Y Rhedegydd

MASNACH RYDD, PA BETH YW, A PHA LE Y MAE. Syr.—U11 o'r gorchymynion a roddai hea athro i Want n30 fyddent wedi gwneyd eu tssgsu yn gywir oe'd "Try Again," Dyna. ddywedaf inau—"Try sgain" wrth Mr Wil- liams., am na atebodd gymaint ag un c'm G.fyniadau. Ymddengys na fsddyliodd EC na fwriidedd eu hatteb. Dywedodd bath fel hyn, onid do ? Er mwyn deaIl beth yw ei wybod- aeth ar y pwngc dyrus hWIJ, rhof iddo restr o gwestiynau i'w hateb." Gwet pawb mai dej allan yn arholwr arnaf fi a wna ef ar mwyn cae! allan hyd a lierj dyfnder ac uchder fy sgwybodaeth i ar y mater mewn dad!. Fel ffrwyth ei ddychyrnyg ef, wale lond basged 0 gwestiynau "ready made oddiwrtho, y rhai a anwyd mewn Pawnshop-shop Rad- icalaidd, a lie amheus .ryfeddol. Bu ef yn gymhellwr hynod o ffyddion ar i gwsmsriaid ddod iddi. Mae yn dra thebyg i wyr yr esgid- iau a'r baia brithlwyd, Etto i gyd, mae fel pry'r ganwyll yn chware o amgylch dau o'r gofyniad&u, fel pa ba'i mawn blys ac ofn eu hatteb. Gofyna am nifer llongau masnacbol America a'r Almaen e's pedwar ugain mlynedd yn cl. Nid oes fodd ateb ond drwy nodi y nifer. Er hyny, yr ateb a roddodd ef iddo oedd drwy fath o grcesholiad cvfreithioi. "Psham," meddai, "Na baasBt yn cymeryd Ysbp-en a Pot tug,,tl i'w cyferbynu a Phrydain ? Am fed genyf ryddid ac awdurdod i wneyd fel y darfum. dyna'r pabam. Ond erys nifer o'r llongau yn dywyllwch. Rhaid gofyn i chwi dreio eto. Y gofyniad arall y bu yn rhedeg o'i amgylch oedd nifer llongau masnachol Prydain Ond yrwyf inau sm ofyn, os yw Tariff Reform yn Hwyddiant yn Germani, pa ham y liaddwyd o 15 i 61 o geOylau yn 1909 ? Pa fodd y mae Jiadd caffyl yn Germans yn mynegu rhif llongau nssnachol Prydain er's cynifer o flynyddau yn r' ? Try sgaia Mr Williams, Gwerth rn3snachcl yr Almaen, yr America, a Pbrydain redd gwerth eu nvvyddau. Os bu drudaniaeth, beth opdd yr achos 0 h-rny ? Os y doll oedd yn rhroleiddio pr's y blawd, a oedd yn bosibl iod y blawd vedi ei wcrthu ain wahanol brisiau tra bu dan lywodraeth y doll ? Mi roddaf ffrwyn yn eich pan, ac ni wnaf un ymgais ara1!, er hyn o bryd, er mwyn eich dwyn i fyd goleuni a rheswm.—CRISPIN.

PRUN AI UN, AI TRI CHOR FYDD OREU IIR ARDAL? Syr,—Os na bydd hyny yn ormod 0 dreth ar eich amynedd, ceisiaf ateb eto i lythyr Gwyliwr ar y pwnc uchod. Yn gyntaf oil, carwn ei gcmplimentio ar ei gyfarwydd-deb yn ei Feibl. Difynodd ddigon o adnodau i droi eich pspyr yn Seiat am unwaith yn ei oes ac mae yr adnodau byn, i'r pwrpis eu gwnaed, yn sicr o fod yn rhai da iawn, ond nid wyf yn gweled eu bod yn ateb i'r pwnc o dan sylw ddim gwell na pbe difynasi Cofiwch wraig Lot" neu ryw adnod arall mae pawb yn ei chofio. Mae pob adnod yn iawn yn ei lie, ond nis gwn fod yr un o'r rhai ddifynir yn csbonio prun ai un ai tri chor fydd oreu i'r atdal hon. Rhaid i mi ei gomplimentio hefyd ar ei dalent i guddio ei bwyntiau. Darllenais ei lythyr droicn i chwilio am y dadleuon sydd ynddo, ond mae yr awdwr gal!uog wedi eu cuddio mor ofalus fel y mae yn ihaid caal ilygad craffach nag un Hen Aelod" i'w gweled. Traetha ei farn ond nis gallaf weled ei reswm am dani. Dywed fod gan y neb a fynu "berffaith hawl i gredu yn ocest mai gwell tri chor rac un." Ond nis gwn fod neb wedi gwadu yr hawl hono. Yr oil a wnaethum i yn fy llythyr cyntaf oedd gwahodd rhai i roddi rheswm drcs gredu felly neu fel arall. Wrth gwis, mae rhywrai