Y Rhedegydd

Y Brwsh Sgjwrio at BSant y I Tlodty. Lie hynod yw Aberystwyth, Gwyr yr holl deyrnas' am ddnll anfoneddigaidd aelodau y Gorphoraeth o gario yn mlaen eucyfarfodydd ac erbyn hyn y mae y modd y csrir yn mlaen yn y Tlodty wedi ei ddwyn i sylw y wlad trwy gwrs cyfreithiol gymerwyd yn erbyn un o dlodion y Ty. Dydd Mercher, yn yr Ynadlys, cyhuddwyd Jane Lucas, gwraig weddw sydd yn y Tlodty. o gadw brwsh sgwrio psrthynol i'r Gwarcheidwaid, ac o fygwth Miss Jacob, athrawes y plant. Y riffynyddes a ddangesodd y brwsh i'r L'yj, a dywedodd fod yr athrawes (trainer) yn sgwrio gwaed o'r plant, a dywedodd hi wrthi yr vmladdai byd fsrw dros ei phlant. Yr oadd yr holl famau o dd jny Ty yn erbyn yr Athrawes. -Miss, Jacob a ddywedodd i'r Ddiffynyddes ddywedyd y Gwnai am dani."—Y Maar," A ydyw yn wir eich bod yn defnyddio y brwsh yma gyda'r plant ? "—Miss Jacob, "Ydyw, i Idrihau eu dwySaw."—Y Maer, Ond nid ydych yn meddwl fod hwn yn beth ptiodol i lanhau 'plant gydag ef ? "-Miss Jacob, Yr oedd yno pan gymerais i v lie."—Y Maer, Eich llechwi yw cael rhywbeth arall-ysbwng, er engraifft. Byddai i Gymdeitbas er Atal Creulondeb at Blant wrthwynebu peth fel hwn yn sicr."— Miss Jacob, Archwyd y brwsh gan y Meddyg i'r plant, oedd yn dyoddef air ymgrafu.Ynad Oriid brwsh liawr ydyw hwn ? "-Miss Jacob, U Y m e y Feistres yn defnydddio brwsh gwinedd yr hwn sydd yn llawer caletach. Taflodd y Faingc y cyhuddiad cyntaf allan, a rhwVmwyd Mrs. Lucas yn yr ail achos i ddwy bunt i gadw'r heddwch. Hefyd penderfynwyd i ofyn i'r Meistr i wneyd darpariaeth amgen at ■Olchi y plant oedd yn y Ty.

0 11 Nyth Anceu. y" I Y mae y newyddiaduron yn adrodd am ddig- wyddiad cyffrous gerllaw Twrin, Italy. Asth cwmni o bedwar dyn a dwy ddynes, allan am wibdaith ar y mynyddoedd yn Briga Marittima ac y inaent yn awr ar goll. Codwyd tri pecyn mawr wedi eu ystaenio a gwaed yn ymyllle a elwir yn Nyth Angeu." Y mae cwmni Vill- chwili'tdol wedi eu hanfon allan i edrych am y chwech sydd ar goll.

Genedigaethau. WifFa 1.15 -Mai 27. priod Mr. Griffith Will- iams, 3, Hill View, Llandudno Junction (cyritafanedig). Jones—Mai 30, priod Mr. Griffith Jones, Hendre, Blaenau, Dolwyddelen, ar fab. Harrison,-Mehefin 6, priod Mr. Harrison, Llugwy Cottage, Bettwsycoed, ar fab. Roberts. -N,febefin 7, priod Mr. Roberts, Hendre Wen, Llanrwst, ar ferch.

Dyn Gwahanglwyfus yn Nghaer- dydd. Yn Ysbyty'r Morwyr Caerdydd, ddydd I Mawrth, canfu'r arolygydd meddygol fod un o'r dioddefwyr oedd yn lletya allan, Chinead, yn dioddef oddiwrth wahanglwyf. Lletyai mewn llety i forwyr. Gadawyd iddo fyned i'r ysbyty unwaith, ond ar ei ben ei hun, a -chymerwyd digon o ofal rhag i'r haint ym- ledu. Y mae'r arolygvdd meddygol o'r farn fod yr afiachyd wedi ei gael yn China cyn i'r dioddefydd gychwyn o Hong Kong ddwy 6 dd yn oI, pan hwyliodd am Ewrop arlong =Dig.

