Baner ac Amserau Cymru

CLADDU TRI 0 DDYNION YN B&YDNAWN <My<M Mawrtb, y lO?g cy?cl, d.g- ?ddodd dxmwa'n echrye?wn yn B'omley; hr a- n?h aa?< y mae Bite)- 0 ddyuioa weii bod yn bryaar gfd&'r gofobwyl o dori agontd, Bea yu hytr"ch fM«i)!f 'l"f" y" eytfaen i for ar eMfeddiaeth boneddwr o'r enw Mr. PhiHipt. o fewn thyw hauner mUtd.r o betfdar oddt wrth 01'8af ff,)r.1d h<tiamBfom_ ley. Tua chweoh o'r gtoeh yc y borea, deebreuodd tri o'r cloddwyr, u'r fnwa.a Bityis, HoaBe. a M CMthy, &r y gwaith o daSa y pridd aUsno'r<'«M"y. yr hwc, yn y man hwn, oectd ar y pryd wedi ei dort i'r dyfn(ter i o ddeutu pymthen troedfedd. Aeth pob peth yn miMn yn ¡,ithaf dymuuo) hyd o ddeatu htnaer dydd, pryd, yn hollot aunisgwyliadwy, y dymohwetodd ut) oehr i'r a'oa anferth, gan g!ad(tuy ttMyn M6fDdu<t yn ttytbyrenot dtn y pndd. *n ff,,)rbunus, d'Kwydd&i fol amryw ddymou eredl yn gwaitliio eer ikw, a phM ddeallasaot pa betti a ddntwyddiW. dechrenMant ar y gw?t!) 6 g'o y pridd, a rhyddbaa eu cymdMth'oa o'a peryglm? Hwydd..a .t i g? d.u honynt ?u y? fyw; end p?.ddygwyd hwy i'r wyneb, cMfyddwyde.. bod wedi euniweidio yu do.t. C?d y trydydd, sef, I Horne-dyn hMner o?' mtwydd-hefyd y":? on?? fJw cyn pen ychydig fa ilydati. ?Ti(i oed('? dim wedi M toddi attegu yfUysau yr "ngoriad," i .c ?ddeng?.n.iyr ?.r d''?'"?,?.? ¡ fod v swi? o?ydd diwedd..r wectt pen r dda?r ?J)y?"! y?chwyddc, ? thr?y hyny, y? bobtu.

COLLIANT LLONG, YNGHYD AG I AMRYWOFYWYDAU. I YR oedd gwynt oryf ya chwythu y Sabbath du'edd-, af o'r de.orileRi!1 yu P,I!tla.n: yr hyn a barodd i'r! m6r redM yn uoh..i). TM d)ta o'r gtooh yu y pryd- Mwn, yr oedd yr y<torm yn ei phwyf-t ucb&f, acyr oedd M y pryd yn tet't ac yn darallau. Sylwvd y pr;-d hwnw fod y !!oog feehan, y ,Marie Aute, Cadben D,raild, mewn cyfyngder, ao ya oei<to myned tua'r KOtHawic. Twawodd y HoBH M dra.-thfUtaadeg 11th ar buukin o'f Vao, mewu Ilo a t-iwir Cbea'I Cve. TyModd dau o'r dwylaw y gaU. Meet waredu eu bunaic, a tbaflaeant eu huua'n t r m6)-; ond oymm(,rwyd hwynt ymaitb gan certh y tona, y<n'}. rodd y mor gydaBCtth rhyfeddot droa y Hong. Trwry ogn!ol, mawr, waredwyd p&wb ond y d<iau a codwyd; ao ya mhea htBoer awr ar o) en gWM6du, yr oedd y Uoog wedi myned y& ddrythM. Yr oedd yn rhwym o Dunkirk i Senegal.

