Baner ac Amserau Cymru

LLANGEF-CAPEL DINAS. fONSDDISIOS, Gan ein bod wedi oael adroddiad anghywir yn y FiNER ddydd Sadwrn diweddaf, o'r hyn a gymmerodd leyn y capel uchod non Wener y Groglith, carem i'r hyn a ganlyn ymddangos yn y nesf, er ei gywiro, o blegid nid dyma'r tro cyntaf i ni gael adroddiadau cyffelyb. Yobydig fisoedd yn ol, cafwyd teCl party i blant yr Ysgel Sul, ynghyd Wr oantorion oedd yn cyn- northwyo y plant i ganu ac ar ol y tê, oawsom gyfar. fod difyius i ganu, adrodd, a dadleu gan y plant — cyfar- fod oedd hwn nad oeddyra wedi cael un o'r blaan o'i natar; ond dywedai y gohabydd y pryd byny fod y Methodistiaid Calfinaidd wedi eynnal eu oylohwyl flyn- yddol perthynol i'r Ysgol Sul, yr hon gylehwyl na bu erioed yn cael ei ohynnaL Ac wele adroddiad cyffelyb de cyfarfod a gafwjd nog Wener y Groglith. Y mae A. yn ei osod allan fel cyfarfod i ymgystadlu mewn areitb. io, mewn adrodd, a ohanu. Pa fodd y bu iddo ddyweyd ymgystadlu, ?ryd yr oedd yn gOlOd i lawr gynnwys y program, yr hwu oedd yn amrywio oymmaint yn ei fiiterion ? Ac nid hyny yn unig, fe wyddai yn eithaf da nad oedd ond un testyn i ymgystadlu arno, sef moeaoldeb, a'r ddau a ygtyrid flaenaf i dderbyn gwobr. Hefyd, rhoddwyd ysgrif fer ar "Y Oadno" i'w gyf- ieithu or Gymraeg i'r aeønøg. Yr oedd hwn wedi ei gyfynga i'r dosbarth ieuengaf, perthynol'i r gymdeithas, i ymgystadlu. Hefyd, fe ddywed A. i'r oyfarfod ar ei ddeohreu gael el dafia i yobydig annhrefn, a hyny o herwydd absen- noldeb Mr. Lloyd; ond mor gvnted ag y daeth Mr. Lloyd i mewn, ymaSodd yn fedrug yn yr awenau, a llywyddodd yn bynod o deilwng. Y mae yn ddyled- swydd amom alw gylw at gamadroddiad A yn y fan yma hefyd. Yr oedd y fjynnuHeidfa yn gyffredinol yn gwybod yr achog i Mr, Lloyd fethu oyrhaedd y lIe yn brydlawn (nid annhrefn y gymdeitbas oedd hyn), ac fe ddisgwyliwyd ychydig funydau am dano; ond rhag colli amser, galwyd ar Mr. W. Jones, London House, i lyw- yddu, hyd nes y deuai Mr. Lloyd, y llywydd detholedig, i mewn so lied yn nilaeo yn ddeheuig hyd ddiwedd y cyfarfod, o dan lywyddiaeth Mr. Jones, o herwvdd pan ddaeth Mr. Lloyd i mewn, gwTthododd lywyddu, am ei fod yn teimlo yn flinedig, &0. Yna, elai A. yn mlaen gydwr program, gan wneyd miln Jlunders byd ei ffordd, hyd nea y d61 at Foesgar- wch testyn i ymgystadlu mewn traethodau arno-ac yn mhlith y ffge.wu a ymgystdlu?dd, yr ydym yn Mnfod Iforydd 'Miss EUen Jones, & William ap Hugh." Yr ydym yn deaU fod gan "Willi-m ap Hugh gau ddyben yn eymmeryd y ffugenw yna, gan feldwl y tybid ei ysgrifenu gan un arall. Beth oedd yn ei feddwl wrth hyn nis gwn, onid oedd yn tybied y buasai Mr. Donne yn fwy ffafriol i hwnw yn ei feirniad- aeth ond i'r gwrthwyneb yn hollol y bu. Fe farnodd Mr. Donne nad oedd "WilliamapHogll" wedi deall ei deatyn, ac mai traethu ar addysg yr ydoedd yn lie Li?e..Ideb. Y Mae A. yn canmaw l Mr. Donne am yr ysbryd boneddigaidd a diduedd oedd yn nodweddu ei feirniadaeth. Gresyn na buasai A. yn feddiannol ar yr un ysbryd boneddigaidd cyn gosod y ddau a ennillodd y wobr yn ei glorian. lIfi roddwn gynghor i'r brawd i fyned 4'i fesnr a'i bwyaau cyn gynted ag y gallo at yr Icspector Williams i'w eywiro. Y mae yn gicr eu bod yn mhell iawn allau eu Ile. Ac i orphen, fe ddywed A. fod 7n resyn buagai gweithrediadau y oyfarfod ar ysgwyddau rhai o'r penaethiaid, pryd y mae efe ei -hun wedi eu nodi mewn swydd. Yr ydym yn gyff:edinol yn cydnabod Mr. Donne, S. Dew, Ysw., a Mr. Lloyd, fel v cvfi vw. Yr eiddoch. CABWB OWIBIONEDD.