yn "credu yn onest" neu ni fuasai tri chor wedi eu codi ond nid yw eu ffydd ond ffoledd os na bydd sail iddi, waethpa mor onest fydd y sawl a'i coledda. Rhoddais i fy rhesymau dros gael un cor cryf yn gyfansoddedig o bigion yr ardal, yn hytrach na darnau o gorau ar chwal yn mhob cwr ohoni, ac nid oes neb wedi ceisio eu gwrth- ddywedyd. Ymddengys i mi eto bod pob rheswm o blaid hyn pa un bynag fyddo ai Cor ar gyfer Cylchwyl Harlech ai Cymdeithas G orawl i godi safon cerddoriaeth yn ein plith. Ceisiodd lolo" (yn ei ddiniweidrwy dd, mae'n lebyg) gyfiawnhau tri chor ar yr un tir ag enwadaeth. Ond cyturaf a "Gwyliwr" na ddylai enwadaeth gaellle yn y mater yma; a da genyf gael fy sicrhau ganddo nad yw yn cael lie chwaiih. Ni thybiais i hyny ar y dechreu. nid wyf yn tybied hyny yn awr. 1010" sy'n gyfrifol am ei awgrymu. Dywed "Gwyliwr" ei fod yn gredwr ma-wr yn y syniad y gwneir gwaith mwy effeithiol gyda thri chor cymedrol nee mewn un cor mawr," a chefnoga syniad plentynaidd "rolo" na fedr un arweinydd gael rheolaeth briodol ar gar mawr. Ond mae hanes cerddoriaeth yn llwyr yn ei erbyn. Cymerer yr eisteddfod genedlaethol ddiweddaf fel engraifft, yr oedd canu y corau mwyaf o ansawdd bsrffeithiach na'r rhai llai. Yr oedd nid yn fwy yn unig, ond hefyd yn well yn mhob ystyr.-y ddisgyblaeih yn fwy trylwyr, y feistrolaeth yn fwy perffaith, a'r datganiadau yn fwy gcrphenedig yn mhob modd. Mae hyn yn tori'r tir o tan draed Gwyliwr," os nad yn ei adael heb yr un goes i sefyll arni, ac yn dangos ei fod mor anmhrofiadol o ganu corawl sg ydyw ei gyfaill "lolo." 0 berthvnas i'r hyn a ddywed am "genfigen" a "cbreu drwg- deimladau" a "aweyd pathau cas," er mor ysgythyrol oedd ei bregeth, rhaid i mi gvfaddef fy mod yn parhau yn hollol anedifeiriol. Yn wir, of naf f od fy iaciiawdnvriaeth yn ancbeithiol gan nad wyf yn ymwybodol i mi bechu o gwbl yn y cyieirkd yea. Ac os bydd Gwyliwr mewn hwyl i ddifynu adnodau eto, difyned hon yn gyntaf Holed dyn ef ei hun." Yr eiddoch, HEN AELOD.

PA UN AI UN, AI TRI CHOR FYDD OREU I'R ARDAL? Mr. GoL-Yn sicr y bydd i chwi barhau cich caredigrwydd dnvy adael i minau, yr wythnos hon gael dweyd fy marn o berthynas i'r cwestiwn uchod. Wedi d aril an 0 honof ddau lythyr wedi eu ysgrifenu gan un a eihv ei hun yn Hen Aelod" ar y mater ucbod, gallaf ddweyd fy I mod yn cydsynio yn hollol a'r hyn a ddywed, Ctedaf fod yr hen ddihareb yn cael ei gwireddu yn y cyfaBI hwn, Yr hen a wyr a'r ieuanc a dybia." Hefyd df-rllenais lythyr gwrthwynebol o eiddo un a eilw ei hun yn "1010 dan len," a bawdd deal1 m -j un ieuanc iawn a dibrofisd yw yr awdwr hwn. Desllais ar unwaith yn ail lythyr yr "Hen Aelod" ei fod yntau wedi cantod eiddilwch tèimladwy "1010 dan hm." a thrwy hyny aeth hsibio ei syniadau bacbgen- aidd, trwy ei ahv yn ol i fyned yn mlaen i "chwareu a'i degan Yn eich rhifyn diweddaf gwelais ymfichmych- wr dieithr wedi dyfod i mewn i'r busnes, gan alw ei hun yn Jt GwyJiwr." Ffugenw nod- weddiadol onide Yn sicr genyf mai dadan- soddw'r ydyw y cyfaill hwc wedi cymeryd arno ei hun i geisio dadansoddi eiddo yr Hen Aelod a'r lolo dau len." Yn fuan iawn yn ei lythyr gwna ymgais deg iawn i ddangos i'w ddarllenwyr pwy ydyw, Ec yn ol fy meddwl i, y mae wedi gwneyd yn hynod fedrus, yn ei waith yu defnyddio y geiriau Meindied pawb ei fusnes ei hun." Gwnaeth ei lythyr i mi feddwl ei fod yn un o'r rbai hyny sydd yn GwyHo busnes pobl eraill," nes graddio yn y gelfyddyd hono, Yna yn ofalus a yn mlaen i ofyn, "A chaniatsu mai "enwadaeth" neu genfigen" sydd wrth wraidd y tti chor," beth yw hyny i'r Hen Aelod." Dywedaf inau, "Os bu i'r Hen Aelod ddyweyci-ei farn ei hun yn onest o berthynas i'r mater uchod, ac i "lolo dan len" ddyfod allan i'w vJrthwynûbu yn ngwisg school-boy," beth yw hyny i Gwyl- iwr ?"