Baner ac Amserau Cymru

BUDDUGOLIAETHAU CELFYDDYD. Y mae cofnodi gorchestion celfyddyd bob amser yn hyfryd genym; ac yn fwy felly o lawer pan y bydd celfyddyd wedi bod ar ei heithaf yn dwyn allan o'r tywyllwch dudew rvw wybodaeth neu ddyfeisiau ymarferol newydilion, ac wedi llwyddo yn yr ymdrech. [Tn 0 ochestion penaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg oedd cael allan a pherffeithio yr electric telegraph-un arall oedd gosod rhaff fawr 18CG i lawr yn y dyfnder yn llwydd- iannus, a dwyn Prydain Fawr ac America 0 fewn cyrhaedd lleisiau dystaw cyfrinachol eu gilydd-a ehyflawnwyd un arall o orchestion y ganrif hon ar y dydd cyntaf o'r mis hwn, a liyma lii:—Mae rhaff bellebrol Mor y Werydd, yr hon a soddwyd i lawr y flwyddyn ddiweddaf wedi ei chodi o'r dyfnder mawr, ei phen wedi oi cliyssylltu a. darn oedd yn y Great Eastern, a'r cwbl wedi ei osod i lawr yn llwyddiannus. Felly, y mae genym yn awr ddau gyfrwng o trymmundeb rhwng y wlad hon ac America; ac yn ol pob tebygolrwydd caiff y naill a'r Hall ddigon o waith. Yn wir, er fod y rhaff gyntaf a gwblhawyd yn gweithio yn ddibaid ddydd a nos, Sul, gwyl, a gwaith," yr oedd yn methu dyfod i ben fig anfon y cenadwr- iaethau masnachol" a roddwyd iddi i'w tros- glwyddo rhwng y ddwy wlad; ac yr oedd y "newyddion" yn cael eu cau allan bron yn gwbl; ond bellach, wedi cael y ddwy raff i weithredu, dichon y ceir gwellhad yn hyn. Profwyd yn yr ymgais cyntaf a wnaed i osod rhaff bellebrol i lawr, ei bod yn bossibl sefydlu cymmundeb trydanol rhwng Ewrop ac America; ond nis gwyddid yn sicr a ellid O? yfnder mawr. codi pen rhaff doredig o'r dyfnder mawr. Ond erbyn hyn, y mae pob ammheuaeth ar y pen yma wedi ei chwalu. Y mae cyfodiad rhaff drydanol I860 yn dangos yn eglur fod y gelfyddyd o osod rhaffau trydanol i lawr wedi cyrhaedd y fath berffeithrwydd fel nad oes un pwys 111 awr mewn unrhyw ddamwain a ddygwydd iddynt; ac y gellir, ond darparu offerynau priodol, godi rhaffau trydanol o'r dyfnder mwyaf, a'u hadgyweirio, pa bryd bynag y dygwydda rhyw niwed iddynt. Y mae llawer o ryfeddodau yn perthyn i'r telegraph a thrydaniaeth (electricity) na wyr llawer o'n darllenwyr ddim am danynt. Un o honynt yw hyn :-pe y torai y rhaff ar y tir, neu yn ngwaelod y mor, yn rhywle, mewn unrhyw bellder o'r swyddfa a'r hon y mae yn gyssylltiedig, y mae y trydanwyr celfydd yn gallu sicrhau i fanylrwydd mawr pa Ie y bydd y drwg—pa mor bell o'r swyddfa, bron i'r filltir, y dygwyddodd yr anffawd, yn ddioed wedi iddo ddygwydd: a gall y morwyr fyned yn umongyrchol i'r man a nodir, a gall y peiriannwyr hefyd godi y rhaff o'r dyfnder- oedd mwyaf. Eglurir a phrofir y ffeithiau rhyfeddol hyn drwy y dygwyddiadau diweddar sydd ger bron y cyhoedd. Pan dorodd y rhaff, y llynedd, yr oedd o ddeutu 1,040 o filltiroedd o