Y Rhedegydd

HEB EU PROFI YN EUOG. Ivlae Crippen, yr hwn a gyhuddir o lofruddiaeth erchyll, a'r ferch Le Neve, yr hon a gyhuddir o'i gynorthwyo i gelu y weithred a osodir yn ei erbyn wedi iddo ei chyflawni, wedi cyraedd y brif- ddinas er ddydd Sadwrn. Cyn belled au y mae a ,N n--Io'r cyhoedd a'r mater, y mae eisoes wedi condemnio Crippen, beth bynag am y ferch. Nid yw hyny yn iawn ya gymaint ag nad yw ei euog- rvvydcl wedi ei brofi eto. Cymaint ag sydd yn bysbys i'r cyhoedd ydyw fod gweddillion corph dynes wedi eu cael dan lavlí: cegin y ty lie yr oedd y cy- huddedigion yn byw; nid yw gwraig Crippen ar gael, a'i fod yn dywedyd ei bod wedi myn'd i'r Amerig yn ddi weddarch, fod hysbysiad am ei mar- -,wolaeth yn California wedi ymddangos mewn newyddiadur sydd yn cylchredeg yn mysg chwarcuyddion-un o'r rhai oedd ei wraig cyn ei phriodas; a bod Crippen, pan wybu fod yr heddgeidwaid yn chwilio i'r achos, wedi ffoi i Canada, a'r ferch Le Neve gydag ef; a'i fod ef a hithau wedi eu dala a'u dwyn yn ol i'r wlad hon. Mae'n sicr fod yr holi Jbethau hyn, pan y'u goscdir wrth eu .gilydd, yn edrych yn hyll iawn, ond nid ydynt ynddynt ac wrthynt eu hunain yn profi euogrwydd y cyhuddedigion. Ac y mae yn rhaid cofio mai nid hwy sydd i brofi eu bod yn ddiniwed, ond yr lieddgeidwaid sydd i brofi eu bod yn euog. Dichon fod yr heddgeidwaid yn gwybod pethau nad ydynt wedi eu cy- "hoeddi hyd yn bYe). Hyd oni chyhoedd- ir ffeithiau a brofant fod Crippen a Le Neve yn euog o'r erchyllwaith y cy- huddir y naill o'i wneyd a'r Hall o'i helpu i'w gelu, nid yw yn iawn i neb fwrw eu bod yn euog.

CYFARFOD BLYMYDDOL Y FEIBL GYMDEITHAS. Beth sydd i ddyfod o'r Felbl Gymdeithas ? A barnu oddiwrth nifer y rhai roddact eu presenoldeb yn y Cyfarfod Blynyddol diweddaf. amlwg ddigoa nad yw bell yr adeg pan na bydd nemawr neb yn teiralo llawer o ddyddordeb yn •ngwaithrediadau y Gymdeithas [ucbod. Yn y blynyddoedd gynt ci byddai cyfarfod mw) poblcgaidd, na rhaiy Feibl Gymdeithas Nid oedd y Gymdeithas y pryd hwnw yn cyflavvn -dim tebyg ei gwrhydri o honi heddyw.. Ni bu gogwydd cenhelcedd y byJ erioed yn ogymaint tug at y Btib! aJ ydyw ai hyn o bryd. A ydym ni vn cj sgu ar adeg yr ateb ir gweddiau ein tadau ? A goll WD ni y fraint c -groesawu y "Brenin adref." Yn sicr y mae Qtwyddion dyfodiad Mab y Dyn yn amlwg i'r sawl fyno weled. A gawn ni ddweyd yr tvythnos nesaf Yn wir'tyrad Arghvydd lesu Apsliwn yn neiilduol at ein bob! ieuanc i roddi eu presenoldeb yn y cyfarfodydd. Cwyno wna y Pwyllgor lleol, nad ydyw y meibion yn cymeryd lie y tadau, a'r merchd le y ,mamau, yn nglyn a'r sefyd'iad ardderchog hwn. A gawn ni yn gyffredinol ymysgwdd a rboddi amlygiad digamsyniol o r dyddordab yn ddiamheu a deimlir genym yn llwyddiant y Gymdeithas hon.—JOSEPH JENKINS

MAENTWROG. I I'r Abermaw yr aeth Ysgol Sul Utica am eu gwibdaiih, a mwynhasact eu hunain yn fawr aawn. Cydymdeimlwn yn fawr a Mr a Mrs Owen Jones, Ynysddu, Mynwy (Pandy Bach gynt) ar farwolaeth eu ge6eth fach bum' mlwydd oed Dygwyd ei choiph yma i'w dodi i orphwys yn mynwent y plwyf ddydd Mercher. Y mae Mrs W. H. Gladstone, Penarlag, a'i dwy fereb, yn arcs yn awr yn Tanybwlch Hotel. Bu Mr H. O. Wills, y Miliwynydd o Bristol, a'i deulu yn aros yuo yr wythnos o'r laen.

