Y Rhedegydd

LLYS MANDDYLEDION BLAENAU FFESTINIOG. Dydd Iau, o flaen ei Amhydedd y Barnwr William Evans. Archebion Gweinyddiadol. Mr. D. White Phillips a wnaeth gais am ar- cheb weinyddiadol yn aches George Hughes, 14 Back Lord Street, BIaenau Ffestiniog, dy- ledion yr hwn a gynygid eu talu yn llawn mewn taliadau misol—Mr.R. O. Davies, a wrthwyn- ebodd, am fod dyledion heb eu rhoddi i mewn yn y rhestr gyda'r rhai o flaen y Llys, fel yr oedd eu cyfanswm yn myned drcs [50.-Can- iatawyd i'r achos sefyll drosodd hyd y Llys nesaf er gweled beth ellid ei wneyd i glirio rhai o'r gofynwyr, a dwyn y cyfanswm o dan £ 50, Mr. R. O. Davies a grybwyllcdd achos W. R. Jones, 2 Cwmbowydd Road, dros yr hwn hwn yr oedd wedi gofyn am archeb weinydd- iadol yn y Llys diweddaf. Yr oedd yn ddrwg ganddo nas gallai fyned ymlaen gyda'r cais am ei fod yn cael fod y dyledion dros [50; ac felly tynai y cais yn ol.—Mr. D.White Phillips a ddywedodd iddo wrthwynebu y cais yn y Llys diweddaf, am fod gwarant atafaelol wedi; ei rhoddi allan yn erbyn yr dJdp, Bu i'w anrhydedd orchymyn i'r WE rant gael ei hatal er mwyn gweled beth a ddeuai o'r cais am ar- cheb weinyddiadol. Yr oedd ef (Mr. Phillips) yn gofyn yn awram i'r warant gael cymeryd ei chwrs.—Archodd y Barnwr yn unol a chais Mr. Phillfps. Mr D. White Phillips a wnaeth gais ar ran Moses Davies, New Street, Blaenau Ffestiniog, am Archeb Weinyddiadol i dalu ei ddyledion yn Hawn yn ol 7/- y mis. Clfarswmei ddyled- ion oeddynt [23 16s lc,-Nid oedd gwrthwyn- ebiad i'r cais, a chaniatawyd ef. Mr R. 0. Davies a wnaeth gais yn achos Robert Owen, East Street, Blaenclydach, De- heudir Cymru, am Archeb Weinyddiadol i dalu ei ddyledion yn llawn yn ol 10/- y mis. Swm ei ddyledion oeddynt [37 5s 9c. Gwrthwyn- ebwyd gan Fasnachwyd o Maentwrog am y credent v dylai y taliadau misol fod yn bunt o Ieiaf.—Caniatawyd Archeb i dalu yn ol 10s y mis. Niweidio Cerbyd Modur. Hawliodd Mr H. Humphries, Brynmarian, Bl. Ffestiniog £ 12 gan R. Evans, Cefnperfedd, Penmorfa, am niweidiau achoswyd i'w Fodur wrth Gapel Brynbowydd, Blaenau, trwy i was y Diffynydd fyned a'r cerbyd llefrith yn erbyn y Modur.—Ymddangosodd Mr. D. White Phillips dros yr Hawlydd, a Mr J Jones Morris dros y Diffynydd.—Caniatawyd i'r achos ssfyll drosodd hyd y Llys nesaf am fod y pleidiau yn debygol o ddod i gytundeb ar y mater. Achosion o lawn i Weddwon. Mr. R. O. Davies a gyfeiriodd at achos Elizabeth Jones, Tynymaes gynt, yr hwn fu o flaen y Llys diweddaf, Ei gais cedd am i'r costau yn nglyn ar mater y Llys diweddaf ddod allan o'r swm oedd yn y Llys, ac nid o'r taliadau misol (28/-).—Y Barnwr, Yr wyf wedi codi y swm o bunt i 28/- y mis, a dylai dalu y costau allan o'r rhai hyny neu aiff hyny sydd yn y Llys yn ddim yn fuan iawn, Yr wyf yn gwneyd Archeb fod y costau i ddod o'r tal- iadau misol." Mr. D. White Phillips a ofynodd am gyfar- wyddyd ei Anrhydedd i'r Llys pa fodd yr oedd yr arian lawn i weddw Mr. Edwin Roberts, Vron View, Wynn Road, Blaenau, gael eu talu. Cyfarfyddodd Roberts a'i ddiwedd trwy ddamwain yn Chwareli Oakeley, Ebrill 19, 1909, ac yr oedd y Cwrnni wedi talu i'r Llys yr lawn dyledus, sef £ 151 4s Ie. Ei gais ef (Mr. Phillips) oedd am i'w Anrhydedd wneyd Archeb fod f30 yn cael eu t3.111 yn awr o'r Llys i'r weddw er clirio y Mortgage oedd ar y ty, a _f 1 10s Oc y rnis at ei chynhaliaeth gyda 5/- yr un i'r tri plentyn, yn gwneyd cyfanswm misol o £ 2 5s Oc.