honi wedi eu gosod i lawr. Pany cofir fod y ddamwain wedi dygwydd mewn dyfnder o dair milltir yn mron, fe ellir yn hawdd ddychymmygu mai nid gorchwyl cyffredin oedd cael gafael ar ei phen yn y fath le, a'i chodi i'r wyneb. Llwyddwyd i gael gafael ynddi ddwy waith neu dair y llynedd; ond, fel y gwyddys, fe ddinystriwyd yr offerynau a ddefnyddid i'w chodi gan bwysau aruthrol y rhaff; a bu raid i'r Great Eastern ddychwelyd, gan ei gadael idrngaredel Môr y Werydd. Ond eleni,gwnaed pob peth a allasai doethineb ddynol ei ddy- feisio er ei chodi. Gwnaed rhaifau hynod o gryfion, lluniwyd bachau o ffurf neillduol i'w rhoddi wrthynt, a rhoddwyd offerynau cryfion ar fyrddau y llestri oedd i bysgotta am y rhaff golledig. Wedicwblhau yn Uwyddiannus y gorchwyl mawr o osod i lawr y rhafl sydd yn gweithredu yn bresennol, dychwelasant yn ol i bysgotta am raff 1865. Et- fod y swyddogion yn meddu ffydd gref y llwyddent igyrhaedd eu hamean, teimlent er hyny bryder nid bychan. Gan eu bod yn gwybod hydred a lledred y man lie y torodd y rhaff, daethant o hyd iddo yn rliwydd ac ar y lOfed o Awst, cafodd yr Albany a'r Terrible hyd i ben y rhaff mewn ychydig. iawn o amser; ond tor- odd y gadwen, ac ymlithrodd y lysywen fawr o ddwylaw y dynion, a disgynodd i'w gwely blaenorol! Ar y 12fed, daeth y Great Eastern a'r 3feclwayPr lie, adechreuasant hwvthauym- barotoi i gymmeryd rhan yn yr anturiaeth. Am ddeuddeg o'r gloch nos Fercher, y 15fed, 1 cododd y Great Eastern y rhaff 500 gwrhyd, neu yn agos i chwarter yr uchder; end collodd hi drachefn trwy i'r gad wen dori fel o'r blaen Am 2 o'r gloch y boreu, cododd y Great Eastern^hi drachefn i'r wyneb: a phan oedd- ynt yn dechreu ei dwyn ar y bwrdd, ysgub- wyd hi ymaith drachefn gan nerth aruthrol y tonau t. Er fod aflwyddiant eu hymdrechion fel hyn, y naill dro ar ol y llall, yn profi eu hamynedd hyd yr eithaf, etto ni theimlai neb un duedd i roddi yr ymdrechfa i fyny. Gan eu bod wedi ei chodi i'r wyneb gynnifer o weitliiau, credent er cwbl y byddent yn fudd. ugoliaethus yn y diwedd. Ar y 19eg, cafodd y Great Eastern afael ynddi y drydedd waith a'r un diwrnod, cafodd yr Albany hefyd afael ynddi yn lies i'r gorllewin, ond torwyd hi felly yr oedd yr holl waith i'w gyflawni dros- odd draehefn. Ar hyn, gorphwysasant am rai dyddiau ond ar y 2Gain, llwyddodd y Medway i gael gafael arni drachefn, a chododd hi 1000 gwrhyd; ond torodd y bach gan mor fawr oedd y mor. Yn mhen chwech awr ar ol hyny, cododd yr Albany hi i'r wyneb, ond collodd hi yn fuan. Ar y 27ain a'r 29ain, cylfyrddasant a hi. Ond ar ddydd Sadwrn, y dydd! cyntaf o Fedi, wedi ymdrech dyfal, dygodd y Great Eastern hi ar ei bwrdd! a rhedwyd y rhaff am rai milldiroedd dros fwrdd y llestr er cael pob sicrwydd eu bod yn gwneyd y cyssylltiad mewn. darn iach, nad oedd y