DR. CRIPPEN A MISS LE NEVE YN Y LLYS. Cyrhaeddodd Dr Crippen a Miss Le Neve o Canada i Loegr ddydd Sadwrn, ac awd a hwy yn uniongyrchol o Lerpwl i Lundain i sefyll eu prawf. Dydd Llun, o flaen Mr Marsham, yn Bow Street, cyhuddwyd Dr Crippen a Miss Le Neve o lofruddio Mrs Cora Crippen, yn 39, Hilldrop Crescent, Holloway ar neu oddeutu Chwtfor2. Yr oedd Syr Charles Mathews, cyfarwyddwr erlyniadau cyhoeddus, yn ymyl yr ynad, ac erlynid gan MrTravers Humphreys Ymddangosodd Mr Arthur Newton, dros Dr Crippen; a Mr J. E. Welfare dros Miss Le Neve. Cymerid gofal yr achos gan yr Arol- ygydd Dew a'r Cudd-ringyll Mitchell. Rhoddodd yr Arolygydd Dew adroddisd o'r modd y cymerodd y ddau gircharor i'r ddalfa, ac i'r ddau addef ar unwaith pwy oeddynt Wrth gael ei symud i ystafell arall, dywedodd Crippen, "Nid yw yn ddrwg genyf. Bu'r pryder yn ormod i mi." Pan fu i'r Swyddog osod y gefynau ar ddwylaw Crippen, fe ddy- wedodd wrtho, Rbaid i mi ei rhoddi arnoch, am ein bod wedi cael cerdyn arnoch yn dy- wedyd eich bod yn bwriadu neidio dros fwrdd y l'ong;" ac atebodd yntau, "Ni wn-J, Yr wyf fwy na boddlawn, cblegid bu'r pryder yn rhv arswydus Cafwyd dau gerdyn sr Crippen wedi eu hysgrifenu at Miss Le Nave, yn darlien — "Nis gallaf sefyll yr ingoedd wyf yn myned t, wyddynt bob nos ddim yn hwy, ac nid wyf yn gweled dim dysgiaer yn mlaen, ac y mae fy adau wedi darfod, ac yr wyf wedi panderfynu neidio dros y bwrdd heao. Gwn fy mod wedi difetha eich ond yr wyf yn gobsithie ryw ddydd y gwnewch ddysgu maddeu i mi. Y geiriau olaf o gaii d." A" gerdyn arall fe ysgrifenodd, A gawn ni a-os tan heno rhwng deg ac nna'rddeg o'r glcch ? Os na, p i bryd 7" Cafwyd ChWt;' wolrwy wedi eu gwnio yn ei nasgod. Ho!odd am Miss La Neve, a dywed- odd nad oedd rn 1 teg i'dj ddywedyd ni wyddd hi ddim o gwbl am y path, ac mae hi oedd ei unig gysur yn ystod y tair blynedd di- weddaf.Wedi t stiola,th ffuifiol pslisch gcli iwyd yr achos am wyth niwrdod, a chan htawyd cais hd Miss Le Neve i gael siarad a hi ond nid i ddywedyd gair wrthi am yr achos o flaen y Llys. Awgrymodd yr Erlynydd mai teg oedd awgrymu raai bod yn gyfraoegol S! 01 y weithred fyddai y cyhuddiad yn ei herbyn hi. iVWWWWVAVWWVVVVvVvVWVV

