu git- ydd, gan roddi perffaith ryddid i bob dyn draetliu ei farn, heb ei ddifrïo na'i erlid, ydyw dyledswydd Rhyddfrydwyr. Y mae'r egwyddor o Ymreolaeth yn sicr o ennill goruchaf- iaeth; ond y cwestiwn ydyw, trwy ba gynllun y gelIir ei chymmhwyao yn yr Iwerddon, fel na byddo iddi (mewn gwlad yn cael ei rhwygo gan yrnraniadau) beiyglu rhyddid bywyd' a meddiannau y trigolion? A ddylid rhoddi mesur cyflawn o Ymreolaeth iddynt ar unwaith, ynte ai onid mwy doeth a fyddai goddef iddynt gael yr awenau yn raddol, fel y byddont yn profi eu hunain yn gymmhwys i'w defnyddio? Hyn sydd sicr; sef, mai yn raddol y mae cymaeitnas weai ysgogi yn mlaen yn mhob cyfeiriad arall. Gan fod y pwngc hwn wedi ei godi i'r gwynt, a chan fod 85ain o aelodau Gwyddelig wedi penderfynu llwyr ddyrysu peiriant llyw- odraeth gynnrychioliadol, lhaid eymmhwyso yr egwyddor; ond yr ydwyf yn cwbl gredu y dylid gwneyd hyn gyda r gochelgarwch mwyaf, am y rhesymau canlynol 1. Am y gwn mai nid Gwyddelod pur o ran gwaed ydyw trigolion yr Iwerddon; ond fod yn eu mysg lawer o gan- noedd o filoedd o Saeson ac Ysgotiaid, a bod yn aanichon- adwy trosglwyddo y wlad i ddwylaw y brodorion heb ys- beilio hiliogaeth y bobl sydd wedi ymsefydlu yn eu mysg ar wahanol adegau o fewn y chwe chanrif diweddaf. Prawf- ion o darddiad cymmysglyd y trigolion :— 'The people of Ireland are a very mixed race. The native Irish were Celts, but they were mingled with Danes long before the time o William the Conqueror. When Henry II., with the help of two popes, laid hold on Ire- land, he did not really conquer it. In time, the native, or Celtic Irish got back much of the land they had lost; but the race of English settlers was not driven out. Many learned to speak Irish, and used Irish laws and custom. In the time of Henry vil., English law was only obeyed for twenty miles round Dublin," and in a few towns on the coast.' 'In the time of Henry VIII., the English Church ceased to obey the Pope; but the people of Ireland liked the Pope better than the King of England, and a difference of religion made matters worse between the two countries. Queen Elizabeth, the head of the Protestants of Europe, conquered Ireland, but did not convert the Irish.' 4 James I. settled a great many of his own Scotch sub. jects in the North of Ireland. Most of their descendants are Presbyterian Protestants like their mitlx and men in Scotland. 'The Protestants of Ireland are mostly descended from Englishmen or Scotchmen, who went over within the last 350 yeais. The Roman Catholics consist of the native Irish (mixed with Dams), and of the descendants of those English who went over during the 350 years between Henry n. and Henry viii.5 Gwel Irish History in a nut- shell, tu dalen 11. 2. Am nad oedd y brodorion yn ceisio amaethu y tir, end yn ei adael yn anialweh ac yn fawnogydd, ond fod yr ym- sefydlwyr Saxonaidd ac Ysgotaidd trwy eu hyni, eu medr- usrwydd, a'u diwydrwydd, wedi cau allan lawer o ranau anial a gwyllt o'r wlad, a'u gwneyd yn diroedd cynnyrchiol a ffrwythlawn. Cyn iddynt hwy fyned yno, nid oedd corph mawr y tir yn ddim ond prairie land; sef, gwyllt heb ei gau allan, na'i ddigaregu, na'i aredig, na'i arloesi. Prawf.- 4 Three centuries ago, when Great Britain became Pro- testant, the Irish continued Catholic. The Catholic Powers tried to crmh the Reformation by fire and sword. In their efforts against England, Spain, France, the Pope, or who- ever he might be, found constant allies in the Irish. To lose Ireland would have been fatal to us. It was indispen- sable to us to keep our enemies out of Ireland. f To hold it by a military force did not suit our institutions. The country itself was an uncultivated desert of bog and foreat. Elizabeth, James I., and afterwards the Long Parliament, planted Ulster, and in part Leinster and Munster, with Protestant colonies, to hold the native Irish in check, and cultivate the land. Where they have been industry has thriven, there have been orders peace, and prosperity. The rest of Ireland has remained in beggary and raggedness.1 Dyna dystiolaeth Mr. Froude, yr hanesydd, awdwr History of England, 12 vol., ac awdwr The English, in ire- land in the 18th century, 3 t'ol. 8vo, 2p. 8s. Nid oes yn y deyrnas ddyn wedi astudio haues yr Iwerddon yn fwy trwyadl na Mr. Froude. 