Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Hide Articles List
11 articles on this Page
I D IN BY C 11 - )
News
Cite
Share
I D IN BY C 11 DANCOSWYU oryii lawer o weithganvch yngtfo â'r etholiad am y Rhan Orilewinol o'r sir yn y dref hon ddydd Mawrth. Yr oedd y Toiiaid a'r Rhyddfrydwyr yn rhoddi pob irewyn ar waith i ddwyn en pleidwyr i'r pol Trigolion cymmyd. ogaeth Na!Jtglyn a ddarfu arddnngos mwyaE o brydlondeb mewn dyfod yn mlaen i bleidleisio, gan eu bod bron oil wedi cofrestru en pleidleisiau yn gynnar yn y diwrnod. Gan fod plwyf Llal" rhaiadr mor fawr, a rhnnau lielaeth o hono mor bell ac anghysbell o'r dief, cafwvd cryn anhaws- der i gael yr etholwyr o'r eyraii pellaf i ddyfod yn miaeo; ond gydag vni n phenderfyniad, ))wydd wyd i bolio ?plwyi yn Ued Iwyr, Gyda golwg M yr ethniwyr sydd o fewn p!wyf Diubvch, pun yr oedd n?b ?! yr oedd modd yn y bvd i'w gvrchn  i'w syMh" i'c p0) heb MeidiMsio; a gwelwvd liawer gwvneb ag sydd yn byw anir N,ii, i-igeinia,i o filldiroedd o'r dref, ag sydd ganadynt liawl i blcidlais ar gyfrif eiddo a berchenogir ganddynt yn y gymmydng- aeth, wedi dyfod i gofro.<tin eu pleidHisiau. Yr oedd yn wabanol iawn dair blynedd yn ol, gan y dywedir fod rhai ag oedd yn byw yn y dref a'r gymmydogaeth ag oedd yn meddu ar bleidleisiau heb bolio o gwbl. (juri dywedir IDdi Touml oedd y rhai hyny, gan mwyaf; ac mai y rheswm eu bod yn sefyll draw am nad oeddynt vn cael eu boddhau yn yr vingeisydd Undcbol. Yr oedd yn dra gwabanol yn yr etholiad hwn, gan fod y Toriiid wedi dyfod allau fe) un gwr o blaid Mr. Wycne-E lwards. Ac ni in y Rhyddfrydwyr, chwaith, yn ol yn eu hymdrech o blaid ymgeis- iaeth Mr. J. Herbert Roberts; ne edrvchant yn mlaen yn hyderns at gyhooddiad y pol.
H ELYGAIN.
News
Cite
Share
H ELYGAIN. Nos Fercher diwcddaf, ymwelodd Mr. Samuel Sruith & Helygnin, a bn yn cynnal cyfarfod yno. Cynnaliwyd y cyfarfod yn nghapel v \Vea!eyai<l, dan lywydiiiaeth Air, H. L. Jories, Riiyl, a chaf. odd Mr. Smith dderbyniad hynod groesawus. Traddodottd Mr. Smith araeth vagorol, yn YIlJ- wneyd a'r ffwlbri a ledaenw-.d hyd y wlad gan y Milwriad Howard a'i ganlynwyr; sef, fod y ll.vw- odraeth Ilydiifryilig yn cryfrifol am farweidd-dra masoacli. DaRgosodd Mr. Smith ninr amndifad 0 seiliali yw y chwedt faleisua hon; a phrofodd nad oes iucl, y- y wiad wedi ymrwymo yn gnÎ. aeh yn erbyn diftyndolliaeth nag Arglwydd Salisbury. ei bun.
LLAN D U D N 0.
News
Cite
Share
LLAN D U D N 0. CliOESAWU YR AELOD NEWYDD. CAFODD Mr. William Iozies,, yr aelod Hhydd. frydig newydd dros Arfon, dderbyniad croo,awas yn Uandndoo no. Fawrth. Cyrhaeddodd Mr. Jones i orsa! y Ifordd haiarn ¡-(I'cia'r ttêa Hyde! .I'D dyfod yno wyth o'r gloch, a cbyfarfuwyd ef yn yr oisedd gan Mr. Elias June,, cadeirydd y Gym- deitto Ryddfrydig; v Parchn. J. Raymond, a J. Spinther James; y Moistri W. O. Williams, J. Roberts, Roger Williams, a Rhyddfrydwyr blaeallaw eraill. Flurtiwyd gorymdaith fawr, yn cael ei blaenori gau seindorf bios Llandudno, a baner fawr, ac arni 'Cvunydd a Diwygiad yn erbyu Gwrthweithiad Toiiaidd.' Pan aeth Mr. Jones i mewn i'r eerbyd dan geffyl oedd yn ei ddisgwyl, derbyniwyd ef a ilefau o gymmeradwy- aeth. Aet!! yr orymdaith yn mlaell dmy :-Ioslyn Street, tra y chwarenai y seindorf 'See the con- quering hero comes,' VnuUith gwyr Har!ech,' a darnau eraill, a'r bobl yn cymmeiadwvo nerfch pen. Aed i faes yn ymyl Uloddaeth Streilt, lio yr ymgasglasai torf anfeith o bob). Llywyddwyd y gweitbrediadau gan y Parch. J. R iynmrid, yr hwn a longyfarchodd Mr. William Jones ar ei lwyddiant. Mr. William Jonee, yr hwn a dderbyniwyd gyda ehymoleradwyaeth fyddarol, a ddywedodd ei fod yu diolch iddyut am eu cefnogaeth. Yr oedd ganddynt reswm i lontryfaich eu Imuain ar y fuddngoliaeth ysblenydd a gaweent yo Arfon (cymmeradwyaetb). Bu y pendefigiolJ yn eu herbyn, y rhan fwyaf o'r pareoniaid Saesnig yn ea herbyn, a'r rhan fwyaf o'r tafarnwyr; ond yr oedd y bobl gyda hwy (cymnieradwyaeth). Yr oeddynt wedi ymladd brwydr srdderchog, ac pnnill bllddugoliaeth odidog (cymmeradwyaetb). Ac ystyried pob peth, fe wariwyd Uai o ariau i sicrbau y fuddugoliaeth lion nag mewn unrhyw etholiad erioed, bron. Y rheswm am hyn oedd, fod holl feddwi, holl galon, a holl yinaberthiid gwerin Arfon yn y gwaith (cvmmeradwyaeth uchel). Yroedd y gelyn Toriaidd wedi c-sel ei orebfyga yn llwyr, a'i auobsithio. Yr oedd ar