Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

3 articles on this Page

Cvilwvniad TrsfEn o 450 GINI…

News
Cite
Share

Cvilwvniad TrsfEn o 450 GINI i Biixcutui) I GWALIA. CdotlodJ y Maer, a dywedodd fod y ddyledswydd Mvoiuiiol wcli ei hymddiried iddo ef o gySwyno :tc, i Mr- Thomas, y tclynor, yn cynnwys cheque tp 4;0 "jlJj, Yr oedd y dysteb wedi tarddu oddi th'n1Ï"O gyfei\li? goreu Mr. Thomas, yn cynnwys rhai o brif foneddigion y deyrnas, ynghyd a ]haws ?o'rdoshMthcMto),:t'r dosbMth gweithiol yn ??hYm''t a Lloegr ae yr oadd hyd yn oed morwyn- iJ-in a llatuv^y wedi eyfranu tung at y dysteb; yr ] '0 a Mangasal mor fawr yr oedd Mr. Thomas yn ??) ci barchu a'i edmygu gan y eySredin, yn gystal H cj,n y dosbarth uchaf mewn cymdeithas (clywell cIywch), Dywedodd Mr. Thomas, wrth gydnabod yr ar- dJangosiad ardderchog hwn o barch tuag ato, pa dclaioai bynag a wnaeth efe i "wlad ei dadau"- Cvmru, gwlad anwyl ei enedigaeth—fod yr oil wedi tarddu oddi wrth y cariad a deimlai tuag at y trig- olion, a'r lioffder dirfawr oedd ganddo at gerddor- jaatli: yr hyn a ystyrid ganddo ef fel celfyddyd, ae fel cangen o wybodaeth, yn meddu eyfaddasrwydd arbenig i ddyrehafu yr enaid (cymmeradwyaeth). Yr oedd efe yn ei hystyried yn ddyledswydd arno i wncuthur ymdrechion adnewyddol i ledaenu a chefn- ogi y gelfyddyd gerddorol, a gwneuthur ei hunau yn fwy teiiwng o'r anrhydedd a ddangoswyd iddo. Ynnesafaed yn mlaen i ddarllen bcirniadacth tivalchmai a Gwrgant ar gltftp li C'.iUliUr. A will i'r Mor "-Gwobr 20 punt, a chadair dderw ¡;crfiedig, wedi ei gwneuthur o good travrstiau lien ilv Twin o'r Nunt. Darllenwyd y feirniodaeth gan 6walelimai, yr hwn a ddywedodd fod 13 o gyfan- sOllrJindau wedi dyfod i mewn i'r gystadleuaeth, a'i tod ef a'i gydfeirniad yn cydweled yn liollol gyda golwg ar deilyngdod y gwahanol gyfansoddiadau, ac ennillydd y gadair. Darllenodd Gwalchmai sylwad- au meithion, yn gosod allan ddiffygionarhagoriaetli- au yr awdlau a anfonwyd i'r gystadleuactli. Dy- faniwyd yr anrhydedd o eistedd yn y gadair y flwyddyn hon i Morydd," sef y Parch, it Thomas, gweiniilog yr Ai nibynwyr yn Mangor. Gan nad oedd Mr Thomas yn bresennol, arwisgwyd ei "gyn- uri chiulydd ag arivyddion buddugoliaeth gan virs. JIaysraor Williams, gwraig y maer, a chadeiriwyd ef vn iir/f-fardd, yu ol braint a defoll, gan iiwfa .vlfin, :1 CII wydfardd, gyellt sain udgorn, a'r seremoniau arfi-r 1 Traddodwyd anerchiadau barddonol i'r badlugwr gan Givitchmai, Clwydfardd, &c. Araeth Gymreig gan y Pareli, W. Hicks Owen:— Dywedodd f,)d y Sixis-calon yr liwn oedd yn euro vii iawn-yn hoffi gweled y Cymro yn llwyddo. Gellid gweled liyny trwy y croesaw yr