Baner ac Amserau Cymru

Y PWYLLGOR SENEDDOL AR ADDYSG. HUGH OWEN, Yew., LLUNDAIN. Eb,ill¡:JeJ, 1866. 2805. Mr.'Brllce -.CI.l\;ychwi ywl'l'ít YsgMcn)uu pwr(ld y TIodien, onidc ? IS.. 2S06 Ac a ydych chwi er's Dawer o ay"y?„ wedicymmeryddy.UordebmawrmewB addysg ?jn ?"' A?-dS chwi gysta, ady?cyd pa be.h I a wnaethoch yn y tfordd hono F-Cyn y n'vyddyn 18i3 iiid oed i braidd ddim un YSAol Frytana.dd yn Nsofledd '1a Deheubarth Cymru; a chan iod gecyf gytlensdrll i wvbod :uny graddaa ag yr oedd y Hyw- cdMet!) yn cynnorthwyo addysg yn Uoegr, tam1\ odd i iy meddwl y bu"sai sefydlu Ysgoiion Brytsn- aid<t,y"cyf.ittoM amgytchiadau neiDduo) y wlad, yn fsntais fawr i Gymru. Mewa caBlymad i hyn. ar y 26Mn o Awst, t843, myii aMfouMsgy!ch)ythyr Cymreig (o btegid Cymro ydwyf fV hunon, ac yn alluog i ysgrifcnu Cymraeg) at amryw gannoed(l 0 bcrsonau yo y Dyivysogaeth, yn sylw at y díff- J'g mawr yn nghyfryngan addysg yn Ar y pryd ))wcw yr oedd y bob) gyHredin yn dibynu ar yr ysgo!iot) piwyM, y rhai oefidynt ya dr.t anDigon' ol mewn nifer, ac n bur ddiffygSot mewn ansawdd. Cynnyr.hodd y cylnhtythyr bsth syiw, a. derbyniais nifer m&wr o lytliyrau o nmrywM fanau yn Nghym- ru, yn gofyn am bysbysrwydd gyda golwg ar y modd y gitUtti personau nMwn.gwabanot ard.'toedd scfydiu Ysgotion BrytanMdd, !H yn mha. tfordd y gellid cael cynnorthwy y Hywodraeth i'r dihen hwnw. Ym- ddangosM yn ddigon amiwg, cr mwyn cyfMfod a'r eeisia.dau Miosog am gy&nryddyd a chyunorthwy, fod yn angenrheidio) scfydlu goruchwyJi\r peanod- ol; ganhyny.ynHydrcf. 1843, myn a ddygais y mater gcr bron syiw pwyUgor ("ymdei'haa Ysgotion Brytan.tidd a Thramor, gyda'r amcan idcynt ben- jtOdi goruchwyliwr dros Ogledd Cy.nru, ac un araU dros y Dehcubarth, dyledswydd y rhai fyddai ym- drechu sefydfu Ysgoiioa Brytanauid l!e bynag y byddai gafH' am danynt. Cyfarfu yr awgrym a ehymmcradwyaeth gaionog y pwyHgor; a thros Og- ledd Cymru, sierhasant wasana'-tti gwerthfan-r y ledd Cymru, Phiilips (yr hwa sydd wedi bod ger bron y pwyUgor heddyw), tra y cawsant dros y De- heubarth rai Mynvddau yn ddiweddaraeh, gynnorth- wy eSfithibI y Parch. Wi)iiam Hoberts, Biaenau. Dechrcuodd y Parch. J. PhiWps ar ei swydd &] gor- ehwytiwr Cymdeithas Ysgo)iou Brytanaidd a Thram- or yn Nhachwedd, t84S. Y inae y Ml gyda pha un y llafuriodd, a'r goronodd ei ymdl'cc:hion, J'n en harddangos yn nifer yr Brytan- aidd ag ydynt yn awr yn britho Goglcdd cyniru. Cafodd y symmudiad a ddechreuodd mor addawot vn y Debpubarth i sefyd](i Ysgolion Brytanaidd gyda chynnorthwyo!] oddi wrth y tiywodraeth, ei wanychu yn icreu gan amjdiH'ytHfyr gwirfoddol- iaetli; y