3. Am mai awydd angecddol am ddiwreiddio hiliogaeth yr ymsefydlwyr uchod o'r wlad, a chymmeryd meddiant o'u tiroedd, ydyw un o'r prif gymmhelliadau sydd yn sym- bylu y dosbarth tlotaf a mwyaf anwybodus yn yr Iwerddon i lefain am Ymreolaeth. Y maetit wedi ceisio gwneyd hyn bedair gicaith o'r blaen. Prawf i. 'The perpetual effort, the perpetual object of the old inhabitants, has been to destroy these MtrMeto'?. They tried in 1598, and brought the Spaniards in to help than. They tried in 1641, and filled Europe with homvr at a massacre which rivalled the murder of the Huguenots in Paris. They tried again under James the n. and Tyreonell, when their Irish Parliament repealed the Act of Settlement, and con- fiscated the estates of nine tenths of the Protestant land- owners. The last attempt, in 1798, began in sympathy with the French Revolution, but on breaking out assumed at once the old form of a struggle between the native race and the Anglo Scotch settlement. We are now in the fifth act of the old drama.1 We are invited To hand over the colony to be ruled by those whom it was planted in Ire- land to controV Gwel llythyr Froude at gyfaill yn Ameri- ca, Mehefin, 1886. 4. Am mai amcan llawer eraill o'r Gwyddelod sydd yn gwaeddi am Ymreolaeth ydyw ysgaru yr Iwerddon yn llwyr oddi wrth Brydain Fawr, a sefydlu gwerinlywodraeth1 annibynol ynddi, heb fod o dan rwymedigaeth i, nac yn dal cyssylltiad &'r wlad hoil o gwbl. Prawflon:- Byddai yn hawdd i mi lenwi tudalenau o ddyfyniadau meithion o areithiau prif arweinwyr y blaid Wyddelig yn yr Iwerddon i brofi mai eu hamcan ydyw rhwygo y Deyrnas Gyfunol, a sefydlu gwerinlywodraeth annibynol yn yr Iwerddon. Safed y darllenydd yn bwyllog a meddylgar uwch ben y darnau a ganlyn o areithiau y rhai mwyaf talentog a dylanwadol o'r aelodau Gwyddelig, a gadawed i'w reswni a'i gydwybod berffaith chwareu teg i weithredu. Cofied mai dyfod o hyd i',)- gwirionedd, a gwneyd cyjuiwnder i bob plaid grefyddol, ac i bob dosbarth mewn cymdeithas, ac nid dilyn yn slafaidd a dall arweiniad Paul, Apolos, a Cephas, ydyw dyledswydd uchaf pob dinesydd. Wele ychydig esamplau o ugeiniau 4 Speaking before an Irish-American audience at Boston, Mr. T. M. Healy, M. P., said -I say that the property of the Irish landlords deserves to be abolished more than the property of slaveholders deserved to be wiped out by the sigu manual of Abraham Lincoln. We believe that land- lordism is the prop of English rule, and we are working to take that prop away. To drive out British rule froiri Ire- land, we must strike at the foundation, and that foundation is landlm,dis)a We wish to see Ireland what God trended she should be—a powerfid nation. We seek no bargain with England. As the Master said unto the tempter, when lie offered him the kingdom of the earth, "Begone, Satan I" so we will say unto them, "Begone, Saxon .Irishman, December 24th, 1881.' lIfr. ParncWs lieutenant is not in the habit of saying less than he means.  