Baner ac Amserau Cymru

BRAWDLYS MALDWYN, MEIRION, F F L I N T, A DINBYCH. AGOKWYD y brawdlys uchod heddyw (ddydd Mawrth) yn Rhuthyn, ger bron y Barnwr Lawrance. Y mae y calendar yn neillduol o drwm, gan y cynnwysai enwau y nifer anghyff redin o 16eg o garcharoriod. Cyhuddid un o lofruddiaeth, un o ddyn-laddiad, pedwar o dori tai, un o geisio llofruddio a lladd ei hun, pedwar o droseddau yn erbyn merched, dau o archolli yn anghyfreithlawn, un o ffogio, un o boni twyll, ac on o amlwreiciaeth. Anfonai sir Ddinbych 13eg o'r carcharorion, Maldwyn un, FHint ddau, a Meirion heb yr un.

I Y mae Mr. Jesse Collings, A. S., wedi myned i'r Eidal am dro.. Syrthiodd Mr. Robinson, clerc I warcheidwaid I Stockton-on-Tees, i lawr yn farw yn ei swyddfa y dydd o'r hlaen.

Pgtltgr oanchcottr. Nos SADWRN, Hydref SGain. I (Oddi wrth ein Gohebydd Neillduol). Yn Yn NGHYMMANFA GERDDOROT. y Methodistiaid Calfinaidd y ddinas a'r cylchoedd, canwyd, yn mysg eraill, y tonau hyn yn y prydnawn-'Congewest' (D. Wylor Owen), hen alaw ardderchog; Dewch bawb o'r saint,' 'Deff'rowch y tnjer udgorn yn seinio' (o Drysorfa'r Plant); Cynjas (gan y Parch. Ellis Edwi,rds 0 am r&n i garu r Iesu' (L, J. Roberts, Aberaeron) '0 rwyf yn cofio 'r diwrnod1 (W. F. Sherwin). Yr oedd y d6n olaf o'r un nodwedd a thonau Byddin yr Iachawdwriaeth.' Rhyw ganolig ydoedd y canu yn nghyfarfod y prydnawn-fel pe buasai yr arwemydd, Mr. J. T. Rees, JVus Bac., Bow St., a'r gynnulleidfa heb ddyfod i ddeall en gilydd. Yn yr bwvr, awd dros y tODau n hon alaw.- 'Bontnewydd' (leuan Gwyllt), Gwalchmai' (J, D. JODes); yo y ftíÝJ hon, dechrenodd yr arweinydd a chanmawl. -Tanvmarian' (Preli. E. Stephen); yr oedd myn'd yn hon. Llywarch' (John Jolles, Cwm- ygeifr cyng gan J. Thomas), Buddogoliaetb' ( T. Davies/Salford); yn y fan hvn talodd y. arwein- ydd deynged o barch i Mr. Davies, trwy ei alw i arwain ei dôn ei hun. Dangosodd y gynoulleid fa ei chymmeradwyaetb, a bu raid iddo ufuddhau. Yr oedd gweled Mr. Davies yn arwain yn adgyt- odiad o fedd y cfif lu o hen gyfarfodydd doniol a gaed o dan ei arweiniad medrus flynyddoedd meithion yn ol. Er mor anfoddlawn ydoedd, aeth trwy y gorchwyl yn gampns. Ac oi bu Mr. Rees yn ol a dyweyd hyny. Syniad campus oedd cael Mr. Davies i arwain gyda'i dOn ei nun. Y D ewi Saxit' (John Evans, Cynogfab); a galwodd Mr. Rees arM yn mlaen i arwain, yr hyn a wnaeth. Yr oedd rhyw fyn'd anarferol ar y ddn hon. Dywedai Mr. Rees fod y ddwy ddn ddiweddaf yn gredyd i'r awdwyr. Canwyd Rheidiol' gyda hwyl; ac yn sicr hen ddn fendigedig ydyw hi. IArabia' (K. Mills, Gwrecsam), hefyd a aeth yn iawn a dim rhyfedd o blegid alaw dda ydyw a'r gynnnlleidta mewn ysbryd rhagorol. Canwyd Fry yn y nef' (W. Davies), ond nid mor unol ag y buasid yn dymuno. Ond yn wir, yr oedd y canu yn rhyfedd- oi dda pan ystyrid pa mor liteog y gynnulleidfa. Dylai y Metbodistiaid deimlo yn falch o'u canu, mi credaf, os yw y cyfarfodydd hyn yn eng- hreififtiau teg o hono. Cafwyd anerchiad gan Dr. Cynddvlan Jones; a chymmerwyd rhan yn y cyfarfodydd gan v Parch. E. J. Jones, Heywood St., Parch. William James, ac eraill. Aeth y llywydd, Mr. John Roberts, a'r cyfeilydd, Mr. Llewelyn Lloyd, trwy eu gorohwylion yn hynod ganmoladwy. Ysgrifenydd y pwyllgor ydoedd Mr. Edward Williams, Moss Side ac ysgrifen- ydd yr Undeb ydoedd Mr. Robert Davies. Pen- dleton. Talodd v Parch. William Glynne deyrn- ged o barch i goffadwriaeth y diweddar Mr. Rich- ard Edwards, a'r gyfrif y llafur a arferai fyned iddo ynglyn a'r cyfarfodydd hyn. Trodd cyfarfod