Y Rhedegydd

YVVVVVVT BWRDD GWAROHEIDWABD PEN- RHYNDEUDftAETH. Cynhaliwyd cyfarfod y Bwrdd dydd Mawrth, o dan lywyddiaeth yr Is-gadeirydd, Mr R. Williams. Yr oedd befyd yn bresenol Mrs Casson, Mrs Morris, Parch Thomas Griffith, Parch John Hughes, Mri E. M. Owen, Richard Williams, D. Tegid Jones, John Roberts (Trawsfynydd), Wm. Wiliiams, R. W. Vaughan, G. Parry Jones, David Pugh, J. Davies Jones, John Roberts (Talsarnau), E. R. Owen, Capten Morgan Jones. Fowden Jones, R. R. Jones, Dr Jones (Swyddog Meddygol), Wm. Thomas, J B Jades, R. Parry (Swyddogion Elusenol), D, J. Jones (Meistr). Thomas Roberts (Clerc), D. Jones (Clerc Cynorthwyol). Adroddiad y Meistr. Ystyriwyd adroddiad y Meistr. Yr oedd un Thomas Roberts, Pentrefelin, wedi ei dderbyn ar archeb Mr R. Parry. Delid mai at Undeb Lerpwl y dylai apelio, a phasiwyd i roddi archeb i'w symud. Yr oedd William Evans, Porthmadog, wedi ei dderbyn i'r Ty ar yr 8fed, trwy archeb Mr R. Parry. Ar un dydd derbyniwyd Gwen Williams, Trawsfynydd, trwy archeb Mr William Thomas. Yr oedd triAO blant, dan gyfarwyddyd y Boarding Out Committee, wedi myned o'r Ty. Elizabeth Ellen Hughes, 10 oed, i Lanfrothen, Owen Charles Hughes, 6,; a Keturab Hughes, 8, i Ffestiniog. Sylwodd Mr William Thomas fod y plant wedi eu hanfon allan cyn bod y forms angenrheidiol wedi eu llenvri, ond atebid bod pythefnos o amser wedi pasio er pan basiodd y Bwrdd i symud y plant a bob hyny yn ddigon o amser i wneyd y gwaith. Derbyniwyd Kate Williams a'i thri phlentyn i'r Ty o Ffestiniog ar archeb Mr William Thomas, Cyfarwyddwyd y Clerc i wneyd ymchwiliad am dad y plentyn a'i erlyn. Ar dystiolaeth Dr R. T. Jones, a Mr W. H. More, U H., ac archeb Mr J. Bennett Jones, derbyniwyd Robert Jones, Harlech, i'w gadw fel un gorphwyllog. Tystfei y meddyg nad oedd berygl i'w gadw felly. Cyfarwyddwyd y Clerc i ohebu ai deulu am gyfran at ei gycaliaeth. Yr oedd yn y Ty ar ddiwedd y bythefnos 82, o'u cydmaru ag 83 yr amser cyferbyniol y llvnedd. Pension yr Hen. Gofynodd Mr Ffowden Jones a oedd y Meistr werli cael allan y manylion am y rhai fwriadent wneyd cais am Flwydd-dal Henaint. Gofynai hyny er mwyn cael gwneyd y trefniatiau angenrheidiol mewn pryd cyn dechreu y flwyddyn. Hysbyswyd nad oedd dim wedi ei wneyd, a phasiwyd i'r Meistr holi y rhai oedranus a gwneyd trefniad prydlon, Gofynai y Parch T. Griffith pwy oedd i fod yn gvfrifol am gostau tystysgrif, &c., ynglyn a chael pension a chodwyd cwestiynau eraill yn nglyn a gofal meddygol i'r pensioners, &c. Ar gynygiad y Parch John Hughes pasiwyd i anfon at Gaoghellor y Trysorlys i ofyn am eglurh,ad ar ddeddf y blwydd-dal yn ei pherthynas ar tlodion a'r Undeb. Pe tasal yn Saesnes." Gofynai Ann Lloyd, Glandwr, Penrhyn, am ychwanegiad o swllt neii ddau at ei belusen luagat fagu plentyn ei mherch, hyd nes y gwellai hono. Cynygiai Mr G. P. Jones ei bod yn cael 2s yr wythnos am fis, ac eiliai Mr W. Williams, gan ychwanegu eu bod yn gofyn am dystysgrif am iechyd y ferch erbyn y tro nesaf. Gwrthwynebai Mrs Casson godi yr elusen ar y tir fod y plentyn yn un anghyfreithlon. Dv- wedodd y Parch