Y Rhedegydd

HEWYDD DRWG D01FFYN00LLWYR. Er gwaethaf darogan diffyndollwyr, ac er gofid i'r rhai mwyaf selog o bonynt ynyddu y mae masnach Prydaia Fawr, ac arwyddion o gynvdd mwy sydd i'w gweled. Mas adrocldiadBwrdd Masnach am fis Gorphenaf yn flasusfwyd o'r fath a gar Rhyddfasnachwyr, a phawb sydd yn dyn-Auno Uwyddiant ein teyrnas. Yr oedd ynwyddau Prydeinig a allforiwyd yn weith ^38,388,177—mwy o £ 2,900, 937 nag yu Gorphenaf 1909, a mwy o £ 4,682,452 nag yn Gorphenaf 1908 •Gwerth y dadfotion oedd ^49,384,462 -Ila, o "^932,031 nag yn Gorphenaf 1909, ond mwy o C2,615,447 nag yn 'Gorphenaf 1908 Gwelir nad yw y lleihad yn beth i beri anesmwythder o gwbl pan ddywedir fod y lleihad yn ngwerth y gwenith a gludwyd i'r wlad yn ddigoa (o fewn ycbydig) i gyfrif am dano. YRII Dcrwerth y bwydydd a ddad- foriwydy ceir lleihad gwerth sylw. Deil y rhai a gyfrifir yn awdurdodau" i ddywedyd y gellir cyfrif ar gyfnod o iasnach fywiog a cbynyddol, ac eisoes -clywir am bell ddiffyndollwr yn dywedyd nad yw bywiogrwydd masnacb yo cyf- iawnhau Masnach Rydd i'r mosur lleiaf. Pa fodd, felly, y mae marweidd-dra masnach yn condemnio Masnach Rydd? 1'1' mesur y mae masnach y deyrnas yn •cvnyddu, i'r mesur hwnw y mae rhag- olygoa diffyndollaeth yn tywyllu o ddydd i ddydd. Gwyr y Toriaid hyn yn dda, ond ni fynant ei addef.

BLAEI^AU FFr-STINIIOG. I )CYAGEKDD UWCHRADDOL.—Dymunwn alw ,.sylw arbenig at yruweiiad y Royal Alexander Lidies Quartett nos Ian (heno). BVLident yn breintio yr ardal a Chyngerdd na chawsom erioed ei gyffsl'/b, gan fod y talentau hyn o'r •dosbarth cyntaf yn y byd cerddorol, ac yn rhai na fuont yma yn flaenorol. Credwn fod gair lei hyn yn ddigon i adgofio sn eu hymweliad, gan fod Flestioiog wedi arfer gwerthfawrogi a -chefnogi cantoriou teilwng. ARWERTHIANT.—Dydd Sadwrn diweddaf, tfyawyd ty 18 Maenofferea Street, yn ol. Gellir ctel manySion vn ei g,ich gan yr Arwerthwr. Mr. John Davies. Hefyd. dydd Sadwrn nes:if, Awst 13 Jg, am ddaa o'r gloch, igwerthir dodrefn shsgorol yn No. 12, Market S quare, euido Mrs Roberts, y" hon sydd yn ymidael i fyw gyda'i rnhaibion yn ninas JLerpwl. EIN BYDDTN,—Dydd Sadwrn, dychwelodd "ein hadraa leol o'r Fyddin Diriogaethol ar oi hod yn gwe; syllu am bythefnes vn Abervstwyth Cawsant dywycLj led ddymuncl ag eithrio yr wythoos gyntaf. AK YMWEUAP.—L'A'ven genvm weled ar ymweliid vn ein plith lluaws o'n cytctition Mr. a Mrs Prucha^d, Liverpool House, gvnt. Vi. Caerdydd y maent hwy yn )n bresirol' ac edrychsnt yn gefuog a siriol Hef.d, M, Ro!&at Edwards (RoUnt Wyn). Yn Lsrpwl y mie ef yn byw. boad jddynt amser hyfryd ymt.

Diwygiaci yn Liandrinded, Ar ddiwadd y Keswick Convention yn Llan- (irindod ba i deimiadau gwresog gael eu ham- lygu, ac .arwtrrjoion ftmhvg o'r hvii gsfwtd yn ystoi y D wygiad diweddaf. Yr oedd Mr Gorforthi Ceohadwr o China, wedi codi y teimiaciati yn uche! gyda'i acerchiad. Cododd y llanw i'r fan uwchaf pan offryrnwyd gweddi yn Gvmrae?, a tborodu iju?ws alian i weddio, adrodd p"n!lnac, &c.? Pan oedd y brwdfryd- cdduwcbaf daeth Mf Evan Roberts i lewn, end wedi g?ir neu ddau gyda Mr GodOl'tb, aeth a!lan o'r babell. Buwyd hyd un-ar-ddeg y nos cya gallu terfynu y cyfarfod. y nos cyn g,?