pregethu Moss Side allan yn llwyddiannus—Dr. Cynddylan Jones yn ei hwyl- iau goreu. SYR CHARLES HALLE. Ba y cerddor enwog hwn farw yn dra annis- gwyliadwy, boreu ddydd Gwener, y 25ain cyfisol. Yr oedd yn teimlo yn gryfach o 10 mlynedd, meddai ef, wedi bod yn Affrica ddeheuol; a dis- gwylid iddo fod yn abl i barhau i gynnal ei gyngherddan yn mlaen fel cynt ond dyma fel y trodd. Perchid ef gan bawb. Bu yma dros 40ain mlynedd, a gwnaetb wasanaeth dirfawr i gerddoriaeth glasurol y devrnns. Bydd colled fewriawnar ei ol. Yr oedd ei briod (Madam Norman-Nevada gynt), Lady Halle, oddi cartref. Ergyd o'r parlys a gafodd. Yr oedd yn bur beinyf ag ystyried ei oedran—76ain mlwydd. Bn yn ffefryn neillduol yn y cylchoedd uchat a byddai y Frenhines a'r teulu brenhinol bob amser yn ei fawrhau. Pwv a geir i lenwi ei le tybed ? I Y PARCH. JOHN TnoiiAs, LIVERPOOL. p Heno, traddododd y Parch. 0. L. Roberts, Pwllheli, ddarlith odidog ar y givr enwog nchod, yn Dghapel yr Annibynwyr yn Cborlton-road. Yr elw yn myned at leihau y tri nid pum cant pnnnau dyled sydd arno. Yr oedd y ddarlith yn wir ddoniol. Ychydig, mewn cymmbariaetb, a ddaeth ynghyd. Cafodd yr absennolion golled fawr. Maddener i mi am awgrymu yma y buasai codi 6c. am y Hawr a'r oriel yn well na gofyn It. iun lie, a 6e. i le arall. Nid oes yma rhyw chwaeth uchel am ddarlithiau. A pheth arall, nid yw pawb ya holtil myned i'r lie 6c., os bydd lie 18., er nad ydynt yn abl i dalu y swm uchaf. Y mae tipyn o falchder hyd ytí oed yn y tlotaf.

DINBYCH. I I CYFARFOD Y FEIBL GYMDEITHAS. I CYNNAI.IWYD cyfarfod blynyddol Cangen Dinbych o'r Gymdeithas Feiblaidd yn y Nenadd Drefol, nos Fawrth, o dan lywyddiaeth y maer (Mr. E, T. Jones). Yr oedd yn bresennol, yn mysg eraill, y Parchn. J. R. Ellis, Liverpool (cynnrychiolydd y Fam Gymdeithas); Joseph Evans, Evan Jones, David Jones; MrL T. Gee, a T. Bellis, ysgrifen- yddionlleol; J.Harrison Jones, Boaz Jones, a D, H. Davies. Dechreuwyd y cyfarfod trwy gana yr hen emyn Cymreig Marebog Iesu yn llwyddiannus,' ac i'r Parch. Joseph Evans fyned i weddi. Y cadeicydd, yn ei anerchiad agoriadol a ddy- wedodd ei fod wedi ei osod y noson hono mewn sefyllfa yr oedd yn falch o honi, am fod llywyddu yn ngbyfarfod cymdeithas Ag amcan mor rhagorol iddi yn anrhydedd uchel. Da oedd ganddo glywed yr ysgrifenydd yn rhoddi adroddiad mor ffafriol am y cynnorthwy a dderbyniodd y gym- deithas yn ystod y flwyddyn. Dechreuwyd y flwyddyn dan ammodau ynanfoddhaol; ondmewn canlyniad i roddion a estynwyd iddi gan bersonau a feddai gydymdeimlad ft'i hamcanion, yr oedd y gymdeithas yn awr mewn sefyllfa dra boddhaol (cymmeradwyaeth). Anfonwyd cyfraniadau i mewn gan dros ddau gant o gangeu-gymdeithasau yn Lloegr a Chymru; ond er hyn oil, gobeithiai ef y byddai i'r cylarfodydd blynyddol byn ennyn mwy o slil yn ngharedigion y gymdeithas, a phen iddynt gyfranu yn helaethach at ei hamcanion. Pa beth bynag a gyfrenid at y Gymdeithas Feibl- aidd, gallent fod yn sicr ei fod yn cael ei roddi at amcan da a theilwng (cymmeradwyaeth). Mr. Gee, yn nesaf, a ddarllenodd yr adroddiad am y flwyddyn, oddi wrth yr hwn yr ymddengys fod eyfraniadan y gwahanol enwadau yr un mor foddhaol ag yn y blynyddoedd a'aethant heibio. Y Parch. Joseph Evans a gynnygiodd. bender. fyniad i'r perwyl fod i'r adroddiad gael ei fabwys. iadu, a'i argraphu, a'i ledaenu yn mysg y oyf. roddwyr, ac fod i'r swyddogion barhau yn eu gwahanol swyddogaethau. Dywedodd Mr. Evans ei fod yn teimlo yn falch o herwydd y ffwth fod Cymru yn gwneyd mwy dros y gymdeithas nag un rhan arall o'r Deyrnas Gyfunol. Yr oedd hyn yn anrhydedd i'r Dywysogaeth-yn fwy felly am nad oedd y wlad yn meddu ar boblogaeth a chyf. oeth Lloegr. Er byny, yr oedd ganddynt. Ie 1 wella; ao hyd yn oed yn Ninbych, yr oedd dlWyg. iad er gwell yn bossibl. Y Parch David Jones a eiliodd y cynnygiad, a dywedodd Dad oedd yn bossibl gwneyd mwy er own ^rlvnion nag anfon id yiit Air Dnw, a barnaieffodyn^vell i ddyn gael meddiant 0 Feibf nng byd yn oed gael y fanta.s n gyfarwydd vdce?'