weinwyr y blaid hono wedi cyfad^ef fod Arfon, ddydd Sadwrn, wedi dadgan ei gwir egwyddorion politicaidd, a'i hargyhoeddiad dvdn; a thasg ddi. obaith oedd i unrhyw Dori ymosod rawyach ar y paerfa bon i Ryddfrydiaeth (cymmeradwyaetb). Er cyn falcbed oeddynt o'u buddugoliaeth ogon- eddus, yr oeddynt yn falcliach fyth o'r ysbryd a'i hennillodd (cymmffradwyaeth uchel). Ond nid oeddynt wedi dyfod yno i wftg yinffro,tio, a ehann en cyrn eii hunait). Yr oeddynt wedi dyfod yno i lawenhan, yr oedd yn wir; ond daethant yno, hefyd, i ymrwymo mewn cyfam- mod i drefnu en gallnoedd at waith i ddyfod, Yr oedd ar Landndno eisieu Clwb Rhyddfrydig, lie y gallai y gw £ r ieuaingc, gobaith dyforii Arfon, gael eu dysgn yn y wir ffydd, a chyn- northwyo i ennill liawer buddugoliaeth fawr i'r acbos da (cymmeradwyaetb). Yr oedd arnynt eisieu lie y gallent gael ynddo en dysgn yn hanes symmudiadau a diwygiadau gwleidyddol; lie y gallai cnewyllyn trefniant cadarn a chynnyddol dyfu. Yr oedd rhyw syniad ar led fod Rhydd- frydwyr Saesnig, pan ddeuent i Gymrn, yn ysgogi at Doriaeth, a bod llinellau terfyn amlwg rhwng Rhyddfrydwyr Cymreig a Saesnig. Boed iddynt feithrin teimlad o frawdgarw eh er mwyn egwyddorion cvfFredin eu ffvdd wleidvddol, ac alltudio pob teimlad cul a chyfyng (cymmerad- wyaetb), Ni ddylai cwestiwn cenedliarwydd ra"u Steson a Chvmrv, o herwvdd vi oedd cec- hedloedd, fel y dywedai Mazzini, yn ddinaswyr i ddynoliaeth, fel yr oedd gwahanfodau yn ddinas- wyr cenedl (cvmmeradwvaeth). Bydded i Rydd- frydwyr Saesnig a Chymreig lynu with yr hen egwyddorion, a chydweithio dros gvdrnddoldeb cref ydd, diwygiadau addysg, a rhyddln'i'l y bobl oddi wrth anghyfiawnderau gwleidyddol (cym. ineradwyaeth uc hel).
MR HERBERT LEWIS, A S., YN…
News
Cite
Share
MR HERBERT LEWIS, A S., YN NHREFFYNNON. Nos Sadwrn, bu Mr. J. Herbert Lewis, A.S., yn anerch cyfarfod mawr o'i gefnogwyr yn Nhre- ffynnoc. Wrth ddiolch iddynt am ei ad-ethol, dywedodd Mr. Lewis eu bod unwaith yn rhagor wedi ennill buddugoliaeth bwysig i'r egwyddor- ion hyny yr oedd bwrdeisdrefi FBint wedi glynu wrthynt ar hyd y tiigain mlynedd diweddof. Elai efe i'r senedd i gario allan y wleidyddiaeth y dadganwyd barn o'i plilaid can fwvafrif o'r ethohvvr; ond fe elai yno, hefyd, i gynnrychioli yr oil o etholwyr bwrdeisdrefi Fflint, ae i wneyd ei oren ar ran y cymmnndeb yn gyffredinol. Yr oeddvi t wedi cyfarfod y noson hono i ddathln terfyniad lhvyddiannns brwydr tawr a chaled. Hon oedd y frwydr caletaf a ymladdwyd er pan gofiai ef. Teimlai yn hynod o ddiolehgar i ethol- wyr bwrdeisdrefi Fflint yn gyffredinol am yr ym- dditied a roddasnnt ynddn. Wedi yr oil, nid oeddynt wedi rliorldi eu hvmddirisd ar estron ond ar un a drigai yn eu plitli-iin oedd nu o honynt, ac un oedd yn frodor o'r sir (cymnierad- wyacth). Bll yn ymdrech galed arnynt, a hn raid iddynt basio drwy y portli cu'af y bvddai raid i'r blaid Ryddfrvdig yn mwrdeisdrefi Fflint basio trwyddoam amser maith i ddyfod (cymnieradwy- aeth). Gobeifcbiai efe yr ymnniocent ol! i hy- rwyddo aehoR mawr a'!clys yn y He, grm ell bod wedi cael siawns i gael Yst'ol Ganolraddol dda yno. Yr oedd efe wedi ymdrechu trefnu pethau fel ag i gael nifer fawr o yegoloriaetban i feihiun a merched gweithwyr, fel Ftg y byddent yn alluosr i gael eu trnerl ar ysgol addysg, yr lion oedd wedi IIrwnil1, ae yn arwnin liawer 0 ddynion ienaingc yn Nyhymru i salleoedd o ddvlanwad, anrliydedd, a chyfrifoldeb (cvmmeradwyaeth). Wrth der fynti, dywedodd NI),. Lt-wis-Gadeiveli i ni wneyd ein goreu i godi ein gwhtri yn mbob ffordd y mae'u bos-ibl. Yn yv yshrvd hwnw yr ydych wedi fv anfon i, ac yn yr ysbryd hwnw yr wyf finnan, mi a obeithiaif, yn niyned i'cb cynnrychioli yn Nhy y Oyffredin (cymmeradwyaeth); a phan af yno, fe deimlaf fod genyf wrth fy ngliefn nerth a gallu pobl a wyr en meddylifln eu hunain-pohl a fedd ddelfrydan uchel ag y bwriadant eu cyr- haedd. Dyna nn nodwedd fawr i'r genedl G ym- reig-eu bod yn niedrlwl mwy am en delfrydan nag am eu pocedi. Yr ydym yn meddwl mwy n,,Ig a'. Ell poce,ii. am y pathau mawr sydd yn gorwedd o'n blaenau, am yr ameanion mawrion sydd genym mewn golwg, rc at y rhai y mae ein hegwyrldorion yn ein harwaic. I gario y delfrvdau hyny allan, sc i wneyd rhywbeth dros wlad fy ngenedigaeth, yr wyf li vn myned i Lundain yn awr, ac yr wyf yn gofyn bendith pawb ar y gwaith (cymmeradwy- aetb uchel).
