Y Rhedegydd

MAENTWROQ. I IYR EGLWYS A CHWESTIYNAU CYMDEITH- ASOL.—Nos Fercher diweddaf, yn Gilgal, bu y Parch. Rhys Jones (W.), Ffestiniog, yn traddodi anerchiad rhagorol ar y testyn amafero!. Llywyddwyd yn ddoeth gan y Parch H. Ellis. Dyma'r ail o'r gyfres, y mae Undeb yr Ymneillduwyr wedi eu trefnu i'w cael yn ystod tymhor y gauaf. Er i'r tywydd droi yn anffafriol, daeth cynulliad da ynghyd, a chafwyd gwledd mewn gwirionedd gan Mr. Jones. Troedd ei ymdriniaeth ar y mater yn wir feistrolgar. Cynygiwyd a chefnogwyd diolchgarwch gwresocaf iddo am ei araeth gampus gen y Mri J. R Jones (Gerallt), a Joseph Lewis. Dechreuwyd y gwasanaeth drwy ddarl'en a gweddio yn hynod o bdodol gan Mr John Davies, Lodge. CYDYMDEIMLAD—Dymunwn ddatgan ein cydymdeimlad dyfnaf a Mr Thomas Roberts, Shop Isaf. yn ei brofedigaeth chwerw o golli ei anwyl fam, yr hyn a gymerodd le Rhagfyr 15fed, wedi cyrhaedd o honi yr oedran teg o 78 mlwydd. Gweddw, Mr Robert Roberts, gynt o'r Siamber Wen, Llanelidan, ydoedd, yr hwn a'i rhagflaenodd dros ugain mlynedd yn ol, a'r hwn a fu am Haws o flynyddoedd yn flaenor ffyddlawn yn eglwys y M.C. yn Llanelidan. Ar adeg ei marwolaeth arcsai y ymadawedig gyda'i mab-yn-nghyfraith a'i merch, Mr a:Mrs Evans, Maerdy Ucbaf, Gwyddelwern. Claddwyd ei gweddillion dydd LIun canlynol, yn mynwent y Methodistiaid Rhiw, ger Rhuthyn, Yn y ty. cyn cycbwyn, gwasanaeth- wyd gan y Parchn R. J. Jones. Llaneledan, a E, Edwards, Carrog. Wrth y bedd darllenodd Mr Edwards gyfran o'r Ysgrythyr, a gweadiodd Mr Davies, Wern Ddu, yn ddwys a gafaelgar. Wedi hyny, cynhaliwyd gwasanaeth angladdol ynycspel, dan lywyddiaeth y Parch R. J. Jones. Cymerwyd rhan gan y rhai canlynol, Mri John Jones, Segrwd, T. 0, Jones, U.H. Penvparc, Parch D. Jones (B.), Pandy'r Capel, a Mr Gomer Roberts, C.S.. Cefngriolen. Dygodd yr oil obonynt y dystiolasth uwchaf i ragoriaethau amlwg y ddiweddar Mrs Roberts. Yn mysg pethau eraill, dywedid, fod petbau crefydd yn cael .11e mawr yn ei meddwl a'i bywyd. Troed wedi ei chynysgaeddu a dynoljaeth dda. Byddai yn siriol a charedig gyda'i chymydogion, ac fel mam yn ei theulu yr oedd yn llanw ei chylch yn ffyddlon a gofalus. GwedBiodd lawer dros ei phlant, a gwnaeth ei goreu i roddi y cyfeiriad iawn iddynt mewn bywyd. Gofalai hefyd dros y gweision a'r morwynion fyddai yn ei gwasan- aeth. Troed ei chynghorion a dylanwad distaw ei bywyd yn dweyd er daioni arnvnt. Erys ei choffadwrlaeth yn fendigedig.