bachau o'r llongau ddim wedi ei niw- eidio. Dranoeth cyssylltwyd pen y rhaff a'r gweddill o raff y llynedd oedd ar fwrdd y Great Eastern-eyssylltwyd yr hen gariadon â'u gilydd mewn "glân briodas eilwaith, ac anfouwyd y genadwri ganlynol ar hyd-ddi :— Canning at Glass. "Y mae yn ada iawn genyf gael siarad a. chwi trwy raff 1865." Yn awr, y mae wedi ei chwbl osod i lawr hyd Newfoundland; ac ymddengys ei bodyn gweithio yn llawn mor effeithiol a rhaff 1866. Y mae hyn yn destyn llawenydd nid bychan, nid yn unig i'r cyfarwyddwyr a'r rhanddal- wyr, ond i'r byd yn gyffredinol; gan pe y dygwyddai rhywbeth i un o'r ddwy raff, y ceid gwasanaeth y llall tra y byddid yn ei hadgyweirio. Un fantais arall a sicrheir drwy ail raff yw hyn:—y mae y cyfarwyddwyr wedi dyfod i'r penderfyniad o anfon cenad- wriaethau am banner y prisiau presennol. Mewn cyssylltiad a. hyn, dymunem ddyw- edyd fod y parotoadau at osod rhaff bellebrol arall rhwng Prydain ac America-sef trwy ogleddbarth Ysgotland ac Iceland i Labrador ac oddi yno i'r Unol Daleithiau—yn myned yn mlaen yn brysur. Y mac y cwmpeini wedi ei ffurfio, llwybr y llinell 'y ewinpeini chwilio, y gwaith wedi ei osod, a'r rhaff i gael ei dechreu yn ddioed. Yn ol y cyttun- deb, gorphenir hi erbyn diwedd mis Mehefin, agosodir hi i lawr yn mis Gorphenaf neu ddechreu Awst y flwyddyn nesaf; ac os try yr anturiaeth hon allan yn Uwyddiannus, bydd tair ffordd 0 gymmundeb yn agored rhwng Ewrop ac America. :-a phwy a all ddychymmygu am y dylanwad nerthol a deimla'r byd oddi wrth ddygiad Prydain ac America i undeb mor agos au gilydd

Yr oedd Vr. Canr.mg ar iwratt y In eat batten* I a.Mr.Gtassynybwthynyn?a.?utiaynyr I werddon,

OYMDEITHASFA CHWARTEROL Y METHODISTIAID CALFINAIDD YN NGHAERNAKFON. LLYWYDD-Y Parch. John Parry, -Bala.I Cynnaliodd y Methodistiaid Calfinaidd en Cymmaufa Chwarterol yn nhref Caernarfolll ar y 4ydd, 5ed, a'r God o'r mis hwn, Yr oedd y tywydd yn dra anffafriol; o blegid yr oedd yn gwlawio yn drwm ar hyd yr holl amser, oddi eithr yr ychydig seibiant a gaf- wyd boreu ddydd Iau, pryd y traddodwyd un bregeth hyiiod o nerthol ar y macs gan y Parch. O. Thomas, Liverpool. Dechreuwyd pregethu yno y prydnawn, ond wedi llefaru am o ddeutu deng munyd neu chwarter awr, disgynodd y fath lifeiriant 0 wlaw fel y bu raid i'r pregethwr—y Parch. D. Charles, B.A., A bercarn-roddi heibio; ac ymwasgarodd y dorf fawr i'r gwahanol gapelydd, oddi eithr y rhai oeddynt mor ffodus a bod 0 dan gysgod ar yr esgynloriau eang a'r wageni, y rhai a arosasant yno i wrandaw pregeth fer—ond hynod o rymus ac effeitliiol-gan y Parch. J. Ogwen Jones, Liverpool. Gan ei bod wedi gwlawio cymmaint yn ystod y ddau ddiwrnod blaeno t-ol, a'r ffurfafen yn parbau i ymddangos mor fygythiol, a'r cae mor wlyb o dan draed, barnwyd mai annoeth oedd