Agor Ysgol Newydd Rhyd, Lian- frathe n. I Prydnawn Sadwrn diweddaf, agorwyd Ys goldv newydd gan y C-,n:or Addysg, yn y Rhyd, Llanfrothen, a chynhaliwyd cyfarfod i ddathlu yr amgylchiad. Yn y prydaawn c, f wyd Te yn yr heii Ysgoldy, yn yr hwn y gweinyddwyd gan luaws o foneddigefai cared ip, Gorymdeithiodd y plant o'r hen ysgoldy i'r newydi. Cyflwynwyd sgoriadau yr Ysgoi Newydd i Dr Roberts (Isallt) yr hwn a'i hagor odd yn ffatfiol, ac a'i cyhoeddodd yn agored o hyn allan ic yn dragywydd." Cynhaiiwyc cyfarfod cyboeddus o dan lywyddiaeth Mr Kellow, pryd yr anerchwyd gan Dr Roberts, Mr R. T. Jones, Parch W, R. Jones, Mr Griffith Wiiiiams, Mr Owen Williams, a cbaf- wyd anerchiadad bsrddcnol gan Mr. O. D Williams, Mrs Wiiiiams (Meirionwet). Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod amrywiaetho! yn yi hwn y cymerwyd rhan gan Mr Eben Mcrtis (yc canu penillion telyn), Miss Jones, Tanygrisiau Miss K Jones, BSasnau Ffestiniog Miss Maggie Ellis, Rhyd; Mii Elias leaes. Tbomas Tones, ac Owen r,-iry (gyna'i Phonograph) C feiiiwyd g-n Mri C. Williams ac Eber, Morris. Darllenwyd pelJebr oddiwrth Dr R jones, Isallt, yn gelidio iddo gael ei rwystro a' y fucsyd olaf i ddyfod i'r cyfarfod. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol yn mhob ystyr. Bydd y: ysgoldy newydd yn gaffaeliad mawr f'r ardal.

IVaid or Llofft i'r Heal. Tua uaa'rddeg o'r gloch nos Fawrth bu i Llewelya Eedwydd, Old Sh,"p & Laun.h. Porthmadcc, neidio o ffenestr uchaf ei dy i'j heol. Derbyniodd niweidiau mor drymion ft 1 y ba f irw dranoeth y boreu. Bri- k r ydoede rhwng 50 i 60 oed, a byddsi ganddo s;n a 'ac lied by lod am betbau. Gadawa briod mewj galar a phrofedigaetb ar ei ol.

Tangs Owfr Anferthol. Y mae tangc dwfr anfertbol yn cael ei adeil adu yn Calcutta, gwaelod yr hwn a fesura 340 troedfedd ysgwar, a'r top yn 341 troedfedd ysgwar. Y mae yn 16 troedfedd o ddwfn, a gail ddal yn ages i ddeng milhvn o alwyai o ddwfr. Gcrphwysa ar golofnau o bedair cofofo fydd yn èa1 wyth cin' tunell yr un. Gall gyflenwi can' miliwn o alwyni y dydd, a bydd y cyflenwad dyddiol cyffredin yn ddeugain milivvn y dydd. Y mae y dur a ddefnyddir yn dod o Laxemburg a Llocgr. Y bariau mwyaf, y bath na wneir yn Lloegr, yn dod o'r lie biaenaf, ac i fod yn ddeugaLn y cant o'r oil, a'r g*efd 1 yn dod o'r deyrnas hon. Torir yr oil i'r hyd pnodol cyn eu llwytho gyda'r llongau Prydeinig ac Allmanaidd. Costia y taDgc £ 95,000, ac y mae y mwyaf adeiladwyd erioed

Brawdlysoedd Gogtedd Cymru. Yn y rhagolwg foj y Brawdlysoedd i'w cynal o hyn allan yn Nghaer, y mae Wrexham. yn dod allan yn gryf iawn o blaid cael cynal y cyfryw yn y dref hono4o Y mae o fewn cylch agos i bed war ugain mil o drigolion, ganddi 33 o gyfreithwyr, a phob cyfleusderau teithiol, ac yn lie y ceir bob chwareu teg gyda'r iaith yr hyn a fyddai yn erbyn Caer yn fawr iawn. Dadleuir ym mhellach fod yn y dref Neuadd drefol gyda phob cyfleusderau yn perthyn iddi.

