Baner ac Amserau Cymru

lr1.Jm. I Nos SADWRN, Gorphenaf 3ydd, I (Oddi wrth tin Gohebydd Neillduol). Yr etholiad.—Ffordd haiarn- Whitland ac Aberteifi. —r chimrtcr se.mwn yn siroedd Morgamvy a Chaerft/rddin. 1 Nid oes angen gwneyd esgusawrt am rtdisgyn yn syw. ar yr etholiad. Tahvyd .Vjmveliad ft ni yn nghorph vr wythnos gan Mr. l'arneli ac Ardalydd Hartington, iio vr oedd areithiau y ddau yn deilwng o r rhai a'i traildodasant, er nad oedd un gymmhanaeth rliyng- .idvnf Ond yr hyn sydd wedi cael dylanwad anms-1 grihafhvy ar feddwl y J wlad ydyw, araeth Mr. Ioiin Blight Yn Birmingham, prydnawn ddydd Ian. Y mae, mewn gwiiioriedd, wedi parlysu yr Ymreohvyr, a'n taraw ft mudandod ac y mae, ar y Haw arall, wedi rhoddi bywyd newydd yn yr Undebwyr. Dros ba cyhvd y pery yr effaitli hon, nis gallaf ddywedyd. Peth arall sydd yn dylanwadu i'r un cyfeiriad ydyw, fod yr etholiad, cyn belled ag y mae wedi niyned, yn gogwyddo o blaid yr Undebwyr. O'r aelodau a ddy- chwelwyd yn ddiwrthwynebiad ddydd Ian, yr oedd- ynt ddau am bob un yn erbyn y llywodraeth. A ehan belled ag y mae yn wybyddus i mi am ganlyn- iad yr etholiadau ddoe (ddydd Gwener), yr wyf yn gweled nad yw y bleidlais Wyddelig yn ddigonol i orbwyso y teimlad gwrthwynebol sydd yn y bwrdeis- dre f Fesur yr Ymreolaeth. Colli tir y mae y llyw- odraeth. Dichon ei hod yn rhy gynnar etto i ni am- canu beth fydd y diwedd ond yn sicr, y mae yn argoeli yn ddrwg am adgyfodiad i'r mesuran meirw. Yr wyf wedi dal o'r dechreu fod teimlad y mwyafrif yn v wlad yn eu herhyn; ond liyddaf yn foddlaAvn i gydnabOlI fy nghamgymmeriad, os prawf y polio i'r gwrthvvyneb. Yr wyf yn hydern na phrawf y Cymry eu hunain yn ffolach a llai gwladgarol na r Saeson a r Ysgotiaid. Cyn y byddo y rhifyn hwn o'r Faner wedi dyfod i ddwylaw l'liaws ei darllenwyr yn y Deheudir, bydd holl' aelodau v bwrdeisdrefi yn y pen hwn i'r Dywys- ocaeth yn gystal a bod wedi en dewis. Y mae Mr. Henry Richard a Mr. C. H. James wedi eu dychwel- yd vn ddiwrthwynebiad dros Merthyr; fellyj hefyd, v mae Svr Hussey Vivian dros ddosbarth Ahertawe. Dydd LInn, bydd yr etholiad yn nhref Abertawe, pryd y penerfynir rhwng Mr. Dillwyn a Mr. Lam- bert, y Tori Undebol. Yehydig o ammhenaeth sydd, os oes dim, nad yr hen aelod a ddychwelir. Dydd Mercher, bydd genym dri etholiad; sef, Caerdydd, Caerfyrddin, a Phenfro. Yn Nghaerdydd, y mae y frwydr yn ofnadwy 0 boetli. ?e wyd l,nol? magnelau trymion, md amgen Mr. PMneU ac Ardalydd Hartington. Nos Fawrth eHo, disgwyhr Mr. Chamberlain i r fwrdeisdref. An- Uawdd dyfalu beth fydd y canlyniad. Y mae y bobl ddyeithr yn tueddu i feddwl y dryllir y gorsen (Reed) sytid yn ysgwyd gan wynt, ac y cipir y pentewyn (Brand) yn tltliogel o'r tan. Dichon, er hyny, y ceidw yr hen aelod ei le. Yn liiwrdeisdrefi Caerfyrddin, y mae y naill ochr a'r