rhai a wrthwynebent ymyriad y Ilyivodr- aetli mewn unrhyw ffurf ag addysg y bob). Cyn- nygiai y hon gyftenwi Deheubarth Cymru âg ysgo'iongwirfoddo],aKnrRasantgymdeithM i'r dy- beu liwnw. Gan nad oedd PwyUgor y Gymdeithas Frytanaidd a Thra.mor yn dewis ymymeth dim a'u gweithredi&daa, oedasant i bennodt goruchwylivvr i'r parth hw.) o'r DyM-ysogaeth. Ond pan welodd y pwy\1gor fod ymdrechion y blaid wirfoddol braidd yn hollol ac yn cael eu cymmhell i wneyd hyny, hwy a appwyntiasant, fel ag y dywed- ais o'r bfaen, y Parch. W. Roberts i fed yn ortichwyl- iwr dros 1n y Ife a dde- ar ei swj-dd yn 18.13, ae a fu yn offerynol i sefydll1l1iaw$ mawr o'r 166 Ys,;o]ion Brytanaidd oedd yn Neheubarth Cymru yn y nn-yddyn 1863, pan y ei swydd i fyny. yr oedd 13 to dan arotygmeth y LIywodraeth. Y mae y nifer wedi Uiosogi i grya raddau ar ot hyny! y roaent yo awr yn rhifo 225. 2808. Af.r. Walpøle.-A gafoJd yr ho!l ysgolion hyn eu sefydlu ar 01 y cylehlythyr hwnw eiddo ehwi ?-Do; dywedais fod rhyw bump neu o YsgoHon Brytaniidd yn N.-o,,Iedd a Deheubarth Cymrnynf[MnoroH hyny. Yr wyf yn digwydd gwybod ¡,111 ddwy; un yn 1Ja11 yn 2809. Jlr, nifer yr Ysgolion yn Ngogledd CYl11ru yn cael eu nodi gan 31r. Phillips, ae y iii?te yn ddiammheu ei fod yn  wir ?-Do, ae Did oes genyf un ammheuaeth ei fod yn gywir. 2810. A elIwch chwi roddi i'r pwyllgor ryw am- cangyfrif 0 nifcr cymmharol yr YmneiUduwyr a'r Eglwyswyr yn Ngogledd a Deheubarth Cymru?—Yr wyf wedi dywed yr hysbysiad a rodjodd Mr. Phil- lips, ac nid oes geuyf un ammheuaeth, a cliymmer- yd yr holl wlad, y Gogledd a'r Delieu, yeeid eu bod yn agos iawn yn gyis-ir, ae mor yn fy meddwl t ag y mae yn ddichonadwy eu gwneyd, 28 H. Hyny ydyw, fod tair rhan o bedair o'r holt boNogaethyn AnghydKurt'wyr: ond, a chyfyngu y cyfrif i'r canol iselaf, a'r dosbarth gweitli- io), y mae nifer cyfarta], yr ArghydNurfwyr yn sa.ith rhari o wyth ?—.te; ond os eymmerH-ch rai ar- daloedd, bydd y nifer cyfarta! )a.wer yn fwy. Yr ydwyf wedi cael aehos i Y01holi yn bennodol mewn rhai amgylehiad ,u p:w fyddai ymrysonfa yn eymmer- yd lie rhwng y plcidiau a phan fyddai sef- yJlfa pethau wedi eu darlunio i Bwyllgor y Cynghor gan un blaid. gyda golwg ar y nifer a'r darluniad gwahanol 0 6etylifa pethau gan y arall; ac yn yr achosion hyn, defnyddiais y modd- ion mwyaf eSeittuot i gael alha mewn gwirionedd pa Md yr oedd y ffeithiau yn iiefy)). Yr wyf yn eoNo rai btynyddoedd yn ol, yn a.chos Llangefni, sir FOn, fod gohcbiaeth yn cymmeryd lIe rhwng gor y Cynghor a phteidwyr Ysgol Frytanaidd, ae heiyda phleidwyr Ysgol Wtadwriaethot, 2812. Pa beth yw dyddiad yr ohebiaeth