?".? ??' raid dewi8 ?wcf! y ?uTeimhu yntao yn faich fod Cymrn wedi .n?deddaGMf Daw. ae fod Gair Dnw wedi gwrevd Cymru yn "?h?.?n.. Ond .n ffaith ddifrifol yngln â h? <?<M. (od llawer o bobl a dderbyDia?t y B -i' ?.f?'d ar ol y Cymry ynfwyhyddyBgo?yyu?yMwys. Y Parch. Evan Jones agynnys"? benderfyn- fad i'r perwyl fod y cyfarfod yn dinicii i Ddow am v Hwyddiant parhaol a ddilynai ei Air, a cyn hvderu y byddai i'w Ysbryd Sanctaidd fMdtth.o pob copi o'r Ysgrythyr a antonid allan fel Rg i ?ngoeideyrnaaaryddaear. Yn ddilvnol, cafwyd anerchiad rhagorol ar hanes y Beibl vn yr India gan v Parch. J. K. Ellis, Liverpool, y dirprwy dros y fam-gymdeit li- fts. Pasiwyd y penderfyniad, a tberfynwyd y cyfaifod drwy dalu diolchgarwch i'r maer am lywyddu.

DREFNEWYDD. HEDDLYS. I CYN-QALIWYD yr heddlys uchod ger bron Mr. R. Lloyd, ac ynadon eraill, ddydd lau. Twyll Htmedi<j.— H. Inwards, alias W. H. Drayton, trafaeliwr imasnachol, Liverpool, a ddygwyd yn mlaen ar gyhuddiad gohiriedig o gaellp, 10s. gan Mr. P. W. Jones, Bear Hotel, a 10s. gan Mr. W. G. Cottle, Victoria Vaults, drwy dwyll honiadan. Rhoddwyd tystiolaeth- au gan y ddau erlynydd, a chan yr Arolygydd Ramage, a'r Rhingyll Morgan, a rhyddhawyd y diffynydd. Tanio Ydlan.-Mr. D. T. Francis, Ty'n-yr- Wtra, Llanwnog, a, gyliuddai grwydryn o' r enw Burrell o roddi ei ydlan ar dan. Rhoddwyd tystiolaethau gan yr erlynydd a'i was, i'r per- wyl fod tan wedi ei ddarganfod yn yr ydlan yn gynnar foreu Mercher. Wrth fyned i r ydlan, cyfarfuant a'r diffynydd a ehrwydryn arall. Yr oedd swm mawr o wellt wedi llosgi. Yr oedd y tan mewn lie peryglus, a hawdd fuasai i'r fflamau ymledu. Pan gymmerwyd y diffyn- ydd i'r ddalfa gan yr heddgeidwad Davies, rhoddodd y bai ar ei gydymaith, yr hwn, erbyn hyny, oedd wedi llwyddo i ddiangc. Dedfryd- wyd y carcharor i fis o garchar gyda lIafm ca d.

I WYDDGRUG. I I Y DIWEDDAR DANIEL OWEN. YN nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, Wydd. grug, nos Sabbath, cyfeiriodd y Parch. John Owen, y gweinidog, at ei bregeth at farwolaeth y diweddar Mr. Daniel Owen, yr hwn a fuasai aelod'o'r eglwys yn y lie er pan yn blentyn. Dy- wedodd y Parch. John Owen fod eu brawd ym. adawedig wedi llwyddo i ennill calonau ei gyd- wladwyr yn fwy nag unrhyw ysgrifenwr Cymreig wiadwyr yn fwy na?, arall yn ein dyddiau ni. Darllenwyd ei weithiau gan uchel ac isel, cyfoethog a tlilawd. Yr oedd efe hefyd wedi tori y terfyn rhwng y Cymry a'r Saeson, o blegid cafodd ei weithiau eu cyfieithu i'r Saesneg. Darllenid a gwerthfawrogid ei ysgrif- eniadau yn Lloegr a'r America; a dyan ei fod wedi gwneyd bywyd crefyddol Cymru yn llawer mwy adnabyddus i'r Cymry eu hunain. Ei nofelau ef a fa'r amddiffyniad cryfaf a gafwyd etto i grefydd efengylaidd Cymru. Yn eglwys y plwyf, foreu Sabbath, cyfeiriodd y ficer, y Parch. E. M. Roderick, at farwolaeth Mr. Daniel Owen, yn nghwrs ei bregeth. Yr oedd ei weithiau, meddai, yn rhydd oddi wrth y dy- lanwadau darostyngol oedd yn nodweddu cym- maint o nofelau y dyddiau presennol.