TAITH TRWY CHWARELAU DINORWIG A LLANBERIS. FOKEDDIOION, I ky. mis Ebrill, 1869, eymy-eri. wibdaith drwy y cliwarelau uohOO. Yr achoa y gelwir hwywrth yr enw chwarelau Dinorwic a Llanberis ydyw, 1m fod rhan o'r chwarelyn mblwyf Llanddeiniolen, a rhan ynmhlwyf Llanberis, ac felly yn perthyn i ddau blwyf. Cymmor- alii fy nhaith er mwyn cael golwg dda araynt. Y mae Y cliwarelauhyn gymmaint ar wasgar fel mai gorchwyl | caled ydyw eu tramwy mewn diwrnod, a gwneyd sylw arnynt, er mwyn ell oyferbynu ä deg neu un ar ddeg a Ijnyiiiloedd yn ol. Y pryd hyny yr oeddynt a dan oruchwyliaeth arall, pa rai sydd erbyn heddyw wedi terfynu-yr bynaf trwy angeu, &'r ieuengat trwy afiecbyj. Y mae y tad wedi terfynu er'* naw mlynedd yn at, yn y flwyddyn 1860. Yn mig Mawrth, y 6ed dydd, y prydlbwnw y disgynodd y rlian hono o'r chwar- « i oruchwyliwr arall, sef Mr. Robert Parry, Blue }>erli, yn awr. A diweddodd y rhan arall dair blynedd yn 01 trwy afiechyd anamserol mewn rhyw ystyr. Yn \¡¡rwolaeth y tad, disgynodd iselder ysbryd ar y mab 1 r fath cithitfion fel nas g.1li gadw ei swydd ond <j!jwe bIynedd ar ol ? dad. Ac yn y B yddy,? 1866, fe W?)Do<id y rhan yma ette i ddwylaw Mr. Owen j»rry, Bef mab Mr. R. Parry. Ao felly, y mae yr "'MhwytiMth. chwedl y cerd(lorim, wedi ei thMwa- oJl 0 ? teulu i d?.I. aralL 0.4 fe fu y gw?t? L'4 e dan reolaeth hynafiaethal yr Qruchwyliaatb "Ilento? o ben y ?hi ag sydd erbyn heddyw wedi ano yn yr angeu. Nid oedd y rhai diwedddf ond rhai e? plinu gan deulu y rhai preaennol; ac felly, y ?M rheoleid<Mo y gwaith hwn yn nwylaw dau daulu; 's 0 ddeatn 60 m)ynedd. Ond rhid i ni ar h?n o bryd adael y d?U YM, a myned at y chwareL Rbm i ail if ar y dechreu fod y rbai preaennolwedi CAel y ci Jlttvtl mewn sefyllfa pur annymunol; hyny yw, o ran re n. Wrth i ni gychwyn ein gyrfa trwy y Garret naw mi lyned. d yn oL yr o:d golwg ar y lie yn debyg I 'L ?' tynu ei ly?Md, neu fel tir wedi ei redeg i'r iJvfm bt?ddnt thtMem{odyMNec<t lywdnath? f t? Ymwybc?dol ei f?d ar derfyn ei yrfa, a bron na   y'?'?Md? kwnw 0 oiddo ychwM?*yf ??"? y tdetlm?n .yMyHM t'?hwMd." Hn 5W3? yn J yttMnno! (<e< y Gmtt), y mM yn rhaid i ni addef fod y goruchwyliwr presennol yn aaeddn ar alln rhagorol er eario chwprel yn mlaen cyn y gallagai ddyfod fi'r Ile hwn i'w sefyllfa bresennol, a ehael ceryg o'r ereigiau i gyfatteb i'r cyfnod boreuol, eyn iddi gael ei rbedeg a'i chladdu, mewn rhan, fel He diwerth. Y mae hyn yn myned yn mhell i br,?fi fod Mr. Parry yn enginter rhagorol, os hyn ydym i feddwl wrth y gair, sef cynlluuio gwaith, a chario y gwaith hwnw allan er atteb y dyben. Ao y rnae yr un peth yn profi fod yr un gwr yn ddaearegwr da, 80 yn rhagori ar y cyntaf, gan ei fod yn canfod fod llechau rhagorol yn y manau Ig oedd wedi eu gadael a'u eladdu gan y cyntaf, yr hyn sydd wedi ei brofi yn amlwg erbyn hyn. Yr ydym yn barod i gydnabod