PENRHYNDEUDRAETH Fel arfer bu i Mrs. Evans, priod y diweddar Mr. Rees Evans, gofio y gweddwon perthynol i Eglwys Tabernacl (w.), trwy roddi iddynt dri chant o lo, a trwy hyny beri fod tipyn o lawenydd ar eu baelwydydd yn ystod y Gwyliau. Prysur iawn fu ein cyfaill cerddgar Mr. D. Lloyd Evans yn ystod y Gwyliau yn clorianu y CerddorioD, Sadwrn a Llup. CAROLAU.—Cafwyd cyfarfod o ganu Carol- au rhagorol yn y Fron nos Wener diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr. John Jones, Bwlchgoleu. Cymerwyd than yn y cyfarfod gan nifer fawr o dan ofal Mr. Rees Jones. Cafodd Cwmni Dramayddol Pwllheli hwyl rbagorol a chynulliad da nos Iau yn y Neuadd Drefol gyda'r Ddrama Hirnos a Gwawr." Cafwyd cyfarfod rhagorol gan Obeithlu Nazareth, nos Iau, o dan lywyddiaeth Mr. D. Lloyd Griffith. Yr oedd mwyafrif o'r Testyn- au yn dwyn cysylltiad a'rnadolig. Cymerwyd rhan gan Maggie Jones, Sarah Owen, Mary Jane Williams, Mary Williams, Isfryn Katte Prichard, Elizabeth Jones, David M, Lewis, The BIRSTALL HANDBELL RINGe-RS. I Teddy Lewis, Moses Lewis, Robert Williams, John Evans, Ieuan Bryn Williams Y goreu am y Llythyr Nadolig ydoedd yn gyfartal oreu, Robert Williams, Penycefn ac Ellis R. Jones, Brynsaethon (gwobr rhoddedig gan Mr. H. ]. Richards). Carol gan Barti Miss Richards. Canodd y plant amryw weithiau, ac ar derfyn y cyfarfod rhanwyd Oranges i'r plant. Eto yn Carmel (A ), nos Fawrth, dan lywydd- iaeth Mr. Robert W. Davies. Adroddwyd gan Winnie Jones, Tommy Williams, Elisn J. Roberts, Robert Owen. Dadl gan Lizzie E. Davies a Lizzie E. Lloyd. Canodd Tummy Roberts, Emily Parry, Willie Jones, Wm. D. Lewis. Unawd gan Mr. Robert D. Roberts, a Party Robert Thomas Evans. Canodd y plant amryw weithiau dan arweiniad Mr. Robett D. Roberts. Cafwyd Cyfarfod Amrywiaethol yn Ngym- deithas Ymdrech Grefyddol Nazareth, nos Sabboth. Cafwyd amryw o Garolau gan Mrs Evans, Ty'nffrwd, Mrs Davies, Penllyn. Misses Annie Humphrej s a Katie Prichard. Triawd Mr LI Griffith a'i barti. Hefyd, adroddiadau i'r amgylchiadau gan Mary Williamr, Isfryn, a Thomas C. Williams. Anerchiad ar y Nadolig gan Mri William Williams a John Parry Jones. EISTEDDFOD PORT.-Da genym gael llon- gyfarch Parti Mr. Joseph H. Roberts ar ei waith yn enill yn Portmadoc nos Fawrth. Hefyd Miss A. E Davies, Castle Street, ar ei gwaith yn cipio y wobr ar yr unawd Contralto, 0 Divine Redeemer." Gwobr £ l Is.

