Baner ac Amserau Cymru

A)t un o'r gtoch boreu dydd Sul diweddaf, cymmerodd damwain ddychrynHyd !e ar ffordd haiarn Lancaster a Collate. Yr oedd y ))Mt7 <?-at<t, yr hwn oedd newydd &dael gor- Mf Carlisle, yn rhedeg gyda chyaymdra o 10 neu 15 milldir yn yr awr. Gyda bod hauner y ttta wedi gadaet croesffordd S.mt' Nicholas, rhedodd trcn nwyddau, yn gynnwysedi o :!G o wageci, iddi gyda thrwst arutbro!. Fel y gallesid disgwyl, bu y CMlyniad o'r gwrth. wynebiad yn Lladdwyd pump o'r tathwyr, a newidiwyd dau ar hugain mor beryglaa fel nad oes ond'yohyd!g o obaith am adter y rhan fwyaf o honyDt. Dryliiwyd saith c' gerbydau trcn y teithwyr i raddan mwy neu lai; a rhedodd peiriant y trca nwyddau oidi ar y rhei!. Digwyddodd y gwrtbdaraw- iad yn y rhan dywyllaf o'r no?, ac yr oedd yr olyg&t a ddilycodd yn un o&dus droa ben. Yr oedd Uefnu y teithwyr, a gruddfanau y rhai oeddynt wedi eu neweidio, yn dorca)onus ir eithaf. Cyrhaeddodd meddygon yno cyn gynted ag oedd modd.. Pt iodolir y ddamwMn yn gwbl i ddiofalweh y s<oeer, yr hwn oedd y Mson hono wedi eymmeryd gofal y trun nvyddau yn lie y gyrwr rheolaidd.

