Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
TELERAU AM Y "FAN EM."
TELERAU AM Y "FAN EM." ffi< <M-<yf<tp?ad ?dd JtfercA? y?m 2?. Ei phriø am chwarter yn "had drwyW pMt, os eymmcr'ir 2, nev MKrA?c nifer m? dan yr un amtcn, yw Vn '?  veu 2s. 6c. Os va W"ei?* yrun> .?<<? ? m?c4; t.? 2?. 6c. os n .„„. ?yny. Ei phm wedi ei stampio yw 24^ "?' .f ch2varkr ond <<? .? mlMn; a 3?-? na   f)-!<a???? ??S<.??.?'' l$-J' wn ond ?y ?t-M am cA?mr?- yn rheW. ?''? dv{0 is. ?g. phris am chwarter yn rharf, drwy yJP ?n?Ktr end talu yn m?en, neu &. os na J -42??onir e 3t %fyond(j i ialu Y" 2 gopi d? y post am 2s. !!c, )' chwaI'tõ.i''d an;o::i mlaen; neu 3.. os na ,one,r hyn! fJ!! .ost 4, 6, neu unrhyw gyfmfer ??"<? drwy y pvt gan y Cyhocddwr y'?' ?«??..M<?- Ymaey <;A?r«-" yn tep gnu dd,zlived h. Jfd te- ?, Mcdi a  ?' .A. <tmw<?"?. anfonir hi yn ml/Un hyd nes </?'- ,?<M .? M<? Un I Dala8tbaU S ??ic&: ??.? .y d,gol/ FANER am y -pr"iau M"?? yn ??'-sM? it- j? FAKM y ?? ?u ? Mercher yn 3.. 3c. y chmrta, « &■ Idydd'sadwrn yn ol ?. 2g. N ?tt??")? ?'?'" ? ?'?'????'? y yn ,'hmd talv yn mlalJrl, ,? hi pan f b.vdd yr arian vxdi ^treulio Odlir anjon trwy ddrafft ? fangc, neu w ryw di masnachol parchus diogd arall yn Lloegr; To,veil hyn na thalu trwy ?py.? ?doH? M? a yr Unol ?wMaM gan fod eu gwerth hwy yn ?K?M??..o?: y't V ,Ûad hon, Gui/r pawb hefyd pa bg-?d y <?' Batddoni??eth. Y mM amI un on beirdd; -th anfon eu cyfansoddiadau i ni, yn pwyso amem eu cvhoeddi "yr wythnos nesaf." bymunwn hysbysu y ?"??  cyfryw fod yn ammhossibl i ni gyflawni eu cats ond fd hysbusiadau. Os byddrhywrai yn aymuno hyny, wrth a?K Mtt!?<!M ar /a??S<<A<tM, ?tO<!<M<'M,MM tnedigacthau, &c., dealUd y bydd yn an9™rhM iddynt anfon 3c. a" bob llineU a pynn?M y c?n- S??. Mnt?? ????;;?M ??'?.M??. ??? ft ?'-?oi! am M WM?'M?? fel c?lf?nsodd- sr "osni wneir hyn, bydd V^XX^altT- an fan y e?MM?d? «< olygydd y Fm'dd<1niaeth; achymmer felly mi -vythnosau cyn 1Im-ddangos, yn ol mm y farddoniueth fydd inewn ttaw. Teierau am Hysbysiadan. 'I 11 Am bob kysbysiad fydd hebfod yn eymmerya m'WII U 11 na banner modfedd, a mesur t Uwr y golofn, 2s. ytio. Am bob llindl chwanegol, tair ceiniog y tro. Bysbysindau am chwarter blwyddyn a thosodd brisiau llawer is.