T. Griffith eu bod eisoes yn rhoi cynorthwy at fagu plant anghyfreithlon. Mrs Casson:" Yna, a ydym i ddeall fod y Gwarcheidwaid i gadw holl blant anghyfreith- lon y plwyf. Nid felly yr wyf fi wedi deall Deddf y Tlodion." Mr G. Parry Jones, "Pe tase hon yn Saesnes buasai Mrs Casson y gyntaf i gefnogi." Mrs Morris, Yr ydym yn cael arbed cadw un wrth roi ychydig rhagor i hon." Cynygiai Mr Tegid Jones a chefnogai Mr E. M. Owen, godi 2s yn elusen y nain heb son am T plentyn, a phasiwyd felly. Talu Ol-ddyled Ar gynygiad Mr William Williams pasiwyd i godi elusen un o'r Mtmod oedd yn awr yn Ysbytty Lerpwl o 10s i 15s am ddwy wythnos er mwyn gwastadhau ol ddyJed o 10s oedd yn ddyledus am ei Hetty. Merched mewn Gwasanaeth, Gwrthwynebid elusen dyn o'r Manod am fod ganddo ddwy ferch mewn gwasanaeth, ac nad oedd yn rhoi cyfrif o'r hyn enillant. Ar gynygiad Mr. Richard Williams pasiwyd i roi cymorth am ddwy wythnos arall. Gofynai dyn dall, a chanddo wraig a dau o blant am barhad ei elusen, a chaniatawyd hyny am bythefnos ar y dealltwriaeth clir fod y ferch oedd gartref yn cael ei danfan i jwasanaeth. Rhy fach o lawer." Yn achos hen wr a gwraig o Maenofferen oedd fit' cael 8/- yr wythnos, dadleuai Mr Richard Williams eu bod yn cael rhy fychan o lawer, a'u bod cyd-rhwng y Meddyg a'r! Guardians yn cael eu llwgu. Cynygiai y Cadeirydd eu gadael fel y maent hyd oni symudid hwy i le arall. Mr. E. M. Owen: Oni fyddai yn well rhoddi 10/- o elusen hyd nes y ceid lie iddynt. Ar raniad y Bwrdd pasiwyd i beidio codi yr elusen. Y Nain a'r Plentyn. Yn y cyfarfod blaenorol yr oedd y Bwrdd wedi pasio i'r Meddyg a'r Swyddog Elusenol gyda Mr E. J. Hughes fyned at Margaret Jones, Pantycelyn, i egluro iddi y pwysigrwydd i symud y plentyn a fagai rhag i'w iechyd fod mewn perygl. Mr Wm. Williams a garai gael gwybod pam na buasai y meddyg wedi myned yno yn ol y cyfarwyddyd. Y Parch Thomas Griffith a ofnai bod perygl fod y tlodion yn cael cam. Y perygl oedd iddynt fod yn "dis gyn rhwng dwy stol heb gael y gofal priodol. Mr Richard Williams a gredai y dylid pasio pleidlais o gondemniad am na buasai y meddyg wedi ymweled air wraig yn unol a chyfar- wyddyd y Bwrdd. Mr E. T. Hughes a ddy- wedai fod y meddyg heb ei gweled hyd nos Sadwrn diweddaf. Yr oedd gofal y wraig yn dyn am y plentyn. Yr oedd yn barod i wneyd pobpeth allai i atteb i ofynion deddfau iechyd, ond nid oedd yn barod i'w ollwng. Mrs Morris Bu'r plentyn yma o dan ofal y Board- ing Out Committee. Sylwyd mai clwyn y Pwyligor hwnw oedd nad oedd y plentyn yn cael ei ymgelyddu fel y dylai. Mrs Casson a ddywedai fod gormod o helynt o'r haner yn cael ei wneyd gaiji y meddygon ynghylch dar- fodedigaeth, Yr oedd son am tubercolosis wedi ei gyru hi yn sal. Carlnd oedd yr yraig beth a. gädwai blentyh yn fyw, dyna dedd èl brif angen. Nis gallai neb ei fagu yn blentyn iach os na byddent yn ei gatu. Ac yr oedd y wraig hon yn angherddol hoff o'r plentyn. Credai y dylid gadael y plentyn gyda'i nain, ond pwyso arni i'W gadw yn lan, a'i roi i gysgu mewn gwely ar wahan. Ar gynygiad Mr E. T. Hughes, yn cael ei eilio gan