Baner ac Amserau Cymru

CYMDEITHAS LAFUR A RHYDD- FRYDOL Y RHONDDA. Y mae gweithwyr Cymdeithaa Llafur a Khyddfrydol y Rhondda yn bwriadu cynnai eu cyfarfod blynyddol yo ystod y mis hwn. Hysbysir fod Mr. Burnie, A.S. dros Abertawe, ::crdY:? gwahoddi&d a roddwyd ,dd. i d,?dd.di 3,r 0,? h?.,3 Ni bly (I gweithio yn y pyllau y diwrnod hwnw; ond, yn hytiach, bydd i orymdeithiau, yn cael en blaenori pan nemdyrf pres, ymgynnull o bob ewr o'r dyffryn i Jan canolog. Wrth gwrs, ni bydd yr wyt yn gyflawn heb b.ennoldeb Dlabon,

TELEGRAMS O'R 'CENTRAL TELEGRAFFI OFFIS. Nos FEKOHEti, Rhagfyr ISeg, 1898, I Os oedd cwyno o'r blaea yn SIR FFLINT I fod ynddi brinder o ynadon, fe eir i gwyno toe lod vma fwy o honynt nag sydd o feingciau l w dal. Y ruse y tywydd tyner gwanwynol yma yn pen iddynt dyfu fel cnwd o mushrooms. Cyn trengu r lfwyddyn iM, I Gwcaed deg o newydd yn J. P. I YboDedditfioaagydMgynoddyrMrhydedd vmai'w rhan ydynt :-y Mri. W. Willi.-?, & M.A.Ra'i.Rhy'iW.CatheraU.B?dejJ. Kerfoot Evans, M I P eter Roberts, (Ter. ï;"J,t J::cly w'¡f¡t: ::r'Lt'el: y Cy,?gb.? James Reney, Connah's Qa?y; yr Henadar W. Davies, Caergwrle; y Cyng. horwr W. Thomas, Pias newydd; a H. Lloyd Jones, Wyddgrug. Dyna chwi ddeg o ddynion heb symmaint a spotyn o liw glas ar yr un o honynt, ebe .1?w Ac y mae ?wneyd ?wp o ycadonmetyMonMyB? ar un stroke yn rhyw beth newydd yn y byd yma. Y 'lIae tri o'r deg v. p?,thy- i', hen Borph.Mf. P. It.b?, t" R. EvaM.ftW.ThomM.W.WtHMm?aUoyd JonM, yn Wedeyfud Reney, y Method?m? t Lloyd Conncxion; Catberall, yn Annibynwr; Easterby, a Davies, yn perthyn-plant, y "a ?n debyg, i'r hen Fam; a Rali yn nn o MaBt eg'wy Groeg. Pe buasai y pigwr ynadon wedi llwyddo 1 gaei u? enwad arail-y Bedyddwyr—i mewn dy!«Mi nawb, yn 01 ty mam i, fod yn eithat tawel a boddlawn, ac ystyried ei fod wedi gwneyd ei waith y tro hwn yn gampus, heb wneyd gwa- haniaeth rhwng Iuddew na Groegwr. Y mae chwech o'r des hefyd sef, y Mil. Rail, Easter- by, Thomas, Lloyd Jones, Reney, a Davies, yn aelodau 0 Gynghor Sirol SIR FFLINT. AC un 0 honynt: sef, Mr. Williams, yn aelod 0 I Gynghor Sirol C SIR DDINBYCH, a Mr. Catherall yn gadeirydd Bwrdd Ysgol WYDDGRUG. Fel ynB, chwi welwch, oil o'r bron yn y tresi cyn eu hurddo yn ustusiaid. Gwae i'r tramps' rwau, ebe thywun yn yr oma yma, ar ol i William Thomas fyn'd ar y fainge- bvdd tynged pob copa o honynt yn fis yu Walton, ac nid wythnos, fel yn bresennol. Ac nid oes Jiawerodrogaredd l'ryfwyr meddw- on i'w ddisgwyl oddiwrihMr. Reney. Ymaeun yn death yn erbyn y meddwon, a'r Hall yn Hew yn erbyn y tramps; a rhwng y ddau ynad, hwyr- ach y cawn toe wlad An oddi wrth feddwon a chardotwyr, Wrth s6n am gardotwyr (tramps), y mae yn ymddangos fod gwarcheidwaid Undeb TREFFYNNON mewn ychydig o aughydwelediad gyda gwar- cheidwaid y tlo.dion yn Nghaerlleon. I Area taith gerddedawl, y mae lliaws o dramps vn galw yn Nhlotty Treffynnon ar y Sabbath, ac yn hvsbysu eu bod wedi eu gollwog allan y boren hwnw o DJotty Caerlleoo. Arfonodd ysgrifenydd gwarcheidwaid Tretfynnon at rai Caerlleou, i ddymuno arnynt beidio eu gollwng allan ar y Sabbath; a bod trigolion Treffynnon yn cael eu blino a'u peryglu gan haid o honynt ar nos Sab bothau, pan y byddai y mwyafrif o'r preswylwyr mewn adlloldai ac felly, eu cartrefi yn agored l gael eu hysbeilio. Ao hefyd, eu bod hwy, yr awdnrdodau yn .I,y .no., a manau eraill, yn cadw eu tramps dros y Sabbath. Ond cafodd vegrifeoydd gwarcheidwai.d Caer orcbymyn i anfon yn oi i ddyweyd nas RaBent yno gydsynio £ i'r caia, am < nad oedd ganddynt yn Ngbaer ddigon 0 Ie i'w cadw dros y sabbath. Felly, nid oes gwaredigaeth oddi wrth y giwed gerddedawl Sabbothol yma i'w ddisgwyl oddi wrtb wareheidwald Caer, Beth ns aiff pob dotty fel un Caer, yn rhy lawn i w Hochesu am S.bbath ? Bydd raid, felly, i'r nndebau ag sydd eisoes wedi deehreu ar y drefn tagorol o u caeth- iwo hyd forell ddydd Llun eu gollwng yn heidiau budroa, lladronltyd, ar hyd y wlad. Ac os oes can warcheidwaid Caer ddigon o le lddynt dros nos Sadwrn, sutna byddai ganddynt ddigon o 10 iddynt dros y Sabbath ? Dan fwrdd arall ag sydd yn cet#sio dangos tipyn o uwchafiaeth y naill ar y Hall ydyw y Bwrdd lechydol (y Rural Sanitary) a'r Local Board, TREFFYNNON. I Yr oedd y local Board yn pensynu yn dditrifol vn eu cyfarfod misol ddoe, Rhagfyr 12fed, uwch ben llythyr awdurdodoi a dderbymwyd ganddynt, yn gorchymyn iddynt, ar unwaith, i xoddi attalfa (bwm stop) ar fudreddi o'u district i ymarllwys i ddyfroedd gloew Gwenffrewi. Gorphymynwyd. 