I OYMDEITHASFA CHWARTEROL Y METHODISTIAID. Dydd Mawrth, yn y Tabernacl, Baogor, o dan lywyddia th y Parch William Thomas, Llanrwst, dechreuwyd ar waith y Gymdeith- asfa. Cafwyd trafodaeth ar fod treuliau y Cyn- rychiolwyr i'r Gymdeithasfa Cbwarterol yn cael eu talu fel y gwneir gyda threuliau y Gym- deithasfa Gyffredinol. Gohiriwyd y mater hyd Gymdeithasfa Caergybi yn Tachwedd nesaf. Dilynwyd gyda thrafodaeth ar gyflogaa y gweinidogion. Yr oedd 148 o eglwysi yn metbu cyraedd y swm o ZSO i'w gweinidogior, ac apclient am gynorthwy o £22 yr un. Cas- glwyd zf3,240 yn ystod y flwyddyn liai o gan' punt na'r flwyddyn cynt. Addawodd Mr'D. G. Davies, Bethesda, wneyd casgliad yn nghylch Cyfarfod Misol Arfon i wneyd y swn i fyny. Gwnaed sylwadsu cryfion iawn gan y Parch. John Williams, Brynsiencyn, ar fod yr holl siarad a chanmol fu ar Dr Lewis Edwards wedi diweddu mewn difaterweh i gael cerfiad o hono ar y fynedfa, i Goleg y Bala. Ni chostiai ond ceiniog a dimai yr un i bob aelod yn y Cyfandeb, ac er yr ho'l ddifrawder yr oedd y.n dyrouno sicrhau y Gymdeithasfa y ceid y cerfiad. Agorodd y Parch J. E. Hughes, Caernarfon, drafodaeth ar "Ddylanwad y wasg ar fywyd y geaedl" gydag anerchiad eithriadol o rymus Yr oedd ei sylwadau ar y lie roddid yn y wasg i chwareuun, &c yn amserol iawn, a rhoddodd air uchel iawn i'r wasg Gymrcig am gadw ei hun mor lan oddiwrth ddiffygion folly.

I HARLECH. I Boreu dydd Gwensr, Awst 12fed, yn yr Homeopathic Hospital, Utic*, wedi pasio ei 86 mlwydd oed, bu fatw yr hen beteria duwiol Morgan Roberts, 31. Noyes St yr hwn aethai dm driniaeth lawfeddj-gol at ddafadeo wyilt. a dyfai ar ei wefus. Ychvdig o'i gyfeillic n a wydd int am ei gyflwr difdfol. a syn oedd ganidyntglywed am ei ymadawiad sydyn. Gaiwyd Mr Roberts yn Harlech, yn Mehtfin 1824, yn fib i Eilis a Jane Roberts. Yn 1851 ymfudodd i America yn y llong "Western Vio Id," yy hon gymerodd fis i "grocsi y Warydd. Ymsafydlodd i ddechreu yn West Schuyler; yna sjmudodd i Bridgewater i weitbic am bum mlynedd gyda'i Írawl Evan E. Roberts, amaethwr adnabvddus yn yr ardal. Ya 1861 paodc'M Miss Elizibeth Williams, merch Mr a Mrs John Williams, Bridgewater; sc yn 1867 ymwelodd y ddau a Chyrnru, ond dychwtl sant yn mhjn ychydig fisoedd i Brldgewatsr, lie yr oedd ganddynt gartref cysurus, Yn 1884 ptyaxsaot dy ar Noyes St., Utica, abu Mr Roberts yn gweitfcio fel ga'ddwr a gcfalwr i Mrs E J, Wolcott hyd ..yw ddeuddeg mlynedd yn 01 pan analluogwyd ef gin henaint. Prcfedigaeth chwerw idco oedd colli ei btiod yn 1895 Yr oedd Mr Roberts o ysbryd tangnefeddus, didwyll a hynaws; o brofiadsu crefyddol dwys, ac fe! ielod o eglwys Moriah nid oedd ei ffyddlonach yn mhob moddion. Ni fu LIdo blant, a'i uoig bcithynas Ciges yw Ellis a David Roberts, Bridgewrter, ceiaint. Cliddwyd ef ddydd Sadwrn, y Parch John Isa^c Hughes yn gweinyddu, a T, S. Griffiths, Raes Thomas, W. W. Roberts, a John C. Roberts, yn gwssaraethu fel corfF-gludwyr. Dodwyd ei widdillion i o phwys yn mynwent Forest Hill, lie yr oodd wedi codi beddfaen uwch bedd ei briod,—O'r Drych,

