Baner ac Amserau Cymru

n3Jl(fxhY1T @Ua(l:i)x. I llcrtu pj/latws.Bt cymmaint sydd o fcrwi pyt4- tws, nid oes ond yfthydig yn gwybod pa fodd i'w hiawn goginio. I'w bernri yn briodol, dodweh hwy yn y crochart gyda.phrin ddigon o ddwfr i'w gor- chuddio. PaD ddechreuo y crwyn dori, codwch hwy oddi ar y tan, a chan gyflymed ag y byddo modd, ty- welltwch allan bob diferyi1 o'r dwfr. Yna rhoJdwch lian bràs-glån wrth gwrs-drostynt, a dodweh hwy ar y tfin drdehefn, nes y byddanfc yn IIOHol sychion. Dylid rhoddi ychydig o halen yn y dwfr cyu eu bdrwi. Llosp tan neu ddwjr.—I wella llosg tan nea ddwfr, da yw alum wedi ei wneyd yn IIwch-pedltir "US, (lyt-oder-ruawnpeintoddwfroer. Trocherdernyn byclian o lian neu wlanen yn y gwlybyr, a cliym- niliwySer ef at y man llosgedig, gan ei newid amryw weithiau yn y dydd. Y mae liyn yn feddyginiaeth f1111n Cym ar dracd.-Ácclic add cryf, Wedi ei gym- mhwyao foreu a hwyr a phlueu, a welllia gym ar tImed, mewn yotoll Vytlmos o amBer. Y Dd(t»no<ld.—Yn feddyginiaeth rhag y ddan- nuild, rhodder dau neu dri dyferyn o'r essential oil of dues ar damaid ó lint neu gotwm, a gosoder cf yu nhwll y dant. Annhrculiad ymborth.—Nid rliyfedd fod pobl yn achwyn ar anahreuliad yinborth, pan y maent yn arfer llyngcu eu bwyd yn gyfan, ae yn atigliofio o ba wasanaeth y mae'r dauiiedd, Bwytcwch yn araf, no ni bydd cyminaint o berygl i chwi fwyta gormod. Diffyg anadl.—Vv rhai sydd yn caol eu blino gan ddiSyg anadl, fe aanmoliry eynghor canlynol: — Dwy tfns o castor oil. Lloiiaid llwy de i'wgymmerydhwyr a boreu, Simddc ar Jan.—Gellir difCodd simdde ar dâll trwy daflu ar y tan fyddo yn y grat ddarnau bychain o frwmstan caled. (rronynau o Aur. I Goelielwch y dyn sydd yn Uygadgraff i weled yr hyn sydd tèius, ond yn llygad-ddwl i weled yr hyft rydd ganmbladwy. Byddwch hynawS, a cliwi a ennillwoli gyfeillionj byddwuh ddiwyd, a chwi a ellwch fyw heb bwyso arnynt. I iawn faruu tcimladau pobl ereill, aetudiweh eich teiftiladau eich hunain. Bydded gwybodaeth genyin, aid fel goleu ileuad i gysgu wttho, ond fel goleuni haul i weithio wrtho. Baleliiler a wnil gyfeillion yn elyflion, ao addfwyn- der a wna elynion yn gyfeillion. Darllin ac heb ddeall yw teithio ao heb fyned i bert y daith. Fel na ehwynom am belliau presennol, edrychwn at lair Duw yn mhob digwyddiad; ae fel nad ofnom bethau dyfodol, edrychwn ar bob digwyddiad yn Haw Duw. Mile ffydll yn dtrbyn llawer, gobaith yn disgwyl llawer, a chariad yn gwneuthur llawer.