1 r ysgrifenydd i anfon at y Rural, t w hyabyaa fod y budreddi y cwynent o'i blegid yn ymarllwys i'r afon y tu allan i gylch y Local Board; ac yn galw sylw y Bural at lythyr a dderbymodd gan awdurdodau LLUNDAIN, yn annog y ddau fwrdd, y Rural a r Local, i ym- uno i ddyfr-ffoau, neu faw-ffosn, Treflynnon a Maesglas. Felly, y mae budreddi y dref i ym. arllwys am dipyn etto i afon loew y santes. Pwnge arall a gymmerodd gryn lawer o amser y Bwrdd Lleol ydoedd y ddau swllt ac un-gein- iog-ar-ddeg (28. lIe.) Deoim I oedd arno am rhyw bwt o liordd thwng rrettyn- non a Bagillt. Mynai yr ysgrifenydd, Mr. W. Davies, cyfreithiwr, i'r acbos gael ei ohirio, hyd nes i aobos arall cytfelyb gael ei setJo-y byddai yr achcs hwnw, fel pe bae, yn test case. Ond mynai Mr. Smith, cyfreithiwr arall air y bwrdd, fod iddynt dalu, gan eu bod wedi talu o r bIaen; ac felly, pft'nu peidio talu y rftan? 'Naddo,' ebe Mr. Davies; 'ni thalodd y bwrdd yma erioed ddegwm. Ae heb law b ny, y mae y pwt, ffordd ag y eeisir degwm Moi yn perthyn i Fwrdd y Ffordd Fawr; a deg i in, pan ddeuai y cyfrif 0 Baen y Cynghor Siro), nad ei yegubo i ffwrdd a wnM-nid ysgubo y flordd, cohweh, ond ysgubo y 2s. 11e.; to felly, y disgynai ar y Local Board ei hun. Ond ar ol hir balafru, pendetfyn- wyd talu y degwm. Rhyw bryd rhwng naw o'r gloch nos Sadwrn, a naw o'r gloch boreu Sabbath diweddaf, cyramerodd dam- wain (Idifrifol le ar flordd haiarn Caer a Ohaergybi, Fflint a Consah'8 Qun, trwy yr hon y collodd John Baker, dyn jeuaagc tung un or hucain oed, o BAGILLT, .i fywyd. Y mae yr amgylchiad prudiaidd wedi ei amgau mewn E??eglurdei pa fodd y digwyddodd. Gwelwyd ef yn FfHnt ??di naw gloch "O? S.d?r., gyda'i gryndiau, pan yr aeth fel y tybid, tuai S'rM ?'' Bagillt. Ond t?.? ? gi.?h b.r?? :{b:an;Yd ur ¡f:elraČ.e". ChMrgyh. 2, d u' rhwng FBmt a'r Q?y, gydas un goef wedt M Uwyr dod oddi r?h., a'r Hall wedi ei m?nno yn chw?fnw. Cymmerw?4 f truan 1 ysbytty Caer, lie y bu fa?w prydoawn Sabbath. Neithiwr, cynnaliwyd trengholiad ar Y corph, yn yr ysbytty, pryd y dychwelwydrheithfam o Farwolaeth ddamweiniol,' er red oes yr un dyn byw a all ddy- weyd pa fodd y digwyddodd yr amgylcbiad chwerw, Wrth gwrs* y mae glln bawb ei ystori, ond dim sail i r ua o honynt, Ychydig amser yn oj, yr oedd ele yn aelod gyda Byddin yTl^awdwriaetb yr; BjgiUt. ac .'I?a gya. Byddi?ay'dd y 6.d h?fyd, d'.  a eba/odd oi gladdn heddyw Y gy d." g iy fddl?y,? "b '? yd 1. fd AUTHUR JULWiiJ-

CHWEDLAU I DYMMWN hyabyM <FM Mr. B? I)a?ie?, Bryngwyn, Ceh, R'"?'?? ,b""?dl fuddugol cyn ?'*??'??"? ddau;' M yr ydym wedi Mfon Id?do y wobr. AWDWR 4 Lawr i'r Dyfnderoedd Y chwedl a farnwyd yn ail oreu, oedd Mr. D. Felix, Gi a- duar, LJanybydder, Caerlyrddin; ac yr ydyrn wedi anfon iddo 58" swm Y wobr. NID ydyw ett? wedi derbyn gMf ?ddi wrth .,?d. Xi? Y Marw yn Fyw;' M)y. ?i? g?UwB cyf lwvno y wobr iddo; ond bydd yn dda genym wneyd hyny mor fuan ag y gwcl yn dd. em bysbj'su pwy ydyw,

