Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
Hide Articles List
13 articles on this Page
MR. JOHN BRYN ROBERTS, A S,…
News
Cite
Share
MR. JOHN BRYN ROBERTS, A S, A MR. WILLIAM JOKES, A.S., A MR. D. LLOYD GEORGE, A.S. BRYN ADDA, 27ain Gorph1895. Funkdmuiok, Gwelaf fod eich gohwbnM o s ir (Jatrnarfun yu rhoi cyhuddiad yn fy etbyn na fu i mi gynnorth- wyo Mr. William JODOS, A., na Mr. D Lloyd George, a.s., yn yr etholiad diweddar. Y mae yr yinosodiad, gan belled ag a wnelo Ag ymgeisiaeth Mr. William Jones, yn hollol ddi- suil. Gwahoddwyd ti i un cyfarfod ui tiddo, a siaredais yn hwnw, sef cyfarfod Bethesda, y lie pwysicaf yn ei etholaeth. 0 barth i Mr. Lloyd George, gwir nad aetlinm i un o'i gyfarfodydd, am y rheswtn canlynol Darin iddo ymuno i'r Toriaid a'r Pamelliaid i godymu y weinyddiaeth Ryddfrydig. Vr wyf fi, a llawer eraill, yn credn mai ei waith ef, ac ytn- ddygiad oyffelyb 1\1r. D. A. Thomas, a fa yn brif feddion i ddymohwelyd y weinyddiaeth. Ni buas. ent yn taflu i fyny ar fater mor ddibwys a phwngc y cartridges, oni bae eu bod yn digaloni wrth weled eu bod wedi oolli ou llywodraeth ar eu can- lynwyr, tra yr oedd eu mwyafrif eisoes mor fychan. Pan ofynodd Mr. Lloyd George i mi ddyfodgi Fangor i'w gefnogi, dywedais nad allwn, oddi eithr y byddai idao ef fod yn ddilynyda loyal i'r blaid Ryddfrydig o hyny allan. Gofynodd a oeddwn yn meddwl am iddo nowid ei gwrft. Dywedais innaa mai hyny ydoedd fy. meddwl. Gwrthododd mewn iaith pur gref, a dyweyd y lleiai. Nid oes neb a chandtlo feddwl uweh na myli o ddoniau areithyddol, ae yni gwleidyddol, Alr. D. Lloyd George; ond nid oeddwn, ae ni byddaf bytl), yn foddlawn i roddi fy nghefuogaeth, er saled yw, i undyn nad ydyw yn barod i fod yn ddilynydd ffyddlawn a loyal i'r blaid Ryddfrydig, yn enwedig yn nydd ei chyfyngder. Oyfeiria eich gohebydd yn gymmeradwyol at yr eithygl yn y Carnarvon and Denbigh Herald. Tybiaf mai yr 118 yw y gohebydd ag awdwr yr erthygl, o blegid prin y credaf fod dan ddyn i'w cael o gyffelyb farn. Y mae yr lhraid wedi hynodi ei hun yn ddiweddar fel cefnogydd tan- baid symmudiad erthylol y 'Cyniru Fydd,' a Phlaid Genedlaethol i Gymru. Goleuni rhyfedd ar gyssondeb, yn gystal a mocseg gwleidyddol y Cymry Fyddwyr yw y ffaith mai oddi wrtbynt hwy y tarddodd cvmmhelliad i aelod o Gymro werthu ci etholaeth i Sais am saig o fwyd; a goleuni rhyfeddach ar eu ftynwyr bydol ydyw y dybiaeth ganddyut fod nodi amser y tal, set', pan geir Home Rule i Gymru yn ehwanegu at rym y demtasiwn. Gresyn fod y wasg Gymreig yn rhy fynych yn cael ei llywio gan y fath blantos. Teg, fodd bynag, yw nodi na syrthiodd y FANER i'r fath aughyssondeb anegwyddorol. Yr eiddoch, &c., J. BRYN Roberts,
MR. MORLEY I EIFION. I
News
Cite
Share
MR. MORLEY I EIFION. I FOSEDDIMO.V, I Gobeithio yn fiwr na cblywir rbagor o'r eri ynfyd hwn a godwyd gan yr Herald, Caernarfon, ae a ad- seinir gan eich gohebydd o sir Gaernarfon. Sais i gynnrychioli yr etholaeth twyaf Cymrcig yn Nghymru Diolch i chwi am eich awgrym synwyrgall yn y Faner ar fod i'r Iwerddon oddi sedd iddo. Byddai hyny yn berffaith resymol, am ei fod of ar hyd y blynyddoedd wedi bod mor bur i'r Qwyddelod n'u gwlad. Heb Jaw hyny, gallai anerch ei etholwyr yn mliob etholaeth yn yr Iwerddon mewn iaith-a chydag ychydig iawn o eithriadau yn yr un;g iaith-a ddeall- ent ond Did felly gyclag etholwyr Eifion. Y mae anghyssondeb eich gohebydd yn chwertbinllyd i'r eithaf tia yn argymmhell Ifr. Bryn Roberts i roddi ei sodd i fyny i jllr. Morley; dywed, ar yr up pryd, 'Credir yn ddiffuant gan bobl gyfarwydd yn Eifion, pe bua,ai ymgeisydd ltadicalaidd iach ei genedlaetholdeb yn cydymgeisio am y sedd yn yr etholiad presennol, na buasai gau Mr, Roberts rith o obaith am gael ei ddy. chwelyd.' Bosh, wedi soii am getedlaetholdeb, pleidio Sais! 0ni,1 eamgymmerisd dra phwysi yn eich gohebydd, fel un sydd wedi taenu ci far,tell deüs" r. William Jones, A. s., yn y gorphenol, ydyw dwyn cam- dystialaeth yn crbyn Mr. Bry" ltoberts It thrwy llyny, wneyd ailwi rhwng IIIr. Jones ae yntai yn y dyfodol? Gallaf sicrhau eioii gohebydd mai nid i'w ysgrifau ef yn y Faker am y misoedd sydd wedi pasio y gallem, fel plail, IriodoH buddugoliaeth ogoneudua WiliUm Jones; a dyma gychwyn etto, ar ol yewbl, i lucbio llysnafedd am ben nn o'r gwladweinwyr enwooaf a tynnyrohodd Cyairu erioed. Dylai y ffaith fod Mr. Bryn Robeits wcdi codi ei lef, a rbybuddio, er's talm bellacb, mai fel y mae y byddai ar y blaid llyddfrydig, fod yn rheswm dadrosei barohu ac ymddiried ynddo. Ydyw, y mae y boneddwr craft" ac anrhydedduB wedi dangos riiagor o eraffder nag arweinwyr edin dyla i (I ac addefir hyny, bollacb, pan y mae yn thy ddiweddar. Ydwyf, &c., Khvdufkydwb.
Y TY ANGHYFRIFOL.
