Y Rhedegydd

esur DadgysySStaacJ. 11, (JJ ,r diwedd mae'r dydd y dygir mesur i t adgysyIltu Eglwys Loegr yn Nghymru 1 fewn D y ,r CyHredin wedi ei benodi, ac wedi el hysbysu gan y Pnfweimdog. Yr 21ain 0'r 'n's hwn ydyw. Cofir mai yn nwylaw ??' Asquith vr oedd y mesur a ddygwyd ?)-n)'?ynl895. Ychydi?amse! yn ol dy- ?octd ei fod wedi dywedyd wrth aelodau Vfringylch ei fod yn chw?nych yfint 0 lywio'r mesur hwn eto drwy rffre in. Dengys hyn fod y cwest- ar Zn ??? ??" at ei galon. Gellir dibynu  r, Lloyd George a Syr Samuel T. 6\ ? ro i iddo gymorth o'r fath effeith- 'o!?"?'t hwy ill dau yn adnabod C???? ? ac yn deall ei theimladau yn 'hollol. 'Nid > unig buent, ond y rn?nt yn parhau ;d Anghydffurfwyr cryfion a seiog, ac yr Yd?,r, yn da! ar y cyfle i ddywedyd eu bod ill d 1 cael bob un yn ei g?pel (Cy-- ] reiM yn ^unda'n yn gyson iawn. Ni farn- odd ? LIywodraeth aros i gael adroddiad y ?d?' P''wyaeth Eglwysig cyn paratoi y mesur q', "?yn gerbion y senedd, ac y mae hyny y? dangoS na ?y??r y r adroddiad hwnw yn Werth Gydagolwgar ddarpariadau y rneSUr ni ddywedwn ddim, oblegid ni f ydI' ?" ?dim ond dyfalu. Yr ydym yn ?ed ?§'ynoeddedig y bydd ar y cyfan yn r:Jargyhoeddedig y bydd ar y cyfan yn fed dhaol, ?? "'? y?''? yn ddlgon ffol i ?dd .?'y bydd pobpeth ynddo fel y dymun- e Iddo fod. 0'r ?augbyddai yn Hawcr ?'e" 8eny«i wneyd yn well na chyfiawn a'r ? genym wneyd yn well na ehytiawn a'r Ecr] s SdyJJedig, na gwneyd yr anghyfi iawjr Heiaf a hi. Rhaid i ni fod yn ???n, mynem fod yn haelfrydig.

y ?a.?tsu'!). ""? A, d ae '? eisoes yn anog Ty'r Argiwyddi i aRu allan Fesur Arianol y Mywodraeth ??,?'?yyw, y GyHtdeb—onl fydd yn hollol gymeradwy ganddynt, ac y mae yn mhlith yWr n rSvy<jdi lawer yn ddigon Re! i wneyd }?? f chalon ysgafn. Rhaid cyfrif larH E'rb?, ?yn wr pwysig, dybygwn oblegid ef I) ddhal swydd y Post-feiatr Cyffredmol yn HPY,, einyddiafc'th Mr. Balfour. Gellir casglu Odd"4"tll araeth o r eiddo a draddododd yn Spn,?P?t dydd Sadwrn ei fod ef yn ddigon o .'?"? ?'y? d/na'r unig ystyr ellir r0^11 geifiau a ddywedodd. Ar y Haw 1 all, dywedodd 1?''? Harrowby yn erbyn WIleyd felly mewn araeth a draddododd yn 'tailor yr un diwrnod. O'n rhan ni, nid ydvm ? ??.? fod genym y gwrthwynebiad y,rarglw?ddlwneydyffolinebyma °bleo5-"H trwy wneyd fd!y cyrhaeddai y c? Tbes,bv!1 0 berthynas Ty'r Arglwyddi a aTb'< —? y?edm bwynt a osodai angenrhaid ar vi W benderfynu yn ddiymdroi ac ??\va?) am ?y?- Ac yr ydym yn hyderus iauv-n na chaniata'r wlad byth i wyr nad ydynt- etholedig ganddi nac yn gynrych- !o!??"??dtgganddinac yn gynrych- 'Olwyr iddi awdurdod i reoli a threfnu ei