liono ? CymmeroJd hyny :e yn 1851. Y mae genyi o ly miaen ddeiseb a anfonwyd at EwyUgor y Cynghor, yda golwg ar y cyiin), g a wneid i gau allan yr Ys- gotten BrytMMidd yn Dangefni a Phont Menai, air Fon, rhag cyfraiMgi o icddion y Hywodraeth. Par- Otowyd y ddeiseb genyf fl, ac o herwydd hyny gallaf atteb dros gywirdeb ei ehynnwysia.d, mor beU ag y gallaswn wneyd iy hun yn hysbys o'r amgylehiadau. Dywed y ddeiseb: —" Y nUer a gyfansoddai y gyn- nulleidfa ar ddydd Sul, y 30ain 0 Fawrtb, 1851, yn eglwys blwyiol Llangefni, oedd 105, tra yr oedd y nifer a gytansoddai y I gynnulleid- fa yn y plwyf MY dydd hwnw yn 9i4. Mewu gciriau ereill, o'r nifer ocdd yn bresennol mewn lIeoedd 0 addoliad ar y dydd a grybwyllwyd, nid oedd ond 10 0 bob cant yn yr Eglwys, tra yr oedd 90 o bob cant yn y cape)- ydd. NiJ yw y cyfartaJedd fe] ag y dangosir ef gan y hyn. gan eu bod wedi en ar y bo1}!ogaeth yn gyitredinol, Ef hyny yn Cyfartaledd gwirioneddot riufed' yr Eghvyswyr a'r Ymnei))dawyr, pan yn Me! ei gyfyogu i'r dosbMth Mewn lJythyr a at eich glwyddi gan yr Ysgol ar y 26.iin o Dachwedd, 1650. y maent yn dywe<)yd,— "mae 19 aJlan 0 bob 2rJ o'r dosbarth tlottaf yn Van- gcfni :1' yn dal cyssylltiad, naill ai fel cymmunwyr neu wrandawyr sefydlog, âg amryw enwadau ProtcsÜtnaidd, y rhai ydynt yn ymneiUdu- !edig oddi wrth yr Eglwys SefydJedig. Maeygwedd ill, sef un 0 bob ugain, DaiJl ai yn arfer myned ]'1' Egiwya Sefydteriig, neu yn csgeutuso yn hoUot bob moddion yw hyn yn gyfrif gormodol o gyfartaledd yr YmneiIIduwyr i'r Eglwyswyr, pan 3,11 cael ei gyfyngu dosbarth fel ag y geJUr gweJed drwy gyfeirif at Fynegiad y Dirprwy- wr a bfnnodwyd gan eich arg]wyddi i chwitio i mewn i sefyHfa addysg yn Ngog!edd Cyturu. Kid yw yr Ysgo!ion Su! yn Nghymru, pt un byhsg ai mewn eyssyliti,d a'r Egtwys neu y c&pe), yn cae) eu rnvnyeim ond gan y dosbMth iseIaf yn unig; a gefhr (Md :J)a.n y nifer eyfitrtat o Egtwyawyr ac YmneiU duwyr vn mhlith y dosbarth hwn. drwy sylwi ar y nit'fr sydd yn arfermvned i Ysgolion Sulyr Egtwys a. Ytaneitiduwyr. Y mae Mr. Johuson, y dirprwy- wr y cyfeirhvyd ato, yn dywedyd gyda golwg ar yr ysgotion hyn, eu bod yn cae! eu myaychu gan ber- sonau o bob oedian, yn cael eu (lwyn yn m!Mn gan tiaws o athrawou ite.yg'o!, ac yn cyssyUtu addysg «o ymf.'rferiiniau defosiynol yn yr un gwasauMth. Mewn tanen gynnwysad'g yu y Mynegiad, y mate Mr. Jobnson yn rhoddi cryuodeb o'r hysbyrwydd a d'terbyniodd gan arc!ygwyr yr amrywiol Ysgolion Sut. Yn ol y da&en hon, y MM y nifer sydd yn M. fer mynychu yr Ysgolion 6u! yn sir Fon fel y can- Iyn: Yn Ysgolion '.nl Eglwys Loegr, 709. Mewn YsgoUon Sut Ymneiilduol :—Bedyddwyr, !,330 Metlmdistiind C'.Utmfudd. 