Y Rhedegydd

I NODIADAU WYTUNOSOL. iOfn a eobaith. Nid oes dim yn newydd i w ddywedyd am Dy'r Arglwyddi a'r Gyllideb. Nid ydym wedi cael achos i fwrw ymaith ein cred y daw aelodau'r ty rhyfedd hwnw i'r pencfer- fyniad mai deuparth gwroldeb yw callineb er hyny, nid ydym yn holiol rydd oddiwrth amheuaeth. Rhaid i ni addef ei bod yn gyfyng arnom o'r ddeutu. Mae ein sel dres y gyllideb yn ein gwneyd yn awyddus i'w gweled yn mynd trwy Dy'r Arglwyddi yn ddiogel. Felly yr ydym yn gobeithio mai felly y bydd. Ond mae ein hawydd i gael achos da-yr achos goreu sydd yn bosibl-i ddwyn Ty'r Arglwyddi i drefn ac i'w osod yn ei le, yn peri i ni haner ofni iddynt basio'r mesur. Parai ei wrthodiad ddyryswch a cholled arianol i laweroedd fwy nag a ellir ei fesur. Am hyny yrydym megis yn ofni iddynt ei wrthod. Ond gosodal ei wrthod- iad angenrhaid ar y wlad i'w wneyd yn an- mhosibl i ychydig ganoedd o wyr cyffredin teitlog sefyll rhyngddi hi a chyflawniad ei hewyllys, ac yr ydym yn teimlo yn ddigon sicr y gwna hyny unwaith am byth, ac y'i gwna mewn byr amser. Am hyny yr ydym megis yn gobeithio y byddant yn ddigon ffbl a beiddgar i wrthod y mesur. Fel hyn yr ydym yn ofni ac yn gobeithio yr un pryd. m m

I Maldwyn a'i Chynrychiolwyr. Mae Maldwyn mewn cyflwr gwleidyddol gresynus i'r eithaf o ran ei chynrychiolaeth seneddol. Er ei bod yn anfon i Dy'r Cyff- redin ddau wr ag y tybir, eu bod yn ei chyn- rychioli-Mr. J. D. Rees fel aelod dros y bwrdeisdrefi, a Mr. Davies, Llandinam, fel aelod dros:y sir-y gwir syml a sicr yw ei bod.yn ymarferol wedi ei difreinio, oblegid y mae y naill a'r Hall o honynt yn anghymer- adwyo o'r hyn lleiaf ranau pwysig o'r gyllideb a gyfrifir yn werthfawr gan etholwyr Rhyddfrydol Maldwyn fel gan etholwyr Rhyddfrydol pob rhan o'r wlad. Yr ydym drosodd a throsodd drachefn wedi galw sylw at ffolineb gwastadol Mr. J. D. Rees ac at ei anghymwysder i'r gwaith a roddodd etholwyr bwrdeisdrefi Maldwyn iddo i'w wneyd. Gwr ydyw sydd wedi gwneyd ei hun yn gyff gwawd Ty'r Cyffreidin, ac y mae'r un pryd wedi ei wneyd bron os nad yn holiol anmhosibl i'r Rhyddfrydwyr gadw meddiant o'r sedd pan ddaw etholiad. Yn awr, mae wedi cyflawni mesur ei anwiredd, oblegid y mae wedi profi tu hwnt i bob am- heuaeth nad yw yn cydymdeimlo a'r rhan hono o'r gyllideb sydd yn gosod trethi new- yddion ar dirfeddianwyr. Nid yw hyn yn beth i'w ryfeddu ato yng ngwyneb gwybod- aeth sydd genym erbyn