meddwl parhau y moddion o gwbl yn yr awyr agored. Clyw- som un brawd yn dyweyd mai dyma'r Gym- manfa gyntaf yn Nghaernarfon y methwyd pregethu allan ynddi er ys dwy flynedd ar bymtheg ar hugain, pryd y lluddiwyd yr en- wog a'r anfarwol John Elias i fyned yn mlaen gyda'i bregeth gan wlaw trwm. Modd bynag, cafwyd pregethau gwir dda a llewyrchus yn y gwahanol gapelydd; ac nid ydym yn cofio i ni erioed weled gwell gwrandaw. Dangos- odd pobl Caernarfon, o bob enwad, y tro hwn fel bob amser, garedigrwydd anghyffredin tuag at y lliaws dyeithriaid oeddynt wedi ymgyn- null ynghyd. Drwg genym hysbysu fod damwain ofidus ac angeuol wedi cymmeryd lie mewn cyssyllt- iad a'r Gymmanfa hon. G\Î'yr ein darllenwyr fod ffordd haiarn wedi ei gorphen, aa ar gael ei hagor, rhwng Caernarfon a Phorthmadog. Er mwyn rhoddi cyfleusdra i bobl fyned i'r Gymmanfa, bu Mr. Savin mor garedig a gadael i'r cerbydau redeg arni am y diwrnod am brisiau hynod 0 isel; ac ni chymmerodd dim llai na chwe chant o bobl fantais ar y cyfleusdra, a chyrhaeddasant i'r dref boreu ddydd Iau yn brydlawn a chysurus. Rhwng chwech a saith o'r gloch yn yr hwyr, cy- chwynodd y tren o orsaf Caernarfon; ond yn ffodus, digwyddodd [fod llawer o'r hwyr- frydigion diofal ar ol. Modd bynag, pan oedd y trcin yn agos i orsaf Glandwyfacb, aeth y peiriant oddi ar y rheil, drylliwyd amryw o'r cerbydau yn cbwilfriw, a lladdwyd pump o bersonau yn y fan-dau ddyn, a thair o ferched, a chlwyfwyd nifer mawr; a ba un o'r elwyfedigion farw ar ol hyny! Daeth pedwar o feddygon yno yn ddioed, a rhodd- asant bob help ac ymgeledd a allent i'r tru- einiaid anffodus oeddynt wedi eu niweidio. Y mae y dygwyddiad galarus hwn wedi taflu yr holl wlad i brudd-der mawr. Pa beth a'i hachosodd, ni wyddys yn sicr; ond taenir y gair fod rliyw ddyhiryn neu ddyhirod dryg- ionus wedi gwneyd rhywbeth i un o'r points, drwy yr hyn y gyrwyd y tren i'r turn out. Ereill a ddywedant mai y niwed a dderbyn- iodd y ffordd gan y dyfroedd a'i hachosodd. Ond gan y cynnelir trengholiad ar y cyrph, ceir gwybodaeth fanylach etto ar y mater. Dydd Mawrth, cyfarfyddodd y Cyfeistedd- fod i drafod gwahanol taterion perthynol i'r enwad, ac i barotoi cynnygion i'w cyflwyno i ystyriaeth a barn y Gymdeithasfa. DYDD MERCHER. Am 10 o'r gloch, ymgyfarfyddodd y pregethwyr a'r diaconiaid ar wtban-y cyntaf yn nghapel Modah, a'r olaf yn Salem, capel hardd perthynol i'r Annibynwvr. Am 2 o'r gloch, cynnaliwyd eyfnrfod o'r pregeth- wyr a'r diacou aid yn ughapel Moriah, I. Hysbyswyti y eyi,nelir y Gymdeithasfa Chwar terol ndsat yn y VVyddgrus, Rhagfyr 4ydd, 5,'ù, a'r 6vd. Cyfeisteddiod y liymdeithasfi i gYfarfOd am 2 o'r pr)dnawii d?iyd?t M¡¡wrth, y 4yild. Cywde tiJaHa ChwarteroJ nesat y Deheudir i'w chynnal yn Dyfynog, yn sir Frychciniog, ar y 3YQd a'r 4ydd 0 