9,'373; Aunibynwyr, 2060; Metuodistiaid Wesleyaidd, 1,3S. Y cyfanswm yn YsgoMon Sui yr Ymneillduwyr, 13,998. Fel hyn yn 0 bob 1000 bersonau yn arfer mynychu YsgoHon Su) yn Mon,fod 95 yn arfer myned i Ys- golion SuI y gwahanol enwadau Y m!te y rlifli hyny, deaUer, yn eael en gwneyd t fyny o'r dosba.rt!i isetaf, y dosbitrth ar gyft;r pa un y nun; yn Mgenrheidiol sefydtu ysgolion. I MgNaenu y dybiaeth fod yr cnwadau Ymneillduol yn Llangefni yn cac1 cn gwneyd i fyny mor drwyadl 0'1' dosbarth ise!sf fel ag i'w gwneyd yn angenrheidio' o herwydd hyny i osod Hywyddiaeth unrhyw ysgo) a gynnorth- wyir gan y llywcdracth yn nwylaw aelodau 0 Eg- Locgr, (tymana deb etch deisebwyr hysbysu fod hyny mor bell 0 fod yn ffaith, fel ag y mae 0 3900 bersonau a dalant dreth y tlodion yo y plwyf ddim mwy na 45 yn aeiodau o'r Eghvys Sefydledig -y 3t5 gweddill yn Drachefi), gwerth blynyddol a drcthir at dreth y ttodiou yn y p!wyi ydyw 3,200p. tra nad yw gwerth btynyddol meddiannautrethNdot ond 600p. 2813. Gyda golwg ar boblogaeth, yr ydyeh cbwi yn ystyried yr yna. yn deg 0 boblog- l ymru ?-Nid wyf yn meddwl y buasai yn gyf- addas i bob rhan o Gymru; end buasai yn gyfaddas i raddau pen i hoB siroedd GogJcdd Cpnru, oddi eithr fc ailfu rhai partiiau o stroedd Dinbyeh a Fa'nt. 2814, Ni fyddai eyfartaledd y meddjannau trelh- ia101 a grybwyllwyd yn gosoltllan, dybygwyf, sefyll- fa pethau fel ag y illaent yn bodoli?- Yr wyf yn meddwl y DyJid dal mewn cof fed nid yn unig y dosbarth g;reitliiol yn Nghymru yn ond corph y anol, yr amaüthwyr, a'r yn i'r aiiiryw- iol 2815, ydyw yr eiddo yna yn cael e: ddal nea oi fcddiannu gan YmnciUduwyr?-Yn cael ei ddal. 2816, y rlian fwj-tfo'r eiddo tretli- iadol mewn tir, gyda gnlwg ar y meddiant o hono, ynnwy!awEgtwyswyr?—Gyda.go!wg o'r berchen- mae yn ddiddadl mai dYll: fel y mae. 2817, oes rliym, elJ\v>d 01 yn fwy lIiosog Ngogledd Cyniru, y mae y Calfinaidd YI1 IJawer IliosDe- ach nag un 0'1' l1em. 2818 illi- Briece-Eitlir nid yw hyny yn gylrre(l- inot dros hoU Gymru, a ydyw?—Nag ydyw, yn y Deheubarth yr wyf yn meddwl fod yr mor 11iosog a'r Mcthodistiaid Calfiiiaicld. 2819, mile yn a'r Bedyddiv yr, y mae yn debyg. 