Y Rhedegydd

NODIADAU WYTHNOSOL Pwyllgor Tyddynod Meirion. Cof gan ein darllenwyr ddarfod i ni eisoes alw sylw ataryw weithiau at arafwch symudiadau y pwyllgor yma, ac os oedd rhywun yn tybied ein bod yn cwyno yn ddiachos, rhaid fod yr hyn gymerodd le yn nghyfarfod Cyngor Sirol Meirion, yr wythnos ddiweddaf wedi ei argyhoeddi o'r gwrthwyneb. Yn y cyfarfod hwnw,cyflwynodd Pwyll- gor Tyddynod adroddiad maith yn cyn- wys rhai ffigyrau a llawer iawn o enwau, a hawdd y gallasai un anghyf- arwydd dybied ei fod wedi gwneyd gwaith mawr iawn a phwysig. Ond pan y gwasgwyd arno trwy ofyn cwest iynau a'u dyben i gael allan y gwir, yr holl wir, a dim ond y gwir," llwydd- wyd trwy dipyn o drafferth i ddwyn i'r amlwg y ffaith nad yw y pwyllgor, er ei fod wedi cyfarfod lawer gwaith a threulio llawer o amser, a gwneyd llawer o bethau, a chyflwyno llawer o adroddiadau, ond yn awr ar ddechreu gwneyd y gwaith a roddwyd iddo i'w wneyd. Gan ei fod wedi cymeryd cymaint o amser i ddechreu, ychydig obaith sydd genym y bydd iddo ei orphen byth. Ystyried ein darllenwyr y ffeithiau a ganlyn :r— (1). Daeth Deddf Tyddynod i rym flwyddyn a haner yn ol (2), dewiswyd y pwyllgor i'w gweinyddu yn ddiymdroi gan y Cyngor Sirol yr hwn a ddirprwyodd i'r pwyllgor ei awdurdod llawn i'w gwein- yddu (3), gwnaeth naw a-deugain (beth bynag am fwy) gais bob un am dyddyn ac (4) nid oes cynifer ag un o honynt wedi cael yr hyn a geisiodd. Bu raid i gadeirydd y pwyllgor addef nad oes cymaint a modfedd ysgwar o dir wedi ei sicrhau dan y ddeddf ragorol hon. Pan y'i beiwyd o herwydd fod pethau fel hyn, rhyngodd bodd i rai o aelodau y pwyllgor ddywedyd eti bod yn cymeryd hyny fel ymosodiad arnynt hwy yn bersonol, ac y mae yn rhaid i ni ddywedyd nad ydym yn hoffi y ffordd hono i geisio troi min beirniadaeth deg I a moesgar. Nid oes a wnelom ni a'r {personau unigol sydd yn cyfansoddi Pwyllgor Tyddynod Meirion, ond a'r I pwyllgor fel y cyfryw, ac y mae yr hyn a gymerodd le yn nghyfarfod y Cyngor I Sirol, wythnos i ddydd Mercher( di- weddaf, yn ein gorfodi i gredu,-ac am ein bod yn credu yr ydym yn dywedyd ¡ -na wybuom erioed am bwyllgor mor hollol ddiymadferth ac amddifad o ad- noddau. Yn. awr, wedi cymaint o amser,, y mae wedi cyfarwyddo ei or- I uchwyliaeth (swyddog y telir iddo £ 100 y flwyddyn) i gasglu gwybodaeth sydd yn angenrheidiol i alluogi y pwyllgor i 'f gymeryd camrau tuag at sicrhau tir trwy orfodaeth. Er hyn i gyd, mae y Cyngor Sirol (ag eithrio pedwar o'r ael- odau) yn cael ei foddloni yn a chan y pwyllgor, oblegid pedwar yn unig a god- asant eu dwylaw dros gynygiad a wnaed i ddatgan anfoddlonrwydd. Trwy ddy- > ) wedyd nad ydynt yn anfoddlon mae bron yr oil o aelodau'r Cyngor wedi gwneyd eu hunain yn gyfranogion o gyfrifoldeb Pwyllgor Tyddynod am fod pethau fel y maent ar hyn o bryd. A bwrw fod y pwyllgor yn gwneyd ei waith gyda'r cyflymdra mwy-tf sydd yn bosibl o hyn allan, aiff amser hir iawn heibio- cyn y caiff neb dyddyn yn Meirion, oblegid rhaid fydd rhoddi y rhybudd arferol i'r sawl sydd yn dal tir cyn y gellir ei gymeryd oddiarno. Daliai cadeirydd y pwyllgor ei fod wedi cyfarfod ag ànhawsderau mwy nag un- rhyw Bwyllgor Tyddynod arall yn y deyrnas, a bod yn Meirionydd fwy o ffermydd bychain nag sydd yn yr un Sir arall yn y deyrnas. Dichon fod hyn yn ffaith, ond, os ydyw, yr hyn a wna ydyw chwanegu at yr anhawsder i gael llawer o dyddynod. Yn sicr, y mae cyn hawdded cael ychydig yn y sir tion ag ydyw cael llawer mewn sitoedd traill. Lie mae ewyllys y mae ffordd," yt ol rhyw hen air. A raid i ni gredu nd oes gan y pwyllgor fel y cyfryw ewyllys i weinyddu y gyfraith ragorol hon ? OS oes ganddo ewyllys rhaid ei fod ya hynod anghymwys ac analluog, ac mewn gallu y mae yn ddiffygiol, ac nid mewn ewyllys, ciliad oddiar y ffordd fel y galler rhoddi y gwaith i bwyllgor & chanddo ewyllys a gallu hefyd.

