Baner ac Amserau Cymru

MARWOLAETH DRWY FRATHIAD OATH. 0 DDEUTU tri mis yn ol, brathwyd llengcyn 17eg mlwydd oed, o'r enw Walker Murgatroyd, yn byw yn Willesden, pedair milltir o Bradford, gan gath. Clafyehodd mewn canlyniad, am beth amser; oncl ymadferodd i'w iechyd a ihoender arferol drachefn, a dilynai ei waith bob dydd hyd ddydd Iau, Ionawr 13eg, pan y cwynai ei fod yn glaf. Gwrthodai eymmeryd dim meddyginiaeth, a myned waeth- waeth yr oedd. Dychlamai rhag gweled dim dwfr am gryn amser cyn ei farwolaeth. Yr oedd ei ddioddetiadau yn angerddol, a hawddaeh dych, ymygu na darlunio yr ystumiau ymgreiniol, ar agweddau cynddeiriogwyllt a wnelai. 0 ddeutu canol dydd, dydd Llun, Ionawr 17eg, yr oedd mor ofnadwy fel yr oedd yn rhaid ei strapio i lawr wrth y gwely rhag iddo frathu rhywrai o r bobl oedd mor hunan-ymwadol ag aros i wassnaethu arno.

DRYLLIAD Y "CLIFTON" YN I NGHAERGYBI. YMCHWILIAD Y BWRDD MASNACH. I)YDD Liun, Ionawr 17eg, ogorwyd ymchwiliad i'r aehoa o barthed i'r Uestr barg uchod, yr hon a redodd i'r traeth yn Machwy Rhosneigr ar Ian Ynys }fDn, ar eyfisol. ??'' '? ?dv? ?ysy?y?Medig o'r boneddigion canlyno1 :-y ??rC?eral Hughes; y Parch. R. Jones-Hugh Trevor Parry, .'rG?bemaid Jones-HugheL,, 'a, White, ? .yMsteddwyr morwr. Ronal d s on' s 01. ymddang??,'i Mr.   Hughes (y Mri. Barber  dr? yBw?lM?ch.yucael ei gytarwyddo gan Mr. Samons, 0 gyllid-dy Caer- gybi, a Mr. W. Jones dros y Cadben Jacob, mei.tr y Clifton. y Sf Hughes a ddywedodd fod y CUfton.yn farg o 473 tynell ac wedi ei hadeiladu yn Y nys y Tywys. og Edward yn 1867 ac wedi ei ehofrestru %r ol hyny yn Liverpool. G»™d i Pernambuco am Liverpool ar y 24&in 0 fis edd! gyda Hwyth J o gotwm, siwgr, copr, efisgy ereiU_yr oU yn pwyso tua 400 tywil. 09dd ei dwylow yn rhifo 13 o ddynion galluog, ac yr oedd pob peth yn myned yn mlaen yn hyfryd hyd nes y dyaesodd at lanau Cymru. Y Calf oedd y tir cyntaf a wel- wyd ganddi; ac ar y dydd olaf o'r flwyddya ddi, weddaf, gwnaed goleuad Kinsale, a thynjvyd allan gynllun o'r llwybr oedd i'w deithio ynmhellach am bedwar o'r gloch y prydnawn hwnw. Am ddeuddeg o'r gloch ddydd Sabbath, Ionawr 2il, llongyfarchodd y meistr, James Jacob, lestr oedd yn teithio i lawr ar hyd y sianel; ac aeth ryw gymmaint allan o'i ffordd er mwyn cael gwybod ganddi pa bryd y gwelsai hi dir ddiweddaf. Yr attebiad, mor bell ag y gellid ei ddeall, oedd, mai am wyth or gloch y boreu hwnw y gwelsai hi dir ddiweddaf. Yr un dydd, gwelodd y Clifton Oleudy Tuekar, arhywbampDen chwemilldir yn mhellach nag ef. Gwelodd Oleudy Blackwater ar ol hyny, a newidiwyd cyfeiriad y llestr tua'r gogledd. Yn yr hwyr y' *iSabl)atb, gwelai Oleudy Ynys Enlli o fewn chwe milldir o bellder oddi wrthijacar ol bod yn y golwg felly am awr neu ddwy, collod(I yr olwg arno yn llwyr o ddeutu