Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
2 articles on this Page
YMREOLAETH I GYMRU. I
YMREOLAETH I GYMRU. Cymdeiihas Ryddfrydol Mon. Y CYNYG NEWYDD. Yn nghyfarfod blynyddol Cymdeithas Rydd- frydol Mon, a gynhaliwyd yn Llangefni ddydd Iau, cynygiodd Mr. E. T. John, Llanidan Hall, y penderfyniad a ganlyn :— "Fod y Gymdeithas hon yn gryf o'r farn mai yr unig ffordd y gall Cymru, sydd wedi ei hesgeuluso mor hir, gael sylw dyladwy i'w hanghenion deddfwriaethol ydyw drwy gael ymreolaeth i Gymru. Mae yn argyhoeddedig y byddai pedair Senedd genedlaethol, yn cael ei rheoli gan Senedd Ymherodrol etholedig, -yn effeithiol i symud y dyryswch cyfansoddiadol sydd yn bod ar hyn o bryd, ac yn feddyginiaeth effeithiol iddo. Ein bod yn pwyso yn gryf ar yr aelodau Rhyddfrydol Cymreig i gymeryd camrau buan yn y cyfeiriad yma, gan gyd- weithio cyn belled ag oedd yn bosibl gyda'r aelodau Ysgotig sydd wedi datgan mor groew yn ffafr bunan-lywodraeth cenedlaethol." Dywedodd Mr. John ei fod wedi derbyn llythyrau oddiwrth nifer fawr o arweinwyr o bob parth o'r deyrnas yn datgan eu cydym- deimlad a'rachos, fel canlyniad rhoi cyhoeddus- rwydd i'r hyn oeddynt yn drafod yno. Nid oedd y symudiad yn newydd. Yr hyn sydd yn newydd yw yr amgylchiadau hynod ffafriol sydd o gwmpas y symudiad ar hyn o bryd yn ei bwyso yn mlaen, gan fod pob parti yn y wladwriaeth yn bared i adystyried ein cynllyn cyfansoddiadol. Yr oedd yna befyd ddymun- iad cyfiredinol i gyfarfod mewn rhyw wedd y galw am Ymreolaeth i'r Iwerddon (clywch, clywch). Mewn unrhyw achos, yr oedd Mr. Redmond yn parhau i wthio ei gais am Ymreolaeth i'r Iwerddon fel y peth cyntaf. Yr oedd Scotland yn hawlio tafell fawr o'r dorth am hunanlywodraeth, a gobeithiai y byddai iddynt geisio cael i Gymru rywbeth gwell na briwsion y dorth yma (clywch, clywch). Yr, oedd Cymru wedi bod yn fwy unfrydol a chroew dros Ymreolaeth hyd yn oed na'r Iwerddon. Ar yr un pryd yr oedd Iwerddon wedi derbyn yn ystod y deugain mlynedd diweddaf fwy ganwaith nag a dder- byniodd Cymru gan y Senedd. Yr oedd yr Eglwys Wyddelig wedi ei dadgysylltu, ac er hyn, yr oedd yn frigog fel y lawryf gwyrdd (clywch, clywcb) yr oedd y rhenti wedi eu lleuhau yn deg a rhesymol, tra yr oedd y tenantiaid wedi derbyn cymorth gyn y wladwr- iaeth i bwrcasu dros naw miliwn o aceri, yr hyn oedd yn haner tir amaethyddol y wlad. Os y cymherid y ddwy wlad, yr oedd Cymru yn sicr yn meddu mwy o angen a hawl i Ymreolaeth na'r Iwerddon. Yr osdd gwendid Cymru yn ei distawrwydd, ond gobeithiai y byddai iddi yd awr ddeffroi a phwyso