Capt. Morgan Jones, pasiwyd i roi 6/- am bythefnos, a phar o esgidiau i'r plentyn. Trip i Lerpwl I Yr oedd Richard, bachgen dall Eliazer Wil- liams, Bethania, Blaenau wedi cael ei orchymyn i fyned i Lerpwl i sefydliad yno. Dywedodd \Mr William Thomas ei fod wedi myned i Lerpwl. Rhoddwyd ef yn y tren a chiowyd y drws arno, ond dychwelodd yn ei ol yr un dydd. Pasiwyd i bwyso arno ddod i'r Ty, a grdael-elusen ei rieni fel yr oedd am bythefnos ymhellach. Help dros y Gauaf I Ymddangosai dyn ieuanc o'r Blaenau get- bron i ofyn am help dros fisoedd y gauaf. Yr oedd yn briod, ac wedi colli un llygad ac un fraich. Enillai ychydig wrth he! a gwerthu cocos, ond nis gallai wneyd digon i'w gadw yn enwedig yn y gauaf. Yr oedd yn ddyn sobr ac ymdrecbgar. Ar gynygiad Mr E. M. Owen a cbefnogiad Mr W. Williams pasiwyd i roddi kido 4s yr wythnos. DilIad Claddu Pasiwyd i gynorthwyo gweddw ymdrechgar i I dalu am bethau angenrheidiol a gafw'yd i'r plant ar gynhebrwng eu tad. Symud ei Facbgen. Gofynai dyn o Drawsfynydd", am i'r Gwarcheidwaid symud ei fachgen o dan eu gofal i'r Ty. Yr oedd yn dioddef oddiwrth ffitiau er pan yn chwech oed. Yr oedd yn myned yn frwiit at ei chwaer oedd yn cadw ei dy. Dywedai Mr Tegid Jones nad oedd y bachgen ddim ffit i fod ar hyd y stryd, fod ar blant yr ysgol ei ofn, a'i fod yn ymosod ar ei chwaer. Mr Richard Williams Os daw yma bydd raid i ni dala am ofal doctor. Yr oedd ef yn cynyg nad oedd i ddyfod yma i gymeryd cyfrifoldeb oddiar neb. Mr G. R. Jones: Cymerwch rai Ffestiniog oddiyma ynte. Mr Tegid Jones a gynygiai ei dderbyn i'r Ty, os felly y cynghorai y meddyg iddo ddyfod, a phasiwyd foliy, Cym-deithas Gweinyddesau Beddgelert. I Daethai cais oddiwrth y gymdeithas fwriad- edig uchod yn gofyn am rodd tuagat y Drysorfa, Pasiwyd i roddi £3 3s yr un fath ag i blwyf Harlech ar ol gweled fod y gymdeithas wedi cael ei sefydlu. Yr Elusenau 1. I Talodd Mr. Richard Parry mewn Elusenau yn nosbarth Tremadoc yn ystod y bythefnos LC78 10s Oc, ar gyfer £ 77 2s Oc, a gofynodd am £ 11 at y bythefnos nesaf, Talodd Mr. William Thomas £11112s 2c yn Nosbarth Ffestiniog, ar gyfer^lll 17s 9c. a gofynodd am/110. Yn Nosbarth Deudraeth, talodd Mr. J. Bennett Jones £ 67 15s 3c ar gyfer £ 60 12s 6c, a gofynodd am £66. Cyfanswm y taliadau £ 257 17s 5c, ar gyfer £ 258 12s ,3, a'r gofyniadau yn £ 253. Dyled y Bwrdd i'r Ariandyj £ l443 17s Ge.

Dam wain Angeuol ar y Garn, I Drwsycoed. Tri o'r ,gloch prydnawn Sabbath, aeth chwech o foneddigion dyeithr i I geisio dringo mynydd y Garn, yr hwn nad ystyrir yn un anhawdd i fyned i fyny iddo. Pan oedd Mr J, Anton Stoop a'i ddau gyfaill tua dau gant o latheni i fynu, daeth maen i lawr o tu uchaf iddynt a tharawodd eu rhaff fel y syrthiodd Mr Stoop i lawr 'r gwaelodion gan dderbyn niweidiau brofasant yn angeuol iddo yn mhen ychydig amser. Yr oedd y boneddwr anffodus tua 28 oed, ac yn frail or o Ddwyrain Switzerland, ac wedi byw yn Manchester er's 11 mlynedd yn ngwasanaeth masnachwyr edafedd yn y ddinas hono. Dywedir ei fod yn ddringwr cyfarwydd, ac mai hollol ddamweiniol fu ei godwm i lawr i'r mynydd.