-Y Barnwr, "Yr wyf yn gweled eich cais yn un rhesymol iawn. Archeb i £ 32 5s Oc gael eu talu allan yn awr, a £2 5s Oc yn nsol o hyn allan." Helynt Chwarel Cwt-y-Bugail. Yr oedd Mr. William George wedi rhoddi Rhybudd y gwnelai gais ar ran rhai o ofynwyr Cwmni y Chwarel uchod am i'r Cwmni gael en dirwyn i fyny yn Orfodol o dan archeb y Llys, a bod Derbynvdd yn cael ei beaodi i'r amcan.—Yr oedd Mr. R. 0. Davies yn ym- ddangos ar ran y Cwmni i wrthwynebu y cais. —Mr. G. C. Rees (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr. George) a ddywedcdd eu bod ya tynu yn ol y cais ar delerau cytunedig arnynt gan gyfreithwyr y pleiiiau,-Caniatacdd y Barnwr y cais i gael tynu yr achos yn ol o'r Llys. Cyngaws am lawn i Weddw: Achos Pwysig i Weithwyr. Mrs. Mary Williams, Tai'nyfoeJ, Glanypwll, Blaenau Ffestiniog, a hawliodd lawn gan Mri. Greaves, perchenogion Chwarel y Llechwedd, yn nglyn a marwolaeth ei gwr, Griffith Wil- liams, yr hwn a fu farw Ebrill 23, o enyniad llym y Lwlenod (Actttc Bright's Disease), gyflymwyd mewn caulyniad i effaith damwain yn y chwarel.—Ymddangosodd Mr. G. C. Rees gyda Mr. B. Brandreth (yn cael eu cyfarwyddo gan Mri, Lloyd Ceorge a George) dros yr Hawlyddes, a Mr. Cuthbert Smith (yn cael ei gyfarwyddo gan Mri. Carter, Vincent & Co.), dros y Cwmni. Mr. Rees wrth osod yr Achos i lawr a ddy- wedodd fod yr Hawlyddes yn weddw a chan- ddi ddau o blant. Gweithiai ei gwr fel labrwr yn Chwarel y Llechwedd, ac ar Chwefror yr 2il daeth adref o'r gwaith a dangosodd gledr ei law i'w wraig, yr hon a sylwodd fod twll bychan ynddi. Gweithiodd y ddau ddiwrnod wedyn, yn ystod y rhai bu iddo ddywedyd wrth ddyn weithiai yn ei ymyl fod careg yn ei law, a bu hwnw yn ceisio ei thynu a'i gyllell. Gweithiodd am dri diwrnod yr wythnos ddi- lynol, ac aeth ei law mor ddrwg fel yr oedd dan orfod aras adref. Tynwyd tair o gerrig o'i law (dangoswyd y cerryg yn y Llys), a gwan- ychodd fel y bn farw Ebrill 23 o Enyniad llym y Lwlenod. Bu dau Feddyg yn gweini arno yn ystod yr amser, a chafwyd eu tystiolaeth ar y Trengholiad pryd y dygwyd rheithfarn o Farwolaeth o Enyniad llym y Lwlenod." Deallai ef (Mr. Rees) mai yr amddiffj niad oedd na rhoddwyd rhybudd o'r Ddamwain na bu damwain i'r trangcedig yn y chwarel; yn y chwarel; ac nad oedd y farwolaeth trwy nac yn ganlyn- iad o'r ddamwain, Dadieuodd Mr. Rees ar y ddau bwynt' cyntaf trwy godl nifer fawr a Achosion benderfynwyd yn yr Uchel-Lys, a bu dadlu maith yn eu cylch rhwng y ddau Far- gyfreithiwr. Mary Williams, Tai'nyfoel a dystiodd ei bod yn weddw. Aeth ei gwr, Griffith Williams, i'w waith ddydd Iau, Chwefror 3, fel arferol, a phan ddaeth adref dangosodd ei law chwith iddi, a dywedodd fod careg wedi myned iddo yr oedd twll bychan at faint toll nodwydd hosanau i'w weled yn nghredr ei law, end nid allai hi weled dim mwy na rhywbeth du o dan y creea caled, Gweithiodd fanoefb, ond 1 cwynodd gan båen yn ei law y Sul. Daeth Dr. Richard Jones i'r Ty pan oedd yn pigo ei law a dywedodd ei gwr wrtho fod. careg wedi myned i'w law. Dodai bowitris ar ei law bob nos, a ba y Weinyddes yn gofalu am dano. Yr oedd y Meddvg yn gweini ami hi er cyn y Nadolig, a phan ar ei ymweliadau gwelai ei