Family Notices
genedigaethau. DAV[ES-M<?i 16f d, priod Mr. Thomas Davies, butcher, o'r dret bon (Dinbycb), ar ferch. JENKINS—'priod Mr Evan Jenkins, 68, Hill street, Peckham, Llundain, a, f(?rch. JONES—Modi y l?fed. priod Mr. John JonM, <ftt?, Love Lace, Diobych, ar frch. Owen—Awst SOMn, priod Mr. John Owen, MM. Onen, ^aiyddelen, ar lab. PRIODABAU. Jones—Evans—Medi 18eg, yn nghapel y Bedyddwyr'Seisnig, RhyJ, ran y Parch. Thomas Tlinma«, Diabycli, Mr. Ruga Jones, grocer Portland Placa, Dlnbych, it Mrs. Evans, CeTygllwydion Farm, Ll»ndyrnog. yn ngbapel y Bedyddwyr. Porthmadog, gan y Parcb. E. Parry (B.), Seion, Ffestiniog, Mr. WillUiu G. Owen*, gasworks. Fourcrosses, it Miss Sarah Roberts, trjdedd terch Mr. Llewelyn Roberts, pobydd, &c., Fronoleu, Bethania—y ddau o Ftestinior. SUHPHRKVS—Morgav—Ar yr Sled cyfiaol, yn ngbanel Horeb, Dyffryn Ardud»y, gan y Parcb. W. Thomas, John, lil fab y diweddar M.r. Humphrey Humphreya, Ye,um. gwein, ? Elizabeth, all ferch y diweddar Brch. Edward Megan. MARWOLAETHAU. BAT:FS—Medi tieg, yn 19.9 mlwydd oed, ar ol hir ?yatndd, o'r darfodedig-eth, Mr. BefbortD?iM, Pourbiwiawr, ger XOBKRrt—Awst tfieht, yn ei garkref, Gadlys Road, Bagillt, yn 53ain nilwydd oed, Mr. Thomas f:ob,rts. Yr ydoedd yn tab i'r diweddar Mr. John Roberts, Halkin Hall, a Sbreuliodd el tlwyd yn yr ardalcedd ucbod. Cafodd ei ddwyn i fyny yn eglwys Dduw, a pbuthaodd yn bar a flvffjcheulyd et gimmeriiid ar hyd ei oes. Yr oedd yn jOr call. ac yr oedd iddo le ucbel yn marn a syniad boneddig- ion ei ardal, a i symmydogion yn gyffredinol. Yr oedd yn dra defnydciiol gyda materinn lie il o bsrys, ac yr oedd yn Ymneilldiiwr ac yn Rhyddfrjdwr cydwybodol agweithgar. Ni pHygd i neb ond i'w farn a'i gydwybod el bun mewn Biaterion o egwyddor. < ymtnerodd ran mown sicrhau i Bagillt cemetery cyhoeddus, ec yn hono y rh'iddwyd ei corph i orwedd y dydd Sadwrn ar ol el farwolae Ji. Yr oedd wedl ei alw er's rhai blynvddoedd gtn eglwys y Methodistiiiid Calflnaidd I waHanaethn swydd diacon," a rwnaeth hyny "yn dda." C,fodd gyatudd walth a phoenus iawn, end yr oedd yn ymostyugar lawn I ewjllys DDW, a gaUodd obeithio pan yn DlarW. G..daw,.dd weddw ac wyth o blant i alaru ar ei ol, ac un o'r rhai hyny, Uewelyn, fel Mephiboseth, "yn gioff o'i ddeudroed." Yr eedd yn bresennoj yn ei gladdetligaoth y Parchn. W. Rliotesmor; John Foulkes, Liverpool; Michael Pie ce 'Ffliat; B. Jones, Bagillt; B. Llo,d, Treffynnon Jone«. Oweos (A), B gitit; Ac., Inghyd a lliaws o ddiacoa i«id, a tbyrfa liuaog. He>Idwcta i'w lwch, a nawdd y Go-ucbaf hddo dros ei weddw a'i wyth plentyn amdilifad. Bobert Aw't 3 jaln, yn Trn'rddol, Blaenau Ffestiniog, yn 88ain mlw.dd oed, yu mhen ychydig o lidyddiau wedi e?gor ar efeilil.id, Mrs. Jane Roberts, priod Mr. Thomas Roberts. Yr oedd yn fam garuaidd a gofalns, ac yn aalod flichi o.ldd o eglwys Annibynol Salem, Rhiwbryfdir, gonedigol a Lar gwin, ger Corwon. IInLed mown haddweh yn mynwent plwyf orfestiniog. ROBTSItT,i--Madi lOtod, yu 60iin mlwydd oed, Mrs. Ellen Robert! priod Mr. E Robert-, Ty'u llan, Llasdrlllo, a mam y Parcb. G. Celdicg Roberts, Maentwrog. Yr oedd yn wraig grefyddol iawn ar hyd ei hoes, ac Did oes neb yn ammheu ar ol el obystudd maith na throdd marw yn eiw lddi. WILLIAM -Madi lOfed, yn bedwar mis ar ddeg oed, Mary Eliz both, anwyl blentyn William ac Elizabeth Wdliaws, 17, Factory Pbce, o'r dref hon.