[No title]
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
Oudwvd y b?ychau ba.!ot i FHint.adccbreuwyd ? f,i I e .l ,?h b. dd.?,dd Sadwrn. ?. torf dra itioan? o HMH Neuadd y Dref, a chyhoeddw'd y Iligyrau tuaguuo'rgloeb,? fel v canlyn — S. Smith (R.) 4,376 Howard Mwyafrif 451 1 Ysgydwodd y Milwriad Howard law It Mr. Smith, gan ei lonstyfarch ar y canlyniad ac ar gyanygiad yr ymgeisydd llwyddiannus, yn cael ei eilio gan y gftr gwrtbodedig, diolchwyd i'r sirydd a'r swyddogion eraill am eu gwasanaeth yngl$n a'r etholiad. Derbyniwyd Mr. Smith gyda chymmeradwy- aeth wresog gau y gynnulleidfa, a dywedodd yntau I Foveddigion, yr ydym yn awr wedi dwyn ym- drechfa drn. phoeth I derfyniad ne y mae yn dda iawn genyf ddyweyd ei bod wedi myned heibio, vn ol fv marn i, mewn modd hynod foddhaol (cymmeradwyaeth). Gobeithiaf nad ervs dim teimlad dolurus ar ol (clywcb, clyweh). Yr wyf yn meddwl fod ein hochr ni wedi ymladd yn deg; ae er nas gallaf longyfarch ein cyfeillion ar gadw y mwyafrif i fynv—y mae ein cyfeillion Toriaidd wedi ei dynu i lawr yn fawr iawn-Ho, y brif ffaitb yw, yr ydym wedi ennill (cymmeradwyaeth). Ac vn awr, mae yr oil o Ogledd Cymtll yn cael ei chynnrychioli yn y senedd mor gryf ng ydoedd yn y senedd ddiweddtf (cymmeradwyaeth). Dymnn- af ddiolch i fy boll gyfeillion am en hymdrechion ar fy rhan. Yr wyf yn falch iawn o fedru siarad fel y buddugol yn yr etholiad hwn (eymmeradwy- Y Milwriad Howard a ddywedodd ;— Yr wvf yn hynod ddiolehgar i fy nghyfeillion yn sir Fflint am y modd y cynnnllasant o fy nghwmpas: nc er na chawsom mo'r sedd y tro hwn, yr ydym yn myned i'w chael y tro nesaf (griddfan eobyd, hisio, a Ilefau o Na wnewch, byth ') Wel, "foneddigion, yr oeddwn yn myned i ddyweyd ein boo wedi curo mil o'r mwyafrif ymaith (griddfan). Foneddigion, hwyrach ei bod yn llawn cystal fod Mr, Smith wedi ei ddycbwel (cymmeradwyaetb, a Ilefau o Fuaswn i n meddw! ')—o herwydd nid oes lie i mi yn NM y Cyffredin, ae y mae digon o le i Mr. Smith (chwerthin a chymmeradwyaetb).' Yn ddilynol, vmadawodd Mr. Smith, yn nghwinni Mr, Herbert Lewis, ac eraill, i'w westty, yn nghanol cymmeradwyaeth eu cefnogwyr ac aeth v Milwriad Howard a'i gyfeillion i'w hys- tafell bwyllgor mewn gorfoledd am dynu o hon- yot gymmaint ar y mwyafrif i lawr. Yn yr etholiad diweddaf, yr oedd mwyafrif Mr. Smith yn 1,452 Y mae cyfanrif yr etholwyr ar y rbeatr yn 10,952, a phleidleisiodd 8,330 o honynt, 29 wedi dyfotha eu pleidlei8ifl11, Poliodd Mr. Smith lai o 221 o bleidleisiau na'r tro o'r blaen, a'r Milwriad Howard 780 rhagor, tra yr oedd nifcr y rhai a boliodd yn 550 rhagor.
- - -- - - ETHOLIAD BWRDEISDREF…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
ETHOLIAD BWRDEISDREF MERTHYR TYDFIL. CARIWYD allan yr etholiad ddydd Mawrtb, yr 16eg o'r mis hwn. Bu yn wythnossu brwdfrydig iawn yn mbob lie trwy y fwrdoiadref. Etholiad oedd testyn pob dau, a liawer un ar ben ei hun. Yr oedd yr etholwyr yn ffyrnig o blaid eu hymgeiswyr. Yr oedd pedwar ym. geisydd ar y maes a chau nad oedd ond dau o'r pedwar i'w rhoddi yn y senedd, yicedd cefnogwyr pob un o'r pedwar yn gwneyd eu goreu i roddi y dyn a dybient yn oreu i mewn. Yr ymgeiswyr oeddynt y Md. Herbert e. Lewis (C.), W, Pritchard Morgan (R ), D. A. Thcmas (R.), so Allen Upward (LI.), Yr oedd y tywydd yn deg ao yn tfafriol i'r ymgeiswyr i gynnul cyfarfodydd awyr agored; a bu liawer o areithio yn mbob mai). Yr ofdd pawb yn mhob congl yn cario eu iliwiau, gorymdeitkiau yn cael eu ffurlio, banerau yn chwyfio.Vr seindyrf yn swnio yn mliob cyfeiriad, a pliob un gydag udgorn ei bun yn udganu am yr uchaf -rhai gyda lleisiau do, rhai cymmedrol, a liawer o leisiau atiafar. Wrth i'r lleisiau d» waethygu, a'r rhai cymmedrol grygu, yr osddynt yn aflafar i gyd. Dydd Lluo sef, y diwrnod cyn yr etholiad, ydoedd y diwrnod pwysicaf. Yr oedd y bobl wedi codi yn foreu iawn er mwyn gwneyd eu goreu, o herwydd yr oedd yn ddiwrnod olaf cyn yi etholiad. Yr oedd y meiich yn carlamu, a'r cerbydau bron yn ehedeg, yr udgyrn yn udganu, a dwndwr a dadwrdd rhwng y dynion a'u giiydd, fel, rhwng y cwbl, yr oedd y masnachwyr wedi dyrysu, nes oeddynt yn estyn un peth yn lie y llall i'w cwameriairl. Cynnyddodd y swn yn yr hwyr, o herwydd i'r gweithwyr odd YI1 gweithio adael eu gorchwylion fel arfer, ac brouno &'r gorymdeithiau. Yr oedd y meirch a'r cerbydau yn cario eu Iliwiau, naill ai yn Rhyddfrydwyr neu yn Geidwadwyr. Yn yr hwyr, o ddeutu saith o'r gloch, daeth Sir. D. A, Thomas i fyny o Merthyr i Dowlais; ac ar ei ddy- fodiad i orsaf Merthyr, rhoddwyd detonators o dan olwynion y gerbydres, nes oedd y lie yn adseinio gan e,g,di, D,,eth blr. Thomas allan o'r saloon, gan gyfarch y miloedd gwynebau trwy godi ei het. Ar- eithiodd am ychydig o funydau, ac aeth trwodd at y eerbyd oedd yn ei aros. (Jychwyoodd yn nghanol bloeddiodau cymmeradwyol i Dowlais; ac yn ei arwain, yr oedd gorymdaith fawreddog, yn rhifo rhai miloedd o bob Iliw a IIftn, a chynnaliodd gyfatfod yn y Neuadd Gyhoeddus, Dowlais, pryd y cymmerwyd y gadair, am hanner awr wedi saith, gan y lIlri. W. Morgan, a chafwyd cyfarfod brwdfrydig iawn. Hefyd, yr oedd Mr. Allen Upward yn areithio yn I N::Jdd'Jro;tJ1re¿: T:as:tn orf t a thracbefn, daeth i Dowlais, gyda gorymdaith o'i flaen, a chyunaliodd gyfarfod yn Neuadd Gyhoeddus y dref, ar ol i Mr. D, A. Thomas derfynu; ond ni chafodd wiandawiad o gwbl. Cynnaliodd Mr. Herbert 0. Lewis ei gyfarfod yn chwareudy Merthyr, am hanner awr wedi saith, a bu cynnhwrf mawr yn y lie. Daeth lIIr. W. P. Morgan o Merthyr i Dowlais, yn cael ei dynu mewn eerbyd gan ei