deg o'r gloch. Bu yn hwylio felly heb yn wybod iddi ei hun ymaa thraw ar hyd yr eigion-weithian tua'r dwyrain, a weith- iau tua'r gogledd; ac o fewn 'ugam munyd i ddau o'r'gloch; boreu ddydd Llun, Ionawr 3ydd, rhed- odd i'r traeth yn lighreigiau Rhosneigr, yn Machwy Caernarfon. Yr oedd yn oaol ei addef fod y cadben wedi cymmeryd cyfeiriad rhy ddwyreiniol, a'r cwestiwn i'w ystyried gan y llys oedd, A oedd y cadben wedi bod yn ddigon gofalua i sylwi ar y cyfeiriad yr oedd y llestr yn hwylio iddo, canys yr oedd yn ymddangos nad oedd un east o'r Ilwybr, cyfaddas wedi ei gymmeryd or's tri neu bed war diw mod cyn i'r Hong redeg ar y traeth;" ac "A oedd, ai ynte nad oedd, yn ofynol ei fod yn cym. meryd mwy 6 ofal mewn rheoleiddio cyflymdra y llestr yn ol fel yr oedd y gorlanw yn cario, canys ymddengys fod y llestr, pain aeth ar y traeth, yn hwylio gyda'r cyflymdra mwyaf, dan ei llawn hwyliau, a'r gwynt yn chwythu cyfeiriad de- orllewinol. Joseph;Curtis, y prif fadwr, a ddywedodd fod y cadben, o fewn tuag awr csyn i'r llestr daraw yn y traetb, wedi rhoddi gorchymyn i'r cwrs gael ei newid, a'i fod yntau ar y munydau y tarawodd y llong yn y creigiau yn eymmeryd sylw o hyny, ac yn trefnu pa lwybr a gymmerid. Clywsai y cadben yn ewyno ar y ewmpawdau, nad oeddynt yn gweithio yn briodol, o herwydd, fel y credid, y llwyth o haiarn oedd is law iddynt. Yr oedd y cadben a'r dwylaw yn eithaf sobr. Thomas Brown, brodor o Norway, ac oedd ynun o'r gwylwyr pan darawodd y illestr; William Ben- nett, yr hwn oedd wrth yr helm; Thomas Parry, a John Brown, morwyr; a Henry Baker, yr is. gadben, a roddasant eu tystiolaethau. Yna dvwedodd Mr. Jones jy jbyddai iddo, heb law y Cadben Jacob, alw pedwar o dystion yn mlaen. Yna gohiriwyd yr ymchwiliad hyd DDYDD MERCHER.

YR ACHOS 0 HERWHELWRIAETH YN MON. YN yr ynadlys yn Beaumaris, ddydd Sadwrn, Ionawr 15ed, gwysiwyd Richard Williams, Ilafur- wr, Ty'nllan, Llangwyllog, pa tm oedd yn y carchar er's cryn amser, ar y cyhuddiad o ymosod ar James Powell, ceidwad belwriaeth yn ngwasanaeth y Cadben Pritchard Payner, gyda bwriad i'w niweid- io yn farwol. Yr oedd Dr. Brisco Owen, Mr Vlassey, a'r Cadben Thomas yn bresennol. Ym- ddangosai Mr. Allanson yn ddadleuydd dros y diffynydd. Yn iforeu ddydd Gwener, Rhagfyr 3ydd, pan glywodd yr erlynydd ergyd yn cael ei gollwng yn ughyfeiriad y lle yr oedd y carcharor yn gweithio, efe a aeth yno; a chafodd gadarnhad i'w ammheu- aeth flaenorol wrth ei weled yn dyfod allan o wrych. Wedi iddo fyned at y gwrych, canfu siaced berthynol i'r carcharor; ac wedi ei chodi i fyny a'i droed, efe a welai ddrylt yn ddau ddarn wedi ei gadw yn ei llogellau. Rhoddodd yr erlynydd y darnau wrth eu gilydd, a gwaghaodd ef o'i gynnwys; a chan fod y carcharor yn gwadu mai ei eiddo ef oedd y dryll, yr