Baner ac Amserau Cymru

I DOLGELLAU. I f'v^. BRAWDLYSOEDD CYMRU. HBrawdlys "ir Feirionydd dydd Mawrth, aa "ill 6 e '? y ?? ?<'°. ? edrych i mewn i dreuUad- N ? v ? „ C?deirydd, R. M. RiohMda, Yaw.. Caeryn- v rvdd J11 hreaennol, IarU VMe; W. W. E. I JC: 7'! Lewis WiUi.?, Ysw.; C. F. T ?' YIWI J. W. GKMM, Y»w,5 S, HoUMd, Ysw.; Col. Bunbury; H. J. Reveley, Ysw.; Parch. J. Jones, Barmouth; J. E. Parry, Ysw.; J. Pughe,Yow.; R. M. Taylor, Ysw.; H. T. Richardson, YtW. i R. J. LI. Price, Ysw.; Sir Edmund Buckley, Bart, A.S. Charles Jones, Ysw.; H.J. Ellis Nanney, Ysw., Owen Richard, Ysw.; a J. Jones, Ysw. Ar ol ymdriniaeth ar ventilation y carchar sirol, y memorial o sir Aberteifi, pla yr anifeiliaid, Lockup yn Dinas Mawddwy (mewn perthynas S'r hyn yr oedd cynnygiad Sir Edmund Buckley i adeiladu adeilad cyfleus i'r dyben hwn ar ei gostau ei hun, ond yn unig i'r sir addaw talu lldg rhesymol iddo am yr outlay. Derbyniwyd y cynnygiad yn unfrydol), daethypwngc hwnw ag sydd, fe allai, yn dwyn mwy o ddyddordeb i'r sir vn gyffredinol o dan sylw, sef, Symmud y Brawdlys 0'1' Bala i Ddolgellau. YCadeiryddaddywedaifod gan Mr. C. F. Thruston, gynnygiad ar y papur, a chyn ei ddarllen, dymunai ddyweyd ei fod yn hollol gydweled a'r amean mewn golwg. Blynyddoedd yn ol, pin oedd yr un cynnyg- iad o flaen y cwrt, nid oedd yr un feddwi; ond fod pethau wedi newid yn awr i fel yr oeddynt y pryd hwnw, yr oedd y rheilffyrdd wedi dwyn gwahanol leoedd ya y sir yn fwy agos at eu gilydd, ae fod Dolgellau yn ddiammheuol y lie mwyaf cyfleus i'r sir yn gyffredinol i gynnal y frawdlys nag un man arall. Nid oedd yn edrych ar ei gyfleusdra ei hunan yn y mater, ond yn unig i'r cyhoedd yn gyffredinol. Buasai yn meddwl yr un fath pe buasai ei gyssylltiad a'r dref yn liai nag ydoedd. Darllenodd y cadeirydd y cynnygiad, a'r rhesymau drosto, yr hyn oedd i'r perwyl hwn, fod y frawdlys i'w symmud yn gwbl o'r Bala i Ddolgellau am fod y dref yn fwy canolog na'r Bala, ac yn fwy cyfleus i'r sir yn gyffredinol, fod y swydd- feydd sirol yn Dolgellau-fod costau cario y carchar- orion i'r Bala yn 13p ae fod 18 milldir o drafaelio i'r Bala yn rhoddi cyfleusdra gwell i'r carcharorion allu diangc, fod y swyddogion sirol yn byw yn Dolgellau, fod dwy reilffordd yn oydgyfarfod yn Dolgellau, yr hyn a'i gwnai yn fwy cyfleus i'r rheithwyr ddyfod iddynt i Ddolgellau nag i'r Bala. Sylwodd Mr. Thruston ar y rhesymau uchod, ynghyd I rhai ereill, un o ba rai ydoedd, fod presennoldeb yr ustusiaid, mewn eymmhariaeth, yn Dolgellau yn fwy nag yn y Bala yn ystod yr 8 mlynedd diweddaf:—yr hyn oedd yn Dolgellau 264, yn y Bala 207; yn ystod y 3 blynedd diweddaf, yn Dolgellau 124, yn y Bala 89; a'r asgl- iad yr oedd efe yn ei dynu ydoedd, fod yr ustusiaid yn ei gweled yn fwy eyfleus i ymgyfarfod yn Dolgellau nag yn y Bala, ac a herwydd hyny, nid oedd efe yn gweled un rheswm na byddai i'w gynnygiad gael el benderfynu, a'i benderfynu yn hollol heddyw, ac nid ei oedi o gyfarfod i gyfarfod. Siaradodd Dr. Richards, Mr. Passingham, Mr. Hughes, a