Dywed y Pall Mall Gazette fod y gair yn cael ei daenu yn Florence fod alltudiaeth Mazzini i gael ei alw yn ol gan y Y mae y Parch. Philip Gurdon, A. C., gynt o Goldg y Brif Yogol, Rhydychnln, wedi rhoddi i fyny fleeriaeth Assington, get Sudbury, ae wedi ymuno fig Eglwys lihufain. Y mae y fywoliaeth yn worth o ddeutu 600p. yn y flwyddyn. Nifer y niarwolaethau yn Liverpool yr wythnos ddiweddaf oedd |57 y 1,000. Nid oedd y nifer :yn Llundain ond 28 y i,000; yn Edinburgh yr oedd 30; yn Dublin, 32; yn Birmingham, 38; yn Man- tester, 44. Y mae Mr. S. Lefcne yraelod dros Beading, wedi Cl appwyntio i fod yn olynydd Mr. Fenwick fel un o -91- d(li y Morly*. Mr. K. Hugessen, yr aciod dros iandwicii aydd fod yn M.ytgrifenydd i'r Swyddfa Gartrefol yn He Mr. T.1 Baring, sydd i fod^n oly6yd4 i,Arglwydd C, Paget fd ye?riienydd i'r Morly',

I SEFYLLFA GYJIDEITHASOL A GWLEfD- YDDOL CYMKU. 1 (A lian o'r Morning Star,') mur vi. Syr,—Yn fy Hythyrdiwedd;if,ymdrechaisddangos y dealltwriaeth a'r gweithgarweh meddyliol sydd yn bodoli yn mysg pobl Oymru, drwy roddi rhyw fedd- ylddrych am natur a lielaethrwydd y lleuyddiaeth sydd yn cael ei ddosbarthu yn eu plith. I'r rhai hyny o'oh darllenwyr a wnaethant i mi yr anrhydedd o chwiiio i mewn i gywirdeb yr hyn a ysgrifenais, yinddangosai yn amlwg oddi wrth nodwedd Feibl- aidd a duwinydiiol y riian liosocaf o'r llyfruu a dder- bynir yn y wlad, rnai y brif elfen mewn gwareidd- iall Gymreig ydyw yr elfen grefyddol. Y mae, pa fodd bynag, un ffynnonell arall o'r lion y mae y meddwl cenhedkethol wedi derbyn cryn ddylanwad. Yr wyf yn cyfeirio at y dosbarth hwnw o sefydliad- au tuag at feithrin llenyddiaeth, hyawdledd, bardd- oniaeth, a clierddoriaeth, y rhai vdyiit'yn awr wedi ei lledaenu dros lioll wyneb y Dywysogaeth, ac o'r rhai hyn y mae yr Eisteddfod Genliedlaethol yn brif gyn- nryciiiolydd. Mae cyfarfodydd yr Eisteddfod yn ddiweddur wedi tynu gryn lawer o sylw yn Lloegr. Eitlir o herwydd rhyw reswm neugilydd, mae y wasg Seisnig wedi barnu yn addas i'w trin mewn ftordd bur ddinnygus. Galiesid tybio y buasai golwg ar hiiiogaeth weddilliedig cenedl henafol, "y genedl fawr Geltaiod, yr lion," ebe y Proffeswr Go dwin Smith, "a fll unwaith yn gorchuddio holl Brydain, yn gystal a Gaul, in: y maeyn debygol Y sbaell hefyd, a chleddyf yr hon, un munyd pan y tatlwyd ef i gloriin ffawd, a fu yn agos a gorbwyso tynged Rhuf- aill 11-wedi iddynt am gynnifer o ganrifoedd yn wrolfrydig amddiffyn eu hiaith a'u traddodiadau cell- liedlaethol, yn nglianol eu hamddiffyufeydd myn- yddig i'r rhai y caweant eu gyru gan droed y gores- gynydd, yn cyfarfod yn y dyddiau hyn, nid gydag unrhyw aincanion drygionus neu fradwriaetiius, ond i feithrin efrydiaeth lortyddol a ehelfyddydol, i gadw rhtig myned ar ddifaneoll yr ystor o farddoniaeth a clierddoriaeth a dderbyniasant oddi wrth eu cyn- dadau, lie i ymdrechu gwasgaru yn uihlith eu eyd- wladwyr yn gyffredinol holfder at betiiau o'r fatli. Galiesid meddwl, meddaf, y buasai golwg