oedd yr erlynydd ar ei gymmeryd ymaith gydag ef; ar hyny, tarawodd y carcharor ef yn ei ben gyda nerth A'r "rhaw oedd ganddo yn gweithio, a cheisiodd gael y dryll wedi hyny oddi arno. Yr oedd yr erlynydd hefyd yn cario dryll llwythog gydag ef, a phob un o'r barilau yn hanner gollwng (half cock); ac er attal rhag cael ei daraw eilwaith gan y carcharor, daliai y stoc tuag ato, a tharawodd yntau y stoc ddwy waith a'r rhaw; a than ddylanwad y tarawiad eyntaf, torodd y cock aswy ymaith, a disgynodd y llall i lawr, ac aeth yr ergyd oedd ynddo allan, a.thrwy gliln aswy yr erlynydd. Ar ol i'r ergyd fyned allan, tarawodd y carcharor yr erlynydd drachefn yn ei ben a'r rhaw, a tharawodd ef ddwy waith yn ei ddwyfron hefyd, gan ei daflu ilawr. Wedi hyny, aeth ar ei liniau ar ei gorph, cripiodd ei wyneb, a thyngodd y lladdai ef, ac y tynai ei lygaid o'i ben Yna yr erlynydd, ar ol hir ymdrech, a Iwyddodd i'w dagu, fel y gollyngodd ei afael o hono; ae wedi IIwyddo i godi, cipiodd ei ddryll gydag ef, a chan osod ei droed ar ddryll y carcharor, bygythiodd y saethai efe ef os eyffyrddai fig ef neu y dryll ddim yn ehwaneg Yna rhedodd y careharor ymaith, a llwyddo l yr erlynydd i hobian ymaith cyn belled a'r pars. ady, o ba le y oymmerwyd ef adref mewn cerbyd. Dr. Evans, Llanercliymedd, a ddaeth at yr erlyn- ydd yn mhen dwy awr ar ol y digwyddiad, a thystiai yn y llys ei fod yn dioddef yn fawr gan friw wedi ei achosi gan ergyd o ddryll. Yr oedd yr ergyd wedi myned yn gwbltrwyei glftn, ae yr oedd goleu i'w weled wwodd, a bu yn gwaedu, mwy neu lai, am bedair awr ar hugain. Y carcharor, yr hwn a gadwai yr hyn oedd gan. :ddo i'w ddyweyd mewn amddiffyniad, a draddod. iwyd i sefyll ei brawf yn y frawdlys. Derbyniwyd meichiafon am ei ymddangosiad yno. «■»—

Y mae gobeithion yn cael eu coleddu y bydd i'r Ellen o Beaumaris, yr hon a aeth i'r lan ar y creig- iau ger Dundrum Bay, yr wythnos ddiweddaf, gael ei dwynjyn ol yn ebrwydd. KHESWMDROS FARW.—Yr oedd George-brawd yr enwog David Garrick-yn ofalua ntillduol o hono; ac wrth ddyfod i mewn i'w ystafe-1 wely, gofynai bob amser, "Aees gan Dafydd fy CiWu 1" Pan y Rofyn. wyd pa ham yr oedd George wedi marw mor foan ar ol ei frawd enwog, fe sittebid, "Yr eedd ar Dafydd ei eisieu." YE YSBBYD.—Aeth oreadur ynfyd at oGTeiriad y plwyf, a dywedodd, gyda gwyneb hir, ei fod wedi gweled yabryd. Pa bryd ao yn mha le?" gofynai y gweinid- og. "Neithiwr," attebai y dyn ofnus, "yr oeddwn yn pasio heibio yr eglwys; ao yn sefyll ar ochr y mur y gwelais y ddrychiolaeth." Pa fath oedd ei ffurf I" gofynai yr offeiriad. "Yr oedd yn ymddaugoo, fel pe bussai ar ff urf asyn mawr." "Dos adref, a phaid a dyweyd y stori wrth neb arall, "ohwanegai yr offeiriad; "ni welais erioed ddyn mor ofnua a thi, yn cymmeryd dy ddychrynu gan dy gysgod dy hUll!" t

