Y Rhedegydd

8LAENAU FFESTINIOG. Sportsmen would do well by paying a visit to J. N. Edwards, Ltd, to inspect their new Stock of Cartridges, Powder, Shots, etc. Also Guns, Revolvers, all of the best makes, for the Season now just opened. SPECTOLS.—Os bydd rhywbeth allan o Ie ar etch Spectols, gellir ei gwneyd yn foddhaol gan Mr. Hugh Jones, Medical Hall, Blaenau Ffestiniog, yr nnig Optician yn Sir Feirionydd, sydd wedipasio Arhol- iadau yn y cyfeiriad hyn. Fel hyn y canodd yr Alltwen i Ddwylaw Duw I:- LJaw dialedd llid i'w elyn-yw'r chunth, Rhy chwern at gredadyn j Ond llaw agored wedyn,— Liaw dde Duw sy'n llwyddo dyn. Llawen genym ddeall ei fod am ymweled a ni ddiwedd yr wythnos hon. Dymuna J. N, Edwards, Ltd., Berlin House, hysbysu y Cyhoedd eu bod newydd dderbyn Stoc enfawr o Lampau at y Tymhor dyfodol, a'r rhai hyny yn cael eu gwerthu yn is nag erioed. Cyn gwneyd eich pryniant yn unman arall, cofiwch am y Bargeinion digyffelyb sydd i'w cael yn y cyfeiriad uchod, ac fe dal yn rbagorol i cbwi. Cofiwch y Cyfeiriad Berlin House. YMADAEL.—Drwg genym ddeall fod ein cyfaill caredig, siriol, a rhydfrydig ei feddwl, -y Parch W. R. Jerman, B A.. Ciwrat hynaf St. Dewi, am ein gadael o hyn i'r NadoHg am Llanfair yn-Nghornwy, Mon. Tra yn aros yn ein plith am bedwar blynedd fe ffurfiodd iddo ei hun gylch eang o gyfeillion, ac yr oedd yo nodedig o gymeradwy yn mlitb y bobl y troai fwyaf yn ei mysg gyda'i ddyledswydd fel Gweinidog yr Efengyl. Yn sicr, bydd chwithdod ma" r ar ei ol yn mysg pob dosbarth yn ein tref. Boed iddo bob llwydd. BF-THANIA,-Dydd Sul diweddaf, cynhal iwyd Cyfarfod Ysgol. Yr oedd hwn yn cael ei gynal gan yr eglwys ei hun ac nid o dan nawdd Undeb Ysgolion. Llywyddwyd cyfarfod y boreu gan Mr Robert Roberts, Foelfronllwyd. Dechreuwyd trwy gael adroddiad o 12 bennod a Rhufeiniaid gan Mr Griffith Ellis, Bryneilian yna arweiniwyd mewn gweddi gan Mr Griffith G. Jones, Penygarth. Holwyd y dosbarth hynaf a'r canol gan Mr Bevan, Brynaber, a chafwyd hoH ac ateb eitbriadol, a dangoswyd fod gwaith mawr yn cael ei wneyd yn yr Ysgol. Yn ystod y cyfarfod canwyd unawd gan Miss Lizzie Jones. Cafwyd gair hefyd gan y Llyw- ydd. Diweddwyd gan Mr David Williams, Glasfryn.-Llywydd cyfarfod y prydnawn yd- oedd Mr. Evan Williams, Isfryn. Adroddwyd penod gan Miss Mary Elizabeth Thomas, Brynegryn, a gweddiwyd gan Mr Ellis Jones, PenieL Holwyd y plant gan Mr Joseph Jones yn Hanes lesu Grist. Canodd Misses Lizzie a Maggie Jones ddeuawd yn hynod effeitbiol; hefyd cafwyd unawd gan Miss A. C. Bevan. Anerchwyd y plant gan y Parch Thomas Griffith, Salem, a seiliodd ei sylwadau ar Zechariah viii, 5, "A heolydd y ddinas a lenwir o fecbgyn a genethod yn chwarae yn ei heolydd hi," Ni raid i ni gyfeirio at allu a dylanwad Mr Griffith, a'r derbyniad y mae yn ei-gael yn mhobman dafyddai cael yr aoerch iad hon trwy boll eglwysi y cylch. Canwyd y plant amryw dorau o dan arweiniad Mr Alun Williams, Isfryn. Terfynwyd gan Mr Griffith. —Decbreuwyd cyfarfod y nos trwy i Mr Llew- elyn Jones, Glanygors adrodd p2nod, a Mr Pierce