PWYLLGOR CYLCHWYL HARLECH A'R TRI CHOR 0 FLAENAU FFESTINIOG. Syr,-Darlienais, fel llawer, y "euro twm- pathau ynglyn a'r Pa un ai un ai tri chor fyddai oreu i gynrychioli yr ardal yn Nghylch- wyl Harlech, a methais ddeall yn iawn amcan y gwahanol ysgrifau, gan fy mod yn arfer meddwl mai rhydd i bob dyn ei farn," ac fod perffaith hawl gan nifer fyddai yn digwydd bod yn meddwl yn groes i un, neu rai, eraill, gario eu barn i weithrediad. Cwynai un neu ddau o'r ysgrifenwyr fod un arall yn rhy ysgrythyrol, ond yn wir y mae gwell stwff yn yr ysgrythyrau o lawer nac sydd yn mympwyon llawer yn ddios; ac ynglyn a'r mater uchod mae yn hawdd credu y frawddeg hono, A'r ysgrythyr nis gellir ei thori. Yn ol fel y deaUaf mai dipyn yn boeth fu rhai o'r blaid sydd yn selog am un cor yn y Pwyllgor yn Harlech dydd Sadwrn diweddaf. Yr oedd un o'r ysgrifenwyr yn Y RHEDEGYDD yn priodoli tadolaeth y syniad o dri" chor yn ile un i genfigen, ond yr oedd ysgrifenydd o'r ochr arall yn dweyd mai amser a ddengys lIe yt oedd trigfa cenfigen, ac y buasai "cenfigen yn Hadd 8i pherchenog," ac yn ol hanes y PwyHgor ddydd Sadwrn felly y bu; a phe buasai yr bwn a roddodd yr awgrym i Gwyiiwr ymholi ag ef ei hun, wedi ymholi a rhywun arall heblaw ef ei hun, mae'n debyg na buasai ei gynrychiol- wyr wedi myn'd yn destyn gwawd yn y pwyllgor a nodwyd. Hwyrach mai hanes y pwyligor. a'r ymdriniaeth yn deg a digwmpis, fydd yr esboniad goreu ar drtgfa cenfigen." Pan ddaeth cais o Machynlleth am aelodaeth i gor oddiyno, bu tawelwch perffaith: ond pan ddarllenwyd cais y, ddau gor newydd o ardal Ffestiniog, bu cyffro, a chododd yr arweinydd a llywydd pwyllgor y cor canolig i ofyn ai fpriodol eu derbyn, gan fod y lie yn gyfyng ? Ac ar yr un pryd yn dweyd eu bod hwy yn cynrycbioli yr ardal. Ar ba awdurdod ? Nis gwn. Pwy a'u cododd i hyny ? Nis gwn, ond mae'n amlwg nad oeddynt yn cynrychioli cefnogwyr y ddau gor arall, neu ni buasent yn gwrthwynebu eu cais. Ond priodol oedd i'r ddau, gan fod iddynt gymaint awdurdod, ddweyd, "Os derbynid y ddau gor yma o Ffestiniog i mewn, na ddeuent hwy a chor yno," fel pe byddent yn tori bedd i'r Gylchwyl wrth farw eu hunain. Gresyn na bai rhywun o'r pwyligor wedi cael cymaint o ddoethineb a'r ddau swyddog hyn o gor y Blaenau, onide ? Ond tswi wnaeih y pwyligor ar y mater am eu bod yn ddigon call i chwerthin am ben y ffolineb. A chynygiodd gwr oedd yn deaH ardal Ffestiniog gystal a neb, fod y ddau gor newydd yn cael eu derbyn yn aelodan o'r Gylchwyl, ac ni bu prinder cefnogwyr, gan fod chwech neu saith yn cyd-gefnogi; a cbododd arweinydd cor y Blaenau i gynyg eu gwrthod, ac yn naturiol cefnogodd llywydd ei gor ef. Pan gafwyd dati gynygiad a dau gefnogiad awd i votio, a chafwyd gryn drafferth i ganfod y votes; ac wedi syllu i bob congl o'r ystafell, gwelwyd fod un arall yn erbyn derbyn y corau. Yr oedd y Pwyllgor yn unfrydol, ac eithrio y tri hyn, yn rhoddi gwahoddiad cynes i'r ddau gor i'r Undeb, gan ddymuno eu llwyddiant. SYLWEDYDD. I