News
Cite
Share
Y TY ANGHYFRIFOL. FU.EM)IUIO-V, Tra y mae y wlad, bellacb, wedi gorphen gytla'r etholiad, un gangen o'r ddeddfwrfa-y gangen hono ag sydd yn cynnryehioli y bobl, ac yn cyfansoddi Ty y Cyffredin-nid annaturiol, nao ammhriodol, ydyw galw sylw at y gangen arall o'n sonedd-y ty nad ydyw yn cynnryehioli neb ond yr unigolion a'i eyfansodda nae yu gyfrifol i neb am ei weithrcdiadau. Y mae yr aclodau hyny ag oedd yn peithyn i DJ y Cyffredin yn y senedd ddiweddaf, ag sydd wedi bod yn gofyn am ymddiriedaeth yr etholwyr, ynghyd ¡i'u pleidlais, er eu dvchwelyd i'r senedd newyud a etholwyd genym yn ystod y pythefnos diweddaf, wedi gorfod rboddi cyfrif o'u goruchwyliaeth yn y senedd, yr hyn, yn ddiau, id ydyw yn waith dymunol i rai o bonynt. Ond beth pe byddai yr arglwyddi yn cael eu galw i gyfrif am weith. rediadau y gangen hono o'r ddeddfwrfa i ba un y perthyuant liwy'! Byddai i'r mwyafrif mawr o hon- rnt, pe yn cael eu pyso yn nghlorian uniondeb ae iawnder, eu cael yn biin o dalu y parch n'r sylw lleiaf I farn, teimlad, ae hawliau y bobl. Beth a fu eu hym- ddygiad gyda golwg ar nifor o fesurau gwerthfawr a basiwyd gan DJ y Cyffredin yn y Benedd ddiweddaf? Gwnaethant alDryw o gyfnenidiadau yn Mesur y I Cynghorau Plwyiol, pa rai, pe heb gatd eu dad wneyd gan D(' y Cyffredin, a fuasert wedi gwneuthur y mesur hwnw yn dra di-werth ao fel y mae yn bresennol, nid ydyw heb olion bysedd yr arglwyddi arno, ac amryw o'r rhai hyny yn esgobiou. Uwrthodasant y mesur lhagorol a gostiodd gymmaint o amser a llafur i Dy y Cyffredin er rhoddi Ymreolaeth i'r Iwerddon. Lladd- asant Fesur Cyfrifoldeb Cyflogwyr Liafur mewn perth- ynas i niweidiau i'w gweithwyr. drwy esgeulusdod y cyflogwyr neu eu swyddogion. Dinystriasant Fesur y Pysgodfeydd ar Lauau Ysgotland. Gwrthodasant y Mesur n Gwneuthur ymaith ft hawliau Cyntaf-aned- igiou i Etifeddiaethan Tirol. Gwnarthant bob peth yn eu gallu er rhwystro Cynghor Suol Llundain i ddwyn oddi airgylch welliautau PN"Ysig yn y brif. ddinas. Taflasant allan y Mesur er galluogi Amaeth- wyr yr Iwerddon i adfeddiannu eu ffermydd ar ol cael eu troi o honynt mewn modd agbyfia?.. Ivnasant allan o Fesur Llywodraeth Leol Ysgotland y d,arpar. iaeth a gynnwysai er galluogi Cynghorau Plwyfol i sicrban tir er adeiladu tai cyfaddas i weithwyr. Gwrthodasant y Mesur Gwyddelig er belaethu yr Etholfraint mewn materion bwideisiol. GWDaethant ymdrech deg or dinystrio Slarter y Brifysgol i Gymru,, Newidiasant a niwcidiasant gynlluniaujAddysg Canol- Iaddol a Chelfyddydul o dan Ddeddf Addysg Ganol- radtlol Cymru yn siroedd Meirionydd, Aberteifi, Fflint, a Dinbyeli. Nid ydyw y petban a enwyd ond yobydig o lawer o weithreuiadau diweddar T, yr Arglwyddi. Po y aym. metill i mewn banes yr 011 o'r chwarter eanrif diweùdaf, gellid cjwanegu nifer fawr o fesurau ag y gofynai y wlad am danynt, ond a witbodwyd gan Dy yr Ar. glwyddi, Deu a gyfnewidiwyd ac a niweidiwyd mor fawr, neu mat prin yr oeddyiit yn werth eu cael a'u derbyn. Y mae y gangen bon o'r ddeddf wrfa Bryd- einig, yn ystod y blynyddoedd diweddaf, wedi rhoddi prawfiou lliosog a digamsyniol nad ydyw mewn cyd- goidi-id barn, argyhoeddiad, a theimlad a'r bjbl, end yn hollol i'r gwrthwyneb. Y mae mwyafrif mawr y ty uchaf, fe) ag y cyfansoddir ef yn bresennol, yn gwa- lianiaethu oddi wrth farn sefydlog ac argyhoeddiadau dwfu y wlad mewn materion ac egwyadorion hanfodol i wladly wiaoth iachus a llwyddiannus, or llesiant y bobl mown modd oyffredko!. Beth sydd i'w wDoyd o Dy yr Arglwyddi a ddylasai fod y mater pwyBicaf yn yr etholiad ?yffr.di..l sydd wedi myned neibio ao ni ddylid colli golwg arno, .ond ei gadw yn y golwg fel y mater blaenaf yn mhlith y IUl\tedon lliosog a phwysig eraill ag sydd yn hawHo 's-l? o blegid er i Dy y Cyffredin basio mesur er Dadgyssylltu a Dadwaddoli yr Eglwys Sefydledig yn Nghymru, y.ghyd & mesurau buddiol a gwerthiawr eMiit, nid oes gitt iddynt basic Ty ;r gXi:add mewn ffurf a sylwedd gwerth eu cael. Felly, beth sydd i'w wneuthur o'r ty hwn ydyw y pwngc pwysicaf ag sydd yn awr ger bron 1 wlad. Yr oeddwn wedi gobeithio y buasai i'r etholaetlmu siarad yn gtyf ac eglur ar y mater hwn. lihaid i Dy yr Arglwyddi fyned o dan gyfnewidiad mawr yn ei gyfan- soddiad, ei allu, a'i awdurdod, neu gael ei ddiddymu yn gwbl oil; a diau mai yr olaf a fyddai oren. Ond os nad ydyw y wlad yn addfed i hyn, penderfyner ei ddiwygio a'i gyfnewid yn ei holl banfodion, a newidier hyd yu oed ei enw. Y mae yr enw TJ yr Arglwyddi yn wrthun ar gangen o senedd ag sydd yn prolfesu bodoli er lies y bobl mewn modd cyffredinol; a pha un bynag ai ei gyfnewid, ai ei ddiwygio, ai lleibau ei allu a'i awdurdod i fod yn Ihwystr i ddeddfwriaeth iachosa buddiol a wneir, ai ynte gwneuthur ymaith âg ef yn gwbl oil, a fyddai oreu, amlwg ydyw fod yn ihaid gwneyd rhywbeth. Dylid ar bob oyfrif ei ryddhau a'l iaohau o'r elfcn esgobyddol a berthyn iddo; o blegid o holl aelodau hyd yn ced Ty yr Arglwyddi, yr esgobiou sydd wedi bod, yn ystod y blynyddoedd diweddaf, y rhwystr penaf i ddeddfwriaeth Kyddfrydig, fuddiol, a chytiawn, mewn addysg i'r genedl, ao mewn rhyddid gwladol a chrefyddol o bob math a natur i'r bobl. Nae angbofier hyn yn y sylw arbenig a roddir i Dÿ yr Arglwyddi yn yr argyfwng pwysig presennol yn ei hancs. Ydwyf, &0., RADICAL.