llall yn gweithio holl egni, a phob un yn hyderus o gael buddugoliaeth. O'm rhan fy bun, credu yr wyf fi mai Syr John Jones-Jenkins a etholir, Yn Mhenfro, siawns wan sydd gan y bardd, Mr. Lewis Morris. Yr wyf yn otni y caiff efe achos i gyfansoddi galaniad ar 01 yr etholiad hwn. Y Llyng- esydd Mayne, y Tori, sydd yn ymddangos ar y tir uchaf o ddigon. Drwg genyf mai hyny yw y ffaith a chan mai hyny ydyw, nid gwiw i mi geisio ei clielu. Yn y siroedd, nid ydyw yrymdrechfa n.or galed yn un man ag ydyw yn sir Aberteili rhwng Mr. Davies a Mr. Rowlands. Y mae amryw o'r gweinidogion ar eu goreu yn ceiaio perswadio pobl sir Aberteili i ,vm- wrthod n'u hen aelod, a rhoddi eu hunain yn "aw y cyfreithiwr, nen y bargyfreithiwr a ddylaswn ddy- wedvd. Hyd y gwelais i, ni ddarfu neb pnoed roddi ei hun i fyny i gyfreithiwr na chafodd Mhos i edifar- hau yn cldwys o herwydd hyny. Gwyr yn ceisio asgwrn i'w bilio ydyw y cyfreithwyr 011; ac nid ydynt yn foddlawn ar fwyta'r cig heb fwyta'r mfir hefyd. Barnu wyf li fod pobl sir Aherteili yn hirach eu penau na tliallu eu hunain ar drugaredd ac ewyllys da bar- gyfreithiwr. Beth a wyr Mr. Bowen Rowlands am anigvlchiadau amaethwyr a llafunvyr sir Aberteili ? Chwi wyr Ceredigion, ymogelwch rliag y Lehaid, y Prydderchiaid, y Willian.siaid, y Roderickiaid, a chynelyb i'r rhai hyn. Aberthasoch lawer er mwyn eydraddohleb crefyddol i'r Gwyddelod yn y flwyddyn 1868, gan feddwl y caech gan Mr. Gladstone yr un peth i chwi eicli hunain vn fnan wed'yn. Yr ydych heb ei gael ganddo hyd yn hyn, ac heb gael eymmaint ag addewid am dano. Os mynwch c, ivi gael eich iawnderau gan Mr. Gladstone, rhaid i chwi wneyd fig ef yn hollol yr un fath ag y gwna y Gwyddelod fig ef-eidrechu. Nid ydyw y Gwyddelod yn helpu y Cymry i gael dim sydd yn angen arnynt; eu hunain ydyw y cwbl ganddynt hwy. Rhyddfrydwr da ydyw Mr. Davies, Llandinam ac y mae, nid yn unig yn Rhyddfrydwr, ond yn vhyddfrydig. Nid oes wr arall yn Nghymru ag y mae pobl sir Aberteifi mor ddyled- nsiddo. Byddynwarth ar Ynmeillduaeth y sir os na ddychwelir ef gyda mwyafrif aruthrol. Y mae Mr. Bowen Rowlands goruweh dyweyd dim am dano fel bargyfreithiwr; ac ar ei ran ei hun, y mae yn golled iddo na wnai rhvw etholaeth y gymmwynas fig ef o'i osod yn y senedd. Fel ymgeisydd am yr an- rhydedd hwn, y mae yn llwdn sydd nryfarchnad er's tro, ond yn ffaelu pasio. Daeth i ben rhywrai fod pobl sir Aberteili yn ddigon not ac anwybodus i brynn yn ddrud ledfegyn sydd yn wrthodedig gan bawb eraill, yn enwedig os ceid gweinidogion yr efengyl i'w gynnyg ar werth. Ond nid arfer pobl yr hen sir enwog ydyw prynu porchell mewn ewd. Tebyg y mynant y waith hon hefyd bwyso y llydnod; ac o'n pwyso, hwy a gflnt yr hen contractor ddeng waith a thrigain yn drymach na'r barrister. Bydd y wlad, gan hyny, yn disgwyl y