ar hyn yn cynnrychu rhyw deim'adau o ddyddordeb a pharch yn mhob mynwes ryddfrydig a theimladwy. Ae mewn gwirionedd, dyna yw teimladau y mae wedi ac yn ei gynnyrchu yn meddyliau y rhai hyny ag y mae gwrteithiad dysgeidiaeth lielaeth wedi eu dyr- nVwifii a atwtriT O'ucl!1. nfl1'inrin!.tph vn vmnrr- feriad taleithiol o deimlo—dynion fel Robert SSouth- ey, Augustus Thierry, y Chevalier Bunsen, Esgob Ty Ddewi, a Mr. Matthew Arnold, allan o erthygl yr hwn yn y Cornhill Magazine am y mis liwo. Yr Wyf yn cymmeryd yr hyffydweh o ddyfyuu un frawddeg:—"Y mae eisteddfod, yn ddiddadl," ebe fe, -lyn fath ogyfarfod Olympaiddj acy maey ilaitii fod pobl gyffredin Cymru yn gofalu am y cyfryw yn profi fod rhywbeth Groeguidd ynddynt, rhywbeth (yr wyf yn ofni y rhaid chwauegu) na eheir ef yn mysg pobl gyffredin Lloegr. and nid yw ysgrifenwyr dosbarth ein gotiebydd eiii Imnain yn gweled dim yn yr ymgynnulliadau hyn, ohd defnyddiau gwawd a dirmyg. Ac er, yn ddiatiimheu, y geliir ystyried riiai o'r hen ffurfiau a'r arwyddluniau barddonol, yn gyferbynioi i arfer- ion presennol pethau yn ymddangos yn lied am- mhfiodol, ac y byddai ýn well eu gadael ar ol, etto y mae yr. anhawdd ddarllen y ffiloreg ag sydd yn con- deniuio liyd yn oed y rhai hyn, heb gymnihwyso at yr ysgrifenwyr (wedi cyfnewid peth arno) y cerydd ft roddodd Gower i'r hen Bistol, am wawdio arferiaa Cymreig arall:—"A fydd i chwi wawdio traddodiad hynafol, yr hwn a ddeehreuwyd o barch anrhydedd- Us, ac a gedwir er eof buddugoliaethus am athrylith yr oéêàU blaenorol." Yn wir, nis gallaf mewn un modd roddi cyfrif am y dirmyg gwawdus ag y mae rhai papurau Seisnig wedi ei arfer wrth siarad aui, a dyweyd y lleiaf, yr arddangosiadau diniwed hyn, oddi eitlir mai y rlieswn am dano yw eu bod liivy yn tybio fod y Cymry, yn ngrym hwyliau areithydd" oj, pan yn pleidio cenliedlgarwch, yn eithaf natiirio), yn arddangos rhywfaint o anfoddloafwydd i fod o dan lywodraeth Saxonaidd. Ae nid oes ond ychyd. ig beth au yn fwy difyrus i'w weled na'r anymwyb- yddiaeth swynol gyda pha un y mae John Bull yn bradychu ei anghyssonderau ar y mater hwn, o blegid tray mae ei gydymdeitnlad tuag at genhedlacthau yn caei eu gormesu, eu llethu, neu eu dirwasgu gan ryw allu tramor, yn ffaglu gyda'r fatli ffyrnigrwydd cynddeiriog, fel mai gyda dirfawr anhawsder y mae ti lywodraethwyr yn gallu ei attal rhag rhuthro i afael yn nghorn gwddfymherodraethau mwyaf mil- wrol Ewrop yn ligrym ei frwdfrydedd n'i set drost- ynt, etto pan y mae rhyw un o'r ceuliedloedd ag y Inaa ef ei liun wedi eu darostwng—ac nid oes neb ar ar y ddaear wedi darostwng cynnifer-yn meiddio tremio, sisial, neu symmud ei adenydd,"Jpe na bydd- ai ond yn y dull diniwed y gwneir hyny mewn eiat eddfod Gymreig, y mae eiddigedd John yu cael ei gytfroi yn y munyd, ae y mae yn dyfod ar unwaith hior galed, didrugaredd, ac anhyblyg a'r Czar Nieli- õtnB, tra ynthybuddio y pandbfigioh Polandaidd i beidio meithrin eu drychiolaethau dychymmygol. Yr oil it allttf fi ei