-.-DADGYSSYLLTIAD.
News
Cite
Share
DADGYSSYLLTIAD. LLYTHYR IV. FON'EUDIGION', y mac Eylwyn Gidadol ir,di, ac yn pallii Corphon Ysbryd Grasol a Cltariadus yr Efengyl. Y mae cofnodau eglwysi gwladwriaetbol yn dwyn tystioloeth aijgeuol i'w eam-ddarliuii&d o efengyl Crist, yr hwn a wylodd uweh law y ddinas a'i gwith- ododd. Nis gellir bytb dreiddio y nlived a gyflawnir i grefydd gan eglwysi sefydledig. Yn yr Eidal, Yspaen, yr Almaen, Ffraingc, yr Iwerddon, a Phryoain Fawr, y mae eu dylanwad wedi bod er drygioni. Y maent wedi creu rhagfarn yu erbyn Cristionogaeth, a pbawb sydd yn mynegu ei gwiiionedd. Y mae eglwysi gwlad- wriaetholar gyfandir Ewrop yn gyfrirolllm yr anghred- iniaeth sydd yn bodoli yno. Y mae Eglwys Loegr wedi gwneuthur llawer i ddyeithrio pobl oddi wrth grefydd, a'u gyru i ddifaterwch, os nad i anghrededd. Nis gall neb synwyrol ryfeddu at y difaterweh a'r angbristedd sydd yn mhlith y IHaws; o herwydd y mae yr Estrones hon wedi gwyrdroi y ffydd, a gwaethygu bywydau proffeswyr crefydd eu hunain a thrwy hyny, wedi gwneuthur niwed annhraethadwy i grefydd. Y mac Sefydiiad Crefydd yn niweidio yr Eglivysi Sefydicdig. Y mac yn cadwyno eu gweithrediadau. Nid ydyw y llywodraeth yn Lloegr a Chymru yn caniatau rhyddid i'w swyddogion ddewis y gwasanaetb a ddymunent, ac a dybieut yn briodol. Y mao dyled- swyddau parsoniaid Eglwys Loegr wedi eu bamlygu gan y gyfraith. Y mae Deddfau yr Unffurfiad wedi eu bwriadu i rwystro 'ffeir:aid gyfnewid dull a natur yr addoliad cyhocddus. Disgrifiwyd. effaith hyn yu gywrain gan Dr. Magee, esgob Petersborough, yn yr anerchiad a draddododd Y11 Northampton, Hydref 22ain, 1872. Khoddwn ei sylwadau yn yr iaith y tra. ddodwyd hwy. Dywedai, pe buasai oyffelyb amgyluh- iadau yn dyrysu y llynges a' fyddín- 0 'Either the serviee would now be in the petrified condition in which it was three hundied years ago, or else the existing legulations would be strained, evaded, or cit at defiance at every turn, to the destruction of discipline and the disorganisation of their entire forces. Gyda llymder nodweddiadol, ehwanogal yr esgob I This is precisely our case. Our rubiics and canons wer3 drawn up three hundred years ago; many of them are necessarily obsolete, and some of them are hindrances to our requirement; and the more perfectly they suited the Church and society three hundred years ago, the more probable it is that they do not perfectly and accurately suit the Church and society now. The result is that we have a state of the most vexatious restrictions, and the most pcri!ou8 license. The laws of the Church fit her at this moment like an ill mado garment-tight where they should be loose, and loose often where they should be tight.' Tystiodd Esgob Fraser yn gyffelyb yu Manceiniom Ebrill 17eg, 1872 Yn tin heglwysi a'lI hadeiladau tnvyddedig, y mao ein dwylaw wedi eu rhwymo yn dynach nag yr ewyll- ysiwlI trwy Ddeddf yr Unffurfiad.' Trwy doriad y Deddfau Attaliol, ae ymddwyn yn annibynol ar lywodraeth ac esgobion, bu George Whit- field a John Wesley yn foddiou i ddeffroi y wlad o'i chysgadrwydd ysbrydol, Po eallesid cadw y gwsinid- ogion mawrion hyn o fewn i'r llinellau a osodwyd i lawr gan yr Eglwy. Sefydledig: a phef buasent wedi ufuddhau i Ddedt'fau yr Unffurfiad, ni fuasai y diwyg- iad a ddeffrodd Lloegr, a'r fendith a achlysurodd i'r eglwysi Cristionogol, wedi cymmeryd lie. Y maa y llywodraeth, fel Dalilah gynt, yn eillio ymaith y cudynau oddi ar ben ei Samson ysbrydol; ao mewn canlyuiad, yn dyfod yn elddil ac yn egwan a thrwy hyny, niwed annhraethol yn cael ei achosi i grefydd. 0 herwydd i'r ddeuddyn hyn lynu yn benderfynol wrth eu rhyddid o weithredu y cadwasant y gallu i ddwyn bendithion dibafal i GriBtionogaeth. Y mas yn gostwng Ibn ysbrydol yr Eglwys. Nid yn unigo y mae sefydliad yr Eglwys yn ci di- fuddio o'i rhyddid, end y mae yn iselu ei thfin ysbrydol, ac yn tywallt i mown iddi elfeu o fydolrwydd sydd yn niweidiol i'w heffaitb a'i llwyddiant. Y mae ychydig o enghreifftiau sydd yn profi fod cymmeriadoyffrediiiol v 'ffeiriaid wedi gwella; ond y mae yna elfen wen- wynig sydd yn parhiu ao yn eynnyrehu canlyniadau anfad. Pan yn siarad ar 'Ddylanwad niweidiol' yr undeb cydrhwng yr Eglwys a'r wladwnaetb, dywed Mr. Noel 'Not only relaxing the ties which ought to bind the pastor to his church, but also poisoning their minds with a secular cupidity most unfavourable to spirituali- ty or devotedness. The result of the system is too apparent in the undisguised worldliness of many of the clergy, who, by their presence at the ball and the race course, by their assiduity in bunting and shooting, by their ignorance of the Scriptures, and their minis- terial incapacity, do much dishonour to the religion of which they are proffosedly ministers. Essay, p. 273. Chwanega Mr. Noel Chosen by peers and squires, by colleges and church corporations, by chancellors and state-made prelates, crany are made pastois by a corrupt favouritism, many are allured to an uncongenial employment by the income which it offers them, and many embrace the profession of a pastor because they are too dull, inert, or timid, for any other.' Ibid, p. 2fJ4. Fe welir nad yr hyn a elwir 'camdriuiaethau,' ond y gweithrediad o .gwyddor y gyfundraeth 0 achles, sydd yn cael ei choDdemDio; ac fe gydnebydd Eglwys y hunain fod hon yn bod yn ein dyddiau ni. Yn y dda?l ar Y cyssylltiad rhwng yr Eglwys &'r wMwrM9th yn Newcastle, yn 1881, dywedodd Esgob Carlisle (Dr. Harvey Goodwin)—' Nis gellir gwadu fod yeyssylltiad sydd rhwng yr Eglwys a'r wladwriaeth yn debyg o wnpyd galwedigaeth yr Eglwys' yn geioiedig gan rai ar y tir o barchedd, i roddi ogoriad i ystyriaethau bydol o ddarparu i feibion ieuengach, Deu ffwl y teulu, i iselhau y ysbrydol o'r hyn sydd raid fod yn ysbrydol, os ydyw i fod o wir werth.' Adroddiad, td. 164. Yr eiddoch, &c., Cnmo.