oedd yr hen ddinas wedi ei roddi i'r Cymry oedd wedi talu yin- weliad a hi y diwrnod hwnw. Yr oeddynt wedi estyn allan "ddeheulaw cymdeithas" iddynt, Sylwodd hefyd nad oedd y Ifaith fod dyn yn Gymro yn sefyll ar ei ffordd i ymgodi yn y byd. Nid oedd yn rliaid myned yn mbell am enghraifft:—dyna yr anrliyd- c idus Faer, yr hwn oedd wedi lly wyddu mor dirion y diwrnod hwnw, a Mr. Williams y Banker (Treffos, ddau yn Ciymry ddau wedi cyrhaedd y sarJe uchaf yn en gwahanol alwedigaeth- au, Yr oedd yn cynghori y Cymry i ddysgu yr iaith Saesneg. ond nid i angljofio ein maci-iaith. Caent gystadlu yn deg a'r Saeson yn mhobgorchwyl, ac yr oedd ef yn ewyllysio llwyddiant a bendith i bob UI1 a wnai ei oreu, Iaith masnach oedd iaith y Sais-und iaith y galon ac iaith crefydd oedd iaith y Cymry (uehel gymm'cradwyaeth.) Can gan Llew Llwyfo. Dyfarniad gwobr o Jp. a thlws arian am y Cyn- lluu goreu o Fwtliyn Llafurwr-gwerth yr Adeil. ad i buldio bod dros 60p. Dim cyst idleuaeth. Dyfarniad gwobr o lp. 10s. am yr englyn goreu i Bont Grosvenor (Caer). Beirniaid, Clwydfardd a loan Cunllo. Goreu,- Llew Iliraethog. Inawd ar y Delyu deir-rhes, gan Alr. T. Griffith, ],laii'><er. Dyfarniad y wobr am y traetliawd Cytnraeg goreu ar Porwyr Cymru. Gwobr 25 gini. (Y mae 20 gin! o'r wobr uchod yn cael eu rlioddi gan Gyfeis- tt"ld(bd y Morwyr yn Runcorn, trwy y Fiirch. L. Ellis. lierniaid:—y Parchn. W. Ambrose, Porthmadog; W. Williams, Abertawe; a Samuel Davies, Llan- rliaiadr yn Moehnant. Goreu,—Parch. D. Griffith, Port Dinorwig. Dyfarnu gwobr o lOp. a thlws arian am y Cyn- llun goreu o Babeli yn Eisteddfod. Goreu,—Mr. Roberts, architect, Caer-yr hwn a arolygodd adeiladiad y babell yn yr hon y eynnelid yr Eisteddfod. Ymgystadleuaeth Gorawl ar "What Bells are those" (Brinley Biehards), Gwobr 1 Op. 10s., rhoddedig gan Thomas Savin, Ysw., Plastfynnon, Oroesoswallt. Beirniad, Henry Leslie, Ysw., Llundain. Goreu:—Merthyr Glee Party. Alawa Chydgan Genhediaetliol—" Hen WIad fy Nhadau "-y gynnalleidfit yn uno yn y chorus. Yr englyn buddugol i'r Anrliydeddus Faer W. Maysmor Williams, Ysw., Cacrileoti- Goludog wr a gwladgarol—a'i urdd 0 darddiad t'wysogol; Maer i Gaer—mur rhagorol, Mawr ei wertli heb ddim ar ol. Catwg, sef loan Machno. YR ARDDANGOSPA. Gvroaeth yr 1 sgnfenydd yr hysbysiad canlynol —Yn yr arddangosfa, rhoddwyd y wobr gyntaf, sef athodyn arian, i Mr. T. Hughe, asiedydd, North- gate, Caerlleon, am gist d'jerw hynatiaethol, wedi ei dierlio yn ardderchog rhoddwyd yr ail wobr, bath odyn hronze, i'r Mri. Humphreys a'n Cyf., Caernar- fon, am weithiau ardderchog mewn llechau, yn chimney pieccs, waskstaiuis, ,yc. Baruwyd fod y gwlaneni goreu