rhoddir i Mr. Davies o leiaf fwyafrif o dawy Jil ar ei wrthwynebydd. Yn Ngorllewinbartn sir Gaerfyi-tiain, y mae rhyw Ryddfrydwr Undebol o'r enw Syr J. C. Lawrence wedi dyfod allan i wrthwynebu Mr. W. R. H. Powell. Prin y mae yn angenrheidiol dyweyd y caiff ddy- chwelyd i Lambeth heh gael ei neges. Wedi y ewbl, efe a deifl y dyn bach' t gostan afreidiol. Y mae ethohad i gymmeryd lie hefyd yn Neheu- barth Morganwg, canys y mae Mr. Jos. Mowatt, Rhyddfrydwr Undebol, wedi dyfod allan i wrthwyn. ebu Mr. A. J. WiUiams. Nid wyf yn gwybod fod un tebygolrwydd i Mr. Williams golli i sedd. Dywedir fod Mr. MaiHand yn sicr o fuddugoliaeth yn Bryeheiniog. Üwrthw'neir Ylltlt11. gan Undehwr o'r emv Mr. Bickersteth, 0 sir Amwythig. Syr R. Green Price a Mr. A. J. Wtlsli-v cyntaf yn Gladstoniad, a'r diweddaf yn Dory—sydd yn tynu am y dorch yn sir Faesyfed. Yn ol y papyrau rori- ft Mr. Walsh ydyw y dyn ond pa ddal sydd arnynt ? Nid wyf wedi gweled iiemawr ar yr ochr arall. I ^Dyddiau cyntaf o'r wythnos, bu y Milwriad Rich yn avolygn y darn newydd—a'r lieii ddarn hefyd, o ran hyny—o ffordd haiarn Whitlami ac Aberteili, dros y Bwrdtl Masnach, a chafodd ei foddloni, ineddir. Pa bryd yr agorir y fiordd hon drwodd i Aberteifi, nis gwn ac fe allai lias glvyr neb arall, canys hyd yn hyn, y mae pob rhagfyncgind wedi ei broti YII anghywir. Goreu oil i'r cyhoedd po cyntaf. Yr arian sydd ar ol, y mae'n debyg. Pan ddelo pob peth yn barod, y niae cwinni y thwt Western yn niyned i'w chymmeryd oddi ar law y cwmni sydd yn ei Lla] yn awr. Yn Chwarter Sessiwn sir Forganwg, a gynnaliwvd ddydd Ian a dydd Gwener, fcraddodwyd John Davies, ffermwr, a Jenkin Harries, gliiwr a ffermwr bychan, i naw mis o garchariad gyda dialed waith, am ladrata defaid, eiddo Richard Evans, ger Llantrisant.——Au\ ladrata oriawr yn Canton, traddodwyd William Condon, mihvr, i liedwar mis o garciiariad gyda chaledwaith. Am drosedd cyflelyb yn Abertawe, dedfrydwyd James Bowen i wyth mis o garchariad a chaledwaith. William Jenkin Russell, hefyd, o'r un dref, a ddedfrydwyd i'r un gospedigaeth am cliwe uus, am godi deg swlit o arian trwy awyll. Ded- frydwyd amryw eraill i'w carchartt am wahanol dros- eddau. Cymmerodd y Mri. Walter Smyth a William Harries, Merthyr, y IÍwon arferol fel ynadon i'r sir. Yehydig o ddim pwysigrwydd oedd yn chwarter sessiwn sir Gaerfyrddin, a gynnaliwyd yn Llandeilo, sessiiv ? sir Gaerfyrddin, a g 91r. D. Long-Price, Tiii-y- ddydd Iau. Pennodwyd Mr. D. Long-Price, Tal-y- llyehau, yn drysorydd y sir, yn lie Mr. John Thomas, Llanvmddyfri. Cymmerodd y boneddigion canlynol y 11 won fel ynadon i'r sir:- Y Mri. William Thomas, H. C. Buckley, Castellgorfod; W. J. Buckley, Pen- y-fai; R. Gorring Thomas, Llannon; A. J. W. Stokes; E. H. Bath, Allt-y-ferin R. E. Jennings, a C. W. Jones, Caerfyrddin.