Marwolaeth Mrs. ROBERTS, priod…
Marwolaeth Mrs. ROBERTS, priod JOHN ROBERTS, Yaw., A.S. HBDDTW, y mae genym y gorchwyl galarus i gofnodi marwolaeth annisgwyliadwy, a hollol anamserol i bob golwg ddaearol, y foneddiges rinweddol a pharchus uchod, Catherine Tudor, priod yr aelod anrhydeddus dros fwrdeisdrefi air Fflint, yn 43ain mlwydd oed, yr hyn a ddigwyddodd yn Mrvngwenallt, ger Abergele, am un o'r gloch prydnawn ddydd Linn diweddaf. Dydd lau, yr 2H cyfiBol, rhoddodd y foneddiges ymad- awedig enedigaeth i'w deuddegfed plentyn-y mae deg ø honynt yn fyw-ac yr oedd hi yu gwellhau yn dda; end, yn anffodus, o ddeutu canol yr wythnos ddiwedd- af, ymosododd hen afiechyd ag yr oedd hi er's blynydd- oedd yn dra derostyngedig iddo ami, set diphtheria; a ehryfliaodd ei chlefyd gymmaint, er pob ymdrechion a wnaed i'w symmud, fel y bu farw ar yr adeg a nod wyd. Nid oedd ei meddygon, na'r pertliynasau, wedi meddwl am foment, hyd foreu ddydd LIDII, y buasai angeu yn mynu ei ffordd gyda hi. Oud felly fu, ysywaeth! Pan welwya ei bod yn gwaethygu, pellebrwyd yn y fan am Dr. Gee, Liverpool, meddyg y teulu, yr hwn a fu yno ddwy waith neu dair yn flaenorol, i ddyfod i lawr yn ddioed; ond cyn iddo allti cyrhaedd, yr oedd ei hys- bryd wedi ehedeg ymaith at yr hwn a'i rhoes Tr oedd Mrs. Roberts yn ferch i'r gweinidog Method- istaidd adnabyddus, y diweddar Barch. John Hughes, o Wrecsam gynt, ond yu ddiweddarach o Liverpool; ao yr oedd Mr. Roberts a hithau yn briod er's o ddeutu •ngain mlynedd, a'u hymuniad yn un o'r rhai mwyaf hapus. Nawdd Nef a fyddo arno ef a'i rai bach yn eu profedigaeth lern. Trwy ei hynawsedd at bawb, a'i charedigrwydd di- hafal at y tlodion, yr oedd Mrs. Roberts wedi ennill iddi ei hun y lie dyfnaf yn mynwesau pawb oedd yn ei hadnabod. A bydd y golled ar ei liol yn Abergele a'r aragylchoedd yn anadfevadwy. Ni bu neb erioed yn fwy cymniwynaagar wrth y rheidus a'r cyfyng ei am- gylchiadau nag y bu hi.
[No title]
Erys y Frenliines yn Balmoral hyd ddiwedd Tachwedd. Y mae un o drethgasglwyr diuas Lluudaiu wedi diangc gyda dwy fil o bunnau o arian y trethdal. wyr.