<—r Eto dywed, Os yw yr "Hen Aelod" wedi rctirio, gadawed i'r ae!odau newydd ymgecru. Ie wir, "Gwyliwr," dyma'r gwir wedi ei ddweyd genych yn hollol anfwriadol. Cyfnod yr ymgecru ydyw y cyfnod presenol yn hanes yr aelodau newyddioo sydd yn tramwy y llwybrau cerddorol yn yr ardal hon. Hwyrach mai ymgecru gormod a'u gilydd y mae ein Corau yn eu hymatferiadau, trwy eu bod mor anmharod i gystadleuaeth, Pa un fyddai oreu genych Gwyliwr oddiar yr hyn a ddywed- wch eich hun, Glywed un cor o aelodau newyddion wedi bod yn ymgegru a'u gilydd, yn rayned i Wj-i Fawr eia Sir, ynte tri o rai cyffelyb ?" j Ymdrodd Gwyliwr" yn hir i?wn gydar gair cecft?en, gan ei ddal y' n ngwyneb yr Hen Ae!od fel rheswm am ei waith yn ysgrifenu i'r wasg. Nis gsliaf fi \1e!ej un- rhyw arlliw o genfigen yn e! lythyrau. Dweyd ei farn yn glir a gonest yr ydoedd mai ciel "Un cor teilwcg o'r ardal fyddai oreu yn 01 ei dyb ef Mewn beth yn enw rh?swm y cecfigena ? "Na chenfigcna wrth wr traws," wrth yr hyn mae amhvg y golyga ef, na cher, figena with wr nad ydyw o'r un farn a thi," Pdham Gwyliwr na bussech yn rhoddi o'ch amser i fyfyrio uwehbe-n y geiriau uchod gan fod gan- ddynt neges mwy uniongyrchol atoch chwi eich hun, yn lie csisio dysgu eraill. Dipyn yn chwerthinllyd oedd ei glywed yn gwaeddi fair play i rai trav.;s" gan gofio fod ganddynf berffaith hawl i gredu ya cnest mai gwell tri cor nsg un," ond gwaeddai "cenfigen, cen- figen pin y barnai rhai eraiil mai gweH un na thri, mewn ardal lie y mae cymaint o ymgecru ymhlith ae'odau newyddion (chwedl yntau). Dyna ddigon ar hynyna, Wel, Gwyliwr, yr ydwyf finau yn teimlo yr un fath a.r "Hen Aelod," mai lIawer iawn gwell fyddai cael un cor rhagorol o bigion yr ardal, yn rhifo dyweder o 300 i 400, wedi eu disgyblu yn dda, 0 dan arweitiiad un gwr dysg- edig fyddai oreu er Hwyddiant vr Wyl, yn hyt- rach na dau neu dri o gorau, a licisiau y rhan fwyaf o'r rhai hyn yn gymysgedig iawn ac yu gwbl anaddas at y gwaith. Credaf fod y cyfan- waith sydd wedi ei nodi gogyfer a'r Wyl hon yn galw am Jeisiau goreu ein gwahanol ardal- oedd, s,r rhai hyny ar eu goreu. Yn ngwyneb y ffaith yna, anodd iawn er mor uchel yw breintiau cerddorol ein hardal, fyddai galla sefydla ychwaneg nag un Cor. Er engraifft, faint o'n cantorion sydd wedi bod o dan addysg i wybod pa fodd i gynyrchu y llais yn gywir. Yn sicr, y maent yn y Ueiafrif 0 lawer. Cofiwn nad ellir canu Cyfanweithiau fel hyn trwy adael rhyddid i bob aelod gymeryd ei anadi yn y fan a fyno ef. Cenir byth mo hono yn gywir. Fe aiff y donyddiaeth yn sigledig at unwaith. Rhaid cael un Cor, ac nn arweinydd dealius wedi astudio y gangen leisiol yn ei manylrwydd i wneyd psrffaith chwareu teg a dernyn mor gerddorol. Y gorchwyl cyntaf a wna arweinydd profiadol fel hwn fyddai cymeryd y copiau oil gydag ef i'w marcio yn barod i'r aelodau, er iddynt weled yn mha le y byddai yn rhaid cymeryd anadl, &c. Rhaid i ni fel ardal geisio sylweddoli fod yn bryd i ni