Y BRAWDLYSOEDD CUWARTEROL. SIR FON. Cynnaliwyd y frawdlys chwarterol hon yn Bean- maris, ddydd Mercher diweddaf, o dan lywyddiaetl. y Cadfridig Hughes. Cymmerodd y Mil. Marshall, Towyn Lodge, Caergybi; a Mr. John Matthews, Amlwch, y lift fel ynadon sirol. Llongyfarchodd y eadeirycld yr ushel-reithwvr am 'i 'yr -a,,hel-reitli-,Yvr aiii nad oedd yno unrhyw garcliarorion yn aros eu prawf; ae yr oedd wedi digwyddfellyynyfrawdlyschwarterol flaenorol. Sylwodd y eadeirydd, hefyd, yn ystod y 30ain o flynyddoedd yr oedd wedi bod yn ynad hedd- wch, mai dyma y waith gyntaf i ddau chwartei'olyn- ol ddigwydd heb unrhyw garcharor yn aros i gael ei bvofi—digwyddiad oedd yn adlewyrchu llawer o glod ar drigolion M6n. Cadarnhawyd yr areheb a wneid yn y frawdlys chwarterol ddiweddaf i godi cyflog ysgrifenydd yr heddweh i 200p., a rhoddwyd awdurdod i wario Ii 01 ar ffordd Caergybi. Derbyniwyd y cyfreitJiiau lleol fliwygiedig yngIJn a pheiriannan ymsymmudol a bicycles, fel yr argymmhellid hwy gan Fwrdd y LIyw. odraeth Leol. Adroddodd y Prif gwnstabl-- Mil. Thomas-fod crwydraeth ar yehydig o gynnydd. Nid oedd unrhyw garcharor yn aros ei brAwf yn y frawdlys chwaith a ehyda'r eithriad o yehydig aehosion oglefri arddefaid, yr oedd y sir yn rhydcl oddi wrth aliechydon heintus. SIR CAERNARFON. Dechreuwyd gweithrediadau y frawdlys hon yn Nghaernarfon, ddydd Iau. Cymmerwyd y gadair gan Mr. Lloyd Edwards. Yr oedd yno nifer liosog o yn- adon y sir yn bresennol. Wedi i adtoddia.d y Prif- gwnstabl-y Mil. Ruck-gael ei ddarllen, cafodd ei fabwysiadu, a gosodwyd yr Heddgeidwad Evans, yr hwn oedd wedi cyfarfod d dam wain, ar restry swydd- ogion oedranus. SIR FFLINT. I DECHREUWYD gweithrediadau y frawdlys lion yn y Neuadd Sirol yn Wyddgrug, ddydd Mawrth, pan y trefnid y gwahanol achosion oedd yn dwyn cyssyllt- iad a'r sir. Yr oedd nifer lied dda o ynadon wetli ym- gynnullyno. Mr. J. Scott-Bankes a lywyddai. Cym- merodd Mr. E. H. Wain, Fron Hall, Wyddgrng, y lift, fel ynad heddweh dros y sir. Wcdi hyny, cafwyrl adroddiadau y prif gwnstabl a'r surveyor. Yn mysg pethau eraill, pasiwydfod dau heddgeidwadchwaneg- ol yn cael eu pennodi i fyned i Rhyl yn ystod misoedd yrhaf, ac yr oedd Dirprwywyr Trefol Rhyl yn barod i ganiatau 36p. tuag at y gfet chwanegol hono. Profwyd y carcharorion ddydd Mercher. Llongyf- archai y cadeirydd yr uchel-reithwyr am fod cyn- nifer o honynt wedi dyfod ynghyd, ac nad oedd yno ond dau achos yn aros i gael eu profi, pa rai na chym- merllsent lawer 0 u hamser. Siaradodd y eadeirydd yn gryf yn erbyn rhoddi elusenau i grwydrwyr. Cyhurlrlitl Thomas William Hughes, 73ain mlwydd oed, garddwr, Llanelwy, o ladrata tap pr6s, gwerth Ss., eiddo gwarcheidwaid Undeb Llanelwy, ar y 4ydd o Mehefin diweddaf. Erlynid gan Mr. P. A. Roberts, yn cael ei gyfarwyddo gan Mr. J. Llewellyn Browne, cyfreithiwr, Rhyl. Cydnabyddodd y earcharor ei enogrwydd, a dedfrydwyd ef i chwe mis olafurcaled. Francis Nicholson, 17eg mlwydd oed, a James Leak, 18eg mIwydd oed, y ddau o Gaer, a