Baner ac Amserau Cymru

Y MAE gohebydd i'r Liverpool Post yn ysgrif- enu o Dudley fel y canlyn am gladdedigaeth a ddigwyddodd yn y gymmydogaeth hono Y mae dadl gywrain yn mherthynas i gladdedigaeth wedi cymmeryd lie yn y gym- mydogwth hon. Yr oedd cyfeilliou i'r di- weddar JOHN PAKSOXS, Bedyddiwr, yn dy- rauno cael claddu ei weddillion yn mynwent Netherton dan gyfraith newydd y Uiadd- edig-iethau, a'u gwasanaeth claddu hwy eu hunain i gael ei ddarlJen. Gwrthododd y curad, a chydsyniodd y fieer, ond ar ol hyny, pa f'xid by nag, galwodd ei gydsyniad yn ol, ar y slit nad oedd y rhybudd cyfreithiol deli n wedi ei roddi yn rheolaidd. Dydd Sadwrn, pan y eyrhaeddodd y claddedigaeth i'r fyinvent, dar'.lenodd y curitd y gwasanaeth y tu allan i'r eglwys, ac yna dechreuodd y Parch. W. MILLIXGTON, gweinidog y Bed- yddwyr, ddarllen gwasanaeth arall. Gwa- liarddodd y curad iddo, ond myned yn mlaen a wnaeth Mr. MILLUGTON, nes gorplien y gwasanaeth. Ymwasgarodd y dyrfa yn holl-il reolaidd."

Y mae yn ymddangos yn awr fod rhyw ddirgelwch mewn cyssylltiad a raarwolaeth (Iyl)i,di., trwy foddiad, yn Whitstable, Mr. J. S. EVISON, boneddwr yn dal rhyw swydd yn swydtlfa y pentalwr yn lluest y milwyr yn niuas Caergaint. Gadawodd Mr. Evisox ei letty yn foreu dydd Llun, bythefnos i'r diweddaf, i'r dyben o ymdrochi yn y in or, ac nid oes air wedi ei glywed yn ei gylch byth wedi hyny. Bernid ei fod wedi cyfarfod a'i farwolaeth trwy foddiad ar gyfrif y ffaith fod ei holl ddillad wedi eu cael mewn cerbyd ymdrochi. Y mae perthynasau a chyfeillion Mr. EVJSON yn meddwl na chyfaifu efe a'i farwolaeth yn y dull a nodir. Y mae pysgod- wyr Whitstable, sydd wedi gwneydymchwil- iad trwyadl am y corph, yn credu nad yw yn y dwfr, ac y maent wedi eu cadarnhau yn y f un hon y dyddiau diweddaf, yn gyminaint a bod yr amser wedi myned beibio ag y baasai corph wedi suddo yn rhywle ger Haw y lan, a barnu oddi wrth brofiad amser blaen- orol, wedi ei gael mewn rhyw ysmotyn neiU- duol ar y ]an.

Mynegir fod Tywysog CYMRU wedi pen- derfynu peidio myned i Awstralia, am y l'heswm fod y dranl yn fawr. Ysgrifena un goKelydd o Lundain fel y canlyn ar y mater hwu :—" Nid ydyw incwm ei Uchelder Bren- hinol yn ddigon i'w alluogi i dalu ymweliad a'r trefedigaethwyr mewn mawrwychdar breuliino), ac y mae unrhyw ymweliad arall allan o'r cwestiwn. Pan yr appeliodd ei uchelder at y Llywodraeth am arian, gwrth- odwyd ef. Am ddoethineb y gwrthodiad ni raid dyweyd dim, ond hwyrach y bydd yn dubyg o greu ychydig. deilulad digofus yn Melbourne. Ondhwyrachy byddiddyntddeaU y rhesymau, pa fodd bynag, ondiddyntystyr- ied eu scfyllfa eu hunain. Mewn adeg pan y Luae cyilogau eu llywodraethwyr a'u gwein- i logion mor uchel, ni ddylent farnu yn rhy lyw gynuildeb y Llywodraeth GartrefoL"