2820. Pa beth a fu canlyniarl eich deiseb yn yr aehos a estynwyd unrhyw gynnorthwy i'r Ysgot Frytanaiddf—Do; yn y dyddiau hyny nid oeddyr Aelod Gwir Anrhydcddus yn dal cyssylltiad a Swyddfa y Cynghor, ac yr oedd golygiadau y rhai fe all ai, yn l1ai tueddol i ganiatau cynnortli- wy 3,11 fwy dyJauwadol yn y Swyddfa, a chawsom drafferth mewn gw irionedd i dueddu J r Cynghor i unrhyw pa bynag I Y sgol FrytanaIdd yn Dangosai yr ohebiaeth fod y Swyddfa yn penderfynu rhoddi? cynnortl?wy i Ysgol Wladwriaethol. Ar y pryd hwnw, Did oedd Adran Cydwybod mewn bod; ond y mae yn dywcrlyd fod Swyddfa y Cynghorwedi rhoddi amryw gyniiy-ion i'r Ymneillduwyr rhai nas gallasai yr YllInei11duwyr gydifarflo, nid oeddynt yn e<i natur yn annhebyg i Ad; an Cyd- wybod; eíthr gan fod yr yn analluog i dderbyn y telerau cynnygiedig, penderfynodd Swyddfa y Cynghor í wl"thod cynnorthwy, Cynnal- iawyd 3yfarfod mawr, 0 dan Iywyddiaeth Syr Rich- ard Arglwydd Raglaw y sir, wyd y ddNseb a grybwyllwyd; a dygwyd y fath ddylanwad i weithredu ar Swyddfa y Cynghor, fel ag i'w tueddu i estyn cycnorthwy i'r ttdwy ysgo), yr hyn nad oes genyf un ammheuaeth oedd yn iawn i'w wneuthur Yll yr achos hwnw, 0 JJlegid y mae Llan-I gefni yn dref wledig o gryn bwysigrwydd, ae yr oedd ynoddigonoleiddwyysgot. 2821. Y illite yr amgylehiadau yn dra Iliosog,onid l fdynt, pan y mae ymrysonfa. yn eymmeryd Ue rhwng y ddwy b'aid ani ysgol mewn plwyf, a phan y mae hefyd groes-dystioiaetbau gydagolwgar nifer cyfartal jYmneiUduwyr ac Eg)wyswyr?—0es, yn Y mae amryw aclwsion yn mha y galwyd am yr ohebiaeth gan y seliedd, yn dangos yr Mghysaonderau mwyaf rhwng dy\vedi.tdau y ddwy Maid; acmewnamrywenghrem'tia.u y mae Pwyll- gor y Cynghor yn ddoeth wedi gorchymvn i'r Arol- ygwyr i wneuthur ymchwiliadau yn y J!e, mewn trefn i gael allan y ac yr wyfYIl cedu yn mhob amgykhiad lie y ma.bwysJa.dodd y Swyddfa y drefn hono, fod cu penderfyDiadau bob amser yn Katriol i Ysgolion Brytimaidd. 2822. Hyny ydyw, yn mha Ie bynag y dMJfu lddynt eu hunalR gyfarwyddo i ymchwiliad gael ei M)(eyd?—Ie, ga))af grybwyll yr achos yn Neiyn,  a'r ac1los yn Nhowyn, sir Feirion ydd. 2823. A gafodd yr achosioa hya, wediymchwiUad gany Cyfringyllgllorl en penderfy-M yn a-urao!t MeidwvrYsgolionBrytana.tddt'—Uo. 2824. Ymae achM ara!I, sef achosTreL-asteU.He y b!: y can!vniad yn wahmoJ, yr wyf yn meddw)?- Yroeddyean)yniadynwahano] yno; ond yr wyf yn credu pc buas'u y Swyddfawcdi arfer maddton i gacl aHan'y freitlifftudrostynt eu hunain,y caniycMd fnasai i'r cynnorthwy gae! ei roddi i'r YsgoIFrytaa- aiùd, 282. A ydveh chwi yn co6o pa faint o anghys- sondebafodolaiynyrhysbysiadau a dderbymwyd ar yr achos hwnP—Y mae yr ohebiaeth o ty m)aen. Dywedodd yroffeiriad, yr wyf ya meddwl (ocd nid yn bern'aith sicr), fod cryn fwyafrif o'r boblogacth yn acbdau o Eglwys Loegr. '2826. Oni ddywedodd efe fod tiur rban o bcliir o'r boblogaetli yn ac)odatt o Eglwys Loegr?—Dichon iddo ddyweJyd. Nid wyf e wedt darHeu yn oheb- iaeth drwyddi yn ddiweddar. 