I Mamaeth y Brenin Sior V. Yn Poultney, Vermont, yr Use! Dalaethau' y mae Cymraes 73 mlwydd oed, o'r eaw Mrs nun Roberts, yr hon, pan yn ieuanc a gafodo y frsiat o fsgu a meithria Brenin Sior V, Yn y "Cambrian," misolyn Cymry Amenc", dyw e r hines. Ymddengys mai brodores ydyw o Ft thesda, a p,.in yn ieuanc seth i wsssnaath yn v bnfdciiras. Yn 1855, ymbnododi a i asnac'iwr a gadwai sicp gerllaw Buckingham Pdl&ce. YrnhHth ei ch-feiliion yr oedd Miss Jones, o Kaightbridge, gwraig eg awdurdod ganddi dan law y Frenh'nss Victoria i ddewis a chyflogi morwynion i wasanjetbu ar y Teulu Brjnhinol. Cafodd M s Ann Roberts meddai yr hanes, frauddwyd i'r p3;w,l ei bod hi wedi ei dewis i faga plentyn y Dywysoges Alex anira. Daeth y breuwyd yn wir, canys yr; ymben ychydig ddyddiau derbynioid air oddi- wrth y meddyg brenhinol vn dyweyd ei bod yn mliab moid yn gymhwys i fol yn famaeth i'r Tywysog ieuanc. Gofuiadd M-s Roberts am eanitad i dreulio ychydig ddydciiu ll1 Metbfs da, a; er iddi fwnadu teithio yno ar y dydd olaf o Fai 1865, aeth i anesmwythdra gan y gallsi fod galwad arni yn sydyn. Felly, nid aeth i Fethesda, a da y gwnaetb, canys aryr ail noson ddilynol anfonwyd brysnegeswyr i Fethesda i'w chyrchu, Nis gwyddai ei theulu ddim am ei phenoJiad a tha. avyd hwy a braw pan welsant y brysnegeswyr. Daeth Mr Robes ts i ddeall sut yr oedd p tbau, ic am ddeg c'r g!och Mfliefin 3, dech euodd fagu y Tywysog Sior. Bu yn ei fagu am oddsutu blwyddyn, ac with ymadael rt^wedodd y diweddar Frenin Iorv erth wrthi ei bod wedi enill edmygedd ho!! aelodau y teu!u, a dywedodd y Dywysoges y gallai ar unrhyw adeg ystyried y Tywysog bach fel ei bachgen." Unig awydd yr heo wraig yn awr ydyw cael dychwelyd yn 01 i'w bro enedigol, a hydera yn. fawr y bjddiMr Lloyd George gymeryd dyddordeb yn ei hachos.

FOR THE TOILET.—Ladies can rely upon getting the finest Perfumes and reliable Toilet Preparations from HUêh Jones, Chemist, The Medical Hall. Sole Agent for the "Arak" Powder Papers for the complexion.