GAIR 0 APEL. I Mr. Gol.-Nis gwyddom yn iawn at bwy i gyfeirio yr apel, pa un ai at ddynion a merched iepaingc Blaenau Ffestiniog, ai ynte at rieni, ai at yr Heddgeidwaid; ond yn ddiddadl at swyddogion eglwysig a gweinidogion. Cyfekio yr ydym at beth hollol annheilwng o ardal mor uchel ei breintiau a hon, sef ymddygiad rbai pobl ieuaingc yn y Neuadd GynulJ a lleoedd eraill. Rhyw bythefnos neu dair xvythnos yn ol cynhaliwyd cyngerdd elusenol, parchus, yn ol pob ymddangosiad i'r mwyafrif oedd yn y Neuadd, ond nid felly i'r rhai oedd yn "Sic Fon," fel y gelwir y "lie chwech" yno. Cafodd amryw ddynion a merched pftrchus cedd yn eistedd yn y lie hwnw, friw i'w calonau wrth weled rhai pobl ieuaingc, yn ddynion a merched, yn dangos y naill i'r Hall gardiau llygredig ac anweddus. Dengys hyn ryw hyfdra annuwiol yn y ddau ryw fel eu gilydd. Buasem yn meddwl na fuasai yr un dyn ieuanc o Gymro, beth bynag, yn meiddio gwneyd y fath beth hyd yn nod mewn lie anghyhoedd, heb son am wneyd hyny mewn cyuulliad cyhoeddus parchus. Yn awr, wyr ieuaingc a merched yn ogystal, a gawn ni alw eich sylw difrifol at y peth hwn. Bwriwch y ffieidd dra atgas hwn o'ch mysgar unwaith. Nid yw peth o'r fath ond abwyd gan y diafol i'ch tynu a'ch llithio i beth a fo gwaeth. Cofiwch fod eich cymeriad a'ch crelydd yn y glorian, a gwyliwch rhag eich cael yn brin. Hwyrach y byddai yn burion peth i'r Heddlu fod ar eu gwyliadwr- iaeth hefyd gyda'r peth hwn. Y mae yn sicr y byddai yn loes i galonau rhieni y bechgyn a'r genethod hyn pe y gwyddent fod pethau llygredig fel hyn yn eu meddiant. Buddiol fyddai dal ar y sylwadau gwerthfawr wnaed gan Mr G. G. Davies yn Nghyngor yr Eglwysi Rhyddion:-Os am lwyddiant ar yr Efengyl, mai dyledswydd pawb yw dechreu yn ei gylch ei hunan, yn rhieni, athrawon, swyddogion eglwysig, a gweinidogion, ac yna byddem ar well safle i droi allan i'r bvd. GWYLIWR. I

f I PENRHYNDEUDRAETH. Yn ystpd y Cyfarfod Diolchgarwch dydd Llgn. casglodd eglwys y Fron tua J8. ac eglwys Minffordd £ 16 tuag at Gronfa y Ddyled Nos Fawrth bu farw Mrs Edwards, Morfa, yn 69\mlwydd oed. Cleddir dydd Sadwrn yn mynwent Nazareth, yn cychwyn am 2-30. Derbynied y teulu ein cydymdeimlad llwyraf.

I BLAENAU FFESTINIOG. MARWOLAETH.—Boreu dydd Mawrth, caiodd Mrs. Ann Roberts, Brynmelyn. Ffestiniog, ei gollwng o'i hir gystudd, a hi wedi cyrhaedd yr oedran tog o 80 mlwydd. Bwriedir claddn dydd Sadwrn, yn cychwyn o Brynmelyn am 2 o'r gloch. Cleddir yn Llan Ffestiniog. Cydymeeimlwn a'r meibion a'r teulu oil yn eu profedigaeth.* Sportsmen would do well by paying a visit to J. N. Edwards, Ltd., to inspect their new Stock of Cartridges, Powder, Shots, etc. Also Guns, Revolvers, all of the best makes, for the Season now just opened. CYFARROD AGORIADOL GOBEITHLU SEION (B.)—Nos Iau, Hydref 13eg agorodd y Gobeithlu ei dymor trwy gynal cyfarfod cystadleuon ac amrywiaethol, dan lywyddiaeth Mr. John Hughes, Wesley Street, y Llywydd am y tymor. Agorwyd trwy ganu ton ag i Mary Jane Hughes, Lord Street, adrodd penod ac offrymiad gweddi gan Mr. Robert Pierce.— Datganwyd yn ystod y cyfarfod gan Miss Kate A. Jones (Llinos Mynod) Bethania; a pbarti dan arweiniad Mr. O. T. Jones, L,T.S c. (Alaw Ffestin) arweinydd y Gobeithlu am y tymor.