I DDIDDYMU DEDDF Y TLODION. CYFARFOD YN BLAENAU FFESTINIOG. Cynhaliwyd cyfarfod yn yr Hall nos Fawrtk i'r amcan o egltiro a hyrwvddo gwaith y Pwyligor Cenedlaethol i Ddiddyinu "Deddf v Tlodion, yn yr bwn y llywyddid gan y Parch R. Silvn Robarts, ac y snradwvd gan Mri David Thomas, yr Athro Thomas Jones, a Mr George Laosbury. Nid oedd v gynuileidfa yn fawr na'r brwdfrydedd yn uchel, ood dangosai y rhai oedd yn breseool tr%y eu gwrandawiad fistud a deallus fod yno fit audience though few Wrth agar y cyfarfod dywedai y Parch Silyn Roberts mai ei unig waith ef oedd dweyd pwy oedd y siaradwyr a'u cvSwyno i'r cllfarfod. Yr oeddynt wedi dod yno i ymdrin a phwnc oedd yn cynyddu yn ei ddyddordeb o ddydd i ddydd, sef â phrobfem tlodL Da oedd gwybod fod y bob! oreu yn crvohoi adnoddau PU meddwl i ;achau yr afiecbyd hwn; obSegi J afiechyd oedd t!odi. ac yr oedd yn amser i chwilio i mewn i'r achosion o hono, ac hefvd i feddyginiaethu y thai sydd i lawr tano. Gahvodd yn gyntaf ar Mr David Thomas, a chyfeiriodd at ei lyfr ar Y Werin a'i Theyrnas" fat y gyfrol gyntaf a ysgrifanwyd yn yr iaith Gymraog ar g-westiynau cymdeithasol, ac un ddylai gael eiddarllen gan bob Cymro Mr David Thoma,3 a ddywedodd mai recruiting sergeants" oeddynt hwy y noson hono i ahv YI] nghyd i'r gad. Nid oedd vr vmgyrch hwa ond un frwydr mewn rhyfa'i llawer iawn mwy. Yr oedd yr alwad i'r gad wadi cychwyn oddiwrth bedwar, ssf y rba.i luniofid adroddiad y Sleiafrif. Yr oadd dwy adroddiad wedi eu cyhoeddi ar Ddeddf y rIodion. ac yr oedd y naiil a'rllallyn condemnio y drern bresenol. Y lIe y gwahaniaethant odd yn y modd i waevd hyoy. Cynwws« ,y lieiafrif bedwar o berscjnau yn cynrychioH p?dwar dosharth gwshanol, set,, Aelod o Fwrdd y Gvvarcheidv. aid, Aelodi o Undeb L'afur, Gweinidog o Eglwys Loegr, a Gwraig vtj hon oedd bwysic^f o'r pedwar, a da oedd ganddo er ei mwyn hi weled c/mfer o ferched vno yn cymsryd dyddordeb mewn pynciau cymdeithasol. Mrs Sydney Webb oedd wedi g\h nyd mWyöf i ddyfeisio c,rnl'un i gyfarfod problem fawr t'odi. Yr oedd rhai petbau yn cael eu gwneyd eisoes ond nid oeddynt yn effeithiol. J.)yni'r Wercws a'i chardod, nid oedd yn foidhaol. Yr oedd rhai yn dda ganddynt gae cy i anti. Gwnaent hyny mewn ysfcryd u;hel a'u gwobr oedd gweied' rhai yn capio iodynt. Yr oedd cssioeb yn y tiawd ivtyTlotty. Cael-eii gyru yno yr oedd rhai Gwir fod p?thau yn gwella a rhai yn ciel eu gwneyd yn fwy cjsurus eu bvd and dywedai mai sylw un o dlodion y Pecrhyn pan holid sut vt" eedd ya hoffi ei le, oedd ei fod yn ddigon i cjr-sarus yn y ty, ond pe cai fyned all an ac iddo weled 'deryn mewn cratsh y buasai yn siwr o'i ollwng yn rhydd. Ffurfiwyd y ddeddf bresenol gyda'r tei.m'ad i beidio cefaogi rhai i ddyfod i bwyso ar y t etbi, rhag ofn i bawb wneyd hyny, Yr oedd eisiau symud hynv cc estyn help pan fyddai angen heb i un effod chwilio am dano. "I lawr a'r Ty" oedd y cri, a liawenTchai y w!ad ynddo. Egwyddor y lieiafrif cedd bod rhaid