P'RUN AI UN AI TRI CHOR FYDD OREU I'R ARDAL. I Syr,—Sylwais oddiwrth eich co!ofnau yr wythnosau diweddaf fod yma ddau gor cymysg ar gael eu ffurfio yn yr ardal hon, at y cor sydd yn bod yma yn bresencl, i'r arncan o gymeryd i fyny y cyfanwaith sydd wedi ei drefnu i fod ar gyfer Gwyl Castell Harlech y flwyddyn nes af. Nis gwn yn iawn pa un ai gresyda ai rhy feddu yr oeddwn wrth weled yr hysbysrwydd fod un cor ar ol y Hall yn cael eu creu. Ni ryfeddwn weled hanes batch arall ohonynt yr wythnos hon eto, oblegid y maent yn dyfod fel mushrooms mewn un noson. Beth sydd yn cyfrif am luosogi corau fel hyn mewn un ardal, ac yn en wedig eu lluosogi i barotoi ar gyfer yr un g vaiih ? Pe bai pob cor yn tori tir newydd buasai modd esbonio'r p th ond mae meddwl am godi tri chor i wneyd yr un gwaith yn rhy anesboniadwy i neb yn ei syn- wyr allu dygvtnod ag ef. Rhaid i bawb addef nad yw poblogaeth yr ardal yn galw am nac yn cyfiawnhau codi tri chor. Men- traf ddweyd mai ar ei goreu y byddai yr ar- dal a'r c) Jeh yn codi un cor teilwng o ganu corawl uchaf Cymru heddyw ac ni ddylem wneyd Uai na'n goreu yn y cyfelria.d hwn. Nid wyf yn meddwl y dywed neb chwaith na chafodd Biaenau Ffestiniog ei chynrych- ioli yn deilwng yn ngwyl ddiweddat Harlec h. Ha"YlioJd ein cor Is anrhydeddus wrth ochr goreuc-n yr wy'; zc hyd y nod na wnaethai hyny,ni b asai hyny end dadl dros ei gryfhau at y tro nesaf. Ac yn sicr, nid wrth ddarnio yr ardal yn adranau y mae ei gryfhau. Mae creu tri chor mewn ardal fel hon yn lied sicr hefyd o fod yn fagwrfa iawn i genfigen. Mae'n ddihareb fed cenfigen yn bechod parod iawn i amgylchu y cerddorion a gar- mod peth yw eu temtio yn y cyfeiriad y maent bob amser wedi profi eu hunain wanaf. Nid wyf hyd yma wedi clywed un ddadl gan neb i brofi y bydd canu corawl yn gryfach a gwell wrth Iucsogi cora u yn lie uno yn un corph cryf. Ar yr un pryd, fe- allai fod dadi, ac nid wyf finau yn rhy rag- f irnllyd i gymeryd fy argyhoeddi o hyny o > oes. Ond hyd y gwelaf yn awr, nid oddiar gariad at gerddoriasth, na scl dros godi an- rhydedd yr ardal yn y byd cerddorol, y mae y corau hyn yn cael eu lluosogi, ond oddiar rywbcth arall sydd yn anheiuvng o,ac yn an- dwyol t'r ddau.-Yr eiddoch yn gywir, I HEN AELOD.

ir GWELLIANTAU VN MLAENAU FFEITINLOG. Syr.—Beth sydd yn dod c waith, neu ddiffyg gwaith, y Pwyllgor hwnw fu yo yr ardal o dan yr enw o Bwyllgor Gwelliant- a'i ?" A )-d)w wedi tynu ei draed ato i farw, neu beth ? Y r oeddwn i fel llawer eraill wedi disgwyl pethau rnawrion oddi- vvrtho } n mhei! cyn hyn, ond wele, dim a gafwyd Na, chware teg hefyd, fe gafwyd breuA'ydion o'r fath fwyaf treuwydiol am lyvybr i ben y bryniau wrth g fn Church Street, a phcthau filly. Ar ryw olwg, y mae yn liawen gen) f na chaed y Uwybr hwnw h/d oni chhrir y celfi, yr hen dyniau cigoedd a thriog, y carpiau a'r l'u !w 011) n lan o ge:nau y n.fer lluosccaf o'r tai sydd y.io. Gresyn fyddat i ddyeilhriaid esgyn i'r Dryniau i gael gohvg ar ysgarthion cefnau tai y bi if heo'. Oni fywha'r pwyllgor marw hwr, oni ellid codi un grymus yn ei le fel ag i gr e! gwaith sjlweddol gandio mewn ardal lie A mae cymaint o Is i wneyd gweliiantau. Yr eiddoch, I FFESTINOGYDD,

Cyngor Doibarth Glasiyn. I Cynhaliwyd yr uchod dydd- Ma with yn Mhenrhyndeudraeth, Mr. D. Fowden Jones yn y gadair yn abseooldeb y Cadeirydd Yr oadd hefyd yn breseool y Parch. D. Collwyo Nldrg,in, Mri. Edwtri L'ewaJyn, Jehn Piitch--ird, Morgan Roberts, a'r Swyddogion, Darllenwyd adroddiad Mr Barrington, pd i n/dd, yn c¡nwys cynllyn ac amcan- gyfdf o'r cynilun o ga tbffosu Bedd- ge ert. Yr oedd yr aracangyfrif yn £2200. heb y tir. Pasiwyd fod yr adroddiad i'w roddi i snlw yr awdurdod lleol. Pasiwyd fod cais yn c;el ei wneyd i'r Cyogcr Sirol am i ffordd Rhydics, Dolbenmaen ya cael ei gwneyd yn ffordd y Sir ) n He ffoadd Garreg Frech, dan Ddeddf DA-blygisd y Ffyrdd.