Mr. Price, yn erbyn ei symmud o'r Bala; a chynnygiwyd a chefnogwyd iddi aros fel yr oed yn bresennol. Collwyd y cynnygiad hwn gan fwyaerlt 0 9. Yna rhoddwyd y cynnygiad cyntaf o eiddo Mr. Thruston, a chefnogiad Iarll Vane, o'i symmud, ac ennillwyd ef gan fwyafrif o 4 yn erbyn 5. Felly, o hyn allan, cynnelir y frawdlys yn Nolgellau. Dydd Mercher, am 11 o'r gloch, ymgyfarfu y llys, R. M. Richard, Ysw., cadeirydd. Tyngwyd y grand jury, a diolchodd y cadeirydd iddynt am eu presen- noldeb, a gollyngodd hwynt ymaith, gan nad oedd un carcharor i'w brofi. Gyfarfod Cliwarterol Esgohaeth Bangor. Cynnaliwyd eyfarfod eyhoeddus gan yr Jiiglwyswyr yn y Town Hall, ddydd Iau, am 2 o'r gloch-cadeir- ydd, Arglwydd Esgob Bangor. Dyben y cyfarfod hwn ydoedd, ymddiddan ar y priodoldeb o helaethu •glwysydd a gwaith perthynol i'r esgobaeth. Siaradwyd gan yr Arglwydd Esgob; R. M. Richards, Ysw.; U. J. Revely, Ysw.; Rev. E. Lewis; H. J. Ellis Nanney, Ysw; Col Bunbury; a J. Vaughan. Derbyniwyd tanysgrifiadau o 5 i 6 mil o bunnau at yr ysgogiad yn y eyfarfod hwn.-Gohebyd(l.

LLANRWST. Maruiolaeth Caledfryn, YN ystod arosiad a gweinidogaeth Caledfryn yn y dref hon ennillodd iddo ei hun gymmeriad uchel ac urddasol, fel un a draethai y gwirionedd yn onest, didderbyn wyneb, ac yn ei symlrwydd. Yr oedd yn cael ei neillduoli am ei wroldeb a'i feiddgarwch yn dynoethi pob anonestrwydd ac anghyfiawnder yn mha liw a ffurf bynag yriymddangosai. Bu ei ym- drechion yn ei wahanol ddarlithiau a draddodwyd ganddo yn rhad i'r bobl yn bur llwyddiannus i gyn- nhyrfu dosbarth gweithiol y dref i gymmeryd mwy o ddyddordeb mewn pyngciau politieaidd, ac i alltudio i anghof yr hen syniad slafaidd y dylid gadael y eyfryw faterion i'r boneddigion i ymdrin a hwynt. Ami y cafodd yr hen syniad yna ei dreatio ganddo yn ol ei haeddiant, ae yn y geiriau mwyaf lIym a miniog. Eglurai i'r bobl eu hawlfraint a'u I dyledswydd fel deiliaid i gymmeryd eymmaint o ran ac o ddyddordeb yn ngwladlywiaeth y deyrnas a'r dosbarth uwch law iddynt. Gellii-,yn briodol ddy. weyd i'.Caledfryn adael ei 61 a'i argraph ar y dref- yn boliticaidd, moesol, a chrefyddol. Nid rhyfedd, gan hyny, Pr newydd am ei farwolaeth gynnhyrfu teimladau mor ddwys yn y dref, ao i'r dymuniad o gael gwneyd rhyw arddangosiad gweladwy o'r parch gwirioneddol a goleddid i'w jpffadwriaeth foJ mor gyffredinol. I gael hyn oddi amgylch ymgymmer- odd Mrs. Wilkins, Denbigh street-yn cael ei chyn- northwyo yn fwyaf nei!lduol gan Mrs. Williams, Birmingham House; Mrs. Roberts, Post Office; a Mrs. Jones, Temperance—a'r gorchwyl o wiso, gyda mourning, yr hen Dabernacl, a fu yn dyst 0 r nerth a'r hyawdledd gyda pha un y bu Mr. Williams yn pregethu am amryw 0 dynyddoedd. Mewn yehydi I oriau cafwyd yr hyn oedd yn angenrheidiol i gyf- lawni hyn. Rhoddwyd brethyn du o amgylch y playorm, ynghyd ag ar y bwrdd gorchuddiwyd y pared o'r tu ol i'r platform gyda chrape du rhodd- wyd crape hefyd o amgylch y cloc, ynghyd ag ar amryw leoedd cyfaddas ereill. Gorchwyl yw hwn Bydd yn gofyn