Gorey, in the County Wexford, on August 23rd, ,M? Sa, Mr. 0 Brien, M, 1'" said :—' When the complete pro- gramme of the Land League is accomplished, landlordism would vanish from the country, and the soil of Ireland would be free, its people owning no master but the Al- mlghly, and owning no flag hut the firee)i flay of an ndc- pendent Irish nation. Irish Tunes, August 24th, 1885. These are the sentiments of one who we are now told does not want Separation, At a meeting at Crosspatrick, in the County Kilkenny, on October 31st, 1884, attended by Mr. Marum, M.P., the Kev. Mr. Duggan, of Kilkenny, speaking of bailiffs and land agents, said:—'He could not, of course, recommend them to boycott them, because the Crimes Act was in being now-(Iallghter)-biit he would tell them what they could do (cheers). They were not bound to walk with them, or to marry them; but he would tell them what they were bound to do in charity- thcy were bound to bury them. Evening Mail, October 31st, 1884. This is the teaching of a minister of a Christian Church At Nurney, in the County Kildare, Mr. W. Redmond, M. P., said, on February 15th, 1885 Mr. Parnell exhibi- ted no intolerance of men who might be anxious ultimately to liberate Ireland by the sword. At a number of meetings which had lately been held throughout the country cheers had been given for the Mfihdi —(another cheer for the Mahdi)— and he believed that nothing which had occurred for years so much brought home to the English people the bitter fact, and the great truth, that Ireland rryar(lell England as her enemy, and rejoiced at her mixfortunes.'— United Ireland, February 21st, 1885. Will a half measure, like the Home Rule Bill, appease such feelings as these ■ Mr. O'Urien, it. p., at Bansha, County Tipperary, on February 8th. 1885 Kemember, that if our struggle is a long and hard one, the rewards and prizes of victory are very great; prairie rents for the farmers; less than prairie rents, if possible, for the labourers-(cheers)-for all of us a free and happy Irish nation, disenthralled from the long sufferings of centuries, invigorated and illumined with the sacred energy of national independence' (loud and prolonged flpplallse). -United Ireland, February 14th, 1885. Are the men who offer such bribes Patriots or Hireling Agitators i Leading Article in United Ireland, April 4th, 1885:—'An Indian rising would mark the first success of the Russian arms on the frontier. An Irish rising would burst forth on the first signal from a French war-ship. A French diver- sion in Canada would cause the insurrection which Riel has stirred up among the French half-breeds in the far north- west to spread into a conflagration, which would probably raise the French of Lower Canada in arms; and the power of the Dominion Government to cope with such an emer- gency would not be augmented by the Irish-American wids across the frontier.' Remember that Mr. Parnell and Mr. Justin McCarthy are the proprietors of' Uii ited li,ela)? d.' Mr. Redmond, M. p at Neweastle-on-Tyne, on May 17th, 1.885' Why have the Irish people voluntarily and heartily cheered the Mahdi? Chiefly because the Mahdi is the enemy of England, and his men are killing Englishmen. This is a hard and bitter, but most true, fact. (Hear, hear.) "Jhe Irish cheer the Mahdi because he is the enemy of the English It is simply folly on the part of the English people to shut their eyes to the fact, which is patent to the whole world, that the great bulk of the Irish people are up, and in a state of rebellion, which, as my friend Mr. O'Brien said, is merely tempered by the scarcity of ifre-arms in the country.'—United Ireland, May 23rd, 1885. This scarcity of firearms would soon be remedied under Home Rule. Mr. Sexton, at Dublin, on October 14th, 1881' I will not mince my words, and I say that the one prevailing and unchangeable passion between Ireland and England is the passion of hate.Meeting of Central Land League. This is but a tiny stream, drawn off from the vast tide of malevolence and hate that has swept over Ireland. When the state of feeling in Ireland is such as these speeches undoubtedly show it, is it not madness to expose ourselves to the setting up of an independent nation, which may retain for generations, the evil lessons so wickedly and so persistently preached by the Parnellite Party? Is it any wonder that Mr. Gladstone should have said of these men :It is perfectly true that these gentlemen wish to march through rapine to disintegration and dismember- ment of the empire. -Ti-les, October 28th, 1881. 