ddyweyd, os yw drwgdybiaeth o'r fath byth yn eroesi meddyliau yr ysgrifenwyr hyti.o berthynas i Gymru, na ddarfu ijun dychymmyg inwy disail Ac ynfyd erioed boeni ymenydd un dyn erioed, ac yr wyf yn meiddio dyweyd nad oes y tu hiewn i holl gylcb y deyrnai Bryoeiiiig, o'r Hebrides i'r Punjaub, gorph o bobl fwy teyrngarol i'r Frenhines Victoria nag yw cenedl y Cymru. Y ffaith yw, nid yw y papurau Seisnig yn deal], nac yn gofalu am gymmeryd dim trafferth i geisio dealryatyt a dyben yr Eisteddfodau, Nid en dyben ey ,Iiyrfa teimladsu cenedlgarsl m ewu Ystyt boliticaidd o g?N. Ac nid parHâd bodo!heth yr iaith Gytnraeg chwaith ydy* y dyben Me?h golwg, o blegid pe buasai ei bodoliaeth yn dibynu ar y cyf- arfodydd hyn, buasai ei thynged yn fnan iawn yn cael ei selio. Y sicrwydd goreu am bariiad yr iaith ydyw ynSlyniad serciiog y bobt Wrthi fel cyfrwng addoliad ac addysg grefyddol. Mae y gwir reswm pa ham y cyniielir yr Eisteddfod- au i'w gael mewn rhaii yn y parch a deimla pobl gyffredin Cymru tuag at hen arferion, ac mawn rhan yn yr hyfrydwch gwirionfiddol a deimlant yn y mwynliad o'r cyffroadau llenyddol a. geir ynddynt, yrt yr ymarfefiaa o areithyddiaeth, a'r ymgystadleu- aetli mewn barddoniaetli a chcrddoriaetli, yr un modd ag y niae pobi gyffredin Lloegt yn feimlo hyfryd- wch mewn rhedegfeydd ceffylan, hela Jlwynog, ac ymladdfeydd dyn. Y mae yffaithfwyaf nodedig, ebe Esgnb Ty Pdcwi, "yn hanes unrliyw bobl, ac yn gyfryw nas gelhr ei dyweyd am un genedl end y l Cymru, eu bod wedi canolbwyntio eu aifyrwch cen- hedlaethol mewn llenyddiaeth a, cbystadleuaeth gerddorol." Ac yn ddiammheuol, mac y sefydliadau hyn wedi dylanwadu yn fawr ac yn ddaionus mewn cynnhyrfu I weithrcdiad alluoedd meddyliol y genedt. Mae llawer o llyfrau rliagorol mewn rhyddiaeth a bardd- oniaetli wedi cael eu galir allan yn yr iaith Gymraeg, gan y gwobrau a gynnygid ynddynt liwy. Au y inae rhai cynnyrchîon, enwogrwydd y rhai ydynt wedi teithio y tu allan i gylch canmoliaeth Gymreig, yn ddyledus am eu bodoliaeth iddynt hwy-megys cas-liad Miss Williams o hen alawon Cymreig, a grybwyllwyd yn fy llythyr diweddaf; cantawd Mr. John Thomas ar Llewelyn," a gynnyrchwyd erbyn Eisteddfod Abertawe;" Traethawd Sohultz s ar "Ddylanwad tracthodau Cymreig ar Lenyddiaeth Germany, Ffraingc, a Scandinavia;" a Ilyfr Stephens ar "Lenyddiacth Cymru," cyfrol ardderchog, yn cael ei nodweddu gan addfedrwydd barn yn gystal a dysgeidiaeth helaeth. Ond mwy gwerthfawr fyth ydyw yr efleithiau anuniongyrchol y maent wedi eu cynnyrchu, drwy wasgaru ar hyd a lied y wlad ys- bryd i ymgeisio am ragoriaeth Icnyddol a clielfydd- ydol, yr hyn sydd wedi gweithrcdu fel cymmhelliad nerthol i efrydiaeth a gwrteithiad meddyliol; o bleg- id y mae gan bob tref, pentref, a chymmydogaeth ei Heisteddfod fechan ei hun, lie y cynnygir gwobrau am y traethodau a'r pryddestau goreu, ac atiiiy canu a'r gystadluaetli gerddorol ragoraf. Mae yn ddiam- mheu fod llawer o'r cynnyrehion a gynnygir ar y cyfryw achlysuron yn