gyda'n Caniadaeth Corawl a r Caniadaeth y Cysegr symud yn mlaen dipyn pellach o dir y bloeddio a'r gwaeddi. Mae yna rywbeth mswn cerddoriaeth nad ydym fel ardal wedi caei a to; ac nis cawn ef byth os ydym am fyned yn mlaen ar hyd y ffordd yr ydym wedi bod yn ei thramwy cyhyd. Cheir byth mohono os nad allwn gydwel'd a'n gilydd i sefydlu un peth teilwng,—sef Cor teilwng o leiswyr datb!ygedig. ac os ydym fel ardal am ein cynrychioli yn deilwng yn yr Uchelwyl, anfonwn un peth teilwng yno. Ydwyf, CYMRO 0 WLAD Y GAN,

Y BAZAAR, Y LIMERICK, A'R FOUNTAIN PEN. Mr GoL—Dywedodd Gohebydd nei!1duol yn ddiweddar, fod rhywbeth thyfedd yn digwydd yn mhob man, unwaith mewn c?.n mlynedd, Ond bychan y meddyiiodd nsb yr esgorahwnw ar beth :hyfedd araB, a dyna yw, Fod yn bos'bl eniil y Limerick heb ysgrifenu gair 0 boslbl eriil y Liiiier 'iclz he-b ysgrifanu gh7ir o iineH; a chael gwobr 0 Fountain Pen, a hono heb ei sylweddoli. Mse'r ffeithiau yn syml fel y canlyn :—Cyhoeddodd Barlwydon y liinell fuddugol ger brcn tyrfa fawr yn y Nsuadd, pryd yr esgynodd Hanc i fyny i gy.chu y wobr, Gofynodd B&rlwydcn iddo a'i efe oedd yr awdwr ? pryd yr atebodd mai crnrychioli G, G. Thomas, Bowydd Street, yr oedd, ac wtth gwrs, rhoddwyd y Fountain Pen iddo, Yn awr, y gwirionedd yw na chyfansoddais i linell o gwbI, ac nid oedd genyf ran yn y gystadleu- aeth avddderchog o sl" hon mewn unrhyw fodd. Ond pwy yw yr awdwr ? Ofnaf trwy y drawd anffawd hon Y bwria lid ar Barlwydon, ond nid oedd ganddo ef fel beirniad ddim i'w wneyd ond cyhcsddi fel yr hysbyswyd iddo. Yr wyf yn dymuno gwnayd y mater yn glir, rhag i'm hc-nw tlodaidd i fod yo gwmwl i guddio yr awdwr rhag y clod a haedda. Wedi'r cyfan, vr wyf yn dymuno yn yr ysbryd goreu fod y Fountain Pen a'r awdwr v/edi cwrdd a'i gilydd. Yr eiddoch ar dir. gonest, Bowydd Street. G. G. THOMAS, [Yn ol yr adroadiad a ymddangosodd yr wyth- nos ddiweddaf Mr R. G. Thomas, Leeds Street, ac nid Mr G. G, Thomas, Bowydd Street, oedd y I)urldugwr,GOL ]

LLYTHYR AGORED AT DRIGOLION I TRAWSFYNYDD. Anwyl Syr,—Cat gongl fcchan o'ch gofod hwyrach i anfon yr apel hon. Mae mudiad pwysig ar droed yn ein hardal- dim llai na chael Neuadd Gynnull belaeth mewn man canoiog. Mae yn anturiaeth fawr-bron na ddywedwn-yn lljthol. Cydnebydd pawb angen y cyfryw. Mae y gauaf—amser gweithio yn ymyl, Yr ydym am i'r adeilad fod yn sefydliad cyn y daw IIaf eto yn ei gylch heibio. Gwynebwn yr anturiaeth yn yr hyder cryf y cawn gydweithrediad p^rod a chyffred- inol y chwarelwr calon gynes a'r amaethwr cefnog. Ond cael hyn diflanna yr anhawsder- au a chwelir y cymyiau oddiar Iwybr y Pwyllgor. Y Sadwrn nesif darperir Gwledd Gerddorol c natur U wchraddol yn Ysgol y Cyngor. Nid gormod yw disgwyl y lie yn orlawn. Myned pawb docyn ar wahan i allu presanoli eu hunain. Aiff y cy Hid at yr amcan da uchod a throir pryder y Pwyllgor yn nghylch y Cyngherdd yn destyn llawenydd, Y dydd Gxvener dilynol gelwir yr holl chwiorydd yn nghyd i drefnu yn ddiymdroi i ddechreu gweithio at y Nodachfa Fawr yr Haf nesaf-Chwiorydd, anwyl yn awr at waith. Gwyddom am eich medr dihafal. Nid oes dcbyg i chwi yn yr boll wlad benbaladr ond eich deffro. Gwnewch ymdrech neilduol i fod yn breseno! yn y cyfarfod hwn. Rhaid wrthych, Nis ga'lwn hehgor neb. Cewch wybod yr holl fanylion o'r hyn ddisgwylir oddiwrthych yn y cyfarfod. Cyngerdd Hwyddianus y Sadwrn nesaf, a Chyfaifod mawr brwdfrydig o'r Chwiorydd yr wythnos ddilynol, rydd sicrwydd o bethau gwych i ddyfod. A A A CARWR-Y SYMUDIAD,