FthYbudd, i Ymadael. 1\/L 4TU: d tor Grayson o bawb sydd wedi ?Wnf? mwyaf o niwed i achos Sosialaeth. Pe buasai -wedi ymdynghedu i greu rhag- ?rn yn ei herbyn ac i'w gwneyd yn gyff ?g ni allasai wneyd hyny yn fwy effeith- "I' n?J ^?ae wedi gwneyd. Y maegan dd0 "??? iawn yn wir am dano e> hu" a tbafod rhugl dros ben, ond nis gwyr pa fath beth ydvw doethineb. Arnlh:i eiriau wrth ei ewyilys, a thractha ffolineb heb fesur. Gellir bwrw fod etholwyr Colne Valley, y rhai a'i hanfonasant i Dy'r Cyff- redin wedi dyfod i weled ac i deimlo hyn, ac y maent wedi rhoddi iddo, fel yr ymddengys i ni, rybudd i ymadael. Yn etholiadau'r Cynghorau Dosbarth gymerodd le yn ei etholaeth ) chydig ddyddiau yn of, gorchfyg- wyd yr ymgeiswyr Sosialaidd yn Uu mawr. Buasai Mr. Grayson yno yn pleidio ymgeis- iaeth llawer o honynt, a hyny hwyrach sydd yn cyfrif am eu gorchfygiad. Fel y Ilwyddo Sosialaeth y mae yn rhaid iddi wrih ddynion deallus a doeth i'w hegluro a'i hamddiffyn, ac nid dyn fellv, ond dyn cegrwth a ffol iawn yw Mr. Victor Grayson. Efe yw yr unig un sydd heb wybod hyny. Pan y bwrir ef allan o'r senedd gan y rhai a'i han- fonasant iddi, dichon y caiff ei argyhoeddi o'i ffolineb mawr.

Y Tis-wyr. Er nad yw pawb yn cIosio at yrenw uchod fel enw bob dydd ar y Fyddin Diriogaethol, yr ydym yn mentro ei ddefnyddio eto, er mwyn y rhai sydd yn arfer dewis y Jlwybr byrraf i bobman. Gwelir oddiwrth hysbysiad mewn colofn arall fod cyfarfod mawr i fod yn y dref hon yn fuan, i'r diben, mae'n sicr, o geisio enyn dyddordeb yn y mater, ac anog ein pobl ieuainc i ymrestru. Oddiwrth ad- roddiad a gyhoeddir yr wythnos hon gAvelir fod Cyfarfod Chwarterol Annibynwvr Meir- ion wedi pasio penderfyniad cryf ar bwnc y Llynges a'r Ffddin, yr hwn y mae yn rhaid ei barchu fel ffrwyth barn ac argyhoeddiad corph cryf o ddynion da a deallus. Er ein bod ninau yn mhell oddiwrth gymeradwyo dysgu rhyfel, ac yn mhlith y rhai sydd yn gofidio am y don o yspryd milwrol sydd yn bygwth gorlifo ein gwlad eto, yn ngwyneb y ffaith fod byddin yn anhebgorol yn nhrefn bresenol rethau, nis galiwn anghymeradwyo y cynHun hwn, a hyny am nas gallwn gynyg un gwell yn ei Ie. Yn hytrach, tueddir ni i'w gymeradwyo ar y tir y gall fod yn wrth- glawdd rhyngom a gorfodaeth filwrol.. De- wisem unrhyw gynllun gwirfoddol o flaen trefn orfodol gwledydd eraill, fel yr Almaen er engraifft. Mae'n ddiamheu y ca y bon- eddwyr sydd i anerch y cyfarfod wrandaw- iad pwyllog, yn enw gwladgarwch—a dyn- garwch hefyd, gobeithio—y fro.