5. Am ei bod yn gwbl annichonadwy i Brydain oddef i'r Iwerddon ddyfod yn Werin-lywodraeth annibynol. Nid ydyw yr Iwerddon ond trigain milldir oddi wrth Loegr, ac ugain milldir o Ysgotland. Blewn unrhyw ryfel a allai dori allan rhwng y deyrnas hon ag un o alluoedd Ewrop, byddai yr Iwerddon at ei rhyddid i gymmeryd plaid y gelynion. Pe byddem mor anffortunus a myned i ryfel ft gwlad yn mha un y byddai mwyafrif y trigolion yn Babyddion, nid oes dim yn fwy sicr na byddai gwlad a thri o bob pedwar o'i thrigolion yn Babyddion, o dan demtasiwn gref i roddi lloches i'n gelynion, ac ymladd yn eu herbyn. Dyma ei hanes:- 'In their efforts against England, Spain, France, the Pope, or whoever it might be, found constant allies in the Irish. To lose Ireland would have been fatal to us. A Catholic proverb in the 16th century said- 'He that would England win, With Ireland must begin.' Gwul Frond's letter. 6. Am y byddai yn anghyfiawnder ac yn greulondeb o'r mwyaf i'r wlad hon drosglwyddo y Protestaniaid a'r Pab- yddion teyrngarol i ddwylaw ac at drugaredd y dynion sydd yn gyfrifol am yr annhrefn cymdeithasol, y llofruddiaethau, a'r ysbeiliadau, sydd wedi cymmeryd lie er pan basiwyd deddf y tir yn yr Iwerddon. Pasiwyd deddf yn y senedd i roddi prydlesoedd i'r am- aethwyr ar eu tyddynod, ac i sefydlu Ilysoedd i benderfynu pa symiau sydd yn gytiawn a theg i amaethwyr dalu fel rhent am en ffermydd; ond er hyn i gyd, y mae y Cynghrair Tirol yn parhau, ac yn annog, ïe, yn gorfodi tenantiaid i beidio talu ond cyfran. ac weithiau ddim rhent i'r tirfedd- iannwyr; a thrwy hyny, ddinystrio eu hamgylchiadau, a dwyn Uawer o honynt i ddygn dlodi. Dywed y Parch. William Arthur fod yn perthyn i'r Cynghrair Tirol 1,700 o ganghenau, ac mai offeiriad Pab- aidd vdvw v cadeirvdd. neu yr ysgrifenydd, i agos bob un o honynt. Ni faidd y tenant Gwyddelig ddim anufuddhau i'r Cynghrair heb wneyd ei hunan yn ysgymmunbeth i'w alltudio o gymdeithas, neu gael ei lofruddio, 7. Am fod trigolion teyrngarol yr Iwerddon, er eu bod yn y Ueiafrif, etto yn llawer lliosocach nag y gellid casglu oddi wrth eu cynnrychiolwyr yn yr Iwerddon. Ni ddymunem er dim gamarwain y darllenydd, ond rhoddi Ifeithiau sym! ger ei tron, fel y gallo ffurfio ei farn ei hunan oddi wrthynt. Y mae y ffigyrau hyn wedi eu cym- meryd o Vacher's Parliamentary Companionum fis Ma wrth, y flwyddyn hon, 1886:- (1). Dychwelwyd 19 o bleidwyr Ymreolaeth bob etholind, am na chaed personau i'w gwrthwynebu. (2). Dychwelwyd 4 o Geidwadwyr yn ddiwrthwynebiad. (3). Am y: siroedd a'r bwrdeisdrefi y bu etholiadau yn. ddynt, pleidleisiodd y rhai a ddaeth yn mlaen i'r etholfan fel y canlyn Dros bleidwyr Ymreolaeth 308,288 Yn erbyn pleidwyr Ymreolaeth 157,604 Yr holl n¡fer. 465,892 (4). Ymae nifery pleidleiswyryn yr Iwerddon yn741,985 (gwêl Statesman's Year Cook am 1885, tudal. 215); ond o'r infer hwn, ni cbafodd ond 465,892, neu 63 y cant, gyfle i ddadgan cu barn ar y pwngc pwysig hwn. (5). O'r rhai oedd yn meddu ar ewyllys a gwroldeb i bleid- leisio, yr oedd 66 y cant o blaid senedd Wyddelig, a 34 y cant yn erbyn. (6). Dywedodd un o'r arglwyddi, mewn araeth yn y Ty yn ddiweddar, fod nifer anferth heb bleidleisio o gwbl. Yr argraph ar fy meddwl yw, mai 14,000, ac nid 140,000; ond gan nad yw yr araeth o'm blaen, ni feiddiaf rwymo fy hun- an wrth y naill na'r llall. (I'iv ba)-Itazt). Ydwyf, &c., Llandinam. D LLOYD JOSES.