mill li III11 r Mill niniliii ill III IWIIH'IIIIW II llilllH—ll>yiBIIIIIIIMWI(IIII.IWIill—BMIMWWIIM— Ml 1111*111 u Ht4.RIk.ECH. Cyfihaliwyd Cyngor Plwyf Llandanwg yn y Ddarllenfa, ncs Wener, dan lywyddiaeth Mr. joha Morris, y Cadeirydd. Yr oedd hefyd yn bresanol, Mri G, Jones Williams, Is Gadeirydd, Owen Morris, Edward Griffith, Foster Edwards, David Pugh, W. Wiiliams, John Jones, Morris Jones., Pantmawr, a Robert Owen (Clerc). Darilenwyd a chadarnhawyd cofnodion y Cynghor cJiweddaf.. Darllenwyd llythyr oddi- wrtb y Prix Gwnstabl yn dyweud ei fod mewn gohebiaeth ag Ysgrifecydd y North Wales Automobile Club yr.ghylch y rhybuddioD neilldual i'r Modurwyr, a phasiwyd i anfon eto i ofyn iddo eu cael cyn gynted ag y mae modd. Darllenwyd llythyr oddivvith Miss Thomas, Ysgol y Cynghor. Llanfalr, yn cVilynooherwydd ystad beryglus llwybr Caegarw, a phasiwyd i Bwyllgor y llwybrau fyn'd i'w olwg brydnawn ddydd Mercher, Mehefin 9fed, a chael gwneyd yn fuari yr hyn sj/dd angenrheidiol er ei wneyd yn hwylus i'r Cyhoedd ei dramwy. Pasiwyd hefyd i Mri Edward Griffith: W. Williams. Foster Edwards a'r Clcrc fyned i olwg y Hwybr Penybicws a chael ei drwsio yn ddioed. Pasiwyd i ofyn am denders i baentio lampau y dref, fod y gwaIth o ddewis y tender i gael ei ymddiried i bwyllgar y lampau. Pasiwyd i dynu sylw Mr Thomas Jones, yr Arolygydd Iechydol, at sefylifa y ffos sydd yn rhedeg tan y Castell, gan ei bod yn beryglus i iechyd. Dre h cwyn fod ysgarthion wedi eu rhoddi ar ochr y ffordd yn ymyl y rhaiadr, a phasiwyd i ganiatau i gladdu y cyfryw yn y He am y tro, ond nad oes dim o'r fath i gael ei roddi yno o hyn allan. Dydd Sul ymac-awodil y Salford Lads ar ol bod yma am eu gwyliau. Cododd yr holl dref allan i'w gweled yn cychwyn i ffwrdd; yr oedd y Station yn Ilawn, a lluoeddar Benllech, Penygraig, Penbicws a'r Castell i'w gweled yn cychwyn. Nid oes ond canmoliaeth, i yrnddygiad y bechgyn hyn yn ystod eu arhosiad yma. Drwg genym i un bachgen gael archoll i'w law, fu mewn perygl i wenwyno ei waed. Cawsant Gyngerdd nos lau, yn yr hwn y gwasanaethai Glee Party Harlech, a chynhaliwyd Sports er eu difyrwch dydd Gwener. Nos Sul, yn C.E. y Tryfer, cafwyd cyfarfod ymgysegriad misol. Pasiwyd i anfon at Swyddogien y camp i ddatgan ein cymer- sdwyaeth a'u hedmygedd o ymarweddiad y bechgyn tra. buont yma. Pasiwyd i'rLlywydd anfon y penderfyniad iddynt. Gofid cv-lon i ni yw gorfod cofnodi marwol- aeth y chwaer garedig Mrs. Ellis, priod anwyl Mr. Edward Ellis, Gorphwysfa, yr hyn a ddig- wyddodjl dydd Mawrth diweddaf, wedi cys- tudd maith a thrwm. Yr oedd y chwaer ym- adawedig yn un o'r aelodau hynaf a ffyddlonaf yn eglwys Rehoboth, ac yn ddynes uchel ei pharch gan bawb o'i chydnabod. Bu yn briod ragorol, ac yn fm ddiwyd a gofalus. Magodd deulu mawr o feibion a merched sydd wedi tyfu i fynu i oedran a pharch. Yr oedd yn gymyd- oges gymwynasgar, a gair da iddi gan bawb. Hanai o hen gyff parchus yn y fro-sef teulu y ddiweddar Betti Francis, Lletty. Ychydig wythnosau yn 01 bu farw ei hunig frawd Mr. Richard Williams, Rhydgaled Uchaf, a bu ei symudiad ef yn archoll fawr iddi hi. Nid oes vn awr yn arcs o'r teulu ond un chwaer, Mrs. Ellen Morris, Minydon. Mae ein cydymdeim- lad Hwyraf a'r hen gyfaill Edward Ellis ac a'r teulu oil yn eu prosedigaeih lem. Rhodded yr Arglwydd ei nawdd iddynt yn nydd eu trallod. Bwriedir claddu dydd Sadwrn yn mynwent Rehobotb. Llongyfarchwn ein hen gyfaill y Parch Evan Roberts (W), yn awr o Lanrug ar ei ordeiniad yn Llanidloes dydd lau. Ele yw yr unig un a ordeiniwyd mae.n ymddangos. Dymunwn iddo oes hir a llwyddianus.