helpu pwy bynag oedd mewn angen, a'u gorfodi i dderbyn cvmorth. Yr oedd gwalianol ddosbarthiadau i gael eu rboddi yn Dgoral gwahanol'awdurdodau oedd yn bod eisoes Yr holl blant i ddod dan oEal Pwyilgor Ai dysgPobl SI dan o al Pwvllgcr Ixbvd Hen Bob! ;GwaJ!:Qfial(i y Dosbsrth Gallupg bob un o daLl bwyligor i'w berwyl ei hun. Wedi gweitbio y cynhun hwn allan, byddai y gwaith mwvaf wedi ei wneyd ac ni byddai argan a-n y Wercws. Galwai ar ei wraod iwyr i wneydeu rh.n i gario allan y gwaith oedd wedi ei gynllunio gan y pedwsr hyn. Galwyd ar Mr George Lansbnry, gwr, meddai y ctdeirydd. oedd wedi cael prcfi ld maith gyda. thiodi; wedi bod am 20 mlynedd yn Waich- eidwad yn Poplar, un o'r lieoedd tlotaf ar y ddaear. Marsiandwr coed cedd, yn cael ei ystyried gan ei weithwyr yn fwy fel cymrawd na meistr; Eglwyswr selog, ond crefyddwr iawn; un o'r canwyllau cedd yn goleuo yn nhywyll-leoedd y ddaear ac yn goron ar y cwbl yr oedd yn Gymro o du ei fam. Syiwidd Mr Lansbury bod yn ddrwg gmMo na allai yr "haner oedd o bono o du ei bm siarad Cymraeg, a byddai raid idco eu paeni a thipyn n dafodiaith y Cockney. Ond y- oedd yr un drygau yn bodoii yn Ngbymru ag oedd yn Llundain, a'r un ;;cbos oedd ganddynt i frwydro drosto, $9f heipu i ddyfeisio rhyvv foddion i waredu'r tlawd o i, dloii; d'ysgu rhai I gashau tlodi, si onyfrif ei bod yn warth fod neb mewn angeu Pm foddion cynhaliaeth Wedi syiwi ar gyfaosoddiad Dirprwvaeth Deddf y Tlodion, dvwedodd fod y Uemfi if a r mwyafrif fel eu gd?dd vn cyfrif fod y g»fun- d!efn bresenol yn wast raff H adan ac y dv)?i g?e'.eibysgubo ymaithuaw.uth ac am byth Yr oedd miloedd o biao", yn cael bwyl, ctrtrcfi ac addysg anigonol, a lie rboddai y gwarcheid- «&id cvmorth rhodcid ef gyda y fth grintach- r-A-ydn fel yr oedd yn wae,ii mg of 2r. Kbodd- 101 ¡usen o 2i ar eu cyfer, lie y costiai o 8s i 10s i r G'A«rch'eidwftid am eu cadw yn y Ty, ac o 3s 6c i 5s am eu byrddu allan, Disgwylid i'w mh-man eu mhagn ftr haner hyny, a'r canlyniad oedd fod y plant hyn yn c lei eu troi ajian yn anghymwjs ar gyfei- brwydr bywyd. Dioddefai il awer i fara boenau anrhaethadwy cyn myned ar ofyn y swyddog elusenol a gas eid am gymcrth a delai rhai o achos hyny yn rby hwyr i dderbyn dim lleshad. Nid oedd wedi' gvvneyd ymdhvuiiad yn y Gegledd, ond \rawelsai a dau Undeb jn v !)e—Abertawe a Methyr a gwelodd yno drneni rias Yti\, IJundain. Dyn mewn daifodedigaeth yn byw5 gyda gwraig a phedwar-o blant mewn ty un ysta'e.i—y wraig hefyd wedi caei yr un dohir, a'r plant i geki yn decbreu ei gael, ac etc nid oedd gan y drefn breseuol ddim gallu i gymer- yd y cyiryw mewn ilaw. Dyn pam y dywedsti y pwyllgor fod y ddeddf bresenol wedi mttbu yn draenus. Yr oedd yr ua iro; fe luaatus hefyd yn ei pherthynas a'r hen babl. Sviwai ar y cynydd mae'r wlad hon wedi ei wneyd mewn cyfeiriadau eraill, nie4is yn addysgal a iechydol, a caymellai yr un cynydd gyda go!wg ar y pwnc hwn. Hawliai weled gwraig ddi- gwyddai fod wedi cael ei