Arddangosfa Blodau Owsmwyn yn Ffestiniog. Dydd Sadwrn, yn yr Ysgol Ddyddiol, caf- wyd Arddangosfa odidog o Flodau Gwanwyn er buad ac addysg y plant. Y mae plant y Llan, trwy y symudiad hwn yn eu plith, yn cael braint nad oes ei chyffeiyb yn yr holl wlad, a dylai y rhieni ei gefnogi gyda mwy o sel a phybyrwch o lawer nag a' wnant. Yr oedd Mri R. W. Davies a Cadwaladr Morris, yr Ysgrifenyddion hyfedr, wedi gweithio yn eithriadol gyda'r Show, ac y mae diolch yr holl ardal yn ddyledus iddynt am eu hymrodd- iad a'u haberth yn hyn o beth. Yr oedd Mri Richard Thomas ac A. R. Foster wrth eu bodd yn dysgu y plant sut i blanu y planhigion yn y liestri. Dangosai Uestri blodau y plant lawer o cfal a medrusrwydd, a ffurfient ar- ddangosfa ragorol iawn. Daeth yr Arolygydd G. P. Williams i fyny ddydd Gwener, a dat- ganodd ei foddhad mawr ar v gwaith a wnaed, ac oni bai am y tpvydd buasai ef a Mrs Wil- liams wedi dod i fyny ddydd Sadwrn. Can- molai y gwaith yn galonog, ac anogai i ddyfal- barhad. Aetb y Genethod trwy en hadlon- iadau gyda "Song Games" yn Ystafdl y Babanod, o dtm arweiniad yr Ysgol-feistr ym- roddol, Mr T. R. Jones. Mwynhawyd yr adloniant yn fawr gan y cyhoedd. Bydd y Genethod yn myned trwy yr un rhaglen ddydd Gwener, a chroesaw i bawbddod i'w gwrandaw yn rhad a didal. Rhanwyd y gwobrwyon gan Misses Jones, BJaenddol, a gwnaethant eu gwaith yn Ioddhaol dros ben. Dyfarnwyd y Gwobrwyon fel y canlyn :— Safon I, Daf-fodils.-I, Madge Jones; 2, Mary Ceridwen Jones; 3, Llew. Pritchard; 4, Blanche Foster, Safon II, Daffodils,-l, J. Oscar Phillips; 2, Edith Owen 3, Robeit Gwilym Williams; 4, George Woolford. Safon III, Narcissus—1, Sally Jones: 2, Blodwen Lewis; 3, Mary Evans; 4, Kate Jones. Safon IV, Hyacinth, White.—1, Joseph M. Williams; 2, Ceridwen Davies 3, Edith Wil- liams; 4, Nesta Edwards. Eto, Hvacinth, Pink.-I, Sarah C. Cunning- ton 2, Robert Davies; 3, R. Ll. Edwards; 4, Daniel Thomas. Syfon V, Hyacinth, Blue-I.Lowri Hughes; 2, Elizabeth Roberts; 3, Mary E. Williams; 4, John Williams. Cyn-ysgolorion.—1, Maggie M. Price; 2, Bertie Foster: 3, Sarah A. Hughes. Y Cyhoedd, Pot Daffodils.-I, Albert A. Woolford. Eto, Unrhyw Blanigyn mewn Pot.-I, Miss L. H. Jones; 2, Mrs Thomas, Frondeg; 3, Evan Jones, Moranedd. Ceiliog.—1, W. Jones, Frondeg 2, Teddy Williams; 3, Morris Evans, Station Road. lar. unrhyw rywogaetb.-I a 3, John Jones, Smith 2, Morris Evans. Wyau Gwynion,-l, D. M. Jones, Tan- dduallt; 2, John Jones, Smith 3, John E. Jones, Belle Vue. Wyau Lliwedig -1, Idwal Thomas, Peny- bont; 2, Annie Jones, Hafod Ysbytty; 3. Mortis Evans.

MA^NTWROQ. Mae un dos o EASINE yn fwy effeithiol na dim arall at Gur yn y Pen, Niwralgia, a'r Ddanodd. I'w gael gan Hugh Jones, Medical Hall, Blaenau Ffestiniog.