yn cael eu dangos gan Mr. Price Jones, Drefreivydd y tweeds Cym- reig goreu gan Mr. John Jones, Dolgellau; a'r woolen goods a'r hosanau goreu gan Mr. W. Williams, Gynwyd. Y mae Mr. John Smith a Mr. Joseph Oakes, y icirniaid ar wlaneni, tweedsj frc., yn yr trddangosfa, | edi cynnyg 5p. o wobr am y tweeds goreu a ar. cdangosir y flwyddyn uesaf yn Eisteddfod Caer lyrddin. Cyflwynwyd diolchgarwch y cyfarfod i'r Maer yr hwn a gyflawnodd ei ran y'.i rliagorol-ac hefyd 'r arwcinwvr, Clwydfardd a Thalhaiarn—gydeg itliel gymmeradwyaeth. Cynilaliwyd eycghwdd artldcriihog yn yr bwyr, i DYDD GWENEB. Boreu lieddyw, am naw o'r gloch, eynnaliwyd eyf. arfod eyffredinol o'r tanysgrifwyr a cliyfeillion yr Eisteddfod, yn yr Ariandy Cynnilo, Yn absennol- deb y Parch. J. Griffiths, rector Castellnedd, cadeir- ydd y Cynghor, llywyddwyd gan y Parch. Ganghell- ydd Williams, yr is-gadeirvdd. Darllenodd yr ysgrifenydd, Rhydderch o F6n, grynhodeb o gyfrifon y Trysorydd, o'r 31ain o Hydref 1864, byd y 31ain o Ragfyr 1865, oddi wrth yr hyn y mae yn ymddangos fod y derbyniadau yn ystod yr amser crybwylledig yn 1678p. 2s. 4c. a'r treuliadau yn lilIp, 7s. Uc,-yn gadael y swm o 33p. 4s. 5c. yn ddyledus trysor- ydd. Cynnwysa y derbyniadau 471p, Us. IOe. o danysgrifiadau, a 1160p. 8s. JOe. am fynediad i Eisteddfod Abcrystwyth y flwyddyn ddiwcddaf. O'r swm a wariwyd, yr oedd 399p. Is. I c. ar gyfrif Eisteddfod Llandudno, a 1312p. 5s. 6c. ar gyfrifEis- teddfod Aberystwyth. Dywedai yr ysgrifenydd nad oedd efe mewn cyfleusdra i allu hysbysu sefyllfa pethau am y flwyddyn hoo. Hyd y pryd liwnw, ymddangosai yn bur addawol. Yr oeddynt wedi derbyn uwchlaw 400p. ddydd Iau. Ar gynnyg- iady cadeirydd, mabwysiadwyd yr adroddiad_o'rcyf- rif, a gorcbymynwyd iddo gael ei argrapliu a'i gy- hoeddi. Dywedodd y cadeirydd ei bod yn arferiad y naill flwyddyn ar ol y llall i ail ethol y pwyllgor, end fod y rhestr yn cynnwys enwau rhai personau na ddarfu iddynt erioed bresennoli eu hunain, ac ereill nad ydynt erioed wedi talu eu tanysgrifladau; ac yr oedd efe yn meddwl ei bod yn bryd i adolygu y rhestr. Dywedodd yr ysgrifenydd fod llawer o'r bonedd- IglOtt ag y uyieiliuau r l.:ut::u)'uu 'H)'JJI,I \nu.n\;>u.U<4J. yn ystyried fod yr Eisteddfod yn hytraeh yn eu riylcd liwy, gan eu bod wedi ei gwasanaetbau am lawer o liynyddoedd fel beirniaid, ac wedi gwario arian mawr wrth bresenuoli eu hunain yziycyfarfod- ydd; ac felly ei bod braidd yn galed i alw am iddynt Uwy danysgriflo. Ar awgrymiad Mr. Owen, ap- pwyntiwyd y boneddigion hyn yn aelodau anrliyd- ediius, ar gyfrif <u gwasanaeth ilenyddol a swydd- ogol. Cafodd y gweddill o'r pwyllgor eu hail ethol. °Etholwyd y