Williams, Frondeg. Y Llywydd yd- oedd Mr Evan Jones, Isfryn. Anerchwyd y cyfarfod gan Mr D. J. Rowlands, Cludfan, ar Y moddion goreu er atal dirywiad yr Ysgol Sabbothol." Gorfu i Misses Lizzie a Maggie Jones ail garni y ddeuawd ar gais amryw. Terfynwyd gan Mr John H. Jones, Glanygors, Xfeuliwyd Sabboth hyfryd, a bydd bendith y dydd yn arcs yn hir, a diau y tala cyfarfod cyffelyb yn fuan eto ei ffordd yn rhwydd gydag ychydig llai o unffurfiaeth. CYDYMDEIMLAD-Wrth anfon pleidlais o gydymdeimlad oddiwrth eglwys Gilgal (A ), Maentwrog, a Mr a Mrs Evan W. Rowlands 2. Barron Road, yn eu gofid a'u galar o golli eu hanwyl a'u hunig fsrch fach "Sallie," amgauodd Ysgrifenydd yr Eglwys, sef Gerallt, y ddau englyn hyn i gyfleu ei deimladau ei hun:- Heddyw, i'r anedd, rieni,-er ing, paeth yr angeu difri; Trist y'ch weithian gan gyni, I lwch cer aeth a'ch perl chwi. Sarah bach, bellach y bydd-aelwyd wag Ar dy ol di beunydd A'th lesu hoff, tithau sydd, Hoender gei yn dragywydd. YMWELIAD EFENGYLYCD ENWOG.—Bydd yr Efengylydd adnabyddus, y Parch. R. B, Jones o'r Deheudir, yn ymweled a'r ardal hon yr wythnos nesaf, ac yn pregethu bob nos, am saith o'r gloch yn nghapel Calfaria. Cynhelir cyfarfodydd yn fwyaf arbenig i'r chwiorydd am ddau o'r gloch y prydnawn, o ddydd Mawrth yn mlaen. Gwahoddir y chwiorydd o bob enwad i'r Cyfarfodydd hyn. Nid oes unrhyw weinidog yn Nghymru mewn blynyddau diweddarwedieiarddel gan yr Arglwydd yn aDllycach na'r Parch, R. B. Jones, ac hyderir y bydd ei ymweliad a Blaenau Ffestiniog yn fendith fawr i'r holl ardal. CYMDEITHAS G OR AWL Y MANOD.—Mae Pwyllgor Gweithiol y Gymdeithas uchod wedi sicrhau Ysgoldy y Manod i ymarferyd tuagat Gylchwyl Gerddorol Harlech, Judas Maca- beus" fydd y cyfanwaith ac y disgwylir i bob Cor ei feistroli, Bydd y mudiad hwn yn Saffaeliad mawr i'r pen yma i'r ardal, ac yn rhywbeth cysurus a buddiol i bawb dros y gauaf agoshaol. Myner y bobl ieuaingc ym- Reladi, a rhodded yr hanafgwyr gefnogaeth ijddynt ac yna bydd eu llwyddiant yn amlwg. Bydd y Cor yn dechreu ar ei waith yn fuan, ac bonir ei fod ar gyraedd trothwy cant mewn nlfer. DARLUN.-Y mae Darlun yn y Drych am Medi 15, o Mr D. Lloyd George a'r Cwmni oedd gydag ef yn ffrynt Llys Meddyg, ar yr achlysur o'i ymweliad diwedddf a'r dref. Cymer Cymry yr Unol DaJaethau ddyddordeb mawr yn ein cydwladwr enwog fel y cymer ei genedl yn yr ochr yma i For y Werydd. GWLEDD GERDDOROL. Dymunir galw sylw yr ardal ar y Cyngherdd Elusenol a gyn- helir nos Iaa nesaf (Hydref 6ed), er cynorthwyo y brawd Evan Roberts, Ty Canol. Credwn nad oes eisieu dweyd dim am y gwrthddrych na'r cantorion, y mae y gwrtbrych yn deilwng o'n cynorthwy, a'r cantorion ymhlith y goreuon. Mae Miss Bessie Jones fel Soprano yn un o'r rhai mwyaf addawol, ac wedi gorcbfygu cewri mewn nifer fawr o Eisteddfodau. Gwelir enw Miss Maggie Jones yn oreu ar y Solo Contralto yn Eisteddfod Genedlaethol Colwyn Bay, Y mae dyfodol disglaer i'r gantores ieuaingc hon. Mae enw Mr Powell Edwards yn ddigon hys- bys, gan fod yntau wedi cipio gwobrwyon yn Eisteddfodau Cenedlaethol Llangollen a Llun- dain. Clywsom ef yma unwaith, a rhoddodd foddlonrwydd i'r gwrandawyr oil. Yn sicr fe geir gwledd gerddorol gan y tri hyn, mewn unawdau, deuawdau a thriawdau. Y maent yn lleiswyr neb eu hail. Cofiwn am y Cyngherdd nos Iau nesaf. FOOTBALL.