yn mlaen ei gofion (cymeradwyaeth). Ya ngwyneb datganiad Mr. Redmond, yr oedd sefyllfa y Blaid Ryddfrydol yn un anodo iawn. Ni allent, a gobeithiai ef na wnant, wrthod cais yr Iwerddon. Ar y Haw arall yr oedd bron mor anodd i'w ganiatau oherwydd anmharodrwydd Lloegr i wneyd hyny, a'r swm aruthrol o'r arian Prydeinig sydd eisoes wedi eu ta!u am dir Gwyddelig. Ond yr oedd cyfyngder y Llywodraeth yn cyfansoddi eyfle Cymru (clywch, clywch). Yr oedd Mr. Lloyd George wedi eu hadgoffa yn ddiweddar fod Cymru wedi bod yn crwydro yn yr anialwch bellach er's deugain mlynedd yn disgwyl am Dad- gysylltiad, ac amheuai ef a oedd hyd yn oed yr Aelod dros Sir Fon, gyda'i holl sel a'i frwd- frydedd, wedi cael cipdrem ar wlad yr addewid (chwerthin a chymeradwvaetb). Yn ychwanegol at hyn vr oedd yn cael ei gydnabod fod Ty'r Cyffredin wedi ei orlwytho gan waith, ac y byddai yn fendith gyffredinol i adael ppb cenedl yn y Deyrnas Gyfunol yr hawl i reoli eu helvntion cartrefol eu hunain ar wahan. a ,chyroeryd na fyddai i hyay effeithio ar yr ndeb sydd yn bod. Yr oedd yn llwyr argyhoeddedig fod yr hyn a gynygid yn sicrhau hyn yn llawn (cymeradwyaeth). Yr hyn a gynhygid oedd sefydlu pedair Senedd genedlaethol wedi eu hethol ar sylfeini -democrataidd gan fwyafrif y bobl-gobeithia ef ,ddytion a merched fel eu gilydd-pob Senedd a hawl ganddi i ddeddfu ei materion ei hun. Ni fyddai gan yr Ail Dy o'r Ddeddfwrfa Ym- herodrol hawl i ddeddfu yn nglyn a helyntion yr un o'r Seaedd-dai hyn, and byddai ganddo hawl a'r gallu i wella y deddfau a gynygid ganddynt. Ond byddai yr Ail Dy hwn yn etholedig, ac hwyrach yn cynwys hufen y ddau Dy Seneddol presenol. Y mae'r materion a eHid ymddiried i'r Senedd Gymreig yn niferus a phwysig, ac yn cynwys rheolaeth addysg, rteoleiddio y fasnach tfeddwol, gweinyddu deddf y tlodion, llyw- odraeth leol ddinesig a gwledig, cyflwr ac arnodati4 tir ddaliad, creu banciau tir, eangu cynllnn y ffyrdd haiarn ysgafn-mewn gair, pabpeth a'i ogwydd i ddadblygu y wlad. Yr oedd Denmark yn engraifft o'r hyn a all y ladyriaeth wneyd i hyrwyddo amaethydd-, iaeth. Dangoswyd cynyg tebyg yn yr Iwerddon ac nid yw yn rhyfedd fod Mr T. W. Russell wedi pwyso ar ffermwyr Sir Forganwg y dylai yr un manteision gael eu hestyn i Gymru. Yr oedd digonedd o waith eisoes yn disgwyl y Senedd Gymreig. Os yr estynir y cyfleusterau rnanteisiol hyn i Gymru, yr oedd ef yn argyhoeddedig y byddai, nid yn unig Cymru, ond yr Ymherodraeth yn gyffredinol ar ei henill (cymeradwyaetb). Cefnogwyd y penderfyniad gan Mr W. Edwards, a phasiwyd ef yn unfrvdol.