cryn ddoethineb, rhag, ar un Haw, ei wneyd yn annheilwng o'? gwrthddrych, nac iddo ar y Haw arall wneydrhyw shmn o'r capel; ond y mae ymddangosiad prydfert?, ond 9ymI,yMOM)-Mt?hwn yn dwyn tystiolaethtar¡.wial)l o daste godidog, a synwyr da y boneddigesau uchod, ac nid oes dim ynddo i ddolurio golwg y mwyaf coeth. Nos Sabbath, Ebrill 4ydd, traddododd olynydd talentog Mr. Williams, y Parch. T. Roberts (Scorpion), bregeth angladdol neillduol o briodol oddi ar Aclau xiii. 36, "Canys Dafydd, wedi iddo wasanaethu ei genhedlaethjei hun," &e. Ymdriniodd i'r testyn mewn modd hynod o alluog ae addysgiad- 01 yn e gyssylltiadau mwyaf pennodol i'r amgylch- j iad, sef Dafydd yn ei fywyd, yn ei waith, ae yn ei ddiwedd. Yr oedd yn bresennol gynnttlleidfajliosog I a pharchus,—P. I,

I BREUDDWYD RHYFEDD. A mi un noswaith yn huno YI1 dawel yn mreichiau owsg, breuddwydiais freuddwyd rhyfedd. Gwelwn yn fy mreuddwyd 'Seiriol Sant,' yn sefyll Tn ymyl ercliwyn fy mgorweddle, "Dywedodd ei fod byth ar ol el ym- adawiad Cr fucliedd hon wedi bod yn bresennol fel Angel Gwarcbeidiel uwoh hen Llanfair fechan, yn gwylio ysgogiadau y trigolion, canys dyms," meddal, hen faej fy lIafur yn yr amser gynt, ac felly, yr wyf yn teimlo y dyddordeb mwyaf yn eich holl helyntion, a'r achos i mi ddyfod yma heno ydyw, er mwyn i ti gofnodi, ac ysgrifenu helyntion rbyfedd yr amserau enbyd hyn, canys yr wyf wedi dilyn a sylwi ar bob peth sydd yn myned yn mlaen yma yn cyhoeddus ac yn y dirgel-fanau, ll y mae llawer yn cynllunio mesurau er gorthrymu y tlodion. Nid oes yr un eommiltecyn y man- au diTgelaf nad wyf wedi bod yno yn gwrandaw arnynt, ac yn oraffu ar eu holl ysgogiadau; a chan nad oes yma wareawr yn codi o un man, cymmhellwyd fi gan fy Meistr Mawr i'th eneinio di i'r swydd, a chymmaint a ddywedais, ae a ddywedaf wrthyt, 'ysgrifenaac na thaw,' canys gwelais ddagrau y weddw a'r plant am- ddifaid, a griddfan ac ocheneidiau trwmlwythog., tlodion, lie y mae'r oll wedi esgyn i glustiau fy Meistr gorucheL Gwrandaw arnaf, egluraf i ti holl ddirgel- wch ac amean y symmudiad presennol sydd gan yr Eglwyswyr yn y sir hon, yn enwedig yn y parthau hyn. ,?ll = chynnorthwyais y Rhyddfrydwyr i ennill y fuddugoliaeth ar y Toryaid gorthrymus a byth ar ol hyny, y maent o fawr i fAn wedi bod wrtbi yn eyn. llunio mesurau i adennill y safle a gollasant, a gwnant hyny dan y gochl o gyfranu addysg, a hudo pawb i ddyfod i'r eglwys, gan ddyweyd nad oes eadw enaid yn un man ond yno. Ond y mae hanes rhyddid wedi esgyn vn rhy uchel Pr nen, fel nad gwiw i Doryaeth ymddangos mwy, gan mai un 0 adar y nos ydyw. G?andaw, y mae pob parson, a churad, warden, a Gwrandaw, a'r hon Eglwyswyr, fawr a m4n, wedi pen- derfynu gwasgu ac ysgriwio pob Rhyddfrydwr, ac ar bob un a berthyn iddo o'r henafgwr hyd y plentyn sugno, yr wyf yn gwybod am bob un gwir dlawd sydd yn yr ardal hon, a pha fodd ymae y swyddogionyn talu at angen y tlodion-yr wyf yn gweled faint sydd yma yn cyn ona i'r bobl fawr er mwyn pethau bydol, a hyny yn unig. Egwvddor 1 nid