gwr, Dechreuodd weini arno yn mhen bythef- ar ol y ddamwain. Ni wnaeth ddim i'w law panwelodd hi gyntaf y Sul ar 61 y ddamwain, ond agorodd hi yn mhen y bythefnos, ac edrycbai ei law gyda'r Weinyddes, Daeth Dr. Thomas i weini ar ei gwr ddiwrnod y cwrt diweddaf. Tynodd ddwy gareg allan o'i law, ac yr oedd ei law wedi chwyddo a daeth lawer o grawn allan o'r briw ar ol ei agor. Gwelodd Mr. Robert Humphreys (Clerc yn y swyddfa) a rhoddodd dystysgrif feddygol iddo ar 01 i'r gareg gyntaf ddod allan, Ebrill 8. Enillai ei gwr 23/1 yr wytbnos, yr oedd yn llwyrym- wrthodwr ac yn mwynhau iechyd da ar hyd ei oes. Yr oeddynt yn briod er's 37 mlynedd. Mr. Rees a eglurodd mai wrth Doctor Jones y golygai yr Hawlyddes, Dr, Richard Jones ac wrth Doctor Thomas," y golygai Dr. Owen Thomas Jones, gan mai felly yr adwaenid ef i'w wahaniaeth oddiwrth Dr. R. Jones. Yr oeddynt fel pleidiau yn yr achos yn cytuno ar yr enillion ac mai £ 172 5s Oc fyddai swm yr iawn, os barnai y Llys iawn yn yr achos. Croesholwyd yr Hawlyddes gan Mr. Smith, Rhoddodd y Dystysgrif i Mr. Robert Humphreys y diwrnod y cafodd hi,—Estynwyd y Dystysgrif iddi. Ni wyddai a oedd yn iawn gan na fedrai ddarllen nac ysgrifenu. Ni wyddai mai Ebrill 12fed y bu Dr. Thomas yn gweini ar ei gwr gyntaf, ac mai ar Ebrill 14 y rhoddodd ei Dystysgrif i Mr. R. Humphreys, ond gwyddai iddo weled ei gwr Jawer gwaith cyn hyny. Gofynodd i Dr. Jones am dystysgrif yngbylch Haw ei gwr.ond ni ddywedodd ddim am afiech- yd arall oedd arno, a dywedodd Dr. Jones yr anfonai un wedi gweled y Clerc. Cafodd dyst- ysgrif gan Dr. Jones, ond ni wyddai beth oedd ynddi gan na fedrai ddarllen. Ni anfonwyd y dystysgrif bono i'r Swyddfa. Ni anfonodd hi ei mhab a'i mherch at Dr. Jones i ofyn am gael iawn, ond addawodd Dr. Jones wneyd un felly wedi iddo weled y Clerc. Gwelodd Dr. Jones ei gwr hyd o fewn pythefnos, mwy neu lai, i adeg ei farwolaeth, Ebrill 23. Yr oedd ei gwr yn cwyno gan ddiffvg treuliad, ac ni welodd hi ddim arall arno, ac ni sylwodd fod ei anadl yn fyr a'i goesau yn chwyddo yn mis Ionawr. Yr oedd yn hollol sicr na ofynodd hi i Dr. Jones ei weled cyn y ddamwain. Gwelodd rywbeth du yn y twll oedd yn ei law. Gweithiodd ddydd Llun a dydd Mawrth, bu adref dydd Mercher a dydd Iau, gweitbiodd dydd Gwener ond dim dydd Sadwrn. Derbyniodd glaf-dal am bum wythnos am na wyddent mai y garreg oedd yn rhwystr iddo weithio Daeth careg o'i law Mawrth 31, ac ni chafodd ddim claf- dalarolhyny, Ni dywedodd Dr. Jones ei fod yn gymwys i weitbio ran ei law, onj rhoddodd faneg iddo i'w rhoi am dani. Ni sylwcdd hi ar chwydd yn ei aelodau cyn y ddamwain, ac ni ddywedodd yn Ionawr y gallai ei gwr ddod adref yn farw os elai i'r chwarel, ond dywed- hyny ar ol y ddamwain. Yr oedd Dr. Jones yn gweini arni hi er cyn y Nadolig. William Griffith Williams, a ddywedodd ei fod yn fab i'r Hawlyddes. ac yn byw gartref. Dangosodd ei dad ei law iddo, ac yr oedd twll ynddi. Morris Jarret Morris, 1, Parry's Terrace a dystiodd ei fod yn gweithio vn y Llechwedd yn ymyl Griffith Williams, Dangosodd ei law iddo ar ol bod gartref yn metha gweithio, a cheisiodd yntau dynu yga>eg allan o honi. Labrwr oedd G. Williams, a byddai yn rhai o'i waith i wtblo y gwageni llwythog o llech- feini ar hyd y cledr-ffyrdd. Ni wyddai sut yr aeth y cerig i'w law, ac