GYVALLTER DDEWRFRYD: NZIV, I TALU Y PWYTH I'R MOR- YSBEILIWR. I PFINNOD II. "PAHAMyrydyoh mor ymarhous, eneth ffol'" llefai Arglwydd St. Claire wrth ei ferch, gan ym- drechu darostwng ei ddigofaint yn mhresennoldeb y pendefigion a'r pendefigesau oedd wedi ymgyn- null o'i hamgylch. "Pa beth yw y mater gyda chwi, ferch ? Gwyddoch, fy mod wedi gosod fy mryd ar yr hyn yr ydym yn myned i'w gyflawni yn awr. Cymmerweh eillaw, De Vere; eich dyweddi chwi yw hi. Yfwch chwitbaa ei hiechyd da, fy nghyfeillion. Yfwch hir oes a llwyddiant i'r par ieuangc." Boddwyd ei eiriau diweddaf gan floedd o gym- meradwyaeth byddarol; end pan oedd y fanllef wresog yn darfod ymaith, wele chwerthiniad dir- mygus a dieithriol yn tori allan o ganol y gwahodd- edigion ymgynnulledig; a chwerthiniad a barodd ■arswyd a dychryn i fwy nag un galon oedd yn y JIe. Ile.11 Yfwch yfwch yn ddwfn, gyfeillion ebai yr un llais garw ag oedd yn chwerthin yr eiliad fiaen- orol; "ie, yfwch eich gwala o'r gwin rhuddgoch, Hei, gwydryn yma i minnau! Gadeweh 'i ni oil yfed hir oes i'r Arglwyddes Miriam, y brydferthaf o'r rhai prydferth yr anwylaf o'i rhyw ieehyd da yr Arglwyddes Miriam, gwir ddyweddi yr hwn yn unig a all ennill ei cbalon I" Darfyddodd y cochni oddi ar ruddiau ein harwr- es mewn eiliad; aeth unwaith yn rhagor mor wyned ag eira Salmon; ae oddi rh.wng ei gwefusau cein- wych, clywid dolef ysgafn yn diangc ond aeth ae) ei thad mewn moment i wiego caddug dudew han- ner nos. Pwy sydd yn meiddio sarhau fy merch i fel hyn ?'' gwaeddodd St Claire, gan daraw ei law ar garn ei gleddyf. Tyred yn mlaen, ddyhiryn llwfr; pwy bynag ydwyt, cyn i mi ddyfod a dy lusgo allan o'r man yr wyt yn ymguddio ynddo." Ar air eich arglwyddiaeth, welefi," attebai yr un llais dwfn, cryf; a'r foment nesaf, wele yr ym yrwr dieithriol yn gwneuthur ei ymddangosiad ar y grisiau marmor. Agorodd y pendefigion, a'r pendefigesau ofnus, le a ffordd iddo i ymwthio yn mlaen, gan syllu arno gyda theimladau o arswyd annisgrifiadwy. Pwy bynag ydoedd, yr oedd yn ddyn o ymddang osiad hynod—yn dal a lluniaidd o gorph ei aelodau yn gadarngryf mal eiddo un o'r ymladdwyr a bwystfilod yn y chwarenfeydd Rhufeinig er's talm ei ysgwyddau yn gvfryw na fuasai gan yr hen Er- cwlff arwraidd ei hun gywilydd arddel perchenog. aeth ynddynt; mewn gair, dynoliaeth berffeithied- ig ydoedd yr un a safai ger bron y dorf nrddasol ar risiau palasdy Clifton y noson hono. Cuddid ei wyneb gan fwgwd, neu fasc tywyll, end yr oedd ei farf hirllaes, ddu fel y tran," yn weledig, athrwy dyllau y mwgwd fflachiai gyda goleuni o'r bron goruwchnaturiol bar o lygaid mawrion disglaer Wrth ystlys y dyeithrddyn hefyd crogai cleddyf parod at orchwyl, ac yn y gwregys a amgylchynai ei ganol, canfyddid dagr finiog, ft r hon, yn