boneddigion caulynol ar y cynghor am v flwyddyn d(lyfodol:- Y Parch. J. Griffiths, ppriglor Castellnedd; John GdBth (Golwbyid); D. Griffith (Clwydfardd), Din- bveh; Parch. W -loiifs (Nlyfyr Mon), Parsondy, L!anend;wyn; William Jones, Llwyn y groes, sir Abef tviti; E.Jones,64,Camden street,I3irllliugham; J. Ambrose Lloyd, Rhyl; T. O. Morgan, Abery twytli; Hugh Owen, Llundain; Brinley Richards, Llundain; R Roberts, Royal Bank Buildings, Liverpool; Parch. W. Roberts (Nefydd), Blaenau, Mynwy; John Thomas (Pencerdd Gwalia), Llundain; Oanghe'Jydd Wiliiams, Llanfairynghornwy; P. Mostyn Williams, Manchester; John Thomas, Caerfyrddin; a phump o foneddigion ereill, i gael eu hetliol gan bwyllgor lIeol Caerfyr, ,din, 1 Dywedodd Mr Owen fod trefniadau yr Arddangos- iad o Ddiwydrwydd a Chfelfyddyd ac Adran Gwydd- oniaeth Gymdeithasol, hyd yma wedi cael eu dwyn ynmlaen gan y boneddwyr liyny a welent yn dda eu I cymmeryd mewn Haw; end ei bod yn llawn bryd pennodi daujfoneddwr i gymineryd gofal yr adran- au hyn YlI swyddogo!. Yr oedd efe yn eynnyg fod y cadeirydd, yr hwn a ddechreuodd yr,arddangosfa, yn llywyddu yr adran bono. Eiliwyd ef gan y garch. W. Jones, a chariwyd ef yn unfrydol. Dywedodd y cadeirydd mai y rhesymau a'i tuedd- asant ef i dde, lireu yr ardd mgosfa yiv y rhai canlyn- 01:-Y1 oedd ei^gydwladwyr yn caeleugwawdio gan rai o'r prit newyddia iuron feI rh"i amddifaid o un- rhyw deilyngdod pa bynag ae yn liollol annlieilwng o ennill sylw cyhoeddus. Yr oedd efe yn credu nad oedd ei gydwladwyr yn haeddu y fath ddirmyg, ac am hyny efe a benderfynodd wneyd yradreoh i osod a flaen y cyhoedd gasgliad o gynnyrchion athrylith a diwydrwydd Cymru; yr hyn a ddangosai tu liwnt i bob dadl eu bod yn feddianuol ar dalcut a medr o'r radd uchaf. Yr oedd efe yn awyddus i brofi i'r byd fod Cymru wedi cynnyrchu celfyddydwyr nad oeddynt yn ail i neb yn main y cylioedd; ac yr oedd efe yn teimlo hyfrydwch dirfawr wrth ddwyn ger broil rai o gynnyrchion athrylith Richard Wilson, celfyddydwr o deilyngdod tra uchel, a'r hwn a fydd- ai yn enwog fel y cyfryw tra y parheid i fawrygu gwir dalent a gallu. Yr oedd efe hefyd yn awydd- us sin i'r byd gad gweled fod Cymru hyd yn oed yn y dyddiau hyn yn fedoiannol ar gelfyddydwyr o enwogrwydd uehel; ac yr oedd efe wedi bod yn aUu- og i osod o flaen y cyhoedd rai o ddarluniau Mr. Parry Williams, y rhai a ystyrid gan feirniaid cyjiaddas yn mysg y giveitlliati eelfyddydol rhagoraf a gynnyrehwyd yn Lloegr. Yr oedd efe hefyd wedi cael yr hyfrydwoh o osod yn yr arddangosftl rai o ddarluniau ei gyfaill, Mr. Bristoke, y rhai acnnillent ganmoliaeth i unrhyw arlunydd. Gan hyny, yr oedd efe yn gobeithio nad