Y ni ie aziffawd hynod wedi digwydd yn yr Unol I'alaethau ar Ffordd Haiarn Kansas a'r Pacific. Y lUae y cwmui wedi g'.v.irio 2,500 o ddoieri i chwilio am dren sy ld wedi ei golJi, oud y juaent wedi rhoddi i fpy yr ymchwiliad mewn anobaith. Tua. plijurt-ar cunt o fillclii-oedd o ddinas Kansas, y ?nmey Ilinell yn rhedeg trwy !e a elwir Mon- otony; acees peth amser yn ol ymdorodd ystorra ddychrynllyd dros y gymmydogaeth, a golchwyd ymaith o ddeutu chwe chant o droedft ddi o'r ffordd. Y mae yr ardaloedd cymmydogaethol yn gynnwysedig o wastat- tiroedd eang, ac yr oedd y wlad dan wYLh troedfedd o ddwfr ar y pryd, a tliybir fod y peiriant a'r Kwageni-wedi eu cario ymaith, a chael eu claddu dan rhyw dirgwymp (land- slip). Dyma yr ail waith i ddigwyddiad o'r fath gymmeryd lie; collwyd peiriant o'r blaen mewn sugndr-aeth yn Kiown Creek yn 1878.

Y mae newyddiaduron Jamaica yn rhoddi adroddiadaii meithion am ganlyniad y dym- mhestl fawr a ymwelodd a'r ynys ar y 18fed o'r mis diweddaf, ac y mae yn ymddangos ei bod yn fwy dinystriol nag y tybid ar y cyn- W. Fel y canlyn y dywed un o newydd- iaduron Kingston :—" Y mae yn ammheus a all rhyw ddeuddeng mis blaenorol ddangos y fath restr o drychinebau a'r deuddeg mis o Awst, 1879, hyd Awst, 1880, gan eu bod yn cymmeryd i mewn lifddyfroedd a hyrddwynt yr wythnos olaf yn Hydref diweddaf. Heb ewyllysio defnyddio unrhyw ormodiaeth gydagolwgary manylion ofnadwy a thor- calonus sydd yn cael eu hadrodd o bob cyf- eiriad, y mae yn rhaid i ni gofnodi ein har- gyhoeddiad dwfn fod cannoedd o bobl y wlad yn sicr o drengu, os na eatynir gwaredigaeth iddynt mewn arian ac ymborth, a hyny yn fuan hefyd. Yrydymynttfni y bydd raid i'n dadforion mewn ymborth gynnyddu o 50 i 100 y cant, o herwydd y mae y lluniaeth oedd yn y porthladd wedi ei niweidio yn fawr, a'r darpariaethau oedd yn y wlad wedi eu llwyr ddistrywio yn mron, tra y mae yn rhaid ail adeiladu tai a'r porthfeydd (wharfs) o goed tramor; gan hyny, y mae yn rhaid i'n hadgyftenwadau fod yn ddirfawr am rai misoedd i ddyfod. Oddi wrth yr adroddiad- au a dderbynir o liaws o ardaloedd, ymddeng- ys fod colledion mawr wedi bod ar eiddo yn mhob tref a. phentref. Yr oedd y toiau yn chwyrllo oddi ar y tai mewn munydyn o'r broD. a thai eraill yn cael eu gwneyd yngyd- waetad a'r llawr. Teflid coed i lawr fel pe na buasent ond corsenau; y mae coffi, S'd, sugrgyrsenau, a choed banana, a chynnyrch- ion ereill, wedi en llwyr ddinystrio, a'r meus- ydd yd wedi eu hanrheithio.

Borea ddydd Llun diweddaf, gwnaed ytir gais ofnadwy i chwythu i fyny y gerbydrea a adawodd orsaf Euston chwech o'r gloch. Dar- gaufyddodd rhyw platelaym's sypyn bychan yn cynnwys dynamite ar linell y Llundain a'r Gogledd Ddwyreiniol yn agos i orsaf Bushey. Yroedd trefniadau wedi eu gwneyd i'r defnydd dinystriol i ifrwydro, ond yn ffodus aeth y tren drosto ryw fodd heb i'r ddyfais erchyll oedd wedi ei gwneyd i'w danio lwyddo. Pe buasii y cynllnn dinystriol wedi llwyddo, diau y bnasai y trên yn chwilfriw. Gwnaed adrodd iad ar y mater gan y gorsaf feistr oedd yn Bushey, ac y mae dynion wedi eu gosod yma a thraw i wylio y llinell. Nid ydys hyd yn byn wedi cael allan ddim sydd yn debyg o ddwyn y troseddwr i'r golwg.