gadaei yn unig yn c'iel digonedd o arian i ddwyn ei phiant i fyny yn iach a chryfion, Vn IJe myned at swyddog, yspryd yr hwn ya fynych oedd chwilio am reswm dros beidio rhoi elusen, a chyfarwyddo hwnw nid y ga'l roi ond y rhaid iddo roi. Kawliai fad gwraig oedd i ddyfod yn fam yn cael gofalu am dani yn briodo! fod yr hen yn cael eu hvrngeleddu; fod afiechyd c 7 fired in i gael gofalu am dano drwy orfodseth fel yr oedd afiechyd heintus yn awr, a pbob moddion yn cael ei arfer i twystro tlodi. Yn biif wrthwynebiad i'r cyntlun oedd y gost Ond gofynai p^ham yr oeddynt yn gwario ar Addysg—yr oedd hwnw yn costio, a'r ateb oedd am fod addysg yn gwneyd gweU dynion a marched, ac feJly yn talu vn well vn y pea draw. Yr redd yr un fath hefyd gyda'r pwee hwn. Daetoeiit i lawr i cf/n am help yn yrs ymgyrch. Galwai ar ei wrandawyr i' ddcfayddio en p[eidkis i'r un pwrpas ag yr tiedd eu tsdau wedi defnyddio'r cledd-i sicrhau gwell sxmodau bywvd. Gofyaai id;iv-,t bregethu yr atbrawiaeth gynwysid yn y mr e:¡ hyn allan o'r "Biglow Papers gan Lowell Labodn' man an' l>borin' woman Hev one giory an' one shame. Ev'rv thin' thet's done inhuman IcjeHs all on 'em the same." a diweddodd vn hyawdl gyda llinellau Jerrold Massie, un o boetau y Siatteriaid, Build up heroic lives «nd all be lik" the sheathen sibre, [Labour Ready to flash at duty's call, O chivalry cf Triumph and toil are twins, though they be sioglyJborn t) wfrow, And tis the martyrdom of today brings vic- tory tomorrow." Yr Atbro Tom Jones, M.A., a ofnai y deall- ent y Cockney yn well na'r hyn oedd ganddo ef Yr oedd wedi dweyd na ddaethai i anerch cvfarfod yn Gymrsei, ond oherwydd taerni'r Cadeirydd, taim'.ai arno reidrwydd i ddod. Yr oeddym ni fel Cymry yn tybio mai i ni yn unig y rhoddwyd y ddawn i fod ya byawdl, ond cawssnt brawf y noson henj fod rhai o'r Saeson yn medru siarad yn hyawd! am fod eu ctriad at y weril- yn 611 gwneyd felly. Yr oedd ef wedi bod yn Poplar ac ni wyddai am an lie a cbvmaint o dlodi ynddo yr oedd v dangerous trades a'r "sweatsd trades wedi clynboi yo'" ac yn caei en gweithio g n y n->efcLed, am fod y mercbsd yn barod i wetthu eel Slafur am y jesaf peth i ddim. Un o'r -inhawsderau a ceimhi ef wrth edtych ar gynulleid/a fel yr un oedd o'i fl jen oedd eu C'ielj sylweddoli.fod y fath dlodi tc afiechyd a tbrmvi vnj bod mewn gwirionedd—fod c»nifer ag 1,700 000 vn cael gofalu am danvnt pn v Gwarcbeidwaid ynein teyrnas,rhai achanddynt eneidiau fel ninau ac anghemon fel nimu, Yr oedd y ddyiedswvdd i ofaiu am danynt yr un bwvsig. Yr oeddynt wedi cael mai un peth wrth wraidd tlodi oedd ansefydlogrwydd gwaith Ni osodai ef gymaint (I bwyslais ar yr atngvkh- iadau ag a was rhai Sosialaid, ond yr oedd' yn sicr fod yr amgy;choedd yn gwneyd llawer i rwTstro twf bvwyd ac un o'r achosion cyntaf i dJweyd ar 5 r stmgylchiacau osdd gwaith a chyflog QnefYDlog, a gnfyndi oedd ganndynt ryw drefn i wntsyd awaith yn fwy cyson. LUnell ¡m. ogam, fel ton*o y