gyhuddid o ladrata 26ain o sachau gweigion, gwerth 15.?., eiddo Mr. Thomas Benion, ffermwr, Sealand, ar yr 17eg o Mehefin diweddaf. Cydnabyddodd y ddau eu heuog- rwydd o dderbyn nwyddau oedd wedi cael eu lladrata. Dedfrydwyd Nicholson i ddau lis o lafnr caled, a Leak i lis o lafur caled. Dydd Gwener diweddaf, enwyd ymgeiswyr am fwr- deisdrefi Fflint, yn y Neuadd Drefol, yn Fttint, pan yr oedd yr Henadur Alfred Dyson, maer, yn bresen- nol fel returning oiffcer. Estynwyd pump o bapyrau ar ran Mr. John Roberts, Bryngwenallt, Abergele, a dau i Syr Henry Mather Jackson, Llantilio Court, Abergafenni, sir Fynwy. SIR DDINBYCH. AGORWYD y frawdlys hon yn Rhuthyn, ddydd Ian, o dan lywyddiaeth y Cadben Griffith lloscawen. Der- byniwyd cymmeradwyaeth yr Ysgrifenydd Cartrefol i bennodiad Mr. Bernard Lewis fel ysgrifenydd yr ynadon yn Ngwrecsaiu a Iihiwabon. Pennodwyd pwyllgor perthynol i'r sir a bwrdeisdrefi Gwrecsam, Dinbych, a Rhuthyn, o dan Aliechydon ar Anifeiliaid. Bu y llys yn ystyried goliebiaetliati oe<ldynt wedi dderbyn oddi wrth y Llywodraeth gyda golwg ar gyf- newidiad yn y tfil i'r heddgeidwaid, cynnyg gwobr- wyon, a maddeuant mewn aehosion nad oedd y troseddau wedi cael eu darganfod, a symmudiad tros- eddwyr. Cymmerodd yr Anrliyd. G. T. Kenyon y llw fel ynad heddweh dros y sir. Gwnaed gostyngiad o 10p. y cant yn nghyflogau holl ysrifenyddion yr ynadonynysir, oddieithrCeryg-y-Drmdion. Cyflwyn- ^lTh^l 0 50?. i weddw yr Heddgeidw?d Hug?,, j Dyd.l Gwener, profwyd yr achO>\ion canlynol Ll.a.nrhl\1&dr. Sarah Elizaùeth Kelly, 18eg IIIlwydd oed, a aydna.  0 a(l&el ei phlentyn, pil\ 111\" oed, yn Ngwresca.m, Mehetin 8fed. Dedfrydwy(I hi  ddau lis o lafur ealed. C.eorge Smith, 3lain mlwydd ?' f gl". huddid o Mra.M. pedwar tlowlyn, T.o.n, W,,tiliNyriglit, )'Il cl,ys c 1, ? „. Ham J\IIopp, JJurton, ? ho?Mu, &c., ei(l(lo Davies, Uwrecs?. Dedfrydwyd ef i ct.?c nn, ? iafur caled. 1\ SIR FHYCHEINIOG. Yn Aberhonddu y cynnelid y frawdlys ch\vattev<>| lion, ddy.ld Mawrth. Llywyddid gan byr .1. I, Bailey. Treuliwyd rlian o'r dydd i drafod ln&tcrioii cyssylltiedig a'r sir. Ni chafwyd true bill yn erbyn John Price, llaf\invr yr hwn a gyhuddid o ladrata cot, gwerth Ip. eiddo Richard Merchant. 'J Cydnabyddodd Daniel Price, Hieg mlwydd ONI pMntiwr, ei enogrwydd o ladrata 22?. !k Ii'. 0 ?l?. v Cefn Coed, ar F ]ieg 0 Fai, eiddo D?vh) \il iiams. Dedfrydwyd ef i hCllwar diwrnod ar „ garchariail. | SIR FAESYFED. CAFWYD cyfarfod gorlawn a brwdfrydig yn Trpfy. I elawdd, nos Fawrth, i gefnogi ymgeisiaeth Syr H. Price, yr ymgeisydd Gladstonaidd dros sir Faosyfoi. Cymmerwyd y gadair gan Mr. I. D. Rutler. (iofyn- ai Syr it. G. 'Price i'r cyfarfod, ai' nirl gwell oedd iddynt gehiogi Mr. Gladstone yn ei ymdrechion i roddi heddweh allwyrldiant i'r Iwerddon, a gosoil i fyny undeb gwirioneddol yn Ile un tt'ngiol yn y wlad hono. Wedl i amryw ltyddfrydwyr aiddgar gym. meryd rhan yn y cyfarfod, pasiwyd penderfyniad nn. frydol o ynnidiriedaeth yn Syr Kichard yn nghanol cymmeradwyaeth n)awr.

