Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

YR AIL DDrWRNOD.—DYDD MERCHER.

News
Cite
Share

YR AIL DDrWRNOD.—DYDD MERCHER. LtYWYDD,WJf8HEND"'M&nrwARING, I Ysw., A.S. i OWfiDM'B. GRSEDD. j Gan Tothatorn Bryctydd Mawr, ya y chmched c anrif, I Dyro, Dduw, dy nawdd; Ao yn nawdd, Pwyll Ac yn mhwyll, Golouni; i Ac. y. ugoleun Gwirionedd a Ao .,40 yo nghpftwadein Oariad; Ac yn ngittriad. Cferiad Daw; Ao yn nghariad Duw, pob Gwynfyd. Duwa phob doioni. THE PRAYER OF THE IGORSEDD. I By Talhaiarn, in the 6th century. I (HmnOation.) 1 O God, grant us thy protection; And with protection, iteason And withon Light And with light, Truth And with truth, Justice And with justice, Love; And with love, the Love of God; And with the love of God, every Felicity. God and all goodness. Weai byny, adroddwyd yr onglyn • oanly nol i'r or- sead:- Gwir radau o Geridwen—a huliwyd Yn haal drwy'r cyloh tylen; Wele ni yn ngwawl y nen, A llewyrch diball awen. Tydfylyn. Am 9 o'r gloch y borsu, cynnaliwyd cyfarfod Adran Gwyddoniaeth Gymdetthasol yn Neuadd y Dref, ac yna ymffurfiwyd yn orymdaith, fel ar y diwrnod blaen- orol i, arwain y Llywydd i'r Babell. Wedi cael T6n Genhedlaethol gan y Seindorf, traddodwyd anerchiad. gan y Llywydd, yn nghwrs yr hon y sylwai, mai amcan yr eisteddfodau oedd amaethu teimlad oym- deithasol, cefnogi gwyddoaiaeth a- chelfyddyd, a chwanegu at bleserau deallawl y bobl Yr oedd yn hyfryd gweled fod ymladd oeiliogod a rhedegfeydd ceffylau, a phetbau oyffelyb, YD- cael eu rhoddi o'r neilldu, a chyfarfodydd sydd a thuedd ynddynt i wellhau chwaethadyrabafix sefyllfa feddyliol y bobl yn cael eu eefnogi. Yna cafwyd Ctin Genhedlaethol gan Mr. S. Allen Jones Gwna bob peth a wnei fel Cymro pur." Dyfarnwyd y gwobrau fel y mrilyn: Am y GAn Gymreig oreu ar "Bellebyr Mor y Werydd." Gwohr, 2p. 2a. Beirniad P. Mostyn Williams, Ysw. (Pedr Mostyn). Wyth o gyfansoddiadau, ond neb yn. deilwng o'r wobr. Ymgystadleuaeth ar y Delyn Drithiant. Gwobr 5p. 5s. Beirniad, Ellis Roberts, Ysw. Tri yn ymgyatadln-y goreu, Mr. Robert Foulkes, Rhuthyn. Arwisgwyd ef gan Miss Williams, Bodel- wyddan. Cafwyd emyn Suesueg i'r Creawdwr gan lalhaiarn. Am yt Hanes goreu am yr Eisteddfod, o'r amser boreuaf i'r amser presennol, gan ddangos y manteision ymarferol sydd wedi deilliaw oddi wrthi (Cymraeg). Gwobr, 15p. 15s., a Medal Arian. Beirniad, y Parch. R. Parry (Gwalchmai), Llandudno. Ennillwyd y wobr gan Mr. T. E. Watkin (Ynyr Gwent), Blaenau, Mynwy. Efe oedd yr unig ymgeis- ydd, ac yr oedd ei ysgrif yn wir deilwng o'r wobr. Y mgystadleuaeth mewn canu The Village Black- smith." Gwobr, lp. Is. Beimiad, John Hullah, Ysw. Goreu, Mr. W. Ress, Caerfyrddin. Arwisgwyd ef gan Miss Mainwaring. Yr oedd lliaws yn ymgys- tadlu. Am y Bryddest Gymreig oreu, heb fod dan 800 o linellau, er eoffadwriaeth am y diweddar Barch. S. Griffith, Gweinidog yr Eglwys Gynnulieidfaol ymgyn- nulledig yn Horeb, yn sir Abet-fceifi. Gwobr, 15p, 15s., wedi ei rhoddi gan Aelodau Eglwys Gynnulieid- faol Horeb. Beirniad, y Parch. Samuel Roberts, M.A.,(S. R). Goreu: y Parch. Benjamin Thomas (Emlynwyson), gweinidog y Bedyddwyr, eastellnewydd yn Emlyn. Yr oedd saith o gyfansoodiadal1 da wedi dyfod i law. Ymgystadleuaeth Garawl am y Perfformiad goreu o" Stone him to death." (Mendelwohn s St. Paul, Rhif 8). Gwobr, 