PEN CYFRIFON NESAF I OAKELEY—(Sub), Medi 10. LLECHWEDD- (Tfel! Medi 10 MAENOFFEREN- (Ta!), Medi 24. VOTTY & BOWYDO—Medi 3ydd. GF-IGDCU-Medi 10. RHIWBACH—.vledi 3. BWLCH SLATERS—Medi 24. RHOSYDD—-Medi 24 NEW WELSH SLATE—Medi 10. DIPHWYS—Mec'i 4. [ WRYSGAN—Meci 25.

OR PEDWAR CWR. William Edwards (Gwilym Gallestr), yw awdwr yr englyn canlynol lor a biau ro'i bywyd,—ac anadl, Ac einioes, ac iecbyd, Hawl a fedd i alw o fyd Man y myno, mewn munyd, Yr un Bardd yw awdwr yr englyn hwn i'r LIoer Y dda flaned ddiflino.-rhifa fis, Rhwyfa for a'i dreio, Y lieuad a'r haul i'w llywio, Ac o lun C i lawn O. Prynodd Cyngor Dinesig Abergele yr Aber- gele Tannery i'r pwrpas o wneyd yard gy- hoeddus at wasanseth y Cyngor, £ 1-400 oedd y pris dalwyd am y He. Y mae Cyngor Sirol Maldwyn wedi pander- fynu prynu 2.575 o aceri o etifeddiaetb Ar- g!wydd Joicsy, s adwaenir fel etifaddiaetbi Gregynog, am £ 45 500 yo cynwys y coed. Hefyd i brydiesu yr hawl bysgota i Arghvydd Joicey am ardreth isel. Ystyrir y pris yn rhesymol iawn, gan nad yw end dwy flynedd a'r bugain o'r gweith rhtmtyddol. Mswn trengholiad gynhaliwyd ar gorph dyn o'r enw John Jones, laddwyd yn NgJoía Rton- dda, caed iddo gael ei ladd gyda darn o wifren drydanol oedd heb fod mewn gwaith. Gafael- odd ynddi, a gv/aeddodd 0 a bu farw yn y fan, Y mae y Geri marwol (Cholera), wedi tori sdlari ya Rwsia, ac y mae y wyiiadwriaeth fan- ylaf yn cael ci cbadw ar bob liong sydd yn dod i Loegr o'r porthladdoedd lie mie'r neu y tyhir fed yr haint. Cafodd ua foaeddiges yr haiat trwy yfed yn orrnodol o ddwfr ar fwrdd y liestr, Cafodd Mr G. R. D, Harrison, Cyfreithiwr," ei benodi yu Glerc Sir Drefaldwyn arn y cyflog o t875 y flwyddyn. Y irne Ardalydd Mon wecli prynu Plas Llac- fair, hen breswylfod y diweddar Mr Harry Clegg. Saif ar lecyn dyrnunol ger Plas Newydd, prsswyifod yr Ardalydd, ac ar un adeg bu y diwaddar Arglwydd Clarence Faget ya byw ynddo. Mae yr Athraw J. Young Evacs, Aberys- twyth, wedi bod yn wael iawn, a gorfod myned o dan law-feddygiaeth. Y mas y Parch Howall Harries Hughes, B.A., B.D., Croesoswalit, wedi anfen at eglwys y Tabernacl, Bangor, i hysbysu ei fod yn derbyn ei gahvad i ddod yn weinidcg iddi. Mae aenr/w o granfoydd Gymdeithasfa y Methodistiaid wedi eiwa ar ewy.lys y dhveddar Mr W. Evans, Brynjpydew, Conwy. Mae ysgrifenyddion y gwahanol grotsfeydd wedi derbyn gair oddiwrth Mr J. D. Jones, Cyf- raithiwr, Llanrwst, i'r perwy! fod y symiau v. c ii eu gadael iddynt -Y Genhad- ath Dramor, £600;' Geuhsdaeth Gartrefol, £ 400 Cronfa y Colegau, [100; Capal Beth- I chern, Colwyn Biy, £ 200. Gedir yr hyn fydd vn weddill o'r ystad i'r Gymdeithas Feiblaidd Brydeicig a Thramor. Y mae ysgrifenydd Gymdeithas er Iledaenn gwybodaeth grefyddol ys cydnabad derbja roil o bunau oddiwrth ddiogyn. Y