mor oedd vn desgrifio hanes masnach ac yr (e id trai alianw yn riilyn en gilydd yn gyson bob deng rrslynt dd. Oirheioiodd yr achosion o hyr, a df 11 fosodd yr nngen am ad-drefniant masnach i ybrfcd ar drwg mawr yma. Dan gosodd gyfiwr gwaith rre-n llsoedd fel dcciau Lerpwl, lie byddai tnp. 26,COO o ddynion yn chwiliosm job He n; Ib .ddaibyth ofyn am rsgor na 15,000, a lie yr oedd un chwarter o'r rhai weithient yn enill 30/- yr wvthnos chwaxter arall, 15/ chwarter araH, 7/6; a'r ilal! 3/6 yr wythnoi. Yr oedd y tieiafof wedi astudio y pwrc yma. er cyfarfod a'r bob! sydd fe hyn yn scramblio am waith. Gofyuai beth dd&ethai o b!mt y meddivon, a daliai fod y lieiafrif-yn tho^di ateb i hyny hefyd. Gwir nad oedd yn berffaith, ond ni wyddai. ef am un cynllua wedi myned gymaint i mewn i'r anhawsdsrau Gwahoddai hwyct i gymervd golwg eang fir amgylchiadau masnach a gofyn oedd eu cyfrit- oldeb yn eu gwyneb Ceryddai eu hanwybod- aeth a u difaterwch ar y pwnc, i'r hyn y pri:>d- olai y ffaith nad oedd neb Cymro ar y Ddir p wyaeth na sylw neillduol o Gymru yn yr acroddiad Lsliai y dylai nerth llafur gael ei dreulio i gyfoethogi a harddu bywyd ac am- gylchoedd y Hafurwr. Ni threuliai ddiwrnod yn yr Iwerddon heb feddwi ;m dtlyffrynoedd y Rbymni a'r Rhondda. Yr oedd ptiwb yn pn suro i ddwyn yr adnoddau yrnaith, ond ni welodd adeilad prydferth o Dreherbert i Bont- vpridd. Pe cerddid trwv Athen, gweiid bob- petli cvffye-Ilin weii ei htrddu a'r gqlfydcyi- wiith brydferthif Nid felly yr oedd yn t-in gwlad ni, ond dylai fod yn fwy feby, Diwedd- odd anerchiad sfaelgar gyda cbai wladgarol yr Athro J. Morris Jones. Duw, cadw n h->nwv! wlad. Duw cadw Gymru fad Duw ctdw'n gwiad Rhag Dcwyn a rhag plau H hBg e' edd a dyehry 1)! ät1 Hhag gormfs a rh<lg gwae Duw, cadw'n gwlad. nuw dyro fftrwol glais I bob cam frair.,t a tllrais, Mae'r beiJchion vmhob man Yn gwladra ,r b-vys y gi aLi, DuW dwg y tta-wd i'r lan Duw c.'idw'n gwlaJ. Ni pberi bti na neith Cy £ Uwnder sydd o werth I,go,Ji'n gwiad, Os arat deg y daw, Pan rfdei, ci chiiia draw L.uw. llwydda'r ffordd rhsgllaw Duw, cridw'n g,*Iad.

I LLAM^WST. I TREFN Y MODDION SABBOTHOL. Yr Bglwys Se -f-,iil,-dig. ST. CRWST.—10 30 a 6, Gwasanaeth Cymreig. ST. MAKY,—II, a 6, Gwasanaeth Seisnig. F Methodistiaid, SEION .-Pard: Lewis Williams, Colwyn, HEOL SCOTLAND.—Patch. K. O. Williams, Amlwch. Annibynwyr TBERNACL -Patch, Cvnwyd WiHiams, EBENEZEK.— Wesley aid. HOREB-Parch. T. G. Roberts. ST. JAMES (English).—Rev. T, E. Freeman, Colwyn Bay. Bed?ddwpr. PENUEL—Proffesor Evans, Bangor. EGLWYS BABAIDD.