Y m ARW YN FYW. (Parh&d o'r rhifi/n diweddaf}. Pennod IV. Un o'r cymmeriadau mwyaf sarug, brwnt, a di deiralad, ydoedd 'Sgweiar Pritchard, y Plas, perchenog Pant-yr-Onen, a holl Gwn rBrychan, o ran hyny. Nid oedd gronyn o drugaredd yn ei galon. Gofalai fwy am ddedwyddwch a diogel; wch ei gwn hela a'i gawe, nag am yr eiddo ei denantiaid, Yr oedd fel pe wedi ei drwyddedn yn agent i'r diafol i orthrymu dynion. Yr oedd ei holl natur fel wedi ei berwi mewn cerwyn o chwisci. Ei brif hobi oedd hela ac yfed chwisci. Os methai rhai o'i denantiaid a chael y ddan ben i'r llinyn yn ddigon agos fel ag i fethu cael digon l dalu y rhent i'r hen 'Sgweiar, hwyracb mai dran: oeth wedi'r rheufc y byddai 1 notice to quit yn ei ddisgwyl i frecwest. Yr oedd yn gofyn cael cylla pur gadarn i dreulio pryd mor galed a byny. 'JDoedd waeth gan yr ben 'sgweiar i b'le yr aethai y ffermwr, druan ond iddo fod yn 'glir o "?, fi? premises P,t,.?.dd Marged Huws, wedi marwolaeth ?a??phriod. beth i ?.ey? A Phant-yr-onen. Pa fodd y gallai kr y ilida dano! Gwydd- ai yn dda y eanlyniad os methai. Modd bynag, ymddiriedodd yn ei Duw. Daliai i gredu yr agorai ef rhyw ddrws o ymwaied iddi. Yn 1 mhen amser, gorfu iddi gau i fyny y gweithdy, o berwydd nas gallai adael cartref, o berwydd fod y plant mor fychain. Yr oedd diwrnod taiu y rhent yn -9-?h-- ond .?d .?dd g?. Marged Huws ond tua hanner digon i dalu. Beth a wnai yn wyneb hyn? Beth bynag, penderfynodd fyned at yr ben 'Sgweiar i ddyweyd ei chftyn. Pan y dywedodd Marged Haws ei neges wrtho, fllach- iodd digllonedd o'i lygaid, a dywedodd (yr oedd mewn breci yn bur drwm ar y pryd), I ()s ti dim digon o pres i dalu rhent i fi, chi myn'd off premises if—i d-— -1 os leici di, dim ods Pan gly wodd Marged hyn, wyddai hi ddim betb i'w wneyd. Gwelai fod ei baich yn cael ei drym- hau yn ile ei ysgafnhau. Ond yr awr dywyllaf ydywyragosaf i'r dydd yn anil. Felly gyda Marged Hughes. Boreu diwrnod tarn y rhent, dyma hostler y Blue Bells yn dyfod i Pant-yr- onen, gyda chenadwri i Marged Huws fod eisieu iddi ddyfod i'r gwestty ar frys, fod rhyw *1' bon- eddig eisieu el gweled. Aeth hitbau yuddiym. droi. Methai a dyfeieio pwy oedd, a beth oedd ganddo eisieu ganddi. Dychymygai beth oedd y gethern nesaf oedd i arllwys ei chynnwys ar ei r Wedi ei dwyn i wyddfod y gfvr boneddig, yr oedd yn berffaith ddyeithr iddi. Gwr ieuange hawddgar yr olwg arno ydoedd. Yr oedd Iliw ei groen yn dyweyd ei fod wedi bod mewn hin- eawdd boethach nag eiddo ein hynys ni. A barnu oddi wrth yr adduroiadau oedd o'i gwmpas gellid tybio ei fod yn wr arianog iawn, neu ei fod y swindler mwyaf melldigedig. Wei,' meddai, wrth Marged Huws, 'yr ydwyf wedi clywed eich bod mewn helbul pur fawr, yoghylch pa fodd i dalu eieh rhent.' ydw' yn wir, syr,' ebehithau, 'a mae 'Sgweiar Pritchard wedi bygwth fy nhroi allan 08 na wna í dalu y rhent iddo heddyw.' 'Dear me,' ebe y gwr boneddig; 'ondnahidiwch, eymmerweh y cheque ynia. Dof aew yfory i dalu ymweliad ft chwi; y mae genyf ryw beth pwysig eisieu ei ddyweyd wrthych.' Diolchodd i'r g<vr boneddig yn gynnea iawn. Aeth adref yn yegafn iawn ei chaloo. Gwelai y gallai dalu ei dyled yn llwyr gyda'r ugain punt a aderbyniodd Ran y rwt boneddig yn y Bcue Bells. Fwy ydoedd, tybed ? Prydnawn dranoeth a ddaeth; ae er ei bod yn Y gwlaw yn disgyn yn un cenllif, daeth y gftr boneddig i'w gyhoeddiad yn bryd. lawn. Gwnaeth Marged Huws bob croesaw a allai i'w hangel gwareheidiol. Methai a dyfeisio pwy ydoedd, a pha hanes pwysig oedd ganddo i'w ddyweyd wrtbi, Treuliodd y gwr boneddig brydnawu difyr yp Pant-yr-oaen* Dvwedu ye. traeon, a haneB anturiaethau oi eiddo yn yr America. ebe Marged Huws, 1 mi faswn i yn leicio yn fawr gael gwybod ganddo chi, syr, pwy ydeeh chi? a beth ydi ych enw chi hefyd. Madd. euwch i mi am fy hyfdra.' 4 Wei,' ebe yntau,' fe ddywedaf i chwi yn awr, gan eich bod yn dymuno hyny.' 'Tua deng mlynedd yn ol, yr oeddwn—Ust! oedd yna rywun yn curo wrth y drws l' Aeth Marged Hugbes i'r drws. Cardotyn oedd yno, truenus iawn yr olwg arno. Yr oedd ei wisg garpiog, a lliw ei groen, yn dangos mal inorwr oedd. Gwahoddodd Marged Huws ef i mewn o'r gwlaw. Daeth A darn o dorth, aphrin- ten fach o ymenyn iddo. Onid ydyeh yn fy adnabod, Marged bach, ebe y cardotyn. Y ,Betli I' ebai Marged, gan gilio yn ol mewn h,, dy? o?y itt ydych yn>dnabod eich anwyl Forus?' ebai yntau yn ol. Ammhossibl,' ebai Marged, &r dal(rau yn treiglo i lawr ei gruddiau; y mae, druan I yn ei fedder's dros Ilwyddyn. Y mae'r gareg yn y fynwent yn dangos ei fedd urged anwyl,' ebe yntau, 'yr ydych wedi methu yn -iwl. Myn ydi' M.? Huws, p t-. yr?oneu. a ew,h i mi ddyweyd Ith yell Iy banes.' y?,x ,h fod ?i h..?y) F?,.?, y? =?