—Dadganodd y Parti y don Peny- garth yr emyn a'r don wedi eu cyfansoddi gan Perorfryn, er serchog gof am y diweddar David Davies, Penygarth, a thon o waith Alaw Ffestin, YmIaen i Ryfel Sobrwydd y geiriau o waith Glyn Myfyr. Enillwyd y gwahanol wobrwyon fel y canlyn :—Unawd i rai dan 13 oed "Stephanos," l&f J. Lloyd Smith 2 May Pierce; 3 Dilys Arthur. Unawd i rai dan 16 oed Cartref Can yw'r Nefoedd" 1 Kate Pierce; 2 J. Lloyd Smith; 3 Jennie Hughes. Unawd i unrhyw oed, 1 Lizzie Ll. Smith. Adrodd i rai dan 10 oed, laf Nellie Blodwen Jones a J. Lt. Smith; 2 Edward Thomas; 3 Kitty Parry a Kitty M. Jones. Adrodd i rai dan 12 oed, "Parchyr arian parod," 1, Edward Thomas; 1 Elizabeth A. Thomas; 3, N. Blodwen Jones. Ardodd Cwyn y diog," 1 Mary Jones; 2 Richie Roberts; 3, Grace Mary Williams. Cafwyd cyfarfod difyrus, ac yr oedd y Vestri yn orlawn, maehynyn arwydd o dymor Ilwyddianus iawn i'r Gobeithlu, Cyfeiliwyd i'r cantorion gan Misses Gwladys Arthur a Sarah E. Jones. Clorianwyd yr adrodd gan Mr. Evan Williams (Glyn Myfyr), a'r canu gan Mr. Edward Thomas (Llew Bowydd), Bowydd View, a thalwyd diolch- garwch am eu gwasanaeth cymeradwy, ag addysgiadol gan Perorfryn a Mr. G. R. Jones (Watchmaker). Diweddwyd y cyfarfod trwy ganu Ton Gynulleidfaol. Y Swyddogion am y tymor ydyntLlywydd Mr. John Hughes Arweinydd y Canu Alaw Ffestin y Cyfeilwyr Misses Gwladys Arthur, S. E. Jones a Mr. Henry O. Hughes; Ysgrifenydd Mr. Ezra Williams; Trysorydd Mr. Henry O. Hughes; Trefnydd Mr. G. R. Jones, Watchmaker. Edrychir yn mlaen am Eisteddfod ar raddfa eangach ar y terfyn.—GOH. FFAITH.—Nid oes unrhyw Optician yn y Deyrnas yn meddu ar Dystysgrifau Uwch ar ol pasto Arholiadau mewn Profi y golwg, Sc., na Mr. Hugh Jones, Med- cal Hall Blaenau Festiniog.. TRO GARTREF.—Yn raysg amryw ytnwelodd a ni dros Wyl y Diolch, Hawen oedd genym weled Miss Ellen J. Jones, Dprfll Road. Un o'r merched ieuanc mwyaf rhinweddol ei chymeriad, a gwyleiddiaf ei hysbryd, ond yn meddu ar benderfyniad di-ildio, pa un fu yn help iddi ddringo grisiau llwyddiant trwy an- hawsderau afrifed. Wedi gyrfa hynod o ddisglaer trwy ysgolion ei chartref, enillodd Ysgoloriaeth werthfawr roddodd hawl iddi gael dwy flynedd yn Ngoleg Aberystwyth, ac y mae y Testimonials gafodd wrth ymadael (yn enwedig un o eiddo y Principal Roberts) yn mhlith y petnau goreu ddarllenasom o'r natur hwn. Erbyn hyn y mae hi vsedi treuiio tua dwy flynedd fel athrawes drwyddedig yn Nghaernarfon, ac yn uchel iawn ei pharch yno, Deallwn ar sail dda iddi fwy nag unwaith sefyll yn uno ddwy allan o luo ymgeiswyr am le dan reolwyr addysg Ffestiniog, ac er nad oedd yn eu plith un yn meddu ar well cymbwysderau yn mhob ystyr, nid yw hyd yn hyn wedi llwyddo i ddod hyd atom. Pa hyd tybed, y gedy llywodraethwyr addysg i dalentau dis- glaer fel hon wasanaethu eraill tra y llenwir bylchau yn ysgolion Ffestiniog a rhai heb y cymhwysderau gofynol ?—G. DIRWESTQL.—Cynhaliwyd y cyntaf o'r cyf- arfodydd dirwestol am y tymhor nos Sadwrn diweddaf yn Jerusalem. Cadwyd ef yn gyfar- fod i weddio am i'r Arglwydd lwyddo y cyfar- fodydd. Cymerwyd rhan gan y brodyr David Thomas Hughes, William Thomas, Robert Ellis a Richard Hughes. Caed dechreu rhag- orol iawn. Bydd Gobeithlu Carmel (A), Tany- grisiau yno yn gwasanaethu nos Sadwrn nesaf, i ddechreu am 6-30—T.R. GWYL Y CYNHAUAF.—Treuliwyd y dydd Llun diweddaf yn Wyl o Ddiolch yn y gwahanol addolai ac eglwysi yr ardal. Llawen iawn genym oedd clywed am y cynuliiadau mawrion oedd yn mynychu y cyfarfodydd hyn. BETHESDA.