ETHOLIAD MEIRIONYDD. FONKIWIGION, Davllenais yn eicli crtliygl ar yr 'Etholiad yn Mtiir- ionyild, yn eicli rliifyn diweddaf, y geiriault gitni.vn han nad pa faint o rym oedd yn nghwvn Ili-, Llovfl y tro o r blaen ynghylch dewisiad Mr. Itoliorf- son, cafodd bob chwareu teg y tro linvn yi- iiii chwareu teg yn gymmliwyx a Mr. Ellis. Ac ni gall- wn gredti y cliwedl a geici yn mhapyrau Linn, ei fod ef am ddyfod allan fel Rhyddfrvdwr UndeUol.' Y mae yn wir nad wyf am ddyfod allan fel Rhyddfrydwr Undebol,' liac fel ymgeisydd o gwhl y tro liwn ac yr wyf wedi gwneyd hyny yn hyshys i fy mhleidwyr trwy y sir. Ond am y chwareu teg' a gefais, dynia y fteittiiau :—Cefais fwyafrif o 405 yn erbyn Mr. Ellis yn y balot gymnierodd le yn y dos- barthiadau polio; ac o'r 177 cynnrychiolwyr yn pertityn i'r Gymdeithas Ryddfrydi", yr oedd 92 wedi en rhwymo gan yr etholwyr i bleidleisio drosof li yn nghyfarfod Dolgellau, ddydd Sadwrn diweddaf, a S.-f dros Mr. Ellis. Gwrthododd pedwar o'r cynnrychiol- wyr oedd yn rhwym i'm pleidio fyned i IMolgellan, na rhoddi exx. proxies i neb arall, o hcrwydd en bod yn bersonol wrthwynebol i mi, a throsglwyddwyd chwech o gynnrychiolwyr I'enrhyndeudraeth gan y pwyllgor yn Nolgellau oddi arnaf li i Mr. Ellis, er mai genyf fi yr oedd y nnvyafrif yn v balot a gymmer- odd Ie yn Miienrhyndriidraeth. folly, yn y diwedd, cafodd Mr. Ellis 91, a minnau S2 o bleidleisian yn niwedd y cyfarfod yn Nolgellau. Barned eich darllenwyr bawl) drosto ei hun. Yr eiddoch, &c., MOHOAN I.i.ovn. Llli, Gorphenaf Sycld, 1886.

ønJx ;on'e;l)Dnlen¡Çt. WEST CARMARTHENSHIRE. UETLEMEN, It appears in a London daily paper (I he Standard ) of this morning that Sir James Lawrence is a can- didate for West Carmarthenshire, in opposition to Mr. Powell. As a native of that part of Carmarthenshire which Mr. lowell represents, I feel great interest in its re- presentation, and hasten to tell the electors who Sir James is-or more accurately was—for it was thought here that he was defunct, as far as his parliamentary existence was concerned. At the last General Elec- tion, this gentleman was a candidate for North Lam- beth, in which division I was an elector. Having forfeited the confidence of the electors in the previous parliament, he was informed that he would not be their representative in a future parliament; and the Liberal Committee fixed upon Mr. Wren as a candi- date. Sir James had become so enamoured of his seat at the House, that nothing would prevail with him to give up the contest. He caused a split in the Liberal camp, and thereby secured the return of the Conservative candidate. He polled less than 700 votes out of an electorate exceeding 8,000. All means were tried to make him change his purpose, but of no avail. On a public platform, lie would with maudlin tears tell the electors he had represented (?) them for 17 years, and why would they not return him again. I never saw a more pitiable sight in my life as the figure he cut in Hawkestone Hall (np. night. He would neither submit to arbitration HOT to a private poll. He forfeited the support of the llev. Newman Hall, who publicly repudiated him, and other influential gentlemen in the borough by his mad conduct. He was forgotten here, and he dared not to appear on any hustings in London; and therefore, he goes down to a small Welsh constituency to follow the same tactics as he followed here. Welshmen you will not be taken in by a wolff in sheep's clothing—a Tory in disguise. Stick to your countryman, who has hitherto represented you, and send the Englishman home. I am, Gentlemen, London. TRUTH.