-? O?dd yn os?ibi ei bod wedi Tnethu. Ca d. Dyna oedd yn rhedeg trwy feddwl Marged Huws tra yr oedd y cardotyn yn parotoi i ddyweyd ei hanes. Rhoddwyd eadair iddo i eistedd wrth y tân, ac yna dechreuodd ar ei hanes. f Y diwrnod yeyehwynais oddi yma i'r dref, Llan yn ymyl y Oareg ddrwg, dyma ddyn yn dyfod i fy ° ngbyfarfod. Yr oedd mewn gwisg môr-filwr, a golwg gynnhyrfus iawn arno. Pan y daeth i fy ymyl, eydiodd ynwyf ag un Ilaw, ac a'r llaw arall daiiodd gyllell fawr uwch fy mhen, a dywedodd fod yn rhaid i mi gyfoewid diilad Ag ef j ac os gomm?ddwn, y byddai iddo drochi ei "y""1 yn n?waed fy nghalon. Wei, gwelais ar ?.w.1,h Cd .,?dd wiw i mi wrthsefyll, a newid- iais ddwy siwt a ef, a-—' 'Rwy'n gwel'd,' ebe Marged, I d y n a y dyn a gladdwyd genym yu lie fy anwyl Forus, Diolch i Dduw, y mae fy anwyl briod etto yn fyw. Gadewch i mi orphen, ebai yntau. 'Wedi hyn petruiaais beth i wneyd, pa ua ai troi yn ol, ynte myned yn mlaen ond yn mlaen yr hetnum, beth bynag. Wedi i mi fyned tna dwy hlldir clywn rhyw floedd fawr. Codais fy mhen i earych beth oedd yno. Gwelwn tua dwsin o fOr filwyr yn dod iffy nghyfarfod. Deallals erbyn hyn msi I ffoadar ydoedd yr nn y newidiais.i adillad ag ef. Yr oedd yn rbyiddiweddav i wneyd osgo l ddiangc Wedi iddynt ddyfod ataf, dywedais wrtliynt y owN, a gofynais am gael fy rhyddhau. and nid oeddjdim.yn tycio; yr oedd yn rhaid my»ed hefo nhw. Wedi cyrhaedd y lIong, rhoddwyd fi mewn cyftion; a dyna, lie bum, mewn cell dywyll, am fis o amBer.- ,01 Nforus anwyl, ebe Marged, 'na fuaswn yn gwybod lie yr oeddych.' 'Cadwyd papyr ae ml! oddi wrthyf. Wedi cael fy rhyddhan, gwdMa mai y cynUnn goreu l mi tuag at gael eMitt ty rhyddid oedd drwy nfadd. hM i'r swyddogion, h, ?io eamU eu ffafr Gweithiodd hwn yn ardderchog. Cefaig fyned I i'r lhn gyda rhai ermjt i wneyd negeseuou. 0nd ,I,y? ddiwruod, cefais fy anfon i'r 14- fy hunan, ?r ?M dros y cadben. Gwe)M9 gyHe i ddiange, a d?fuyddi.i? f. Yr ??dd hi yn -??g fanteisiol, ph.? p?th, gM ei bod yn'dechKn ..?l. A dy.? fi, diol?? i Dduw, ",di !y,h.?,ld gMtref yn sflff.SGoeliwch chwi rwan, Marged .yl, mai Ii ydi deh priod l' ii Wei, gwnaf Morns bach rhaid i mi wnevd; a diolch ir Goruchaf am obaHh ?.?l eich cwmni etto,' a chusanodd ei phriod hoff, gan wylo dagrau o Iawenydd. Yr oedd y gtfr boneddig wedi ei synu yn fawr. 'Pwy ydi'r dyn diarth yna, Marged,'ebe Morus Huws, o'r diwedd. Gyda'i fod wedi gorphen, y mae y gwr diarth yn codi i'w gyfarfod, fir dagr- au ar ei ruddiam. Mortis anwyl, fy mrawd, ebai, 'doeddwn i ddirn yn disgwyl cael dy weled etto ar dir y byw,' Nid oedd bwn yn neb llai1 nagArthureifrawd, afradlawn; Aetb ynton dros ei hanes wed'yn. Dywedodd iddo fyped ar ei union i Lcrpwl, pan y trowyd ef o'i gartref gan S»weiar y Plas. Iddo .fod yno «m wythnosan, yn byw yn fachgen drwg iawn. Wed'yn aeth i'r mOr,; ae yn ;)Iew York, iddo adael y lIong. Ac yno, wed'yn, uid>!dd fymryn gwel). Digwydd. odd gael rhifyn o'r Dryclt rywont; a gwelai yno, wedi ei godi o'r F ANER,lhanes am 'Foddiad Morns Hows, Pant yr onen.' Brathodd hyn fi yn arw, meddai, a phenderfynais fyw bywyd gwell. Oddi yno aethum i Califfornia, a throais yn aur- gloddiwr. Tarewaia ar wythien gyfoethog 10 aur; ac ni fum ond ychydig fisoedd nad oeddwn wedi ei wertliu, ft chael deng mil 0 ddoleri am dano. W°d'yn penderfynais ddyfod drosodd i'r hen wlad, ac i fy hen gartref. Dyna, yn fvr, hanes fy mywyd. Syrthiodd y ddau, fel Jacob acKsau, ar yddfa eu gilyd, gan gusanu en gilydd. I derfynu hyn, dechreuwyd'eilwaith ar luchio IIwenol y gwebydd yn Pant-yr-onen, a dringodd Moras Huws i'w safle gyntefig. Ennillodd et nwyddau hefyd en safte cynteHg yn y farchnad. Yma, yn ei hen gartref, y treuliodd Arthur el fywyd, hyd y diwedd, a bu yn gefa da i'w frawd Morus.—Ap R.