ni wyddai a allent fyned o'r meini y pwysai arnynt wrth wthio y wageni. Croesholwyd, Ni wyddai pa bryd y cafodd ddamwain, ond dangosodd ei law iddo. Ni ddywedodd ddim am ddamwain, ond bod careg yn ei law. Yr oedd yn ddyn eithaf cryf ei iechyd, ond ei fod yn myned yn hen. Dr. Owen Thomas Jones, a dystiodd iddo fod yn Gynorthwywr i Dr. Richard Jones i fvny hyd Ionawr 7, a'i fod yn awr yn cario busnes yn mlaen o'i eiddo ei bun. Gwelodd Griffith Williams gyntaf fel meddyg pan y gal wodd yn meddygdy Dr. R. Jones iidiwedd y fiwyddyn pan y cwynai gan ddiffyg treuliad. Gwelodd ef yn ei dy ei hun pan y gweinyddai ar ei wraig y 6ed neu'r 7ed o Ebrill. Gal- wodd ei wraig arno i ddod i'w olwg Ebrill 8, ac archwiliodd ef ond ni weinyddodd arno yn broffeswrol hyd Ebrill 12. Rhoddodd Dyst- ysgrif feddygol am dano Ebrill 12, wedi ei ddyddio Ebrill 8. Ar Ebrill 12, agorodd ei law ag arfau, a tbynodd ddwy gareg allan, ac yr oedd casgliad (Suppuration) mawr yn mhen pellaf yr archoll. Nid oedd dadl nad oedd Griffith Williams yn dyoddef oddiwrtb Enyniad Wirarhosoly Lwlenod. Effeithiodd yr archoll ar ei glefyd nes ei wneyd yn un llym. Gweinyddodd arno hyd ei farwolaeth. Adroddodd am yr achos o flaen y Trenghol- ydd heb fod ganddo deimlad at neb yn y mater, ac atebodd yn syml y cwestiynau roddid iddo. Achoswyd ei farwolaeth gan Enyniad llym y Lwlenod yn cael ei gyflymu gan effaith yr archoll ar ei law. Croesholwyd gan Mr Smith, Ni welodd G. Williams yn broffeswrol cyn Ebrill 12, a dy- wedodd ei dystysgrif ar yr 9fed am iddo wneyd archwiliad arno y pryd hwnw, ond dywedodd na. weinyddai arno heb iddynt hysbysu Dr. R. Jones o hyny gan nad ystyriai ei fod yn foesgar- wch meddygol iddo wneyd. Ni wyddai fod Dr R. Jones wedi gwrthcd rhcddi Tysysgrif am yr archoll ar y law fel achos gwaeledd G. Wil- liams. Gwelodd Williams ar yr 8fed a'r 12fed o Ebrill ac yr oedd cyflwr ei iechyd yn hollol yr un fath fel yr ymddangosai iddo ef, Yr oedd ef neu Dr R. J ones yn camgymeryd am gyflwr y Haw Ebrill 7 a'r 8 Gwahaniaethai yn hollol oddiwrth Dr R. Jones os dywedai fod Haw Ÿ jn wedi gwella ar EbriH 7, gan nad oedd felly. Gad Mr Rc?eg, ?r? oedd yn rhaid cael achos cynhyrSo! i droi Enyniad hirarhosol y Lwlenod (C?ro?n'c) yn Enyniad I!ym ?AcM? GwD?eth ei dystysgrif am gyflwr y dyn artihrili 8, er iddo ei hysgrifenn ar Ebrill 12, ac nis gailai fod yn wahacol heb fod yn gamaiweiniol ac ang- bywir. Byddai pob un o feddygon yr ardal yn dyddio y Tystysgrifau o'r adeg y gwyddent fod y dyn wedi ei anailuogi i ddilyn ei orchwyl er yn ei hysgrjfenu yn mhen amryw ddyddiau yn ddiweddaracb, Gallai dyn fod wedi cael damwain ddechreu yr wythnos, ond ni ddeuid hwyrach am y dystysgrif hyd ddiwedd yr wyth- nos, a byddai dyddiad y ddamwain arni, ac nid dyddiad arall i gamarwain. Dr. Parry, Caernarfon.adystiodd iddo glyw- ed darllaniad tystysgrifau Dr. 0. T. Jones a Dr R. Jones fod Griffith Williams wedi marw o acuta Bright's Disease. Os oedd y clefyd yn chronic o flaen y ddamwain gallai y cerig oedd yn iiaw y dyn ei ladd. Ei farn bendant ef oedd mai achos y farwolaeth oedd yr hyn a ddywedai y ddau feddyg, a bod hyny wedi di- gwydd trwy y gwenwyniad o'r archoll. Dr. Walter E. Williams, Porthmadog,a ddy- wedodd nad oedd amheuaeth yn ol y tystiol- aethau fod G. Williams yn dyoddef oddiwrth