oes egwyddor yn y cwestiwn, gwenu, a chynffona, a ffalsio, ao ymostwng i'r m&wrien, ymddygant] hwy fel y mynont; nid oes pwys i fod ar hyny, ond i ni, y siopwrs, gael sicrhau ffrydiau bydol, i ddylifo i'n pocedau ni. Dyna fel yr wyf yn gweled pethau yn myned yu mlaen yn y dyddiau hyn. Gwel- ais hen wreigan dlawd yn myned ar annogaeth i ym- ofyn coat i'r hen wr llwm, a thlawd, yr hwn sydd wedi colli ei iechyd er's pymtheng mlynedd, a dau o blant, heb allu ennill ceiniog at gadw enaid a chorph ynghyd; gwelais yr hen wreigan yn myned yno, at y gAr mawr, yntau yn holi a oedd gan y meibion votes ? Wei," meddai yr hen wreigan, "yr wyf ynmeddwl." "Wel, deuwch yma yfory," gan greu tybiaeth y caffai goat i'r hen r-myned yno edaf gwaith yn olynol, a ohael ei nachau yn y diwedd, am fod y meibion wedi rhoddi eu votes i'r Rhyddfrydwr. Wedi hyny, galwyd vestry, i dyna y swm a gaffai yr hen Wr o'r dreth at ei gynnal. Wedi hyny, tynu piu hen wr arall i lawr i hanner eoron-hwnw yntalu o'r hanner coron ddeunaw am Jetty-wel, dyna gan yr hen Ar un swllt at ei gynnal am wythnos gyfan, åo y mae yn 80 mlwydd oed. Rhoddi dim ond dennaw i wreigan weddw a dau o blant bach Stopio pn hen lange bob dimai am ei fod yn byw yn b? ei f?-d. Do, gwelais y dyn annynol hwnw yn tynu td ty Ub:eiand:bed:o brt:l:' ac ;t rhoddi t&n ynddo, rhag i'r trueiniaid gael lletty 0 gwbl, hwyth, yn blwyfollon: rhyw swyddog calon galed yn talu o arian y dreth am y fath waith Bum er's dydd- iau yn y festri yn gweled y ewmni yn chwerthin am ben tlodi a thrueni y tlodion!—y mae y fath ymddyg- iadau yn ddigon a thynu dagrau o'r graig g.u?str, a hollti y galon fwyaf adamantaidd. Dyna ychydig o lawer o bethau a ddigwyddodd yn yr hen ar&l anwyl. o I aUwn waeddi nes clywai y byd i gyd, "Darfu am y trugarog o'r tir." Da yr wyf yn cofio am fy llafar gynt yma yn pregetho. Pregethais lawer ar yr adnodau hyn, a dymunwn i'r parson a'r curad, a'r holl swyddogion plwyfol, graphu ar yr adnodau iaod" Y neb w- thryma y tlawd, a gy wilyddia ei Greawd- ond y neb a drugarhao wrth y tlawd, gwyn ei fyd." "Yn uDigar fod i ni gofio y tlodion; yr hyn y bum i ddiwyd i'w wneuthur." "Gwasgarodd, rhoddodd i'r tlodion, a'i gyfiawnder sydd yn parhal1 byth; el goron a ddyrchefir mewn gogoniant." Hefyd, gwrandaw, acysgrifena'bob adnod a nodaf i tigeiriau Amos y prophwyd, "Gwrandewch y rhai ydych yn gorthrymu y tlawd, yn ysigo yr anghenog, yn dyweyd wrth eu meistriald, Dygwch, ae yfwn." "0 herwydd hyny, am i ohwi sathru y tlawd, a dwyn y beichiau gwenith oddi arno, chwi a adeiladasoch dai o geryg nädd, ond ni thrigwch ynddynt." Peth arall sydd yn dwyn fy sylw yn y dyddiau hyn yw yr addysg a ddysgir yn yr ardal gan yr Olynwyr, fel eu gelwir. Mae fy Uafar i felwedi di. Hanu yma, a'r bobl yn credo i'r dysgawdwyr newydd- ion hyn; dysgant adenedigaeth yn y bedydd, a'r gwir angenrheidrwydd am fedydd esgob. Ae yr wyf wedi dilyn y curad bob cam 0 I fywyd tra yma, ae wedi ei glywed yn dyweyd nad oes gan weinidogion sydd yn pregethu yn y gwah.ol addoldat yma