DIWRNOD GWYL. I
News
Cite
Share
DIWRNOD GWYL. I FO:\lmDI(;W: Digon dymunol ydyw cael diwrnod sIyyl ar ol bod yn rhwym yn y slop, neu ar y tir, niu yn y chwarel Ar ol dihoeni, eithaf peth ydyw dydd o seibiant. Mawr ydyw y disgwyl am ddiwrnod gwyl, a mawr y parotoi ar gyfer y cyfryw "c y mae pobl dda y gwa- hanol gymmydogaethau yn cymmeryd mantiis er daioni i gynnal oynirranfnoedd a chyfarfodydil preg- ethu. end ar ol ystyried, yn ol a hlaen, yr ydym yn dyfod i'r penderfyniad mai gwell a fuasai heb d liwrnod givyl o gwbl, o herwydd y mae mwy o ddrygioni in cael ei gyflawni mewn un dydd gwyl nag mewn mi., o ddyddiKU llafur. Can nad ydym, fel cenedl, wedi ein dysgu, ac wedi ein diwyllio yn briodol gan egwyddotlon yr efengyl, yr ydym fel am y cyntaf i droseddu, i ryfygu, ao i gefnogi pob rhyw arferion ynfyd, Buasem yn meddwl, ar ol misoedd o lafur caled a chysson, y buaaai cael diwrnod glVyI yn fanteisiol i orphwys i ddadfiino, ac i'r natur oedd leg IIswrth gael adfywiad. Ond nid felly y mae-myned i deithiau, i grwydro, i bechu, nes y bydd y natui yn fwy llesg a dihoen ar ol diwrnod gvvyl nag o'r blaen. Ceir rhai o'r dosbarth gweithiol yn codi ynforeu ar ddydd gwyl, ya myned i bysgota yn anghyfreithlawn, troi afonydd o'u gwelyau, a gosod elfeuau dinystriol yn y dwfr, chwalu oloddiau ami i dyddyn, a throi dwfr i dir y Hall, nen yn anturio ar ol pryf, tyrchio tir un, a gwneyd dinystr mawr ac annhrefn ar gaeau y Hall, ar ol cael un dydd i orphwys. Eraill a geir yn defnyddio y dydd i yfed di.d?dd mcddwol, Deu i deithio i benau y mynyddoedd; a. yn gwneyd teithiau pellenig a drudion heb ..r ?,, am 'an nd boddio eu chwilfrydedd. Pan y bydd dydd gwyI yn digwydd mewn ami i gymmydogaeth, bydd 11.2 yr heddgeidwaid yn cael ei lliosogi, a dyblir rhif ceidwaid yr helwriaetb. Ae ar ol sylwi yn fanwl, gallwn brofi fod ein gosodiad yu gywir, ond edrych ar lys yr ynadon yn ddilynol i'r dyddiau gwyliau. Ceir nifer y troseddau yn lliosoeaeh, natur y troseddaa yn fwy gwrthun; a phan yn edrych ar y gwyliau yn y oyfeirlad hwn. byddwn yn gresynu eu bod yn digwydd o gwbl, ac yn diolch eu bod mor anaml. Beth pe cawsid diwrr.od glyyl bob mis, neu lai. Edrychcr etto ar pa mor wahanol ydyw y pethau- attvniadol ar ddiwrnod gcvyl. Os cynnalia un gym- mydogaeth wyl grefyddol, bydd lliaws o gymmydog- aethau eraill yn cynnal rhyw gampau. Ceir rhedeg- feydd anifeiliaid mown un lie, a'r mabolgampau gwag- eddus yn y lleoedd eraill, neu regatta mewn lie arall, a'r trSnau rliad yil myned i bob un o'r lleoedd hyny. A cheir dosbarth yn dilyn y trfin rhad. Er heb foddion i fyned, gofalant am fenthyca. Bydd yr arddangosfa yn llawn, y tafarnau yn brysur; ao y mae miloedd wedi colli eu bywydau ar ddiwrnod glvyl o herwydd eu rbyfyg. Byddant o dan ofal rhieni adref, a'u eym. deithion gyda hwy oDd pan wedi myned oddi cartref, byddant megys yn anghofio eu cyfrifoldeb, ac yn ymroddi i beehu. Dichon, os caiff y bachgen mynyddig ei ollwng i gyffiniau y m6r, y cymmer gweh, ac anturia yn eofn, ie, yn ?hyfygus ac ynfyd, i fanau peryglus a inystriol goilenwir y 4 v bod, y maent yn irethu a rhwyfo, yn canu ac yn aflonyddu ar y mor, y bid yn troi, ac ami un yn colli ?i fy?yd; e?.ill yn myne i 1 draetbeliau perygluR, yn anturio i leoedd dyfnion, yn ymdrochi, ao yn boddi. Cymmer eraill anlfail am awr i'w farchog; yna, rhedant hwnw, a liwythau yn an- alluog i'w feistroli. A'r rhai sydd yn weddol foesol adref a geir yn myned i'r tafarnau. Wedi gadael cartref, y maent yn anghofio holl gynghorion rhieni I Yn debyg i Jonah, yn cymmeryd llong i Tarsus i ffoi o olwg yr Arglwydd'—ffoi rliag cyfrifoldeb a gwarad- wydd. Nid oea un o bob oant sydd yn gadael cartref yn dyfod gartref cystal ag yr aeth ne y ruae y lleill yn waetb ac y mae yr oil yn dychwelyd yn ol yn llymach a thIntaeh o lawer, a dywedyd y lleiaf; ar rhai sydd yn meddu yobydig yn eu llogellau, byddant wedi prynu rhyw deganau difudd ac isel-un ai pibell a myglys, neu HIli rhyw epa bach, neu ful, neu ffon, pryd y dylid gwneyd yn ol cyfarwyddyd S?l?mon- Rb"ddi gwiale. ar gefn yr ynfjd y mae yn resynus fod rhieni yu goddef i'w plant adael cartref ar y cyfryw adeg. Tien rhad a ddywedasom, ïe, ond drud ydyw. Y mae rhai persouau am gymmeryd mantais ar ddydd gwyl i geisio gwneyd arian, ar un ai diniweidrwydd, neu ffolineb y dosbarth gweitbiol yn cymmeryd y tren i fanau y bydd rhyw attyni»d; ac yna, yn gwneyd rhyw 810m o elw ar bawb a fydd yn myned gyda'rtreu, ac yn ceisio annog pawb i fyned i ffwrdd gyda'r