eithaf afluniaidd a diweth; eitlir y mae yr yniarferiad o chwiiio a myfyrio, a'r ymdrechu cyfansoddi a wneir, gan nad pa mor an- nhrefnus a thrwsgl y byddont, yn mheil o fod yn ddiwertli. Nid yw dylanwad yr Eistcddfodau wedi Met ei deimlo mor nerthol mewn dim ag yn y cyffroad y maent wedi ei roddi i efrydiaeth gerddorol. Mae hofEder at gcrddoriaeth wedi bod bob amser yn deim- lad angerddol yn mhob calon Gymreig; ac un o nod- weddau dymunolaf bywyd gwledig ydyw y ffordd y mae y bobl yn arfer canu wrth ddilyn eu galwedig- aeth. Yn ystod y cynauaf yn enwedig y mae y maesydd yn (ynych yn adseinio gan ganiadau a met- iant, at yr hyn y chwanegir, weithiau—arferiad prydfertli iawn i fy nlieimlad i-dyrclieiir liais gweddi mewn diolehgarwch i'r Bhoddwr mawr, tra y mae y llafurwyr yn sefyll neu yn penlinio yn nglianol y gwair peraroglus ag y maent newydd ei dori, neu o dan gysgod yr ysgubau yd euraidd ag y maent ccwydd eu rhwymo a'u gosod i fyny. Tua clianrif yn ol, o tua 1750 i 1790, dactli tym- mor o ddirywiad gyda golwg ar gcrddoriaeth leisiol ac offerynol yn Nghymru. Ac yn gymmaint a bod hyn yn cydamseru'yn lied agos a dechieuad Method- istiaeth, nid oes genyf un ammheuaeth na oedd cryn lawer o gyssylitiad rhwng y ddan amgylchiad. Nid fod blaenoriaid y syrtimudiad liwnw yn ang- liefnOgi neu yn gwrthwynebu cerddoriaetli. l'r gwrthwyneb, gyda llawer o ddoetliineb a medtus- rwydd, hwy a'i dygasant i wasanaeth erefydd, ac ni chynnorthwyodd dim yh fwy tuag at wasgaru y tan sanctaidd a gynneuwyd ganddynt na liymnau y Parch. William Williiinis, Ilitntycelyii, un o'r offeir- iaid rliagorol aadawasant yr eglwys y pryd liwnw, yr hwn a feddiannai athrylith at ganiad- aetli gyssegredig, a'r hwn a gyfansoddodd rai o'r hymnau rbagoraf a gynnyrchwyd mewn unrliyw iaith. Eitlir yn anffodus, yn yr amser tywyll o lfaen y cyfnod liwnw, yr oedd tortau swynol y delyn wedi eu cyssylltu yn ormodol a chyfeddach a cliyf- eillacliau afreolus ae anfoesol, oddi wrth y rhai yr oedd yn amcan yn gystal ag yn ddyledswydd gan y diwygwyr crefyddol i ddiddyliiu y bobl. Tua'r am- ser hwn lief yd y darfu i amryw o'r lien delynwyr a'r cantorion onwocaf-mys Edward Jones, Parry Ddall, Wil liopcin, &o,A,liflaull oddi ar y chwareu- fwrdd, heb adael olynwyr. Ao fel hyn y digwydd- odd i feithriniad hen gerddormSth genhcdlaethol- 0 leiaf y gangen anghyssegr o hono,syrthio i ddirywiant. Yn ystod y deugaii^mlynedd diweddaf, pa fodd bynag, mac y chwaeth at gerddoriaeth wedi cael ei adnewyddu, ac wedi lledaenu gyda chyflym- dra mawr; hyd nes y mae wedi govcliuddio lioll wynebjy wlád, ac yn gwireddu geiriau y bardd pan y dywed:- Mor o giuyw Cymru i gyd." Yn mysg chwarelwyr gweithiau lIcchi Gog)e<M Cymru, yn nghyminydogaethau Llanidloes ac Aber- ystwyth, ac yn nglianol gweithiau haiarn sirocdd Morganwg a Mynwy, y mae cor-ganiadaeth wedi cyrhacdti pcrftcithrwydd nad yw braidd yn grcdad- wy gan y rhai a wyddent am Gymru bum mlyiiedd ar hugain yn ol. Mae caDU corau