Prydnawn dydd Sadwrn diweddaf, oym- M-rodd vstorm fawr o feUtatharanauleyn BMNp a'r gymmydogaeth. Nid oes neb yn y He yn co&o gweled ei chyffetyb erioed o'r Maea, yr oedd yn ofcadwy mewn gwirionedd; a gwnaeth niwed aruthrol i feddiannau. Er Md ydyw yn hysbya yn gynredino], nid yn uoig Bacup ydyw y dref uchaf yn sir Lancas- ter,ond yrachftfyn 'Lloegr. SMfynngeoM dytfryn Rossendale, ac y mae yn enwog am ei Utw-weithfeydd cotwm. Cynnwyset boMog- aeth 0'20 tWO tra y mae y dosbarth cyfagos y rhai sydd yn ynHftwn o feHnau cotwm, y rhai sydd yn rhoddi gwaith i n'oedd o weithwyr, meibion a Nerehed. Ymaeyrafonfechanlrwe!yr hon sydd yn rhedeg i'r Mersey, yn codi yn y bryniau sydd yn gwahanu sir Lancaster odd¡ wrth sir Gaerefrog, o ddeutu dwy nHdir uwch bw tref BMap, ac yn rhedeg trwy ei chMol; M o herwydd fod y dref wedi ei chau mewn I,an y bryniM o beb ochr, y mae cryn lawer o dai a melin&u wedi eu b.adei)adu uwoh beil yr afon, yr bon sydd yncynenwiymelin- -'Nudwfr. Yr oedd y tywydd boreu dydd Sadrn yn iwll iawn, ac o ddeutu hanner &wr Wed1 un o'r gloch yn y prydnawD, ymdorodd ystortn fawr uwch ben y dynryn. Dechreu- odd fe))tenn a tharanu yn y modd mwyaf Illwydus,4nes oedd y dynion eryfaf ae annuw- ¡Olaf yn y lie wedi eu taro a dychryn; M ar yr ua pryd, deehreuodd y gw!aw ymdywat!t, ac am o ddeutu dwy &wr a banner, yn ystod pa rai y parhaodd yr ystorm, diagynai y wlaw fel ceniiif nerthot. Rhuthrai y dwfr i "Wr ochrau y bryciau fel afonydd, ac yn "tM chwyddodd yr IrweU i faintioli mwy nag Y gwelwyd hi erioed o'r Maen; ac ymdorodd Oro, ei therfynau, a gwnaeth dinyatr aruthro! yn yetod ei rhedfa trwy y dref. Heol Burn- le, ar hyd[yr hon y mae yr afon yn rhedeg, a deimlodd ei nerth gyntaf, ac yn mhen yr han- ner awr wedi iddi ddeenreu yr oedd yr afon wedi ymgodi 0 laiaf bedair t1'oedfedd ?arddeg. Yroeddybwila.itrwyyrhaiy rhed yn hollo! annigonol i gano ymaith y. corph mawr 0 ddwfr, a t!uowyd heol  yn ddioed yn afon 0 bump i chwech troedfedd o ddyfnder, ac yn rhedeg gyd? chyBymdra dychrynHyd. Yagubwyd ymaith y muriam ceryg tewion oedd yn gwahanu yr afon oddi wrth y Rbrdd, ac mewn amser byr yr oedd o !eiaf chwe troedfedd o ddwfr yn yr holt dai yn heol Barotey, a bu raid i'r trigolion dychryn- edig ffoi i'r iioftydd ucbaf ani noddfa. Yr oedd y dodrefa a'r nwyddau oedd yn HorMn y tai a'r mascachdai yn hollol o dan ddwfr, a chawsant un ai eu dirfawr neweidio, neu eu hysgubo ymaith i ganlyn y Ilitâdyfroedd. Mewn rhanau ereill o'r dref gwnaed dioystr aruthroL Yagubwyd Hiaws o d&i, maanachdai, a melinau yma.ith. Y mae rhan fawr o'r dref wedi ei dinyatrio; i?, cid oes ond ychydig iawn 0 dai nad ydynt wadi eu niweidio i raddau mwy neu lai. CyfriSrna.dydywy goiled yn ddim IlM nag o ddeutu 300,000p. Gwnaed cryn ddinystr bafyd yn Todmorden, Accrington, Burntey, a'r Ueoedd ereill cyfagoa; a dryDiwyd rhanau o Byrdd baiarn sir Lan- caster a sir Gaerefrog, ac attaliwyd y cymmun- deb petlebrol mewn amryw ddosbartbiadau. Collodd tri o bersonau-gwraig a daa Meotyn -eu bywydau yn Todmorden; a hyabyaa gohebydd o sir Stafford fod geneth wedi ei tharo yn farw gan fellten yn Sboke-upon- Trent. Ymwelodd yr ystorm hefyd a ehym- mydogaeth Aberyatwyth, ila y Daddwyd merch ieuangc gan feUten. Yr oedd yn for- wyn mewn amaethdy, ac yn gyru y moch o'r cae, pan y Iladdwyd hi ar darawiad amrant gan i'eHten.

Yr un diwrnod, cymmerodd yatorm arswyd- us o feHt a thMMtau Ie yu Bghymmydogaet!i Rhymni, yn Nehendir Cymn], ac ymdorodd cronfa ddwfr o ddeutu dwy 6Udir o'r dref. Rhuthrodd y dwfr i ]&wr y dyffryn gyda nertb mawr, gan ysgubo ymaith bob peth o'i  Ysgubwyd ymMth amaethdy, yngbyd a'r hoU adeiiaditu aHan, a'r stoe perthynol iddo; a boddodd dyn a dau blentyn. Llanwyd tai oeddynt ddwy filldir oddi wrth y gi-ou& a, dwfr, a gwcued cryn niwed ym& ae acw ar hyd y dyffryn.

Y mae mesur wedi ei ddwyn i mewn i Dy y OySfedm gan Dr. DALRYMPLE, yraetoddros Batb, i sefydiu noddfeydd gyd&'r a.mc&n o ddi- wygio hen feddwon sefydtog ag y mae pob moddion wedi bod yo aneffeithiol i'w sobri. Nid oes nn ammheuaeth Das gitll rhyw gyn- Uun o'r fath wneyd daiooi m&wr mewn tla.wer o amgylchiadau. Darllenwyd y mesur y waith gyntaf, a gorchymynwyd ei argraphu. Dydd Mercher diweddsf cynnygiodd Syr WiLFRED LAWSON y Permissive Bill, a gwrth- odwyd eftrwyfwyafrlfo 31—90ynerbyn 121.