LLANGADFAN. I Nos Lun, yr 21ain oyfisol, cynnaliwyd Cyfarfod Plwyfoj yn ysgoldy Llangadfan. Amcan y cyfarfod oedd cael llais y plwyfolion ar y 'tir cyd' a'r mawnogydd cyhoeddus sydd yn y plwyf. Y cadeirydd oedd y Parch. Henry Jones, Rehoboth, yr hwn, wrth agor y cyfarfod, a ddywedodd fod yn pertbyn i'r plwyf lawer o dir, yr hwn, o'i arolygu yn briodol, a fyddai o fudd a gwerth mawr i'r plwyf. Y mae yn y plwyf un-ar-ddeg o fawnogydd yn perthyn iddo, y rhai a fesurant gyda'u gilydd dros 279 o erwau. Y mae enwau a mesuriad y mawnogydd cyhoeddus (public turbaries) byn genym, a rhoddwyd hwy allan yn ol yr enw a'r mesuriad fel y canlvn Erwau, Mawnog ar Fwloh Tomlin 92 Olu Wen 16 11 FawnogFawr on 12 „ Gwernymain 5 „ Moel Dentyrch 5 „ Bryn Perfedd 3 AUtOted?r ? 4 Fawnog Fawr 27 „ Pren Croes 54 „ Fawnog Fawr, etto 23 „ Cain Gae. 42 Chwarel Gyhoeddus 1 Y cyran 279 Y mawnogydd hyn, fel y maent, nid ydynt o fawr o werth i'r plwyf. ohaniatelr b yd ,r, P'yf'!ion fyned iddynt, yn ol yr hawl a feddant i fyned i,. ac am y d fid sydd yn pori ar y mawnogydd hyn, a'r hei.tiaeth a fogir awn ynt, hl fo'i.n ddim oddi ,rthYnt, er mai hwy bH yr 'a" iddynt. Dy)a) y plwyfolion chwareu eu rhan am y mawnogydd hyn. Dylent gael talu am yr a,, Iiaid sydd yn el bori, ynghyd ir bawl I ddal yr helwriaeth, neu eu gosod, fel y gwn& boneddwyr eraill a fyddont yn perchen tir. Hefyd, cyfeiriodd at y tir oyd sydd yn y plwyf. Dyma yr hyn a geir yn nyfarniad y plwyf ar hyn Cyn- nwysa yswm o dir cyffredin sydd yn agored I dala degwm o fewn y plwyf dywededig bum mil, pum cant, a phump a den?n o erw.u. Y mae y tir cyd. fel y mae, eyM yn ein plwyf, yn lied ddi-werth i r plwyfol- iec. Cymmerw, y tir oyd a -ilr o dan yr enw Pen- ,ifft Y ma. y tie hwn yn He da fel ?nnean d.f.??, gwarthel, a merlynod dym.eyn rrdi;e:a:, :ft; hyn .ydd yn ei wneyd br.n yn ddi-werth hollol i'r plwyfolion ydyw- 1. Fod amaethwyr o blwyfydd eraill yn anton eu hanifeiliaid I'r Penooed.' 2. Y mae gormod o anifeiliaid ar y Pencoed' bob haf fel nad all fod ond o ychydig iawn o werth i'r rhai sydd & hawl ynddo. 3. Y mae pethau fel y maent yn rhoddi mantais i'r I rhai sydd yn byw yn agos i'r Panooed fyned yn ara- baus a gormesol, fel na byddo rhyddid lie y dylai I rbyddid fod. I I Gofynodd y cadeirydd a oedd y gosodiadau uonou yn wlr. W Attebwyd ef gan y gwrandawyr eu bod. Y mae hi felly ya hollol.' ? A ddylai hi fod fel hyn ?' gofynM yntau. Na ddylai, oedd yr atteb. A ddylid cael ymwared Alr annhegwch yna.' Yn awr, meddai yntau yn mhellacb, er budd a niantais y plwyf, onid teg a ohyfiawn ynom, fel cyng- hor a phlwyfolion, ydyw rhoddi dais at y Cynghor Dosbarth ar iddynt wneyd cais at y Bwrdd Amaeth- yddol am reolau darparedlg ar gyfer diogeliad a rheol- eiddiad y tir cyd, a'r mawnogydd cyhoeddus hyn, sydd yn ein plwyf.' ?' derfyn y cyfarfod, cynnY&iwYd, eiliwyd, a phM- iwyd, ein bod yn anfon llais a barn y cyfarfod i r Cynghor Dosbarth, a'n bod yn symmud yn mlaen, yn ol Deddf Llywodraeth Leol 1894, i fynu ein hawl yn y tir oyd a'r mawnogydd eyhoeddus. Disgwylir y gwna y Cynghor Dosbarth ei ran gyda hyn, neu bydd y plwyfolion yn anfon eu cais i'r Cynghor Sirol am ei wasanaeth ef yn hyn.-Gohebydd.