hyn. Ymddengys fod y ffaith ei fod wedi ei wahodd gan y Rhyddfrydwyr i sefyll fel ymgeisydd yn yr etholiad cyffredinol diweddaf i'w phriodoli i ddylanwad Arglwydd Joicey, gwr sydd yn berchen tir yn y sir ac a ddyrchafwyd (?) yn gydmarol ddiweddar i Dy'r Arglwyddi. Cyn hyny cyfrifid eflRhyddfrydwr iach j ac egwyddool, ond gwelir yn awr nad oedd ei Ryddfrydiaeth yn myn'd ddim yn ddyfn- ach na'r croen. Mae wedi darganfod nad yw y gyllideb yn seiliedig ar egwyddorion arianol cedyrn. Gwnaeth y darganfyddiad arianoi cedym. Gwnaeth y 'iled drwm hwn pan welodd y cyffyrdda yn Ued drwm a'l logell fel tirfeddianwr cyfoethog iawn, ac mae'n amlwg fod cysylltiad agos iawn rhwng ei logell a'i gydwybod. Dan ddylanwad cyffyrddiad y gyllideb a'i logell lawn-a thrwy ei logell, a'i gydwybod dyner—mae wedi cefnu ar y Blaid Ryddfrydol, ac wedi rhoddi i fyny ei swydd fel llywydd Cymdeith- as Ryddfrytiol Maldwyn. Yr unig gasgliad allwn dynu oddiwrth ymddygiad Mr. J. D. Rees, yn ngwyneb ei gysylltiad a'r gwr sydd yn bendefig megis er ddoe, yw ei fod (er wedi ethol gan Ryddfrydwyr bwrdeisdrefi Maldwyn i'w cynrychioli hwy) yn ei gyn- rychioli ef, ac yn was ufudd iddo. Yr ydym yn lIed sicr y deil yr etholwyr ar y cyfle cyntaf gant i'w ryddhau o'u gwasanaeth fel y caffo roddi ei holl amser i wneyd ewyllys Arglwydd Joicey mewn rhyw gylch arall. Mae'n ddigon gwybyddus fod Mr. Davies, yr aelod dros y sir, yn anghymeradwyo y rhan a grybwyllwyd o'r gyllideb. Dywedir ddarfod iddo pan oedd y rhan hono yn cael ei thrafod yn Nhy'r Cyff redin fyn'd drosodd i'r Iwerddon i hela dyfrgwn. Cofir am yr ansicrwydd fu yn nechreu 1906 yn nghylch Mr. Davies—pa un ai y Rhyddfrydwyr a'i y Toriaid ai sicrhau fel ymgeisydd. Mae hyny yn ddigon i ddangos mor anmhenodol oedd ei olygiadau gwleidyddol y pryd hyny, ac y mae rhesymau dros gredu eu bod rhywbeth yn debyg yn awr. Cydnabyddwn gvda' paVodrwydd mwyaf haelioni rhagorol y gwr o Bias Llandinam ond drwg y gwnaeth Rhyddfrydwyr Maldwyn i'w anfon i'r senedd am ei fod yn gyfoethog ac yn hael- lonus, a hwythau yn gwybod ei fod (a qyw- edyd y lleiaf) yn llawn gymaint o Dori ac o Ryddfrydwr. Yr oedd yn ddigon Toriaidd i beri i'r Toriaid geisio gauddo ymladd ei brwydr hwy. Nis gwybdom am etholaeth drwy'r deyrnas mewn cyflv, r mwy gresynus o ran ei chynrychiolaeth na Sir Drefaldwyn a Bwrdeisdrefi Maldwyn. Mae'n hwyr bryd iddynt godi i amddiffyn egwyddorion Rhydd- frydol.