maigoruohwylUetli dda oedd y gyntaf mewn llawer ystyr, ond yr oedd trefnus- rwydd gweithfaol allan o'r cwestiwn-cael ceryg i'r g"'r boneddigoedd piif nad y oyntaf, a chymmered y rhai dyfodol eu 8iawn3. Ond trwy fedrusrwydd a cbraffder yr un presennol, gallodd gynnal cvmmeriad y lie i fyny, ynghyd ft dyfod ft'r lie i sefyllfa mwy dymunol a lawer, fel y mae yn syndod gweled y fath gyfnewidiad er gwell wedi eymmeryd lie yn y fath le mewn ysbaid a naw mlynedd. Ao 08 bydd i'r lie hwn wella oymmaint etto yn y naw mlynedd dyfodol, bydd wedi dyfod yn un o'r gweithydd mwyaf dywunol, ao wedi dyfod i gytSRwys InWY a g&nnoedd a weithwyr yn y lie; ond yr oedd o'r blaen yn lleihau y gweithwyr wrth fod y naill ddyfn yn Uyngcu dyfn arall, a manau ereill yn cael eu eladdu, Ni a obeitbiwn, os cawn gySeusdra i roddi gwibdaith etto, y cawn obwanegu oryn lawer ar welliantau y lie hwn, a achos y mae gwir angen Yn awr, ni a symmudwn ein oamrau yn mlaen i'r lie a elwir yr Allt Ddu. Y mae yn y lie hwn lawer iawn o welliantau wedi eymmeryd lie yn y naw mlynedd diweddaf. Y m ie yno agerbeiriant rhagoi 01 wedi cael ei osod, a hyny er mwyn oael gafael ar y wir haen ag oedd wedi cael ei ehladdu er's Hawer a flynyddoedd yn ol, a oblywsom fod y gwaith b wn wedi atteb yn rhagor- ol, ac na chafwyd gwell ceryg a graig erioed nag a gaf- wyd o'r dyfn newydd hWII. Ae oni bai y cyfnewidiad yma, buasai y cyfan wedi stopio cyn hyn ao y ma Kw. etto yn profi yr un gwirionedd a nodasom mewn cyssyllti id ft'r Garret yn y cyssjlltiad o fedrusrwydd y goruchwylwyr presennol. Yn awr, rhaid i ni droi yn ol i'r pwynt dwyreiniol i'r lie a elwir y Braich Dyma fan oedd bron a myned allan a gyrhaedd meddyginiaeth pob gallu meidrol heb ei hail gychwynj fel o newydd yr oedd yr hell le bron wedi myned yn un dyfn, a hwnw fel oirchar y Dvfalau nwch law iddo, a elwir yr Albion. Yr oeddynt bron a myned i'r eithaflon hwnw nad oedd modd oael un gein- iog o'r lie at gario y gwaith yn mlaen, a'i ddwyo i lety llfa hapus. Ond trwy fedrusrwydd y goruchwyliwr hynaf presennol, canfyddodd lwybr, a'r unig lwybr i'w ddwyn yn mlaen i'w sefyllfa brexennol, a hyny heb fwyta dim o'r mM ag oedd yn y cwob yn flaenorol; oDd yn bytrach, casglu mil i'r owch, a rhoddi cyflog teilwng yr un modd i'r gweithwyr, fel y mae erbyn hyn wedi oyfnewid yn hollol, ao yn arddangos helaetbrwydd a waith i'r gweithwyr, a pkrofit fawr i'r perchenog. Etto, rhaid i ni symmud yn mlaen i lawr i'r debeu- Etto, i'r lie Welwir Hafod Owen-un o'r rh:?nau ag y bu y diweddaf o'r oruohwylketb ag sydd wedi terfynu yn angeu y flwyddyn hon, fel y nodasom yn flatnorol, fod iselder ysbryd wedi gafaelyn ngbyfansoddiad Mr. Bllis, yn yr adeg y hueidad farw, i'r fath eithafnod, fel mai ychydii iawn a fu yn ymweled "r gwaiih yn nghorph y chwe blynedd y bu yn dal ei swydd fel gor- uchwyliwr ar ol ei dad. Bu