ATEB I ANERCH Ein cyfaill caredig Bryfdir i Blant Ffestiniog sydd ar wasgar trwy'r gwiedydd. Daeth dy ganig etto 'leni Anwyl gyfaill, i'n sirioli, Megys gwe o berlau gemog Yw dy gan gan blant Ffestiniog. Disgwyl oeddym yn hyderus Am dy ganig swynol, lelus, Mae fel dyfroedd oefr, grisialog, I wefusau plant Ffestiniog. Mae dy hyfryd ddymuniadau Fel diferiad mel i'n genau, v Ac fel balm i galon ddrylliog Llawer un o blant Ffestiniog. Yn adfywio mwyn adgofion Maent am lu o hen gyfeillion Sydd yn aros etto'n serchog Yn mynwesau plant Ffestiniog. Gwyl i gynull at ein gilydd Yw'r Nadolig i'n haelwydydd. Ond bydd llawer cartref bylchog 'N absenoldeb plant Ffestiniog. Os na chawn ni ddod eleni 0 ran corph i gydymloni, Gallwn gymdeithasu'n wresog Yn yr ysbryd blant Ffestiniog. Fel bu'r Seren gyot i'r Doetbion Yw pelydrau dy benillion, Yn ein harwain yn odidog Mewn meddyliau am Ffestiniog. Gwel'd yr ydyin mewn myfyrdod Fwlch y Gwynt a phen y Manod, Gyd a'r Moelwyn mawr coronog, Megys gwylwyr ar Ffestiniog. Mae'r Nadolig bron myn'd heibio Ninau'n mbell o'n gwlad yn crwydro, Ond mae'n serch ni mor ddiysgog Ac yw'r creigiau yn Ffestiniog. Os yw'r tan yn Uosgi'n isel Hyn yw'n dymuniadau dirgel I awelon Lie y Benglog Chwythu etto ar Ffestiniog. Os nad yw yr holl gyrnylau Wedi cilio o'r wybrenau, Doed y pedwar gwynt yn frysiog I'w gwasgaru o Ffestiniog. Gan na chawn eicb gwel'd Nadolig, Rhoddwn i cbwi 'nawr galenig Blwyddyn Newydd Dda gyfoethog I chwi oil," medd plant Ffestiniog. Sunderland. M.J.

YSGOLDY'R GARREGDDU. Fel gweddw fam oedranus Mewn hiraeth am ei phiant, Dadfeilia'r Ysgol glodus A'i gruddiau'n rhychau gant; Mae'r byd yn myned heibio, A'i drem yn falch a hyl, Heb gofio 'i fod yn pasio Ysgoidy'r Garregddu. Mae'r clogwyn llwyd a hithau Mewn llawer dwys ymgom, Yn distaw son am bwysau Gorchfygol calon drom; Chwedleua wnant am ddyddiau Yr hen flynyddau fu, Pan ddawnsiai can rhwng muriau Ysgoldy'r Garregddu. Mae'r plant ar led y gwledydd Yn myn'd o don i don, A hea adgefion dedwydd Yn ieuainc dan eu bron Blinderau'r byd sy'n rhoddi Eu delwau ar y llu Ond plant o hyd yw cwmni Ysgoldy'r Garregddu. Mae geiriau'r hen faledau x Ddatganem hyd y ffyrdd, Yn sibrwd o'r pellderau Fwynderau'r gwanwyn gwyrdd; Mae'r cof o'r hen chwareuou Fel aur-belydrau cu, Yn adnewyddu swynion Ysgoldy'r Garregddu. Sawl brwydyr froeth^ymladdwyd A Hogiau Llwynygell ? Sawl cerydd llym weinyddwyd Gan ddisgwyl pethau gwell? Nid yw'r Black Hole, mi gredaf, Mor boblog ag y bu; Efe oedd arswya penaf Ysgoldy'r Garregddu Yn erw Duw mae llawer O'i ysgolheigion gynt Y lianerch na ddaw pryder I sisial yn y gwynt Ond tybiaf wel d v cwmni Yn nrych adgofion lu, Fel adar yn ffenestri Ysgoldy'r Garregddu. Mvn lleisiau hen athrawon Barhau fel clychau clir; Ac erys eu cynghorion Fel engyl yn y tir Cenhadaeth y diffaetbweh. Fu'r eiddynt, frodyr cu; Ond cawsant fel diddanwch Rhwng muriau'r Garregddu, Llys mebyd rhamant Addysg Yr hen orpbenol pell; Cyfeiriodd arwy bob terfysg At byrth dyfodol gwell •; Yn nyddiau y can' cymaint Mewn Dysg a Dyfais hy', Gofalwn barchu henaint Ysgoldy'r Garregddu. I BRYFDIR.