YSTORM FAWR. LLESTRI MEWN ENBYDRWYDD, AC AMRYW WEDI BODDI. Nos lau a boreu ddydd Gwener, Rhagfyr /fed a r 8!ed, ymwelwyd & ?lanau gorllewinol ein ?w'ad gan ystorm fawr; a gwnaed cryn niwed gaoddi, er ,d agos gymmaint g a wnaed gan yr yetor? aruthrol dair wythnos yn 01. Boddwyd dau bilot yn agns i Bristol. Collwyd llong y tu allan i South Shield?, a boddodd yr holl ddwylaw. Collodd agerlong ei hwylbren yn mau Dandadno, ac aeth ????h aUan i'w ?iyn. northwyo; ond Uwyddodd yr agerlong i fyned yn miaen ar ei mordaith. Hefyd, dangosodd IIvn fawr "wy'dion 0 gyfyngder, ac ??th bywydfad U?dS aUan i estyn cynnorthwy iddi. VV edi cyrhaedd d'ti, allan n, ?iI (y C ?d b ? n Davies, Nefyn) ydoedd. Ar ei L. Rotterdam i Liverpool yr oedd, ?yda phymtheg 0 runners yn ei hwylio. Wrth ng.ri, torodd ei Y'l?eIh i cael ei adgyweirio, hwyliodd yr Eifion ymaith. Yn agos i Gaergybi, hefyd, gwelwyd Ilog mewn perygl yn Mhorth Dafach ond pan gyr- baeddodd gwylwyr y ?? ,.4. ?MS< g.) yno, gvda'u hoiferynau i achub bywyda., nis gallent ?i gweied yu --man Ofnir ei bod w?di ..dd., a'r oil oedd ar ei bwrdd wedi cyfarfod & dyfrllyd fedd. Y Sabbath dilynol drachefn, teimtwydyatmm tTyndg ,a Mewn 'w (,, r"?r? 0?? dd Cymru, yr ?dd mor ,??,byaf?ly hwl"l?I ami i adeilad ymaith. Bu y llestri yn y gwahan. ol borthladdoedd, ae ar gulfor y Fenai, mewn cryn berygl, a chafodd amryw 0 honynt] eu niweidio. Yn man Moreeambe, suddodd yr ysgwner Starlight, a boddodd yr holl ddwylaw. Brodor ion o Connah's Quay oedd y cadlea a r mate, Yr oedd y llythyr-long Munster ddwy awr ar 01 ei hamser yn cyrhaedd porthladd Caergybi 0 Queenstown. Yn ystod yr ystorm fawr a ehwythodd dros ein hynys nos Wener, fel yr oedd yr ysgwner Ellen, o Gaernarfon, ar ei mordaith i Aberteifi, gyda IIwytb o goed, tarawodd ar ynys Grassholme, ac aeth yn ddrylliau. .?', .wy?, Y.thwy i'r cadben, "r hwn -yd d ar yr ynys, 0 Aber-dau- ?ed?f. ? Boddodd un o'r dwylawj ond achub- wyd y pilot a phedwar eraill, yn "Y..w,? y Sadbe??wen, NewbomuKh 8 ''r'ec.'?r" .r f"?- ,y,d =,h diw.dd. dr.h?"I., yr .?dd yn ysto?m mor anferth M y cdyd M shed p,th ynol i Omaf yr Harbwr, yn Portsmouth, yn ei ?ryn?-th oddi or yyat c,,idaliai; a der? Y'i"dd rhai perMMu niwei yi ian trwy yr Mfrawd. Y .a. Ysgotland, "'yd' w"' bod yn ?i(,dde oddi wll yr ystorm mewn gwahanol barthau .'r wlad. Cymmint oedd nerth y gwynb fel y chwythwyd rhai pontydd i lawr.

Nos Llln diweddaf, rhoddodd Mr. Arfon Parry ei seithfed gycgberdd blynyddol yn y Picton Lecture Hall, Liverpool. Mr. Lucas Wiiliams oedd y prif ddatganwr. Canodd Mr. Ben Davies gan newydd yr wythnos ddiweddaf, wedi ei chyfansoddi at yr achlysur, 'The Sunlit Mr. Fraok Mori oedd y cyfansoddwr; a chyogherdd blyn- yddol Mr. a Mrs. Frank Mori yn y Princes Hall, Llundain, ?dd yr achlysur. Mewn pertbynas i gerddoriaeth n\T dyw?d ?" cyfnodolyn'Ni ?hewch yn unif, giywed y fath gan .,? gly?i, ar .b?ll i nos Sal d"w?l, yn dyfod oddi wrth gOr 0 w?ithwyr a'i merched ?.di y.gy..?ll ynghyd i ryw gys- segr myoyddig. Cerddoriaeth ydyw euaid a chnewyllyn yr anian Gymreig. Y mae clust gerddorol yn enedigaelh fraint gened)aethol.; Cynnelir cyfarfod nesaf yr adran Gymreig o Gymdeithas Gorphoredig y Cerddorion yn Merthyr, ar yr 21ain eyfisol. Miss Emily Lloyd fvdd yn cymmeryd yr unawdau contralto, a Mr. Dan Price (0 West- minster Abbey) fydd yn cymmeryd yr unawdau bass, yn y perfformiad blynyddol a roddir o'r ♦Messiah,' gan Gymdeithas Gorawl Bristol, ar yr 20fed eyfisol, yn y Colston Hall, yn Bristol.