raid iddo ollwng ei afael o'r Iwydd, fel nad oeddganddo ddim i'w ddyweyd wrth ddim perthynol i'r chwarel yn y flwyddyn 1866, ac y darfu i'r cyfan ddiggyn yn uniongyrchol i dawylaw Mr. Owen Parry. Yn ystod y chwe blynedd iselder medd. wl yna, aeth y cyfan ag oedd dan ei reolaeth ef yn bar- ffaith anuhrefnuo, pe perffaith hefyd; ac yn si tystiol- aeth y gweithwyr, pe buasai yr oruchwyliaeth yn lie yr oedd, y buasai yeyfllon a Hafod Owen wedi ito/no, ao y buasai y than fwyaf o'r Diphwyg weii derbyn yr un dynged, oni bai i'r un presennol gymmeryd gafael yn y Bwydd, a hyny yn y munyd olaf o'r bron. Yr oedd y pnngeiau wedi rhedeg i'r iMlinu ya Hafod Owen 80 yn Llip, 1, r pongciau wedi eu rhedeg yn annhiefnua, allan 0 reolaetb, g-- nad .add gan yr i8.oruch "yl wyr awdurdod i gario y prif hethau yn mlaen. Yn awr, pe buasai y darllenydd wedi bod yn rhoddi taith trwy y manau hyn dair blynedd yn ol, a myued trwy yr JIn eyfeiriad y mill hwn, ni buasai yn credu o'r bron ei olygon ei hun, mai yrun manau fuasent, y buagai modd gwneyd y fath gyfnewidiad yn y fath le mewn amser mor fyr a thair blynedd-yr inclines wedi eu symmud a bob oohr i'r ohwarel, pa rai sydd yn anrhydedd i'r rhai a'u cynlluniodd. Y maent y fath nad ellir gweled en gwell yn un ohwarel yn Nghymru. Y mae yr olygfa bresennol yn profi yn amlwg i bob llygaid fod y goruch- wylwyr presennol yn engineers campus, ac y mae y eyfnewidiadau lliosog ereill Bydd trwy y gwaitb, oil yn profi yr un gwirionedd, megys oyfodi pongciau un oohr i,gyfatteb i'r ochr arall. Y pyst ithfeini ya oael eu dinystrio, pa rai oeddynt wedi eu gadael fel hnnlle ar y ohwarel o'r oychwyn cyntaf. Tori lefelydd newyddien, a byny mewn gwahanol fanau, er mantiis i fyned 3 rhwbel yn ddigon pell, rhagoauliyn uchaf Llanberis, yr hwn sydd fath a fftr byohan yn ngbanol mynyddoedd Bryri, ao yn bysgodlyn i wreng a boneddig. Ond yn benaf, rhag cladda haen y chwarel yn ol yr hen ddull; y dull fyddai eladdu y geiniog, er mwyn enoill y ddimai, ond y mae y rhai presennol am y geiniog a'r ddimai, 110 felly yn rhoddi mwy o waith; a bron nad ellir dyweyd ,rymadrodd hwnw, "Wele, yrhen beth&u aaethant heibio, wele gwnaetbpwyd pob peth yn newydd, a hymy er gwelliant mawr iawn. Y mae yr esamplau r¿dnent:dn:a:dj:ll:g:rai a l:d:ld pergonau na'r rb&i presennol at gario gweithfeYdd Ile?hail yn mlaen. Ond rhag i ni fyned yn faen tram- gwydd, ao yn graig rhwyatr i rai pergonau, nia derfyn. wn yn y fan hon, er ein bod yn sicr ein bod we4i tramwyar y llwybr mwyaf cymmedrol i a ni a drown i'r cwr eithaf gorllewinol y lie hwnw ag sydd wedi lei neiliduo fel cook shop i'r chwarelwyr a'u gwragedd, pan y bydd etifedd yjVaenol yn dyfod i'w oed. Gelwir y lie yn Gilfach DJu. Dyma He y bydd goganiant adeiladau y gwaith, a dyma lie y mae prif office y gwaith, pa un fydd yn rhoddi anrhydedd i'w ohynllunydd pob peth