chronic Bright,s Disease, a bod y casgliad yn yr archoll ar ei law wedi gwenwyno y cyf- ansoddiad a phrysuro y farwolaeth. Mewn amddiffyniad dadleuodd Mr. Smith nad oedd rhybudd ysgrifenedig wedi ei roddi yn ol fel y gofynai y gyfraith nid oedd prawf i ddamwain gymeryd lie o gwbl gan i'r dyn dderbyn Claf-dal fel un yn dioddef dan afiech- yd ac nid canlyniad yr archoll ar y llaw oedd y farwolaeth, ond canlyniad ei afiechyd hir- barhaol. Mr. Rees: Nid oedd y dyn yn edrych ar y peth yn ddigon difrifol i anfon rhybudd ysgrif- enedig. Y Barnwr Nid oes prawf o fy mlaen sut yr aeth y cerrig i ddwylaw y dyn, Dylesid cael dyddiad am y peth ni chwynodd am yn agos i ddeufis. Mr. Rees Anfonodd Dystysgrif y Meddyg. Nid oedd wedi meddwl fod eisiau rhoddi rhybudd am y credai y deuai yn well. Edrych ar y peth yn rhy syml ar y dechreu. i feddwl am rhybudd ffurfiol. Y Barnwr a ddywedodd ei fod wedi rhoddi ystyriaeth fanwl i'r achos,4 ac mid oedd yn meddwl fod angen am ei ddadlu yn mhellach. Yr oedd yn amlwg fod Griffith Williams yn gweithio yn chwarel y Diffynyddion, ac iddo ddangos fod carreg yn ei law, ond nid oedd rhith o brawf sut yr aeth iddi. Nid oedd tyst- iolaeth Morris yn werth dim ni wyddai pa un ai yn y gwaith ai allan o'r gwaith yr aeth i law y dyn. Nid yw ef felly i'w gyfiawnhau i farnu i'r peth ddigwydd yn y gwaith. Am y rhybudd dylai y gweithiwr ofalu am ei roddi pa mor ddibwys bynag y byddo yn ymddangos ar y dechreu, gan y rhoddai hyny fantais lawn i'r ddwy ochr i wneyd ymchwilad a bod yn barod od byddai galwad am hyny. Drwg ganddo ei fod yn gorfod dyfarnu yn erbyn y weddw ar y pwynt hwnw hefyd nid oedd y peth yn glir o amheuaeth yn meddwl y dyn ei hun ar y pryd gan na wnaeth gwyn na gofyn iawn o gwbi, er iddo fod adref o Chwefror 4 hyd Ebrill 23 ac eithrio pum niwrnod. Ar y trydydd pwynt, nid oedd yn sicr a oedd yr Hawlyddes yn cael ei chau allan o hawl i iawn; ond yr oedd y pwyntiaueraill yn derfynol. Dedfiyd i'r Diffynyddion.—Mr, Smith, "Nid ydym yn gofyn am gostau yn erbyn y weddw." —Y Barnwr, Nid oeddwn yn meddol roddi costau i chwi. Dedfryd i'r Diffynyddion, dim costau."

Llys Manddyledion Porthmadoc. Dydd Mercher, o flaen ei Anrhydedd y Barnwr William Evans. Archeb Weinyddladol. Evan T. Hughes, Glyn Street, Borthygest, a wnaeth gais am Archeb Weinyddiadol. Yr oedd swm ei dyledion yn £ 45, a chynygiai dalu 12/- y bunt yn ol 10/■■ yn y mis.—Caniatawyd y cais. Cadw Plentyn. Yr oedd David Williams, Llytbyrdy Croesor, ar ol vn talu dan gytundeb at gadw ei blentyn o Hannah Srrith.-Dywedodd Mr. W. George, fod Mri. R. O. Jones a Davies, cyfreithwyr Williams, wedi anfon amddiffyniad i fewn, ac wedi dyweyd fod y cytundebwedi efwneyd trwy foddion twyllodrus. Ond tynwyd y groes-wys yn ol a'r amddiffyniad hefyd, a gofynodd am ddyfarniad a'r costau,—Archeb am y swm a hawlid a'r costau, lawn i Welthiwr. j Hawliodd Evan Davies, Church Place, Pen- rhyndeudraeth, 7s 4c yn yr wythnos gan Gwmni Chwarel Lechi y Pare.—Mr T. E. Morris (wedi ei gyfarwyddo gan Mr. J. Jones- Morris) oedd dros Davies, a Mr Proctor (wedi ei gyfarwyddo gan Mr Gunter) dros y Diffyn- wyr.—Collodd Davies ei goes mewn canlyniad i ddamwain a gawsai yn y chwarel. Caniata- wyd lis 2c yn yr wythnos iddo o Ebrill 1906, hyd Ionawr 1908, pryd y cafwyd allan fod Davies yn enill cyflog yn Ngwaith Powder Penrhyndeudraeth. Amrywiai y cyflog o ychydig sylltau i 15s yn yr wythnos.