2827. A ydych chwi yn coSo p,,t beth oedd yr hy6- bysi!ido'rochrMa!!?-Fodped.tirrhano bump o'r boblogaeth yn ae!odau !,yda'r enwadau 1'mneiUdu- el. 3828. A "[}/wyrld CrOllbaurne-l'afodd yr ydych yn gwybod p% un ai i'r Eglwvs neu i'r Ymneillduwyr y teult? yn perthyn?-Os bydel .dyn yn arfer myned i'r pa un bynag a fyddo mewn cymmundeb ai peidio, y mae yn cae) ei ystyried yn 2829. Ali- 2?) MM—Pa. both fit ycan!yniado'r achos hwnw?—Y cantyniad fu gwrthnd rhoddi eynnorth- wy i'r Ysgnl Frytauaidd, M estyn cynnorthwy tuag at Mfydin Ysgol W)a.dM-ri:).etho). 2S30. Yr oedd yno Ysgol Wla<lwrbethol wed' bod yno o'r biaen, onid oedd?—Yr oedd yco Ysgol wedi bod; end yr wyf yn ercdu ei bod yn fH-y o ysgo) btwyfot nag o Ysgot WIa.dwriaethoi, He nad oedd dim rhvymedigaetb yn y byd yn caet ei roddi ar y plant oedd yn arfer myned iddi. 283i.Acyrwyfyn meddwl fod y cynnorthwy wcdi Me! ei'Toddii Y,gol Egtwysig, gy,lag Adran wyf yn credn hyny; ond dywed. wydganbteidwyryr Ysgol Frytanaidd, fel gwrth- ddadl yn erbyn yr Wiadwriactliol, mai y prif amcan wrth sefydlu ysgol ocdd, dy- ben i gyfranu ond cr mwyn eael He i "ynnàl d wyfol addoliad. <0 2832. A gafodd hyny ei hysbysu yn eu cais at BW, -]Igor y wyf yn meddwl ei fod yn ymddangos yn yr ohebiactli. at yr ys,oI fel ysgol Egtwyeig; end gwadwyd hyny gat! yr ochr amI!. 283:3. Pa beth ocùd yr ohcbiaeth ynl1.?- Yr oedd yn bur gwelaf fod yr ohebiacth yn terfynu yn J 863. 2834 Ond a J'dych ehwi yn dyweyd fod wy wedj ei wddj at yr hwn oedd i gael ei ddefnyddio fcllle 0 ond y mite yn gyfiawnder â Swyddfa y Cynghor i ddyweyd nad oeddynt hwy yn gwybod hyny. 2835. Eithr oni dàywedasoch chwi iddo gael ei yn yr y yn hysbys gan bleidwyr yr Ysgol 2836. A chafodd ei gn'adn, mae'n debyg, gan y Maid Ma'i?—Uo, yn ddiammheu. 2837. Yn yr nchs hWI1, fod y wedi credu pteidwyt yr Ysgol Wifdwrnetho!,mai bwy yr oedd y mwyafrif o'r plaut ?-Ym- ddeDgy s ell bod wedi gweithredu ar y grediuiaeth hoao. 2838. A oes rhywachosion ereill 82" y dymnnech en dwyn o dan sy)wypwy)]gor ?—Dj'Ba achos G.'Iii- for, y cyfeiriwyd ato ° Mr. Phill-ps, Lhnellí, pan, fet ag y gwy'' y AeioJ Gwir Ati!-uyd- edAus, GafoM S.-iHr.an o betthycag i'r diipariadau ar gyfer addysgu plaut y dosbarth g\eithiQI yn elii en cadw yn 01 gal) blidwyr Yegol 01 y mae yr hOlJO helyd wedi ei chy- 2833, Nid oes un ammheuaeth foil niÏer 0 achosion wedi bod yn mha rfu yr oedd Hawer iawn o wrth-ddywediadau yn yr adroddiadau gyda golwg ar sefyllfa opiniynau crefy<oldol? -Nae oes. 28 tO. A ydych chwi yn meddwl mai dyna y thes- wm pa ham nad yw addysg wedi cynnyddu mor gynym yn Nghymru ag y dyiasai fod wedi gwneyd? —Nid wyf yn barod i ddywcyd hyny; galtaf ddy- wedydyn wirioneddoIM'bodoiaethy fathgamddeaU- twriaeth.wedi achosi I!awerogan!yniadau anhyfryd; fod y thai a allasent ae a ddylasent gydweithredu a'u gilydd gyda golwg ar addysgu piant y dosbarth gweith o!, wedi cael eu gwahann, a bod syniadim rhagfarn1\yd wedi eael eu Friodoli i'r naill ochr yn gystal a'r lIall. 