Advertising
The UKEAT SKIN CUKt. Wonderful is the Effect of BUDDEN'S S.R. SKIN OINTMENT. will cure Itching after one application; destroys every form of Eczema; heals old Wounds and Sores acts like a charm on bad Legs; is Infallible for Piles; Prevents Cuts trom Festering will cure Ringworm in a few days; removes the most obstinate Eruptions 8nd Scurvy, Boxes 7id and Is lid. Agent or Blaenau Festiniog, 2 Mr. W. H. Parry, Qhemist. Portmadoc, Ivor J. Jones. Bettws- ycoed, Mr R. Parry. v CYLCHWYL Leoyddol a Cherddorol NAZARETH, PENRHYNDEUDRAETH, yr hon a gynhelir RHAGFYR y 3ydd, a'r 26ain, 1910. Rhestr olr Testy nau. Cyfarfod Rhagfyr y 3ydd. BARDDONIAETH. 1. Pryddest Goffa i'r diweddar Mr. Morris Roberts, Pensatn (heb fod dros 80ain o linellau). Gwobr, XI Is Oc (Rhoddedig gan Cadben J. H. Jones, Angorfa). Beirniad :-Parch. R. Silyn Roberts, M.A. CERDDOR1AETH. 2. 1 Gor heb fod dan 30ain o nifer Gwna'n 11awen wr ieuangc" (J. T. Rees, Mus.,Bac.) Gwobr, f,7 7s Oc, a darlun (Oil painting) o hono ei hun i'r Arweinydd buddugol. 3. Pedwarawd "Good night beloved" (Pinsuti). Gwobr, 16s. 4. Deuawd Exee.sior" (Balffe). Gwobr, 16s. 5. Unawd Soprano neu Contralto. Unrhyw Unawd o waith Handel. Gwobr, El 6. Unawd Tenor neu Baritone, Morfydd fy Nghaloa" (W. Davies) neu Ptentyn Duw" (Jenkins). Gwobr E I. BeirniadMr. J. T. Rees (Mus., Bac.). ADRODDIADAU. 7. I rai uwch'aw 20ain oed Y Dymhestl (Eifion Wyn). Gwobr, XI. 7. I rai rhwng 16eg ac 20ain oed, Carlo y Ci," (Tanymariaa). Gwobr, 7s 6c. Beirniad :-Parch. R. Silyn Roberts, 11.A. Cyfarfod Rhagfyr y 26ain. BARDDONIAETH. 9. Pum' Penill wyth Ilinell ar ol y ddiweddar Mrs. Mary Lloyd, Noddfa. Gwobr 5s (rhodd- edig gan y teulu.). Beirniad :-Parch. R. Silyn Roberts, M.A. CERDDORIAETH. 10. I barti heb fod dan 16eg mewn nifer "Olaf hun y Milwr" (D. Lloyd Evans). Gwobr, 21 10s Os. 11. I Gor o Blant dan 16eg oed Mae lesu'n galw (Eos Alaw). Gwobr, jEl. 12. Unawd i ferched" Cewch im yr Hen Ganiadau" (J. Henry). Cyfyngedig i rai heb enill dros 7s 6c. Gwobr, 7s 6e. 13. Unawd i feibon Gwlad y Delyn." (J. Henry). Cyfyngedig i rai heb enill 7s 6c yn flaenorol. Gwobr, 7s 6c. Beirniad Mr. Ffeitin Williams. ADRODDIADAU. 14. Unrhyw ddadl neu ymddiddan i unrhyw nifer (i rai dan 18 oed). Gwobr, 5s. 15. Adroddiad i rai uwchlaw 18 oed Mr. Moody, a'r fam, a'r plentyn" (allan o'r "Adroddwr," Deiniol fychan). Gwobr, 5s, (rhoddedig gan Mr. J. E. Williams, Coal Merchant). Beirniaid :—Miss Kate Pritchard a Mr. J. E. Williams. Enwau yr Ymgeiswyr ar y Gerddoriaeth a'r Adrcddiaciaii at Gyfarfod Rhagfyr 3ydd i fod yn Haw un o'r Ysgrifenyddion erbyn Tachwedd y 22ain, ac at Gyfarfod y Nadolig erbyn Rhagfyr y 14eg. Y cyfansoddiadau ar y Farddoniaeth eibyn Cyfarfod Rhagfyr y 3ydd i fod yn llaw ei pbnodol Feirniad erbyn Tachwedd 1ge, ac erbyn cyfarfod y Nadolig erbyn Rhagfyr 12ed. R. G. GLYNNE,! R. T. JONES, ?