gefnogwyr, ynghyd ft gorymdaith o'i flaen ao felly, hefyd, yn ol i Merthyr, gan adael gorsaf Meithyr yn sw-n ergydion, a myned diwodd i Abcrd&r i gynnal ei gyfarfod hwyrol. fewn etholiad oedd yn mhob man nos Lun, a daethpwyd heibio y chwareudy, lie y cynnelid cyfarfod y Ceid- wadwyr. A mawr oedd y cynnhwrf, rhywbeth yn gyffelyb i ruadau anifeiliaid gwylltion yr anialwch. Gofynodd un dyn i mi ai yn Ephesvis yr ydoedd neu os nage, credai mai rhywbeth cyifelyb oedd yr ymladd- feydd gydag anifeiliaid yn chwareudai Ephesus. Ond terfynodd y swn ar yr heolydd rywbryd yn nhrymder y nes, ac aeth y rhai oeid mewn awydd cysgu i'w gwelyan, tIC a gysgasant; ond old heb freuddwydio am y dydd dyfodol. Clywais un yn dyweyd ei fod wedi breuddwydio fod Mr. Herbert Lewis wadi dringo i ben ysgol yr etholiad, a chan neidio yn ngwylltineb oi freuddwyd, talodd ymweliad ft llawr y Uofft. Ar doriad gwawr, gwelwyd dynion yn cyrohu yn arat 1 gyfarfod fi'u giiydd ond yr oedd y tywydd wodi cyfnewid i'r hyn oedd ddydd Uuo, Rbiiai y gwynt, a disgynai y gwlaw yn drwm ond pawb, er yn siomedig, a ddisgwylient y byddai tywydd teg yn y man; ond aeth eu disgwyliadau yn hollo! ofer. Agorwyd yr adeiladau pleidleisio, a thaflwyd y drysau yn agored am wyth o'r gloch y boren; a mawr oedd y tramwy a fu ar hyd y dydd. Yn gynnar yn ypiydnawn, gwel- wyd papuiau wedi ea gosod ar y drysau a'r muriau, gyda geirian argraphedig, a phob llythyren yn droed- fedd 0 hyd, a'r lied i gyfatteb i hyny, Lewis Wins, Lewis Wins' Olywyd, hefyd, amrywoddadleuon fod modd i gael allan i bwy y byddni plei ileisiwr wedi ?dleii;io, a ))awer yn cael eu hudo i gredu y syniad. I'l"Yi?vyi], hefyd, rai yn dyweyd, os byddai i Mr. Lewis ennill, y byddai Kwrncisian sydd yn segur yn Dowlaiq yn cychwyn mewn llawn rwysg; neu, onid i3, y byddai rhanan chwauegol o waith Cwmni Haiarn Dowlais fyned yn segur. Disgynai y gwlaw yn drwm ar byd y dydd ond er mor ddiflas oedd y tywydd, yr oedd cannoedd o wr ar hyd yr heolydd heb law gwragedd a phlant. Daeth y pedwar ymgeisydd i roddi tro o amgylch y dref, a mawr oedd bloeddiadau ac ysgrech- feydd y cefnogwyr. Yr oedd glofeydd Cwmni Haiarn Dowlais yn segur ddydd yr etholiad ao befyd, yr nc,1,J v owaith haiarn o sesur vn v pryduawn. Can-  '? wyd yr ndeiladau am wýth o'r gloch oud ni chauwyd ceg nemawr o neb nes i'r tafed flino, neu 0 gywilydd, neu rywbeth arall, o herwydd yr amser ar y noii ond gwell genym gredu y cyntaf, o herwydd eu hanwybodaeth o'r diweddaf. Cyhoeddwyd nos Fawrth y byddai gwybodaeth o sefyllfa yr ymgeiswyr yn yr etholiad yn cael ei gyhoeddi am dri o'r gloch ddydd Merclier. Yr oedd disgwyliad mawr am i dri o r gloch y dydd canlynol ddyfod, o herwydd fod yr etholiad hon y frwydr galetaf a ymladdwyd eriocd yn mwrdeisdref Merthyr Tydifl. Gellir dyweyd na adawyd careg heb ei throi Y mae amryw o resymau yn cadarnhau fod y frwydr yn boeth. Yn gyntaf, nid oedd cytumeriad y ddau hen aelod ddim yn llewyrchusyn ystod tymmor y senedd ddiweddaf; yr oeddynt, fel y dywedai yr hen bobl, fel 'ci a mocbyn,' yn methu cyd-dynu. Yn ail, fod sefyllfa teulu Lewis yn y cymmydogaethau yn ddylanwadol iawn. Y mae Afr. Herbert Lewis yn fab i Syr W. T. Lewis, Aberdar, yr hwn sydd yn oiuch- wyliivr i undeb glo feddiannwyr Deheudir Cymrn, neu fel y geilw y gliiwyr ef, 'Brenin y sliding scale.' Ond y mae dylanwad y Lewisiaid yn eang iawn trwy y cwbl. Yn drydydd, fod tri Rhyddfrydwr yn erbyn un Oeid. wadwr; ae yr oedd perygl o golll y sêdd Ryddfrydig. Diau mai Mr. Ailen Upward ydyw y dyn mwyaf cym- mhwya i'r gwaith 01111 y perygl i Mr. Lewis fyned rhwng y tri yn uchaf a'i cadwodd ef allan. Daeth dydd Mercher, ond nid heb ddisgwyliad mawr am dano. Yr oedd miloedd wedi casgla o amgyleh y Drill Hall, Merthyr, a hyny yn gynnar yn y prydnawn. Yr oedd disgwyliad taer am y tri o'r gloeh; ond yr oedd yn ddeng mnnyd i bump pan ddaeth y newydd i mewn. Safodd Mr. White ar le manteisiol i Jpwb ei weled a'i glywed. Cyfarcliodd y dorf, y rhai oedd yn rhifo rhai miloedd, a blJerldiodd allan, Gosteg ;'ac. yr oedd gwrandawiad astud i'w eiriau, a phawb yn awyddus am ei glywed. Dywedodd ychydig o eiriau fel rhagymadrodd i'w bregeth, yr hon a fyddai yn Ilawenydd I rai, ae yn ofid calon i eraill. Terfynwyd y ihagymadrodd, a saif yr etholiad fel y canlyn yn 1895:- D. A. Thomas (R) !J,250 W. P. llIorgao (R) 8,500 Herbert 0. Lewis (C) •• Allen Upward (LI). (j9 Etholiad 1892. D.A-ThomMfR) 1| W. P. Morgan (R) 1 ■ B. F. Williams (C) 2,301 Yr oedd y pedwar ymgeisydd yn y Drill Hall yn disgwyl am yr ystadegaeth ac wedi ei chlywed, daeth y Mri. D. A. Thomas allan i ganol bloeddiadau cym- merad wyol, ae Merobodd y dorf am eu ffyddlondeb iddo. Rhoddwyd diolcbgarwch gan y pedwar i Mr. \iite am gario allan yr etholiad mor ¡::de:U; heb ddangos ffafr i un ymgeisydd yn fwy na'u gilydd. Wedi bloeddio bloeddiadau cymmeradwyol, rboddwyd y ddau ymgeieydd buddugol. ynghyd A'r blri. Joseph Owen a John Vaughan, a'r Misses Morgans, mewn eerbyd agored. Tynwyd y ceffylau ymaith, athynwyd y cerbyd gaa gefnogwyr y buddugwyr drwy Pendaran, lie i fyny i Dowlais. Yr oedd yr orymdaith yn rhifo, o lelaf, dair mil. Daeth Mr. Herbert C. Lewis drachefn, ynghyd &'r Milwriad D. Rees-Lewis, a'r Mri. E. D. Evans ac R. Bridcut, i'r Castle Hotel, Merthyr. Cerddodd Mr. Allen Upward i'r orsaf, ac ymadawodd & Merthyr i fynetl i Gaerdydd. Ar ymadawiad y Mri. D. A. Thomas a W. P. Morgan o Merthyr i Aberdir, rhoddwyd detonators ar y ffordd baiarn am hanner milldir o byd, ae aethant ymaith yn sfrn ergydion, gan lawenhau dros eu buddugoliaeth. Balaclava.