COLONEL WEST, AND THE DENBIGH BOROITGBS. HALL SQUAUE, DENBIGH, 6th July, 1886. DEAR SIR, So many false remarks are made in reference to Colonel West's conduct in regard to the Borough contest that I desire to say he in no way lends his inflnence against Mr. Barlow; nor has he in any way interfered with the right of those in his service, or employ, or on his estate, to influence their perfect right of freedom of opinion. Had he done so, this would have been in direct contradiction of the Radical creed and as so many are too ready to give him credit for wrong motives and intentions, so that it may not be said that he had voted for Mr. Kenyon or Sir Watkin Wynne he intentionally abstains from recording his vote at all in East Denbighshire and the Denbigh Borough. Personally, I think it a matter for serious regret that those who have so long found seats in Parliament through the sole support of the Liberal party should now take so violent a part in support of the Conservative game; and thus under the name of 'the Empire' forsake, thwart, and almost entirely destroy the opportunity of passing for many years useful and much needed reforms- many of them being absolutely necessary, if this country is to be saved from a most serious crisis so far as the farming in- terest is concerned. And I cannot come to any other con- clusion than that this 'Empire' question is 'half-a-dozen of one and six of the others, so sure as Lord Salisbury returns to power those who believe and follow him will secure their reward in a scheme which will far outbid that ot lllr. uia(is;toneii-I)articuiariy in one point tnat or securing to the Irish Landlords a larger return for their interests, at I fear, the cost of the unfortunate "pwrs y wlad." Yours faithfully, R. HUMPHREYS KOBMTS. THOMAS GEE, ESQ., R. H UMPHRF.Yf! J{OBF:RTS. Chairman of the Liberal Asssociation of the Borough of Denbigh.

1- MfrfgJ1Mlh1- -Ü,øl.- Y METHODISTIAID. TV 17. H R TT ABHRTHTTfl. CYNNALIWYD y Cyfarfod Misol hwn yn Twrgwyn, 3foliefin 24ain a'r 25ain, o dan lywyddiaeth y Parch. John Jones, Ceinewydd. Wedi darllen y cofnodion, a derbyn cenadwr- iaethau o'r eglwysi, penderfynwyd y pethau oonlynol:- Fod annogaeth i'r dosbarthiadau isaf, fel y gwnaed yn y cyfarfod diweddaf 1r dosbarthiadaK uchaf, i gynnal gwyt iau dirwestol o hyn i'r Hydref nesaf, a cheMo parotoi ar en cyfer trwy gynnal cyfarfodydd Ileol. Rhodfroto'.gawr yl- aeth yn y cyfarfod hwn etto i fod yn ffy lawn gyd,Ù' drysorfa sirol. Gan fod eglwya Bethania wedi anfon llythyr i'r cyfarfod hwn yn hawlio i'r Parch. David Davies gael ei gydnabod fel bugail yn y Dyddiadur, caniatawyd hyny iddynt. Gosodwyd ar y Parchn. Griffith Davies, Aberteifi, a David Oliver, Twrgwyn, i fyned I Llechryd i gynnorthwyo yr eglwys mewn dewis blaenoriaid. Darllen- wyd cyfrif eglwys Ceinewydd am y Gymdeith&sfa, a chyf-