-—Darparodd cyfeillion yr egtwys uchod wledd flasus a Chyogherdd godidog, prydna-n a nos Iau diweddaf. a manteisiodd Ilu mawr ar y cyfle i fyn'd yno. Llywyddwyd y Cyngherdd gan Owen Jones, Ysw., Dolawel, a threuliwyd y than gyntaf o'r cyfarfod i fyned drwy raglen amrywiaethol, pryd y gwasanaeth- wydgan Mrs. M,. E. Stoddart (Llinos Ceiriog), Miss Annie Griffiths, Hendre House, a Mr. Ev&n R. Evans. Galli, a Chor Bethesda o dan arweiniad Mr. John\H, Jones. Yn yr ail ran perfformiwyd y Cadtawd Joseph" gan Gor o'r Eglwys o dan srweiniad Mr. Evan James Jones. Cyfeiiiwyd yn ystod y crfarfod gan Mr. John Hugh EVil DS,i Bethesda. Cafwyd Cyngherdd gwir dda. SPECTOLS.-(Is bydd rhywbeth allan o le ar eich Spcctiulls, gellir el gwneyd yn foddhaol gan Mr. Hugh Jones, Medical Hall, Blaenau Ffestiniog, yr nnig Optician yn Sir Fcirionydd, sydd wedi pasio Arhol- iadau yn y cyfeiriad hyn. I ■ S • N Dymuna J. N. Edwards, Ltd., Berlin House, hysbysu y Cyhoedd eu bod newydd dderbyn Stoc enfawr o Lampau at y Tymhor dyfodol, a'r rhai hyny yn cael eu gwerthu yn is nag erioed. Cyn gwneyd eich pryniant yn nnman arall, cofiwch am y Bargeinion digyffelyb sydd i'w cael yn y cyfeiriad uchod, ac fe dsll yn rhagorol i chwi. Cofiwch y Cyfeiriad Berlin House. Y FEIBL GYMDEITHAS.—Erfynir yn garedig ar i'r casglyddion ymdrechu cwblhau y cas- gliad blynyddol erbyn diwedd yr wythnos nesaf, pryd y derbynir y cyfryw yn y Garreg- ddu nos Wener, Hydref 28ain, am 7 o'r gloch. -YSG. AMBULANCE.—Tonight (Thursday), at 7-30, an Ambulance Class will be held at the Market Hall. Richard Jones, Esq M.D., will deliver a lecture. Ladies and gentlemen are cordially invited to join the class,—JOHN LLOYD JONES, M.P.S., Secretary. LLAWFEDDYGIAETH.—Da genym weled ein cyd-drefvtr, Mr. D. White Phillips, wedi dod mor llwyddianus trwy y lawfeddygiaeth y hu o tani yr wythnos ddiweddaf, a'i fod yn awr ar y ffordd i lwyr wella o'r anhwyldeb a'i blinai. RHODDION DIOLCH,—Gwnaed casgliadau arbenig eleni eto, fel arferol, ar Wyl Diolch am y Cynhauaf, ac elai y rhoddion at y Tlodion mewn rhai eglwysi, y ddyled mewn rhai eraill. Gwnaed yn dda ar y cyfan, ond yn mhsll o fod yr hyn ddy!asai, ac a fuasai, onl bai am y gwario enbyd sydd yn ein mysg ar bob llaw ar oferedd a phethau amheus. Mawr na ddeffroem i'n cyfrifoldeb. Casglodd Rhiw, £ 43 Bowydd £ 40; Brynbowydd, £ 42 Maenofferen, 43 Carmel, £25; a Garregdda, £ 26. CWYMP.—Deallwn i gwymp gymeryd lie ddechreu yr wythnos mewn rhan o Chwarel Oakeley barodd i nifer fod allan o waith am ychydig ddyddiau. GWIBDAITH.-Aeth tua chant a haner gyda'r wibdaith ar linell y Great Western i Lerpwl. Nis gellir ar gyfrif yn y byd gyfiawnhau y gwibdeithiau hyn ar ddydd Sadwrn, gan eu bod yn gorfodi y sawl el gyda hwynt i fathru Dydd yr Arglwydd o dan eu traed, oherwydd ei bod yn mron foreu Sabboth arnynt yn cychwyn yn ol. Deallwn fod ein Arlunydd poblogaidd Mr Llew P. Griffiths yn brysur iawn yn gwneud Darluniau Mawr fel Anrhegion Nadolig. Teimla ye ddiolchgar am i bawb anfon ei orders yn gynar, er eu sicrhau mewn pryd. Mae Samples a r prisiau i'w cael yn y Studio, 59, High Street. DAMWAIN.—Yr wythnos ddiweddaf bu i Johnie Owen, bachgen Mr William Owen, Wynne Road, gyfarfod a damwain drol trwy fyned i wrthdarawiad a Modur yn y Penrhyn pan oedd ef i lawr yno yn mwynhau ei hun. Anafwyd ef yn drwm iawn, ac wythnos i'r un diwrnod syrthiodd Mr William Owen dros y dwfn yn Chwarel Maenofferen. Yn ffodus, er cymaint ei godwm, ni thorodd asgwrn, !ond cafodd ysgydwad pur drwm. Da genym ddeall fod y ddau yn gwella. FOOTBALL.