-Next Saturday, the same team as played at Llanberis will journey to Llanrwst to fulfill their League fixture. Reserves, Moses Roberts and Richard Jones. At the Newborough Park, the following team has been selected to play against Dolwyddelen Junior Cup team :-Goal, Tom Jones; backs, Setb Jones & Hugh Williams; halves, Richard Jones, Moses Roberts, Robt. Morris Williams forwards, D. Evans, Owen Roberts, Owen C. Owen-, J. R. Owen, W. J. Penny (Captain). Reserves, Evan Owen, Wm. Owen. Kick-off 2 30 p.m. Admission 3d & ld. All to pay. TARW HELBULUS.-Nos Lun, fel yr oeddid yn ceisio arwain tarw tew o ffermdy Caeglas, Maentwrog, i Ladd dy Mr Albert S. Roberts, Blaenau, cyffrowyd yr holl le, Yr oedd yr anifail graenus wedi "upsetio" amryw, a gwelid thai ar eu pedwar ganddo. Ger y Manod Hotel rhoddodd ei hun i lawr, ac nid oedd bosibl ei symud er pob ymdrecb. Ond o'r diwedd tywalltwyd dwfr oer i'w glust, ac yna neidiodd i fyny, ac arweiniwyd ef yn mhellach hyd weitbdy Mr John Lodwick, High Street, ac aeth i lawr drachefn, a bu felly am ysbaid haner awr neu well, nes y cododd yn ei amser da ei hun. Dyddorol iawn ydoedd gweled y criw yn tynu yn y rhaff rwymedig wrth ei ffroen, ac ar darawiad nid oedd yn hawdd gwneyd allan pa un oedd y tarw, gan fod un o'r criw gan ddued ag yntau—a'r ddau yn Gymreig. Nodweddiadol o traction driver oedd y dyn hwnw oedd yn cydio yn ei gynffon ac yn ei throi bob tro y gwrthodai yr anifall symud. Daeth i ben ei siwrne yn ddiogel heb nfweidio neb, ond cydymdeimlwn a phawb gafodd eu "startio" ganddo, yn enwedig y merched, pa rai hedent fel ieir i bobinan.- EDRYCHYDD. CVFLWYNO ANRHEG —Dydd Gwener di- weddaf, yn nghiniawdy Llys Tegid, Chwarel Maenofferen, ar yr awr ginio, cynhaliwyd cyf- arfod ymadawol, a chyflwynwyd anrheg oFeibl hardd i Isaac Jones, Wynne's Road, ar ei jmadawiad i Amlwch, Mon. Llywyddwyd gan Rees Jones, a chyflwynwyd yr anrheg gan T. H. Salisbury, dros y ciniawdy, yr hwn gyda dymuniadau a chynghorion buddiol am i'r Gair gael y Ue goreu a blaenaf, ac hefyd i fod yn rheol bywyd i farw ac i fyw. Dio!chodd Isaac Jones am y teimladau da tuag ato, a'i falchder o'r Beibl, gan mai dyma y cyntaf a gafodd yn yr ystyr yma. Cafwyd anercbiadau rhagorol gan amryw frodyr, sef R. Hughes, D. Jones, Tanrallt, W. 0. Roberts, J. Thomas, a W. Roberts, D. Davies, E, Owens, E. Evans, Trawsfynydd. DyweCold yr oil eu bod yn dymuno ei Iwyddiant. Llinell eglur yn yr anerchiadau oedd cymeriad da a gonestrwydd y cyfaiH Isaac Jones, a'i wasataeth parod mewn cymdeithas. Yr oedd y brodyr yn datgan eu llawenydd ei fod yn cael dyrchafiad, a dylem oil fel gweithwyr lawenhau fod ambell un o honom yn cael ssifle uwch na gweithiwr, Pwysleisiai y brodyr ar yr aelodau ieuaingc i gofio mor bwysig yw cymeriad da a gonest- rwydd—dyma