perthynol iddi yn ogy\yd eu hesgeiriau-pob peth am. gylahynol yn ddymunol i'r llygaid-ae ar yr un pryd. y mae yn bobpeth at ei gweithrediadau-gwelir yma gar- tref y ceibydau tin, yard y gefaint, a'r seiri coed en piuaclau yn dyrchafu hyd y nen. Y mae cynllunio yr adtikdau mawrion hyn wedi oostio Ilawer i feddwl y person hwnw. Yr peddwn wedi dullen yn y papwau Saesnig cattrefol so mewn rhai papurau Cyttiroig, mai y diweiidar Griffith Ellis, Ysw., oedd y yjiliun so am ei fod wedimynert i ffordd yr boll ddaeur, gofynaig pwy oedd yn eymmeryd gofal y rhai hyn i'w gorphea, gan fod Dir. Ellis wedi cefnu arnynt. Sioihawyd i rni yn y fan nad oadda,wMlo Mr. Ellis & hwy, ac mai Mr. John Jones, Fort, Port Dinorwig (ydoedd y eynllunydd, &a ti? i efe sydd i dynu eyullun o bob adoil ,7 a bwye ar yst&d y Faenol, ac na fu, ae nad oes a wnelo goruoh- wylwyr y ohwarel A dim uu o adeiladau pwygig, ond rbyw fin adeiladau hyd y chwarel, ond gofalu am anion. petbau angenrheidiol atynt o'r chwarel a pha ham yr eir i gyhoeddi clodydd y byw fel hyn i'r IIhrw —digm i bob dyla ei weithredoodd ei hun yn fyw ae yn f <tw; ond nid ydym yn bwriadu wrth byn ddyweyd nad oedd 1\{r. Ellis yn gynllunydd (architect). Na: sredwyt ei fod, ond nid oedd yn eael eylWusdra i ddangon y dalent hono allan mewn pertbynac A'r gwaith hwn. Ond y gwr ag Iycld i gael edryeh arno fol architect yr adeiladau hyn ydyw Mr. Jones, Port, 110 y uaB haeddiannnl o'r clod yn y deihaith utbaf. pa ■tamiifjw yredrycbwn "no wodi oodi i'r f*th aatie ,Ulrhydtddlll .o4di t>&uuur*. hit oel iddo. Yn awr, dyma ni yn troitnag adref, ar ol cerdded yn frysiog trwy y gwaith dim Ilai nao o bedair i bump o nlldiroedd—heb sylwi dim ar Nant isaf, Llanberis, .i ohynnyd l, MI hefyd y railway sydd bron ar ben ei gyrfa yn ypen hwn iddi, yr hon sydd wedi bod yn lingro ddigon o hyd. Yr eiddoch, TEITHIWB.

PABYDDIAETH YN MOSTYN. STR, Y mae yr adroddiad yegbylch Pabyddiaetb yn Mestyn Tndfi?cn wir. fod o dd?.tu ? 0 0 b)Mt yn yr Ysgol B.b.;d Lme B?-k .c ? mae l e i ofni y bydd b-gor a hyny a 80'OS yr a"ghydfod avdd vn tevrnasu i bwag y Kwah.Bo) eawa?.u yra-d?&n g.Ifdd Ymmunenwed yn e'L,zwrthodam fod y p)Mt yn inu v weian i lawr; s'rmwad .rall yn en gwrthod am fyod eu b8ddoldvhwy yn rhy bardd i blant yr Yegal ddyddiol. A'r llall am nad oes iwymati arnyi t hwy. Chwi welweh pa sut y mael i vn Mostyn y dyddiau hyn Ae yn wir, plant refyddwyr ydyw y rhan fwyaf sydd yn yr Yogol BÙI. aidd. Gresyn, onid 6 f Os gill rhywan wrth brofi hyr, Wele fi yn "taflu fy maneg L, Ydwyf, &c., CARWZ TlBFiT.

AT BWYLLGOR EISTEDDFOD GORONOG TREFFYNNON, FOIBDDIOIO», Byddwh cystal alm hysbysn trwy gyfrwng y FAHER, a TJveli yn colvgn cael bone. plwyfaa Treffynnon- a Whitford, fel y" ae 4i Pennantyn en rb-ddi, nen yntau, dim ond BRe8 y Man le yn nnig a olygwcb wrth y traathawd yn eich P,.g,am. Tr?Soch.&e., DSBISWR.