I CYFLWYNEDIG I Mr Hugh Rowlands, 7, Summer Hill; Blaenau Ffestiniog, a Miss Williams, Bot- twnog, foreuddydd eu priodas yn Nghapel M.C., Rhydbacb, Rhagfyr 31, 1910. Mae hynt o fryniau Meirion I wastadeddau Lleyn I brydydd o'r mynyddoedd Yn destyn can ei hun. Ond wedi cyrhaedd yno I gylch yr all or lan, Mae'n ddigon hawdd i brydydd Gael testyn gloewach can. Nid annaturiol canu Mewn cylch o hedd mor wyn, Y gamp i gyd fai peidio Ar fore hardd fel hyn. Foregwaith dydd priodas Pwy warafuna gan Os bydd y pyrth yn loew v A'r fodrwy aur yn lan. Os gwa i beth yw enw < A theitl yr angel gwyn A'ch dygodd heb gyfeiliorn Bob cam i gylch lei hyn. Cyfrinach yw ei enw. Nis gwn am neb a'i gwyr, Pe holid byd am dano o fore gwyn hyd hwyr. Beth bynag yw ei enw Mae'r angel yn yr wyl, A'i fendith ar y fodrwy, A'i ras yn gloewi r hwyl. Pwy wyr na ddaeth di,eithriaid o bell j'r wyl ar hynt,— Daeth Iesu a'i ddisgyblion I'r wyl yn Nghana gynt. Pan ddaw Efe bydd gwyrthiau Llawenydd ar ei fio- 'Does neb ond Ef yn siarad Nes troi y dwfr yn win. 'Rwyn cofio'r briodasferch Flynyddoedd fu heb len Yn cychwyn gyrfa bywyd Wrth droed y Wyddfa wen. Mae llwybrau'r Wydddfa heddyw Yn wynion fel o'r blaen, A cbwithau'n aros hefyd A'ch enw'n wyn heb staen. Daeth y priodfab yma 0 drum y mynydd draw, A modrwy aur ysblenydd I Mary yn ei law. Mae'n ddolen aur ddihalog, Ddigraith, debygaf fi, Yn arwydd o'r cyfamod Sydd wedi'ch uno chwi, Ar law y biodasferch Boed iddi wisgo'n dda, A'r haul dywyno drosti Am fwy na deugain ha'. Os yw yr angel yma, Dymunaf arno'n wir, I gadw modrwy Mary Yn gyfan gyfnod hir. Tramwywch yn galonoe Yn mlaen dan nef ddilen, A llu fo'ch dyddiau llawen Ar fryniau Meirion wen. Yn croesi'r hen fynyddoedd, Os gwelwch gwmwl du, Ar aden ftydd ewch drwyddo I wres yr heulwen fry. Mae esgyn drwy'r cymylau Yr anian ffydd erioed- Gall lamu drwy'r wybrenau Heb ysgol dan ei throed. A'r cenad gwyn sydd yma Nas gwn ei enw'n iawn, A gadwo'ch ffydd yn loew 0 fore hvd brvdnawn. Tabernacl. R. R. MORRIS,

FFESTINIOG. CYFARFOD CANU CAROLAU GOBEITHLU PANTLLWYD. Cynhaliwyd yr uchod nos Sadwrn diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr E. Owen, llywydd y Gobeithlu. Ton gan y Gob- eithlu u dan arweiniad Mr William Ephraim carol gan barti William Ephraim; anerchiad gan y Llywydd adroddiad gan Kate Jones ac Ann J. Roberts catol gan Annie L. Jones a'i chyfeillion; adroddiad gan Jane Alice Davies; can gan Dorothy A. Williams ac Alice Wil- liams; adroddiaa gan Dorothy A. Williams; carol gan Ceridwen Davies; adroddiad gan Joseph Ephraim; carol gan M. E. Williams a Lizzie Jones adroddiad gan Jennie Hughes, Willie ac Edward Ephraim; adroddiad gan Evan D. Jones a Iorwerth Edwards; deuawd gan M. E. Williams a'i chyfaill; adroddiad gan R. David Williams ac E. W. Roberts; carol gan y party; carol gan J. M. Williams: can gan M. J. Roberts