Fel y mae yn hysbya i'n darllenwyr, y mae y Due o Newcastle wedi dinystrio ei amgy!ch- iadau bydol, trwy golli symiau mawrion o ar- ian mewn rhedegfeydd ceify lau; ae mewn trefn i'w hell ofynwyr gael yr un ehwM-eu teg &'u gilydd, ceMiwyd ei wneyd ef yn fethdalwr; ocd gwrthwynebodd ei Uchelder yr ymgala, ar y 8Ml fod breintiau ei urdd yn ei ddiogelu ef rhag y gwaradwydd o da!ucyfrani'w ofynwyr yn yr un dull ag ereill o'i gyd-ddynion ag y mae eu dyledion yn fwy na'u heiddo. Tybiai ei fod ef yn rhy uchel i fod o dan yr un gyf- raith a phobi gynrodin. Ond y mae yn dda genym ddeall ei fod wedi cael ei aiomi. Ychydig ddyddiau yn ol dygwyd yr aehos o flaen Ty yr Arglwyddi, a chyhoeddwyd ded-. fryd ar unwaith yn ei erbyn. Dangoswyd iddo BM gall hyd yn oed Due ochelyd gweith- rediad Cyfraith Methdaliad.

Dydd Mawrth, terfynodd yr ymdrechfa am gynnrychiolaeth Norwich, yn nychweliad Mr. ¡ TILLETT, yr ymgeisydd Rbyddfrydig, yrjiwn a gafodd fwyaftif o 340 ar ei wrthwynebvdd Toryaidd, Mr. HuDDLESTON. Dad)eua, y Tor- yaid yn erbyti cyfrettblondeb ethoiixd Mr. TjLLETT, ar y sail ei fod yn anghymmhwys i eistedd yn y Senedd broz;ennol o herwydd y rhan a gymmerwyd ganddo yn yr ethoiiad Maenoro]. Ond y mae Mr. TiLLETT wedt an- fon telegram o Lundaia, yu hyabysu i'r eth- olwyr fod eyfreithwyr enwog o'r farn nad oes un ano'hytnmhwyader ynddo i'w cyDnrycbinIi. CyacrycbIoUr Norwich, o hya aHM g?u ddanj Ryddhydwr, ac ni bydd, fel yr oedd o'r btaen yn wagnod yn nghyDghoran y gened!.

Y mae adroddud y PwyDgor Detholedig ar Gyfraith Ad-dalitd adi Ddamweiuiau ar Ffyrdd Raiarn, yr hwn a gyhoeddlVyd dydd Mawrth diweddaf, yn annog ar un Uaw fod i'r cwmci&u barhau i fod yn gyfnfol am niwed a wneir i diiithwyr: ac ar y Haw aratf, fod i'w rhwymedigaeth gael ei ohyfyngu i swm pen- nodol i bob dotbarth, sef, doabarth cyntaf, I,000p.; yr ait doaba.rtb, 500p.; a.'r trydydd doabarth, 300p Awgryma yr adroddiad yn mhellach foi i lys yn gynnwyaedig o gyfreith- wyr a meddygon, heb reithwyr, gael ei aefydtu i bro6 achosion o niwed ar Qyrdd haiarn; ac 03 sefydlir y Ilys hwc, annogact fod i'r gyf- ucdrefn breaennol o rwymedigaeth annhertyN- oIgaeLeiohadw; end 03 cyfyagir rhwymed- igaetb, fod i deithwyr gael hawl i yswirlo gyda'r cwmEiau ar deterau mwy manteiatol.

Y mae yr eisteddle dros Rochester wedi myced yn wag trwy farwoheth Mr. SERGEANT KiNGLA.KE, yr hyn a gymmerodd Ie dydd Sdwrn diweddaf. Yr oedd y trangcedig yn Rbyddfrydwr trwyadi a pbenderfyco], ac yn gefuogwr gwreaog i'r egwyddor anymyriado) gyda golw ar faterion cartrefol gwJedydd tMmor. Eowir Mr. SMEE fe! ymgeiaydd Toryaidd am Rooheater ond ni wyddya etto pwy fydd yr ymgeiaydd Rhyddfrydig.