epfataf a E, tafut. CYNNADLEDD GLOWYR DEHEUDIR CYMRU, CYNNALIWYD cynnadledd o gynnrvdiiolwyr glowyr y De yn Kghaerdydd, yr wythnos ddi- weddaf, dan lywyddiaeth Mabon. Yr oedd 13 o gynnrychi;)lwyr yn bresennol. Daeth ym- ddygiad goruchwylwyr Cronfa Sefydlog y Mwnwyr at weddwon ac amddifaid Cilfynydd dan sylw, a phasiwyd i ofyn i gynnrychiolwyr y llithr-raddia wylio fod y trueiniaid a ddiodd- efent yn y dyfodol yn cael cvfiawnder. Pas- iwyd hefyd benderfyniad o blaid cynnal cyn- nadledd genedlaethol o lowyr i ystyried y dyniunoldeb o bwyso mesur Mr. Asquith li reoti glofeydd ar y llywodraeth, a'r angenrheid- rwyddoNvnecigweiiiantauyn y uueuai. ren. nodwyd pwyllgor i wneyd trefniadau. Pasiwyd i chwanegu un sedd dros sir Fynwyar bwyllgor y lIithr-raddfa, a gofynir i'r gweitliwyr ethol un o'r gyrwyr i'r sedd hon. Cynnygiodd Mr. Brace f'od cynnrychiolwyr y gweithwvr ar bwyllgor y Uithr,raddfa i geisio cael gwelhant- au yn y cyttundeb i ddosbarthu y gwahanol fathau 0 10 a geid yn y Deheudir gin,alianol pris isaf bob glo; i sicrhau cyd-weithrediad rhwng gweithwyr a meistriaid i gosl) i perchen- ogion pyllau gl6 a werthent dan y pria y cyt- tunid arnn; f(d y meistriaid a'r gweithwyr, neu y meistriaid eu hunain, i reoli prisgwerthu y glb o bryd i bryd, ac fod canolwr i'w bennodi i'r pwyllgor. Y cadeirydd a ddangJsodd fod cais wedi- ei wneyd yn y cyfeiriad hwn o'r blaen, ond yn ofer. Awgrymai fod y mater i'w roddi yn nwylaw y pwyllgor oedd i ofalu am y ddeddf i reoli mwngloddiau, iddynt hwy dderbyn unrhyw welliantau a yrid i mewn iddynt yn y cyfeiriadau hyn. Pasiwyd pender- fyniad yn unol a'r awgrymiad hwn.

LLWGR-WOBRWYO GWLEID- YDDDION YN FFRAINGC. GORCHFYGIAD AC YMDDISWYDDIAD Y LLYWODRAETH. DYDD Llun, bu senedd Ffraingc yn trafod yr ysgandalau cyssylltiedig fig amgylchiadau y Ffordd Haiarn Ddeheuol. Beth amser yn ol, fel y cofir, cafodd M. Magnier, seneddwr dros N ar, a chyn olygydd yr Evenment, ei dded- frydu i flwyddyn o garchar am lwgr-wohrwy- aeth ynglyn a'r ffordd haiarn; a dydd Llun, ymosodwyd ar Weinidrg Cyfiawnder am ddar- fod iddo, yn mhlith eraill, meddid, fod yn hwyrfrydig i gyfarwyddo erlyniad y seneddwr Magnier. Wedi dadl gyfchryblua, fe basiodd y TJ benderfyniad unfrydol yn dadgan na ddylai aelodau seneddol gael cyfranogi mewn cvm- deithasau neu gwmnïau cyllidol. Nid edrychid, fodd bynag, ar hyn yn ddigon, a chynnygiwyd fod archwiliad pellach yn cael ei wneyd i achos y Ffordd Haiarn Ddeheuol. Dywedodd M. Ribot, y prifweinidog, ei fod yn meddwl fod cyfiawnder wedi gwneyd ei waith, a gwrtliwyn- ebodd erlyn rhagor. Penderfynodd y Ty yn ei erbyn; ac am hyny, aeth aelodau y weinydd- iaeth allan, a chyflwynasant en hymddiswydd- iad i'r Arlywydd Faure, gan yr hwn eu der- byniwvd. Gohiriodd y Ty hyd ddydd Llun.

LLANSANNAN. Arwerthiad blynyddol. Cynnaliwyd yr ail arwerthiad blynyddol yn Llansannan, ddydd Sadwrn diweddaf. Yr oedd yr arwerthiad eleni wedi ei osod yn nwylaw y Mri. Clough a u Cyf., a chafwyd arwerthiad rhagorol yn mhob ystyr. Gwerthwyd dros gant o wartheg, o gant a hanner i ddau gant o ddefaid, a thros ddeg-ar-hugain o geffylau a melynod mynydd. Cafwyd cynnyg bywiog a phrisiau rhagorol am yr anifeiliaid. Gwnaeth yr arwerthwyr eu gwaith i foddlonrwydd pawb, a chafodd perchenogion yr eiddo eu cwbl foddhau ar yr arwerthiad, yr hwn oedd yn ddiau yn un o'r rhai goreu a gynnaliwyd erioed yn Llansannan.