—Next Saturday atinewborough Park, Town v. Reserves. Kick Off 2 *p.m. Admission 2d and Id. Town Team.—Goal; Bob Smith Bacbs, Tom Hughes, M. J. Morris, Halves, Jim Lloyd, Bangor Jones, W. H. Williams Forwards, Bob Roberts, Johnny Hughes, W. J. Hughes, H. Collins, W. R. Owen. Reserves, Moses Roberts, Richard Jones, O. Roberts, Powell. Reserves.-Goal, D. Humphreys; Backs, Daniel Jones, H. Jones; Halves. J. R. Owen, Arthur Jones, Howell Evans; Forwards, David Evans, Caradog Davies, O. C. Owen, D. Barlow, W. J. Penny (Capt). Reserves, Hugh Williams, R. M. Williams, W. Owen, Evan Owen, Gth. Jones. CYNGERDD CARMEL.—Heno (nos Iau), y mae cyfeillion yn Carmel yn cynal Cyngerdd at yr achos yn eu plith. Da genym ddeaU fod gwerthu pur gyffredinol wedi bod ar y tocynau, a bod rhagolygon addawol am Gyngerdd o'r fath oreu. ST. MARTHA.—Bydd Cyfarfodydd Diolch am y Cyohssuaf yn cael eu cynal yma nos Iau a nos Wener. Pregethir nos Iau gan y Parch. Ben Jones, Rheithor. Penmachno, a nos Wener gan y Parch. T. E. Owen, Rheithor Bottwnwg. Y mae enwau y gwyr uchod yn sicr o dynu tyrfaoedd lluosog at eu gilydd y ddwy noson. Cardiau Coffa, Cardiau Priodas, Cardiau Ymweled, Cardiau Busnes, a Thocynau o bob math, i'w cael yn y modd goreu a rhataf yn Swyddfa'r Rhedegydd, Blaenau Festiniog, gan J. D. Davies & Co.

An Electrical Wonder. Anyone who has seen a brilliant meteor shoot across the sky has seen practically the same light ss that emitted by the new electric lamp with metal fillament. In both cases, the illumination proceeds from a highly refractory metal heated to incandescence, the difference between them being that the meteor dirives its heat from the friction of the atmosphere and is gradually consumed, whilst the metal fillament lamp is heated by an electric current and as it burns in a vaccuum the metal remains untouched. The merit of evolving this remarkable discovery is shared in to a large degree by the British Thomson-Houston Company, Ltd., of Rugby, who in their Mazda fiilanient electric lamps have placed before the public the most perfect means of illumination so far known. The silvery radiance diffused by the Mazda lamp is the nearest approach to sunlight yet reached, and an enconomy of no less than seventy per cent is obtained by substituting it for the old and now practically obsolete carbon fillament lamp. These lamps are manufactured with that attention to detail and precision characteristic of all the British Thomson-Houston Company's products and can be obtained through most high class retailers in any desired voltage.

Oblegid dynion ffolaf i'r eithaf fuasent yn meddwl am gychwyn dros 4000 mill- tir o for mewn llestr nad oeddynt wedi ei brofi fel ag i wybod fod tebygolrwydd heb son am sicrwydd y gallai deithio 400 milltir. Pe buasent wedi boddi, buasai hyny hwyrach yn rhwystro eraill rhag gwneyd ymgais debyg; ond yn gymaint a'u bod wedi cael eu hachub, ni ryfeddwn os bydd rhywrai ftolach na hwy yn ceisio rhagori arnynt. Os felly, ni phair eu dinystr ofid i neb ond eu pertbynasau. Mae'n ddrwg iawn genym bob amser dros berthynasau dynion ynfyd.