COLLIANT Y LA PLATA." On aiwedi, y mM g..e<idw ieuaoga y Oa'ibea ))addew, c'f La Plata, wedi ca :1 ei hysbyaa o hrw. ol.eth ei KW. alc ,.ml!ylcr.;d!m o dan ba rai y cym- merodd ei hrwotaeth )e. Yinddengve ei boi yn oo!eddu ofna.u dirg-,)la6idd M rhyw ddrwg yn b)d, a bod yr innmMuou hyny yn cyfodi wrth Hylwi if y dyddordeb oadd peraoaM yn gymmeryd o'r ty wrth basio; f gllonlynilld, yc oadd wedt bod yu hynoi o bryderua, yn eawedig er pM Mwyd ei baban, i gael fwybol a oeid rbywaa wedt bod yn ymddtddan wrth baaio gyda Uoug ei gIVr. Ihruodd e; meddyff, y Dr. Ifeg8n, ei b id M edi g*va))a digoa i ddat y new. ydd drwg. & phandwfynwyd ni)-negu iddi y gwaeth- <tf' ao yohydig djyddiau yn o), pn yr amtygodd ht etphenderfy"'&i wnenthur y tofytM) yn awyddf!t v HoeaM. aafonwyd &m D.. Fe"ao, yr hwn a fyn. ingodd iddi y newydd mewn B'rdd mor dyner ag oedd yn boMib). D-4tiod(loystalagyvallesicldit3gwyl ;ddi o dan yr amgvtcbiMhu; ao er ei b-'d ya y goHd dnaf, nid ydyw hyd ynn wedi am'nhma ei hiechyc).

ANGHYDFOD RHWNG PERI&LOR A'l GURAD. GWEITHBEDIADAU HYNOD. Y MAE anghydfod anweddus rhwng y perigior, y Patch. H. Veate, a'i garad, yr Hybarch Aroh- ddia-ou (trefedigMthot) Matthias, yn creu cyHrf a theimladau brwd iawn yn NewcMtIe.nnder-Lyme. Yn mis Medt diweddaf, cyilogodd y perislor Mr. Matthiat i gymmeryd gofat plwyf St. Gite9 am ddeaddeng tMs, ae yn ystod yr yabaid hwnw, yr oedd i tyw yn y perigiordy. Mewn canlyciad, ao wedi i'r perigJor fyed ymMtb, er cael afiferi&d ieohyd, cymmerodd Mr. Matthias ei brenwylfod yn y palaady. a dechreuodd ar ei ddytedawyddtm gyda oSl M Mddgatwch mawr. Deohreuodd gynna[ dos barthiadau Baibiaidd i wJr a gwr&gedd, a thraddodi q,arlitll.iau, a chyunal'gwastinsetil Eglwyeig yn wyth. BMol ya yagotdy y Metbodntiaid CynteSg. YtuetN- odd y boneddwr parchedfg yn y gweithrediadau tyn—petiMtu hollol Dewydd yn y plwyf-gydag ym. tjtd a btwdhydedd ? ennitiodd syfw so ymlyniad nifer MoMg o'r plwyfoiioa tuag sto. Tu* diwedd y Hwyddyi), derbyniodd Y'' ArohddiMon IhfurM rybidd y byddai raid iddo adael y parsondy, a rhoddi eoM y plwyf i fyByardertynmis, oherwydd fed yr eBgob wedt gwtthod trwydded tdJo i weioi- doMethu. Y rheswm a roddid droe y gwrthodiad hwulydoedd,ifod yr efgob yn tybied nad oedd ieohyd Y clerigwr parchedig yn ddigon oryf, fet ag i'w gyf- iawnhan ef (yr oagob) yo y gwaith o't appwyntio i evmmeryd hal! ofal piwyf mor Ítlwr. Yn ngwyneb lisfarwaith agniol Mr. Matthias, a barn ddiamwys eifaddyg, Miod o'i YDnulleí.dfl>, fod ei techyd yn berffaith gryl a diammhariaeth, edrychtd M y rbsswm hwn, M y galleaid y. naturiol ddisgwyl, yn .an.Uol anfoddhMt. CynDahwyd cyfarfoaydd gan ?.Mtletdh, rhoddwyd myneg?d.de.mladau ??,yn Mr Mr. Matthias, M yn .rbyn pender. ?a? vr MJ!ob, S'r rh.i y cyd.yn.ai y per.gt.r Veale, Efefyd, Y mae goheiaeth  wadi pasio Bp?-r?????????? a'r eagob; a dydd S? ????? 0 honynt ?? Prelad a y mal?,r. Cydayniodd ei arglwYddiaeth} gaoistau i'r Arohddiaoon fyned yn mlaeu gyda I ?i?'