-Yr oedd y Diffynwyr yn barod i roddi iddo 3s 4c.-—Bu dadleu a chroes-ddadleu ac yn y diwedd can- iatawyd 5s. Eto. Yr oedd Llys Manddyledion Pont y Pridd wedi dyfarnu iawn o £50 i Philip O. Evans, Glaslyn Street, Porthmadoc, am ei fab, John, yr hwn a laddwyd yn ddamweiniol mewn glofa ond dywedodd y Barnwr Bryn Roberts fod i'r mater ddyfod gerbron y llys hwn, Hefyd, gorchymynwyd talu 25/- am yr archeb i dalu yr arian.-Apeliodd Mr. George yn erbyn hyn, a gofynodd ar fod i'r arian gael eu talu yn llawm, yr hyn a ganiatawyd. Helynt Defaid. Yr oedd Hugh Jones, Llwyn Ithel, Llan- bedr, wedi cael gwys am na thalai efe i Salmon Jones, Maes yr Aelfor, Harlech, /18 ]2s am ddefaid ond ni ddaeth y gwysiwr i'r Llys —Tystiodd Hugh Jones ei fod ef wedi talu £ 15 10s a £ 3 2s.-Dedfryd i'r Diffynydd. Cynghaws yn erbyn Ysgutorion. Gwysiwyd Evan Richards a Robert Jones, Penrhyndeudraeth, Ysgutorion y diweddar Gadben O. D. Roberts, Penrhyndeudraeth gan Elizabeth Roberts, Pwllheli, am na thalent iddi hi 40p dyJedus oddidan ewyllys yr ymad- awedig. Gadawodd Roberts 40p yr un i bed- war, a hawliai Bwrdd y Gwarcheidwaid lOOp am gadw gwraig Roberts tra yr oedd efe yn Ninbych.—Mr W. George oedd dros yr Ysgut- orion, a Mr G. C. Rees (wedi ei gyfarwyddo gan Mr T. Roberts) dros Fwrdd y Gwarcheid- waid..—DyfarnWyd 35p i'r Gwarcheidwaid, lOp yr un i'r perthynasau (4), 4s yn yr wythnos at gadw Mr Roberts, a'r gweddill i Gapel y Wesleyaid, Penrhyn, os byddai gweddill. A /'to.. A.A.AA.AA.A.A..AAA.AA.AJ

Cyngor Q wast raff us Meirion. -1 Y mae Cyngor Sirol Meirion wedi hen enwogi ei hun am wsstraffu arian y trethdal- wyr, ac nid oes ganddynt le i gwyno am lym- der y beirmadu sydd arnynt. Yn Mwrdd Undeb Dolgellau ddydd Sadwrn, darlienodd y Clerc lythyr oddiwrth Fwrdd Gwarcheidwaid Machynlleth yn galw sylw at gostau y Cyngor Sir, yn enwedig gydag addysg, ac edailadu ysgolion. Siaradodd Mr M. G. Williams yn erbyn y dull presenol o wario arian, Yr oedd 3,000p wedi ei wario am Ysgol Llanbedr. Credai y gellid codi ysgol yno am 900p. Deall- ai hefyd fod 900p wedi ei dalu am ysgol yn Ganllwyd. Dywedodd Mr John Evans, Aber- maw, maiar yr ardalodd oedd y bai yn galw arff ysgoldai. Mr Morris Jones nid oedd yr ardalwyr yn galw am ddod a Bricks o Man- chester i Drawsfvnydd-y lie goreu yn y wlad am gerig. Y mae yno GapeS ysblenydd wedi ei godi am l,800p, He i ddal 600 o drigolion. Y mae'r pwyligor wedi talu 3,000 am ysgoldy yno—lie i 150. A yw hyn yn i h^olaidd ? Pas- iwyd i adael y mater ar hyn, hyd nes y dewisai rhywun ei goci eto. Darllenwyd llythyrocdi- wrth Fwrdd Llywodraeth Leol yn cydnabod derbyniad penderfyniad yn erbyn llunio mesur i wneyd ymaith a'r byrddau. Dywedodd Mr J. Evans, Abermaw, pe buasai ef yn y bwrdd di- weddaf y buasai ef wedi'pleidleisio yn erbyn y penderfyniad. Credai mai bendith fawr fuasai gwneyd ymaith a'r Lwrdd, a rhoddi y gwaith i eraill (chwerthin). Dywedai Mr James Lewis y buasid yn ei roddi yn nwylaw rhai diofal iawn yn nghylch gwario ariaa. Nid yw y drafod- aeth uchod ond un o ganol lluaws o engreifft- iau ellir nodi. Y mae yn hen bryd i'r Cyngor- wyr feddwl am gynilo, yn neillduol yn ngwyneb amgylchiadau gwasgedig y trethdal- wyr.