284 L A'ydychchwiyngweled y Kordd i arfer unrhyw ioddion i gynnyrchu eydweithrediad rhwng yr Eglwyswyr a'r Ymneillduwyr mewn sefydlu It chynnal yegoUon?—Yr wyf yn credu na fyddai yn ofynol i ryw lawer o aberth gael ei wneyd gan yr Rglwyswyr a'r Ymneillduwyr i gyttuno a'u giiydd mewn eynttun tebvg i !iyn:—Fod rheoieiddiad yr ysgoi i gael ei roddi yn nwy!aw tanysgrifwyr o ddim Hai na lOp. y nwyddyn, heb datu un sylw i'r enwad crefyddol y pcrthynant iddo. 2. Fod y pJwyf yn yr hwn y byddo yr ysgot i fod yn gadeir- ydd y pwyIJgor yn rhinwedd ei swydd. 3. Fod yr Ysgrythyrau Sanetaidd i gael eu darficn a'u dysgu yn yr ysgol yn ddyddio). 4. Na fyddoi'r Mteoiem, nac un credo neiUduo) perthynol i unrhyw enwad cret'yddot, ga.et ei ddefnyddio yn yr ysgol yn ystod oriau arferot addysg. 5. Fod y ddyiedswydd i fyned i ie o addo'iad ac i'r Ysgoi Sui a farno y rhieni yn oreu i gaet ei ))argymmheH M y ptMt. Yr enw gwahaniaethol a roddwn i i'r ysgolion hyn?ydd- cii ? Y sgolion Dyddiol Cristionogol." 2842. A ydych ehwi yn meddwl y gwnelai yr YmneiUduwyr yn NghYllJru dderbya y iatb gynliun a hwn yoa?—Credwyfy gwnaent, 2843. Ctywsoch egturhad Mr. PhiUipa, oni do, yn yn yr hwn y y modll ll1wyaf pendant mai ei opiniwn ef oedd na ddylai y fath gynIJuD gael ei.dderbyn?—Yrwy.C yn hoUol anghyttuno ag ef yn llyn. 2844. A ydych chwi o'r fare, a.o ystyried Eglwys- Loegr fe! yr Egtwys Sefydledig ya Nghymru, achan fod cyfran mor fawr o'r cyfoeth yn meddiant pobi yr Egtwys, eu bod yn dra mynych y personau cynt- a,f i liosegi ysgotion, ac o dan yr hoU amgylchiadau hyn y byddai o bwys mawr i bennodi arrywgyntlun a iuasai yu cynnyrchu cydwe thrediad unol rhwcg I Eglwyswyr ac YmneiUduwyr?-Yr wyfyn ei ystyr- iedynburbwysig. 2845. Ac i'r dyben hwnw. a fusseeh ch, w; yn bar- od i ganiatau presennotdeb yr o!fuiriftd yn rhinwedd ei swyddP—BuMwn yn ddiammheu. 12846. A gymmerasoch ehwi drafferth i gaet gwy. bod barn YmneiUduwyr ar y pwynt yna?-Nid i lawer o raddau; dygwydy cynllua hwn o dan sylw fosbarth Gwyddoniaeth Gymdeithasoi yr EMtoddM, yn Aberystwyth, yn Medi diweddaf, yr hya a gan- iynwyd gan ymddiddan ar y mater; ond ni chafwyd I opHuyMu.] )y KghySawrHtu ddywedj'd tod graiddau Maeth o gYlUmcradwY:leth wedi caet ei ddaneos'tuag ato.