bob Sabbath ddim hawl i bregethu yr efengyl, nac i wemyddu y sacramentau-ond mai rhwygwyr corph Orist ydynt hwy a holl Ymneillduwyr vr ardal, a. nad oes y go* baith lleiaf yr a neb o'r Ymneillduwyr i'r nefoedd o gwbl beb iddynt ddyfod i fynwes yr Hen Fam Eglwys; ac y mae yn rhanu llyfrau i bob teulu drwy yr araal, gan annog pawb i ddyfod i'r eglwys-traethawd ar "Olyniaeth traethawd ar "Sisin, ao adolygiadau ar ddarlithoedd y Parchn. John Phillips, a Thomas Davies, Bangor a phob llyfr at fagu rhsgfarn yn meddwl y darllenydd, o blegid dyna eu hamcan, beth bynag fydd y canlyniad; ac y mae arwyddion fod ei waith yn llwyddo gyda llawer. Dyna athraw yr Ysgol Genhedlaethol-dysga hwn i'r plant adenedigaeth yny bedydd, a gwna ei oreu i sta/mpio ac argraphu ar fedd. yliau yplant mai dyma y gwirionedd; ao annoga yn daer ar iddynt ddyfod y dyddiau nesaf i'r bedydd esgob. Y mae yma amryw leoedd ereill gan. yr Egiwya- wyr wedi eu neillduo i gadw ysgol nos, a cnyfarfodydd i egwyddori plant; ac y mae yno ddynion wedi eu pennodi i egwyddori y plant hen Ymneillduwyr ydynt oll, ae y maent wedi myned yn hynod o'r rhag- farnllyd a phenboeth yn erbyn Ymneilldnaeth, ae Ym- neillduwyr: dysgant y plant nad oes dim ond twyll a rhagrith yn y capelydd, amagant ragfarn yn meddyl iau y plant, a pbawb arall; rhanant ddarluniau o bob maint a lliw er denu y plant yno, ac y maent yn llwyddo i hudo llawer gyda y fath bethau a hyn, megys teganau i blant, ae y mae y dynion hyn wedi ac yn cael arian i brynu pob math o deganau er hudo a denu plant yr Ymneillduwyr. Mewn gwirionedd, y mae'n bryd i ddynion perthynol i'r enwadan ddeffro, ao i neni plant edrych i ba le y mae eu plant yn myned, a pha addysg a gyfrenir iddynt. A ydyw dynion penw yr enwadau crefyddol wedi oysgu mor drwm fel nad oes modd eu deffroi ? Y mae cyflwr plant ein hardal yn galw arnooh i ddeffroi-mae'r gorthrwm a deimlir, ar gwasgu, a'r ysgriwio, yn galw arnoch i ddeffroi-y mae gwaith yr Eglwyswyr, pa rai sydd yn em umygu, yn ein drwg liwio, ac yn hau hadau gwenwynig, yn galw arnocb i ddeffroi -y mae eich cvfrifoldeb yn fawr, a'r rhwymau sydd arnoch fel orefyddwyr, yn galw yn groeh am i chwi ddeffroi. Y mae yn gvwilydd meddwl nad oel neb ya dyfod allan»wrthweithio dylanwad y fath haid o athrawon cyfeillornul ag Byddymllo yn y dyddia hYn. Flaenoriaid yr enwadau, y mae y onraa wedi penderfynu na orphwysa hyd nes iddo ennill ein dyn- ion ieuaingo, a'n mercbed ieusigge ie, a'r holl gorph o Ymneillduwyr sydd yma, a'u cael i'r oglwys. Y mae'n ond i'm calon weled plant fy hen ardal, a hen faes fy llafnr, wedi myned o dan draed gelynion Rhyddid Gwladol a Chrefyddel. Rhieni plant, eymmerwch ofal 0 oh plant; no, adewch iddynt fyned i gael ell llygrn mwy-gwell fyddai i chwi eu cadw gat-tref na'u gadael i fyned i'r cyfarfodydd at yr Egtwyawyr a pheidiwoh. a u hanfon i'r ysgol ddyddiol i gael eu gwenwyno i'r surdoes yna. Ymneillduwr Llanfairfechan, deffrowch at eich gwaith. Mynwch Ysgol Frytanaidd, deilwng <* honom fel Ymneillduwyr. Ymunweh o