Helynt Qlofeydd y Deheudir. Dydd Mercher, cynhaliodd pwyllgor gweith- iol Cyngrair y Glowyr gynhadledd yn Caer- dydd o dan lywyddiaeth Mr. W. Brace, A.S, Mesur Wyth Awr fu o dan ystyriaeth fel y mae yn effeitbio a gytundeb presenol y Glowyr, ac y mae mater wedi ei roddi yn Haw y Cyngrair Cenedlaethol. Fodd bynag, y mae cynrychiolwyr y gweithwyr yn dra hyderus y ceir telerau y geUir dod i ddeallt- twriaeth foddhaol, er yn dysgwyl dyfarniad y Cyngrair ar y triugain awr y flwyddyn y gellir eu gweithio dros yr wyth awr.

j BLAENAU FFESTINIOG. J MARWOLAETK. DTWG genym gofnoai marwolaeth un o hen frodorion y Blaenau, sef J Mr. William Lloyd Jones gynt o Trefeini, yn awr o Nantmor, Beddgelert, yr hyn gymerodd Ie prydnawn Mawrth, pan yn 68 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawediig yn gymeriad dnwiol ac yn adnabyddus i iu, Gedy ddau o feibion i alaru ar ei o'i, sef y Parch. J. Lioyd Jones, B.A., Bwlchgwyn Wrexham, a Mr. Tom. Lloyd Jones, Pwllheli. Bwriedir i'r angladd gymeryd lie dydd Sadwrn yn cyrhaedd Llan, Ffestiniog oddeutu tri o'r gloch y prydnawn. EBENEZER.—Cawsom air wedi i ni argraffu y golofo gyhoeddiadau, mai y Parch. T. Gabriel Hugbes. B.A., Didsbury, fydd yn gwasanaethu yn Ebenezer am 10 a 6 y Sabbath nesaf. ac riid fel y gwslir yn y golofn uchod. SLION.-De-,tllwn mai y Parch, Joseph Davies, Birkenhead, sydd i bregethu yn Seion y Sul nesaf. Bwriada Cor Merched y Moelwyn roddi cyfleustra i'r cyhoedd i'w clywed cyn myned i'r gystadleuaeth yn Llundain. Cynhelir y Rehearsal olaf yn y Neuadd Gynull, nos Fawrth nesaf, am haner awr wedi saith o'r gloch (ac nid 7 fel yr hysbysir mewn lie arall) Codir rhyw ddwy geiniog fel tal trwydded rhag i'r lie gael ei orlenwi. Diau y bydd "yn dd& gan y cyhoedd gael y cyfleustra hwn, ac y danfonir y merched i'r ymdrech gyda dymuniad da yr ardal yn gyfan. HFDDLYS—Dydd Mawrth diweddaf, o flaen Mr, W. P. Evans a Dr. Jones, yr Hedd- was Lloyd, Tanygrisiau, a gyhuddai William Owen, Brynbrisgyll, Ffestiniog, o fod yn feddw ddiymadferth taa 11-30 nos Lun di- weddaf. Canfyddodd yr Heddwas ef yn nghefn ty y Parch. R. Silyn Roberts, yn methu agor y drws i ddod allan o'r yard. Yr oedd wedi colli pob llywodraeth arno ei hun. Aeth y Swyddog ag ef i'r gell.-Y diffynydd a ddywedodd iddo fod yn cario glo yn Lord Street ddydd Llun, ac iddo fod yn ymofyn tri chwart o gwrw rhyngddo ef a dyn arall, a'i fod wedi cael un peint mewn tafarndy ar ol hyny, ac fod hyny wedi ei ddyrysu yn lân. Yr oedd ganddo lyfr o waith Mr. Robert Blatch- ford yn ei logell, ac addefodd nad oedd dar- llert hwnw wedi gwneyd dim lies i'w feddwl. Cynghorodd y Cierc (Mr. J. Jones-Morris) ef i beidio darllen llyfrau felly, a myned i'r capel. —Rhwymwyd ef i beidio yfed am dri mis yn y swm o;(Io. GWELLA.—Bydd yn dda gan luaws ddeall fod Miss Ronwen Bevan, merch ieuengaf Mr G. J. Bevan, yn gwella o'i hafiechyd poenus, ac y caiff ddod adref yn mhen tair wythnos. Dechreuodd ei gyrfa fel Gwainyddes, ond tor- odd ei hiecbyd i Jawr, a gorfu iddi fyned o dan driniaeth arbenig yn Ysbytty Lerpwl. Eidd- unwn iddi adferiad llwyr crbuan. HEDDLYS.—Y mae'r Fleddlys yn eistedd pan ydym yn myned i'r Wasg. Y mae cynifer a 19 o achosion gan yr Overseers yn erbyn personau ydynt ar o'i gyda thalu y trethi, tri achos o dadogi plant anghyfreithlon, tri achos o or-yru Moduriau, dau achos o feddwi, ac un achos o dori'r heddwcb, i gael eu gwrandaw. Bydd adroddiad Hawn yn ein rhifyn nesaf. Y COR MEIBION .-Deallwn fod Cor Meibion Brenbinol y Moelwyn yn gwasanaethu mewn Cyngbardd yn Machynlleth nos Wener, ac yn cystadlu yn Dref Newydd y Sadwrn dilynol. Dymunwn lwyddiantiddynt hwy a'u harwein- ydd galluog—Mr. Cadwaladr Roberts-yn y gystadleuaeth galed y maent a'u gwyneb ami, ac y bydd iddynt yn ol eu harfer ddod adref yn goncwerwyr. ARWERTHIANTAu.-Fel y gwelir oddiwrth ein colofnau hysbysiadol bydd Mr. George Hughes yn cynal arwerthiant am ddau o'r glocb, prydnawn heddyw (lau), yn Erw," Blaenau Ffestiniog, ar Ddodrefn Ty rhagorol. —Dydd Sadwrn, am ddau o'r gloch, yn Glan- ypwll, bydd Mr. John Davies yn cynat Ar- werthiant ar eiddo y diweddar Mr. Henry Jones, a phrydnawn Llun am ddau o'r gloch bydd yn gwerthu Dodrefn Ty (bron yn new- ydd), yn 2, Penygelli Terrace. GENWEIRWYR.—Rhoddodd wythnos segur Chwarel Maenofferen gyfleustra i lawer o Enweirwyr droi eu hwynebau at y llynoedd, Cawsant hwyl neiilduol yn llynoedd y Manod a Chwmorthin. Bu ffawd yn garedig wrthyn a cliafodd amryn helfa dda<