ddiau, y gallasai ei meddiannydd gyflawni gwrhydri. Wrth edrych ar y ddryohwlaeth-eanys o dan yr amgylch iadau prin y gallai ymddangos yn ddim amgen—nid rhyfedd fod y gwesttywyr wedi eu dala gan ar- swyd. "Yr wyf yn dyfod, fy arglwydd," meddai; "ar eich cais a thra yn dywedyd hyn, fflachiai ei lygaid tanllyd gyda'r fath danbeidrwydd a gwyllt- ineb, nes oedd y pendefig trahausfaJch ei linn yn methu claI eu pelydrau. "Yr wyf yn dyfod yn mlaen i roddi attalfa ar y dyweddiad annheilwng hwn, ac i osod sel a gwystl ar ael arddunol eich merch a'i gwna hi yn eiddo bythol i mi, ae nid i'r Arglwydd De Vere, fel y mynech chwi." A thra yr oedd y gwahoddedigion yn edrych arno mewn distawrwydd, ac fel pe wedi eu hcelio wrth y llawr, efe a dynodd Miriam yn dyner tuag ato, gan osod ei fraich o amgylch ei chanol. Yr wyf wedi dyfod," meddai drachefn, yn yr un llais gorddwfn a phenderfynol. Yr wyf wedi derbyn eich gwystl chwi, fy arglwydd; dyma fy ngwystl innau." Rhoddodd gusan ar dalcen yr eneth brydweddol. Ymdaenodd math o gryndod dro3 yr arglwyddes am funyd ond yn lie ymgilio oddi wrth y dyeithr- ddyn mewn dychryn, hi a ymnythodd yn fwy yn ei fynwes, fel pe yn cael ei hattynu gan ryw ddy- lanwad nas gallai ei wrthsefyll. Ond pa beth ydyw yr erchfloedd yna sydd yn ymgodi o fysg y dyrfa foneddigaidd y foment y tynodd efe ei wefusau oddi ar ei hael ? Ar ganol ei thalcen gityn y mae ysmotyn rhudd- goch, cymmhurys gyjfelyb i ystaen gwaed Cynddeiriogodd y tad pan welodd yr ysmotyn cochliw tu hwnt pob gallu i lywodraethu ei deiml- adau. Ar amrantiad, dadweiniodd ei gledd, a'r foment nesaf fflachiai y llafn disglaer yn llewyrch egwanaidd y Iloer. e g "Drylliwch y mwgwd oddi ar wyneb y dyhiryn, gwaeddai yu gryg!yd, mewn digofaint oedd yn ar- uthr. "Ymosodwch arno, gyfeillion; gwyliwch ar eich eneidiau rhag iddo ddiangc; rhaid i mi gael gwaed ei galon yn iawn am y sarhad ofnadwy hwn! Ownewch ef yn ysgyrion cyn symmud o hono oddi ar y fan, y dyhiryn anfad ganddo!" Gyda'r gair, yr oedd ugain o gleddyfau noethlym- ion yr un mor ddisglaer wedi eu dadweinio. Dilyn- wyd hyn gan waeddiadau benywod, a chyffro Babel- gymmysg cant o leisiau yn crochfloeddio oil ar un- waith. Ond yn nghanol y cythrwfl dychrynllyd, safai y dyeithrddyn herfeiddiol yn ddiysgog a di- gryn, er fod arfau marwol yn ei amgylchynu, a'u carnau yn nwylaw dynion a sychedent am ei waed; a chynddaredd tad digllawn yn dy heu am ei ddinystr diattreg. Yn wir, ni ddarfu iddo gymmaint a gwneuthur cais i ddadweinio ei gleddyf ei hun yr oil a wnai ydoedd gwasga Miriam yn dynach i'w fynwes, gan sibrwd ychydig o eiriau yn ei chlust. Ni chlywodd neb pa beth a ddywedodd efe wrthi, ond yr oeddynt oil yn gallu gweled ei bod yn dir- grynu dan ddylanwad ei ymadroddion feI-pe buasai ei anadl yn deitio ei bywyd