15, WINBSOB STEEET, Trecyium, Aberdare, Ebrill Ifag, 1869. Mit. T. GEr, STB. Darllenaig eich Awgrymiadan," &c., yn y FAKER gyda dyddordeb mawr, acyr wyf yn teimlo ya awyddus i ofyn cwestiwn neu ddau i chwi ar y mater. Sylfaen eich cynHun, fel y deallwyf, yw yr ystyr- iaetb, y byddai cyfraith o eiddo'r Senedd er llwyr ddi- fodi y faanaoh feddwol, er yn fanteisiol ae yn dder- byniol mewn un ardal, yn anfantais, yn annerbyniol, ac yn achosi llawer o anghyfleusderau yn amgylchiad- au ardal aralL Fy ngofyniadau, gan hyny, ydynt 1. Pa beth a feddyliwch wrth yr anghyfleusderau hyn ? Ai rhai dychymmygol yn meddyliau y bobl, yiite rhai gwirioneddol ? 2. Os gwirioneddol, diolchaf am gynnorthwy i wybod pa rai ydynt ? On dychymmygol, wrth gwre, dylem wneyd ein goreu i ,w hargyhoeddi, ac yr wyf yn raeddwl y bydd. ai oael eich cynllun chwi i weithrediad yn effeithiol i iawn er hyrwyddo hyn e blegid byddai y bobl wrth weled (lylanwad daionBB Sllwyr-ddifodiad mewn un nynawydduB am gael yr un peth i'w plith eu hun- ain. Mewn hyder y bydd i chwi wneyd sylw o'm gøf. yniad trwy gyfrwng BANEB dydd Sadwrn, y gorpbwya- af, eyr, Yr eiddoch, See., OMM JAMES. ATTEB.—Y mae llawer iawn o'r anghyfleusderau hyn yn ddychymmygol, end y mae llawer hefyd ya wition. eddol yn sefyllfa bresennol pethau. Er osampl, pa beth a ellid wneyd ar farchnadoedd a ffeiriau yn yr ardaloedd amaethyddol pe y diddymid y tai trwydded. Ig ar unwaith, 110 y mae yr un anghyfleusderau yn y tref. ydd mawrion yn rhwym o gael eu teimlo i raddau an- hygoel bob dydd. Mewn rhai ardaloedd, gellid di- ddymu y fasnach ar unwaith, ond y mae ereill naA gellir gwneyd dim and yn raddol; a dealler ni wna y Permissive Bill ddim oil mewn un man ond lie y gellir ei diddymu o gwbl ar unwaith.—T. GEE.

I YR AM AETH WR. Dyfynxad allan 0 bryddtltfuddllgol. Amaethwr, arfynwes naradwyg Mawn gobaith dsrluniaf dt'n byw, A'th galon yn hyfryd ymi rphwyg Uwch drygfyd andwyol ei ryw: Meddylian am flinfrd ymgollant, IYn beddweh dyngarol dy fron, A dyddiau digonedd ymddawnsiant V a dawel ar frjgwyn y don. Vle lleaba arr-thredd dy dynged, Pan daena tvwyllwcb yr oes Ei mantell gaddupawl i waered Yn wenwyn ar bob &we], gmart A rhwpan dynlryw yn distyll Trnent i'th gaban o glar, Yn ddigon i'th hyrddio yn gandryll, A!th fwthyn ymddaitod yn ddau r Ond prin y mae'th lygad yn gweled Olwynion trueai yn-troi, Brenddwydion o bfdd yw dynjred, 0 drafferth oer blinfyd yn ffoi: Marcfcosaeth ar gefo y corwynt, Mae'th galon mewn hfddwoh 0 Yn mlaen heb adrabod yr belyit, Drywana wangalon y byd. Ctyweh e: dteeditd yn y pant Yn chwareu tant i aman, F»l*y'faeoedgord igfir wig t doT o'r cydgan. Ao.yjWrowelon Vn dwyn en cordjoxion, A'n mwyrion alawon ymloni, Yn fwjngerdd i'w fynwgg, Wrth anI) en huep, I'w lwybiau mor gynkes o'i gem. Yn ymyl y gornant, Bloaienos flcdeoant, A'u sawyr arobwaethact wtth chwythn, yayoptn bqreiddlwys Arogledd pnradwys I'w.froinio yn gyntmhwys i gam. Ar Iranian y gwyrddlwyn, Mwyalebea dlos addfwyn ajdd y- in dirwyn odilion Ei nwjflas pereiddiol, I'w ddistyll ar guol y gwron. pwy droidiodd ddyflrynoedd kdrdd,Opuu Heb deimlo ei fr< n y n ei cb»ra; Hbyw ddelw nrddsssl, BebgftlonwWwroJ, Nt. gwaed yr bit ddynolpw ddesil. NtnulCtUtftftongtr. D. BItRIOG ETiXt.