mae p^blogaeih yr Iwerddon yn llai o 890 nag ydoedd y ilynedd, ac ymfudwyr oddiyno yn liai o wyth mi: nag yroeJd cyfartaledd y deag mlynedd diweddaf. Traddododd Syr Crichtca-Browne anercbiad pwjsig iawn ddydd Mawrth a" weith pysgod fel ymborth, a rhoddodd ganmoliaeth uchel iddynt fel ymborth iach a maethlon. Y mae Mr T, Gwyn Jones, Llyfrgellrdd," Aberystwyth, yn parstoi ccfijnt i'r Parch R. Ambrose Jones (Emrys Ap Iwan), a gofyna sm gvnorthwy gan bawb all roddi y cyfryw iddo. Y mae 17.151 o bJeidIeiswyr anllythrenog J D Lloegr a Chymru; 2,044 yn Scotland; a 22,515 yn yr Iwerddon. Gwelir felly fod yr Iwerddoi* yn waeth alian na'r gweddill o'r Deyrnas Gyf- uool gilydd. Mewn trengholiad gynhaliwyd yd Nwyrain LIuadaia ddydd Mawrtb, ar gorph pientyn oedd yn ngefal m-imaeth Yn cael ei fagu, dy- wedwyd i "bowdwr dychryau" gael ei roddi iddo. Dychwelwyd iheilif;rn o "farwclaeth ,natu:iol. Y mae cwyn cyffredinol am y niwsidiatt mawrion wnaed gan y tywydd i'r cnydaa trwy'r wlad yn gyffredinol. Cafodd amaethwr o'r enw Frank J"DOIJ Wcodfc r ei ddinvyo ddydd Mawrth ym Stockport, i ddeg puct a'r ccstaa am wertba llefrith oedd yn ddiflygiol o'r s'.vm gofynol o frasder. Gadawodd y Parch E L. Adams, Scarbor- ough, bedair mil o bunau-, at ysbjtty Mancein- ion. Fel hyn y canodd Cadlef i'r Niagara:- Yn STII urddao a mawrddwr—Niagara 'Rwy'n hirgred ajdolwr; Nid oes un dwys awenwr Eiil ameu Duw'n Ham y dwr. 'Cafwyd hwyl anghvffredin wrth gadw y "Welsh Day" yn Scranton, Yn mhlith. y milcedd presenol yn Rocky Glen, Scranton. Pa ddydd Sadwrn, Awst 13eg. yr oedd Cyn- leisydd, yr hwn sydd ar ymweliad a'r ddims o'r Hen Wlad; a dyma ei ddesgrifiad ef o'r rbialtwch Fydd o wyl a gwyllt rialtwcb, Dydd o swn c yfed te, Dyld yn feicbiog o ddigrifwcb, Dydd digymar yw'r Welsh Day Dydd yn wir a'i lond o ssbri I roi clod i r hen Gymracg, A gwneir hyny gan y Cymry N Drwy barablu'r Saesjnaeg

nob amheuaeth nad tramorwyr a dalant y diffyndoll ond pobl y wlad y cludir y nwyddau iddi. Felly y mae diffyndoll aeth yn chwanegu at draul byw. Caiff ei phleidwyr yn y wlad hon gryn dra- fferth i brofi y gwrthwyneb. Fel y gwyr pawb mae y Mri Bonar Law, Austen Chamberlain, Chaplain a Wynd- ham a'u canlynwyr, wedi arfer haeru yn y modd mwyaf pendant na fydd raid i'r prynwyr dalu dim mwy am nwyddau tolledig nag a fuasai raid iddynt dalu pe na chodasid toll arnynt. Pa fodd y cysonant yr haeriad yma a'r ffeithiau yr ydym wedi eu crybwyll, nis gwyddom, ac nid ydym yn tybied y gwyddent hwythau chwaith. Mae ffeithiau yn ystyfnig meddai rhywun rywbryd, ac mai'r gair yn wir. Gellir eu gwadu, neu eu hystymio, neu eu hanwybyddu; ni •ellir gwneyd ymaith a hwynt fodd yn y byd. Pa un ai gwadu ai ystumio ai anwybyddu y ffeithiau uchod a wna pleidwyr dififyndollaeth ym lMhrydain Fawr.