tren, a son am radlourwydd y trfin, iachusrwydd a phry'- ferthweb y He, a'r rhyfeddodau a fydd yno, a'r diwedd fydd hunan-elw. Gwyddom am amgylcbiad yn ddiweddar am rai wedi cymmervd y tren yn annog pawb, ae yn casglu enwau i fyned gydag cf. Tri swllt a chwe cheiniog oedd y pris, ond yehydig oedd nifer y rhai oedd yn rhoddi eu henwau; ac wrth weled hyny, gostyngwyd pris y cludiad i dri swllt a thair ceiniog; ni luasai ewmDi y ffordd haiarn byth yn gwneyd hyny. A dyma y dos- barth Bydd, mewn gair, yn earn lies y gweithwyr, ac fel y gele yn sugno eu gwaed. Y mae dydd glvyl yn edrych yn ynfyd mewn cyfeiriad arall. Nid yr un diwrnod yr ewyllysiai pawb ei gaol. Os am ddiwrnod gwyl, dylai pob person ei gymmoryd yr adeg a fyddo yu fwyaf cytleus ganddo ef, ac i rhyw ddyben ptiodol. Y mae llawer dyn yn ddigon isel ei amgylchiadau naa gall golli diwrnod o gwbJ; a gresynus na chawsai y dyn egwvddorol a chydwyboclol Ionydd i ddilyn ei alwedig. aeth. Oorfodir dynion i golli diwrnod gwyl, pryd y diohon fod amgylchiadau cyfreithlawn yn eu goifodi i golli eu gwaith. Y diwrnod gwyl a olygwn ydyw y rhai a osodwyd yn fympwyol mewn gwahanol gym- mydogaethau gan rhyw bersocau. Ond yr ydym yn teimlo yn ddiolchgar i Deluw am ei Sabbath sanctaidd ef. Ond gresynus ei fod yn cael ei gam-ddefnyddio; ae yn ol yr hanes am ddydd girvyl Mabon yn y De, dydd pechadurus ydyw. Gwaeth na dydd Sant Patric yn yr Iwerddon. Byddai yn well i ni heb ddiwrnod gwyl o lawer. Y mae yn ddinystriol i'n hamgylchiadau, i'n hiechyd, a n cymmeriadau, Dell ynte ei dreulio yn deuwng o ddynion. Yr eiddoch, &o.t John Jones.
ICYNGHOR PLWYFOL LLANDDIGWYDD,…
News
Cite
Share
CYNGHOR PLWYFOL LLANDDIGWYDD, ABERTEIFI. I'ONEDDIGION, Y mae y cynghor hwn yn cael ei wneyd i fyny o drl do3barth;sef.tirfoddiannwyr,amMthwyr,ala.b!wyr. 0'rdosbMtho)afyn)aopump,o'rai)ymaeredwar, ae o'r cyntaf y mae tri. Y maent wedi cwrdd &'u gilydd ddwy waith er pan y maent wedi eu hethol. Dygwyd yr holl waith oedd yn angenrheidiol i ben yr adeg hono. Clywats eu bod yn myned i gyfarfod un. waith etto. Y maent yn myned y tro hwn i ranu y mflr rhwng y bobl, sef pedair milldir I bob dyn, a dau f&rfil 1 Gwaith Hod dda, onid e ? Bydd genyf air etto ar y pen hwn. Ydwyf, &0" CARDY,
I SIR BENFRO.
News
Cite
Share
SIR BENFRO. FOXEDDIGION, Da genym weled tod y ceroya tinyuairyuig yu myned yn ei flaen o hyd yn y sir hon. Dyma yn unig y mae y Toriaid yn ymfalobio o'i herwydd, fod yr aelod wedi dyfod i lawr yn ei fwyafrif yn agos i r hanner wrth fel yr oedd y ffigyrau yn ymddangos: dair blynedd yn ol. Y maent wedi bod yn ymladd yn galed iawn lawer gwaith o'r blaen yn etholiadau y sir bon; ae wedi dyfeisio pob ffordd er cipio y sedd oddi ar y llbyddfrydwyr; ond y eyfan wedi troi allan yn hollol aflwyddiannus bob tro. Cawsant lawer cyfle ysblenydd er hudo y eyboedd gydag addewidion mawr- ion, a'r rhai byny, gan mwyaf, yn rhy fawr i gyffwrdd åg un o honynt, beb sdn am y gwaith o u carlo allan i weithrediad. Ond, wele, dyma y cyfle goreu o ddigon wedi diangc oddi arnynt am byth. Bu yr ymgeisydd Toriaidd wrthi yn oanfasio am ddwy flynedd o amser; o ..er cymmnint byth ag oedd yn ei allu t'wwneyd. ond heb fawr lwyddiant wedi'r cwbJ. Gwrandawiad lied eych. lyd oedd yn el gael, a dedfryd anffafriol yn cael ei phasio ar ol i'r oyfarfodydd orphen; yn enwedig yn y sir yma. beth bynag am y rhanau eraill o honi. Y peth arall yr oeddynt vn ymfalch'io ynddo ydooM, fod tad yr aelo i Rhyddfrydig wedi taflu y sir i golled. ac yn treio meddwl fod y sêdd yn ddiogel iddynt hwy wrth hyny; ond wedi'r ewbJ. y mae egwyddorimi yn cael y lie blaenaf yn mynweaau Rbyddfryrlwyr gwlad Penfro; ac y maent bob amser yn benderfynol o ym- ladd brwydr dros eu hiawndcrau a'u rbyddid ciefyddot a inoesol. Y mae angeu Toriaeth wedi ymdaemi dros y sir, a buddugoliaeth Rhyddfrydwyr yn hcrio un Tori i ddyfod allan fel ymgeisydd ger bron yr ethol- Tori i ddyfod allan ft. wyr mwyach. Y mae awydd cryf mewn ambell i hen Radical pybyr i gynnal lbaithchwiliad ar gorph Tori- aeth. Caiff y galluog Mr. W, Rees Davies, yr aelod Rhyddfrydig, i fod yn drengbolydd, a'r aelodau dros Gymru i fod yn rheithwyr i eistedd ar yr actios rha- mantus yma; ac wedi ychydig o funydau o seibiant, caiff y ddedfryd a ganlyn ei chyhoeddi, a'i hanfon i'r Stationer's Hall i fod yn copyright gan y Rhyddfryd- wyr:—' Fod Toriaeth yn sir Benfro wedi cael ergyd marwol fyr hwn a eilw y Saeson yn Dead Crick'), am byth bythoedd yn etholiad 1895.' Yr eiddoch, &c., Ehyddfrybwb.