YSBRYD MILWROL YR OES. I
YSBRYD MILWROL YR OES. Y MAE yn hen bryd bellach i'r ysbryd milwrol sydd wedi bod yn ffynu yn y byd am gynnifer o oesoedd leihau; ond y ma He mawr i ofni nad oes nemawr o obaith mai felly y mae. Os trown ein gwynebau i'r Cyfandir, cawn weled fod y galluoedd mawr- ion, yr wythnosau hyn, yn arolygu ac yn rhoddi eu byddinoedd lliosog drwy eu hym- arferiadau mil wroI mown 0 mod,! arbenB. Gwneir arddangosiadau ysblenydcl ou liu- oedd lliosog gan Germany, Ffnungc, ac Aws- tria; a'r amcan mawr o hyny ydyw dango. y gofal sydd yn cael ei gymmevyd gydalr byddinoedd yn y gwahanol wledydd llyn, yngbyd a gosod allan y perffoithiwydd y maent wedi eu dwyn iddo trwy ddysgyblaeth fanwl. Y mae yr Ymherawdwr FRAKCIS JOSEPH o Awstria, yn ddiau, yn teirnlo yn falch o'i fyddin er nad oedd y tywydd yn y wlad hono yr wythnos ddiweddaf yn ffafrioi i symmudiadau y fyddin, credir, modd bynag, ei bod yn awr yn y fath sefyllfa o ran effeith- iolrwydd na bu erioed yn well. Yr wytbnos hon y mae y fyddin Gomian- aidd yn myned drwy symmudiadau cyiielyb, ac yn gwneyd arddangosiadau o'r un natur, a theimlir dyddordeb anarferol yn hyn. Y mae y Due o Gaergrawnt, cadlywydd y byddin- oedd Prydeinig, yno yn dyst o'r symmudiadau. Nid oes ond wythnos neu ddwy er pan fu Germany yn cynnal g^yliau coffadwnaetho am y gwrhydri a wnaeth y fyddin yn y rbyfol diweddaf a fu rhwng y wladhono a Ffmiagc ae ofnir fod rhai digwyddiadau gwleidyddol a orymmerasant le yn ddi weddar wedi adfywio ysbryd milwrol Prwssia. Nidydyw perchen- ogaeth o diriogaethau gorchfygedig wedi sicr- hau y teimlad hwnw o ddiogelwch ag y dis- gwylid iddo. Y mae chwanogu Absace a Loraine at feddiannau tiriogaethol Germany wedi ei gosod dan angenrheidrwydd i chwan- egu at nerth ei byddin, ac y mae yn awr dan orfod i gymmeryd y gwladwr, y crefftwr, a r masnachwr oddi wrth eu galwedigaethau, er eadw i fyny y rhif gofynol, a diogelu y safle y mae wedi ei ennill. Y mae dealltwiiaeth goreu, ac egni mwyaf y wlad yn cael eu defn- yddio yn y gelfyddyd o ryfela, a'r canlyniad o hyn ydyw, fod y fyddin yn un o'r rhai cryf- af a pherffeithiaf i ymosod neu i amddiffyn a welodd y byd erioed. Wrth gwrs, y mae Ffraingc hefyd yn teimlo ei hun dan angen- rheidrwydd i dalu sylw neillduol i'w byddin hithau, mewn trefn iddi fod o ran ansawdd a rhif yn debyg i'r eiddo y wlad sydd wedi ei gorchfygu yn y rhyfel diweddaf. Y mae yn ymddangos fod ffraingc yn ail drtefnu ei byddin gyda'r ymroddiad llwyraf, ac ar raddeg eang iawn. Y mae deng mlynedd wedi myned heibio er pan y darostyngwyd Ffraingc yn mrwydr Sedan; a dywedir fod yn angenrheidiol cael deuddeg eraill hefyd cyn y gellir perffeithio y cynllun ar ba un y mae ei byddin wedi ei hail drefnu. Dis- gwylid, pa fodd bynag, y buasai y symmud- iadau yr elai y fyddin drwyddynt yn ystod yr wythnos hon yn dangos fod llawer wedi ei wneyd eisoes, nid yn unig i chwanegu ei nifer, ond hefyd at ei heffeithiolrwydd a'i rhagoriaeth. Trueni meddwl fod cenhedloedd sydd yn gymmhwys i gymmeryd lie blaenllaw gyda phob symmudiad gwareiddiol a chrefyddol, yn gwastrafFu eu nerth ar alluoedd milwrol, a darpariadau rhyfelgar. Arweiniodd gwlad- lywiaeth ymosodol yr Ail Ymherodraetli Ffraingc i anffodion dirfawr; ac y mae ys- bryd cyffelyb wedi arwain ei gorchfygwr i deimlo yn anesmwyth ac yn ddrwgdybus, fel y dengys dadganiadau gweinidogion