TALSARMAU. Nos Iau a dydd Gwener, Medi 29ain a 30ain, cynhaliodd eglwys Bethel, M c ei chyfarfod pregethu blynyddol. Gweinyddwyd gan y Parchn John Roberts, B.A., Lerpwl, a WiJliam Prydderch, Abettawe Caed yr hin fwyaf dymunol posibl, cynulliadau Iliosog, gwran- dawiad astud o'r dechreu i'r diwedd, a'r gweinidogion wedi eu gwisgo a nerth. Yn sicr vr oedd arddeliad amlwg ar y weinidogaeth. Galwvd Seiat ar derfyn yr odfaon nos Weaer ac arhosodd dau ar ol Sabboth. Ein dymuniad yw ar fod i'r gwironeddau pwysig bregethwyd gael dyfnder daesr yn nghalontu'r gwrandawyr 8C y bydd ffrwyth lawer i'w ganfod yn y gymydogaeth mswn canlyniad. No-; Sabboth yn Ngbymdeithas Bethel M.C dewisiwyd swyddogion, yn Llywydd, Mr. William Jones, Bryn street, Is-lywydd, Mr. Evan Evans, Ynys, Ysgrifenyddes, Miss Ceridwen Roberts, Tynobryn, Trysorydd, Mr. W. E. Rowlands, Blaenau. Dymunwn lwyddiant y Gymdeithas dan ofal ei Swyddogion newydn. Gobeithio y ceir mwy o sel a ffyddlondeb yn mblith yr aelodau. Bydd yr wythnosau a'r misoedd nesaf yn dra manteisiol gogyfer a llafurio ar ei chyfer. Nos Iau a dydd Gwener, bydd eglwys Soar (W.) yn cynal eu Cyfarfod blynyddol, pryd y gwasanaethir gan y Parohedigion D, Tecwyn Evans, Conwy, a W, O. Evans, Llynlleifhd.

I PEWRHYNDEUDRAETH. Diwedd yr wythnos o'r blaen, yr oedd y cyfaill Mr William Richard Jones, Pensarn Cottage, yn myn'd i ffwrdd i gychwrn ei yrfa weinidogaethol yn Rhiwlas, Dymunwn iddo bob Hwyddiant. Nos Fawrth, cvnhaliodd Cymdeithas Ddir- westol y Merched eu cyfarfod cyntaf y tymhor yn Ysgol y Cyngor. Da genym weled amryw o rai ieuanc fu mewn gwaeledd a phoenau mawr yn adferu rhai fu yn gaeth yn y tsi erbyn hyn yn myned allan eraill fu yn gorfod cael cymoith i fyn'd o gwmpas, erbyn hyn yn myn'd heb ddim eraill a'i cefnsu yn crymu gan ofid, erbyn hyn yn gwelJa, Mae cydymdeimlad yn werthfawr mewn adegau o'r fath. Ceisia rhai o'r uchod gael hyny gan Gymru a Saeson, Cyflwynwyd Ysgoloriaeth W. J. Mortis, roddir gan Mrs Williams, Penavth, a Mrs W. Morris, Glan Glasfor, er cof am eu diweddar dad, yr bwn fu'n Gadeirydd Bwrdd Llywod- raeth wyr yr Ysgol Sir am fiynydJau lawer, i Cadwaladr Q, Jones, Ty Obry, Pern hyn. Liawen ganym gael cyfle i longyfarch Cad- waladr ar ei lwyddiant. Dysgybl yn Ysgol y Cyngor, fsathyn, dal1 efal Mr L!ew Wil'i?,ms ydyw. Hefyd llongyfarchwn yr oil o'r dys- gyblion sydd wedi eniil satis mor anrhydeddus ynghyd a'i hathraw. Cychaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn y Neuadd Gyhoeddus nos We-er dan lywydd- iaeth y Parch John Plughes, Vicar, i gyfiwyno tystysgrif y Gymcfeithas Ddyngaiol i Mr John Lloyd Hart, Minffordd, am achub bywyd Mr R. Issaac Jones, The Stores, Minffordd rhag boddi tra yn ymdrochi Gorphsruf 16. Siarad- wyd yn mhellach ar yr amgylchiad gan Mri Griffith Williams, Minffordd R. T. Jones, Robert Jones, Peurhyn. Yr oedd bwn y ped- werydd t; o i Mr Lloyd Hait achub bywyd. Darfu i Mr Robert Isaac Jones amhegu Mii. John L'. Hart, Robert Baxtar, Robert Roberts a thlws aur fel cydnabydd.;aeih-y ddau olaf yn cynorthwyo Mr. Hart. Cyfarfod Ymgysegriad gafwyd yng Nghym- deithas Ymdrech Giefyddol Nazareth ncs Sul diweddaf, dan lywyddiaeth Mr D. Lloyd Griffith. Dechreua y Swyddogion newydd ar eu gwaith.