k Marwolaeth Mrs. Cordelia Ann- gweddw y diweddar Dr. John Roberts, Caer. Bu farw y foneddiges rinweddol a charedig uchod yr wythnos ddiweddaf.pan yn 72 mlwydd oed, ar ol ychydig ddyddiau o waeledd; a chafodd gladdedigaeth hynod o barchus ddydd Sadwrn, y 3ydd cyfisol, yn meddrod y teuiu, lie y cyd-huna gyda'i hanwyl briod, eu dau fab a'u dwy fetch, yn Cemetery Caer. A chwith yw gorfod sylweddoH y ffaith nad oes yn awr ond un, sef priod Mr. Richard Mills,yn aros yn wedclill o'r dedwydd deulu o saith. Diau fod llawer heddyw yn Ffestiniog yn cofio yr adeg yr ymbriododd â Dr. John Roberts (Congl-y- wal y pryd hwnw), ac iddynt ymsefydlu yn Vron Haul, Llan Ffestiniog, am dymor byr, cyn iddynt symud i Ddinas Caer, lie yr enwog- odd y Doctor ei hun gymaint fel meddyg a dinesydd; ac y bu hithau yn gydmares bywyd mor gymwys iddo ef yn holl gysylltiadau y naill a'r Ilali, mewn byd ac eglwys,-fel mai colled nad ellir ei sylweddoli i achos eglwys John Street (heb son am gysylltiadau eraill) ydyw i ddau aelod mor haelionusgael eu cym- eryd ymaith mor agos i'w gilydd. Hi oedd yr aelod eglwysig hynaf yn nghapel John Street, (M,C.)-yr adeilad gwych a chostfawr y gwnaeth ei diweddar dad, Mr. Edward Peters, gymaint tu ag at ei pwbliiaii, a chynal yr achos ynddo, ac a gynorthwyid gyda zel a gweith- garwch difefl ein harwres, o foreu ei hoes hyd nes y cafodd ei hanaHuogi gan a?echyd yn ddiweddar etto yr oedd ei chalon yn ?!ymed- ig wrth y gwaith da y cafodd gynt gymaint o bleser ynddo. Dbu hefyd y cydymdeimla ar- dalwyr Ffestiniog yn helaeth gyda theulu y diweddar Dr. John Roberts yn eu prqfedigaeth z. e t h lem o goili dau mor anwyl ganddynt, a hyny o fewn ychydig gyda blwyddyn i'w gilydd. Iddynt yn eu bsdd boed heddwch, Byd, o'r 11 awr, cyfodir eu llwch Ar ddelw eu Creydd eilwatth, I fwynhau mwy gwobrwy eu gwaith.

BLAEWAU FFESTINIOG. I Gellir cael Te am 1/2, 1/4, 1/6,1/8, 1/10 a 2/" y pwys, yn Siop E. B. Jones, Canton House, Blaenau Ffestiniog. Ni chedwir genym end y Blends goreu i gyd. Ymenyn goreu dim ond 1/1 y pwys pwys a haner o beth cystal ag ymenyn am 1/ gan E. B. Jones, Canton House, Blaenau Festiniog. Y DIFFYG TREULIAD.—Mynwch gael Potel ar unwaith o DR. WOOD'S REMEDY at y Diffyg Trenliad. Nid oes dim gwell i'w gael at yr afiechyd hwn. I'w gael gan Hugh Jones, Medical Hall, Blaenau Pfestiniog. Os ydych am CNWD DA o'cb Gardd, rhoddwch HAD DA ynddi. Y mae gan W. H. PARRY, Chemist, High Street, Stoc newydd o HADAU GERDDI. Hefyd Had Gwair, Clovers, Llwynhidi, Swedes, Mangolds, &c., ar gyfer Amaethwyr. Ymofyner am Samples a PI isiau. SALE.—Deallwch nad oes ball ar ganmol y nwyddau werthir yn rhad yr wythnos hen yn New London House. Y mae galw mawr am y nwyddau yn y ffenestr swlJt a'r ffenestr haner coron. Nag oedir myced i .bwrcasu cyn i'r Sale fyned drosodd. Mae digonedd o GIG OEDD rhad i'w gas! yn Siop J. T. Owen. Deuwch a gwelwch dros eich hun. Cofiwch hefyd fod 8 bwys o'r blawd goreu i'w gael am SWLLT. SALE.