amodau llwyddiant. Mae cyfri- foldeb Isaac Jones yn fawr yn ei le newydd fel Goruchwyliwr Gwesty Dirwestol, a dymunwn bob llwyddiant iddo. Aed ymlaen eto. Wele ymfflamychiadau rhai a alwant eu hunain yn feirdd:— We!, yr hen Isaac, a wyt ti yn myn'd Gan adael hen gaban, a fu i ti'n 'flrynd ? Buost yn llywydd, ond chwyddodd dy god, Daliaist am ddiwrnod, a hyny ge'st fod. Eto un arall:- Mae Ilawer rhath o ganu i'w glywed yn y byd, Cawn rhai yn canu croesaw yn ol i gartref clyd; Cawn eraill mewn priodas, a,u dymuniadau'n llu, Ond canu c&n o ffarwel 'r'ym ni i gyfaill cu. Naturiol wrth ffarwelio yw dweyd rhinweddau'r dyn, Gwnawn ninau enwi 'chydig, os deil rhag colli ei hud: Hanesion papyr newydd oedd ganddo yn ystor, Ysbeilwyr a llofiuddioxs, ac arwyr tir a mor. Y llofrudd o Newcastle adroddai gyda bias, A Dr. Crippen hynod, fu dros y cefnfor glas Ei dalent fwyaf enwog oedd fel gwneuthurwr te, A dyma'r d'ryswch mwyaf, pwy gawn ni yn ei le. Bu ffyddlon bron bob amser i'r pyngciau fu ger bron, Os defaid, cwn, neu adar, cawn ef bob pryd yn lion; Trwy hyn fe ga.'dd anrhydedd i fod yn llywydd gwiw, Ond dranoeth bu ail fotio, a chollodd yntau'r llyw, Fel ae'od yn LlysTegid 'roedd bron yn oreu un, Os yw yn wyllt ei dymher, daw'n fuan ato'i hun Fe deimlwn ninau golled am dano lawer awr, 'N eawedig pan yn talu, dydd Llun ar ol Tal mawr. Dymunwn wrth derfynu, ei Iwyddiant yn Sir Fon, Hir ddyddiau a dedwyddwch, heb brudd-der yn ei doa, A gyda'r anrheg fechan, fe gofia drwy bob pla, Bod ganddo yn Llys Tegid, lu o gyfeillion da. Ar gyflwyniad y Beibl:- Cewch heddyw Lyfr y llyfrau," a sanctaidd "Air ein Duw," Cewch heddyw "Reol byivyd," i farw ac i fyw; Boed hwn trwy daith yr anial yn llawenhau eich cAn, A'ch arwain yn y diwedd i fro Caersalem Ian. D. J.

BAZAAR MAENOFFEREN, BLAENAU FFESTINIOG. Llwyddiant Mawr. CynhaHwyd yr uchod dyddiau Iau, Gwener, Sadwrn, a'r Llun diweddaf. Agorwyd dydd Iau gan Miss Greaves, Tremadog, a llywydd- wyd gan Owen Jones, Ysw., Dolawel. Cyf Iwynwyd blodeu-dorch i Miss Greaves gan Sallie Meiriona, Shop y "Glorian." Dydd Gwener, agorwyd gan Mrs Roberts, Plas Hendre, Aberystwyth, a llywyddwyd gan J Jones-Morris, Ysw Porthmadog. Cyflwyifwyd blodeu-dorch i Mrs Roberts gan Sallie Powell; Dwyryd House. Dydd Sadwrn, agorwyd gan Mrs Jones, Brynofferen, a llywyddwyd gan H. Humphris, Ysw., Brynmarian. Cyflwynwyd blodeu-dorch i Mrs Jones gan Bob Roberts, Barron Road, ac Eluned Lloyd, Isgraig. Dydd Llun, agorwyd gan Mrs Davies, Birmingham. a llywyddwyd gan Mr W. P. Evans, U.H Cyflwynwyd blodeu-dorch i Mrs Davies gan Johnie Lloyd Williams, Leeds Street. Swyddogion y Pwyllgor celdynt :-Cadeir- ydd, Mr Thomas Williams, "Glorian" Office Is-gadeirydd, Mr Robers Roberts, 42, High Street; Trysorydd.'Mr M. E. Phillips, B Sc. Ysgrifenydd, Mr William Williams-Jones; Arolygwyr, Dr Williams, Creigle, Mr D. Davies, Wynne Road, Ariander Hughes a John Williams, Glorian Office. Yr oedd gofalwyr cymwys wedi eu dewis at y Stalls canlynol, a gwnaeth pawb eu rhan yn wir ganmoladwy Moelwyn, Manod, Gwaen- ydd, Dwyryd (Refreshments), Bwlchygwynt, (y Bobl Ieuaingc), ac Offeren (Blodau a Ffrwythau). Dangosodd pawb arwyddion parod o ewyllysgarwch a sel i gynorthwyo i wneyd y mudiad yn llwyddiant. Gwasanaethwyd yn ystod y nosweithiau gan y Gerddorfa o dan arweiniad Mr Morgan E. Phillips, B.Sc. Cafwyd gwasanaeth Proff. Borafori a'r Marionettes, pa rai oedd yn ych- vanegiad pwysig at y dyddordeb yn y Bazaar. Cafwyd cdstadleuaethau dyddorol a phwysig, yn neillduol i'r merched am wneyd teisenau o flawd Brown a Poison, pa rai oedd yn rhoddi gwobrwyon rhagorol, a'r enillwyr oeddynt, 1, Miss C. A. Edwards, Tanygrisiau,. gwobr gwerth 155; 2. Miss Nellie Roberts, High Street, gwobr o 10s; 3, Mrs Roberts, Liver- pool House; 4, Mrs Thomas, L & N Western Cystadleuaeth plicio tatws, goreu Mr John Williams, Newborougn Street. Eto, am y cyntaf roddi edef mewn nodwydd, goreu Mr John P. Roberts, Newborough Street. Cys tadleuaeih y Limeric, gorphen Ilinellau i'r Bazaar, goreu Mr R. G. Thomas, Leed Street. Y beirniad ydoedd Barlwydon. Enillwyd ar y chwibianu i ferched gan Miss Davies, Brcn View, Yr oedd yr ystafell wedi ei gwneyd i fyny ar ddull Japanaidd gan Mri Bassett & Sons, Win- chester, ac yr oedd golwg hardd iawn arci, ar ol ei gwisgo yn gampus gan y boneddigesau. Yr oedd y Neuadd yn orlawn bob nos, a chefnogaeth gyffredinol yn cael ei roddi i'r mudiad. Disgwylir elw o tua £ 300.

Marwolaeth Goruchwyliwr Chwarel y Penrhyn. Dydd Iau, bu farw Mr. Emilius Alexander Young, prif reolwr Chwarel yn Penrhyn, yn 49 oed. Yr oedd yn cwyno er's amiyw flwyddi, ond byr fu ei gystudd. Daeth i gysylltiad a'r chwarel yn 1885, tua blwyddyn cyn marw taid yr Arglwydd Penrhyn presenol Yr oedd yr hen Arglwydd wedi gadati y chwarel i fyned i anrhef a, yr osdd ar y pryd yn 85 oed, a rhoddond y reolaeth yn nwylaw ei fab hynaf, yr hwn a benderfynodd wneyd cyfnewidiadau mawr. I'r diben hwnw ymgynghorodd gyda Mri. Turquand, Young, a'r Cwmni, ffirm o arianwyr o Lundain, a'r canlyniad oedd i Mr. E. A. Young, 'mab i'r diweddar Mr. Alexander Young, gael ei anfon i'r Peqrhyn i gymeryd y rheolaeth i'w ddwylo, Ar ol hyn yr oedd y chwarel yn llawer mwy trefnus. 0 1874 hyd yr adeg hon.yr oedd rheolaeth y chwarel i raddau helaeth yn nwylo pwyllgor o weithwyr, y rhai a wrandawent gwynion yr unigolion ac a'u cyflwynanr i'r perchenog ei hunan. Wrth ddiddymu y cynllun hwn, dy- wedodd y diweddar Arglwydd Penrhyn nad oedd am i neb ymyryd rhyngddo a'r dynion, ac os oedd gan y dynion ryw achwynion, eu bod i'w cyflwyno eu hunain i'r awdurdodau, Wrth gwrs, atweiniodd hyn i streic fawr am hawl i undeb, a chan fod y diweddar Arglwydd Pen- rhyn wedi gwrthod newid hyn tra y bu fyw, bu yn achos llawer o anghydfod, ac yr oedd a wnelo hyn i raddau a'r helynt fawr a fu yn y Penrhyn tua deng mlynedd yn ol. Cymerodd Mr Young ran amlwg gyda'r streic ddiweddaf yn y Penrhyn, ac ni phlygai oddiwrth yr hyn a deimla yn ddyledswydd tuag at ei feistr. Gedy weddw a chwech o feibion, ac y mae'r ieuengaf o honynt yn rhwymedig yn Swyddfa y Chwarel. Claddwyd ef ddydd Sadwrn yn Llanddcget,