un galon, ac un enaid: deuweh allan fel dynion o bob enwad crefyddol. Nid ydyw wedi myned yn rhy hwyr, canya y mae yma ugeiniau o blant nad ydynt yn myned i'r Ysgol Gen- hedlaethol o gwbl; ae ond ffurfio pwyllgor o brif ddyn- ion yr ardal, deuai pob peth i ben ar fyrder deuparth gwaith yw ei ddechreu. Gwyddom mai plant yw y rhan liosocaf yn yr ysgol yn barod ac y mae ugeiniau yn aros gartref, heb ddyeg o gwbl, gan ddisgwyl y ceir Ysgol Frytanaidd, a hyny ar fyrder. Hyderaf fy mod wedi dyweyd digon, ac y deffroir y trigolion at u gwaith, ae y caf y fraint etto o weled addysg iachus yn llwyddo, a chrofydd buryn blodeuo. Ltanfairfechan. ABTHUB.

WRECSAM. CYFARFOD Y "PERMISSIVE BILL." Nos Fawrtb, yr wythnos o'r blaen, cynnaliwyd cyfar. fod dylanwadol yn y Town Hall, yn y dref hon, a blaid ysgrif Syr Wilfrid Lawson. Disgwylid y cawsid presen- noldeb yr Aelodau Seneddol, sef Mr. G. O. Morgan a Mr. Watkin Williams, ond attaliwyd y ddau-y naill gan afiechyd, a'r llall gan fusnes pwysig. Oymmerwyd y gadair yn absennoldeb Mr. 0. Morgan, A. s., gan Mr. R. 0. Rawlins, yr hwn a agorodd y eyf. arfod drwy egluro i'r rhai nad oeddynt yn deall beth ydoedd y Permissive Bill. Dywedai fod eymdeithas wedi ei ffurfio ryw gymmaint a flynyddau yn ol-ael- odau yr hon a gredant nad oedd dim a roddai attalfa ar feddwdod y wlad ond llwyr ddiddymiad y liquor traffic. Fodd bynag, daethant i weled y gallent fod am gryn amser cyn goleuo y bobl am yr ysgogiad, ac wrth hyny, y gallent golli i raddau mawr yllesMd a ellid ddisgwyl oddi wrth ddiddymiad mewn rhan, telly daethant i'r peaderfyniad a ddwyn ger bron y bobl ysgrif yn can. iatau i ddwy ran a dair o'r trigolion i wrthsefyll codi tafarndai mewn plwyf, os byddent yn gweled hyny yn oreu. Dyna y mesur yr oeddynt hwy wedi dyfod ynghyd i'w hyrwyddo yn mlaen y noswaith hono. Yna galwodd ar Mr. W. H. Darby i gynnyg yr hyn a ganlyn:— "Fod y cyfarfod hwn, a dan yr ystyriaeth o'r galan- astra a wneir gan anghymmedroldeb, a'r nifer mawr sydd yn cael eu taflu i dlodi, ac hefyd y llofruddiaeth. au a wneir 0 dan effeithiau meddwdod, ndyfod i'r penderfyniad nad oes dim gweu moddion iTw gael er .1 f.ib. rhoddi ttalfa ar roddlad trwvddedau i ;thu gwirodydd, :¡;:If;alad:b t:;l:dc; me7d dyddordeb yn llwyddiant eu cenedl i uno mewn yngais yn yr iawn gyfeiriad i ddifodi'r fath gyfun- drefn felldigedig 0 demtio a llygru'r wlad, yr hon nas gelur ei haratu, &a dylid ei hatt.L" Eiliwyd y cynnygiad yn fyr gan Mr. W. Thomas. Yna cyfododd Mr. Samuel Pope, Q. c., Bolton, yn nghanol cymmeradwyaeth uchel y dyrfa, i bleidio y cynnygia mewn araeth faith a hyawdl. Dywedai y byddai y Permissive Bill yn ddeddf ar y cwestiwn betk i wneyd er attal llifeiriant meddwdod presennol y wlad, a phrofodd hyny mewn amryw ffyrdd, gan addaw atteb unihyw gwestiynau gwrthddadleuol a roddid o'i flaen. Yna cyfododd Mr. O. E. Darby, a darllenodd y cyn- nygiad a ganlyn:— Fod y cyfarfod hwn yn taer erfyn ar fod i'r eyfeiu. ion perthynol i'r holl enwadau crefyddol, a'r rhai hyny sydd yn troi