Llyw- odraeth Germany. Pe bae rhyw gymmaint o wirionedd yn y dywediad mai y ffordd i fwynhau heddweh ydyw bod yn barod i ryfel, dylai ymherawdwr a phobl Germany deimlo yn ddiogel a dedwydd yn awr. Ond y mae ysbryd gorchfygu, a'r awydd am chwanegu i at diriogaethau, yn arwain i ymrysonau a rhyfeloedd parhaua; ac y mae baich y gwas- anaeth milwrol gorfodol mor annioddefol gan lawer o'r Germaniaid, fel y mae yr Unol Dalaethau yn cael ei phoblogi yn brysur gan y rhai hyny sydd yn ffoi rhagddo er ei ochelyd. Yn y cyfamser, y mae y sawl sydd yn dwyn yn mlaen wladlywiaeth filwrol o'r fath yn llwyddo i gadw i lawr y rhai sydd yn dyheu am ryddid a llywodraeth gartrefol dda. Ond y mae llawer i'w cael nad ydyw hyn oil yn siglo eu ffydd yn llwyddiant a buddugoliaeth egwyddorion cyfiawnder a thegweh. Ymgasglodd nifer o ddynion enw- og i Rydychain yr wythnos ddiweddaf, i ymgynghori gyda golwg ar gyfraith gyd- genhedlaethol i derfynu dadleuon rliwng gwledydd; ac ar yr un pryd yr oedd cyn- nuUiad cynelyb yn cyfarfod i'r un perwyl yn Turin. Y mae yn rhaid fod eu ffydd yn fawr yn uniondeb yr hyn y dadleuant drosto i ddyfod ynghyd ar y fath adeg, pan y mae II edd' 1ae y galluoedd mawrion megys pe yn gwnev d 'b' t' I. 0 b wnevu boat o'u nerth milwrol. Ond y maeut yn 1 gwneyd yn berffaith iawn. Yn ei flaen y nine y byd yn myned — er fod rhai, yn awr ac eilwaith, sydd yn cael byddiuoedd mawvion at eu gwasanaeth, yn peri i lawer ofni fod y byd etto i fyned yn ei ol, a'r tir a enniilwyd gan wareiddiad, nioesoldeb, a clirefydd i gael ei golli. Ond IJwyddo yn raddol a wna yr egwyddor o gyfiawnder rliwng gwlad a gwlad, a'r egwyddor o am- ddifiyn hawliax, a gwneyd tegwch a chenhedl- oedd gweiniaid hefyd. Amy chwe blynedd diweddaf, tra y bu y Torïai,1 mewn awdurdod yn y wlad hon, yr oedd gwladlywiaetli yn cael ei harfer a'i ham- ddiffyn a fuasai yn ein cadw mewu rhyfeloedd parhaus. Yr oedd egwy.'doiiou y wladlyw- iaeth hon yn dra gwahanol i'r hyn yr aiferai fod yma. Yr oedd Prydain yn gref ac yn ddedwydd, a'i safle yn gywir, fel nad oedd raid iddi ofni ymosodiad, ac yn dymuno arfer ei dylanwad o blaid heddweh, trefn, a rhydd- id, a phob plaid wleidyddol fel eu gilydd yn ffafiiol i hyn. Ond yn y blynyddoedd diw- eddaf, pa fodd bynag, yr oedd athrawiaeth pur wahanol yn cad ei chyhoeddi, yn enwed- ig mewn cyssylltiad a gwladJywiaeth dramor. Nis gallwn edrych yn ol ar lawer o weith- rediadau y Llywoclraetli ddiweddar ond fel anffodion a gwavthrudd ceuhedlaelhol, oddi wrth yr hyn, pa fodd bynag, y darfu i'r wlad gymmeryd y cyfle cyntaf i ymryddhaa. Gallesid disgwyl, wedi i'r genedi ymwrthod a. gwladlywiaeth dramor llywodraeth Ar- glwydd BEACONSFIELD, ac i'w hoJynwyr fabwysiadu un wahanol, y buasai yr arfer oedd gan lawer o bleidwyr y Llywodraeth ddiweddar o ganmawl trais, a gwawdio teg- weh, yn cael ei roddi heibio. Olid nid felly y mae-nid oos braidd ddiwrnod yn myned heibio nad yw y Tonaid yn ysgrifenu ac yn siarad gyda boddhad, pan yn cyfeirio at lywodractliau yn meddu byddinoedd mawr- ion, sydd yn alluog i lethu gobeithion a rhyddid pobloedd sydd wedi bod am ganrif- oedd yn cael eu mathru dan sawdl y gor- thrymydd. Ond y mae yn dda genym fod pobi Prydain, ar ol bod, lawer o honyct, am dymnior yn rhyw banner meddw megys ar ryw wag-ogoniant, yn dangos etto mai rhai yn caru uniondcb a rliyddid ydynt yn awr; fel o'r blaen.