I TANYGRISIAU. TEML BARLWYD.—Cynhaliwyd yr uchod nos Wener diweddaf, dan lywyddiaeth y Prif Demlydd, Mr Owen Roberts. Awd yn mlaen gyda'r rhaglen canlynol:-Adroddiadau gan Mair Davies, Maggie Ellen Roberts, Katie Jones, ac Owen Lewis. Datganiad gan Gor Sarah Jones. Deuawd gan Mary Davies a Maggie J. Williams. Datganiad eto gan Gor Sarah Jones. Yn dilyn awd at y gwaith o anrhegu Miss Maggie Jones, Fron, gan Mrs Jones, Ty'nllwyn, ar ei hymadawiad i Patagonia gyda "Beibl," fel gwerthfawrogiad o'i gwasanaeth yn y gorphenol. Diwe3dwyd trwy gyd-adrodd "Gweddi'r Arglwydd." YMADAEL.—Dydd Gwener, y 30ain cyfisol, bydd Miss Maggie Jones, ynghyda'i chain Mrs Sarah Jones, Fron, yn ein gadael am Patagonia Mae yn ddrwg genym eu colli o'n plith, yn sicr bydd yn galled i eglwys Carmel l'e yr oeddynt yn aelodau selog. Hefyd, dydd Sadwrn bydd Mr. a Mrs. Edward Owens, Ffridd Cottage, a'r teulu yn cychwyn i'r America. Dymunwn iddynt all fordaith gysurus, a llwyddiant mawr fo iddynt wedi cyrhaedd eu cartref newydd. COR UNDEBOL.—Da genym ddeall fod Cor Undebol yn cael ei sefydlu yn y rhanbarth hwn, ar gyfer Cylchwyl Harlech, o dan ofal yr arweinyddion medrus, Calwaladr Roberts, Ysw., u.H., a Mr W. Morris Williams, A.c. Y mae yma ddefnydd cor cymysg rhagorol, ac nid oes dim yn eisiau ond bod yn selog a ffyddlon i ddod ynghyd i'r cyfarfodydd canu. Buont gyda'u gilydd yn decereu hogi arfau nos Wener diweddaf, yn nghapel Horeb. Bydded pob llwydd iddynt. COGINio.-Da genym hefyd gael llongyfarch Miss Catherine Jane Edwards, Cambrian Terrace, ar ei gwaith yn dod allan yn nghyntaf, ac yn bedwaredd, yn y gystadleuaeth o wneyd teisenau o flawd yn y Bazaar. Y mae yn adlewyrchu clod iddi. CROESI'R MOROEDD.- Yr wythnos hon daeth Mrs Mair Williams, a'i dau blentyn bach, yn ol o'r America. Nid oedd hinsawdd y wlad yn dygymad a'i hiechyd. Da genym ei gweled wedi dod yn ol, a gobeitniwn y bydd iddi gael Uwyr adferiad i gyflawn nerth fel o'r blaen, wedi dod yn ol i'w hen ardal. GLAN BARLWYD,—Dymunwn ei longyfarch am ei ysgrif ddyddorol o adgofion am yr "hen ardal," yr hon a ymddangosodd yn y Cymru, CARMEL-Fel y gwelir mewn colofn arall fod Eglwys Carmel yn gwneyd ymdrech arbenig gyda'r ddyled sydd yno, ac wedi trefnu cyngerdd mawreddog, yr hwn a gynhelir yn fuan tuagat hyny. Y mae y tocynau eisoes wedi dod i law, ac yn dechreu gwerthu yn dda. PREGETHU,—Yn dechreu nos Wener hyd nos Sabbath, yn Nghspel Gorphwysfa (W). Disgwylir rhai o brif bregethwyr yr enwad i draddodi y genadwri yno. LLAWFEDDYGIAETH.-Y Sabboth diweddaf, bu i Dr. R. D. Evans wneyd llawfeddygiaeth llwyddianus ar Mr. Hugh Williams, Valley, Mon (gynt o Dy Capel Moriab, Tanygrisiau). Cofir am Mr. Hugh Williams yn byw yn nhy Moriah am ddeg mlynedd a'r hugain, ac wrth ddod i mewn am ei flwydd-dalion ymneiliduol at ei fab i'r Valley. Daeth yma ar ymweliad a'i ferch, priod Mr Robert WiLiams. Bronrhiw lie y gwnaed y Lawfeddygiaeth arno. Llawen genym ei weled yn ein mysg, ac hyderwn y caiff Iwyr wellhad i ddychwelyd i Mon Mam Cymru" yn hoyw a chryf.