TRAWSFYNYDD. Y CYNIIAU.;F.-Bellach y mae y cynhauaf wedi ei gael i ddiddosrwydd, sc wedi cael cyn- hauaf ardderchog. Bellach torir ar dawelwch y cymoedd gan swn y peiriant dyrnu, a rhai cram witbi yn brysur gyd&'r tatws. DAMWAIN.—Drwg genym glywed ddatfod i Mrs Margaret Davies, Giandwyryd, priod y diweddar David Waltsr Davies, gyfarfod a damwain ganol dydd y Sul c'iweddsf. Ym- ddengys iddi fed yn yr Eg!wys y boreu, sc wedi cyraedd adref aeth i fyny'r grisi.Au i newid ain dani, ac wrth ddychwelyd i lawr darfu i sawdl ei hesgid facbu yn ei skitt, a chwympodd i lawr ran o'r grisiau gan wneyd a'-choU ar ochr ei gwddf, a thori asgwrn neu ddau ar yr ysgwydd. Gweinyddwyd ami i ddechreu gan Dr Rowlands, sydd yn cymeryd lie Dr Humphreys, yr hwn sydd gyda'i ferch ar ei wyliau. Yn ddiweddarach ar y dydd daeth Dr Roberts IFfestiniog, yma i'w gynorthwyo. Da iawn genym ddeali ei bod cystal a'r disgwyliad, a dymunwn iddi adferiad buaa, PENODrAD-Yn eich rhifyn am yr wythncs ddiweddaf gwelsom grybwylliad am benodiad Mr J. M. Davies, Ysgolfaistr y Valiey, Moo, yn Ysgolfeistr Pensarn. Yr ydym ninau fel ardal yn cyduno yn y llongyfarchiad. Brodor ydyw Mr Davies o Trawsfynydd, sc yn fab i'r diHedydd enwog y diweddar Lev.is Davies, a Mary Davies, ei wraig, o'r ardal hon. Efe yw yr ieuengaf o bump o feibion. Addysgwyd ef yn yr Ysgol .Genedlaethol, a chafodd yrfa lwyddianus, Bellach nid oes yo arcs yn yr ardal hon o'r teulu i gyd ond un brawd, sef Mr Francis Davies, Ty'r Llan. Hefyd yr ydym yn IloRgyfarch gyria lwvdJ-i-;nrs un arall o blant yr ardal, sef Mr Evan JêillS, Peny- garreg Street, ar ei waith yn pasio yn llwydd- ianus y Senior Exam yn Ysgol Siro! Ffestiniog. Fob Hwyddiant i'r brawd ieuangc yn ei yrfa.

V V ¥ ¥ CRQESCfl. v v v v v V" v v FRIODAS —Dydd Gwener, yn nghapel Croesor, unwyd mewn glan briodas gsn y Parch. Levi Jones, yn mhresenoldeb Mr. fohn Bennett Jones, Mr. Edward Charles Hughes, ail fab M'r. a Mrs William Hughes, Tanihiw, Nantmor. a Miss Maggie Williams, merch ,N,1 r. a Mrs. Charles Williams, Brvngelycon. Gwssansethwyd fel gwas gan Mr. Griffith R. Hughes (brawd), a'r forwyu ydoedd Miss Annie Williams (chwaer). Yr oedd nifer fawr o waboddedigion yo y bdodas Bwdada ypâr ieuanc hwylio drosodd am yr Americnyn mhen ychydig ddyddiau, Dymunwn iddynt fordaiih hapus, a phob Hwyddiant yn eu cylch newydd, Nos Fercher, ar derfyn y gyfeillach yn nghapel • Croesor, cyflwynwyd i Miss Maggie Williams (erbyn hyn Mrs, Hughes), Brooch Aur, fel cydnabyddiaeth fechan o'i llafur a'i hymdrech tra yn ei p!ith, tra yn datgan ein coiled yn ei hymadawiad, dymunwn iddi hi a'i phriod bob Hwyddiant a hapusrwydd.