CYFARFOD RHYDDFRYDIG MAWR…
News
Cite
Share
CYFARFOD RHYDDFRYDIG MAWR YN RHYL. AREITHIAU PWYSIG, A BRWDFRYDEDD MAWR- CYNMALIWYD un o'r cyfarfodydd politicaidd mwy. af a gyanaliwyd erioed yn Rhyl, nos Iau diwedd- af, yn Neuadd y Dref, yn benaf i gefnogi ymgeia- iaeth Mr. Samuel Smith, yr ymgeisydd Rhydd- frydig dros sir Fflint, Daeth cynnulleidfa an- ferth ynghyd, a methodd cannoodd gael He i ddy. fod i fewn i'r neuadd. Cymmerwyd y gadair gan Mr. W. Elwy Williams. Mr. J. Herbert Roberts, A.S., yr hwn a gafodd dderbyniad gwresog, a ddywedodd en bod wedi d y- fod vnghyd i ddathlu eyfres o fuddngoliaethau ysblenydd yn Ngogledd Cymru, ao hefyd i rag ddisgwyl buddugoliaeth ogoneddus ar faes brwydr sir Fflint, ddydd Gwener (cymmeradwyaeth). Nid oedd efe yn adnabod Rhyl gystal ag yr arferai; end a barnu oddi wrth y eyfarfod hwnw, buasai yn meddw] eu bod yn berffaith iach yn y ffydd. Efe a syhvssai fod gan y Toriaid gyfarfod yn y neuadd hono y noson gynt, a sylwai hefyd fod y gftr a gynnygiodd benderfyniad o blaid y Milwr- iad Howard yn ddyn o duedd tra gobeithiol. Dywedai fod Radicaliaid Rhyl yn crynu yn eu hesgidiau (chwerthin), a'u bod yn ymostwng at bob math o ystrywiau er mwyn gorchf Iy,au'r Mil. wriad Howard. Gobeitbiai efe y byddai iddynt brofi nad oedd y fath fynegiad ddim yn wir. Sylwasai ef fod y Milwriad Howard wedi siarad am bith amser ar Fesur Dewisiad Lleol, a'i fod wedi gofyn i weithwyr sir FRint ddadgan yn erbyn y mesur, gan nad oedd efo yn gweled pa ham y dylasai y senedd gael dyweyd wrth y gweithiwr yn mha Ie yr oeeld i gael ei gwrw. Y fath beth croes i'r gwirionedd oedd dyweyd hyny Wrth basio Mesur 'ewisiad Lleol yr oeddynt yn weith- redol yn rhoddi agoriad y seler win yn nwylaw y gweithiwr ei hun (cymmeradwyaeth). Pe buasent yn dymuno cael llyfrgell neu fwrdd ysgol yn y dref, beth oeddynt yn wneyd ? Gofyn y byddent i'r trethdalwyr a oedd arnynt eisieu y fath beth a pha ham na chymmerid yr un egwyddor at renl- eiddioy fasnachfeddwol(cymmeradwyaeth)? Nid oedd neb yn yr ystafell hono a deimlai yn gryfach nag ef ar gwestiwn dirwest; ond nid oedd efe yn myned i orfod ar y gweithwyr, hyd yn ocd er mwyn cau unrhyw dafarn yn y wlad (eymmer. adwyaeth uchel). Os oedd deddfwriaeth i fad o unrhyw werth yn y cyfeiriad hwn, yr oedd raid ei chychwyn a'i chario allan gan y lliaws eu hun- ain (cymmeradwyaeth). Safai efe o'u blaenau mewn sofle hapus heno (eymmeradwyaeth uchel). Nid oedd dim anrhydedd a brisiai efe yn fwy na hod yn A.s. dros Orllewinbarth sir Ddinbych (cymmeradwyaeth) a chan y gwelai amryw o'i gefnogwyr yn yr ystafell, dymunai ddiolch un- waitli yn rbngor iddynt am y gwasanaeth ar- dderchog a wnaethant iddo ef, ac i aclios Rhydd frydiaetli (cymmeradwyaeth). Fel Cymro ieu- angc yr oedd efe yn falch o gael sefyll ar yr un llwyfan a Mr, Lloyd George (cymmeradwyaeth). Yo ei farn ef, yr oedd Mr. Genrge wedi ennill y fuddugoliaeth lfaenaf yn Ngogledd Cymru (cym- meradwyaeth). Dygwyd holl allu cyt'oeth a safle i'w wrthwynebu er mwyn ceisio gosod baner Toriaeth ar gastell Caernarfon (cymmeradwyaeth). Yn ystod yr ychydig flynyddoedd diweddaf yr oedd yr aelodau Cymreig wedi dwyn Cymru i sefyllfa flaenllaw. Yr oeddynt wedi ennill cyd nabyddiaeth o'u cencdligrwydd; ac er eu bod, fel Rhyddfrydwyr, yn dyohweiyd i'r senedd mewn lleiafrif anobeithiol, yr oeddynt etto yn llawn o benderfyniad i ennill y diwygiadau hyny yr oedd. ynt wedi ymrwymo iddynt i Gymru mor fuan ag y gellid (cymmeradwyaeth). Yr oeddynt yn bwriadu oael cydraddoldeb crefyddol (eymmer. adwyaeth). Dylasai Gogledd Cymru, a'r hyn a wnaeth, fod yn wers i Ryddfrydwyr Lloegr (oym. meradwyaeth). Yr oedd efe yn falch o'r baddug- oliaethau er mwyn eymmeriad Cymru, oblegid yr oedd liawer iawnyn dibynu ar yr etholiad hwn, yn enwedig i Gymru. Terfynodd Mr. Roberts drwy appelio at y bobl i osod Mr. Smith ar ben y pol. Mr. D. Lloyd George, A.S., yrhwn a dderbyn- iwyd gyda bacllefau o gymmeradwyaetb, a ddy. wedodd, er fod y Toriaid wedi cael mwyafrif mawr, fod Cymru wedi dal ei thir yn dda (oym. meradwyaeth). Rhyw dair neu bedair blynedd yn 01, dywedodd Mr, Balfour nad oedd Cymru ddim yn werth BylW; ond te gai Mr. uaitour aiian y byddai raid iddo gymmeryd sylw o Gymru pan ddechreuai ei