mewn cymdeithasau parchus drwy'r w Tad, i estyn pob cynnorthwy a &Uant tuag at basio Ya" Diddymiad Mamach mewn Gwirodydd, a bwriedir fod yn chwanegol at gyfarfodydd oyhoedd, i amrywiol deisebau gad eu hanfon yn ei Hafr cyn yr ail ddarllen- lad." Cyfododd y Parch. John Jones, Liverpool, i bleidio'r cynnygiad mewn dull pur hyawdl a meistiolgar. Yn nesaf, cynnygiwyd gan y Parch. T. F. Nathan," Pen y bryn, fad i'r ddeiseb a ganlyn gael ei hanfon i'r senedd drwy Mr. W. Williams, ac fod iddynt daer erfyn am i Syr Watkin a Mr. 0. Morgan ei phleidio. To the Honourable the Commoni of Great Britain and Ireland inparliament assembled. The humble Petition of a public meeting convened in the Town Hall, Wrexham, in the county of Denbigh, Sheweth That your petitioners are deeply impressed with the fact that the alarming amount of pauperism and crime is largely caused by the drinking system of the nation, fostered by the legalized facilities for the sale of in. toxicatin* liquors. That the evils of the wide-sprega intemperance are not confined to the immediate victims, but that the oo?sequent 'nefease of the rates and taxes has =me an intoler4le burden to the commty at large. Your -ti'i-- therefore humblypray your honour- able o. to pass The Prohibitory Liquor BUI, intro- d!b;SSiwilfiåhL;liqili fnbl:: of any parish or district to prevent the common sale of intoxicating liquors within the bounds of their dignity. And your petitioners will ever pray. Eiliwyd gan y Parch. F. Payne, gweinidog y Wesley- aid, mewn dull pwrpasol. Yr oedd efe yn byw mewn ardal ag yr oedd y Permiuive Bill yn cael chwareu, h. y., lie heb yr un tafarndy. Pe byddai i dafarndy gael ei adeiladu yn y rhan hono o'r dref, ä,'i y meddiannau yno yn ddiwerth. Dymunai efe ar i bawb allilmwynhau yr un rhyddid ag yr oedd efe yn ei fwynhaq. Yna eyfododd Mr. Raper, Manchester, a rboddodd araeth alluog a maith. Dywedai fod Mr. Payne yn camgymmeryd wrth ddyweyd ei fod yn mwynhau'r Ptrmissive Bill; mwynhau yr oedd ef y llonyddwch yr oedd yn ei gael gan y tafarndai, ond yr oedd yn gorfod talu trethi y tlodion, y rhai a achosid yn benaf gan y traffic mewn diodydd meddwol. Nid ydyw byd yn oed y teetotalers yn rhydd oddi wrth ganlyniadau'r fasnach. Yr oedd tad y bacbgen a ddienyddiwyd yn Salford y dydd o'r blaen yn teetotaler. Gwnaed ym- gais i droi y gosp lawer gwaith, am nad oedd y br&d a :al ;OSt:e:n g, ::ln1 flu be: gw.?d oer. Aeth i d tafarn, ac wedi cael ei droi all= mewn yst&d 0 feddwdod-ceisiodd cyfaiU, yr hwn oedd gydag ef, ei gael adref, troes y bachgen meddw, ac mewn eyflwr a nwydwylltedd, trywanodd ei gyfaill. Yr oedd y bachgen wedi myned yn gwbl a dan draed ei ehwant, a rhoddai ef y noswaith hono y ffaith alarus fel un achos dros iddynt ymroddi i symmud ymaith y felldith. fel:hI1rles Hughes, Y. H., a gododd i gynnyg diolch- garweh i'r dirprwywyr. Gallai Mr. Raper gymmeryd calon oddi wrth y oynnydd sydd wedi cymmeryd lie gyda golwg arv pnge GaUasal grybwyll am un g..dlwr 0 sefy a uchel yn y dref, iddo 7U ddiwedd.