Merthyr, Aber- dar, Dowlais, Abertawe, a Chaerdydd, yn gyfryw ag y geliir heb gywilyddio ei gymmharu a'r goreu yn L'undaln, ac eithriadu bob amser gor Mr. Henry Leslie. Mae hyn yn wirionedd nodedig gyda golwg ar gorau ardaloedd bryniau y Debeubarth. Yil y rhan bono o'r wlad, y maey "Messiah," Croa- tion," Judas Maccabeus," &c., yn cael eu perfformio yn alii]; ac yr wyf yn deall fod "Naatnan .costa yn awr yn cael ei dysgu, ac i gael ci dwyn allan yn nghorphy Gwanwyn. Cafodd Mr.,Chorley—eymmhwysder a gonestrwydd yr hwn fol beirniad cerddorol a gydnabyddir gan bawb, a'r hwn sydd yn cael y gair o fod yn lied gyn- nil o'i ganmoIiaeth-gyfleusdra i glywed rhai o'r cor- au hyn yn Eisteddfod Abertawe yn 1863. Mewn erthygl o'i waith o ymddangosodd yn All the year Round yn Ilydref yr uvk flivy-ddyn, y mae yn llef- aru fel hyn am danynti— Yr oedd y eôr-ganu yn bleser ac yn syndod mawr. Mae yr hyfrydwch a'r gallu o gydweithred- iad wedi cael gafael ar y dynion, y rhai a ddeuant i fyoy o'r mwnau, neu a gludir gartref o'r forge mewn hen wsgeni duon ar hyd ffordd gledrog, yn nglianol tomenydd Iludw, neu a weitliiant eu yn y dref neu mewn amaethyddiaeth yn y wlad. Ma? p?jl Cernyw a Northumberland, mor bell ag yr wyf fi yn gwybod, yn Ilawer llai cerddgar, ac nid wyf yn tyb- io y buasai gweithwyr amaethyddol Caint a swydd Warwick yn teithio mor belli nac yn gweithio mor galed i gael ymarferiad 'cerddorol. Mae yebryii cerddoriaeth yn nghalonau y Cymry. Mae gan y merched, fel rheol, leisiau pur fwyrt, os nad cryflon iawn; a chan goflo fel yr ydwyf brif leisiau profiad- 01 Bradford, Manchester, Norwich, a'r rhai a glywn yn Llundain, ystyriaf fod merched a gwragedd sir Forganwg yn feddiannol ar dalentau uaturiol ar- dderchog.a dymunoldros ben. Mae yn annichonadwy adgofio dim byd sydd yn llawer mwy gwirioneddol ae attyniadol na cliydgordiad mwyn ajselog y gydgan yn yr lien donau swynol ydynt wedi cael eu eynglian- eddu mor ragorol gan Mr. John Thomas. Buasai dyn yn llyngcu colofn o deitlau fel pethau diwerthj &c., &c., er mwyn rhywbeth mor wirioneddol, mor nodedig. Nis gallasai alaw na chydgan byth gael eu mwynhau yn fwy iachus a chalonog." Ond y faith ffwyaf teilwng o sylw gyda golwg ar gymdeithaaau oerddorol Cymru, ydyw, fod nid yn | unig MlQdftu y «6r, eithryr MWeinyddion hefyd yn j ddieithriad, yn amateurt, ac agos oll ynweithwyr hel; dderbyn addysg brolfeswrol o filth yn y byd. 51ae yr ymarferiadau yn cael eu cario yn mlaen heb ac- companiment o fathyn ylbyd. Mae enwogrwydd ccrddorol Cymru yn ddiweddur wedi ymestyn yn mhcll y tu.hwnt i derfynau ydy. wysogael h. Mae Cymry yn falch o hawlio fel eu cydwladwyr y fath dynion a Mr. Brinley Biehardl a Mr. John Thomas. Mae canu cenhedlaetliol Swyn. ol Miss Edith Wynne yn awr yn adnabyddus drwy y rhan fwyaf o Loegr. Ac yr oedd Miss Edmonds l yr hon yn ddiau a glywodd amryw o'ch darllenwyr yn ddiweddar yn Llundain, yn cymmeryd ei rlian yn dawelmewncSr yn Abertaweofewn ddeuiciigmjs i" diwrnod y gwnaeth ei hymddangosiad