Marchnad Yd Liverpool, Dydd I a' ?h i?. i l?., l??- e,,ith coch o ;c. I&. s'f gwyn ?. ycMmv, T? '"t .Lwn galw da, am brisiau dydd GweM 'Oa.hv rawn medrol am flawd tramor, am brisiau diwerf,u. Cftn.. SS?'y?' d??wM. ?"???"' '? ?' b??e. p brin, ? braidd yu 'w"' "I bhwd ??i,?h yn cadw at bmiau diweddar nr ,C cadw at y Uawn briaiau di?,dd?r. an )'Q

MARCHNADOEDD YDLLOFrn Cork, Ehagfjr Ilea -J\. Ceirch du, o 6s. 3c. i 6s. 5c. ?Mgow,Rh?fyrn?. ,Y Marchnad dawel. Gwemth MMd vn d.1 i. u cyfnewidiad. Oynnyrchion at bessi 15,' 12.. 3?. y 280 p?N,? Leeds, Rhagfyr 12fed. Ye)iy<!iBOweMthcMtref?(Eidy?cMif.?"n?' c?fyngidyr.Iwadi?.nEmpr? l n 1 '4 pri?uyng.dam. \,r,ïnfr'n;i:'t ?'' ddrutacb. C.dwai y S«hanol g)'nllyrchion. eram at y prisiau di??dd. aui at N'?w tl., Ith???fY, 12f,d. Ychydjg lawn 0 .1? am wenith, a'r nrwiu. »» Ji "1. heb newid. Haidd at fragu yn aetydlog yn a,l b?.idd yn rhatach. Araf iawn y gwerthai blawd !• brisiau.  ?'"  ?h.f?dd y .?li.?yr g,y?, g. ?t hen

MARCHNADOEDD CYMREtg f. Caerfyrddin, Rhn. y??'J gwabar.oJ bj;' f?l y ?.?lyn: Ymenyn ffre. 0 h. 1, i l? it¡ y P?Yl haUt, b. ?l?. i l?. 21?: y p" pi.? 3s. 0c. 1 3s. 9c. y cwpl; hwyaid, 4s. Oc. i 5.. Oc y A! wyau, o 8 1.9 am Is.; caws, o 2?,. o?. i 2,i? fl„ canpwys. Gwl#n, 8Jc. i lOJc. y ?' Pvtatw 2s *J i 2a. 9a, y canpwys. Di.?ylh, III,, ? s?. 6?. i g,, yr hob etto, hadyd, ~s. Oc.; haidd, 7a. Oc i sf n!' yr hob; ceirch, o h Oc. i 7s Oc. yr hob; pytatw, Vmenyn ffres, o ls. 4e. i I.. 5e. y p,?; Y" ?t,ib.chol.3..i0..0..yp?;t? m?r,l..l}o.tl!l?.yp?!iei,,?,.0i j"? y cwpl; Jhwyaid, o5s.6c.ifis. Oc. y cwn!; wvm' °; -.ml,Bhwdc.ir.h,2c.ypwy,.M.?',°,' y pwy?; ".I 7?. i8.. yp?y. ..tt??, 61. i 8,. y i)wy Gwyddau, o 7e. i 73-. y p?y.; y t 8o i 8?c. y pwy,. ,?dy,ssu,, ,bagfyr 5.—Moeh tei?., ? 6s 9" i 7.. O?. y .,6,; moh, ?h?? mi? throsodd. 2p. ioa •' p?.h.y ly 1, 15?. i 18?.; ?d.. ieuaiogc, Is. c. yr un leu, 0 3s. 60. i 4?. 0.. y ?wpi cwegyr, l?. 2,. yr un' Y.?.Y., 0 l?. i 18. 2?. y p?y,. LI?..lli. Rhag. 7.-C.ireb ?.,h, O?, o?. i o., o. Ÿ p?y py?, o-?. i O?. 7 1,?y? mw3. o 2c. i 6e, y I)wy. gwerthai ymenyn ffres, o Is. 4,. i 1,. 5,, y pwys etto, baHt, 0 h. 2c. i Is. 3e. Y pwys; ffgwj, 3s. Oc. i 4s. 6c. y cwpl; hwyaid, 3s. 9c. i 5s. 6c. y cwpl- wy ? 4i 6 1 ? y wplIw, ?id, 3,. 9?!i 0 8?. i 9?. y p??. o 7e. i 8c. y pwy.; .?tt.?, Ll.ng?fhi' Rhagfyr 7. Ceirch, 0 15?. o?. 16?. Oc, y llwlllr pytatw, 2s. 6,. i 2,. 1, y ?aupwy,; ;ý' :1:a:s;i:t1.2i' Oc. yp"yr°?H; 8e. i 9e. y pwys; ffowls, 0 2.. 4e. i 3" Oc. y .wpI: hwyaid, 0 4a, 00. i 58. 00. y cwp]; wyau, 0 8 i 9 am 1.. Perchyll, 0 14s. Oe. i 19., Oc. y pen. Moch fcewion, 3£0. i 4c. y pwys. Gwyddau, 0 O. i Og. yr un, Llanrwst, Rhag. prisiau:— Gwenith, o Os. Oe. yr 1G8 pwya; haidd, 8s. Ge, i 9s. 6e, yr 147 pwya); ceirch, o 7s. 00: i 8a. 00. yr 105 pwys; ymenyu ffres, o lB. 5c. 1 Is. 6c. ypwys; ymenyn llestri, 0 h. 1 c. i la. 2c. y pwyg; wyau, 0 8 i 9 am h. Blawd ceirch, o 39s. i 40s. y 252 pwys; pytatw, o 2s. 3c. i 2s. <5c. yr 112 pwys. BbUthyn, RI" 11—Gwenith, o 9s. o?. i 9?. 6'. yr hdb; haidd, 78. 00. i98 60.; oench, 5.. 6?. i 6?. 00.; ymenyn ffres, o 16c. i 17c. y pwys; llestri, o — c 1 —c. y pwys. Wyau, o 8 19 a 1. Ffowls, o 2a. 6c. i 3s. 6e. y cwpl; hwyaid, o 4s. 6c. lOS, 0c. y cwpl.