Llofruddiaeth Sehor Ferror. inid yw yn ormod dywedyd fod y modd y rhoddwydy Senor Ferrer i farwolaeth yn Barcelona yr wythnos ddiweddaf wedi peri i "iholl gred ryfeddu, ac wedi cyffroi hyd eu gwaelodiod deimiadau caredigion cyfiawnder a rhyddid gwladol a chrefyddol yn mhob gwlad. Hyd yn hyn nid yw cyfiawnder a rhyddid wedi cael craesi terfyn yr Hispaen i fyn'd i fewn iddi. Cyhuddwyd Ferrer o anog i wrthryfel. Cyn gynted ag y'i dal- iwyd, dygwyd ef gerbron llys railwrol, yr hwn, heb roddi iddo ffyfle i amddiffyn ei un a'i condemniodd i farwolaeth (yn unig can- iatawyd i swyddog milwrol wneyd araeth i'w amddiffyn). Dranoeth arweiniwyd ef allan o'i gell, a saethwyd ef gan gwmni o filwyr oeddynt wedi eu trefnu i wneyd yr erchyll- waith. Tea yr haera yr awdurdodau gwlad- ol ei fod yri deyrnfradwr ac yn wrthryfelwr Anarchaidd holiol, nidfydynt wedidwyn ym- laen dystiolaeth i brofi hyny. Yr oil sydd yh sict- yd YW ei fod yn dwyn mawr sel dros Undebau Llafur, ac yn Sosialydd, ac yn weithiwr egniol a brwdfrydig iawn yn mhlaid addysg. th Deil ei gyfeillion mai ei ymdrech- ion effeithioi ym mhlaid addysg a wnaeth yf Offeiriaid Pabyddol a'u tras yn elynion iddo ac a'u cyhellasant i gynllwyn yn ei erbyn. Os ydyw hyn yn wir—ac yr ydym yn ofni ei fod-ni chyflawnwyd erioed lofruddiaeth mwy erchyll. Y mae yn gorphwys are lyw- odraeth yr Hispaen, yr hon a wrthododd ymyryd pan apeliwyd ati i wahardd Uadd Ferrer heb iddo yn gyntaf gael prawf teg a chyfle i amddiffyn et hun, i brofi ei fod yn euog < drosedd yn haeddu marwolaeth. Oni all wneyd hyny, caiff achos i ofidio o herwydd iddi oddef i weithred mor waedlyd gael ei chyflawni yn ei henw; a chaiff Eg- Iwys Rhufain wybod ei bod, trwy ei ymlid hyd angeu, wedi gwneyd mwy mewn dydd nag a allai Protestaniaid ei wneyd mewn deng mlynedd i beri i bawb sydd yn caru rhyddid a chyfiawnder ei chashau hi a chas cyflawn, a'i chyfrif yn un o elynion mwyaf peryglus y bobl-os nad y gelyn mwyaf per- yglus o honynt oil.

Arwydd er Daioni. Cyfrifwn yn arwydd er daioni, ac y" arwydd fod tor-iad sydd yn nesau, yr hyn a gymerodd le yn Sheffield wythnos yn ol- Yno y cynhaliodd Undeb Cynulleidfaol Lloegr a Chymru ei gyfarfodydd hydrefolo dan lywyddiaeth ein cyd-wladwr enwog Nir. J. D. Jones, Bournemouth. Dydd Merchef pan oedd tua 1300 o genhadon yr EGIWYSI. yn bresenol, darllenodd y lIywydd Iythyr a dderbyniasai oddiwrth Archesgob Caerefrog yr hwn a roddai i'r Undeb groesaw cyoeS iawn i'r ddinas, ac a dystiai mewn geiriaU syml ac eglur ei fod yn cymeryd dyddordeb dwfn yn y cyfarfodydd ac yn gweddio ad fendith Duw arnynt. Wedi hyn cododd Esgob Sheffield-yr hwn, gyda nifer luosog o lerigwyr, oedd ar y 1IwYfan-a chart Waak rhai oedd yn bresenol fel Py mharchedig frodyr," traddododd araeth heb arni ddim o sawr honiadaeth, ond oedd y" llawn o yspryd brawdol a Christionogo