}YSGR?YDD?. SIABOD I GAERSALEM," sef HANES TAITH 0 DOLWYDDELEN I AC YN NGLWAD CANAAN. I'w gael gan yr AWDWR:— E. C. ROBERTS, BRYN HYFRYD, DOLWYDDELEN. RHAD, DYDDOROL, ADEILADOL PEN CYFRIFON NESAF OAKELEY-(Tal), Hydref 22. LLECHWEDD—(Sub), Hydref 22. MAENOFFEREN-(Tal), Hydref 22. VOTTY & BOWYDD-Hydref 29. GPAIGDDU-Tachwedd 5. RHIWBACH—Hydref 29. BWLCH SLATERs-Hydref 22. RHOSYDD-Hydref 22. NEW WELSH SLATE-Tachwedd 5. lJIPHwys-lfrdref 22. WRYSGAN—Hydref 22. DDRAIG GOCH TEMPERANCE. HOTE L Blaenau Festiniog. Accommodation for Cyclists, Tourists and Visitors. COMFORTABLE APARTMENTS for Commercial Travellers at reasonable charges. Sunday Schools and Parties catered for. Pomestic Servants Registry Office, Mrs. OWEN, Proprietress. TREFN OEDFAON Y SUL EGLWYS DEWI SANT. DYDD SUL. 8 a.m., y Cymun Bendigaid. 10 a.m., Boreuol Weddi. Pregethwr, y Parch Gwilym Lewis, B.A. 11-15 (English), Morning Prayer. Preacher, the Rev. Gwilym Lewis, B.A. 6 p.m., Prydnawnol Weddi. Pregethwr, y Parch Gwilym Lewis, B.A. Church Hall 6-30 p.m., English Service. Preacher, The Vicar. DYDD LLUN. Gwasanaethau am ddeg, am ddau, ac am chwech o'r gloch. Pregethwyr, y Parchn. Gwilym Lewis, B A, Llangurig; a Geo. Salt, B.A., Bodfean. Y METHODISTIAID. ENGEDI.-Parch John Davies, Bontddu. PENIEL.-Parch H. Barrow Williams, Llan- dudno. GWYLFA.-Parch W. E. Williams, Talybont. BETHESDA.—Parch Jossph Jenkins, Garregddu TABF.RNACL.-IO, Parch J. E. Hughes, B.A., B.D., Felinheli, 6, Parch David Jones, Disgwylfa. MAENOFFEREN .-10, Parch David Jones. 6, Parch J. E. Hughes. B A., B.D. GARREGDDU.—Parch Thomas Hughes, B A., Rhiw. BOWYDD.—Parch David Hoskins, M.A. RHIW.—Parch De Charles Evans, F.G.S.. Llanrwst. BETHEL.—Parch R. R. Jones, Abergynolwyn. CAPEL SEISNIG (English Chapel). Rev. Owen Ellis, Llanuwchllyn. YR ANNIBYNWYR. BET»EL.—10, Parch Thomas Griffith. 6. R. T. Phillips. HYFRYDFA.—10, Parch LI. Morgan, Harlech. BF-T HAN IA. -Prof. J. M. Davies, M.A. Bangor. JERUSALEM.—10, Parch R. T. Phillips. 6, John Hughes. BRYNBOWYDD.—Parch W. D. Evans, Aberdyfi SALEM.—10, Parch John Hughes, 6, Parch Thomas Griffith. CARMEL.—Parch J. Albert Morgan. Y WESLEYAID. EBENEZER.—10, Parch Rhys Jones. 6, Parch P. J ones-Roberts. DISGWYLFA.—10, Parch J. Pughe Jones. 6, Brodyr o Soar. SOAR, KHIW,—10, Parch P. Jones-Roberts. 6, Parch J. Pughe Jones. TANYGRISIAU.—10, Cyfarfod Gweddi. 6. Parch Rhys Jones. FFESTINIOG.-IO, Cyfarfod Gweddi. 6, Mr E. R. Evans. Y BEDYDDWYR. SEION.—Parch T. Williams, Sciwen. CALFARIA.