—Sylwer fod Williams & Co., yn par- hau i werthu nwyddau yn eithriadol o rad yn New London House am yr wythnos hon eto Bargeinion mawr ion yu ffenestr haner coron, a'r ffenestr swilt, a bu canoedd yno yn pwrcasu ,/o'r nwyddau gynygir. Gwnewch frys i ym- weled a'r lie cyn i'r Sale fyned drosodd. CYMDEITIIAS ADEILADU ^MEIRIONVDD.— Bydd noscsn talu y Gymdeithas yn cymeryd He nos Fawrth nesaf yn Office Mri. R, O. Jones & Davies, yn He nos Lun y Pasg, A fydd yr boll aslodau mor garedig a sylwi ar hyn. PISGAH.Nos lau, cafodd plant Pisgah wledd ddanteithiol i ddiweddu cyfres cyfarfod- ydd y gauaf. Mwynhawyd y wledd yn fawr gan y Plant, a buont yn canu amryw weithiau yn ystod y cyfarfod. JERUSALEM.—Swper gafwyd nos Fawrth t dynu cyfarfodydd tymor y gauaf i ben. Yr oedd y chwiorydd wedi darparu yn rhagorol at y wledd hon, a threuliwyd noson ddymunol drcs ben l'hwng cyfranogi o'r danteithion a'r difyrion cysylltiol a'r cyfarfod. FFAITH,Nid oes unrhyw Optician yn y Deyrnas yn meddu ar Dystysgrifau uwch ar ol paslo Arholladau mewn Profi y Golwg, rxc., na Mr. Hugh Jones, Med- ical Hall, Blaenau Festiniog. ODDICARTREF YR WYL.—Gwelwn fod y cyfeillion canlynol yn gwasanaethu oddicartref yn ystod y Gwyiiau :—Mr, Cadwaladr Roberts yn Carmel, Llanrwst; y Parch. D. Flosliins, M.A., yn Bontnewydd, Caernarfon, ac Am- lwch; Mr. J. Tudor Owen, yn Caergybi; Mr. Ted Jones yn Llandudno; Treborfab yn Sir Gaernarfon Miss A. E. Owen-Davies yn Edeyrn, a Dewi Mai o Feirion yn yr un He yn canu penillion; Mr. E. Ffestin Jones a'r Telynor Dall yn Llanarmon Dyffryn Ceiriog. PRIODAS.-Cafodd Mr. Thomas Hughes, 112, Thomas Street, Tonypandy. Debeudir Cymru (gynt 191, Manod Road, Blaenau Ffest- iog), uniad hapus a Miss Elizabeth Ann Jones, merch hynaf Mr. Hugh Jones, Builder, Belle Vue, Ffestiniog, ddydd Mercher, Mawrth 31, yn Nghapel y Methodistiaid Calfinaidd Chapel Road, Garston Liverpool, pryd y gwasanaeth- wyd gan y Parch,, J. Daniel Evans, gweinidog. Y gwas ydoedd Mr. John Hughes (cenfder y priodfab), a'r forwyn ydoedd Miss Kate Jones (chwaer y briodasferch). Rhoddwyd y briod- asferch ymaith gan ei thad, a chymerodd y seremoni le ynaaghanol llu o emygwyr da y par 'I" ieuanc. Deallwn fod yr anrhegion priodasol yn dra Huosog a drudfawr. Eiddunwn iddynt bob bendith yn dymhorol ag ysprydol. O'R AmERICA.