,?4SA L E A L  AT DI60LION Y BliAENAU A'R CYLCH. DYMUNA  PHILLI7 ? LLOYD, FRONDEG, HIGH STREE1, J HYSBYSU Y BYDD EI M SALE FLYNYDDO YN DECHREU I DYDD SADWRN NESAF, MEHEFIN 12fed. BARGEINION MAWR MEWN NWYDDAU DRAPERY ac ESGIDIAU o bob math. Telerau = ARIAN PAROD YN UNIG.

Dychweliad Gipsy Smith i Loegr. 1 Dydd Mercher, glaniodd y Diwygiwr enwog uchod yn Lerpwl, ar ol bod am ddeuddeng mis yn America, lie yr anercbodd 600 o gyfarfod- ydd, ymweled a 45 o ddinasoedd, teithiodd 20, OCO o filltiroedd, a siaradodd wrth 3,225,000 o bobl. Yr ydych yn ol at amser mefus," ebai ei frawd-yn-nghyfraith wrtho, ac edrychai yntau yn lion pan glywodd y geiriau gan eu bod yn dwyn iddo adgofion am yr adeg y crwydrai fel Gipsy ar hyd y wlad yn amser mefus. Chwaer i'r Diwygiwr yw yr Efengyles Gipsy Evans, Lerpwl, ac yr oedd hithau yn ei groesawu ar ei laniad o'r llong, Yr oedd yn wledd clywed Smith yn adrodd hanes ei gafar fodydd yn America. Hoffai y wlad fawr hono, ond yr oedd yn dda ganddo gael dod yn 01 i Lloegr, "Y wlad ardderchocaf yn y byd," meddai. Y mae ef yn awr i gael gorphwysfa am dymor, gan nad yw Cyngrair Cenedlaethol yr Eglwysi Rhyddion yn Haw y rhai y mae ei holl drefniadau, yn erbyn gwneyd "cyfFro," a gorweithio y Diwygiwr.

