Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

v 1 pWYLLGOR SENEDDOL AR 'ADDYSG.

News
Cite
Share

v 1 pWYLLGOR SENEDDOL AR ADDYSG. HUGH OWEN, Ysw., LLUNDAIN. Ebrill 13 eg, 1866. 2Q;, A y¡]yh ehwi y,n mcddwl, pe byddaii'r c,yn- yna, gael ei fabwysindu, a chymmeryd dynion, l'i 1 iel V djlent fod, ond fel ag y maent, y byddai u0 veithio yn gydgoi-diol ?— it wyf yn meddwl y r i-wnelw. Credwyf y gwelai y clerigwyr y byddai yn f nteisiol inwii iddynt hwy. Ya bresennol, os bydd rji,nTyn ewyllysio sefydlu ysgoJ. y niae yn sicr o i ll,,twer o drafferth, ae o ddwyn arno ei bun ilicli annyoddefol o gyfrifoldeli arianol, mewn trefn '•iiiei'adu Ysgol Wladwriaethol. Y mae yn gwneyd jnny lieb gael yr hyn ag y gallesid yn rhesymol ddis- gvryl i ddyn ei gael, sef diolcligarwch ei blwyfolion, oddi eitlir I yehydig iawn o raddau edrychir ar yr vsjjol fel moddiou i broselytio plant y dosbarth iweithiol, ae nid fel sefydliad i'w liqddysgu ond pe Imasai y fath gynllun a r hwn a awgrymwyd genyf (i yn cael ei fabwysiadu, byddai y clerigwr yn cyd- veithredu a'i blwyfo ion, yn Eglwyswyr ae Yll Ym- neillduwyr, ae edrychid i fyny arno, yr wyf yn credu fcl person a'i unig amcan am ledaenu addysg, ae nid fel un yn awyddus i ddefnyddio ei ysgol fel moddiou i dynu ymaith blant Ymneillduwyr o'r capel. 2848. A ydych chwi yn meddwl y buasai nifer lied fawr o glerigwyr Cymru yn derbyn y cynllun a gry- bivyllasoch ?-Nid wyfyn barod i ddywedyd. 8.19. Clywsoeh opiniwn Sir. Phillips gyda golwg ar ei deimlad o berthynas i'r clerigwr yn meddiannu awdurdod bersonol i gyfarwyddo addysg grefyddoly phvyfolion ?-Do ond nid oes genyf no arnheu aelh fod y çJrlgwyr yn teimlo anbawsdra dirfawr i .?adw y sefy Ilia bono. Siaradais ag amryw o'r cler- igwyr yn bersonol, a pha bryd bynag y cyfeiriais at y manteision a ddeilliai i'r Eglwys oddi wrth gyd- weithrediad o'r tatu hyn, yr oedd y manteision yn y cyffredin yn cael eu cydnabod. 285o. A oes rhy wb;th i rwystro y clerigwyr yn bresennol i uilo yn y fath gynllun ?—Dim, o fatli yn y byd. •2831. A ydych chwi yn gwybod am amgylchiadau yn y rliai y gwcaethant hyny ? Nid wyf yn meddwl iui eu yliir wedi cael ei dy iu yn ddigon uniongyrch- ul at y mater i warantu y disgwyliad iddynt wneyd hyny. 2S52. L'u o'r materion cyntaf a deilyngai syhv o dan y cyfryw gynllun, fyddai appwyotiad ysgol- iei-itr; y tebygolrwydd ydyw, yn y rban fwyaf o amgyicliiadau o leiaf, mai Yaineilldiiwr fyddai yr ysgalfeistr It ddewisid. A ydych chwi yn meddwl y galk-ch gael cydweitbrediad calonog y clerigwr mewn cynllun ag y byddo yr ysgolfeistr yn Ym- ncillduwr ?-Yr wyf yu meddwl fod y pwyligorau yn gyilredinol yn cydnabod y pwysfawredd o gael ys- golfeistr da, pa un bynag ai Ymneilidi'twr ai Eglwys- wr a fyddo. Yr wyf fi yn dal cyssylltiad ag Ysgol Frytan:\idd fawr yn Llundam, yn yr hon y tnae ath- raw ysgol y bechgyn ac athrawes ysgol y merched yn aclodau o Eglwys Loegr, tray mae athrawesysgol y babanod yn ptrtbyn i'r Bedvddwyr. Er fy ruod mewn cyssylltiad a'r pwyllgor Iiwnw er's 23 o Ilynyddoedd, ni cblywais erioed, ar appwyotiad athraw neu athrawes, y cwestiwn o'i opiniynau cref- yddol ef neu hi yn cael ei ddadleu. 2853. Dud r. oes clerigwr yn gadeirydd, yn rliin- wed 1 ei swydd, o'ch pwyllgor chwi ?-Nae oes. 2854. Onid yw hyny yn creu yr holl wahaniaeth ? -Nitl oes un ammheuaeth ei fod yn gwneyd gwa- lianiaeth. 2855. Golygwch fod phvyf gwledig byeban yn Nghymru, gyda chlerigwr yn ben ar y pwyllgor, a phump neu chwech 0 Ymneillduwyr yn eistedd yn IWOS ato, onid oes tebygolrwydd y byddai iddo gael eloruwehreoli mewn materion cyssylltiedig a llyw- odraethiad yr ysgol ?