11 1' .i=5=ra ABERDAR. getygf4 Byfedd,—li', ddarllenydd, a golygfa rrteii oedd-ilw obanfod yn y drof ban. boron dydd Linn di- wedd.f. Tuag wyth o'r gloah y boreu, gwelwyd fcyrfa- oedd yn gwneyd eu ffordd am oraf y Vale of Nea (A, • bob eyfeiriad. Nid oedd dim ilai nag o ddenta 100 yi oychwy i'r America y boreu hwnw, ao yn mhlith 7 luaws, yr oedd y Parob. Thomas Price, M. a. Mi. P., gweinidos y Bodyddwyr ya calfada, Aberdar, ya ym- adael So r wild hon, er gwneyd rhyw wasanaeth yn yr America; end dywedir eifad yn bwriadn dyohwelydrn mhen naw mis. Traddodod ei farewell termoa odyd. HiJ diweddaf. Pan yr< edd ya yr orsaf horeu ddydd L'un, rhilld ar aaicansyfrif, fod yn amgylehynu y lie o ddeutu 1 ,000 neu 15. 00 o bobl. Ni wnaeth y Dr. an math" araeth cyn ymadael. gan y teimlai yo rby ddryll- iot. Boiea dydd Mawrth drachefn, yroedd ilaweriawn yn JIBadaei, A barnwn, os parba ein dpnien i'n gadael 1110' gyflym a hyn, y deogys am-or gwell" (yr hyn y EOuir oymmaint am dano), ei hun yn lied fuaD. Oungherdd.—Nob Feroher diweddaf, Mawrth yr Slain yn rgtiapel y Gadlyg (B)dyddw,r), cynnaliwyd eyng- herdd wan g6r y cape yn cael ei gynnorthwyo gan Hri. Griffith Jones (Caradox) Thorn s Howells (Hywel Oynon) D. HUga" WMiam Wi)i)?m) a M)M M. E. Vauiihan, Aberamaa. Canwyd amryw ddarnaa ya dra swynol gan a chafwyd yighordd bywiog 6 obwaebn" Yr oedd yr eiw demedi. my-ed i gy.n.,th?y. Daniel Dttie hwn Bydd M ymfudo t<Mg America. Jfumdroadk.-Noo Sadwrn diweMaf, EMU r$yiS. y.gbvd 4'r  ?iy< y y N?d DdirweaWl, thcd?odd M[. WtHums, o Mountain A.b, a,dda?gj.d. M ar y wyddM hon ya y 1 e ?hod. Dy uaaf aU »lw ?'"?y ? ?NM ? y dyn tM--t?g.?bd. Y mM Mr. WtlhjHM wedi Utfone o dan Mhu)te!<ion dirfawr 1 gvrlledd ei sefyllfa bresennol yn y wybodoeth u bod, lie y mae wedi dyfod yn lied fedros ynddi. Y Due Mr. Williams yn bwriadu cy > meryd taith o ewmpas y wlad ya y misoedd dyf. dol, a byderwn y caiff bob cetn. Ogaeth. Y mae Atr. Williams yn Gymro hyawdl. Aeth trwy ei waith no Sadwrn a nea Lun yn fedrus laWII. a chafwyd cyfarfojydd difyrug. Hefyd, rbeddodd iI. o wobr allan. Gohtbyte.

YSTALYFERA. Ar ddydd LIIID v Page cynnaliwyd gltyl d6 gaa y Methodittiaid Cal £ na5d4, yn Jeraealsm, Yetallfera, a Bethania, Cwmtwrob, Eisteddodd o ddeutu 250 i gyf- ranegi or ddarpariaeth rad. Yr oedd trefnianjt y byrdi. au, y té btwd, y deisen frA, felus, a sirioldeb a char- edigrwydd y boneddtgeeaa oedd yn gweini, yn arddasg- osiad o ddehenrwydd mawr, good taste, an bod yn ell helfen. Dyledns ydyw dioloh I Mr. Bees Morgan, .j briod, Gurnos House, am eu haelioni tuag at Vfgol Bethania, er eubod bwy yn perthyn i'r aehos erefyddol mewn man ara'I, Wedi troi y &ays.or neilldu a ablirio y bvrddau, aeth ysgol Bethania i lawr am ei ehwaer ysgol i ystalyfera. Fforfiwyd yn orymdait a dyoh. welwyd dan (aou yn ol Pr capel. Ie y cafwyd cyfarfod I onyddot Hiosog a llawen. Llywyddwtd y cyfarfod gan Mr. T. (J. Phillips, gweinidog y lie. Yn ei an- erohlad tynedd y gwabaniaeth yn fiia rhwng gwareldd- iad a diwtlliatit, fod y naill yn dylanwadu ar y dyn yn albnol, a'r llall ar y dm mewnol-y meddwl. Trotedd .11 yn atial el ddwyn eddi amgyleb gan ddeddfan, mas- naoh, a rhyfoloold, alz llall gan lenyddiaeth y Reibl, a', Ysgol Sabb»thol. D, wedai fed tea parties aehyfarfod- ?dd Hen i ddol yaglja ":r Vagol. 