Marchnadoedd a Ffeiriau Anifeiliaid. Birmingham, Rhagfyr 12.—Cyfleuwad hychano 'artheg, oud moch yn liiosog, gyd& masnach araf. Hereforda goreu, 7!0.; cyro byrioo, 5je. i 6c; œathau e?S,°??''T6;o°''D?id-?y)it,o7?.'iS)c.!y mammogau, 0 5c. i 6c. Y prisiau am foch Moch baewn, o 8.. 90. i 98. 0c.; y pyre, 0 10a, 3. i lis. Oe. yr ugain pwys. Hull, Rhagfyr 12.—Dangosiad Hiosog 0 acifeil- iaid, ond y fasnach yaddynt yn ddifywyd; gwarthej godro, 13p. i 18p.; "bustych ai heffrod, o lOp. i Hp. Cyflenwad bychan o ddefaid, a gwnaed masnac h araf am y prisiau diweddar. Gwell dangosiad 0 focb. a gw.?,t ?.t 0 6.. 90. i 70, 0C. y p?y?. Leicester, Rhagfyr 9.-Stoc feehan iawn 0 amfeu- id, a'r nach yn hynod (Idi ywyd. Cwartheg gcdrv, o Up} i 18p. Ll.i.b??ty,hy?ddify-ydiaw? ° "iV"Pool 'Y' oedd y ?yfle?wad a aoifeiliaid rywbeth yn di.,dd.f, ?m'y ?\S?ttJ?wythnMgyfMbymotyU)MM. Araf ?,id y fasnach mewn pob math 0 -,th,g, M m thelid priaiau chwanegol ond am ychydig amfeihaid rhagorol. Yr oedd pob math arall yn:dal heb oewii ??da ll"i o dd?fid yn "'?l eu ?y'??y' M marchnad y Nadolig y Ily??dd, Ar?f .a y fasnach, am law b,i?,? yr ?yth..? y mathau goreu; mathau eraill yn rhatach. Ni (?hliriwyd T t'?"'? ? e"M? i -?. y pwys; ?tt., mathau eilraddol, 5¡c.; trylydd, !)?. Gwerthai mutton Yogott?i 0 S?. 15f. Y P*Y" ?Gwydde)i!;o-o.iOc..?M:cM'roMO'tM: yn ?1W, 0350. i 23.. y BM p?y.. Yr.eddy.yf?. Md heddyw 2,515 ? WMthee, ? 6,Ma o ddefata.

Marchnad Anifeiliaid S-ithflllll. Dydd Llun, Rhagfyr "Cynmiiwyd mMchn?d hwr y N?"H< ?,?,?yw-" ceMycyt!.nw.d880yiiUMM'rUyMdd;??" eithri.dor.i<.Y.i;<,th?..).r.M]dyrM..? yn ,?l??h y y. y?t.d yr b?fb"d y? 'S??th?.?wet Mdd y &snMh mewn M. herwydd y tywydd tyner, a goatyngodd y piwia 8 8 ?Said.-Nid .?dd coriMM y def?il moir Ilami y gw"wyd "Y g"'t"i y Downs ar ha > ?l?vy ad, ?y? Sdd tm?M?!?' ao yn ?h"t"?h. S.?.rthu y? ?f o?da U.ihd,?mt" prisiau di??dd-  MocIL-w?,h 2,. yr 8 p?y? Y-

If I1 K I R I AH cnIRU, Y rhai a aynnelir yr wythnos nesaf. Y GOGLEDD. Rhagfyr 18. Gwrecaam, TxVraaiilffm. 19. Bala, Corwen, Llanrwst. 23. Conwy. Y DEHECDIR. ?Rh?fy?.Trefont! 18Ll,?d?il., = :"i:' Jd; T? Dif, C.?t.11 newydd Bach. 21 aET,lf, = ?: g=::i¡¡v.)ï¿rganwg), Tref. ?l?wdd. 22. Rb,i?(11, Maenclocho*.

GelJir cael y 4 FANEH' gan y rhai canlynol:- MANCHESTER. Mr. Wm. Roberts, ffa', Heywood St t, Ch,,th? Mr. John Edw.,d.,3,Ri.? StrMt, Mme. CAEELLEON. Messrs. Reynolds & Co., Roman Bath. YN LIVERPOOL. Mr. R. 0. Robmts, 66, OM H-11 St???t- Mr. Doyd, BookseUer i St-ti-?l,62 ?'? Road. M? °? Lloyd Jones, 39, Robson StK''??°°' Messrs. ÆsS&aBo;eW: :egleJ;u Messrs. Fo'I' Booksellers, Mr. Heber n Cliamber? News, » jjall Lane.. Mr. H. Evans, Bookseller, 444, Stanley Rold, Jrjrk. dale, Argmphwydt chyhoeddwyd gan THOMAS Gl? I A,gr.ph?yd .?, D11 .F?., Y. ?. Rhagfyr Me!, lo •

cymygiodd Syr W.Uiam H?coutt fod y tf i pl?idl.i? gy?' iyrnd?i.i?d ?^l .?dd Ffrencig, ao ? dadgan ? dyg.?dd at y aofaa w.ithoeddvedimgya?niyaeucm?o!, DMbyniwyd y cynnygMd gyda -?hy..?.d?y aeth eyunos a hI "?dX?y?Sdy ? yehydig e, iI- buh?pMiawn?nMr.A.J.Mfour. Hawdd iawn (IyV g ?." Id Uaw ?A,,I. wydd Rosebery yn y ,?ithred gyf-ilig-, hon o gydymde.mhd & chm.dl nad ydyw, ar hyn o brvd, M deterM d? iawn &'r whd hon. Mesur Llywodraeth Leol. I U.?.ith yn rh?or. ''hwy.trwyd cy.?? Mesur UywodrMtti Leol yn effeithio r,? IR b.. noldeb Mr. Fowler, cymmerodd Mr. Adaad y g,,r?h?yl --w- Haw 'dywy- y meantdiwy y pwyllger j ft gwnaeth hyny .,or dd?h--?g -,g gallai meidrolddyn w?.yi- T,y..idd, b, Jdyw dull Mr. F.,n 1-1; yr oedd y .yfle?idiad yn? hynod? hp,, Aeth pethau yu mta..? X?Mnwyth am 0 ddeutu dwy ?r ao yr Mdd Mr. Acland yn gyflym i S??od .7r' *.y.e. y- lafareddu F ?thb?d h.b ??hudi.y? X Mhebgorol yB y mew. 0-d t??wy