IY OORON A'R WEINYDDIAETH.i
Y OORON A'R WEINYDDIAETH. Y FAUN gyffredin yn y cylchoedd swyddol uchaf yn awr, yr ydym yn deall, ydyw fod y ffaith nad oes dim YD, nac wedi cael ei wneyd yn ddiweddar tuag, at benderfynu cwestiwn Afghanistan; ond pob peth yn cael eu gadat-1 Y11 yr un man, i'w briodoli i anghyttandeb mewn barn rhwng y Frenhines a'r Wein- yddiaeth. Y m&e y Llywodraeth yn gryf dros wrthdioi y Cyttundeb yn ol pa un y ceisiodd Arglwydd LYTTON, pan oedd efe ar fin ymadael o'r India, gyssylltu Candahar &'r tiz-ioga,- tbauPt-,ydeitiig. Dadlena y Frenhines, ar y Haw arall, yn gryf a phenderfynol dros gario y trefniant hwnw allan. Hyn, meddir, ydyw yr unig esboniid cywir ar yr oediad: anesboniadwy ar.bob tir arall, mewn pen- derfyuu cwestiwn sydd yu galw am gael ei ddwyn i derfyuiad diymdroL Ai tybed mewn difrif fod ein penadur yn teimlo tu- edd i owd ei barn bersonol ei hun i fyny yn erbyn barn unfryd ei chyngborwyr doeth ai chyfarwydd ? Yr ydym yn gobt ilhio y vitfu y Weinyddiaeth wneyd yr hyn a farnant sydd yu uniawn, neu yiuddiswyddo.
==| C YLCI1 LYTHYRAU ADDYSG.,
== C YLCI1 LYTHYRAU ADDYSG., Y MAE uau gylehlythyr o gryn bwysigrwydd wedi eu hanfon allan gan Swyddfa AddyKg i Arolygwyr ysgolion yn Lloegr a Chyniru. Cyfeirio y mae un o'r cylcLlytiiyrau hyn at yr awdurdod ag y mae cyfraith addysg a has-! iwyd yn eisteddkd diweddaf y senedd yu ei roddi yn nwylawyr awdurdodau lleol i orfodi plant i ddyfod i'r ysgolion. Y mae y llall yn cyfeirio at addysgia' tli, gyda gohrg ar y rhyddid helaetliach a rodJir i athrawon drwy I y cyfnewidir.dau a d(tygir i mewn dan y gyf- raith hon, yn mhei tliynas i'r mtterion y cyf- renir addysg ynddynt, a'r cyfartaledd a add- ysgiaeth eiriol a'r un a gyfi-enir clrwy wersi r darllenyddol. I Ymddengys fod Swyddfa Addysg yn aw- yddus iawn am i'r awdurdodau lleol yu mhob dosbarth ymdrechu hyd y mae ynddynt i or- fodi y plant i ddyfod yn lheolaidd i'r ysgolion, acyn appelio at awdurdodau dosbarthiadau lie nad oes cyfreitliiau lleol hyd yma wedi en niabwysiadu yn wirfoddol i ddangos difrif- weh ac egui i'w rhoddi mewn grym o llyn allan. Y mae pwyll?or y cynghor ya t<-tm!o yn bryderus, ac yH gobeithio na bydd r..ridl iddo yn'aayd yn y g?'Iu sydd wedi ei ym- ddiried iddo i ddiswyddo "nrbyw slwdurdodaui Heol; end v MMCut yn awgrymn yn bar ?!w j na bydd i'r awdurdodau hyn mewn un Mhos gael eu goddcf i fyned heibio nen i eogeuluou eu dyledswydd. Y mac yn eithaf eglnr fod Mr. Musdella, Is-gadeirydd y PwyÐgor. yn benderfynol, mcgys ag y rhoddodd efe ar ddeali i Dy y Cyfficdin, o wneyd y Udeddf Addysg vii mhob ystyr yu