ymaith. Teyrnasai ing annhraethadwy ar ei gwynebpryd gwelw; a chan roddi cipdrem o anobaith gwyllt ar ei thad a Be Yere, hi a oddefodd iddo ei chyfodi yn dyner oddi ar ei fynwes, a'i gosod i sefyll wrtk ei ochr. Yna, dyna lais digofus y tad yn disgyn unwaith yn rhagor ar glustiau y dyeithrddyn, yr hwn yr oedd y mwgwd yn aros fyth ar ei wyneb. Ddiafol ymgnawdoledig bloeddiai y tad dig- ilawn diosg dy fwgwd, omd S mor wired a bod einioes ynot, trywanaf fy nghleddyf yn dy galon "Yn ol, ynfyttyn!" gwaeddodd yr ymyrwr beiddgar ar hyn; Be ag amnaid ei law, gwnaeth i'r gwahoddedigion gilio yn eu hoi. "Gwrandewch yn fanwl, fy arglwydd, pa beth yr wyf jn myned i'w ddyweyd, chwanegodd yn oeraidd a digyfrro "mi a ddaethum yma heno i hawlio y benaenges hon fel fy nyweddi fy hun. Fy eiddo i ydyw, de- ailed pawb, ac nid De Vere a phan fynwyf fy hun, deuaf yma drachefn i'w chymmeryd oddi arnoch am byth." Dyrchafodd St. Claire ei gleddyf, gan ei anneln at wddf y dyeithrddyn, Yn ei gynddaredd, buasai yn sicr yn ei drywanu i'w galon hob rithyn o bet" rusder. Gwaeddodd y gwahoddedigion am i'r mwg. wd gael ei dynu oddi ar ei wyneb ond cyn i hyny gael ei wneyd, daoth Arglwydd De Vere yn mlaen gyda'i gleddyf noeth yn ei law; a chan sefyll AT Iwybr y dyeithrddyn, dywedodd ;— Adyn melldigedig I" meddai, "yr wyf yn dy adnabod a chan droi at y gwahoddedigion, efe a waeddodd, I I Lieddwoh ef, gyfeillion, os gwna sym- mud cam o'r man y mae ynddo. Yr wyf yn gwybod yn awr pwy ydyw; nid amgen y bradlof Ni chafodd hamdden i orphen y frawddeg cyn bod cleddyf y dyeithrddyn wedi ei dynu o'i warn, ac yn taraw yn erbyn cleddyf ei arglwyddiaetb. "Fy arglwydd I" meddai, gan droi at St. Claire; ai hwn a fyaech yn ddarpar wr i'ch merch Ed. rychwch, rhoddaf fi ddyweddi iddo ef-ha, ha I" Dywedodd ryw air gydag adgasrwydd angerddol mewn sibrwd distaw wrth De Vere a'r foment nesaf, trywanodd y l'afn disglaer hyd y earn yn nwyfron y pendefig anffodus. Eiliad wedi hVBY, machiai y cleddyf drwy yr awyrgylch drachefn, a'i lain yn goeh gan waed, gan ei chwyrnellu o amgylch ei ben, tra y cwympai yr uchelwr i'r llawr heb gym- maint ag ochenaid, yn gorph marw Dewch yn mlaen yn awr bob un o honoch a feiudia, efe a floeddiodd, gan ruthro i ganol y pen- defigion dychrynedig. Aeth trwy eu canol fel meUten ddeifiol; a chyh bod adsain erch waeddiadau brawychus y pendefig. esau wedi darfod o'r awyrgylch, yr oedd y dyeithr- ddyn beiddgar a dirgelaidd wedi diflanu o'u golwg ull. Yn y fan, rhathrasant oil ar ei ol, i'w attal a'i ladd eyn diangc e hono. Ond yr oedd efe wedi naymed hwnt eu cyrhaedd; a safai Arglwydd St, Claire uwch ben corph marw ei gyfaill, a'i ferch yn gorwedd yn ddideimlad wrth ei draed, ac yn yniddangos fel pe wedi marw, gan mor welw a lionydd yduedd. (I barltau).