????????? ar y .m..d ? fod yntau yn .yd.ynio.i dynu ynole. fygythltd i gymmeryd gweithrediadan cyfrNth-ol yn erbyn y pettgtor. Mewn oantymad t hyn, gwoaed oa(6 i derfynu yr tnghydfod yn heddyohol a thawel; ood gwnaed yr ymgait hwn yo WMth nag oter drwy ymddangoafad y peti«tor ddydd Gvroner, yn oaet ei ddityn gan bump nen chweoh o ddyoion, dewy gyanorthwy pa rat y cymerodd feddtant o'r parsondy. Borea dydd Sadwm. darft i'f dynion, y rhti a arosasant yc y tt drwy y noa, aymmud dodteiu Mr. Matthiae i ad. pttad gar )taw, cMoieant yr hqii 4dryeau oddi gorth dau un o b? r<i y.'oedd ytafeU Mr. Matth?a. ?" V ?todo?MyJ A?hddiJhM o'. we)y, y p"th oyntaf II a ?n?d?dyd?dd fod ei ddcdrefn wedi en cy? ??'y?f w?anaethyddion wed. myned Sdd ?y ?Ivn. W?h glywed c-i dd?g?n?d ? ??? daeth Mr?. Matthia. o'i hy?feH yn ei d.l?;' ? yn y f.n.weleddy.uonypen?ryn rhuthro at y df?, y..i g.u. ?y S?? ?' addiceo ffDed i mewn yn e) ho). ? n dd?ynoi, ??r? Mr. M.tthi.. i ?et y t.? V.' y pryd- ?, efe. wnMth gai..tyr heddyu?. chM- iatawyd gwyaiau iddo yn erbyu y pcr.g or M'r dyo- ion a'i kywasansethent yn yr amRylcblad V mae y diofairit mwy.f y<i c'.el ei goteddu o 1);4rwydd gweitbrediadau y perig)or. Yn ystoj y HOS, lluohiwyd ceryg drwy ffonestri y parsoudy ?'T?S.bb.th, yr ocM dry?u yr E??y. w.di eu dui yu erbyn Mr. MattbiM.. hyny urwy orohymyn y periglor; .c ar y pyrtb. yr oedd y rbybudd cMtynol wedi ei osod i tyBy "Drwy hyn, rhoddir rhybudd nft chynnelir gwasan- aeth dwyfol yn Eglwys St. Giles heddyw, herwydd afieeby(I y periglor. (Drwy orchymyn y penglor) John Thorns Blood. a AV. F. KtmotI, warde.Mid j!!gtwysig, .[ona.wr 17eg, .!875. Daeth Mr. MatthiM at byrth yr :elwya erbyn hanner awr "cdi dex o'r g)ooh, a dttynwyd ef gM yr holl gynnulleidia i'r YagoMy ConheUMtho!, Hey eyonahwyd y gvras%naeti4. Am ei fo-t ya glaf, gweddïwyd droa y periizlor, a mynegwyd betyd y by.Mai pwaacnaeth ya cs 'I ei gyana) yn yf un Meyn yr hwyr, L)Mth gweicidog, ar gala y periglor, i'r drefi weinidogaethu; ond ba.ruwyd mai mwy doeth a fyddai iddo bfidio eyunvsc gwneuthur dim ya y eyfryw gyteiriad rlug i aH-myddwoh ddigwydd 0 gwb). Dydd L!uo, dygwyd y Parch. H. Vfale ()' t)nr!gf- or); WiHum F"Uewa, Jesoe Beeston, Robert Gortoa, Joseph Cook; William Jackson, ThomM Jackson, a Thomas H*nd, o Haxn yr ynadoa yn lIys yr hedd- geidwaid,'i a chyhuddwyd hwy o waeuthur ymos- odiad ar Mr. Matthias. Ni totdodd yr yoadon tu dyfarBiad; dywdnsant fodganddynte'sfeubsmdden i ystyricd yr achos yn ei bolt gysgylltirdau. Nos Fa.wrtt), oyonatiwyd cyfarfod o'r plwyfolion yn yr Ysguliiy CHnhedia.etho). Yr oedd y cylarfod yn ac o'r rha,i Uioeooaf a welwycl erioeJ, ao yn bres- eMot yr oedd y nifer fwyaf o'r gws-c uohaf eu dy- lanwad yn y dref—yn 1m myeg, y maHr. Paaiwyd pendorfyniftdau yn dadgm gond o herwydd yr am- gyl h,-d.. poenus yr Ofdd y perigtor wedi Koaod y phvyfotion ynddynt. Pendarfynwyd hefyd nad Bisteddent dan, ae na dderbynient ei weinidogaeth mwy o herwydd ei ymddygi&d cated ao anesgutiodol.

DYN WEDI HANNER El FWYTA CAN LYGOD FFRENGIG. FEI, yr oe<H cwnmi o satfthyddion y dydd o'r biaen yn dyfyra eu bumm yn nghoedwig Symonds, ger WolverhamptoD, daethMt o hyrt t gorpb, yr hwn oedd wedi et twyta ou tygod i'f ftth raddau fel n& eUid ei a iaab jd. N)d oedd dim arwyddion o draia i'w cantod aroo; ond geHasai yhtad ddadfeiliedig ei gorph fod wedi dileu pub o)ion o byny, oe cyfarfu &'i ddiwedd trwy draiB.