 f Ullife ?MM? Collais un cyfle i anfon gohebiaeth, a ninnau yn nghnol amgylchiadau, digwyddiadau, a newyddion hyuod o ddyddorol. Cauais fy niweddaf pan oeddia yn i)ghanol lionililt croesawiadau y fintai ymoliwiliadol. awld rfau ardthng- | osiad yn Khrerawson, ae yr oedd eraill I adiiyn. Motltl > bynag, cyn dyddiad y nesaf, yn Moriah, cyrhaclhlodtl long Bonwr Lewis Jones, gyda rhai o s ydlog-oll 'ffordd haiarn.' Bu efe a'r swyddogion yn cipdreraio (Iro, lwybr cynnygiedig y cledrau, fel erbyn dydd yr fvyl yn Moriah, gyda chroesaw llawen llwyddiant yr ymchwil, yr oedd derbyniad croeaavvus ein cydwladfawr; ac ar lieu byny, yn y 'cwrdd' hwyroi, mewn pwt o araeth, dailgan- odd y peiriannydd ei fod wedi ei foddhau yn drwyaill yn y j rhag-gynllun :—ac yn ol pob tebyg, y byddent wedi agor y 1 deugain milldir cyn diwedd y flwyddyn hon. I'ol y gallech j gredu, y mae y teimladan yn hoenus iawn; ac yn ol poh .rgoel, y mae amser da ger Haw i ni yma. Yn awr, man. vlwn yehydig. „ i y Gamlas Ddeheuol. I Dau auaf yn ol, dechreuwyd hon yn egiiiol; ond daeth tymmor hau a'r cynhauaf i luddias gyru yn mlaen. Yn y gauaf diweddaf, nis gallwyd gwneyd dim, gan fod y dyrnu I wedi para hyd adeg dechreu aredig, &c., &-c. Erbyn di- wedd y cynhauaf eleni, yr oedd cnwd ysgafn yn rhwyddlian egwyl, a'r prinder dwfr ddioddefodd ami faes, yn peii I 1 -1.1.. _11. -_1. L_ d paroarwyaa ce?m?ti i roam ewwuu nmn; au eiuyu nyu, y i mae gweithio egnM arni. Khyw deimlad od yw ar ran y j cymmydogion hyn na ddele gwlawogydd mawr am /is nen ] ddau, tra y mae ein lianifeiliaid braidd yn dioddef gan brinder orfa. I ]Flln sych i orphen y gamlas, meddant; 'neu os daw lleithder, ymfoddlonir ar sierwydd codiad yr afon.' Y mae ami i dyddynwr wedi cymmeryd gwat/i can punt o waith ffosio, ac heb neb i'w gyflawni ond p\ hunan. At y dasg fawr, y mae gan y mwyafrif raw ceffyl, gyda pha un y cliriant ymaith tua deng waith gymmaint ag a deifl dyn a rhaw. Ar hyn o bryd, penderfynant roddi I pob gewyn ar waith, er mwyn agor tua deng-milldir-ar- hugain cyn diwedd y gauaf. jI I Cloddio Aur. I Y mae y clefyd melyn' hwn yn boeth iawn y dyddiau hyn. Nid yma-eyffiniau y Wladfa, dealled y darllenyd,l, y cloddir yn awr. 0 gulfor Magslhaen i dueddau yr afon GallegOB. Ac adtoddir chwedlau anhygoel am y doraeth a gafodd ami un yno ar y cyntaf, cyn i'r llywodraeth ymyryd & gosod y fro o dan y Ddeddf Fwnawl. Erbyn hyn, dy- wedir fod yr holl arfordir yn yr ardaloedd hyny wedi ei gymmeryd. Ceir llawer o aur ar y traeth. Y mae yma yn awr ddau a fuont yn gweithio yno, ac yn prynu heidiau » wartheg i'w cwmni gyda chynnyrch eu hennillion. Y mae adroddiadau y ddau hyn wedi creit ysfa enbyd mewn nifer i fyned yno am yehydig o tisoedd; ac y maent yn parotoi i gycliwyn. Yr un pryd, y mae y rhai oedd yn y flntai tua'r Andes yn sicrhau fod eystal arwyddion yn nharddiadau y Gnmwy ag a adroddir