haelodau siarad am ei banghenion, ei cham, a'i ehwyu, Yn hwyr a boreti fe fyddai iddynt eu trafferthu liwy. Byddent fol draenen yneiystlys hyd oni fyddai raid i M r, Balfour newid ei farn parth talu sylw i Gymru (cymmer- adwyaeth). Yr oedd arno ef eisieu iddynt anfon Mr. Samuel Smith i'r senedd i'w cynnorthwyo yn hyny (cymmeradwyaeth). Yr oedd efe wedi dar. lien anerchiad y Milwriad Howard; a'r anhawsder a deimlai ef ydoedd, nid beth oedd y mitwriad yn myned i'w wneyd, ond beth nad oedd yn myned i'w wneyd (chwerthin). Yr oedd anerohiad y milwriad yn ei adgoflo ef am hysbysiad ynghylch patent medicine (chwerthin). Yr oedd yn myned i wella pob drwg. Os oeddynt yn dioddef oddi wrth farweidd-dra maanach, boed iddynt roi prawf ar falm Howard (chwerthin uchel), Ai oddi wrth gyflogau isel yr oeddynt yn dioddef ? Boed iddynt dreio peleni gwisg siwgr Howard (chwertbin mawr). Yr oedd y dyn hwn yn myned i wneyd pob peth. Dyma'r dyn mwyaf rhyfedd ol y clywodd ef erioed son am dano (chwerthin). Bu'r byd yn dioddef oddi wrth farweidd dra mas- naeh byth er amser Adda, ac fe fethodd gwleid- yddion penaf yr oesau a dadrys y broblem. Bu'r mater yn benbleth i'r dynion cryfaf eu deall, ae ni fu neb etto yn alluog i ddarganfod meddygin- iaeth ond i beth y sonid am Adam Smith, Ricardo, John Stuart Mill, a'r holl dorf o honynt (chwerthin)! I wneyd y peth y methodd y gallu- oedd gwleidyddol mawrion hyny, dyma ddyn yn codi yn Llanelwy, o bob man yn y byd (chwerthin, a chymmeradwyaeth uchel). Dyma ddyn yn codi dan gysgod yr esgob (chwerthin), ac yn cael ei faethu ganddo (chwelthiD), dyn oedd yn myned i osod y cwbl yn iawn o'r dechreu i'r diwedd (chwerthin). Wedi ymreaymu nad oedd marw. eidd-dra inasnaoh ddim yn dibynu ar liw gwleidyddol y llywodraeth, gofynodd Mr. George beth oedd i'w wneyd yn ngwyneb y dir- wasgiad ? Attebai gosod y dusbarthiadau gwoitbiol yn y fath gyflwr fel y byddant uwch law dioddef pan godai dirwasgiad masuacbol yn Lwlad (cymmw,dwyaeth), Pwy ddioddefai Idyw ? Ai y dyn na wnai ddim ai ynte y dyn a weithiai yn hwyr ac yn foreu ? A allent nodi cymmaint ag un aelod o'r aristocratiaeth yn y rhan hono o'r wlad ag y bu raid iddo wneyd i ffwrdd ag un cwrs o'i fwrdd ciniaw o herwydd marweidd-dra masnach-gymmaint ag un ag y bu raid iddo wnevd heb wasanaeth un gwas lifrai, neu werthu un ceffyl rhedeg (cymmeradwyaeth) ? Na fedrent; nid y dynion oedd yn byw ar gynnyrch llafur eraill a dioddefent, ond y dynion oedd yn llafurio i'w eadw hwy mewn oyfoeth a digon- edd. Ystyriai efe mai rhesymol a fuasai, os deu- ai marweidd dra masnachol, mai y dyn nalafuriai oedd i ddioddef, tc nid y dyn a weithiai ac a tafariaiyngated. Dyna beth a olygai deddfwriaeth Ryddfrydig (cymmeradwyaeth). Y pwynt mawr a wnai y Milwriad Howard yn ei anerchiad- 'ysgafnhau beichian y tir.' Ii', dyna beth otdd gan y landlordiaid eisieu. Ysgafnhau beichiau y tir! Buont yn son am flwydd-daliadau henaint. Cyfrifwyd y costiai hyny ddeng miliwn o bunnau bob blwyddyn. Sut yr oeddynt i gael hyny ? Yr oeddynt yn myned i ysgafnhau beichiau y tir, fel nas gellid ei gael oddi yno. Efe a ddyweaal wrthynt o ba le y eawsid y swm pe daethai y Rhyddfrydwyr i swydd. Yn gyntaf, oddi wrth drethi eiddo'r marw (cymmeradwyaeth), yn nesaf oddi wrth drethi seil renti, ac etto oddi wrth drethi teyrndollau (cymmeradwyaeth). Ond yr oedd y Toriaid yn awr wedi ennill yr etholiad, ac yr oedd y ddysglaid ddymunol wedi ei thynu yn ol. Nid oedd dim yu aroa ond 'dim Dewisiad Lleol ae ysgafnhau beichiau y tir.' Yr oedd gwledd fawr wedi ei Jledaenu ger bron yr ethol- wyr cyn yr etholiad, wedi ei llenwi ft r danteith- ion blaenaf o ddarpariaeth Chamberlain, y prif gogydd (chwerthin mawr). Ond un boreu, ar ol i'r etholwyr dalu am y wledd gydag arian parod, a phan oeddynt wedi arogli'r danteithion, fe ysgubwyd yr oil ymaith; ao nid oedd dim yn aros ond glasied 0 gwrw, ae yr oedd raid talu am hwnw (cymmeradwyaeth). Os parhiiai Cymru yn ffydd. lawn i'w hegwyddorion yn y cyfwng hwn, hi agai fedi ffrwyth ei ffyddlondeb pan fyddai yr egwyddorion hyny yn fuddngoliaethus (cymmer- adwyaeth uchel). Siaradwyd hefyd gan Mr. William Jones, A.S., a LNir. Gep, a pli aiwy(I pleidlais o ymddiried yn Mr. Smith gyda brwdfryfledd mawr.