YMOSODIAD BEIDDGAR ARALL AR YR HEOL YN LIVERPOOL. Nif) t"-s ond ychydig amser wedi myned heibio fr pan a]Itudiwyd uu, ac y didsyddiwyd dau, o blegid llofrnddio Richard Morgan ar un o hrif heotydd .Liverpool, &'r adeg pan oedd Hittwa yn teithio ar hyd-ddi. nldengve na chyminerodd,, yegubit)n cymdeithM unthyw rybudd oddi wrth byny, o blegid er'e yehydig ddyddiau yn oi, traddodwyd aa o'r eaw Lake Buekiey t Mfylt Ri brawf am drywanu morwr (in o'r enw Alexanier Martin. Yr oedd Mortiti yn oerdded ar hyd heot Petlew, pan ofynod,,j Buektey a'i gymdeithion iddo eu haorh«gu&"diod." Dy- wed odd yutau Ba.d oedd ganddo ariac, a phrysmrodd ymMth oddi wrthynt; on-I difyuwyd ef gan y oar- oharor (yn cael ei gefnogi gan ei gymdeithion), yr hwn a roddes ddyrnod trwm iddo ar ei ygwydd, a'i trywanodd yo ei fraiob.

LLOFRUDDIAETH OFNADWY YN STAFFORD. Y MAE !Mraddiaet!i erchy)! wedi ei chyflawni yn Stafford. Cymmerodd hyn te mewn tafarndy a etwir Dog and Partridge, yr hwn sydd yn sefyll o dan weddtUion hen fnriaa adfeiliedig y fwrdeisdret. Y Hofrudd ydyw orydd ieuango o'r eaw John Stanton, a'r tioirnddiedig oedd ei ewythr, ThomM NieM, 49ain oed. Yr oedd y ddau ya cydyfed yn y Dog and Partridge nos Sadwra, oyny diweddaf, a digwyddodd i eirtan c&< gymmeryd lie rhyngddynt.' Ofnai gwraig y t t ryw gaalynitdau acnymaaoJ ddtiyc, a gofyoodd t Stanton t'yned. aUao; a chyn myned, efe a ddefrt. yddiodd eiriau i'r eStith y t&Iai efe t Nield, pe baaet) raid iddo aro< yr hoM nos am dsno oHon. Aeth i'w letty, a chymmerodd gytteU tiaenUym oddi ar y fMago y gwe.thhi arc), a ohydl\'¡O gylIeU hon yn ei logell, aeth yn et taa'r Dog and Partfidge, NO eie- teddodd ar gadair yo y taproem, He yr oedd Nieid hetyd. Yu ddisymmwtb, pa todd byBag, ao heb i ddtm geiriKa bMio rhyngddyBt, tynodd Stanton y gyllell aHM, a thrywanodd ei ewythr yn ochr chwith ei fynwea, yn rghy'umydoga.eth y galon, gan wnen- thur arohoil ddofa. Ni ddywedodd Nield aa gair, ond eyrthtodd i'r Hawryn annheimtadwy. Ni ddaeth byth &to ei hun, a bu farw am ugain muuyd wedi wyth borea Sa). Yn union or ol ei larwoJaeth, aeth yr arotygwyr Hackney i gell StMton, a mynegodA iddo fod ei ewythr wedi niMW, a chyhuddodd ef o'r tiohuddiaetb. Trodd ya we!w, ao aeth J grynu dtosto, ond ni ddywedo'id air. Gadawodd Nieid wraig a tbri o blant i atara o herwydd ei farwolaeth ofidup. Dydd Llan, cynnaliwyd traDghotiad ar gorph Nietd pryd y dyohweiwyd rbeithfarn o Lofradd. taeth witfoddot" yn erbyn Staaton.