TREM DROS FAES BRWYDR YRI…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
TREM DROS FAES BRWYDR YR EJHOLIAD. Foseddigiox, Erbyn hyn, y mae y frwydr etholiadol wedi cyrhaedd ei therfyn. Ac eithaf naturiol ynom, onid e, ydyw bwrw golwg dros faes yr ymdrechfa, ae hefyd gyfer- bynu egwyddorion y pleidiau. Y mae yn amlwg fod y frwydr wedi troi yn erbyn, a chlwyfo Rhyddfrydiaeth. Ond peidied my lords, y Tories, a meddwl fod y clwyf a roddasant hwy, drwy eu byatrywiau a'u dichellion mall, i Kjflfldfrydwyr yn anfeddyginiaethol-ei fo(I yn glwyf hyd farwolaetb. 0! na, 'fe ddawetto haul ar fryn.' Ni chaiff Argl- wydd Salisbury a Joseph Chamberlain, crychneidiwr gwleidyddol penaf y ganrif, ddim darllen y gwasanaeth claddu uwch ben ein plaid am I spel I etto. Ac os cawn, fel gwerin Prydain, ein caethgludo i gaethiwed Aiphtaidd am o chwech i saith mlynedd, yn ol y rhag- olygon presennol, gan y llywodraeth Dorlaidd, neu Undebol, os gwelwch yn dda, na ddigalonwn. Feddaw yr amser i ni gael ein harwain i Ganaan rhyddid etto drwy arweiniad Moses ein plaid; sef, Arglwydd Rose- berry. Y mae yn rhyfedd meddwl fod gwerin Fry-dam weill myned mor ftol yn yr etholiad presennol a bwrw dros y rhiniog weinyddiaeth mor alluog, mor ragorol, Be un oedd A?'i hunig Rmcan i lesoli a chodi i fyny y worl., a dewis yn ei Ile ormeswyr a gelynion rhyddid a chyf- fae:d: ei¿n:r:I:d g:ào:8idDr:i bob amser-gwneyd gwerin gwlad yn feirch, a gosod y pendefigion a'r ysweiniaid i'w marchogaetb. A gallwn fod yn bur siwr na fydd y Ilywodraeth Dorlaidd bres- ennol ond yr un yn ei gweithredoedd, yn ei llywodr- aethiad, a'r rhai sydd wedi ei blaenori; o herwydd 'llathen o'r un brethyn' ydynt, serch eu bod wedi bedyddio' eu hunain IIg enw newydd. Y mae prif arweinwyr ein plaid wedi cael eu bwrw allau gan eu hetholwyr, ie, gan y werin, pa rai oedd gwrthddrychau neillduol eu gofal a'u sylw, lie wedi dewis yn eu lie gorachod mewn gwleidyddiaeth. Rhyw ysweiniaid brigyddol, a landlordiaid gormesol, y rhai y mae gwybodaeth llawer un o honynt yn fwy am gwn hela, betio, gamblo, a segura eu bywyd mewn oferedd ie, yn wir, y rhai y mae eu ewn hela yn cael mwy o barcb oddi ar eu dwylaw na dynion. Y rhai yna yn myned i ffurfio deddfau i lesoli gwerin-bobl Ynys Prydain, ai 6! Rhai o'r dosbarth yna yu myned i foesoli gwlad, ae yn Ilawn o anfoesoldeb eu hUDain! Pa beth bynag a gawn, fel gwerin, gan y llywodraeth Doriaidd bresennol, gallwn benderfynu mai briwsion a fydd wedi disgyn dros ymyl bwrdd y bendefigaeth. Sparion y 'bobl fawr,' a fydd y ewbl, oofiweh. 0 herwydd gellwch roddi yr holl ddaioni a ddaeth yn uniongyrohol i'r werin-bobl, trwy y Toriald, ac a ddaw hefyd hyd ddiwedd amser, mewn lie mor fychan a phlisgyn cneuen; ond am y drwg y maent wedi ei wneyd i ni, nis gall holl warehouses byd a distryw mo'i gynnwys. A pbob Tori sydd wedi ei ddychwelyd yn yr etholiad presennol, aiff i'r senedd, Did i ofalu am fuddiaonau y werin, a deddfu er eu lies, ond i smddl. ifyn Eglwys Sefydledig a tbafarnau. Dyma i chwi waith godidog, onid e mewn difrif calon 'rwan ? Ohn- wyr yr apostolion sanctaidd a thafarnwyr-trwy ddy- lanwad y ddau allu yma y gallodd y Toriaid ennill y frwydr. Pob Tori a ddaeth allan yn Nghymru, Lloegr, a phob loan arall, dyfod allan yr oeddynt, mown gwirionedd, dros yr urdd wenwisgawl a I ChvmdeithoB y Uraswyr a'r Tafarnwyr.' Ehai felly ydoedd ymgeis- wyr Toriaidd Cymru, fel pob man ara]I. A diolch byth i Ryddfrydwyr Gogledd Cymru am wneyd gwaith mor ardderchog a bwrw y fath ysbwrial allan i'r wadd a'r ystlumod. A siarad yn ddifrifol 'rwan, pa gyasondeb oedd mewn i barton a thafarnwr roddi eu hysgwyddau o dan yr un arch, ao ymladd o dan yr un faner ? Gweinidog Duw a goruchwyliwr y diafol yn rhodio fraich-yn mraich yn ystod yr etholiad i anfon dyn i'r senedd i ofalu am eu pocedau hwy, a mathru o dan eu traed hawliau a rhyddid gwerin 1 Y mae y naill o honynt yn 'ifeiriad i'r Duw Goruchaf, ac yn Olynydd yr apostolion sanct- aidd; a'r llall yn sergeant yn y fyddin ddu Hwn new yn cymmeryd arno ei fod yn eyfranu, trwy el weinid. ogaeth, ddwfr y bywyd yn rhad i bechaduriaidcolledig, a'r llall yn masnachu yn niod y felldith. A oes oyssondeb yn byn ? Cyssylltu eglwys II thafarndy, y baril ft'r pulpud, y flascun wisci â'r Beibl? Na choelia i fawr Y mae meddwl fod eglwys Dduw, trwy ei gweinidogion, wedi syrthio mewn cariad ft'r fath grug- lwyth o aflendid, a'r fath domen o lygredigaeth, yn ofnadwy. Ae Did ydy" gwaith esgobion a pbarsoniaid yn ymgynghreiiio â darllllwyr a thafarnwyr yn ddim ond rhoddi ffyn-baglau y tywyllweh i gynnal achos y goleuni. Tybed fod rhywuo yn barod i ddyweyd fod hyn yn unol & rheswm ac Ysgrythyr? Yn awr, y mae y parsoniaid a:r tafarnwyr wedi llwyddo i I ÍyDed ft'r maen i'r wà1.' Y mae eu cariadau yn cydio yn awenau y llywodraetb, a ohftnt liwythau, bellach, bob chwareu teg oddi ar eu dwylaw, a ninnau, druain fel gwerin, seven years hard labour. Ond cofier, y mae congcwest y Toriaid, neu yn hytrach yr Undebwyr, yn hollol anocest a dianrhyueddus. Y maent wedi ennill y frwydr trwy y ddiod feddwol, enllibio, a thraethu celwyddau. Ae y mae 61 bysedd celwydd Toriaeth ar yr ysgarmes. Cyn terfynu, goddefwoh i mi ddyweyd wrthych un peth y bflm yn ei ddychymmygu. Btim yn dychym- mygu fod yr Undebwyr (Rhyddfrydwyr gynt) wedi myned i orfoleddu a dawnsio, fel mintai o wallgofiaid, o herwydd eu buddugoliaeth, ac yn y diwedd eu bod wedi myned i ganu rhyw rigymau tebyg i'r rhai hyu. Dau oydd genyf yn awr. Cewch y rhelyw o honynt pan y eM afaei arnynt, Due yn ledio y pennillion, a Jivnffnn dm* vn arwain V 211D :— OoT. ,¡ or. Mae program Arglwydd Salshri Wrth ein bodd, A system T)\ 'I' Arglwyddi Wi th ein bodd; Amddiffyn y landlordiaid, Tafarnwyr ae ysweiniaid, Esgobion a pharsoniaid, Wrth ein bodd, Rhag chwip y Radicaliaid, Wrth ein bodd. Bydd Bass' ptlc ale n'r whiskey, Cyn bo hir, A'r Dublin stout a'r brandy, Cyn bo hir, Yn rhedeg megya afon Trwy beips o ffowndri 'r goron, I foedro meibion dynion, Cyn bo hir, A'ti lladd cyn rho'i 'ddynt bension, Reit dda wir. °' I Yr eiddoch, &c,, Dolpddelen. John Owen.