—Parch E CefnilJones. MORIAH.- C VERSALEM.—Mr David Garfield Owen. PISGAH.-Mr lead. Humphreys, Carnarvon, RHESTR TESTYNAU Cyfarfod Llenyddol ELIM (M.C.), BETTWSYCOED, Nos Sadwrn, Hydref 29ain, 1910 Cadeirydd:— D. WHITE PHILLIPS, Ysw., B1. Ffestiniog. Arweinydd ;-GWILYM EIGIAU, Beirniad Cerddorol a'r Prif Adroddiad- Mr. G. H. ARFON. 13eirniad Adroddiad y Plant:— GWILYM EIGIAU. CyfeilyddMr. HENRY JONES. Y cyfarfod i ddechreu am 6 30. Mynediad i mewn trwy docynau Is yr un. Yn y Pryd- nawn am 3 o'r gloch, cynhelir Te Parti yn yr un Ile. Mynediad i'r Te yn unig, 6ch. BARDDONIAETH. 1. Englyn i'r Llong Awyr." Gwobr 2s 6c. CERDDORIAETH. 2. I Barti heb fod dan 12eg mewn nifer a gano yn oreu y don "Balducci," rhif 311 ar yr Emyn 667 o Lyfr Tonau y Methodistiaid Calfinaidd. Gwobr 15s. 3. Unawd i rai dan 16eg oed, 0 mor hardd yw Iesu Grist" (Samuel), allan o Hymnau a Thonau i'r Ysgol Sabbothol, rhan III (O'Brien Owen). Gwobr laf, 2s 6c; 2il, Is 6c 3ydd, 9c. 4. Pedwarawd, Llangors," o Lyfr Tonau y Methodistiaid, rhif 162, ar yr Emyn 360. Gwobr 6s. 5. Unawd i bedwar llais, Yr Amser Gynt (W. Trefor Evans). 1 Soprano neu Denor yn A.; i Contralto neu Baritone yn F. I'w cael gan A. Thomas, Publisher, Morriston, Glanmorgan. Gwobr 15s 6c. 6. I Barti o Fetched, heb fgd dan 12eg mewn nifer, a gano yn oreu, Y Tylwyth Teg" (The Fairies) (D. Lloyd Evans). Gwobr 15s. ADRODDIADAU. 7. Adroddiad i rai dan 16eg oed, Hydref o Telynegion Maes a Mor" (Eit/on lVyn), tudalen 67. Gwobr laf, 2s 6c; 2il, Is 6c; 3ydd, 9c. 8. Adroddiad i bob oed, "Ystorm Felit" (Islwyn), allan o "Gamp yr Adroddwr" (Elfed). Gwobr 7s 6c. AMODAU. 1. Yr oil o'r Testynau yn agored i'r byd 2. Yr oil o'r Cyfansoddiadau ar rhif 1 i fod yn llaw y Beirniad ar neu cyn Hydref 22ain, 1910. 3. Enwau yr Ymgeiswyr ar thif 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, i fod yn llaw yr Ysgrifenydd ar neu cyn Hydref 22, 1910. 4. Cynhelir Rhagbrawf ar rhif 8, o 4 hyd 5 o'r gloch ac ar rhif 5, o 5 i 6 o'r gloch, yn Ysgoldy Glanllugwy, Bettwsycoed. D. O. DAVIES, Ysgrifenydd. Gorphwysfa, Bettwsycoed. Mr. OWEN, L.D.S., R.C.S., (London), DENTIST, LLYS DORFIL, New Market Square, Blaenau Ffestiniog. Gellir ei weled yn BLAENAU FFESTINIOG, bob Dydd LInn a 10 hyd 8: Boren Dydd Ian o 10 hyd a Boren Gwener o 10 hyd 1 o'r gloch, LLANRWST, bob Dydd Mawrth a Dydd Mercher a Heg hyd o'r gloch yn nhy Mrs Parry, Station Road. SEFYDLWYD DROS 25 MLYNEDD. Mr. DAVID WILLIAMS, (gynt Mrl. Edwards & Williams,) BODGWYNEDD, PORTMADOC, A ddymuna hysbysu ei fod wedi cymeryd drosodd y busnes uchod yn y rhan hon o'r wlad, ac yn parhau i ymweled yn rheolaidd a'r LIeoedd canlynol:- Blaenau Ffestlnlog-Bob