Y mM Mr. N. G. LAMBENT, yr aelod Rhyddfrydig dros sir Buckingham, wedi rhoddi rhybudd o'i fwria.d i gynnyg fod cynog prea- ennol y Prif Weinidog yn rhy fychan, ac y dyHd ei godi i 8,000p. yn y Swyddyt). El "yao2 presennol ef, fel pob un a fu yn yagnt- enydd y Uywodra.etb, a. ChMgbeHydd y DryMrfa, ydyw 5,OOUp. yn y Rwyddyn. Cyt- log y Llefarydd ydyw 5,000p., a chyflog Prif Arglwydd y Morlya ydyw 4,500p., a chydar symiau hyc, mae nail! a'r IJa11 yn cael ty wedt ei ddodrefnu. Rhoddir 4,000p. yn y flwyddyn i'r Prif Ysgnfenydd dros yr Iwerddon, a 2 500p. i'r Pen-Hythyrydd, a 3,000p. yr un i Arslwydd Lywydd y Cynghor, Arglwydd y Gyfrinsel, CAnohellydd y Dduciaeth, Llyw. vddion Bwrdd Mascach a Bwrdd Cyfraith y TiodMD. Y mae pob un o Is-ysgrit'enyddion y Uywodr&ethyn derbyn cy&ogo l,500p., ac Arc'lwyddi MUMgo y Trysortys &c Argtwydd Gwladol y Morivs 1,000p. bob un. Y mae yr Arslwydd GMgheHydd ya cael lO.OOOp. yn y flvyddyn; sef, 6,000p. fel Barowr Appd- iadau yny Canghellys, a 4,000p. fel He&rydd Ty yr Arglwyddi.

Nos dydd Llun, yn Nhy yr Arglwyddi, cyfeiriodd larll MALMESBUEY at y dyryswch gydd wedi ymgodi rhwng YspaeD, a Fringe; a. PfwssM, mewn caBlyniad I'r cais oedd wedi ei wneyd at y Tywysog LEOPOLD, o Hohen- zollern, i dderbyn gorsedd yspMn.acM ol .mlygu anghymmerNiwyaeth or dull dirgel- aiddyn mha un yr oedd yr ymdrafodaeth ar v mater wedi ei ddwyn yn mlaen, gofynodd ir L!ywodrMth pa bryd y derbyniasant hysbys. rwydd gyntaf ynghylch yr hyn oedd yn myned yn mlaen, ac a oedd ganddynt Ie i gredu y KoHidgoc!ie!yd rhyfel Ewropaidd. Attebodd larM GRANVILLE-yr Ysgrifenydd Tramor newydd-na dderbyniasant un hysbysrwydd swyddol ynghy'ch y dewiaiad a vnMthid. gall [LytjrodrMth Ddarbodol YspMn hyd chwech 11 o'r gloch prydoawn dydd Mawrth. Yr oedd efe ar ol hyny wedt gweled M. jL&\ALETTE, iodd mewn iaith gret' yn erbyn v u.wed mawr y eynnyiai Y pafJn ei wue)d i F!iàiogc; a hysbt-sodd yn beudfBt a& oddeiti yr Ym- herawdwr byth i'r cynDuu gnet ei gario itilan. Yr oedd yr bysby.4ifttl hwu. wedi taro Llywodraeth ei Mttwrhydi a Nyndod. NM gallai efe dderbyn yr holl resymau a arferwyd gaQ M. LAVALETTE, a ¡Zl.fi..iiai fud y fath iaith gref wedi cael ei defnyddio g..n FtMingc yn nechreu yr ymdr&fuditetb. Ef« a ddvwed- odd yn mheHach, mM dymuniad diS'aant LIywodraeth ei Mawrhydt oedd cadw hedd- wob, a cbredai fod y galluoedd 'aoomhl"iJiol ereill yn cael eu liywodraethti gau yr un dymuniad end nia galiid ddywedyd yn &wr pa !wyddi)tat a ddilyoai en hymdmcbion; ond gobeithiM y Hwyddent i itttnl trychmeb mor arswydus ag a fyddai rhyt'd Ewr,)paidd. Yr un'noaon, gMa''d hysbysiad cyS'diyb gaa Mr GLADSTONE yn Nby y Cytfredm.