RIIYL. Priodas y Parch. S. E. Prythereh, Caerfyrddm, a Mist Ellen Jones, Bryngwyn, Rhyl. 0TMMEBODD yr nchod Ie yn nghapel Metnodiatiaid Calfinaidd Warren Road, dydd Gwener, y 25ain or mis hwn. Gwasanaethwyd gan frawd y priodfab (y Parob. William Prytberch, Abertawe), yn cael ei «n- northwyo gan y Parch. D. L. O-en (9?ei.ido, y ?l-): Y gwas a'r forwyn briodas eeddynt y Parch. J. T. Evans, gweinidog Talley, Gae fddiu, a bliss Jon at chwaer y briodasferch. Daeth tyrfa liosog ynghyd i r cape]. ?' y diwedd, oyawynodd y ?emidox.MrMy swyddogion a'r eglwys, Feibl teuluaidd hardd i'r briodasferch, fel arwydd o'u parch tuag ati fel aelod Sydttawn a gweithgar o'r eglwys Uehod cyn ei SYIn mudiad oddi vno i Gaerfyrddin, tua phedair bly ned? yn ol. Diolchodd y priodfab iddynt, ar ei ran ei hun a'i anwyl wraig, am eu teimladau da tuag atynt. Yr oedd yr anrhegion yn werthfawr a Uiosog. Bwriada y p&r ieuangc dreulio eu mis mel' yn Leamington. Ac yna, deehreua yntau ar ei waith fel bugail eglwys Stenoey. Llundain. Dymuniad pawb oedd y eint fywyd hapns a gyda lwyddiannus yn Llunaain, o blegid, yn ddiammheu, y mae gwaith mawr 1 w wneyd dros yr Arglwydd yn y brifddinas.-Gohebydd.

ABERYSTWYTH. Oyfarfod Blynyddol.—Dydd Mercher, Hydref 23ain, oynnaliodd yr Anntbynwyr Cymreig, yn Baker street, Aberystwyth, eu cyfarfod pregethu blynyddol. Y rhai y galwyd am danynt i gael eu gwasanaeth yn yr wyl eleni oeddynt y Parchn. Evan Evans, Llanbedr; Dr. Owen Evans, King's Cross, Llundain; a William J. Nicholson, Porthmadoc. Yr oedd tyrfa fawr o bobl wedi ymgasgla ynghyd, ao yn llenwi y capel hardd/ac yn gwrandaw yn astud ar yr hen efengyl dda yn cael el phregethu ac ni wrandawsom erioed ragorach pregethu nag a gafwyd yn nghapel Baker street, er i ni fod yn gwrandaw ar y pregethwyr, ae ar rai o'r pregethau o'r blaen.

PENYGARN. I Darlith,-Am saith o'r gloch nos Fercher, Hydref 12 3ain, bu y genedl-glodus Cranogwen, yn ng"?el y Methodistiaid, Penygarn, yn traddodi el darntn ar Ddoethineb y pethan bycbain a chafwyd gan Cran- ogwen ddarlith dda, ac yn llawn gwersi. Darlith Feiblaidd a phregethwrol iawn ydyw hon, ao yn cyfodi i gyd oddi ar rhyw bed war o bethau byohain o Lyfr Diarhebion Solomon, a deuai y gwersi o bob cyfeiriad. Daeth tyrfa fawr o bobl feddylgar i gyd i wrandaw ar y ddarlith hon; ac fe allai i rai ddyfod er cael gweled Cranogwen, ac nid i wrandaw darlith. Y mae 28ain o flynyddoedd er pan y bu y farddones hon yn Mhen-y- gam o'r Maen; ao y mae capel y Garn yn fawr iawn, ao yn gofyn am lais mawr Cranogwen ar ei eithaf. Gresyn na buasai hi yn sylwi ar hyn, a rhoddi mwy o i llais llawn allan nos Fercher. Ni chafwyd cymmerad- wyaeth, nao anghymmeradwyaetfc, gymmaint ag ua waith yn ystod y ddarlith, yr hyn beth i ni ydoedd yn syndod mawr. Cadeiriwyd gan John Bonsall, Ysw., y Cwm, Clarach, yr hwn a anerchodd y dorf deirgwaith, ond bob tro yn Saesneg. Talwyd y diolchiadau arferol gan y Parchn. Morgan, Bow street, a Morgan, PwU. glas. Gwnaothant hyny mewn modd meistrolgar, cyr- haeddgar, a chwim ryfeddol, gan fod y ddau yn weinidogion ar eglwys y Garn. Deallwn fod elw y ddarlith yn myned i aelodau yr Ysgol Sabboth a gynnelir yn Bow street, yr hon ysgol sydd yn un 0 gaughenau nlferus ysgolion eyssylltlol Penyprn.- Gohebydd.