20p. Beimiad, J. Hullah, Ysw. Yr oedd da* goryn ymostedlu; sef yr eiddo Dy- lerth a Bettws y Coed. Yr olaf » ganodd oreu; ond nid oedd yr un o hoaynt yn tellfbgllY wobr. Am y Traethawd Cymraeg goreu ar "Enwogiok sik Ddinbych." Goreu, 15p. 158., a Medal Arian. Beirniad, William Lloyd, Ysw., Maer Rhuthyn. Derbyniwyd trioltyfaneoddiad I ond gadawyd y teatyn hyd y flwyddyi nesaf. Deuawd—Pianoforte a Violinj (gan 'Beethoven). Miss Kate Roberts a- Mr. Edward W. Thomas. Am y Deuddeg Englyn goreu i Foel Fammau. Gwobr, 2p. 2s. Beirniad, Lleurwg. Derbyniwyd dau ar bymtheg 6 gyfangoddiadau, ac amryw o honyrt yn bur dda, ond y goreu oedd y cyfansoddlad a ddygai y ffugenV Un fu'n chwaren; ST ei chokyn", get Mr. R. Ffoulken Edwards (Rhit. iart Dda o Wynedd). Yr oedd y bnddugwr ar ei ffordd o America, ^isgwylid y baasai wedi cyr- baedd yn tbrydlawn, ona,yk oedd y lloog ar ol ei hamser. Arnefh Saesi^eg gan Mi. MQrpn LlOJd. Dywedodd of foti ef 1" teimlo yn falch o gael y firaint olefyll ar yr- ergyviawr, eisteddlodol. Ir oeddynt oil y» cydgyfarfod' yoo fel 'Cymry—pob gwahaniaetK politiuaidd so eawadel wledi eKaddo let golwg. Yr oedd-ofe yn ymogoueddu yn y safydliad, ac yr oedd yn dds ganddo gaiil cyfle i ddywecfyd yn -ngwyneby Sanson ei fod rn falcho'r laith Gymraeg Xoymmentdwyaeth). Yr oedd y Raith fod, yr ..isith pyrorøelf yn fywy dyddheddyw yn brawf o tywyi gonedl. Yr oedd yn ftaith deilwng o sylw fod yr ua iaith yn cael ei siarad yn y dyffrynoedd hyn y dydd heddyw ag ydoe id er's tair mil o fiynyddoedd yn ol—(cymmeradwyaieth). Nid oedd hyn ynflaith gyda golwg ar un genedl atail. Oni bai. fod stwff yn yn y Oymry baasai y Normaniaid a'r Saxmiaid wedi eu llethu er's llawer dydd-(eymmeradwyaetb). Yr oedd efe yn credu fod yr amser i ddyfod pavry dysga hyd yn oed y wasg Lundeiuaidd ieiaradfel y dylai l-am y C/mry alai heHtedd(od ~(uchel gyimmeradwy- atth). Yr oedd eu hymddyg;ad presennol yn dangos dirfawr aowybodaeth a thilgfarn. Yr oedd efe, (yr areithydd) yn synu at anwybodaeth y Baeson o'r gfnodl Gymreig. Yr oeddynt yn dylod yn aeblyn- nrol i roi tro i'w mysg- 3 Uhy], Llandudno, neu ryw watering-place,' ac wedi byny yn myned yn oLgan feddwt eu bodyn gwybod pob peth amdano,m,pan mewn gwirionedd nad oeddynt yn gwybod, dim— (lywh clywcb). Ond er mor angharedig oedd y SaesoDwedi ymddwya ttsag atyat, yr oedd y Cyrnry wedidangol eu hunain yn mhob- amgylchiad yn flyddlawni'r goron, ac nid oedd gan Victoria mewn un parth o'i l'ywodraeth ddeiliaid inwy tsyrng&rol— (cymmeralwyaeth). Er eu holl anfanteision, yr oedd y Cymry wedi gwneutbur progress yn yriawn gffeirial— (eymmeradwyattlt) Yr oeddyntwed gwneyd y cyfan drostynt eu hunain (clywcb, olywch). Ni wnaeth y liywodraeth ddim ond cym- meryd oddi arnynt, yn lie gwneyd rhywbeth dros- tynt. Yr oedd pob peth a wnaeth y llywodraeth yn' Nghymru wedi cael ei waeyd er mWYD atteb linnan-, ddybinion. Ni buasai Caergybi yr hyn ydyw: yn bresennol oni bai iddo ddigwyddi bod yn fanteisiol i'i|! ly wodraeth ddalcymmuadeb aVIwerdd- on (Cymmiradwyaetb), Er oewyo y Gwyddel yii benaf yr oedd y rheilffordd a gyssylltai y Dywysog- aeth a LIundain, wedi ei gwneuthnr, ao felly gydn., golwg ar lawer obethau ereill Nid oedd y ilywodr- metlil erioed wedi rhoddi arian i gyynnorthwyo y Cymryi gael Prif-ysgol (clywch), tra yr oedd mil- oedd lawer wedi cael eu