—II, Cymun SanctsidcV 6-30, Gwasanaeth Cymreig, y Tad Treb- aoi, O. M 1. Liongyfarchwn yn gslonog iawn Master H. Watling, ar ei y,.o enill vri Nghoif^g Bradfield, Birksbire. Aeth trwv ei gwrs p r-itoa *i yn Colet Home School. Kliv!. Dydd lau, ar ol cystudd ma'th a blin. bu farw Mr. Richard Jones, Gwydyr View, Watling Street. Gadawodd weddw a merch mewn gatar ar ol iaii dwfa iawn yn eu serch tel priod a thad. Cydymdeimlwn yn ddwin a hwy yn eu profedigaeth, Gyda gofid dwys F hysbyswn am farwolaeth Mrs. Catherine M. Owen, aawyl briod M r, W G Owen, Ebeoiur Amndy y Metropolitan, yr hoo f. gymerodd ie yn bur svdyn prydna«r ddydd Mercher, yn jr oedran cinar o 34 m'wydd. Mercb vdoedd M s, Owen i Mr. }<, Evans. Ruffora Road, I.e!pA,.), a wyres i'r diweddar Mr. Griffith c)^/en, Gemydd, Greenwich House Yr oedd bednti-srwydd » chiefyddo dec ei hysbryd yn adiura (,miv g i'w bywyd. Bydd bW.!ch mawr "r ei hoi ar yi selwyd, a chydymdeimlwa a'i phriod a'i ddvJY eaetb fach yn eu galar a'u p ofedigaeth ,,Iadrlwyd c-i  '?on dC Claddwyti ci gweddillion ddydd Sadwrn, gan dorf luosog, yn rnynwent Seion. Hyinrd genyra croeshawa y Parc111, R. G Berry ac Aifan Jones i'n mysgr.r eu hymweliad a'u tref enedigol. Boed iddynt bob inwyoiaat yn ysfod eu gwyl # Fel yr c e'd William Roberts (D dgell-u) jn -hatidi inr»ethau i gi dyeithr wrth y Bont Fawr råutriJo d y ci i'w wyneb gan ei archolii yn fei y bu raid iddo g-iel gwasana&iu. tneddyg i cyr n ei friwiau. Cafcdi ;ViIi Robert a Rogers Jones ar werth hnt llwydfia-3Ds yn Talycafn ddydd Linn MjrlSt a Mamogisid i fyny i l2 Wyn Cross ored i Gwartheg f Theirw tewioo i fyny i £17 10s Buchod ac Beffrod Cyfloi i fyny i 7 1 f)r-, Gwartheg cjtdw, £ 9 J.5s L'oi tswioo, [1 16s, Yn ei ddesgrifiad o b,ms ei daith i Canada, ddyry Cymw" yn y Drych, ceir a ganlyn — Taith antuiiaethus a gefais oedd i fyny yr don Cspilano. Rhaid oedd cymeryd bad i. groesi y culfor i gychwyn am Ogle id Vancouver wedi hyny car modur mor bell ag y g-il asai ein cludo hyd at y Swing Bridge. Gwe!i.is po; t yn f oes, ond yr un mor iijledig a hon Rhoddodd fy nghalon dro neu udau cvn i mi gerdded i'w chaool. Fa rvfedd, gan fod dau gact o droedfeddi ihyagwyf a'r dwir, sc nis gwn a oedd gwaelod i'r caunaot ai peidio Fodd bynag, nid aeth i lawr, a chyrhaeddais yr ochr arall vn ddiangol. Wedi ciel llyrnairt o ddwfr gan Indian, yr hwn oedd yn adeiladu ty gerllaw, yr oeddwn ychydig yn fwy gwro! i'w chrossi yn ol. Yr eedd cylch fy adna- byddiaeth o Gyrnry yu fychan yno, ond deuais. o hyd i amryw, yn eu phth Lewis Roberts, v perdonegydd enwog, a'i ch%aer, Miss Mary Roberts, yr hon ddaeth dro'sqdd tua biwyddyn yn ol. EniUa'r ddau eu bywoliaeth yn rbwydd gyda chcrddoriaet'o. Dylsfswn vchotanegu am Mr Roberts, p?n fydd ei ?ysedd yd cae! s'ib I iant, bydd e? d&fod vn myn d I?wn c?n gpHed, a s??a-a?a Gymraeg F?estinlog n'm Liant?st yn groew. Cymro arall tra ch uedig ydyw E. J. Thomas, gynt o Ddolgellau Heblaw ei fod yn chwirn gyda'r cun a r mortk^yl, mae yn ddacg jnwr gwych ac yn dra selog yn y cc'r E. T. Jones yw arwocydd y cor Cymreig, brodor o Giergybi. Nid ydyw yn honi ei iobi wedi ¡studio y ty\;iydd felrhièi pobl yn nhraf C- ond yn ddibetrus anhawad iawn fyddai caei ei gymwysach fel at-v ei-n, dd corawl. Boed i ffawd wenu r"o ef ai gor fa ar eu taith dnvY'f Hen Wlad ddiweda y flwyddyn hon Mab a yie-ch ein cydd tfwr, Mr W. Llüyd [,ObCI t:, Avond¡,le, yw Mr Louis Roberts, a Miss Mary Roberts y cyfenir atyct uchod. Bydd yn dda genym eu gv/eled drosoid gyda ni ar yrawfcliad y cor a Chymru HEDLLYS —Uydd TJun o flaen 0. Isgoed Tones, Lol. Higson, Edward Mills, W. J. Wtiiiams. L. O. K. Ashley, a Holland Roberts, Vswaeniaid.