Eglwys yn Nghymru a ddygwyd yn mlaen gan y llywodraeth o'r blaen, ae ni ddygwyd erioed ddim yn mlaen oddi ar ddybenion mwy iselwael a dirmygus. Ond o drugaredd, yn ngolwg yr esgob, gorchfygwyd hwy yn llethol. Yn marn Esgob Ty Ddewi, ymosod- iad y llywodraeth ddiweddaf ar yr Eglwys yn Ngliymru, yn fwy 11a dim arall, fu yn achos ei dymchweliad. Y peth penaf sydd yn tra- llodi y naill esgob a'r llall mewn canlyniad i'r fuddugoliaeth, yw yr alwad sydd o bob cyt- ciriad am ddiwygiad yn y gyfundrefn eg- lwysig. Gwel Esgob Llandaf berygl cael chwyldriiad dan yr enw diwygiad; nid yw efe, iiai frawd yn esgobaeth Dewi, yn golygu fod galwad am un diwygiad pellach na chwaneg o allu i'r esgobion i fwrw allan o'u bywoliaethau glerigwyr anghymmliwys, ac esgeulus o'u dyledswyddau ysbrydol, Nid amser perygl yw amser diwygio yn marn Dr. Basil Jones; ac nid doeth yw ymgais am ddeddfwriaeth neillduol yn mhertbynas yr Eglwys yn y Dywysogaeth i'w chyfaddasu yn E-livys yn y D fwy at deimlad eenedlaetliol y Cymry. Yn y cyfamser, y mae yr Eglwys yn gyffredinol yn mawr lawenhau am ddychweliad y Tori- aid i awdurdod a thueddant i gredu fod yr etholiad diweddaf yn rhagarwyddo mai y Toriaid sydd i fod mewn awdurdod o hyn allan hyd ddiwedd y byd. Dichon, er hyny, y bydd rhai o honyirt fyw yn ddigon liir i weled y rh6d wedi troi. Cj/mmanfewer!d Canu yn Sir Gaerfyrddin. —Nid oes amgenach pobl air Gar am ganu, yn enwedig canu crefyddol yn y cyssegr. Y mae y mis hwn wedi bod yn nodedig am ei gymmanfaoedd yn mysg y gwahanol enwad- au. Y Bedyddwyr a gynnaliasant ddwy gymmanfa yn ddiweddar iawn-y naill yn Talog a'r llall yn Ffynnonhenry. Y Method- istiaid, hefyd, a gynnaliasant ddwy—y naill yn Llanpumsaint, a'r llall yn Nantgaredig. Yr Annlbynl r, hwythau a gynnaliasant gymmanfa yn Peniel. Lleoedd yn y parth amaethyddol o'r sir yw y rhai hyn; ac yr oedd y cymmanfaoedd ynddynt yn agos iawn i'w gilydd o ran lie ac amser. Ymddengys yn syn i mi fod y Bedyddwyr yn cynnal eu cymmanfaoedd hwy ar y Sabbath. A ydyw yn ormod yn eu golwg roddi dydd gwaith unwaith bob blwyddyn i gynnal cymmanfa ganu arno ? Hir-hoedledd.—Boreu dydd Sadwrn, wyth- nos i heddyw, bu farw hen wraig yn Llan- elli, o'r enw Elizabeth Morris, yr hon oedd wedi gadael ei chant a phedair mlwydd oed er y 5ed o fis Mawrth diweddaf. Hyd o fewn ychydig amser yn ol, yr oedd yn nodedig o iachus a siongc. Yn grefyddol, perthynai i eglwys y Bedyddwyr yn Felinfoel. Darlith.—Nos Sadwrn, wythnos i heno. bu y Parch. T. Job, Cynwil, yn traddodi. darlith ar America, yn Bethany, Burry Port. Yr oedd y capel yn Hawn o wrandawyr, a'r darlithydd yn ei hwyliau goreu. Jla,),Ivolctetli y Parch. Stephen Davies, /V;>r/>—Boreu ddydd Mercher, o ddeutu pedwar o'r gloch, bu farw y Parch. Stephen Davies, gweinidog yr eglwys Annibynol yn Peniel, ger Caerfyrddin, yn 62ain mlwydd oed. Dioddefodd gystudd caled, ond nid yw yn wybyddus i mi heddyw am ba gyhyd o amser. Yr oeddwn yn adnabod Mr. Davies yn dda, ac yn dra hoff o'i gymdeithas, er nad yw yn gofus genyf i mi erioed gael y fraint o'i wrandaw yn pregethu. Ar ol gorphen ei addysg yn N gholeg Caerfyrddin, ordemiwyd ef yn weinidog yn Soar, Aberd&r, yn 1858. Ar ol hyny, ymsefydlodd yn Peniel, yn y y fiwyddyn 1866, lie yr arosodd hyd ei farw- olaeth. Nid oedd yn un a wnai lawer o sõn, nac yn un a wthiai ei hun yn mlaen, ac a fvnai gael ei weled ar bob amgylchiad. Ond yr oedd yn wr galluog, ac yn ymwybodol o'i nerth i weithio mewn tawelwch; ac yr oedd iddo barch mawr yn ei eglwys ac yn ei ardal. Cerid ef yn fawr gan ei frodyr yn y weinid- ogaetli. Cymmer yr angladd le prydnawn ddydd Llun 4essf, am hanner awr wedi un o'r gloch. mae Aliss S.  