oedd yr arddangosfa wedi troi allan yn fethiant; a byddai iddo ef deimlo yn falch, os gwnelai y cyhoedd, ar ol talu ymweliad âhi, fèdd. wl yn uwcli o Gymru. Yr oedd efe wedi talu ym- weliad a'r arddangosfa y dydd o'r blaen, gyda dau fasnachydd oedd wedi bod mewn masnach am 40 mlynedd, a dywedasant nad oeddynt hwy yn gwy- bod o'r blaen fod y fath bethau yn cael eu gwneuth- ur gan geltyddyd dyn ag a welsant yn yr arddangos- fa; felly, yr oedd efe yn meddwl nad oedd efe wedi mtthu yn liollol yn y gwaith oedd ganddo mewn golwg, o ddyrchafu ei whld, a gwneuthur talentau ei gydwladwyr yn fwy adnabyddus (cymmeradwy- aeth). Cafodd Mr. Hugh Owen ei ethol yn unfrydol yn llywydd o Adran Gwyddoniaeth Gymdeithasol. Darllenodd y eadeirydd lythyr oddi wrth Mr. Banting, Liundain, yn cynnwys cheque am 50p., yrl arian l w defnyddio fel y canlyn:- 20p. am y gan oreu, heb fod dros ddeg ar hugain 0 linellau, gan Gymro neu Gymraes, i'w benderfynu yn yr Eisteddfod nesaf; 20p. am y dernyn cerddor- 01 goreu, cyfaddas i eiriau y gan a fernir yn oreu gan Gymro nell Gymraes, i'w benderfynu yn yr Eisteddfod ar ol y nesaf; lOp. tuag at y draul o'u cvlioeddi, gyda geiriau] Cymrasg neu Saesmg. Yr elw deilliedig oddi wrth y gwerthiant i gael ei roddi at yr Ysgol Elusengar Gymreig yn Ashford, Middle- sex. Cvfiw-TOwyd diolchgarwch diffuant y cy&rfod i Mr. Banti>1g am ei rodd haelionus a darllenwyd y llythyr gyd: cliymmeradwyaeth yn ngliyfcrfod boreu ddydd hu.  S?l?odfl y cadeirydd !ythyr oddi ?th A. J. Jolines, Ysw., yn hysbysu ei fod ef yn dyblii ci gyf-I rati ef tua-r at y wobr am y traethawa gcreu ar Ddeclireuad Uencdl y Saeson," yr hyn a wnelai ei gyfran ef yn 100 gini, at yr lisp y chwan- cgodd y pwyllffor y swm o 50 gini. Uymunai hefyd i'w enw gael ei roddi i lawr fel tanysgriliwr blyn. yddol o 51" t\lag at yr Eisteddfod. I Pasiwyd diolchgarwch gwresog í Mr. Jolines am ei haelioni, Cwynai Dr. Nicholas, er fod y pwngc hwn wedi bod ger bron yr Eisteddfod am ddwy flynedd olynol, nad oedd unfeirniadaeth wedi cael ei darllen ar y eyfansoddiadau y naill dro na'r llall. Yr oedd yn deb- ygol fod rhai o'r cyfansoddwyr yn brosennol yn yr Eisteddfod, ae y buasai yn dda ganddynt gael clywed barn y beirniad. Nid oedd dim ond un beirniad ar bwnge nior bwysig; ae etto, nid oedd un gair wedi cael ei wneyd yn hysbys, mewn ffordd o feirniadaeth, fel ag i fod yn gyfarwyddyd i gyfansoddwyr dyfod- ol. Yr oedd lliaws o gyfansoddiadau wedi cael eu lianfon i mewn y ddau dro i'r gystadleuaeth; yr hyn a ddaogosai yn eglur fod graddau helaeth o fYlvyd Ilenyddol yn y Dywysogaeth, ae yn Lloegr hefyd, yn mysg dynion a deimlant ddyddordebyn yr Eisteddfod; ac a