Dydd LInn diwedd¡lf cyhoeddodd Rn:nwr Dys Sirot Liverpf)ol ddedtryd &g sydd yn Ued bwysig i gymdeithasau cyfeHlgM. Y cweadwn mewn dadl oedd pa un a ydyw cyradeitha4au cyfeilJgar yn rhwym i gynnal mewn gwallgofdy oedd wedi myced yn wallgof. Gwrthododd y gymdeithas dahl ar y sail m&i nid aSechyd ydyw gwaUgofrwydd, ond cyhoeddodd y b&rnwr ddedffyd yn ea herbyn hwynt, ar y sail fod yr ymenydd yn rhan o'r corph ag aydd yn ddarostyngedig i anawyl- debfolrhanauereiH.

Prydoawn dydd Gwener diweddaf, cym- merodd damwain oRdus Ie yn Aberdyn. Aeth un Miss LAVELLE, boneddiges 0 Lundain, oedd yn ymweled a.'r lie, altan i ymdrochi gyda lVIi,s ELLEN EDWARDS, ait fereh Mr. ROBERT EDWARDS, meiatr liytbyrfa Aberdyfi gynt. Yr oedd y IIanw yn dyfod i mewn yn gyflym iawn; a ct)a.n naa gat!ai y uMtl 080'1' iIaU o honynt noRo, amgylchynwyd hwyct yn fuan gan y dwfr, a dechreuaaant waeddi am help. Yr oedd yr heddgeidwad HENNY ROBERTS, o Fachynlleth, yn dyfod ar y pryd tu&'r traeth o orsaf y S'ordd baiarn; a chan iddo weied dwy torch yn ymdrechu am eu bywyd yn y dwfr, tyoodd ei got: oddi am da.no, rhuthrodd i'r dwfr, nofiodd tuag atynt gyda'i lodr&u. am dano, a.'i esgidiau am ei dra.ed, a chyrhaeddodd Miss LAVELLE, a chyda-, IDawr dygodd hi i'r lan mewn cyBwr o ddtdeimtad- rwydd; ac yna dychwelodd i geislo acbub y y Hai), end yr oedd erbyn hyny wedi myced yn HwyraHatio'r goiwg. ChwBiwyd drwy nos Wener a dydd Sadwm am gorph Misa EDWARDS, cud yn hoUol aflwyddiatnui; end ef boe. dydd Ll ti,, ar yr oehr aráll i'r a.fon, gan ferch o'r enw EMXt. HARTER. Dydd Mawrth, cynnaUwyd trecghoii&d arno, pryd y dychwelwyd rheithi'arn o farwotaeth dÙlim- weinio! Y mae Mis LAYELLE wedi gwellj hau yn dda. Rhoddwyd oaDmoHMth uchel i wroldeb yrheddgeidwad ROBERTS, a bwriedir cyHwyno tysteb hardd iddo. Prydnawn dydd L!un diweddaf, wrth ymdrochi yn y Verniew, boddodd Mr. ABRAHAM DAVIES, or Gotden Ball, CroesoswaDt. Yr oedd y trangcedig yn 33ain mlwydd oed. Prydwawn dydd Mawrtb, cynualiwyd treNghoiiad ar ei gorph, pryd y dychwetwyd rheithfarn o "farwololeth ddam- weioioL" Dydd Sadwrn bn agos i ddaa fachgen foddi yn Abermaw; end achubwyd hwynt gan gterigwr o'r enw Mr. SnEFfARD, yr hwn a ddaugosodd bwyU a beiddgarwch anghySrediD.

) Cynnygia boneddwr roddi can punt o wobr am y traethawd goren mewc gwjrthwynebiad i 11 laterol. aeth" (7Mt<M!Hi!m). Dywedir fod enwsn Syr John Coleridge, PtoB'es- wr TvDda]], a Mr. Deutach ar restr Ardslydd Salisb'iIry o'J rhai y bwriadai roddi y gradd 0,1).C. L. tddynt, yn Rhydycb&iD, end &wrtbwynobwyd hwy au foneddwr tra ababyddu.,