Y 6'?M? o China—Y mae Miss S, J, Jones Bala, y genades o China, ar ymweha?d &'r Deheudir ar hyn o bryd; ac yr wyf yn cael ar ddeall ei bod wedi cael cyfarfodydd llewyrchus iawn yn rhan isaf sir Aberteifi a sir Gaerfyrddin, a rhan uehaf sir Benfro. Yn ngwaelod sir Benfro y mae hi yn bresen- nol, o fewn terfynau gohebydd arall, a fedr advodd yr hanes yn dda. Y mae y genades wedi addaw cynnal eyfarfod yn Burry Port nos Wener nesaf; ac y mae yn y lIe gryn ddisgwyliad am ei gweled a'i ehlywed hi. Nid yw v China Inland Mission, meddir, yn perttiyn i un enwad crefyddol yn fwy nalr lleill. Canmltvydtliant Cymdeithas Genhadol Llundain. —Yn y Tabernacl, Gowerton, nos Fercher, cyn. naliwyd y cyfarfod cyntaf ogyfres ogyfarfodydda fwriedir eu cynnal dan nawdd cyfarfod chwarter- 01 yr Annibynwyr yn Ngorllewin Morganwg, i ddathlu Camnlwyddiant Cymdeithas Genhadol Llundain. Yr oedd yno nifer mawr n weinidog- ion y cylch yn bresennol, ac yn cymmeryd rhan, yn y cyfarfod. Diwygictd dirwestol yn Burry Poi,t.-Ar ol rhai blynyddoedd o lonyddwch a thawelwch, y mae ovfeilUon aobrwydd yn Burry Port wedi ymdde- ffroi o'u difaterweh, ac wedi penderfynu gwneyd vrngyrch effeithiol yn erbyn meddwdod, cyfedd- aeh, a cliota y gallaf hwn, Dechreuwyd y frwydr nos Lun diweddaf, pryd y cafwyd araeth danllyd gan y Parch. T. Job, Cyowil nos lau, drachefn, cafwyd araeth rymus gan y Parch. Mr. Moses, o Lanelli. Heno, etto, yr ydys yn disgwyl gih enwog o Ferthyr i ymosod ar y gelyn. Y mae y cyfarfodydd yn boblogaidd a brwdfrydig rhyfedd. ol, fel yr odrychir ar y cychwyniad yn dra addawol. Cyhuddiad pioysig yn erbyn J.leddyg,-Pryd- nawn ddydd (xlwener. rboddwyd Dr. Henry Richards, meddyg cynnorthwyol, Pont-y-pridd, yn ngwarchodaeth y Rhingyll Rossentrator, Llun- dain, Yr oedd y meddyg wedi el gymmeryd I fyny yn Nhreorci, o gylch dau o'r gloch y boreu hwnw, gan y Rhingyll Lewis, gyda ei fod yn disgyn o gerbyd a log-sill ganddo yn Mhont-y-pridd V mae yn ymddangos ddarfod cylioeddi yn y Police Gazette, yn Rhagfyr diweddaf, fod ymofyn am y efrr ar v oyhuddiad o beri erthyliad yn Ysbytty Bethnal Green, Llundain. Dywedir ei fod wedi vmadael o Lundain er mis Mawrth neu fis Ebrill diweddaf. Efe a fu o fewn dwy flynedd yn ol yn ewasanaethu fel dispenser yn rhan uchaf Cwm Rhondda-fach ac yr oedd y pryd hwnw yn lied adnabyddus yn y cylchoedd meddygol. 0 ddeuta dau o'r gloch boreu ddydd Gwener, tra yroedd y Rhingyll Lewis yn sefyll ar ochr y tfordd yn Nhreorci, efe a welai gerbyd yn tynu yi mewn yn ymyl tafarndy, a'r cyhuddedig yn y fan yn dyfod allan o hono. Brysiodd y swyddog ynmlaenat y doctor, a chyfarchodd ef, gan ddywedyd, Wei, But yr ydych chwi er's llawer dydd ? Dr. Henry Richards, onid 6?' eb efe; gan chwanegu ond nid wyf yn eich adnabod chwi. Myfi,' ebe yntan, yw y Rhingyll Lewts, ac yr wyf yn myned i gymmeryd gafael ynoch chwi ar y cyhuddiad o beri erthyliad yn Bethual Green, Llundain.' 1 Maent yn gwneutVmr cam a mt. oedd yr attebiad. Cymmerwyd ef ar y pryd rr tywyll yn Nhreorci, ac wedi hyny durtwya ef ymaith i orsaf heddgeidwaid y Pentre, lie y rhoddwyd ef yn ngofal y swyddog o Lundam. Helwyr da yw gwyr y peisiau gleision.