PENMACHNO. Mae Miss Myh Williams, Moseley Villa, wedi ei gwahodd i wledd a roddir gan Mr a Mrs J, Stanworth, Maer a Maeres, Gwrec-sam, mewn cysvlitiad a chyfarfod blynyddol Gym- deithas Ddinvestol Gogiedd Cymru. Bwriada y Gymdeithas Enweiriol sydd newydd ei ffurfii ofyn i Fwrdd Pysgotfeydd Conwy i alw cyfarfod arbenig mewn trefn i wella y pysgotta yn afon Machno ger bron yr aelodau. Mae rhai o brif feistri c ND eisoes wedi entro yn nghystadleuon yr Ymryssofa Cwn Defaid, a disgwylir cystadleuaeth galed iawn. Mae Miss Jones, Maenan, wedi ei pbenodi i gymeryd gofal Ysgol y Cyngor fel atbrawes dr dro. Wlallwn fod Mr D. Pryse Davies yn trefnu cor i berfformio y Gantata Tywysog Cymru" (Owain Alaw), yn nechreu y fiwyddyn nesaf.

I BLAENAU FFESTINIOG. Sportsmen would do well by paying a visit to J, N. Edwards, Ltd., to inspect their new Stock of Cartridges, Powder, Shots, etc. Also Guns, Revolvers, all of the best makes, for the Season now just opened. DAMWAIN YN Y DE,—Wythnos cyn y ddi- weddaf cyfarfyddodd Owen D. Jones (mab Mr D. E. Jones, 7, New Market Square), a damwain led ddifrifol yn nglofa Treharris. yn y Deheudir. Derbyniodd neweidiau i'w ben ynghyd a tori asgwrn ei goes. Y mae yn ym- ddengos iddo gael diangfa wyrthiol rhag colli ei fywyd gan fod ei gydweithiwr dderbyniodd neweidiau yr un pryd ag ef mewn sefyllfa pur ancbeithiol. Da genym ddeail ei fod ef ar hyn o bryd yu decbreu troi ar wella. Y SEINDORF.—Cynhaliwyd cyngherdd er budd. Ssiadorf Frciniol Oaksley nos Iau di- weddaf. Y llywydd ydoedd Iioweil Jones- Williams, Ysw, Llundain, gan yr hwn y cafwyd anerchia.d ragorol, yn arbenig y bobl ieuaingc. Deallwn hefyd ei fed wedi rhoddi rhodd syl- weidol i gronfa y Seindorf. Yr arwcinydd ydoedd Bryfdir. Awd trwy y rhaglen a ganlyn ;-1.Jnavid Cartref," gan Mr D. Aerorf Parry. Chwareuad gaa y Seindorf. Unawd, Cabins," Miss Alicia Maud Cove, eccoriwyd a chanodd 0 na fyddai yn haf o hyd." Eto, Galwad y Tywysog," Mr Phil Jones. Chwar- euad ar y Crwth gan Miss Marian Morgan ac encoriwyd. Deuawd Maying." Miss Cove a Mr Phi! Jones. Unawd gan Mr Aeron Parry. Eto, Dear Homeland," Miss Cove, achanodd Daddy yn atebisd i't encore, Deuawd gan Mri Phil Jones a D, Aaron Parry, ac encoriwyd hwy. Chwarcuad ar y Crwth gan Miss Mar- ian Morgan. Unawd "Arafa L0t1," Mr Phil Jones. "Angels Song," gas Miss CoveJVr Mii Aeron Parry a Phi! Jones. Y gyfeilIyddes ydoedd Miss Greco Morgan. Cafwyd cyng- herdd gwir dda. BETHANIA—Mae genym yr hyfrydwch o longyfarch cantorion yr ardal uchod unwaith yn rhagor, Yn Eisteddfod Gwyr Ieuaingc y Llan a gynhaliwyd ncs Wener a'r Sadwrn diweddaf, enillodd Miss Kate Ann Jones, Isfrvn, y wobr gyntaf yr unawd Sopraco i rai dan 16 gyda chanmo!i¡¡,eth gi\mpus, yn enwedig am ei llais cyfoethog ac addawol. Felly hefyd gyda Miss Maggie Jones, Cadvan, yn eniil y Uuawd Contralto. Y Cor Plant dsn arweiniad Miss Lizzie Jones, Broncladwr a'r Cor Mawr dan arweiniad ei thad, Mr R. M. Jones, yn eniil y prif wobrau gyda thlws a chwpan aiian hardd. ARIIDLIAD-Liawenhawn yn fawr yn Hwydd- iant Mr Ifor Hael Jones yn p^sio yn bedwerydd allan. o dros ugain 0 ymgeiswyr am fynediad i mewn i Goleg Duwinyddol y Bala. Gwened llwydd ar ei gamrau o hyn yn mlaen. DARLITIL-Dymunwnalw sylw at y Ddar- lith boblogaidd ar "Cerddoriaeth mewn Natur," a àraddodir gan y Prifathraw EUis