Y BANGO CYNNILO. CYNNALIWYD eyfarfod blynyddol Bangc Cynnilo y dref hon (Dinbych) ddydd Iau, Ionawr 13eg, o dan lywyddiaeth Thomas Hughes, Vsw„ Ystrad Hall. Yr oedd yn bresennol hefyd, y Meistri Richard Williams, T. G. Lunt, Thomas Evans, J. Davies, J. loyd Roberts, A. E. Turnour, H. R. Hughes, ac Eyton Williams, yr ysgrifeuydd. Darllenwyd llythyr oddi wrth Dr. Hughes yn hysbysu ei fod yn analluog i fod yn bresennol. Darllenwyd adroddiad archwilwyr y cyfrifon, a chymmeradwywyd a llawnodwyd y eyfrifebau at y dirprwywyr am ostyngiad ar y ddyled. Ym- ddtlogusal oddi wrth y cyfrifon mai y swm oeddyn ddyledua" i ariaa-suddwyr ar y ugeinfed o fis Tachwedd, IS/5, oedd 6,584p. 118. Ic., yr hyn oedd yn ehwaneg o gryn dipyn ragor yr hyn oedd ar ddiwedd y ilwyddyn 1874. Darllenwyd llytliyr oddi wrth beriglor Dinbych, yn dyweyd ei fod yn ymddiswyddo ar gyfrif gwael. odd ei iechyd, o fod yn ymddiriedolwr. Derbya. iwyd ei ymddiswyddiad gyda gofid. Penderfynwyd fod y bangc i fed yn agored ar ddydd Llun, o 11 hyd 12 o'r gloch, ac ar ddydd Mercher, o 12 hyd 1 o'r gloch Mr. John Davies a gynnygiodd ddiolchgarwchi'r eadeirydd, ae eiliwyd ef gan Mr. Evans, a phasiwyd ef yn unfrydol.

I Y BONT FWYAF YN Y BYD. HYD yn hyn, y Victoria Bridge sydd yn cael w hystyried y bout fwyaf yn yr holl fyd. Y mae ei hyd yn 7,000 o dreedfeddi, neu 2,333 o latheni o hyd. Y mae yn cynnwys un ba o 330 o droed- feddi, a phedwar blva ar hugain ereill yn 242 a droedfeddi o hyd bob un, Buwyd am chwe blyn. edd yn ei hadeiladu, a chyfanswm y gost oedd 1, 260, 000p. Yn awr, pa fodd bynag, y mae y Montreal Daily Witmss, am y 9fed cyiisol, yn cynnwys yneillduol- ion o'r cynlluniau a barotoisid gan Mr. Legge, CF, er adeiladu pont arall, fwy na'r Victoria Bridge o gryn lawer, ac i'w galw y Royal Albert Bridge, yr hon sydd i' fod dros afon St. Lawrence, yn Montreal, ac ychydig yn is i lawr na'r Victoria Bridge. Y mae y bont hon i gynnwys lie i'r ffordd haiarn fyned trosti, ffordd i gerbydau a throliaa, a llinelllo ilramffordd, a llwybr troed hefyd. Bydd o ran ei hyd yn 15,500 o droedfeddi hyd fesurol, neu o fewn ychydig i dair milldir. Bydd iddi un bwa rhwng 500 a 600 o droedfeddi i daflu dros y sianel forwrol yn yr afon, ac o 130 troedfedd o uchder uwch law y gorlanw ar ei oreu; pum bwa o 300 troedfedd bob un yn yr un uchder a'r cyntaf; pedwar o 240 troed- fedd yr un, a 51 o honynt yn 200 troedfedd yr un. Yr amcangyfrif o'r g6st o'i hadeiladu yw 4,000,000 o ddoleri, neu 800,000p. Bwriedir dechreu ar y gwaith o'i hadeiladu y gwanwyn nesaf, a bydd y gwaith yn parhau am dair blynedd.

Y TRI SENEDD-DY. Y MAE J'ryslythyrau Reuter, dyddiedig Ionawr 14eg, yn datsgos i ni pa fodd y mae pethau yn cael eu cario yn mlaen yn senedd-dai Awstria, Hungary, ac America Y mae y T £ Uchaf o'r Reichsrath, ymgynnull- edig yn Vienna, wedi bod heddyw yn dadleu y mesur o barth i'r sefydliadau mynachaidd. Gwrth- wynebid y mesur gan y Cardinal Schwarzeuberg, Abbot Liebsch, Abbot Helfersterfer, a'r Count Leo Thun. Gwnaeth Herr Von Lichteufels araeth wresog yn ei ffafr, ac yr un modd y gwnaeth Gweinidog yr Addysg Cyhoeddus. Yna cynnyg- iodd Abbot:Liebsch fod i'r Tj1 basio heibio iddo at yr hyn oedd wedi ei osod i'w drin y dydd hwnw (order of the day) ond gwrthodwyd ef, a phenderfynwyd myned yn mlaen gyda'r ddadl ar wahanol adranan o'r mesur. Ya y Tj Isaf o'r llywodraeth Hungaraidd,,ym- gynaulledig yn Pesth, dygodd Gweinidog y QyUid fesur i mewa yn awdurdodi y llywodraeth l droi heibie 22 000 000 jlorms tuag at yr ail hannsr o'r llogau, gyda'r amcan o dynu i lawr y ddyled wladol. „ Yn Nhy y Cynnrychiolwyr yn yr Ullol Daleith. iau, ymgynnitiledig yn Washington, methodd Mesur Ehargofraith( .Amnesty) a phasio trwodd, am fod yn ofynol cael dwy ran o dair o'r inwyafrif o'i blaid."