TWRCI A MONTENEGRO. CREDA gwleidyddwyr Awstria, fel ein hyabysir ga.n fryalythyr o Vienna, er fod yr ymrafaet a beryghti i ryfel dori arall yn uniongyrchol rhwng Twrci a Montenegro wedi ei ddwyn i derfyniad heddychot, fod gwrthdarawiad rhwng y ddwy yn beth anocheladwy. 0 herwydd hyn, ystyria Awstria ei bod yn ddyledswydd ami i gyfnetthu ei byddin modd y byddo yn barod, pa wedd byuag a wisgir gan amgyichia.dau Cwestiwn y Dwyraiu. Mewu cysayiitiad a'r angbydfod hwn, gwna un uewyddindur y sylwa.d&u cautynol:— Pa bryd bynag y bydd Twrei mewn anhaws- demu, nea fod cwHstiwu mawr yn cyfodi ycghyloh y na.ilt neu y Hail o'i thateithiau Ewropaidd, y mae Scrvia. UHU Montenegro yn sier o ddyfod yn mtaeu i ffrynt yr oiygfa. Tyw- ysogaethau bychain gydag amdditfyn wY1' Nerthol iddynt ydyw y ddwy; ac itm hyny, y maent yn ga.Hu gwneyd a bygwth Ilawer ia.wn. Pe gadew- id hwy gan eu cyfei)Uon crySon, y eantyniad o hyny a fyddai gwueuthur ymra.fa.el yn beth am- mhoasibl—hyny ydyw; nis gallai unrhyw gweryl gyfodi a. fyddai yn beryglus i hoddwch Bwrop yn gyNredinoi: ac er yr ymddengys fod petb ttm- wharodrwydd o du y wasg yn y wlad hon i gyd- nabod y itaith, nid ydym ni yn petruso dywt-yd, pe ua buassn Twrci yn cael ei gor-gysgodi a.'i gorthrymu gan Hwsaia ac Awstris, a.'r rhai hyny yn yr achos preaentio) yu cael eu cynnorthwyo gau Germany yn mhlaid Roumania, y byddai yn gwbl altuog i lywodraethu taleithiau Ewropaidd ei hymherodraeth. Yn sefyUfa. bresecnot pethau, y mae pob achos bychan o gweryl a all ddigwydd yn oael cymmeryd ga.fael ynddo fel cytleusdra cynjmhwya a tbra chyfaddaa gan y cyfeittion crynoa i ymyraeth ya amgyichiadau ymherodr- aeth Twrei. Ga.)l aehosion gael eu cynnyrchu gydag unrhyw liosogrwydd a ddymunir. Cain' Rwssta. yn yr eglwya Roegaidd unrhyw nifer a ewyHysM. BouaMaiaj Roumelia, Servia., a Monte. uegre hefyd ydynt yn barod bob amser &g un. rhyw niter o ddigwyddiadau, pob un o ba rai, ond eu chwyddo a'u berwi yn briodo!, a fydd- ent yn ddigonol i daflu y Cyfandir i ganol rhyfel enfawr. Pa beth a aUai fod yn fwy dibwya a di. sylw na'r hyn sydd wedi aehosi yr holt gweryl presennot rhwng Twrci a Montenegro ? A defa- TddioiaithgyNrediu,cymmerodd "S'rwgwd" !e rhwng rhyw Dyrciaid :<, Montenegriaid yn Pod- goritza, a Haddwyd ychydig o bob tu; ar canlyn- iad ydyw, fod dadt betiboeth yn eaei ei dwyn yn miaen gyda. golwg ar y dull y dylid pron y pteidian euog, a ohan bwy y bernir hwynt. Yn ol pob hanm, ymddygodd awdurdodau Twrci yn eithaf teg yn yr achoa. Dygwyd y Mahometan- iaid i bra.wf, a dedfrydwyd hwynt—rhai i ddi- oddef mwy, ao ereUI lai—am eu troseddau ond diangodd y Montenegriaid ynddigosp; ac am fod y Sultan yn gofyn am i'r bob! hyn gael eu pron mewn lie y buasai cyfiawnder yn cael ei weic- yddu yn ammhteidiol iddynt y mae yr anhaws- der presencol wedi eyfodi. Pe cawsect eu pron yn Montenegro, cawsent eu gofiwug yu rhydd; a.enid oedd y Sultan yn gofyn end ynunig ar fed yr un cySa.wnder yn cael ei weinyddu i'r Motenegr- iaid ag a weiayddwyd i'r .Mabotuetaniaid, a bod y ddwy blaid i gael eu pro8 yr un modd. Mewn geiri&u et-eIH, nid ydyw y Llywodraeth Dyreaidd yu ceisio dim and caaiatitd i ddefnyddio y gallu Hywodraethol sydd yn perthyu tddi. Rhaid addef mM peth e&a ydyw fed gwtad fechan fel Moutenegro yn beiddio y Liywodraetb Dyrcaidd; a gwyddis yn dda ua byddai i hyny gael ei oddef ond o herwydd ymyriad galluoedd ereil), y rhai aydd unwaith yu rha.gor yn dymuno ymyryd yn mhwngc y dwyrain.