yn Exeter Hall fel y prif soprano yn Naaman Mr. Costa pan y pertformiwyd ef y tro cyntaf yn Llundain ae yn cymmeryd y rhan a ysgrifeuwyd yn wieiddioi i Pa,tti, ac a ganwyd ganddi ar ol hyny, ond nid yn y fath fodd fel ag i dlfln yr encth faeli Gymreig i'r cysgodion. Eithr nid pob cerddor Cynireig, pa fodd bynag, sydd yn cael ei arwain gan Ragluniaeth at y fath athrawon a Mr, a Mrs. Sims Reeves. Y mae merch ieuangc Gymreig arall, yr hon, os caiff ei hiecbyd, ac os gosodir hi o dan arweiniaj priodol, sydd yn debyg iawn o gyrliaedd y radd Haenaf yn rhengoedd cnwocaf cerddoriaetli. Y lIIae yn barod wedi ennill y wobr 0 50p. gan y "Koyal Academy of Music. Ac y mae yn arddangosiad nodedig o ysbryd gwladgarol a brwdlrydig y Cymry fod y SWill o 500p. yn ystod y flwyddyn ddiwediiaf, wedi cael eu casglu er mwyn ei galluogi i dderbyn addysg gerddorol, y rhan fwyaf o lawer o'r rhai a gyfranwyd, nid gan y cyfoethog, ond gaa ddosbarth gyfran%vyd, Did g,.tn y cyl, gweitliiol ei liardal enedigol. Yr eiddoeli, yn barchus, liLNRY IIICIIAIIJ,,

YIWlUF Y DIWYGIAD. Qjf&rfud jin Manchester. 0 Frydnawn dydu Mawrtu Uiweudat, cyiinaliipyd cyfarfod dylanwadol o Ddiwygwyr, wedi ei allv gan Undeb DiWygiad Cenhedlaetliol, yn un o ystafell- oedd Neuadd Masnach Rydd, i ystyried y moddion goreu i roddi help i gario Ysgrif Ddiwygiadolyllyw. odraeth. Daeth Mr. Bright, A. S., yno yn hollorannisgwyl. iadwy, a thraddododd araeth fer yn yr hon yr ail ad. roddodd ei farn fod Ysgrif Ddiwygiadol y ilywodr- aeth vn un onost a awir dda. cyn belled air vr oedd y n cyrliaedd, ac yn liaeddu cefnogaeth holl Ryddfrvd- wyr y Deyrnas. Cyfeiriodd at yr areithiau diwedd- ar o'r oelir Hyddfrydig i'r Ty yn erbyn yr ysgrif, y rhai, meddai, oeddynt yn fwy add as i gael ei tra. ddodi mewn gwlad lie nid oedd Uywodraetli boblog- aidd yn fEuifio un rhan o'r cyfansoddiad. Nid oedd efe yn caru ymuno mewn un math o gondemiiiad ar Arglwydd Grosvenor, yr hwn oedd wedi cynnyg y gwelliant, o herwydd nid oedd ei arglwyddiaetli wedi arfer un iaith ddirmygus am y bobl, ae yr oedd yn aelod o deulu nad oedd wedi bod yn yr ainsenu araetli heibio yn elyn i ryddid poblogaidd. Gan hyny, yr oedd yn well ganddo ef aros hyd nes'y dyg. id y gwelliant i mewn, ac nis gallai yn ei fyw gredii y rhoddai Arglwydd Grosvenor un help i ddynionj y rhai oeddyut yn gyffredincl islaw iddo mewn teimlad moessl, a'r rhai oeddynt yn awyddus liwyr- ach, i suddo y wlad mewn tryblitli o derfysgoedd, oddi wrth y rhai nis gallai personan tebyg i At. hvydd Grosvenor ennill dim. Wrth ddiweddu, dang- osodd Mr. Bright y manteision a ddeillient oddi wrtli estyniad yr etliolfraint, ac annogodd, os dad. gorphorid y senedd, neu os dangosid'gwrthwynebial cryf i'r mesur, fod i'r gweithwyr yu mhob trcf ya Neheubarth swydd Lancaster, appwyntio pwyllgor i gymmeryd arnynt eu hunain y ddyledswydd o alw ynghyd gyfarfod mawr o'r bobl i amlygu eu cym- nieradwyaeth o'r ysgrif. Cynnelir y cyfarfod Diwygiadol yn Manchester ar y bed o Ebrill.