rhoddi i'r Iwerddon ac Ys- gotland Pa bam na ddangosid cyfiawnder tuagat im minnau? Nid oedd arnomi eisieu dim'arall. Nid oedd efe yn ofni dyweyd ya-ngwydd y Saeson fod y doabarth gweithiol:yn Nghymrn yn fwy fdeallgar o lawer na'r dosbarth hwnw yn Lloegr. Yr oedd ea moesau hefyd yn tra rhagoti. Yr oedd efe (yr areithydd), fel ag y gwyddent, yn gwasanaethu fel bar-gyfreitbiwr, ar y circuit yn Ngogledd Cymru er's amryw flynyddau, ae felly yr,oedd mewn sefyllfa fanteisiol i allu Curfl() barn ar y mater (clywch, clywch). Yn y cyffredifl, yr oedd y careharorion yn fyehain mewn nifer, a'u troseddau yn ddibwjsj 110 heb law hyny, yr oedd yn deilwng o oylw, mai estroniaid oedd y rhan fwgaf o honyntXcymrneral- wyaetb). Ar yr un pryd yr oedd efe yj gobeithio y byddai i Gymry yn barhaus fod ganddynt dir niawr i'w ennili etto, ac y byddai iddynt ymwtbio yn mlien at batfEeithrwydd, hyd nes y byddai iddynt orfodi y byd i gydnabod eu rhinweddan a'u rbajoriaetbau. Eisteddodd yr areithwyr i lawr yn nghanol ban- llefau hirfaith a pharhaus o gymmeradwyaeth. p Am j r Hanes goreu am yr holl Weithydd Alean yn Neheudir Cymru a sir Fynwy (Cymraeg neu Saes- neg). Gwobr, lOp. 10s., a Medal Arian. Beirniad, Ni ddaeth dim ond un cyfansoddiad i Jaw, ac yr oedd y beirniad yn ystyried hwnw yn annheilwng o'r wobr. Cafwyd cAn gan Miss Morris, Rhyl, yr hon a encor- iwyd yn y rnodd mwyaf gwresog. "Y BRYDDEST FAWR." Yr oedd deg o gyfan. soddiadau wedi dyfod i law. Yr oedd y Beirniad yn parotoi beirniadaeth fanwl o'r gwahanol gyfansoddiad- au yr hon a gyhoeddir yn ddioed. Nid oedd yn barnu fod yn angenrheidio), ar hyny o bryd, ond yn unig ddyweyd pwy oedd y goreu. Hysbyswyd mai yr un a ddygai y ffugenw Ar SHAFFER oedd ynfuddugol. At- I' tebwyd i'r enw gan Llew Llwyfo, yr hwn a wobrwywyd yn nghanol bloeddiadau gorfoleddus y gwyddfodolion. Gan nad oedd y beirdd wedi penderfynn pa peth oedd yr Urdd Goronog i fod, cafodd y Llew ei wobrwyo, yn chwanegol at yr 20p., & Medal werth 15p. yr hon a roddwyd iddo gan Meilir Owen, Viyr i'r enwog Ddr. W. 0. Pughe. • Am yr Hanes goreu am Gasteli Rhuthyn (rn Gymraeg neu Saesneg). Gwobr, lOp. 10s., a Medal Arian.. Beirniad, y Parch. Warden Rhtithyn. Yr oedd tri o gyfansoddiadau wedi dyfod i law, ond1 yr un o honynt yn deilwng o'r wobr. Ymgystadleuaeth ar y Pianoforte gan Foneddiges. au. Gwobr, Medal Arian, a chyfrol o Recollections of Wales,' rhodd gan Mrs. Edward Westbrook. Buddugol. Miss PrydIJercb, merch i'r diweddar Dr. Pryddercb, Rhuthyn. Am y Fugeil-gerdd Gymreig oreu ar unrhyw destyn. Gwobr, 5p. 5. a Medal Arian. Beirniad Mr. D. T. Williams (Tydfylyn), Merthyr Tydfil. Ennillwyd y wobr hon-gan Mr. John Spinther James, Llandudno. Cafwyd enghraifft o ganu gyda'r tannau, gan Tal- haiarn ac Owain Alaw. Am y Gfra Boblogaidd oreu a Chydgan, cyfaddas i'w chanu ar agoriad Cyfarfodydd yr Eisteddfod. Gwobr, 5p. 5s., a Medal Arian. Beirniad, Brinley Richardsj Ysw. Daeth wyth o gyfansoddiadau i law. Y goreu oedd yr eiddo Mr. Evans (Leon), Casnewydd. Terfynwyd y cyfarfod hwn drwy i Mr. Jones gyu. nyg diolchgarwch i'r Cadeirydd, yr hyn a eiliwyd gan Mr. Watkin Williams, ac a basiwyd yn unfrydol. CynnaliwydfCyngherdd naawreddog yn yr hwyr.

I Y TRYDYDD DIWRNOD .—DYDD…

I Y GAD AIR.

Y EEDWERYDD HDIWEiTOD — DYDD…

I YR ARDDiAMOSFA.

[No title]

I EISTEDDFOD RHUTHYN.