YSPAEN. 0 PENALTA, yn Nha]aeth Navarrp, i'r hwn )e y cyr- haeddodd ddydd Gwener, aotonodd y Brenin new- ydd, Alphonao xil., dd\u brocta.maaiwn, y nai)t at y Cxrt)etiai'i,a'r JlaJl at y mitwyr teyrcgarot a Sydd- lawn ]'r llvwodraeth a fa yn ymladd & hwy. I'r Carliatiaid, oynnygia, faddeuant liawn am y gorph- ono), ar yr ammod en bod yn rhoddi arfan i lawr. Yn y proelamaaiwn i'r milwyr, dywed ei Fitwrhydi ei fod wedi aafon auerchiad he tdyoho) at y Cartiet- iai<), a chwanega :—" Os gwrthodsnt hwy wrandaw arno. ni a ymtaddwc & hwy, a hydd Daw yn eicr o amddiffyn y rhai sydd yn awyddns am heddwcb, a'r rhai nad ydynt yn ym)add yn etbyn hen wt"d ea tadan." Telegram o Bertia a ddywed (od Llywodr. aeth YtpMn wedi Mfon oyiohtythyr at y Gattuoedd Ewropaidd i'w hyabyau am MgfDfad y Breain Alphonso i'r ortedd, gan rnddi pwysigrwydd arbenig ar y mycegiad cyhoeddedig yn ei enw ca bydd iddo ganiatM i'r grefydd Babaid!) ¡{ad ti defnyddio yn ofFeryn i gario amc%nion Rwteidyddot aHan. Nid ydyw eegyniad y Tywysog AlphoNM i onedd Yspaen wedi oyBnyfohu y digatondid iteiaf ym mhlith I. Carfiatiatd. Derbyniwyd telegram yn Paris yn hysbysu eu bod wedi cymmetydtref Granoiterettrwy mtbr. CSflawnasant amryw grevionderaii, achym- merasant ymaith holl aelodau y Cynghor Trefol yn gMoharorion, ac amryw o foaeddigeean. Taenir y gair hefyd fo< y Carlistiaid yo ymbttrotoi i ymosod ar Barceiona, gan obeithio y Ilwyddant i fyned i mewn i'r ddinfta honogydaohydayniad y Gwerinwyr. Dydd Gwener diweddaf, oyrbaeddodd y Brenin Atphonao i Peratt", ile y oafudd y derbyniad mwyaf gwre<pg gan Fyddin y Gogtedd, yr hon fydd yn'rhifo 40,000 o wJr. Oa bydd y tywydd yn Safrio), bwr. iad& ymosod ar y CarHstiaid yti ddioed.

Ya y)- yatorm eira fawr ddiweddaf, citddwyd dttud werthfawr, o rywogaeth y c/te))t0<, eiddo Mr. EHiot, Hindhope, fnyreirasm Bs. Eryotrchariad m&ith htrn, o!tfwyd y ddafad allan yn fyw, acy mae yn dyfod yn mtaen yn ddt. Y GwiRFoDDOLWYR.— Dengya Tr adroddiadtu HyNyddo] am y gsUa gwrtoddd fel y aafai y dydd cyctaf o Daohwedd mai hoU nifer y gwirfoddolwyr oedd yn breeecnol mewn arotygiadaa blynyddol yn yatof! y deii(ideng mia b)&fno)'ol ydcedd yn aeoa i 140,000. Cyfaurif y rhai etfeithM ydyw 161 000'. a'r rhM aneareithict, 14,000.