-I TAL-Y-BONT, DYFFRYN CONWY.
News
Cite
Share
I TAL-Y-BONT, DYFFRYN CONWY. Buddugoliaeth Arfon.—Giwych dros ben ydoedd gwaith llatigciau yr Eryri yn sefyll mor ddiysgog a phetiderfynol dros egwyddorion podidog cynnydd, rhyddid, cydraddoldeb, a chyfiawnder, yn nghanol y I'hyferthwy gorwyllt a'n goddiweddodd mor onni»- gwyliadwy. Y maent wedi ymladd liawer brwydr galed a ffyrnig, ac wedi dyfod allan yn fuddngoliaeth- wyr anrhydedaus; ond y waitb olaf hon, profasant eu hunain yn fwy na chongcwerwyr. Rhoddasant eu llais yn ddigarosyniol yn erbyn trais a gorthrwm y bonde, figaeth, a gwaseiddiwch dirmygus eu cynffonwyr. Blin ydyw meddwl fod y doebarth cynffonyddol heb ym- adael yn llwyr etto o'n gororau. Dyma giwed s?dd ya diimygu crefydd, yn ilygru cymdeitbas, ac yn gwarth- ruddo dynoliaetli. Disu iddynt fod yn foddion i ddymchwelyd ceibyd Rhyddfryrliaeth mewn amryw o etholacthau. Ond yn Arfon, yr oedd 4,489 na phlyg- asant i Baal—dynion gonesfc so a»wyddorol, pa rai oeddynt yn teimlo yn angerddol o blaid Dadsefydlu a Dadwaddoli yr Estrones, ihoddi hawl i'r bobl i sychn. corsydd llcidiog a pheryglua y fasnach feddwol, a di. ddymu 'r)' yr ArglwydJi. Pa ddiwygiadau sydd yn fwy rheaymol a cbyfiswn ? a gwyr pawb yatyrbwyll ea bod yn anhebjorol augenrhebiiol er ein lies a'n dyrch. afiad cymdeitbasol, crefyddol, a cbenedlaothol. Y mae y inwyafrif gorchestol o 1,629,% gafodd ein cyn- nrychiolydd ieuangc, galluog, Alr. William Jones, wedi peri syndod, braw, a chynddaredd, yn ngwersyll y gelynion. Credwn na teiddiant ymosod ar y fath gaerfa ddiogel byth ond liyny, a chyhoeddiro Dan hyd Beerseba, 'A'r wlr. 1 a gafodd lonydd.Kinion WytK
RHOSLLANERCHRUGOG A'R CYLCHOEDD.…
News
Cite
Share
RHOSLLANERCHRUGOG A'R CYLCHOEDD. Nos FERCIlER, I Y NOSON CYN Y FRWYDR! PHI F bwngo pawb yma hoddyw yw yr etholiad sydd i gymmeryd lie yfory, Y triae ynia weithio rhagorol o blaid yr ymseisydd Rhyddfryriig a chred pawb yn ddiwahaniaet.il ydyw y bydd rhanbarth dwyreiniol sir Ddinbych yn gwneyd gwaith rhagorol yfory. Er flanol yr wythuos ddiweddaf, nid oes yr un noswaith wedi mvned heibio. ao eithrio y Sabbath, heb fod oyf. arfod yugl$n ft'r etholiad yn cael ei gynnal. Nos Wener diweddaf, daeth Mr. Raikes i'r Rhos I anerch ei bleidwyr, os oes yma rai iddo. Yn ol y cyf. a) fo(I agafotid nos Wener, gwan ao anobeithiol iawn ydyw arno ef a'i acbos ymB. Pan ddaeth Mr. Raikes a'i briod, yngbyd ai oruchwyliwr, i'r Neuadd Gy. hoeddus, yr oedd yr ystafell Bang wedi ei gorlenwi gan Ryddfrydwyr pybyr a phenderfynol. Dechreuodd y glVr hyood ar y cyfarfod yn ddiymdroi. Nid oedd ganddo yr nn cadeirydd. Wn i ddim pa un ai ystyried ei hun yn ddigon fel eadeirydd ao anerehydd yr oedd, ynto wedi inethu cael cadeirydd o gwbl yr oedd. Cyfaddefodd yn Mbenycae, yr wytlinos ddiweddaf; ei fod wedi metha yn Hwyr a chael siaradwyr Cymraeg i ddyfod gydag ef; ae fe allai mai wedi methu yn Ilwyr a chael cadeirydd yroedd j'm, Modd bynag, aeth yn mlaen gyda'i anerchiad, os gellir ei alw yn anerchiad o gwbl; o blegid ni chafodd lefaru am bum lnunyd gyda'u giiydd ar hyd y cyfarfod heb fod rhywun o rhyw gwr o'r neuadd yn ei holi a'i groesholi. Bu ar 01 draed am tnag awr a chwarter a gellir dyweyd mai ewrs o groesholi a gafodd, ae nid tradtlodi anerchiad, Ni chynnygiwyd penderfyniad o gwbl yn y cyfarfod, ond fe alwyd am cheers i Syr George lawer gwaith. ae attebodd y dorf yn galonog bob tro. Wrth i Mr. Raikes a'i gwmni fyned i ffwrdd ar ol y eyfarfod, cafodd gryn drafferth gan y dorf fawr; ond da genym ddyweyd na niweidiwyd yr un o honynt mewn un modd. Nos Lun, cynnaliwyd eyfarfod brwdfrydig iawn yn MHRSYCAE, o blaid ymijeisiaeth Syr George Osborne Morgan Llywyddwyd gan y Parch. W. B. Jones (B.), Penycae, yr hwn a draddododd anerchiad brwd iawn. YDII, anerchwyd y dorf gan yr ymgeisydd y Parchn. D. H. Jenkins, Pongciau; J. Jones, Rhiwabon; a'r IIIri, Simon Jones, Gwrecsam ac loan T. Williams, Peny- Clle. Ar ol y cyfarfod, ffurfiwyd yn orymdaitb i hebrwng Syr George a'r Arglwyddes Morgan tua Rhiwabon. Yr un noson, cynnaliwyd cyfarfod In y u PHol, o dan lywyddiaetti Bir. M. Uyrun, lttios a tnraddod- wyd anerchiad penigamp gan Mr. Samuel Moss, Gwrecsam. Eglurwyd y modd i ddefnyddio y balot mewn dull meiatrolgar gan Mr. E. Hooson. Siaradwyd hefyd gan amryw o'r doniau lleol. Nos Fawrth, cafodd Syr George gymmhorth gwerth. fawr Mr. T. E. Ellis, yr aelod anrhydeddus drOll Meirion. Cynnaliwyd cyfarfodydd mawreddog yn y Cefn Mawr, Rhiwabon, Pongciau, a'r Rhos. Blr. Ellis ydoedd prif areithydd y cyfarfodydd hyn a Mr. W. Pen Dennis, New Hall, ydoedd y Ilywydd mflWU amryw