Y mae Llywodraeth yr Unol Dalaethau wedi cyhoeddi elfeniad, yn rhoddi cyfrif o fanylion yr ymfudiaeth ddiweddar o Ewrop i'r wlad hono. Gwnaed yr ystadegau blyn- yddol i fyny yn nechreu y mis diweddaf. Y mae yr Unol Dalaethau, mewn denddeng mis o amser wedi derbyn o wledydd eraill yn agos i hanner miliwn o ymfudwyr. 0 Can- ada y daeth y nifer fwyaf. Y mae y ffaith hon yn un hynod ond y mae yn ddealledig nad yw llawer sydd yn myned yno o Canada yn golygu ymsefydlu yn baihaol yn y wlad. Y mae yn wahanol gydtÚ Germaniaid sydd 1n cyrhaedd i New Voik bob dydd yn 01 y cyf.u-t.?edd o ddeuddeg mil yn y mis, Ÿ maent hwy yn perthyn i ddrsbarth nad ydynt yn fynych yn dychwelyd yn cl i'w gwlad eu hunain. Llai na banner y nifer yna sydd yn cyrhadd i'r Unol Dalaethau o Brydaia bob mia. Y mae mwy o'r Gwyddel- od ar lyfrall y goruchwylwvr ymfudol nag sydd o Saeson. Dengys yr elfeniad hwn dueddfryd y Teutoniaid i giwydro, a thuedd- t'ryd y Celtinid (a gadael allan breswylwyr yr I werddoll) i aros gartref. Nifer y Ffrangc- od a adawodd eu cartrefi y mis diweddaf am yr America oedd pum cant, a nifer yr Ital- iaid yr un amser oedd saith gant. Rhifai y Swissiaid rywbeth yn debyg i'r Ffrangcod, tra nad oedd yno ond dau ddwsin o Yspaen- iaid ar y Haw arall, danfonodd Sweden bed- air mil yno, a Norway ddwy fil. Erfod cryn lawer wedi ymfudo o'r wlad hon eleni, y mae eu nifer yn llai nag o Germany, ac yn llai hefyd nag oedd y nifer a aeth oddi yma yn y flwyddyn 1873 o dair mil.

Gan fod y llyfrgell rydd bresennol sydd yn Nghaerdydd wedi myned yn rhy fechan ar gyfer anghenion y dref gynnyddol hono, y mae y cynghor trefol wedi penderfynu adeil- adu un newydd yn Trinity street, yr adeil- ad i fod yn gynnwysedig o lyfrfa rydd, ysgol y celfyddydau, ac amgueddfa. Bydd yn ad- eilad hardd. Y mae y cynllun wedi ei ddar- paru gan y Meistri JAIES SEWARD a THOMAS, a'r cynghor trefol wedi penderfynu, dydd Llun diweddaf, appelio at awdurdodau y Drysorfa Wladwriaethol am fenthyg I,OOOP. i ddwyn y gwaith yn mlaen. Bydd y gareg sylfaen yn cael ei rhoddi i lawr y mis nesaf.