o froydd y Culfor, ae am fyned yno yn y swanwvn. V Ffnrdd Haiarn. Erbyn hyn, y mae gwyddonwyr y cwmni yn dechreu nodi allan orsafau deupen y ffordd, a nodi y llwybr am rai milldiroedd. Cymmeradwya y prif wyddonydd waith ein cydwladwr, y Bonwr E. J. Williams, yn y cynllulI; a deallaf ei fod mewn safle uchel eisoes yn y swyddogaeth. Kymthegnos yn ol, aeth y prif yn ol i'r brif ddinas gyda'¡' Bonwr Lewis Jones, i orphen ysgrifau y trosglwyddiant, BonWr IA!WIS JOnles, Williams, Llwyd ap lwan, a Griffitli, gan adael y Bonwyr Williams, Llwyd ap Iwan, a. Griffiths, i )'rll yn mlaen 1\'1' mesuriadau. Cyn cychwyn, dywedai y prif (Sir. Bell) ei fwriad i ofyn i'r llywodraeth am hawl i wneyd deugain milldir bob blwyddyn i gyfeiriad yr Andes, o dan delerau tebyg i'r rhai sydd ganddynt am y darn hwn. Dengys hyn fod y wlad yn ei foddhau. Trallod. Yn nghanol y prysurdeb o bob tu, un boreu cyrhaeddodd dau frodor ar neges o gyfiiniau yr afon Negro, wedi gyru yu enbyd am saith niwrnod, gyda pliellebr i'r Rhaglaw. Am ddiwrnod nis gallodd y Rhaglaw egluro; eithr cleallwyd mai trist oedd y newydd. Trallodwyd pawb o honom pan wybuwyd mai ei wraig a fuasai farw yn sydyn, 0 dan effeithiau y newyddion drwg am golliant y fintai; ac yna, yn sydyn, y newydd gwir eu bod oil yma yn ddiogel. Cafodd liaws o lythyrau cydymdeimlad oddi wrth berson- au, ac o wahanol gyrau y Wladfa, pa rai a'i cysurent yn ei adfyd. Ysgrifenodd attebion cynnhes iawn. Y mae hyn yn ddolen newydd euraidd yn ein cyssylltiadau swyddogol. Cymmaint ydyw y gwahaniaeth a achosa dysg a diwylliant gyda chynnheddfau naturiol boneddwr. Os symmudir of o'i swydd yn ystod newidiad y Weinyddiaeth, yr hyn sydd yn awr ar ddigwydd, bydd y Wladfa yn sicr o deimlo colled. Aeth y Rhaglaw, hefyd, tua'r brif ddinas, yn yr ager- long, gan gymmeryd John Evans, yr arweinydd ymchwil- iadol, gydag ef. Yn ei lythyr at yr Arlywydd Koca, yn liybby-ii Fkm ei ddychweliad diogel o'r Andes, dyry gym- meriad neillduol o dda i'w gymdeithion Cymreig. Tra y mae efe yn awr yn y brif ddinas, bydd ei ddylan; wad gyda y ffordd haiarn yn bwysig. Cyn cychwyn oddi yma, parodd oedi adeiladu rhai swyddfeydd dros dymmor, rhag y digwydd i Borth Madryn ddyfod yn bwysicach na Threrawson. I Yr Ealwm Babaidd. Canol mis Mawrth, gosodwyd careg sylfaen yr adeilad hwn, gydag amryw ddefodau gwasanaeth. Rhoes y Khag- law anerchiad, yn yr hon y dywedai:—' Bellach, gall y deunaw aelod o Eglwys Rhufain sydd yn preswylio yma ddisgwyl meddu eglwys i addoli megys y mae gan grefydd- wyr eraill y Wladfa.' Prin y disgwyliaswn ddadganiad o gyfartaledd o'r fath mewn araeth yn ngwydd y canon ei hnnnn I „ Y Parch. William Roberts. n I- Cyrhaeddodd yntau yma yn yr a g"r'ou a grybwyHw? & ch?fodd dderbynmd cynnhes gan bA-b ac )'T h?wdet. iaeth Fethodistaidd, yr oedd ei weled wedi glanio yn Uawenydd avbenig. Pregethodd yn Nhrerawson y Sabbatu