LLANBEDR, MEIRIONYDD. I Dymuna Richard Griffith, Llanbedr, wneyd yn hysbys i Amaethwyr, Garddwyr, ac eraill yn y dosbarth yma ei fod wedi cael Stoc o Hadau Gwair, Clover, a phob math o Hadau Gerddi at y tymor hwn, a'i fod yn eu gwerthu am brisiau rhesymol iawn.—ADVT.

I O'R PEDWAR CWR. i I Mae ewyllys y diweddar Mr. John Parry,, Bala, wedi ei phrofi, a chyfrifir yr eiddo ya wertb Z13,302. Penodwyd y Parch. D. Mial) Edwards, M.A. yn athraw duwinyddiaeth ac athroniaeth yn Ngholeg yr Annibynwyr, Aberhonddu, fel oly11- ydd y Parch. T. Rees, M.A,,prifathrawnewydd Coleg Bala-Bangor. Diau y cofia ein darllen- wyr am Mr. Edwards pan yn gofalu am egl wyS Salem, Rhiwbryfdir. Yr oedd yn uchel iawfl ei barch yn ein plith, a chydlawenhawn yn ei benodiad i'r swydd bwysig y'i dyrchafwyd iddi. Boed iddo hir oes i lenwi y Gadaif gydag anrhydedd a doetbineb. Yr oedd tri yn ymgeisio am y swydd 0 Oruchwyliwr Tir i Sir Gaernarfon o dan Ddeddf Man dyddynod, &c, Penodwyd Mri, Ellis H. Jones, Lerpwl. Mab ydyw Mr. Jones i Mr. Evan Jones, Dolydd, Groes* 19n. Bu farw Mr. John Llewelyn Jones (Llew o't Wern), ddydd Llun, yn Aberystwyth, yn 74 oed. Brodor o Gwyddelwern ydoedd, a threuliodd ran o'i oes yn Lerpwl, Cipiai wobrwyon lawer yn yr Eisieddfodau gynhelid flwyddi yn ol, a chyfansoddodd lawer o fardd- oniaeth, yn enwedig baledi y rhai a ddatgenid yn bur gyffredin. Yn Aberystwyth y preS- wyliai er's tua deng mlynedd. Dydd Mawrth yr oedd y Parch. T. TalwyB Phillips, B,D., Bala, yn dathlu chwarter canrifi ei weinidogaeth yn y Bala. Glynodd wrth el eglwys gyda sel mawr er lluosoced y galwadall gafodd i newid maes ei lafur. Y ae yr ael- odau wedi penderfynu codi £ 25 fiwyddyn Yll- ei gyflog fel arwydd o'u gwerthfawrogiad o'i wasanaeth. Boreu Mercher, bu farw y Parch. Robert Curry, gweinidog gyda'r Wesleyaid, Rhyl- Brodor o Amlwch ydoedd, a brawd iddo yw y Parch. Hugh Curry (W)-. Cafodd gladdedig, aeth barchus ddydd Sadwrn, pryd y gofelio am y gwasanaeth gan y Parch, T. O. Jones (Tryfan). Yr oedd yn ddyn unplyg a chyfcill" gar, a meddai le parchus yn mysg gweinidog- ion ei enwad. Tri oedd yn ymgeisio am le yr Athraw W, B. Stevenson, M.A., B.D., Glasgow, fel Ath- raw Hebreig yn Ngoleg y Bala. Dewiswyd y Parch. W. Porter, M.A., D.Litt., yr hwn oedd yn y swydd pan rhoddodd yr Athraw Steven- son y lie i fyny. Deallwn fod y penodiad yn un cymeradwy gan bawb cysylltiol a'r Coleg. Yn hwyr nos Wener, bu farw Mr. John Burke, Tremadoc. yn 105 miwydd oed. ac yr oedd yn un o'r milwyr ymladdai yn y Crimea. Gwyddel ydoedd o ran cenedi, a daeth i fyw 1 Dremadoc tua haner can' mlynedd yn ol. y mae ei briod yn 95 mlwydd oed. Llosgwyd Ena, geneth ddwyflwydd a haner oed Mr. C. Freeman o'r Pier Orchestra, Llan- dudno, i farwolaeth ddydd Gwener. Gadawyd hi yn y gegin gan ei mham tra yr elai i g/rchtt rhywbeth o'r Hofft. Pan ddychwelodd yr oedd dillad y fechan yn fflamio. Llwyddwyd ddiffodd y tan, ond bu farw yn mhen ychydig oriau. Cael gafael ar fatcbes a wnaeth. a tbaniodd hwy gyda'r canlyniad a nodwyd. Cafodd Thomas Owen, o Llandudno JunctioO ei ddirwyo ddydd Llun yn Nghonwy i ddwy bunt a'r costau, am arfer iaith sarhaus