o'r lleoedd. Nid oes neb yn cofio tyrfa mor liosog o bobl wedi ymgasglu ag oedd yma neithiwr. Yr oedd pawb fel pe wedi gwneyd egni i ddangos eu hochr a thybiwll nad ydym yn methu wrth ddyweyd fod miloedd wedi ymgasglu i roddi croesaw i Mr. Ellis. Yn y Pongetau, ymunodd Syr George O. Morgan a'r Arglwyddes Morgan ft'r boneddigion a enwyd. Yr oedd heolydd y Rhos wedi eu prydfertiiu gan bob math o bontydd, wedi eu gwneyd o ddefnyddiau cochion, Siaradodd Mr. Ellis yu rhagorol. Dywedodd yn y Pongciau fod tri rheswm pa ham y dylem ddychwelyd Syr George Osborne Morgan i senedd ein gwlad, am fod mwy o'i eisieu y tro hwn, am fod Cymru, er wedi cael amryw 0 ddynion ieuaingc galluog, eisieu Syr George, am ci fod yn meddu profiad gang, ao am fod y blaid Gymreig ei eisieu fel ei harweinydd. Yn y Neuadd Gyhoeddus, cynnygiodd Mr. T. E. Ellis ben- I hir. T. E. Ellis bon. derfyniad i sylw y cyfarfod, fod holl Ryddfrydwyr y cylchoedd yn ymrwymo, hyd yn eu gallu, i ddychwel. yd Syr George 0. Moigan yn anrhydeddus. Nid ydym yn gwybod i'r fath frwdfrydedd erioed gael ei arddangos yma ag a wnaed y tro hwn. Heno, y mae Mr. Thomas Gee, o Ddinbych, yma yn anerch cyfarfod o blaid ein hymgelsydd; a chyn y bydd liawer wedi darllen hyn, yr ydym yn hyderu y bydd Syr George er's dyddiau ar ben y p6l, ac o leiaf fil neu bymtheg cant 0 fwyafrif. -W,
I SIR FFLINT.I
News
Cite
Share
I SIR FFLINT. CYMMERODD yr etholiad yn sir Fflint le ddydd Gwener diweddaf. Hwn oedd yr olaf o'r ethol- iadnii Cyinreig. Y mae nifer yr etholwyr ar y riiestr yn 10,952, a nifer y gorsafoedd polio yn sahh fir hngaill. Yn vr etholiad diweddaf (1892) yroedd mwyafrif Mr, Smith (R.), ar Syr Ho. bert Cunlitle (U.), yn 1,452 Uu yr ymdrech y tro hwn yn un galed i'r eithaf. Gwnaeth y TorVaid bob ymdrech i ennill pleidleisiau ac fel mewn liawer lie arall, ymostyngant i wneyd lipfii.vfltl n'r chwedl %va!)gof inni ar y ]I 'ywodraeth Ryddfrydig yr oedd y bai am farweidd-dra masnaeh. Ond nid gwr i adael i bethau fel hyn fyned yu ddi-aY!w ydyw Mr. Smith, n gweithlOdd felgwroatchwa]uytwyHTorrudd. YmM Bwybodaeth a phroHad Mr. Smith am fatenoa masnachol yn iiang; a chafodd yr etholwyr y fan- tais o ddeall y cwEBtiwn yn ?vwir, 09 oedd hyny ar eu calon. Yn Mhcufni&s' SfynM brwdfrydedd mawr. Gwnaeth derbyniad Higyrau Dwyrain sir Ddinbych lawer i godi y brwdfrydedd, Yn ConDah'M Quay, llusgwyd cerbyd Mr. Smith hyd yr heolydd, yn nghanol hwyl a brwdfrydedd MKbyEfredin: ond cdodd y Milwriad Howard ei dderbyn gyda griddtM a hwtio. Vn RhN], yr oedd y brwdfrydedd yn rhedeg yn nchet iawn. Ymwelodd y Milwriad Howard ?'r dref tna deg o'r K:0fh; nad ymddengy fod yr awr bono yn rhy foreu gan ei gefnogwyr i droi i fyny i roddi croesaw iddo. Yr oedd Mr. Lloyd George yn breseunol; a ehriiai ei ymddangosiad y brwdfryd. edd mwyaf yn.mhob man. Melyn oedd y lliw oedd yn myn'd a hi o ddigon, Yr oedd y polio yn ehwyrn iawn at yr hwyr. Dywedir mai tua mil ydyw nifer yr etholwyr mewn gwirionedd, ae fe bleidleisiodd tna 900 o honynt.
- Newyddion Etholiadol.
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
Ymladdent dair blvncdd yn ol heb elyn gwenh son am dano; ond e.le>>\ vr oedd ganddynt alia cryf i'w herbvti—nid a ug^M, ysgriw yr»rglwyddi a'r landlordiaid (Llais: — Ie. a screws y Foundry, hehd --cliwertbin mawr) Yr oedd yn ddigod tebyg y byddai i rywun «adw at screws y flown- dri yn v dyfodol (chwerthin adnewvddol). Car- iwyd Mr. Roberts yn llwyddiannus trwy yr eth- oliad gyda mwyafrif arddevchog, n hyny yn Dgwyneb y dylanwadau cryfaf (uehel gymmeriti- wyaeth). Mr. David Jones, a en bod hwy, Rhyddfrydwyv Llanrwst, wedi gweithio yn egniol er Dywed,-ti un gwr o amaethwr—Mr. JJ ughp-wrth flynnyg pleidlais o ymddiried yn Mr. Herbert Robeit*, mewn cyfarfod dro yn of, ei fod yn ystyried Mr. Wynne E, lwards.; I y dyn iawn yn y lie iawn ond mni Diubych oedd y lie hwnw, ac mai yn Ninbych y dylai efe aros (chwerthin). Mr. John Jones, Segrwvd, fel ainaethwr, a ddywedodd mai nid game oedd arnynt hwy, fel dosbartb, ei eisieu end Mesur Tir, yn atteb i'r anghenion II osorhnd yn ddiweddar ger brou y Ddirprwyaetb Virol a fn trwy y wlad (" 'ner adwyaeth). Gwnaeth Mr. Wynne-Kdv,. ,.ls el oreu yn ystod ei ymgeisiaeth i ddai;g iad oedd ar amaethwyr Cymru eisieu nifsnr o r nn!11' yna; ac ofnai ef (Mr. Jones) na chael,t cf am raj blyn- yddoedd, o berwydd fcd Lloegr, yn yr etholiad presennol, wedi dangos ei hun n,or hynod o fiidr (cymnieradwyaeth). Ymwasgarodd y dorf ar o) hyn, ac aeth pawb i'w fan, i drafod ac i ymdd.idien yughylch budd- ngoliaeth Mr Robert?, a'r pystwyarth dcilwug a gafodd Mr. Wynne-Edwards.