Edward's, nos Yfory (Gwener), yn Ysgol Uwchraddol y Merched. Cyflwynir yr elw i'r Y. W.C.A sc mae'r achos hwc, yn gysta! a rhagoroldeb y ddarlith yn haeddu cafnogaeth MARV/OLAETH MR MORGAN JONES, BOWYDD V-IEW —Yn gynar bore dydd Mawrth diweddaf, bu farw y cymeriad hysbys uchod. ac efe yn ei 72ain mlwydd oed, a hyny wedi misoedd 0 gystudd. Yroedd yn amlwg i bawb fod ei babcll gadarn yn adfeilio er's talm, er na feddyliasom fod y diwedd mor agos. Un o gymeriadau mwyaf hysbys y fro ydoedd y diweddar Mr Morgan Jones, a hyny ar gyfrif ei nodweddion fel dyn. Gwssanaethodd y swydd o ddncon yn Eglwys Bryn bowydd am y pymthang mlynedd diweddaf, ac hefyd yr oedd ya Bregethwr Cynorthwyol. da a chymeradwy. Meddai ar aliuoedd meddyliol cryfion, a chydnabyddid ef yn ddyn doeth, yn siaradwr caeth a meddyliwr dwfodreiddiol. Yr oodd ei welediad yn g:it ar brif bynciau crefydd a theimlem fod ganddo ystor o wybod- aeth, yegbyda nerth cymeriad cai-rn y 11 cl i'w wybodaeth a'i brofiad, ac oherwydd hyoy, gadawai argrsff neillduol ar ei wrandawyr. Byddai ieuengctyd yr Eglwys yn sgos iawn at ei galon, a hawdd oedd gwe!ed hyny pan y byddai yncynghori yn ei dull deheuig athyner. Bellach mae ei lais wedi distewi yr ocnr hon, ond y mae, er wedi marw yn llefaruetio. Mae on4' y mae, e, ?;e I cia cydymdeimlad dyfnaf a Mr a Mrs John E. Jones, Bowydd View, y rhai fa yn ymge!edd mor gymwysiddo hyd y diwedd, Cysured y Nefoedd y paithj'nasau all yn eu galar. Cymer y gladdedigaeth le dydd Sadwrn nesaf, yn mynwent Bethesda. Cynhelir gwasanaeth yn Nghapel Brynbovivdd am 1 o'r glcch, a chychwynir tua'r g'.addfa mor agos ag y gellir i 2 o'r glcch BUDD-GYNGHERDD.—Nos laa (Heno), yn y Neuadd, cynhslir Budd-GYDgherdd Mr Evsn Roberts, Ty Cancl. yr hwn sydd wedi ei anall- uogi i ddilyn ei orchwyl er's pum' mlynedd. Gwasaneethir gan Mis3 Bessie Jones, o'r Aber- maw; Miss M. Jones, Pwllheli (eniilydd yr Unawd A!to yn Eisteddfod Genedlaethol Colwyn Bay) a Mr. Powell Edwards, Llun- dain, ac eraill. Y mae enwau y cantorion ucbod yn sicrwydd 0 wledd gerddorol o'r fath a gar yr ardal. PROFEDIGAETH. Cydymdeimlir yn fawr a'r Parch. George Davies, B.A., Brynbowydd, yn ei fynych brofedigaethau. Er's peth amser yn ol, bu farw ei frawd, a'i frawd-yn-nghyf- raith, a dydd Llan diweddaf yr oedd yn c'addu brawd arall. Bydded i'n hanwyl frawd gael nsrth oadiuchod i ymgynal 0 dan ei brofedig- aethau chwerw. PREGETHU.—Yr wythnos hon y mae y Parch. R. B. Jones, Porth. yn traddodi cyfres o bregethau yn Nghapel Calfaria. Oherwydd fod yn rhaid iddo wasanaethu mewn claddedigaeth ddydd LIun, methodd a chyraedd atom, a phregethodd y Parch. H. Roberts, Edge Lane, Lerpwl, yn ei le. Y mae gwasanaeth arbenig i'r chwiorydd bob prydnawn, a cheir cynulliadau Iluoscg yn yr holl foddion. TO DYE OR NOT TO DYE ?-You can get a reliable Hair Dye, any colour, from Hugh Jones, Medical Hall, BI. Ftstiniog.

Ganghellor y Trysorlys y byrddau mor -effeitbiol ar ei feirniaid a'i gyhuddwyr, Mae y mesurau ag y gwybyddir fod y Llywodraeth yn bwriadu eu dwyn i'r senedd yn mhen ychydig iawn o wyth- nosau yn rhai a.g y mae'r werin yn teimlo dyddordeb mawr ynddynt ac yn teimlo yn aiddgar iawn drostynt. Yng ngwyneb hyn oil mae'r Toriaid heb ddim i'w ddywedyd, ac yn disgwyl nid yn amyneddgar wrth Mr Balfour i'w cyfarwyddo. Ond gwell ganddo ef chwareu golff,