I GWRECSAM. -I
News
Cite
Share
GWRECSAM. Trengholictd.—Noa Lun, yn Neuadd y Sir, Gwrecsaui, cynnaliodd Mr. W. Wynn Evans, trengholydd Dwyrain sir Ddinbyob, ymchwiliad i amgylchiadan marwolaeth dyn o'r enw David Dobie, 30ain oed, ceidwad gwestty. Ytnddengys fod y trangcedig yn byw yn y Black Lion Inn, Hope Street, Gwreesam, gyda'i fam- yn nghyfraith; a'i fod, ar y 18fed o Orphenaf, wedi myned i lawr i'r seler i ollwag casgenaid o wirod. Yr oedd dyn arall gydag ef, yn dal papur a than arno yn ei law. Pan losgodd y papor i'r Ma, gollyngodd y dyn ef i lawr, a thaniodd peth o'r jlnvirod a gollasai ar lawr. Llosgwyd y trangc- edig mor dost o a win pas ei gocsau fel y bu farw 4r y 27aiu. Dudodd y rheithvyr farn o 'farwol- aetb ddamweiniol.' Damwain An'qeuol.—Nos Sadwrn, bu'r tteng- hol" vdd (Mr. Wvnn Evans) yn cynnal trengholiad yo y Globe Tavern, Castletown, Moss, ger tiwrecsam, ar gorph Alice Caroline Morris, deng mlwvdd oed, merch i chwarelwr a drigai yn yr ardal. Ymddengys fod y drangcedig yn dy- chwelyd o'r chwarellle y gweithiai ei thad, wedi bod yn danfon brecwest iddo, pan y darfu i will ucbel, gyda'r hon y cerddai bi, roddi ffordd yn sydyn, a chwynipo. Cbiddwyd y fechan dan y celyg, a iladdwyd tii yn y fan. Dywedai tad y drangcedig fod y wal mewn cyflwr peryglus er s amser maith, a dywedodd ef wrth denantiaid y ty cyfagos ei bod hi yn beryglus ychydig amser yn ol. George Edward Cunnah a ddywedodd mai ei wraig ef oedd perchenog yr eiddo, ac yr oedd efe wedi casglu y rhenti gan y tenantiaid er's dwy flynedd a hanner. Nid oedd efe wedi sylwi erioed fod y will yn beryglus, roc nid oedd neb wedi dyweyd hyny wrtho chwaith. Wedi cryn lawer o drafod, dododd y rbeithwyr farn o 'farwolaeth ddamweiniol.' Y Frech IFen.-Dydd Iau diweddaf, vn nghyf. arfod pythefnosol Bwrdd y Gwarcbeidwaid, hys- bysodd y clerc, Mr. Oswell Bury, fod y frech wen wedi tori allan yn y gymmydogaeth. Yr oedd ar hyn o bryd wyth nen naw yn dioddef dan yr hsint, ac un wedi inarw. Y modd y lledaenwyd y clefyd, meddai, oedd fod crwydryn wedi dyfod i'r tlotty â'r frech arno, a'i fod yn ddilynol wedi tori allan o'r yebytty, a chymmysgu a phobl. Mr. Wilde, Gwreceam, a ddywedodd fod aelod o'i dealu ef ynf dioddef dan yr haint; a meddyliai ef y dylesid gwneyd yr ymchwiliad manylaf yn bossibl sut y medrodd y erwydryn ddiangc o'r ysbytty. Yr oedd y peth yn fater tra ditrifol. Y cadeirydd a ddywedodd y llawn chwilid y mater gan y Cynghor Dosbarth Gwledig, ger bron yr bwn y gallai Mr. Wilde ddwyn y peth etto. Gorchymynwyd i'r clerc gyboeddi tafleni, a gwneyd pob peth angenrheidiol er amddiflyn y cyhoedd rbag yr haint.
LLEYN, EIFIONYDD, AC ARDUDWY.
News
Cite
Share
LLEYN, EIFIONYDD, AC ARDUDWY. [GAN WIB-DEITHIWR.] YMWELWYR. All fy ngwibdaith yr wythnos ddiweddaf, synais weled oyn lleied o ymwelwyr yn Nghriccieth, Harlecb. Pwll- heli, &c. Yr oedd papur appartmeiit3 i'w gweled yn inliob man. bron. Di'au fod a wnelo yr etholiad a r ty wydd gwlyb a hyn. Nis gall yr anffawd yma lai nag achofii cogllelion trymion i laweroedd.
BWRDEISDREFI AUFON.