Ilydref. Erfynir.dd y Parch. E. Williams, Dyfynog, ar siroedd y Gogledd wneyd fel arfer trwy anfon eweinidogion i'w Cymdeithasfa. Y siroedd svdd i anfon ydynt Caernarfon a Dinbych, Dy- wedwvd fo,l y flaenaf wedi pennodi y Parch. Josiah Thl)ma, M. A., Bangor, a'r Parch. David Roberts, Dwygyfylchi. Nid oedd yr olaf wedi penoodi neb; ond dvmnnodd y brodyr ° sir Ddinbych oedd yn bresennol ar y Parch. Griffith Parry, 0 Lanrwst, i fyned yno. II. Dfrbvniwyd 0 Gyfeisteddfod y Diaconiaid grertadwri i'r pwrpas hwo:-1. Yo ngwyneb eu bod yn ofni fod llawer a ieuengciyd yn cael eu derbyn at Swper yr Arglwydd heb feddn gwybodaeth gywir am natur a dyben yr ordinhad, yn gyetal ag am athrawiaethau crefydd, eu bod yn barnu y byddai yn ddymunol i'r swyddogion eglwyeig gynnal cyferfod pennodol gyda'r bobl ieuaingc ar eu penau eu hun- ain, i'w liegwyddori a'u haddysga, a thalu mwy a sylw iddynt yn yr esjlwysi. 2. Eu bod yn dymuno galw sylw y gymdeithasfa at Ddirwest. DyvredoM Mr. Thomas Lewis, Bangor, fod lie i ofni nad oedd ieuengctyd yn meddu y wybodaeth angenrlieidiol am ordinhad Swper yr Arglwydd- eu bod yn cael profion mynych o'u hanwybadacth ar y pwngc hwn, yn gystal ag ar byagciau crefyddol ereill—a'i fod ef a'i frodyr yn y Cyfeisteddfod yn teimlo fod yr hyn a gynnygid ganddynt yn wir deii- wng a sylw y Gymdeithasfa; ac yn barnu y byddai cael cyfarfod a'r bobl ieuaingc eyn eu derbyn at yr ordinhad yn foddion effeithiol i ddiwygiti) y drwg y cwynid rhagddo. Yr oeddyot yo meddwl hefyd y byddai yn fuddiol talu mwy a sylw i'r ieuengctydyn yr eglwysi yn gyffredinol. Crybwyllodd y lly wydd fod y Pabyddion yn rhoddi pwys arbenig ar y "cymmundeb cyntaf"-eu bod yn rhoddi derbyniad ffurfiol i'r plant, ae yn cymmeryd llawer iawn 0 drafferth gyda hwynt; a bod eu sel a'u gofal yn hyn yn deilwng a gael ei efelychu gan enwadau crefyddol y Dywysogaeth. Teimlai y Parch. H. Rees fod y pwnge yn wir deilwng a sylw, yn enwedig yn y dyddiau hyn. Ofnai nad oeddynt fel corph 0 bobl yn dangos digon a ofal am y bobl ieuaingc, nac yn gwneyd digon o ymdrech i ddal eu gafael yuddynt. Yr oeddynt yn awr yn eu meddiant, a gobeithiai y byddent yn ddi- gon doeth a gwyliadwrus i ddal eu gafael ynddynt. Yr oedd y Pabyddion, fel yr oedd yn hysbys iddynt, wedi agor ysgolion dyddiol yn Jfghymru, ac yn gwneyd ymdreeli anghyifredin i gael plant 0 dan eu haddysg; ac yr oedd yn ddrwg ganddo ddyweyd eu bod yn Uwyddo i raddau goiidus. Do. iawn oedd cad pregeth gan y gvvr dieithr; ond dymunai arnynt gofo mai llafur gwastadol a chymmydogaethol oedd y moddion edeithiolaf i gadw y plant yn eu meddiant. Adroddodd Yagrifenydd y Gymdeithasfa sylw a eiddo y divpeddar Barch. W. Roberts, Amlwch, i'r pwrpas hwn:—Na wnai y diaconiaid er dim fcdyddio plentyn. Ystyrient mal gwaith diirifol oedd hyny, perthynol