MR. JOHN BRIGHT A.S., yN BIRMINGHAM. AHA.ETH KWYSI& AR GWESTIWN y DAD&YSSYLLTIAD. No.< Lun diweddaf, acerchodd y Gwir Aarhydeddo) John Bright, A s, a'i gydaeiodau seaeddo! drol Birmingham, y Mr!. Dixoo a Muatz, eu hetholwyt yn y Bicgtey Hal. Bernir nad oedd nifer y gyn. aoUeidfa o dan bymthaag mil. Cymmo-wyd y g,,j. air]y«yddol gan Mr. Cha'nbertain, maer y drel. Rhoddwyd y dorbyniad mwyaf brwdfrydig i Mr, Bright. Ymddangoeai y gwron Rbyddfrydig enwog mewn iechyd ceyf a rhagarol. Mr. J. T. Wrght tt wyno.f,,ioid I)Ioiditim 0 YIIl, ddirted yn yr aetodau droe y fwrdeiodrff. gyda darl. ganiad o lawcoydd y cyfarfod fed Mr. Bright Wedi cael adferiad ieohyd, ao mai boddhad diymmY'g Kaaddynt ydoedd deall fed yn ei fryd ail ymaflYd yn ei ddyledswyddau yn Nhý y CyNredio. Eiliwyd y penderfyciad g'n Mr. Beston. Parwyd peth attatfa ar areithiau y ddau foreddw, hyn gan waith adran feohan o'foyfarfod yn arddang, oa aaghymmeradwyaeth i fed enw Mr. Matt! y;) cael ei gyMytttu niewnunrhywfoddn'rpondKtfyuitj httii o ymddiried a diotchgsrwoh. Mr. jMfeph Mafios, y Gwr Uwctt Brif Diuilydd Seisnig. Da, a ynnygioù,j weiiiMt s e i 6 0, i yn condemnia ymddygiad Mr. Mucti! ar e)wthtiw4 trwyddedau y tafarnwyr. Mr. George CadLary a ei!iod(i y gwadiMt. yr oedd aracth y ddau Demlydd yu boHo) an. hygtyw o harwydd, y twrf a wneid ya BgbanolbMttt y natadd. Cariwyd y penrterfyBiad o ymddiried yn y hi gyda mwyafriiarnthrol. Mr. BRIGHT, yr hwn, pan y safodd i fyny, a dderbyn, iwyd gyda. banHefa.u gwresog o gymmeradwyaeth gM) dorf fawr, ar ol myned trwy y Ilongyfttrchiadau Mfert), a aeth yn rolaen i feirniada gweithrediadau y Wetnydj iaeth Geidwadot yn ystod y eeBedd-dymmor diweddi); a gwnaeth sylwadau miniog iawn ar ei gwaith ynymyt aeth ag Mhosion egtwyaig, gan sytwi fod ereiU weji gweled yn angenrheidiot i ddeddfu yn arbenig ar gyfer tafarnwyr, a rhai a weithiant nwyddau at wasMMtt Uongau, adosbarth o ddynion ydynt yn acghcdio cy;):. maint arnynt eu hunain nes troi i guro eu gwragedd. end yr oedd wedi ei adael i Weinyddiaeth Geidwado) i gael alian fed gwneuthur deddfau yn angenrheidiol at gyfer y cterigwyr. Yea efe a tafodd ar wendid y m<)!i; a btuiwyd i'w dtlea ceu i ddelio ar ddrygau gwirM!ie(i<). o) tydd yn gyasyUtiedig &'r eglwys. Wedi hyny, dy:. odd Mr. Bright yn miaen gyhuddiadau mawr a; phityji{ yD erbyc yr Ellwys, a dywedai nad oeddynt wedi cttj oddi wrth yf Egtwys Sefydledig, fel.corph, Bemtw; ddim o wManaeth i ddwyn yn mtaen un o'r the<urH mtwr hyny sydd wedi eu paste, ac a fuont mor waste. aethgar a bendithiol i'r wlad yn ystod yr thanner cm miyDedd diweddaf; a dywedai yn mheUach nad ceddf; Eglwys, ae nasgailaifod,mewncydymnur6a.dagytbryt cynnyddol 009. Ar yr un pryd, ni fynai wneuthnr dim yn fyrbwyl). Yr hyn oedd ganddynt i'w wneyd oedd rhoddi ymdriniaeth deg i'r eweatiwn, M dynien deaN. gar a Christionogo!, gyda thegwch tuag at eu gweiBH. ogion, a ohyda'r unig amcan o wneuthur Ues i'r wlad, Gwnaeth y boneddwr gwir anrbydeddus ychydig sylw. adan araefyUfay MaidRyddfrydig; acoberthynuiym' neillduad Mr. Gladstone, efe a ddywedaiiBad oedd ondj rhai hyny ya ucig oedd wedi ei weled ef am hwer t OynyddoeddyBNhyy CyS'redin, ac a eisteddM.mt gydag ef yn nghynghorau y genedl, ao yn mysg aelodau y Weinyddiaeth, yn atlaog i Nurno barn am hwjcdd y golied a gafodd y blaid y perthynai iddi, Ty y Cyffred. in, a'r wlad yn gySredmol yn ei ymneiUduad; a therfp' odd yn yr ymadroddion canlynol:- Ni ddyweJaf ddin mewn attebiad i'r pethau angharedig sydd wedi cael tt dyweyd a'u gwtteyd. 