News
Cite
Share
BWRDEISDREFI AUFON. Ni fu erioed y fath yinosodiad ar unrbyw sedd sen- eddol ag a fu ar sedd Mr. Lloyd George, A. s., ar yr 20fed cyfisol. Yr oedd Mr. Lloyd George, drwy ei weithgarweh a'i wroldeb, wedi gwneyd pob Eglwyswr Toriaidd yn elyn anghymmodlawn iddo. Ymgrynhodd y Toriaid eu holl alluoedd i'w daflu allan, yr hyn a brofai ei fod yn allu mawr yn ngwleidyddiaeth y wlad, ae yn wrthddrych i'r Toriaid gwerth ei orchfygu. Yn y fyddin Doriaidd, yr oedd crach-arlstocratiaid oyn- ffonog, y tirfeddiannwyr, eu goruchwylwyr, a'u cyn- ffonwyr, merohed Cynghrair y Friallen, ao eraill, cyflawnder o ddiodydd meddwol ae arian, dylanwadau cymdeithasol, &c. Aethai Mr. Ellis Nanney, yr ym- geisydd Toriaidd, yn nghwmni rhai o'r landlordiaid, o dy i dy i geisio pleidlelaiau a chan fod IIlr. Elli. Nanney yn foneddwr hynaws, ac yn hoff iawn 0 aros gartref, oafodd dderbyniad caredig gan bawb. Arwein- iodd hyn y Toriaid i gredu ei fod yn sier 0 gael ei ddy- chwelyd, a h6nent yn ddibetrus, a chydag ymaytbiad mawreddog, fod dyddiau Lloyd George fel aclod sen- eddol wedi darfod am danynt. Elent mor bell ag i ddyweyd nad oedd gan Lloyd George ddim haw I ogwbl i ddrfod allan y tro cyntaf. Gwelwyd yn eglur ewinedd miniog Toriaeth chwyrn yn ystod yr etholiad; a gwel- wyd, hefyd, hfmiadau gwyntog, afresymol, y Toriaid, mai y dosbarth y perthynai Mr. Ellis Nanney iddo oedd y dosbarth goreu i cynnryehioli yr etholaethau yn y senedd. Cylah-ledaenwyd yr anwireddau mwyaf gwarthus. Ceisid gwaradwyddo Mr. Lloyd George o herwydd fod y blaid Ryddfrydig wedi metbu pasio Mesurau y Dadgyssylltiad, Ymreolaeth, &c., fel pe buasai y Tori&id yn ffafriol i'r mesurau byny. Ni soniwyd gair am yr hyn a wnaed i'r mesurau ucbod gaeleubattal. Yr oedd holl anerchiadau ytoriaidyn llawn twyll lie anwiredd; ac ni cblywais erioed y fath ddwlni yn cael ei gymmeradwyo gan y blaid Doriaidd. Dywedid yn gyhoeddus wrth yr etholwyr, a phawb ag oeddynt yn hoff o'r ddiod feddwol, fod Mr. Lloyd George, a'i barti, wedi ceisio cau y tafarnau, a rhwyetro y gweithwyr i gael ewrw, &c Gallaf enwi arweinwyr y Toriaid a ddywedodd hyn yn gyhoeddus, a gallaf enwi gweithwyr a'u clywsant yn dyweyd yr anwiredd. Cefais y fraint, mewn lliaws o enghreifftiau, i ddar- hwyllo gweithwyr mai anwiredd a ddywedid gan y Toriaid. Bu yr anwiredd yn aehlysur i Mr. Lloyd George gael mwy 0 bleidleisiau. Gobeithio y bydd i aflwyddiant y Toriaid fod yn agoriad llygaid iddynt, ae y gwclant y ffolineb mawr i Dori ao Eglwyswr fel Mr. Ellis Nanney fyned 0 gwmpas i ofyn am bleidleisiau Ymneillduwyr, pa rai sydd yn y mwyafrif 0 naw am bob un Eglwyswr yn y bwrdeisdrefi. Byddai yn ang- hyfiawndcr dybryd i Dori ae Eglwyswr fyned i'r senedd fel cynnryehiolydd Nefyn, Pwliheli, a Chriccieth. Er nad oedd ond y bobl gyffredin yn gweithio dros Mr. Lloyd George, ao er fod mawrion oyfoethog, a'u holl ■ gynffonwyr, yn gweithio dros Mr. Nanney, Mr. Lloyd; George a ennillodd y dydd Yn y frwydr, ymgofleid- iodd Syr Sh6n Heidden & Hen Estrones Harri VIII., a mawr oedd y gloddesta. Nid yn unig teimlid dyddor- deb mawr yn yr etboliad gan y bwrdeisdrefwyr eu hunain. ond telmlid hefyd ddyddordeb angerddol ynddo gan bobl y tu allan. Yr oedd rhai 0 amaethwyr Lleyn wedi trefnu i gael canlyniad y pôlio, trwy i'r naill amaethwr ag oedd y nesaf at Bwllheli neu Nefyn, wneyd arwydd oddi ar uchel-fan i'r llall ag oedd yn mhellaoh yn y wlad. Pan ddeallwyd fod Mr. Lloyd George i mewn, yr oedd y llawenydd yn angerddol. Y mae y Toriaid byth mewn mudanrwydd. Cawsant ddyrnod annisgwyliadwy a syfrdanol, a cbydnabydda rlial 0 honynt ardderchogrwydd buddugoliaeth y Rhyddfrydwyr. Yr oeddynt wedi mareio allan Mr. Lloyd George fel un i gael ei orchfygu, a llifai arian a diodydd meddwol i mewn i'r bwrdeisdrefi yn barhaus y misoedd diweddaf, gyda'r amean o foddi' mwyafrif Lloyd George. Yn lie gwneyd byny, y Toriaid a < foddwyd,' a lliosog iawn ydyw y celaneddau I
I , D YDD SADWRN.
News
Cite
Share
D YDD SADWRN. UOttLfcDD-LIDWYItAIN SIR DERBY. T. D B?oB, ?. 4,737; JCou,t 0" 4.210-n?y&fhf JB ah3rdd i ry aig, 52 ? DimcyfrnewidM.
MR. BRYN ROBERTS, A. S.
News
Cite
Share
MR. BRYN ROBERTS, A. S. Yr oedd rbai 0 bleidwyr Mr. Bryn Roberts, A. S., bron a rhoddi hysbysiad yn y newyddiaduron yn ystod yr etholiad yn y bwrdeisdrefi, yn dyweyd fod yr aelod anrhydeddua wedi myned ar goll, ao yn goyn am wybodaeth yn ei gylob. Ni welwyd ef yn nghyfarfod- ydd Bir. Lloyd George yn ystod yr holl frwydr, y mae genyf gywilydd dyweyd. Cyn belled ag yr oedd efe yn y owestiwn, buasai y sedd wedi myned i'r gelyn. Y mae yn Eifion deimlad angerddol yn ei erbyn, a chyn- nygir ymgeisydd arall yn ei erbyn yn nghyfarfod nesaf y Gymdeithas Ryddfrydig. Yn lie dadblygu i fywyd, ae arwain ei genedl i ryddid, y mae wedi myned yn farw, ac wedi darfed â bod fel gwleidyddwr. Caiff weled hyny yn y man. Cafodd fanteision a chyfleng- derau ddigon I ddangos ei allu, ao i ddyfod yn mlaeD. yn y byd gwleidyddol; ond y mae wedi mvned yn ffaellant, wedi colli ymddiriedaeth el etholwyr, ao wedi cael ei adael ar ol fel craig lhwystr gan y Mri Lloyd George, Tom Ellis, Herbert Roberts, a Herbert Lewis. Yr wyf mewn safle i allu dyweyd y buasai y Toriaid wedi dwyn ymgeisydd allanryn ei erbyn eleni pe buasent yn gwybod mewn pryd fod y fath deimlad yn bod yn y wlad yn ei erbyn.