i'r swyddogaeth uehaf yn eglwys DdUl". Ond wedi i'r plentyn hwnw a fedyddiwyd ddyfod i eedran, ac oddi ar ddirnadaeth a theimlad crefyddol ymgynnyg yn gyflawn aelod eglwysig, pryd yr oedd iawn hwylio ei gerddediad, a'i gyfarwyddo yn ddyladwy at fawredd a rhwymedigaethau y broffes Gristionogol yn bethau o'r pwys mwyaf-yr oedd y diaconiaid eu hunain, ysgatfydd, yn ymgymmeryd a'r gorchwyl hwnw, heb alw am help y rhai sydd wrth eu swydd i "beeni yn y gair a'r athraiviaeth." Dylid dangos yn ymarferol fod arbenigrwydd neill- duol mewn derbyniad at Swper yr Arglwydd, yr hyn sydd dderbyniad i bob braint a cliyfrifoldeb eglwysig. Dylai yr eglwys yn ei holl swy.idogaethau, ae felly yu ddiau yn swyddy weinidogaeth, fod yn bresennol ar y cyfryw achlysur; ac yr oedd y diflyg 0 hyn yn un achos o'r liyn yr ofnid o'i herwydd yn y genadwri dan sylw. Ystyriai y Parch. Owen Thomas fod llawer iawn a eisieu y peth yr oedd penderfyniad y diaconiaid yn cyfeirio ato. Yr oedd llawer oeddynt wedi eu derbyn at fwrdd yr Arglwydd yn dangos anwybod- aeth am elfenau cyntaf egwyddorion crefydd. Hyderai y cymmerid yr awgrymiad i fyny gyda golwg ar gynnal cyfarfodydd arbenig i ymddiddaa à, ac i egwyddori y rhai y bwriedid eu derbyn. Yr oedd yr Eglwys Rytid, yn gystal a'r Hen Eglwys, yn iTsgotiand yn rhoddi pwys arbenig ar hyn. jNid oeddynt hwy yn arfer derbyn neb at fwrdd yr Ar- glwydd heb eu holi yn fanwl am eu gwybodaeth grefyddol, yn gystal ag am natur a dyben yr ordin- tiad. Nid oeddynt hwy yn arfer rhoddi yr elfenau i bersonau nad oeddynt yn meddu y wybodaeth angenrheidiol. Yr oedd efe yn meddwl y dylid rhoddi mwy a arbenigrwydd i'r derbyniad cyntaf. Ofnai fod eu dull a dderbyn yn gwneyd proffcs 0 grefydd yn beth dibwys, ac yn gadael a> graph ddrwg ar feddyliau yr eglwysi, yn enweaig ieuengctyd. Yn nesaf. gwnaetli amryw a frodyr sylwadau ar Ddirwest. Teimlid fod cynnydd dychrynllyd meddw- did yn Nghymru yn y dyddiau byn, ynghyd a'r ffaith [\11.1 y cholera yn ein gw ad, ae yn gyffredin yn tori meddwon i awr 0 fiaeu neb arall, yn galw arnom i iueitro gyda'r aelioa dirwestol. Sylwyd fod Jlawer iawn 0 bobl ieuaingc oeddynt wedi eu magu yn gref- yddol yn >ghyinru, ar olmyned idrefjdd Lloegr, yn "olh eu crefydd, yn dinystrio eu cymmeriad, ac yn andwyo eu hun ia am eu hoes, trwy yuiollwng i yiiiaxier a diod.ydd meddwol. Syhvai lr. ilias, Tie'r gof, ar y niwed 0 dori yr ardystiact dirwestol, a'r angenrhcidrwydd i swydd- ngioii yr eglwysi fod yn ddirwestwjr fiyddlawn a selog, jjywedodd Mr. Lloyd, 0 Lundain, ei fod ef yn hen I'iirweitwr— yr hynar, hwyrach. oedd yn y lie; a'i ioi ef wedi cael nianteision helaeth i wybod am uiwed y diodidd medawol, ac wedi treulio :lawer ° uiisL-r i chwilio i'w natur: ac nis gallai lain i.adgan fod y drygau a gyauyrchir ganddynt yn ddychryr.j