a ,r y r h?dd. wch paradwysaidd hwn pan• ddae" L ° i t ?adi wrth -i gimaw. F? alla| i nad 0oeed dgd yy einiaw wrth ei fodd pa™by?a!'X hyny, a 1- ?iodd ",r" ehwerw i'r ddadl; a chyddHa llaiwweerr 0 drwst, a dyruodlau nerthol ar y hwrdd, J ?od?d.r y Vdiealiaid ?r llywo(lraeth. Syn. wvd v tP, yr hwn oedd mewn y?bryd w ^i biddvchol Ban yr ymferwad hwn ar 'an Mr. 1 on/ vr hwfnafn yn hir cyn canfod y b?.?.. well iddo fod wedi 1"y.. yn hwy wrth ben ei g' i'w Nid "dc' yr yabryd new d hYti y?,?r(,f if-d rh-Y-tl-elh w?d'ydd IvByrn yn cael ei wneyd gyda'r mesur. Gwnaed :it?li.,l iw. gan Mr. Ij*w8°n'B=^r ei?d.rd.d m?n gw.ithr.diad ?????? ei awdurdod mewn gwit?lr?di c yebydig cyn hanner nos ?ii,i?yd yr olaf o'r gwelliantau oddi .r y ffo,dd, gwyd y drdedd .dr.u ar ddee at y mesur drwy {wy?nf 53, TY YR ARGLWYDDI. I D YDD Mawrth, Rhagfyr I#/ed.—Ymgyfarfydd- .dd y t? f?l arferoi. yr Anfadwaitk yn Senedd Fftamgc. — rleiams o Qydymdeimlad. J Ml KimbMtey: Cy. dechreu y snes, yr w; ¿cal?J.:¡";h: aiSfd'1; I y cyffr?di. wedi penderfynn Mfon dadgM?d o u ?ydy.d?i-I.d & ?..dd FfrMnRC. Y, ?7y f, f?lly, ?dym?o cyMyg fod y ? hwn yn a Th? y CySredinyn y cyhyw MddMgomtd 0 yd, d.i.l.d I Yr -yf yn atyried fod Xdalydd SalisburyYr wyf yn ystyried fod Y'?yw.d ra eth ,?i gweithrcdu mewn duH priodol a ,eth,, yn y mater hwn}; ao yr wyf yn dy muno cefnogi y cynnygiad.' Yna cyttunwyd a'r penderfyuiad. TY Y CYFFREDIN. Dydd Ma wrth, Rhagfyr 12fd.-Y. absennol- debyJLlefarydd, cymmerodd yr Is-lefarydd, Mr. Mellor, y gadair am dri o'r gloch. Cyfyngder yn mysg y rhai Di-waith. Mr. Keir-flardie, wedi cael cydsymad deugain o aelodau, yn cynnwysUhyddfrydwyr, Parnelliaid, a Cheidwadwyr, a gynuygiodd ohmad y if er mwyn galw sylw at < fater o bwysigrwydd cyboedd- ussef, y nifer o farwolaethau oedd i w priodoli i newyn, a'r acbosion 0 hyny. Dywedodd fod yn anhawdd cael hysbysrwydd am nifer y rhai oedd yn marw 0 newyn, ond yn ?l adroddiad a wnaed ? y brif ddiBM, yr oedd y nifer oedd wedi marw ? mwyn yn Llundain yn 1891 yn 30, M yn 1892 yn 31; ao yn 01 pob t??', lyd I",i yif,r yn fwy ▼ ftwyddyn hon. Yr oedd adroddiad blyydd.1 ?wrd'? Llyw.?r.?'h Leol yn profi fod ,yld wedi cymmeryd 110 yn mhob rhan o'r wla?T ?,dg nn ?ithri.d, yn if.r y rai ",Id yn derb cym- ?h?rth ?wyfol. Gw?dM y ?y??.yd? yn y :i:IO'n y Gogledd i'w ioa.ii i'r Mfylt allan yn hlith lb vr, dadleuai mai llioaog- :dr; tI.àdgr¿ jl ld ::s; Mnnydd yn nifer y tlodion, .'? if?r ..ghy?,.di. o hunan-laddiadau. Yr oedd yn ffaith fod nifer y ,?arwolaethan wedi eu bwbosi gan newyn, a r hunan-laddiadau, yn dwyn ?f,,rtllyl", I nifer y r?.i oedd lum o wtith. Yr oedd mifer y ,Y-" ion oedd allan 0 waith yn h'l' iodd y wlad yn ddigon i beri i unrhyw ddyn ".tyi.l ..bei' ??,o am ?dybdot y deymaa. Y?'-?ddy.tw?di?lyw?d gyda gofid yr nfdw??ith yn Mraingc; o?d yr Sddy? meiddio dyweyd fod y d"U yr oedd y llywodraeth yn ymddwynjat y rhai di-waith yn tueddu yn uniongyrchol i wneyd dynion yn anarchiaid. Yr oedd yn hyderu na byddai i gyn- nrychiolwyry "'dl ???t,dd i 1.?, -hyff?-- c? .1.,? wneyd dim i liiru y yl,,gde, mawr gydd yn bodoli yn mhHth d th gweithiol. .ry. ? ??doal,? ?iliodd y cynnygiad i ohirio y t £ ae yr oedd yn myned yn mlaen i drafod yr achosion o'r cyni presennol pan y galwyd ef i drefn gan yr ?a)?rydd, yr hwn a egluroddfod yt £ ychydig amser ,.di gwrthod trafod penderfyniad ar y -.t?r hwn. Cafwyd ymdrafodaeth faith ar y cwestiwn, ac araeth neillduol o synwyrlawn gan Syr W. Foster. Pan ymranodd y ty, aafai y ffigyrau fel y canlyn Dros gynnygiad Mr. Hardie ;¡;¡ Yn erbyn ••• 175 Mwyafrif yn erbyn 142 Yna ath y t? i bwyllgor ar Pesur Llywodraeth Leo l & chyttunwyd at adranau rhif 14, 15; y? :dJ :dhi'm:r ???l ?i thrf.d p.. gyf.d. odd y t?, h-?.