mewn gwirionedd. Sylwn ddarfod i'r Esgob gyfeirio at ei Eglwys ei hun (yr Eglwys Sefydledig) fel Ein cangen ni o'r Gristionogol," ac at yr Eglwysi Anibynoi Eel eich Eglwys chwi." Wedi i'r Canon Gilmore ategu y geiriau yma, gofynodd 1 Cadeirydd i r Esgob arwain y cyfarfodrneS gweddi, a gwnaeth hyny gyda'r parodrwy mwyaf. Cyfrifwn fod yr Archesgob af Esgob wedi anrhydeddu eu hunain law" gymaint ag yr anrhydeddasant aelodau Yr Undeb Cynulleldfaol wrth wneyd fel gwnaethant, a'u bod wedi rhoddi i glerigwy1* ydeyrnas esampt dda trwy ofalus rhag dywedyd yr un gair yn awgryrtj eu bod yn ystyried eu hunain mewn un tnodo yn well na'r Anghydffurfwyr yr oeddynt y" eucroesawu mor foesgar ac mot garedig. Vr ydym yn ceisio gobeithio y cawn weleo Esgobion Bangor a Llanelwy a ThyddeWi a Llandaf yn mynd, bob un yn ei dro, 1 Gymdeithasfa y Methodistiaid, a Chynhad- i ledd y Wesleyaid, ac Undeb yBedyddwy. ac Undeb yr Anibynwyr, yn ol yr esaMP1 ragorol a roddwyd iddynt gan Archesgob Caerefrog ac Esgob Sheffield. Gallon elJ sicrhau y cant dderbyniad caredig a balr J calonau wresogi ynddynt.

TRAWSFYNYDD.. Y NEUADD GYHOEDDUS. Cynna Pwyllgor cryf o'r Chwiorydd nos Fawrtb ^1. weddaf, i ystyried y cynHun goreu i symu  mlaen gyda'r symudiad hwn. Yr oedd brwdfrydedd yn uchel iawn vnddo. Ethot?? Miss Pugh, Bryngwyn, yn Uywyddes.? wedi siarad brwd a chael ychydig o oleuøJ "ø mater gan rai b'r Pwyllgor, pasiwyd y? 0 frydol gan Bwyllgor cryf o'r BoneddigcS?.. t ,j- symud yn mlaen yn ddiymdroi er cael achfasat y mudiad, a threfnwyd i gael swPP Of I gychwyn. Yn sicr mae y Pwyllgor syd gweithio mor egniol yn haeddu cae I cefo* aeth gyffredinol, gan mar ymdrecbgary °?'? Nid ydynt yn foddlawn pasio'r un garreg'bob ei throi, ac y mae y ffaith fod y tfy°y ? Cyngberdd ar gael ei gynal, sef Ap Ha;tl nos Fawrth nesaf, yn brawf o'u hymdrecbioO. yn nawr wele y Boneddigesau wedi dod::eø. a chredwn y bydd YIra Neuadd rhag b'?, Llwyddiant iddynt. Ceir rhager o fanY am y swpper etc

DIWEDDARAF. I [Gyda'r Pellebyr.] fl.. I Ffrwydriad ArswydLlø I yn Penrhyndeudraetn* Tua chwech o'r gloch heddyw'r bo? bu ffrwydriad arswydus yn Ng??? Pylor Penrhyndeudraetb. Chwy?? dau adeilad o'r Y starfa yn ysg?" a'r fath oedd grym yr ysgytiad e maluriwyd holl ffenestri'r lie D? wasgarog yw yr adeiladau. Niwe?tdi.?Y? Iliaws o ffenestri tai yn y Penrhyn 3. mhlith y rlaai yr oedd eiddo Paris Bank House, ac ugeiniau erailL DY' wedir i nenfwd un ty ddisgyn ?.?' Yr oedd merched yn arfer gwoith? 7^ y shed Me bu y ffrwdriad,, on^}T y sbed Ile bu y ffr w driad,, ond trvvf dragaredd cymerodd Ie am 6-15 set chwarter awr cyn iddynt ddod i'r fel y maent wedi cael diangfa ?y iol bron. Credir mai'r peiriant tw YD30ult achos o'r ftrwydriad. Ni wyddiS Ote' ? faint o golled wnaed, ond mae'n sic fod yn fawr. Clywyd yfIrwdrla Blaenau Ffestiniog. i ? ?. ?