oeddynt hwy i gredu mewn gwirionedd nad oedd dyn yn Nghymru na Lloegr yn alluog i gyfansoddi traethawd ar y testyn, gwerth can gini-a oeddynt hwy i gredu nad oedd traethawd o'r fath wedi ei an- fon i mewn yn barod ? Yr oedd un o'r traethodau a fu yn y gystadleuaeth wedi cael ei gyhoeddi; ac yr oedd rhai o brif gyhoeddiadau Ilenyddol y dydd wedi ei osod allan fel cyfansoddiad o'r radd uchaf, ac yn rliagori ar ddim o'r fath a gynnyrchodd yr Eistedd- fod erioed. Yr oedd trefniadau wedi cael eu gwneyd tuag at gyhoeddi un neu ddau ereill; ac yr oedd efe yn dyrnuno cael gwybod a oedd hi yn deg tuag at y dynion a gyhoeddent y traethodau ar eu eyst eu liun- aii), fod cyfansoddwyr dyfodot yn cael mantais. eu hymchwiliadau hwy, lie fe allai ennill y v/obr? Dywedodd Mr. Brinley Richards, os oedd awdwyr traethodau yn dymuno eu eyboeddi, nad oedd gan y pwyllgor ddim byd i wneyd i'r peth. Amcan IIIr. Jo lines oedd cael traethawd gwirioneddol dda ar y pwngej ac yr oedd y beirniad yn barnu, ac yr oeddynt, yn rhwym a'j gefnogi, iiad oedd un cyfansoddiad teilwng o'r wobr wedi ei dderbyn. Nis gallai y pwyllgor rwystro ymgeiswyr aflwyddianmis 1 gy- hocddi eu traethodau, ac nis gallent rwystro ymgeis- wyr dyfodol i wneyd defnydd o bob peth o fewn eu' cyrhaedd. Cynnygiodd Dr. Nicholas fod y pwyllgor i ail ys- tyried pWllgC y traethawd can gini, a chydymgyng- liori a Mr. Johnes ynghylch cynnyg y wobr am y tr.1C hawd goreu ar ryw bwngc arall. Ond wedi ycliydig siarad yn mliellach, efe a alw- odd y cynnyg yn ol; a gadawyd y mater. Wedi cyflwyno diolchgarwch i wahanol bersonau, terfynwyd y cyfarfod. I "Y MEhSIAH," Am 12 o'r gloch, petliormiwy-1 y Meösih" yn y babeli, yr hon oedd wedi ei gorJsnwi g,n gynnulleid- fa barclius, yu cynnwys dros chwe mil o bobl. Y prIf gerddorion a gymnieros .nt rAn yn y gwaith oedd Y rhai caulynol:—Miss Edith Wynne, (soprano), Miss Kate Wynne (contratto), Mr. W. H. Cammiogs, (tenor) a Mr. Lewis) Thomas (bass). Arweindyd Mr. Leslie. Colodd Mr. L. Thomas dderbyniad acarferol o frwd- fydjg, 8e aeth drwy ei waith yn rhagorol. Yr oedd yr offerynolwyr yn cael eu gwneyd i fyoy orai (Ieth- oledig o'r Philharmonic Society, Liverpool; a'r corau oeddynt, Cor Undebol Birkenhead, a'i Chester Phil- harmonic Society yr oedd y berorfa (orchestra) yn eynnwvs, rhwng y ewbl, tua dan cant o dfedi. Aed trwy y gWiiith yn gampas, a dangosodd amryw o'r 1 erfformwyr fedrusrwydd neillduol. Dygwya gwaith y pedwar diwrnod i derfyn, drwy gynnal cynguerdd mawreddog yn y babeli, am 6 o'r gloch y prydnawn, yn yr hwn y eanodd y prif ger- ddorion a gymmeiasaut ran yn tahertformiad y I Messiah,"

[No title]

I(ODDI WRTIl ein Coi-IEBYDD…