Y BACHOiif OWTBDD.—Yn mhen yohydig ar ol i'r gwas bach gael ei ftrflegi, daeth A phar o fotasau i'w feistr un boreu, ac yr oedd coes un o honynt yn llawer hiraoh ar 119,11. Sut y mae hyn yn bod, y gwalcb, nad ydyw y botasau hyn yr un hyd. f" Wn i ddim yn atwr syr," attebai y baohgen; "ond yr hyn sydd yn fy nyrysu i fwyaf ydyw, fod y p&r sydd i lawr y grisiao hefyd ya yr on bembleth 1"

yn dyfod i 15i. lOc., a dim ond 7s.fie. wedi ei dalu am danynt. Morgan William Griffiths-Yr wyf yn cyn- northwyo yn y siop gyda Mr. James. Nid oedd dim eiddo yn cael ei roddi i lawr ar y llyfrau, am mai gwerthu am arian parod yr oeddys yn ei arfer. Cadarnhaodd y dystiolaeth flaenorol. Sergeant Evans a ddywedodd iddo gael ei alw i barlwr Mr. James, lie yr oedd Elizabeth Jones. Yr oedd Mr. James yno, a dywedodd y pethau, ac eglurodd yr achos wrtho yn Gymraeg, fel y byddai iddi hi ddeall yr hyn oedd yn cael ei ddyweyd. Yna yntau a'i cyhuddodd yn ffurfiol, a chymmer odd hi i garchar. Cafodd botelaid o ddiod gref yn ei basged, yr hwn y dywedai oedd wedi ei brynu yn ngwiroty Mr. Downie. Yr oedd yno gydaid o Jigs hefyd, yr hwn y dywedai oedd wedi ei brynu mewn siop fechan yn y dref. Wedi hyny, cyfaddefodd mai yn ystordy Mr. James yr oedd wedi cael y ddiod, a'r Jigs yn ei siop ef. William James, cynnorthwywr arall yn y siop, a ddywedodd iddo yntau sylwi gweled Elizabeth Jones, a gyhuddid ar y dydd Iau a grybwyllid am dano, yn dyfod i'r siop; ac mewn CMityniad i'r hyn a ddywedasai Mr. James wrtho, efe a giliodd o'r siop i'r swyddfa fechan berthynol iddi l'hwng un a dau o'r gloch. Ar ol i Abraham Jones ddyfod i mewn i'r shop, ei fam hefyd a ddaeth i mewn. Cadwodd yntau gyfrif (oyflwynid hwnw yn y Ilys), o'r pethau a ofynodd hi am danynt. Kid aethai neb i'r till ond Abraham Jones. Mr. J. W. Thomas a ddymunodd ar y faingo ddwyn yr achos i derfyniad uniongyrchol, ae nid oedd Mr. James yn chwennych gwasgu y mater yn erbyn y cyhuddedig. Mr. Thomas, yr ysgrifcnydtl trefol, a ddywed- odd na ellid pendorfyau achos o'r fath yn union- gyrchol Cliriwyd yr ystafell fel y cai yr ynadon gyfle i drafod yr achos. Pan ddygwyd y bobl i mewn eilwaith, hysbys- odd yr ynad on mai eu pcnderfyniad oedd traddodi y naill a'r llalll o'r carcharorion i sefyll eu prawf yn y fnuvulys yn Aberteifi. Horbyuiwyd meichiafon am 30p. yr un.