Ffaith liynod ydyw fod uwchlaw pedair miliwD yn dydd o wyau yn cael eu dwyn drosodd o Ffrainga i>r wlad hon, bob dydd o'r flwyddyn. Y mac Cynghor Trefol Liverpool wedi cadarnliau annogaeth y Pwyllgor Gwelliantol i brvnu lir i wneyd pare cyliocddus am 250,000p. Y mae cynnygiad Syr John Gray ar vr Eglwyf Sefydledig yn Iwerddon wedi ei ohirio i'r 101ed 0 Ebrill. Y mae brenin Groeg i gael ei ddyweddio i'r Uclii Dduges Wera o Rwssia; y mae tair neu bedairlilp edd i fyned lieibio cyn y cymmer y briodas le. Fel enghraiift o'r liyn y mae Missouri yn yn y ffordd o godi cotwni, dywed y Mount Vcrf Unionist fod sir Jefferson wedi codi ae wedi y llynedd werth dros 300,000p., ac y bydd y cynnjr'j eleni yn werth mwy na hyny. NtBO, IiLASillyfni.—Cynnaliwyd cyfarfod l1end1 yn y lie acbod, nos Sadwrn diweddaf, dan lywyddi"1} Mr. R. H. Willinrts (Gwerydd). Dygwyd y eYf&Tf" yn mlaen yn y drsfn ganlynolAraeth tgoriitdol y llywydd. Ton gan y cor. Plant dan 12 oed yn &1 ebu. Dmlleii, Peel a Byron, o Drysorfa'r Flail, S. blant dan 15 oed. Araeth gampus gan Wr. W. '• Jones, LlaBllyfni, ar y ddyledswydd o cldarparu I a; beth ar gyfer y bobl ieuaingc, i'w cad IV rhag myne oferedd. Dadganu "Erfyniad," o Lyfr leuan OwyW-" goreu, G. Roberts, Tai'r Ion; 2i!, C. Evans. ToaP y c6r. Beimi?dMth y Parch. W. JonM ar y pen!)! ar Ad?fodixd Cnst-goreu, G Roberts a W P.7 ? gydndd. Anerohiad barddonol yn hwyliog iaw™ 9? Ilywydd. Beirni?Mth ar y UythyrM-goreu, 0 G?t- fiths, Ceryg y dnidioK, 2i1, D. Griffith, idaes Y,dd Araeth CYWlOg gan Mr. John Jones, Pen yr yn» a 16" Bedd'ydynthwd.yn' bur dda, gan H. 0?" '?: Willi?me. Darllen byrfyfyr-gorea, W.  B*Tl Ilys; 2il, 3. Morgan, T? ceryg. BeirniM?  ion i ofyniadau a roddwyd o'r blaen -gOren, w' it,beits, Brynllys Sil, O. ?' Gri?h" M?neu?dd.' TOn? ,6,. BeimmdMth y traetodau ar Hanes digvydaid"' hynotaf Llyfr Genesis goreu, G. GnBths,? dr.dion; 2il, R Roberta, Nebo. Ton ga? 7 Cbt, Beirniadaeth y tr*ethodau ar Dynerwch—gorea' g. GftNths; Jil, W. Roberts, a D. M?elI neuadd. T'?nfyrfytyr-toreu, W. Jones, Bry?lb. Terfynwyd y cyfufod drwy g??um i?,a gynnu ek II Y beirniaid oeddynt y r?rch. W. Jones, M"- ?, J Williams (Gwerydd), H. Owen, a W. W' Porthmon.

Ata lower ia*n hy?bysia?th gynnwysed'g J Uythyr hwn ar ?erddotiaeth y Cymry, y,?' t ddyledus i Mr Evan Davies, Abertawe, bonM'"?< M sydd mew. amryw ?ntf—wedi gwneuthur mwY I150 debygol, na neb sydd yn awr yn fyw i gyanyrch I?d il o radd uwch yn my., y do'bMth Iweithiol. G all t gydwladwyr. t