Mynegir i'r weithred greulawn ganlynol gael ei chyflawni yn Pontremoli, yn Italy. Ymddengys fod morwyn yn arfer gweini mewn Ileiandy Carmelaidd yn y lie uchod, ac iddi gael ei dal ar y weithred o ysbeilio bara, eiddo y chwauioliaetli; ac am y trosedd hwn, profwyd hi ger bron yr Abades, a dwy o'r lleianod hynaf. Cafwyd hi yn euog, a phas- iwyil y ddedfryd arni gan y boneddigesau crefyddol hyn, ei bod "i ddioddef poeriau y purdan." Fod y barnwyr ar unwaith i gario allan eu dedfryd farbaraidd arni yn y dull a ganlyn. Wedi ei chymmeryd i gell yn yr hon yr oedd twymngist (stove) haiarn yn sefyll allan o'r mur, gorchymynasant i'r dwymngist gael ei phoethi yn ei golwg hi; ac yna, rhwymasant ei dwylaw yn ddiogel ar ei chefn, a daliasant ei gwyneb am amryw funyd- au yn ymyl y mettel eiriasboeth. Nid oedd o un dyben iddi waeddi yn dorcalonus am dru- garedd. Y r oedd y mynachesau didrugaredd yntroiclustfyddar i'w holl erfyniadau. Dalias- ant hi yn y sefyllfa ofnadwy hon nes oedd ei llvgaid deifiedig wedi colli eu llewyrch am byth, a'i gwyneb wedi ei wneyd yn un ch wysigen fawr drosto i gyd. Y mae y ffaith hon, yr hon a adroddir ar awdurdod dda gan un o'r newyddiaduron, yn siarad colofnau am ddylanwad llygredig y cyfundeb mynachol. Y mae y merched hyn wedi cu traddodi i garchar i a.ros eu pravvf.

Cynnaliwyd pwyllgor cyffredin Trysorfa Gynnorthwyol Ffrwydrad Risca ddydd Sad- wrn diweddaf, yn Nghasnewydd, y maer (Mr. HENRY RUSSELL EVANS) yn y gadair. Myn- egwyd mai yr holl arian a ddaethai i law i fyny hvd at y lOfed o'r mis presennol oedd 1 Y mae casgliadau yn cael eu gwneyd yn awr yn yr eglwysydd a'r capelydd drwy y wlad, a disgwylir gryn swm o'r ffynnonell hon. Swm y taliadau wythnosol, yn ol yr adroddiad, ydyw tair punt ar ddeg ar hugain, a nifer y rhai sydd yn derbyn cynnorthwy ydyw tri chant a dau. Yn ol fel y rhoddir cynnorthwy yn bresennol; sef, pum swllt yn yr wythnos i bob gweddw, a swllt a chwech cheiniog yn yr wythnos i bob plentyn dan ddeuddeng mlwydd oed, cyfrifirfod yn angen- rheidiol codi. 5,000p. yn chwxneg. Dargan- fyddwyd corph dyn o'r enw MAliK CUOOK yn y gwaith ddydd Gwener diweddaf.

Yn ystcd prawf JAMES ARNOLD am lofrudd- io ei frawd-yn-nghyfraith, o'r enw LITTLE, yn Piichmond, Kentucky, ar y 27ain o'r mis blaenorol, digwyddodd golygfa gyffrous yn y Ilys. Yr oedd LtTTmwcdicyhuddo AitNOLD o flugio noJyn, a dyna arweiniodd i gyflawn- iad y trosedd. Yr oedd yr ystateil lawr ue y cynnelid y llys yn orlawn ar ddiwrnoi olaf y prawf, a rhan fwyaf o'r rhai oedd yn bres- ennol yn foneddigesau. Yr oedd y Seneddwr VOORHEES newydd derfynn ei araeth dros y diffynydd, pryd y dilynwyd ef gan Mr. C. J. BIIONSON, yr hwn a orphenodd ei araeth dros y Wladwriaeth. Dywedai Mr. BRONSON, Pa ham na wna yr amddiffyniad gynnyrchu y nodyn y tybir ei fod wedi ei fftigiol Pe buaseht yn gwneyd hyny, buaswn i wedi ei roddi yn y carchar." Torodd y Seneddwr VOORHEES ar ei draws, a dywedodd-" Ni ddarfu i chwi erioed ofyn i mi am y nodyn." Attebodd BKOKSON nad oedd yr hyn a ddy. wedai YOORHEES yn gywir,ac yr oedd y ddau foneddwr yn myned i nwyd ddigofus, fel yr oedd yn aml wg, pan y gwaeddodd rhywua allan yn y dyrfa, "Y maent yn myned i saethu." Yna ymaflodd dychryn annisgrifiad- wy yn y rhai oedd yn bresennol. Olywodd brawd ARNOLD rywun yn dywedyd, Ymos- odwch arno, BRONSON," ac aeth y brawd i fyny at BRONSON a'i lawddryll yn ei law. Daliwyd ef yn ddioed. Bu gohebydd gydag ef yn y carchar, a dywedai iddo feddwl fod ymosodiad ar gael ei wneyd ar y cyhuddedigi ac mai dyna yr achos iddo ef ymyryd. Tyn- wyd amryw lawddrylliau allan yn y llys. Oariwyd Mr. LITTLE, yr hwn oedd yn bres- ennol, allan mewn llewyg. Neidiodd un dya drwy y ffenestr, yr hon oedd tua deg troed- fedd ar hugain o uchder oddi wrth y llawr. Terfynodd BRONSON ei araeth gyda drysau cloedig, ni oddefid edrychwyr oddi mewn. Dy- chwelwyd rheithfarn o "Dieuog;" ac y mae y rheithfarn hon wedi achosi digllonrwydd mawr.