8uI yn gyfryngau ad- loniadol, gware'ddiol, a diwylliol. Yr oedd y program o chwaeth destlns, yn cael ei wneyd i fyny o ganeuon, adroddiadau, a dadlenon. Bonillwyd y wobr ar yr araeth ftrfvfyr gan Mr. G. Davies. Y testyn ydoedd." Piyd" londeb." Ybeirniad, Mr. Phillips. Yr oedd wyth yn y gystadleuaetb. Llywyddwyd Blodeu'r Oes gan Mr. William Beavap, Cynnelid eisteddfod yn yr Ygtrad ar yr un dydd. T buddugol ar y Farwnad I Mr. morgan Morgan, tad. Mr. Beeg Morsan, Ournos House ydoedd Gwilym lyn- fell. Cariodd liD o'r brodorioo y wobr am y GAo o Olod-i Mr. T. Williams, elrlDRhI, am ei ymdrecb o blaid yr ysgol JTrjfcaiaidd. v beirniaid oeddynt y Par, hedigion B Taomas » D. Huubes Yrelw at yr fsgol Frytan- aidd. Hefyd yr oedd ffair yn yr Yetrad ar yr un pryd. Nid ffair cefiylau a da, ae nid ffair ryflw, ond ffair y gwgedd.1 Mae y ffa;r yn ben establishment yn yr Ystrad, ao y mae yn heo arferiad gan drigolion y lie, o bell ac o ago-, yn wtr ac yn wragedd, yn rhieni a pblaat, ben ao ieuainpc, erefyddol ao anghrefyddol, -fyned am dro i'r ffair.' Tmeoi fod cyti)maiiit o gan- noedd yn rhoddi cefnogaeth t'r fath drash hob blwyddyo. Diau genym pe bai y gwahanol enwadau yn y He yn ymuno yn ei erbyn mai oej tit fyddai oes y ffair eto Ar Gwenery Groglith yr oedd cyfarfod pregethn yn ■j W.?, gan yr Annibya?y?; g?ei?yddyv? San y parohn. D. Williams, Ltanwrtyd; D. Jones, B. A., Metthyr J. Davies, CMrdydd Hughes, Pen WAin. T,êt eedd eael gweled a ablywed yr hen batriarch yn pre2ethu mor hoeyw, dealladwy, ao )lsbldol, &a yntau wedi »s!o 90 mlwYdd oed. Cafwyd tywydd brAf, a chuguad boddhaol, a gweinldogaeth gynnhjrfuF,—

Dywedir ddarfod i'r un gftr waaannethu fel bsrfwr ar Lamartine am ddennaw mlynedd, Daifii i'r barfwr call hwngadw yr boll walit a dorodd oddi ar ben y b vrdd enwog, ac y mae de yn awr yn gatiu cyflenwi holl gyfeillion ac edmygwyr y bardd a Chudyn o'i wallt, am swm meillduol oarian. Dywed golygydd Ameticannidd nas gall ddygsro" mod mewn modd yn y byd ilr arferiad o ddrsyn benywod i fod yn feddygon. Tybiwcb, meddal, fod dyn yn cael elroddi dan ddylanwad chlor'form gan y cyfryw ddoctores, pa beth sydd yn rhwystro y ddynes rhag ei gusann ? WrMiGBCo. Noø Iau a Gwener y Groglith, cyn- naliodd yr Annibynwyr eu cyfarfod blynyddol yn y dref hon fel arfer, pryd y pregethwyd yn effeithiol a dylanwadi l gan y Rweinidogion a ganlyn E. Stephen, Tftnymarian; J. M. Jonef. Gwreesivi ac B. Evans. Caerrarfon. Yr oedd y weinidogaeth yn dra tiffeithiol, a'r cynuullei ifaoedd yn llioaog ac astud.

ENAINT A PHELBNAD HOLLOW AT. Oncl gwneyd prawf teg aioynt, ceir mai yr Eoaint &IT Pelenau byn yw y eyMU gyreu i beraoaataydd yndioddef oddiwrth .weliau ctaw"Üyd, coesau drwg, dolurjau, aichobiou, eornvydydd. pendduynod, p?b6rgl?yfa, acanhw?der- allpoeuus a dyrys ereill. Y mae oyfarwyddiadau TOraphsdig 80 eglur ynghyloh y modd i ddefnyddio yr Enaint wedi eu rboddi gyda phob got. Dylid cymmer- yd Belanau Holloway ttf), y bydd y gweitbrediad iGcb., 1 yu myned yn mlaen, i gadw y gwaed mewngefyilfa o lbetffaith burdeb, ao i attal iechyd yr holl gorph rfyag caelei berjglu gan yr anhwyldeb lJpol; fel hjrn.iae^ir mm drwg, y thai sydd yn'naripw* wawrvbsn MjI, gyda rhwyddmeb mawr, heb orfodiy claf 1,arc¡8 yn ei wely, BM i ym?ttfJ rba.ger1d ymborth meeth. ?,. m Jam *ydd nor MgenrM ?et p)? y bydd Umpt*t,. il 0 d?add t wmttM ?ee?t yn vmond ar boU a.l". oed gyfauoddiadaa ?waMida,