effiathiol, sc i gario allan ei holl ddarptiriactli-au. Wrth gwrs, bydd yn gorphwys i raddan uvtwrur yr ó rolygwyr i wneyd y gwaith hwn. Biaa y bydd yn angenrheidiol iddynt fod ya liygml- og a doeth i ganfod gwahaniaelfc rhwag es- genlusdra gwirionedilol neu anewyllys^avvcH i ^gvdawni dyledswydd, ar rati awilun'odan lleol, a chamgymmariadau dannvoiuiol y dichon i'r cyfry w sy i thio i klynt. K id y w y cylchlythyr a ddnufonwyd ya es^onluso cyf cilio eu sylw at hyn, ni^wn tcefn i'w ili-jJ -j ar en gocheliad. Ond lfait'i bwyjg i'w gwy. bod ydyw, fod y galluoedd newydd syii.l vvtv.Ji cn rhoddi i'r awdurdodau yn y Swyddfa i Addysg i giel ell catio allan yu fanw' no ar I y mater hwn, y mae yn yrnddangos VNv y cyfarwyddiadau a gafodd yr Arolygwyr yu gadael lie i ammheuaelh o gwbl. J I:tti rnni un o'r cyfreithiau mwyaf bcndithfawi- a bus- iwyd yn y blynyduocdcl diweddaf oedil Dal if Addysg 1870 y mae ei heffeitldan i'w "weId yn eglur yn rhagoriaeth yr addysg a gyfroi.ir. Ac y mac y gallu clnvanegol a ro id.vyd i'r Swyddfa Ad tysg gan y gyiraith a basiwyj yn yr eltedùud (hwetldH-t, i wneyd Addysg yn orfodol, yn sicr o fod yn gyrnuilioith mawr i'w gwneyd yu fwy efft-ithio; elto.
I-IDAMWEINIATJ AR FFYIWD IHAIARN.
DAMWEINIATJ AR FFYIWD HAIARN. Y MAS y MiLs neu ddau diweddaf wedi eu hynodi yu ddirfawr gan ddamweiniau ar brif linellan ffyrdd haiarn y deyrnas, y iiaiil ar el y ULtil, gyda cliyflynider dychryua Iwy. Mor lliosog a dinystriul ydyw y damwoiuiau hyn wedi bod, fel y mac ofiiau yn meiidiHU- nu y teitliwvi,, a piti-y(ler yi-i meddwnnu pob doskutli. Y mac y golled ar fywydau a meddiannau wedi bod yn fawr anarferol; rhaid gwneyd rhyw beth, me jd pawb, er attal y dinysti- hyd y mae yn hossihl. Tybir fod rhywbeth allan o Ie. Amlygir cydymdeimlad a galar a. pherthyna-au y meirw, ac ag ocheneidiau y dioddefwyr ag y mae y trychiueb wedi disgyn arnynt, o her- wydd rhyw esgeulusdra anfaddeuol, anghof, nen ddiofalwch i dalu sylw priodol i'r hyn y gall synwyr pob un ddyweyd sydd iawn. Uwmir ymchwiiiad i'r damweiniau a rhoddir irlieithfam y trengliolydd arnynt, y wyr, y peiiuuiuwyr, a'r gorsaf-feistriaid yn anghof- io yr hyn a gymmeradwyir ganddynt; a phob peth yn myned yn mlaen f 1 o'r blaeu. Nid oes un ddadl na laid gwneyd rhywbotli yn hwyr ueu yn hwyraeh er ceisio osgoi y trychiueb iu hyn. Un feddyginiaeth ragorcl, dybygid, ac un a gymmhellir gan awdurdodau uchel, ydyw dyblu y rheiliaa ar y prif l.'ne'l. u, lie y mae lliaws o drenau yn rhedeg o hyd. Y ita: rhai cwmni'au yn parotoi eisoes er cario aliaa y trefniant hwn mewn rhan, ac y mae angen- rheidrwydd am dano