Mewn telegram a ddaeth o San Francisco, wedi ei ddyddio ar y laf o'r mis hwn, myneg- ir fod bryslythyr wedi ei dderbyn yn y porth- ladd hwnw o Victoria, rhanbarth yn eitbafioa gogledd America, i'r effaith fod y llestr Malay wedi cyrhaedd yno o O unalaska, ond heb ddwyn dim newyddion ynghylch y Jean- nette, y llong a ddanfonwyd allan rai rnisoedd yn ol gan lywodraeth yr Unol Dalaethau ar fordaith ddarganfyddiadol i ardaloedd pegwn y Gogledd. Yn ol yr hysbysrwydd a ddaeth gyda'r Malay, yr oedd y Jeannette wedi ei rhoddi i fyny fel wedi ei cholli yn Ounalaska, ar gyfrif Ilymder y tywydd yn y gauaf diweddaf. Mewn btyslythyr o Washing- ton, gwneir cyfeiriad at y sibrwd uchod, a gwawdir y syniad fod y Jeannette wedi cyfar- fod ag anfFawd, yn gymmaint a'i bod wedi ei gwneyd mor gryf ag y gallasai dyfais ddynol ei chynllucio, ac y mae wedi ei chyfaddasu a'i chyflenwi a. phob .darpariadau angenrheid- iol ar gyfer y gwasanaeth yr anfonwyd hi all- an i'w gyflawni.

Agorwyd cydgynghorfa U ndeb y Crefftwyr yn Dublin ddydd LIun diweddaf. Dyma y trydydd ar ddeg o'r cyfarfodydd blynyddol hyn. Mr. MURPHY, o Dublin, fel cynnrych. iolydd toddwyr haium Lloegr, Cymru, a'r Iwerddon, a etholwyd yn gadeirydd. De- chreuwyd y gweithrediadau gan Mr. SLATTER, yr hwn a gyfeiriodd at y lliaws manteision e. ddeilliai i'r gweithwyr oddi wrth eu hundeb- au. Darllenodd Mr. BROADHURST, A. S., ad- roddiad y pwyllgor seneddol, yr hwn a adol- ygai ddeddfwriaeth yr eisteddiad diweddaf, fel yr effeithiai ar y dosbarth gweithiol; ae amlvgid boddhad am fod cynnifer o fesuraa defnyddiol wedi eu pasio, yn enwedig wrth. ystyried yr amser byr y bu y seuedd yn eis- tedd. Pwyntiwyd allan fod mesur llhwym- edigaeth Meistriaid wedi pasio Ty yr Argl- wyddi heb ei gyfnewid o ran egwyddor ac amcan. Gwnaed cyfeiriad hefyd at amryw fesurau eraill. Yr oedd tua chwech ugain 0 gynnrychiolwyr yn bresennol.

Y mae y gosodiad er "cymmeryd cyfrifiad o Loegr a Chyrnru" newydd ei gy hoeddi. Bwrdd 1 lywodraeth Leol sydd i arolygu y cofiifiad ac y mae cofrestwyr yr is-ddosbarth- iadau i gael eu flfurfio yn gyit-ifwyr y dos- barthiadau. Y mae yr Attodleui (Schedules)