—-Ar gods Mr J. E Humphreys, tiosghvyddwyd trwydded yr Union Ion a erM Mr E. L. Richards i enw Mr Robe, t P. Kobefts.—Cyhuddwyd Devid W. Jor,».s, NarrO v Street, Lianrwst, a David Ruteits S.ch yr Hafoa, L'anddewi, a fod yn feddw ui y dnf Av,st 4 --Dirwy,vyd Ijwy ddeg swilt yi n ti.' r c stau

TLSARNAU. I D/dd Sadwrn, Awst v 6ed, yn Soar (W), gar. I y patch R. M'.styn Kobeits, gweinido?. yngh/d a Mr J. B. Jones, i of/estryod, mnvyvo mewn glan fcriodas Mr Tom WWianf.. Ty fcpo!, a Miss Eliz-.beth Williams, Dolu.gan Yn v Debeuair v ma^nt yn rnvij d i fyw Voo y mae Mr Tom Williams yn gweitbio er's am -»-r m-iiih. Prydnrjwn Sadwrn, dtfu i fachgen byebsn Mr L'oyd Lavies, lyncH dirneu, Da geayns fod y bych^n yn dod, yu rotoen yn weii na'r ofnau. ac y bydd yn gwbwl ddibryder ya y man. Wedi cyraedd oedran mawr, un diwrnod yr | wythnos d.diweddnf, gwel^is a che?is ymgcm ?ydA Mfs Ma'?aret I?oyf. Cae'rffynon, yr hon sydd ?ee: gwsled ei 94 oed. M?e y Tyddya He y mae yn byw ynddo ar lether bryn uwch ben y mer. mewn He iach a hyfryd, digonedd. o amrywtaetb, goiygfeydd i'w cael oddiyno. Er ei bad mewn oedran mor fawr, mae yn heinyf eu cherddediad, a'i gohvg ya dal heb blJU. Darllen y newyddiadur yr vdoedd pan aethym i'r ty. Cwynsi fed ei chiyw yn gwaethygu. Mae golwg siriol a hapus ar yr hen cbwaer gyda'i Eaab a'i mercb. Caffed flynyddoedd lawer eto i fyw ydyw eia I dymuniad. CoUodd Mr Robert Jon?s. L!echwedd Du, un o'r g?aTtheg gore oedd ganddo af ei !farm y dydd o'r blseo. Mae ehl cydynidt-irolad ag ef yn ngwyneb byn.

M ar w o 1 aet h au. WILLIAMS —Gorphenaf 31sin, hunodd Albert Victor, nnwvl f-tban i Mr 3. Mrs Thomas Williams FfyroT, Conglywa), yn bedwar mis a bytbeinos oed. CI tddwyd yn mynwent Rethesda Awst 3ydd. M<ie ein cydyrndeim- lad yn fawr a'r teaiu oj!, D<>VIES —A'^st 7, yn 90 mlwydd osd, Mr. WiHiarri Davies, Cigydd, T* all wyn, L!ansa.nt- Yr. opdd Mr. Da vies yn ddyh ad.aabvddus iawn ",11 Nyifryn ac yo diyn cidarn 0. gorphoiaeth. lONER —Nos Werer, yn 72 mlwvdd oed, bu (;¡nv Air Owen Jones (ovin Mynydd), Uacorn. Gcfalai mercb. ei fravvd a'i pariod am dano er's gryn smset gan rhai byw wrtho ei him vr o»;dd Claddwyd ddydd Ma'?'th yn m.Gwent St Mi?as!. pryd y gw?aa- aethwyd gan y Fa?ch Jostpb Jenkins. Genedc^i.. othau. JONES —Gorphenaf 12, pribd Mr R, L. Jones, (G. W.R.^Guard)—ar fab