adroddiad gan Olwen Edwards a Mary Davies; carol gan Mrs Dorothy Jones; deuawd gan Miss J. Owens a Miss Maggie A. Hughes; adroddiad gan Idwal Ephraim carol gan Mr Daniel Roberts ped- warawd gan Mr William Ephraim a'i gyfeillion; ton gan y Gobeithlu; adroddiad gan Ethel M. Roberts ac Ellen A. Hughes. Yna cafwyd gair byr gan y Mri Richard Jones, David Davies a Daniel Roberts. Wedyn yn ddeheuig dr,os ben, rhanwyd oranges i'r plant (rhodd Mr Santa Claus), gan Miss M. E. Roberts, Belle View, Hefyd cyfeiliodd Miss Roberts gyda'i medrusrwydd arferol. Gyda hyn y terfynwyd y cyfarfod.—UN O'R GWRANDAWYR Yn nghapel Peniel nos Werier diweddaf, cafwyd Darlith gan y Parch John Williams, Brynsiencyn, ar John Eiias Traddododd bethau newydd iawn ar "John Elias," ac yr oedd yn dweyd ei fod yn brif areithydd ei oes, o ddigon. Llywyddwyd gan y Parch J.R.Jones. Yn cynal Cyngherdd oddicartref yr oedd Mr W. O. Jones tua'r wyl yma. Da genym gael llongyfarch Cor Ffestiniog ar eu llwyddiant yn Eisteddfod Nadolig y Blaenau, o dan arweiniad medrus Mr Isaac Jones.—Hefyd Mri R. LI. Jones a J. LI. Prodger yn yr un lie, ar eu gwaith yn enill ary ddeuawd. Cynhaliodd Gobeithlu Engedi gyfarfod dyddorol iawn, nos Fawrth. Caed adrodd- iadau ac unawdau rbagorol gan y plant, a chanasant gyda'i gilydd yn feistrolgar dros ben, o dan arweiniad Mr E. Owen. Cyfeiliwyd vn fedrus gan Miss M. E. Roberts, Moelwyn Vue. Ar y diwedd rhoddwyd anrhegion i bob un o'r plant. Yr un noswaith, cynhaliodd y Gymdeithas gyfarfod i ganu Carolau gan barties, o dan arweiniad Mri O. Hughes a William Ephraim. Unawdau gan Miss Blodwen Edwards, a Mr J. P. Hughes. Hefyd gystadleuaethau ar areithio ar destyn heb ei enwi, goreu, Mr E. Owen. Gwybodaeth gyffredinol, Miss Nellie Davies, Dyddanion, cyfattal oreu, Miss Amelia. Edwards, a Mr G. J. Edwards. Nos Fawrth, cynhaliwyd Cymdeitbas Len- yddol Bethel, dan lywyddiaeth y Patch. R. T. Phillips, ac arweiniad Mr. Owen Hughes. Treuliwyd y cyfarfod trwy ganu carolau. Cafwyd unawd gan Mr. John E. Jones, Cochgwan; Adroddiad gan Miss Mary Jones, Sun Street; Pedwarawd gan Miss W. Harries Jones a'i chyfeillion Unawd gan Mr. William Roberts. Brynrhug; Triawd gan Laura Thomas a'i chyfeillion; Unawd gan Mr. Francis W. "Evans, Bryn Olew. Parti o blant, dan arwein- iad Mr. Hugh J. Hughes, Station Road, gorfa iddynt ail ganu. Triawd gan Mr. Morris Williams, Station Road, a'i gyfeilmn Adrodd- iad gan Miss Annie V. Lewis, Cynfal Tesrace Triawd gan Mr. Richard Samuel Owen a'i gyfeillion Unawd gan Miss Laura C. Thomas, Hafodfawr; Carol gan barti, dan arweiniad Mr. Robert Jones, Station Road. Pedwarawd gan Miss Maggie Samuel a'i chyfeillion. Cyfeiliwyd yn fedrus gan Miss Laura Prichard a Mr. Willie Jones. Cafwyd gair gan y Llywydd, a-Mr. Edward Jones (Asaph Collen). Terfynwyd trvry ganu Emyn. Cafwyd cyfarfod hwyliog iawn.—Yse,