-Nid wyf yn meddwl hyny, a golygu fod y clerigwr yn ddyn doeth. 2856. Clnvi a glyIVsoch dystiolaetb Mr. Phillips, onid do ?-Do. 2857. Chwi a glywsoch ei awgrymiad, pan fyddo nifer digonol o blant i gynnal dwy ysgol fechan, y dylid rlioddi cynnorthwy i'r Eglwyswyr a'r Ymneill- duivyr, heb wueuthur un ymgais i'w huno yn yr un ysgol; a ydych chwi yn cydweled a'r hyn a ddy- wedodd ar y mater yna ?-Nac yd wyf; buaswn yn gwneyd pob ymdrech i'w huno A'ti gilydd. 2858. Onid oedd achos Gellifor, at yr hwn y cyf. eiriasocb yn awr, yn un o'r achosion yn mha un y gwnaed ymdrecli i uno y ddwy blaid: ac oni ddarfu i bleidwyr yr ysgol, yn y modd mwyaf pendant, wrth- od cydnabod uurhyw safle swyddogol ar ran y cler- igwr ? Nid wyf fi yn gwybod mai dyna fel y bu pethau; ond yn yr enghraifft hono, fel ag y g\Vyr yr Aelod Gwir Anrhydeddus, cynnygiwyd cyfansodd- iad iddynt, yr hwn a ofynai fod nifer pennodol o'r ymddiriedolwyr yn aelodau o Eglwys Loegr. 2S59. Awgrymwyd hyny iddynt fel cynllun ag y gallent ei dderbyn, ond nid fel yr unig un y gall- ont ei dderbyn. Os ydwyf fi yn cotio yn iawn, eynnygiodd y clerigwr yn yr achos hwn gyfarfod â'r Ymtieillduwyr yn deg a rbyddfrydig; ni ddarfu Swyddfa y Cynglior gynnyg gosod unrhyw delerau arbenigol, ond awgrymu yr achos neillduol hwn fel lIn a allai ffurtio sylfaen cyttundeb rhwng y ddwy Maid, a gwrtbododd yr Ymneillduwyr yn beoderfyn ol i ddyfod i gyttundeb. Onid dyna y ffaith ?—Yr wyf yn credu niaiic. Gyda golwg ar ddyfed i gyt- undeb, myfi a welais yr ohebiaeth ar yr acbos, ae y mae y fath anghydweddiad yn y tystiolaethau gyda golwg ar yr achos, fel ag yr ydwyf fi yn ei gweted yn ddymunol mewn gwirionedd i ddwyn y pleidiau ger bron y pwvllgor hwn-i'r clerigwr, a Mr. Gee, prif bleidiwr yr Ysgol Frytanaidd, gael eu galw yn mlaen. Gellid cael gafael yn y fleitliiau mewn yehydig iawn o amser; ac yr WyfYD credu pe y caliai y Pwyllgorytfeithia o'n blaenau, na fyddai un anhawsder iddynt weled pad oedd y tir a gymmerai pleidwyr yr Ysgol Fryt- anaidd yn agored i lawer o wrthddadl. 2860. A ydych chwi yn ystyried y gyfundrefn 0 gael Ysgolion Eglwysig gydag Adran Cydwybod, yn gyfaddas i Gymru ? Nae ydwyf. 2861. Am ba reswm ?—Ymddengys fod Adran Cydwybod wedi cael ei ffurfio gogyfer a sefyllfa pethau nad ydyw yn bodoli ond yn dra anaml, os yn un roan yn Nghymru, sef i gyfarfod ag amgylchiad o leiafrif; tra yn Nghymru y m.ie Adran Cydwybod yn cael ei gyssylltu ag ysgolion yn y rliai y mae y tnwyafrif yn cyfansoddi y personau ag ydynt i wneuthur defnydd o Adran Cydwybod. 2862. Hyny ydyw, at y rliai y byddai iddo gael ei gymmhwyso, pe buasai mewn grym ?-Dywederfod 20 o blant aelod»u o Eglwys Loegr, a 100 o tvant YmneilIduwyr; i roddi caaiatad i'r 100 i fod yn rhydd oddi wrth reol nad ydyw yu dal cyssylltiad ond a, 20, a ymddengys yn anghyssondeb. 2863. Fa pcth, yn ol deb barn chwi, fyddaioy llwybr cyfiawn i'w gymmeryd pan fyddo sefyllfa fleithiau fel hyn:—fod cais yn cael ei wneyd am ys- gollle y byddo 80 o blant ag y disgwylid iddynt ddyfod i'r ysgol, 30 o ho'.ynt yn blant Eglwyswyr, a 50 yn blant Ymneillduwyr, a fuasech chwi yn rlioddi cynnorthwy tuag at un ysgol neu ddwy ?— Tybiwyf y byddai yn annhegweh a'r cyhoedd i wavio arian i adeiladu dwy ysgol, pan y gwnelai un y tro. Pit, barhau. [Yir ydym wedi gorfod gohirio y gweddill 0 dystiol- I aetb Mr. Owen, hyd y rhifyn nesif, It lierwydd meithderein fcadroddiadi weithrcdiadau yr Eis- teddfod, y Gymdeithasfa, &0. ] GOL.

I Î!!!th!Jnm 8!?¡¡:tj\g¡¡Î+l.…

YSBYTTY IFAN. I

[No title]