I f,I-,jDY.NJIkD DEDOF Y TLODION. Mr Gol —Caoiatevrch i mi ychydig o'ch gofod i gyfeirio at y cyfarfod a gyn^a'iwyd yn yr Ha'l ncs Fawrth. Sio-ryd vn am ein pobi fod cyraxfoi mor lewycbns yn bosibl yma yn mie Awst, ac ar destyn mor ymddang- csiadoi s,clilyd a "Deddf y Tlodion." Yn ddiddadl gwnged a"an achos cli, gan y siarad- wyr dros lwyr cdiwygio esn cyfundreftt bresenol a dwyn i'w lie un fwy dynol. Carai m giyaea rhagor giin ddvn mo brofiadol yn ngiveinvd iad r36ddt.su lleol a Mr Lvssburr am v cynlluni u gynygT i ddiwygio y ddeddf bres- enol. Cymru, Svr, yn ar(He, mi gredaf, i r I ewid d, ac mae < hoi cvaifod cyfan i drin diilygicn v ystem. yn y rhinau hyn, ya cebvi? 1 "cbwipit caffyl rntlrw." Nid yw y .,r¡ 1d er (iwygio ya gahv am ddim staga ri:ks er ei h rwyddo, | an fod flfeithiau celvd a C'.yndyn i adeila u arnint, a gresyn yw dywed s aradwyr o rsfd mor tnwog, yo siarad yn ddi- Msiol au JFyridiU Gwaicbeidv^aid ac yo e .v^eaig am y S-vy<doj Elusenol, all fod fal unigolyo yn '-r Hawa cwdymdeimlad, ond sydd weoi ti rwyrr o a rh^ffyn?u haiarnaidd deddf nrhugaro*. Gorfodir y dynion hyn i wein- y idL. y t'deldi fel v mae ac nid yn 01 eu teim- a re sor.oi ac obtrvi-ydd h""y dvlid bod yn raf i feto pob pan mae'r ("ffyi sr y ddeddf. F aiih arall v lli»br>vy dros i v w fod cwestiyn- [ a 1 yu c>.ei eu (;o!yn vn awr sydd yn cydwrdcl :1t{ arinibyni»eth v boll, & Beth bynag a '-dug y gyfujidrefn newydd i fewu, metbaf a gweled y t;ell r Rwn-ird heb gwestiyno, a rhaii t'r hjüy rhwi io yn ddwfn a m?.nwl, gan eu bod vn arg/ju-h iJin1 i wpliini,iettiu Ihwof, vr baeddi'^not a r snh?e.3dbrol. C;rwn yn f"wr f:e1 q£.dod a,r¡,H i ddt)!io '111 fan wI ag p'-<■>' c-y constructive side, a b:r dai yn dda cadw mssn golwg vr awg-yrn- l idiiu Oatlwyti gia vr Athro Tom J ones. Llawe o cicto'ch i'r siarrldwyr ac i chwithiu.- Vr eid doc h —I.LAIS >

Yn hoUo! groes i'r disgwyliad bu i brisiau gwhm ostwcg vn vstad v mis diweddaf. Credid  uawaith y buas Ú galw biwiog o'r America am i dano, ond yn LoUol fel anil y bu. Bernir y i bydd i'r fssn&cb fywiogi eto cyn hir.

Rhifai y clybiau cofrestredig 7,323, mwy -o 190 nag a rifent ddeuddeng mis cyn hyny. Dengys hyn yn amlwg nad gwir yr haeriad a wna rai yr agorir clwb yfed am bob tafarn a gauir. Bu lleihad o ddeg y cant yn nifer y rhai a gosbwyd am feddwi, Cytuna'r ffigyrau hyn i fesur llawn a'r casgliadau a dynir gan y rhai sydd yn talu sylw i'r c.westiwn holl- bwysig yma. Gwyr y rhai sydd yn arfer teithio yma ac acw drwy'r wiad fod cryn lawer llai o yfed diodydd meddwol yn awr nag oedd ychydig flynyddcedd yn 01. Credwn fod hyn i'w briodoli nid i un .achos ond i amryw achosion yn cydweithio a'u gilydd ac yr ydym yn hyderus y pery y cyfnewidiad yma er gwell ac y cynydda fwy fwy. Ffaith awgrymiadol i'r eithaf ydyw fod gostyn- iad mawr i'w ryfeddu wedi cymeryd lie yn y prisiau a delir am d'afarnau a werthir, a bod yr anhawsder i gael rhai i'w prynu hyd yn nod am brisiau isel yn myr/d yn fwy yn barhaus. Gwelir golwg lvvydaidd ar lawer o ddarllawdai ac yn yr Alban cauir ddistyiidai y naill a.r ol y Hall. Yn sicr, mae gan garedig- ion sobrwydd achos i gymeryd calon a llawenychu, a,c i ymegnio yn fwy nag erioed ym mhlaid achos ag y mae ei > lwyddiant yn anhebgorol i ddiogel a Uwyddiant ein teyrnas.