PENRHYNDEUDRAETH. I Boreu Mercher, pan oedd nifer oddiyna yn hel cocos yn y traeth, cauodd y Ilanw o'u hamgylch, a bu agos iawn iddynt a boddi. Yn ffodus iawn cawsant waredigaeth, trwy i nifer u forwyr eu clywed yn gwaeddi, a llwyddwyd i'w cael i'r cychod yn ddiogel. Rhyfedd gan i byn ddigwydd yn ami na buasant fwy ar eu gocheliad. Galwyd Cyfarfod Rhyddfrydol, nos Iau, i ddewis ymgeisydd am sedd ar y Cyngor Sir. Mewn canlyniad i'r cais wnaed yn ddiweddar i gael aelod ychwanegol, fe ganiatawyd hyny a daeth adeg; yn dewis yn sydyn a dirybudd. Llywyddwyd gan Mr Robert Williams, Min- ffordd. Enwyd tri ymgeisydd Mri Joseph Humphreys, Gwalia; Thomas Morgan, Church Street; a John Morgan, County Stores. Pleidleisiwyd trwy Fallot, ac wele'r canlyniad, Joseph Humphreys 16, Thomas Morgan 14, John Morgan J. Dydd Gwener, dewisiwyd yn derfynol Mr Joseph Humphreys yn gynrychiolydd dros y Ward ddeheuol, y rhan isaf; dewisodd yr aelod presenol Mr R. T. Jones, Bryn, y rhan uchaf i'w cbynrychioli. Pasiwyd i anfon diolchgarwch i Mr Haydn Jones, AS., am yr ymdrech mae wedi ei wneyd ar ein rhan i gael aelod ychwanegol ar y Cyngor Sr. Dydd Mercher, bu y Bargyfreithiwr Mr T. V. A. Colt Williams yn cynal ei Lys Cofrestol, yn Swyddfa yr Heddgeidwad i fyned trwy restr yr Etholwyr. Dros y Ceidwadwyr yr oedd y Mri J. C. Edwards, Towyn, a Rt Jones, Penrhyn. Dros y Rhyddfrydwyr yt oedd y Mri Guthrie Jones, Dolgelley, a Griffith P, Jones, Penrhyn. Gwrthwynebwyd dau gais o Llanfrothen, ac un o'r Penrhyn. Caniatawyd amryw bleidleisiau newydd. Cyfarfod Amrywiaethol gafwyd ya y Deml nos Wener. Prif Demlydd, Mr J. M. Jones' Ton gyffredinol. Adroddiad gan Mr G. J. Jones. Can gan Miss Kate A. Edwards. Can gan barty dan arweiniad Mr D. Lloyd Griffith. Darlleniad gan Miss Fanny Edwards. Cys- tanleuaeth darllen darn heb ei atalnodi, cyfar- tal oreu, Misses A. E. Davies a Kate Ann Edwards. Can gan Miss A. E. Davies, Church Street. Ton gyffredinol. Yn Nghymdeithas Ymdrech Grefyddol Naz- areth nos Sul, cafwyd papur rhagorol gan Mrs V Jarrett Davies, Gwilym Terrace, ar "Garedig- rwydd y gwragedd i'r Iesu." Siaradwyd yn mhellscb gan amryw o'r aelodau. Dydd Gwener, yr oedd Miss M. Edwards merch Mr a Mrs John Edwards, Park Road, yn cychwyn i ffwrdd i Lerpwl, i fod yn barod i bwylio allan dydd Sadwrn am Wlad y Gor- llewin, at ei brodyr. Dymunwn iddi fordaith hapus a phob llwyddiant. Wedi wythnosau o gystudd, bu farw y cyfail ieuanc William Henry Jones, Maesgwyn, dydd Sadwrn diweddaf, yn yr oedran cynar o 20 mlwydd oed. Cleddir dydd Iau (heddyw), yn mynwent yr eglwys. Derbyniedyteulutrallod- us ein cydymdeimlad dyfnaf yn y brofedigaeth lem. Yr Arglwydd fyddo yn gysgod iddynt.

Yr Ewythr, y Meddyg, a'r Canghellydd. Y dydd o'r blaen wrth droi papurau a hen lythyrau, daeth Dr. R. D. Evans, U.H., Llys Meddyg, Blaenau Ffestiniog, ar draws y llythyr canlynol Anwyl ffrynd.-Mae genyf un caredigrwydd i'w ofyn genych y tro hwn ar ran fy Chwaer. —Mae'n Bachgen David yma wedi cael attack tebyg i'r un gafodd pan oeddych chwi y ffordd yma, a thrugaredd fod un neu ddau o'r powders ddarfu i cbwi eu prescnbio iddo heb fyned- daethant ag ef ato ei hiin rhag blaen y tro hwn eto. Mae arnaf ofn ymddiried i'r "Drugg" Jones yma rhag nad yw yn cofio beth oedd y Recipe yn iawn, a fyddai yn anhawdd genych enclosio y prescribtion yn eich llythyr nesaf at eich worthy sister-gallwn ei gael felly yn lled fuan am y byddwch yn anfon adref bob wythnos, fel mae'n dda genyf ddeall. Byddwn yn ddiolcbgar iawn-mae mor effeithiol i'r poor boy, Byth yn ffyddlon, R. LL." Ysgrifenydd y llythyr oedd Mr. Richard Lloyd, Criccietb, ewythr Mr. David Lloyd George, a'r un yr ysgrifenai ato oedd Dr. R. D. Evans. Yr oedd Dr. Evans ar y pryd yn 17 oed ac yn fyfyriwr meddygol yn Ngholeg Caerdydd; a'r poor Boy a ein Bachgen David yw y Gwir Anthydeddus David Lloyd George, oedd y pryd hwnw o naw i ddeg oed. Arferai gael ymosodiadau trwm o anhwyldeb corphorol pan yn hogyn, a llwyddodd Dr Evans i daraw ar y cyffur priodol at ei ddolur fel y mae'n amlwg oddiwrth lythyr yr ewythr. Hir oes i'r tri.