0 hyn yr wyt yu gwbl eicr, gall Mr. Gladstone fed fel hen Rufeimwr peudefigaid yn foddtawn ar deityngn mawl eilwiad, hyd yn oed er t'od rhai o'i gydwtadwyr yn teimlo awydd i'w (Mwyt oddi arno. Yn awr, syr, wrth derfynu, dywedaf nad wyf yn gofyn am i'tt bwrdeiadref ni, nac am i unAy" blaid nao yn wir am i unrhyw adran o blaid ymmthmi ganol cyKro gorwyllt tuag at ddymohwelyd Es;[wysRtf ydledig LIoegr. Credaf mai trychineb o'r mwyaf I fyddai i gyfnewidiad mawr o'r fath gael ei gynnyrch gan;ddygascdd¡treisiol a dtdteuaeth frwd, a'i todynt" ei gwblhau mewn tymmeati sydd o'r bron yn debys' gySro chwyldroad mawr. Yr nnig beth wyf yn ei of!" ydyw, am i ohwi ystyried y owestiwn; ao yr wyf yn '?' pelio, nid atoch chwi sydd yn Ymneillduwyr, neu nail ydych yn gofalu am yr Eglwy< Sefydledig, and yr T yn appelio at y rhai sydd yn teimlo gofal, fel y dywedft wrthym, am Brotestaniaeth a chrefydd. Kid fy r)"' i ydyw arwain nac ymuno mewn unrhyw groess" yn erbyn yr Eglwys. Yr wyf wedi cynwyno i chvi fl nghyfraniad cartrefol at y ddadt argweatiwn mwyafM haes ni. Os wyf n yn aM i n'Nrno barn 0 gwbl, buaf yn dyweyd mai diwrnod mawr i ryddid yn y wlad ao i Broteataniaeth, a Curiationogaeth, a fydd ydiwMM ar ba un y Ilwyr ryddfreinir yr Eglwys o fewn teyrf PrydainFawr. Eisteddodd y boneddwr gwir aurhyd- eddus i lawr: yu nghanol tatBBau o gyjnmeradwyMtt) ar ol bod yn siarad am awr a chwarter. Wedi i'r. Mri. Dixon a Muntz acerob y cyhrf"4 ptsiwyd penderfyniad, yn mht un y dadgenid fod y oyfarfod yn derbyn yr hyabytiad am ymneiOde" Mr. Gttdttone o arweinyddiaeth y Naid Ryddfryd' ig gyda theimladau o'r (t*th fwyaf gofidus; acy" dy. muno rhoddi mynegiad i'w ymdeimlad uctfel o gy" mermd potsonol a chyhoeddus, a't ddiolchgsrwch Slli y gWMfMMth ammhhafadwy ei werth & gyHawnwfji gauddo i'r wladwtiaeth mewn yetyr wleidyddol, eglwytig, tt chyDido). Ar gyMygnd Mr. Bright, yr hwn a eiliwyd ar Proffeawr Fawoett, A. s., ttiwyd dMlcbgfr)tct'" oadeirydd, M ynit dygwyd gweithrediadau y cy' ,fod t derfyniad. Nid annyddoro), y mae yn ddiau genym, fydd < ein dtrUenwyr redeg droa yr hane<ynbychM a giD lyn yn ei tiyseyUtiad ag araeth Mr. Bright noS L"' Pecdttfycodd perchenogion antnriMthus y newy" Mur ToryMdd yr ?OM? gyhceddi argraphit"! benif; o'u papyr yn cynowya adroddiad oytiaW olf MMth. Ofnent roddi ymddiried yn y gwitrM pe) I ebro), Mn y gwyddect y byddoi y rbai byn ya ?'' eu eadw ar lawn waith gtnfej')M-<eM yDewyd!)'?" on boreuol; am byny, yegrifenaaMtat Mr. Brlgh i ofyn iddo, fel &tfr arbenig, i anfon iddynt nwy ?' yn mtMn ))aw o'i araetb, gan gynnyg, m?wn dalmd, c/te?e am 50p. i'w rhoddi at uDrhyw '? eiNaengar a we)ai efe yn dd< e! nodi. Y sgnf8DådO Mr. Bright yn ol i ddyweyd fed yn dd.wg g'? na alljti gydeynio a'a cait). Dywedai na ddarM '? erioed yn ei OM ytgrifeno arMth; chwaDegP lid cedd yn bwriadu yegrifeBu yr un byth ,)? Gan hycy, bu raid i'r ?Mtf ymdditied yn y ?"S"??)). petiebro!, pa rai, fel yr ofnai y perchenogio'' bydd- ent, a {xont am onau !awer ym cael et CM Vi )awn waith gtn fepor/efa y ptpyr?u boreuei.