Dydd Llun o 12 hyd 7, ac hefyd pob Dydd lau o a hyd 6, yn nhy Mr. Roberts, 42, High Street, y drws nesaf i Maenofferen Hotel. x Lianrwst-Bob bydd Mawrth a phob Ffair (on lydd Mawrth o ixcc, y Ffair), yn nhy Mri. David Jones & Son, Station Roai -iferbyn a Boars Head, o It hyd 5. Pwilholl-Bob Dydd Mercher yn nhy Mr. Roberts, Chemist, 011 hyd 4. Cricaloth-Bob Dydd Mercher yn nhy Mrs. Davies, Llys Caradog, High Street, < 4-30 hyd 7. Portmadoc-Bob Dydd Gwener yn 76, High Street, o 9 hyd 8 y nos. Sala-Bob Sadwrn a phob Ffair yn nhy Mr. David Jones, Saddler, Tegid Street » 11 hyd 4. Dolgellau ao Abormaw-Trwy appwyntiad ar:Ddyddiau Sadwrn.1 DALIER SYLW.-Nid yw Mr. David Williams yn dal unrhyw gym. ylltlad a'r un ffirm arall o'r un enw, a dymuna ar 1'1' cyhoedd gymer- yd sylw manwl o'r lleoedd y mae yn aros yn y trefi uchod fel na byddo camgymerladau yn y dyfodol. H. R. GRIFFITH PLUMBER, SANITARY ENGINEER & GASFITTER, 75, High Street, Blaenau Ffestiniog. All Latest Improvements in GasfFittings kept in Stock. Cisterns, Baths, Lavatories, Lead Piping, and ail MATERIALS pertaining to Sanitary Engineering always on hand. Hot & Cold Water Fittings fixed at Best Workman- ship and Moderate Charges. ESTIMATES FREE ON APPLICATION. NOTE THE ADDRESS:— H. R. GRIFFITH, Plumber & (iasfitter, High Street, BI. Ffestiniog, Safed pob unfar ei Wadnau'ei hun. Yr HEN POST OFFICE, Square, Llanrwst, Dymuna W. H. ROBERTS, Gynt o 1, Willow Street, Hysbysu y Cyhoedd ei fod WEDI AGOR y Mascachdy uchod, He mae ganddo STOC 0 ESGIDIAU RHAGOROL. Dyma, heb as nac onibai, y lie GOREU a RHATAF yn Nghymru. Sicrheir y gwaith a'r defnyddiau goreu am y prisiau gostyngol isod, gan un sydd wedi cael 13 mlynedd o brcfiad mewn trwsio a gwneutbur Esgidiau. Caiff pob cwsmer ein sylw personol. Gwadnu a Sodlu Esgidiau i Ddynion, 2s 6c. Eto eto i Fechgyn, 2s. Eto eto i Ferched, is 6c. Eto eto Plant Is, fyny, Gwarentir y gwaith a'r defnyddiau. D.S.-Trwsir Esgidiau a Clogs tra byddwch yn y dref, neu dantonir hwy. Mae erenym Stoc helaeth o CLOGS newydd, ac hefyd rhai ail law ilw cynyg am brisiau rhesymol. Cofiwch y Cyfeiriad :— Yr Hen Post Office, Market Square, Llanrwst. !) MEDICAL HALL, m Lf HARLECH. Dispensed v Physicians Prescription Dispensed ■Mending Harness 4 Belts "f N ??y.ur..ifi° quh..hnpi.tfy.uuM HORSE and oCAATT^TLfE SMEDI.oQ^lNELSa tNt?)?  BIFURCATED RIVETS. SOLE AGENT for GOSS HERALDIC ? CHINA and DOULTON WARE. end N atandstron g Of ,ÆI;:st:. D" PARRY M P S for "ox -W#? to Bifurcated tf?????M?t?HB?'????"?'? *S5Upper Thames St.LGndoD. ???)Em Mc.Lbt..?.pHc.ttM. ? Am brisiau Argraffwaith 0 bob desgrifiad ■'AR ■■■■■■■■nHHli ymofyner yn gyntaf yn Swyddfa'rRhedegydd,