MANION AMAETHYDDCL. Erbyn hyn y mae'r holl goydau cynauafol wedi eu cael i ddiddosrwydd, ac y mae rhagol- ygon da am gropiau gleision rhagorol eto. Caed cropiau trymion o wair ac yd trwy y\wlad mewn ansawdd ragorol. Y mae'r fath lawnder o gnwd, a rbagolygon y cropiau gleision, yn peri fod prisiau y gwartheg a'r defaid yn uwch o gryn lawer eleni na'r llynedd. Mae gwerthiant defaid tewion wedi bod yn uchel iawn eleni, ac yn parhau felly, wel bron yn rhy uchel i atteb i amgylchiadau pawb o honom, ac y mae defaid Stores yn gwerthu o 4/- i 5/- y pan yn uwch eleni na'r llynedd. Edrydd y newyddiaduron Seisnig fod thagolygon y prisiau yn hynod addawol oherwydd y fath gyflawnder o gnydau sydd yn y wlad yn gyffredinol. Dydd Iau a Gwener diweddaf, caed arwerth- iant rhagorol ar ystoc Madryn, fferm berthynol i Goleg Bangor. Ni welvryd y fath brisiau erioed yn Nghymru. Aeth un llo I /17 Diau fod ansawdd a rbywogaethau yr anifeiliaid yn hawlio y prisiau uehel. Drwg genym fod y Coleg yn colli Madryn ar ol eleni, ond da genym ddeall eu bod wedi sicrhau fferm arall o'r enw Tanyfonwent, Bangor. Gresynwn glywed fod Cynghor Sir Arfon wedi.. bwriadu troi hen balas Madryn, Lleyn, yn Goleg Amaethyddol. tra y mae digon, a mwy na digon o gyfleusderau gan Goleg Bangor eisoes yn y sir. Nid yw hyn yn ddim amgen na gwastraff ar arian y trethdalwyr dtuain. Buasai y cynllun yn un da pe na buasai Coleg Bangor with law, er mat hynod arafaidd yw yr amaethwyr mewn cymeryd mantais ar yr addysg amaethyddol a gyfrenir yn bresenol. Nid yw amaethyddiaeth yn gangen gwerth gan amaethwyr roddi yr addysg i'w plant, oherwydd fod yr ardrethoedd a'r trethi mor uchel. Gobeithiwn y bydd i'r Cynghor ymbwyllo, a gwerthu y Palas i'r uchaf ei gynyg, er mwyn cael arian at gynorthwyo pryniadau uchel y man-dyddynod. 'RHN FFERMWR.

NODION O'R LLAN. Yn Eisteddfod Trawsfynydd, y Sadwrn diweddaf, enillodd Mr. J. Ll. Prodger, Penybryn, y Solo Tenor, ac hefyd gyda'i Bedwarawd. Miss L. A. Thomas, Cwm Cynfal. enillodd hefyd ar yr Unawd Cartref." Parti dan arweiniad Mr. R. R. Jones, Belle Vue, yn gyd-fuddugol a Parti Trawsfynydd. Gwnaeth y Sailor Boys," dan gyfarwyddyd Miss Roberts, waith da yno hefyd. Llongyf- archwn yr oil ar eu llwyddiant. Parotoi mawr at yr Eisteddfod sydd yma. Bydd Rhagbrawf (Prelim) ar bethau nos Wener yn dechreu 4 30, Unawd "Hiraeth am Feirion a Deuawd Y ddau Forwr 5-30, nawn Gwener, a Rhagbrawf y gweddill sydd at noe Sadwrn (gwel y testynau) i ddechreu 3 o'r gloch prydnawn Sadwrn.

TO DYE OR NOT TO DYE ?—You can get a reliable Hair Bye, any colour, from Hugh Jones, Medical Hall, Bl. Festiniog.