Lladd ei Fam yn ei Gwsg. Mewn ardal wledig yn Seraa, breuddwyd- iodd ffermwr ieuanc mewn amgltchiadau da fod rhyw fenyw ddigymeriad yn baeddu ei fam oedranus, o'r hon yr oedd efe yn hoff iawn. Cyfododd-vn ei gwsg—a chymerodd fwyell, a'r hon y Uaddodd y ddynes ddrwg (fel y tebygai), ac yna aeth yn ol i'w wely, a chysgodd. Pan ddeffrodd yn y boreu, daeth ei freuddwyd yn fyw i'w feddwl. Cyfododd, ac aeth i, ystafell-wely ei fam. Er ei ddy- chryn, gwelodd ei fam yn ei gwely yn hollol farw; ac yn ei hymyl y fwyell a gymerasai efe yn ei gwsg. Erbyn edrych drachefu, gwelodd waed ar ei ddwylaw ac ar ei ddillad nos ef ei hun. Yn y fan ymsaethodd i'w feddwl pa bet* a ddigwyddasai. Ffe ei han oedd wedi lladd ei fam. Aeth ar ei unioog t y plismys, gan gyfaddef pa beth a wnaetro, a dywedodd yr holl hanes, Dygwyd ef yr awdurdodau. Gwyddai pawb am hoff^ef gwrl'. ieuanc at ei f -am. Dywedodd meddyg bod yn dra pbosibl i ddyn yn ei gwsg wneyd V oil a ddigwyddasai, ac am hyny penderfyooCl y barnwr ei ollwog yn rhydd. AAAAAAAAAAAA A/U

Dadgysylltiad .J; A Cyferfydd y Blaid Gymreig dydd Gwe0l ystyried cwestiynan pwysig i'r Dywysogac?". ac yn eu plith y Dadgysylltiad. Dywedir fOd y rhwyddineb a gafodd y Gyllideb i fyled trwy'r Ty wedi gwella rhage?ygon y ???.t hwn yn fawr. Dywedir hefyd fod He i gfeo? y cymer yr ail ddatlleniad ohono Ie yr wytbco nesaf.

Pob math o ddefnyddiaw Ysgrifenu i'w 6ael yn Shop y Rhedcgydd." For Writing material of every descriptiotJ, plain or printed, go to Rhedegydd office. Argrafiwyd a chyhoeddwyd gan Davies & Cø.. Swyddfa'x u RUFIDEBYOD," Bl. I -stinioo-

Mis o Garchar am Gabidiiaeth. I Gan fod Harry Boulter, sydd yn honi bod yn Anffyddiwr, yn nachau ymrwymo i beidio ail adrodd ei gabieddau, dedfrydodd y Barnwr Darling ef i fis o garchar. Yr oedd wedi ym- rwymo yn mis Chwefror i beidio traddodi mwy o'i anerchiadau cableddus, end ni cbadwodd y c^fryw. Gv.rired casgHad o £ 2 Is 9c iddo mewn un cyfarfed. & gesodai ei hun allan 101 Ysgrifenydd Cyntair Prydeinig y Secular iaid. Tystiwyd nad oedd wedi gweithio er's biwydd- yn, a'i fod yn ddirgeluch sut yr oedd yn byw.

Mesur Dadgysylltiad. I Y mae ail ddarlleniad Mesur Dadgysylltiad wedi ei ohirio. Ni chymerir ef yr wythnos nessf, ond v mae Syr Alfred Thomas, Arwein- ydd- y BÀe.ï"d Gymreig wedi cael sicrwydd y cvmetir ef yr wythnos wedi'n, ac y dyry y Llywodraeth ddigonedd oarnser i ddadl ar yr atlsddaTlIeniad.

r V" .V' 'V"'V"'V"V""V" Cyngor Dosparth Glaslyn. Cyfarfu yr uchod ddydd Mawrth, yn mbell, rhyndeudraeth, Mr R. O. Williams yn y g\- air.—Cvfarwvddwyd y Clerc i anfon at y Pelf, ianydd fod yn rhaidi'r planiau gael eu gotpbe 1 yn nglyn a chael dwfr i Feddgelert erbyD Cynghor nesaf.—Adroddai y Clerc fod y ploo, iau yn nglyn a gwaith dwfr Prenteg wedi ell hanfon i Swyddfa Bwrdd Llywodraeth LeOs: ac nad oedd wedi clywed yn eu cylch.-PWYS I wyd ar i'r Clerc anfon am y cynlluniau YO 0 mor fuan ag y gellir.—Apwyntiwyd y Clerk or Mr Edward Llewelyn i gynrychioli ycyngb ø ar y Pwyllgor sydd yn trefnu i geisio diddy0lo y doll ar Bont y Briwat, Talsarnau, a'r Co Porthmadog.