yn dyfod yn amlycacli bob dydd. Nitl oes un draul yn y diwClU mov fawr ag ydyw talu iawn neu ad daliad i deithwyr wedi en hanafu, adgyweiiio ffyrdd drylliedig, a phwrcasu peiriaunau a clierbyd- au newyddion, yn lie y rhai a ddinystrir gan ddamweiniau. Yn y pen draw, y cyhoedd a raid dalu; ac oni fyddai yn well talu mwy am docynau mewn trefn o gyfarfod y draul o ledu y prif ffyrdd, na thcit,hio yn y fath ber yglon ag yr ydys ynddynt yn fynych yn awr. iN is gall y wvliadwriaeth fanylaf o bossibl at- tal yn Ihvyr y ccisiadau i dallu treimu oddi ar yr heiyru, neu i'w chwythu i fyny gyda dyiuitMte, a wneir gan fileiniaid erelllawlI, naill ai er mwvn dial, neu yute er mwyn ys- bail. Y mae y darganfyddiad a wnaed, ar liucll y L'jnJcm and So th Western ger llaw gorsaf Busiiey, y dydd o'r blaen, yn sicr yn tueddu i greu o'uau difrifol. Syndod na buasai y trcn wedi ei ddistrywio. Yii Kws- sia, y mae y Nihiliaid wcdi gwneyd y bobl yn hysbys o'r perygl ofnadwy hwn, ac y inae y cynllun o gloddio dan y flynld, a gos- ad defnyddiau ffrwydrol yny tyllau i'r dyhen o ddinystiio y cerbydau yn y rila; v teithiai y Czar a'i osgordd, wedi ei fabwysiadu fwy ilig unwaitk Trosedd o ffurf newydd yuy wlad Lou oeck y-r nn anftd y gvvnaed ymgais at) yn Bushey, a gobeithio y ceir gafael yn y troseddwr, ac y cospir ef gyda'r llymder mwyaf. Ymddengys ei fod wedi gwneyd trefniadau ar gyfer dwyn i ben ei aiifadwaitli mewn dull medrus; ac oni bae damwain, buasai y cymmysgiad o gapsenau ergydio], pylor, a dynamite, wedi firwydro gyda nerth aruthrol. Pe na buasai y capsenau oedd yn mhen y bibell india-rubkr a gyniiwysai y pylor wedi cael eu hysgwyd oddi ar y llinoll gan ddynesiad y tren, diau y buasai colled erchiyslawn ac anocheladwy ar fywydau. Y mae yn ffodus fod gan y swyddogion rliyw fath o agorfa i'r trosedd ofnadwy, a gellir disgwyl meddir, y bydd rhywun neu rliy rai wedi ell dal yn fuan ar y cyhuddiad ofod 1 Haw ynddo. Y mae y darganfyddiad diweddaf hwn yu mi o nodwedd erchyll, ae y mae yr hawsder gyda Illla un y gellid dinystrio tren, ynghyd i'r anhawsder i gnel allan y troseddwr jc bile llwyddiant yn dilyu ei waith, o anguli xheidvwydd yn creu arswyd yn meddylim y cyhoedd. Diiitumlieu genym y gwneir jwh yindreeh galluadwy g,iii yr awdul'l!o 'al! ,I ddyfod o hyd i'r troseddau, ac y cym merir rhagocheliad yn bossibl er attal cynlluiiiau ditiystiiol troseddwyr o'r fath i ddwyn yJIl- aith fywydau tcithwyr diniwed. Ond ar wa.hàn oddi with y peryg' ne?ydi !?\ y mae yn ondns meddwl fud teithio ar y fiyrJj hMtM mor llawn o beryg)on oddi wrtu achosion y gellid eu gochelyd. N il oes