Ymfydrwydd a Gwallsofrwydd. Y dyddiau hyn cynhelir (yn y brif ddinas) gynhaaiedd o gynrychiolwyr i y Wasg Newyddiadurol trwy yr ymher- odraeth Brydeinig. Dewiswyd Arg- lwydd Rosebery i draddodi'r briffaraetb yn y cyfarfod cyntaf, a buasai yn an- mhosibl gael ei gymhwysach i'r gwaith. Er's rhai blynyddoedd bellach, unwaith yn y pedwar amser y mae Arglwydd Rosebery yn anerch cyfarfod cyhoedduS ac y mae hyny ynddo ei hun yn enill sylw neillduol i bob traethiad o'r eiddo. Heblaw hyny, nid oes a gystedlir aglef mewn gallu i wneyd araeth o fath neill- duol ar achlysuron nodedig. Rhagora mewn gallu i wneyd yr hyn a eilw y Saeson yn "oration." Cafwyc1 ganddo ddydd Sadwrn araeth wych dros bert. Traethodd feddyliau teilwng- rhai 0 honynt yn feddyliau uchel iawn-mewn geiriau dewisol wedi eu trefnu mewfl brawddegau cymesur a lluniaidd; Ek phair ei darllen i'n gofid adnewyddu am ei fod wedi cilio o'r cylch pwysig y btl ynddo un amser ac y dylai fod yndda yn awr. Ond yr ydym wedi crwydro, ag un peth yn unig o'r pethau lawer a ddyWedodd y mae a wnelom yn awr. Cyfeiriodd at y parotoadau i ryfel a wneir yn ein gwlad ni ac yn mhrif wledydd y cyfandir, a rhoddodd bwyE; lais ar y ffaith fod hyn yn myn'd ymlaen pan nad oes dim sydd yn debyg i achos nac aehlysur i ryfel yn y golwg- Er nad oes mater y gellir ei enwi fel mater ag y mae yn rhesymol i anghyt- undeb godi yn ei gylcb, mae'r galluoedtf mawrion (ebe Arglwydd Rosebery) yn brysur yn ymbarotoi fel pe ar gyfer rhytf Armagedon ofnadwy, ac yn gwneyd parotoadau felly ar draul chwanegu yn barhaus at y baich trwm sydd eisoeS bron a llethu llawer o'r rhai sydd yo. gorfod ei ddwyn. Ebai, I I Byddaf weith- iau yn dyfalu beth fydd diwedd hyn oil -pa un a ydyw Ewrob eisoes wedi dechreu dychwelyd i gyflyr barbaraidd. ai ynte a fydd i'r parotoadau hyn i ryfe! ddwyn o amgylch gyflafan ddychrynllyd a hair i weithwyr y byd (0'1' hyn ileiaf) ddywedyd, Ni fynwn ddim o'r ynfyfc rwydd a'r gwallgofrwydd yma sydd yn ein malu yn llwch." Eiddom ni, wrth reswm, ydyw y llythyrenau Italaidd, ac yr ydym wedi eu defnyddio er mWyn galw sylw neillduol at y geiriau tea aW" grymiadol. Ynddynt cydnebydd Arg- lwydd Rosebery fod y gallu i beri ryfel- oedd beidio gan weithwyr y gwledyddj ac awgryma yn ddigon eglur ei fod yn lled-ddisgwyl yr arferant y gallu hwnw cyn bo hir. Gobeithiwn y rhoddant i'r geiriau hyn a hir gofir, ac a ddifynir yll fynych yn y dyfodol, yr ystyriaeth ddifJ rifol a haeddant. Gweithwyr sydd yn colli mwyaf ac yn dioddef mwyaf trwy ryfeloedd, a da yw fod ganddynt ygalW os mynant ei arfer i wneyd rhyfel ya beth anmhosibl. Ni ellir rhyfela heb- ddynt; rhaid wrthynt hwy i fod yn ymborth i bylor," felly hwy yn y pell draw sydd yn gyfrifol am yr hyn a gyf' rifir gan Arglwydd Rosebery yn ynfyd" rwydd a gwallgofrwydd sydd yn eu maltl yn llwch." Yr ydym yn diolch iddo am y geiriau hyn.

I I Ein Bara .Baunyddioh fi mae pris blavvcl Y dyddiau hyn, pah mae pris blawa yn codi, a rhai gwleidyddwyr yn ceisio perswadio'r bob! mai buddiol fyddai goS- od toll ar bob yd a gludir o wledydd er- aill i'n gwlad ni, y mae yn ddigon nat- uriol i ni edrych i ba fesur yn ydym yn ddibynu ar wledydd eraill am yd, a pba wledydd ydynt, Y flwyddyn ddiweddaf daeth i pi dros y mor y swm anfertb 0 dair miliwn o dunelli o wenith, a daeth bron yr oil ohono o dair o wledydd. 0 Canada saith gan mil o dunelli; or Unol Dalaethau daeth ychydig drdg filiwn a chwarter o dunelli: a daeth 0 Weriniaeth Archentaidd dros filiwn a haner o dunelli-mwy o gryn dipyn Dag o'r Unol Dalaethau. Mae'r Werinialt"