at gyd- deithiwr yn y tren rhwng Llandudno a'r Junction. Dywedai wrth y dyn mai nid efe oedd tad y plentyn oedd ganddo, a heriai ef i'w gloi i fyny na dim arall gan maiar y Giedr- ffordd yr oedd. Nos Sadwrn, aeth llangc 19 oed o'r enw Samuel Howell Williams, i shop pawnbroksr yn Wyddgrug, a chynygiodd lawdryll ar wertb Ni ddywedodd ei fod yn llwythog, a chafodd y shopwr ddianfa wrth ei brofi gan i'r ergydioO danio. Gwysiwyd y llangc o flaen yr ynadon. a'i esgus o fod yn cario arfau tan heb drwydd- ed oedd iddo glywed am y "Terriers" Dir- wywyd ef, a'r dyn werthodd y dryll iddo. Yn gynar boreu Llun bu farw y Parch G. Richards, Gweinidog yr Anibynwyr yn Llanarmon-yn-Ial. Bu yn gofalu am eglwysiy cylch hwnw am 25 mlynedd, ac yr oedd y11 uchel ei barch yn y wlad. Y mae Edward Payson Weston, 71 oed, wedi gwneyd enw pellach iddo ei bun leI cerdd^r. Enillodd wobr Arglwydd A sbley haner canrii yn ol am gerdded. DisgwyJir ef i California yn gynar mis nesaf wedi cerdded ar drawo cyfandir America mewn can' niwrnod, nell gifartaledd o 44 milltir yn y dydd. Cerddod un niwrnod 94 milltir, ac i wneyd hyny yr oedo yn rhaid iddo roddi 219,000 o gamrau bob 24 awr. Gwysiwyd cynifer a thri a'r hugaio berchenogion cwn o flaen y Faingc yn Bolton ddydd Mawrth, am beidio codi trwydcedau. a dirwywyd hwy oil ond gweddw dyn dail. Nl. oedd hi wedi codi trwydded. ac nid oedd yn hoffi dinystrio y ci am mai ef a arweiniai ei gwr dall o fan i fan. Caniatawyd iddo arnsef i ystyried beth a wnai a'r ci. Y mae Mr. Steadman, A S,, wedi rhodd* rhybudd o'i fwriad i gynyg Mesur i ddarparn addysg grefftol, gwaith a chynhaliaeth l't deillion allan o'r cyllid ymerodrol. Y mae Heddlys Sirol Manceinion wedt rhoddi cyfarwyddyd i'r Heddlu i fyned a pholJ dyn meddw adref pan fydd hyny yn bosibl yO bytrach na'u cloi i fyny, a golygant hyny Yl fwy trugarog na defnyddio yr hen ddull. Yn Heddlys Manceinion, ddydd VSwrth. cyhuddwyd dyn o ymosod ar un o'r Freddgeid- waid. Gwadai y dyn, a dywedodd na bu yn agos i'r lie; ond atebodd yr Ynad ef, cyn el anfon i garcbar am dri mis, ClywalS chwedlau am gysgodion yn gwneyd llawer0 bethau, ond ni chlywais erioed o'r blaen aJIl danynt yn cicio Heddgeidwad." Addawodd Arglwydd Harlech yn Wrecsso y Llungwyn y caffai pobl y lie am! wle.d a difvrion yn Mharc Brogyntyn os dychwehd  i Anrhydeddus Ormsby Gore dros Fwrdeis?re?** Sir Ddinbych. Gwybr dda, onide ?

,'W'v V v Cashier mewn Helbul. v I Yn y Guildhall, ddydd Llun, cyhuddwyd John Jay Williams, Cashier, offugio cheque am f 700 ar yr Union of London and Smith's Bank, gyda'r bwriad o dwyllo. Yr oedd cyhuddiadau eraill yn nglyn a 44 o cheques eraill, yn gwneyd cyfanswm o £ 292,000. Dywedid fod y carcharor yn perchenogi Glofa o'i eiddo ei hun yn y Deheudir yr hwn a bwrcasodd (meddid) ag arian pertbynol i Mri. Raphael Tuck. Sons & Co. Dywedodd swyddog o Parr's Bank, lle'r oedd gan Will- iams gyfrif, ei fod wedi siarad am lofa oedd ganddo yn ymyl Abertawe. Dywedodd iddo wario J35,000 ar y lie, ac fod yn awr yn werth £ 60,000. Cadwodd Williams ei amddiffyniad a cbaniatawyd i'r £ 38 gafwyd ar ei berson gael eu cyflwyno drosodd i'w wraig.