-Fel hyn y dywed y "Drych" am bobl ienanc ein hardal sydd wedi ein gadael er's talm ac wedi ymsefydlu yn nhueddau .UticA: Rome, New York, Mawrth 15- Nos Lun y cyntaf cyfisol, cynhaliwyd Cyngerdd Blynyddol Cyfrinfa "Dyfed," 0 Urdd y Gwir Iforiaid. Rhoddodd y Pedwarawd a sicrhawyd o Utica, foddlonrwydd hollol, sef, Soprano, Miss Msglona Lewis; Contralto, Miss Maud Willis; Tenor, Mr John O. Davies; Bass, Mr. Ithel B. Daniel. Hefyd cafwyd gwasanaeth rhai o Rome. Rhoddodd Mr,. Robert Owen Davies, gyda'i frawd r. J. 0. Davies, ddat- gaciad ardderchog o'r ddeuawd Y ddau Awenydd." Cafwyd Sketch "A Pair of Lun- atics," gan Miss Jessie Dalton a Mr. John Hughes, yn rh«garol; a rhoddodd y Parch, E. L. Hughes anerchiad ar Dewi Sant-un o dameidiau mwyaf blasus y cyfarfod. Llywydd- wyd yn ddeheuig gan y Parch. R. J. Williams, un o fechgyn ieuanc mwyaf addawol eia cenedl.-Cyr.mo," Fel y gwelir yn yr uchod fod dau o gynhalwyr y cyfarfod yn enedigol o'r ardal hon, set Mri. John O. Davies a Robert 0. Davies, dau fab hynaf Mr. Griffith Owen, Mona House, Bethania. Llongyfarchwn hwy ar eu gaiwadau mynych a'u llwyddiant amlwg. PLANT BETHANIA.-Eto yr wythoos hoo y mae genym i gofnodi llwyddiant plant Bethania, Yng nghyfarfod cystadleuol Soar (W). nos Iau diweddaf, enillodd Olwen Griffiths wobr gyntaf am adfedd, a'i brawd vi ail iddi (plant bach Mr a Mrs Richard Griffiths, Penygelli). Am chwawm ar y berdoneg, cyntaf Dilys Jones, New Tanymanod Terrace. Deuawd i blant, Lizzie Jones, Broncludwr, a Maggie Jones, Cad van sc yr oeddynt hefyd ar y llwyfan ar yr Her-ddeuawd. Ucawd i blant, Robert Evan Jones, Caecoch, yn gyntaf; a Lizzie Jones, Bronycludwr, yn ail, Ar y prif-adroddiad "Araeth Llewellyn," cipiodd Mr. John Henry Jones, Glanygors, y wobr. Hefyd Mr Joan F. Hughes, Gwynfa, yn ail yn y gystadieuaeth offerynol. Felly gwelwch fod genym achos i lawenhau yn hytrach na gofidio o'u hachcs. IR AMERICA.Dydd Sadwrn, mordwyodd Mr William Edwards, 156, High Street, am yr Unol Dalaethau ar fwrdd yr agerlong Maur- itania," a glaria yn New Yotk. Bydd colled mawr i'r Seindorf Freiniol Oakeley ar ei o', gan ei fod yn un o brif unawdwyr y Seindorf, ac wedi dyrchafu ei hun i sylw yr holl fyè. Sicr na fydd America ddim yn hir heb ddod o hyd iddo gyda'i fedrusrwydd offerynol. Teg ydyw hysbysu fod ein cvfaill Mr. William Ed- wards wedi gorfod cefnu arnom yn gynt na feddyliai, feily ni chafodd ei Icaws gyfeiSlion gyfle i ffilrwelio ag ef, ag yntau gydag hwytbau fel y dymunai. Fel na chaiff hyn gario argratf anghywir o barth ei ymadawiad sydyn, hyderai y bydd i bawb o'i garedigion ei esgusodi. gan ddymuno cael gweled eu gwyneba.u eto.-Dydd Mawrth, ar fwrdd yr agerlong Saxonia, yr oedd y cyfeillion Mri. William O. ElJis, Bryn- eitian; a Richard Owen-Davies, mab ieuengaf Mr Griffith Owen, Bethania, yn mordwyo am Boston. Ymsefydlant yn Lowell Mass. Nid dyma yr antur gyntaf i Mr W. 0. Ellis, a sicr y teimla Mr R. O. Davies yn fwy boddlon ar y daith. Eiddunwn iddynt oil fordaith esmwyth, glaniad dicgel, a pbob llwyddiant. LLWYDDIANT.—Llawen iawn genym gael yr hyfrydwch o longyfarch Miss NeJlie Davies, Arosfa, Wynne's Road, ar ei gwaith yn myned yn llwyddianus trwy arholiad caled a phwysig iawn yn ddiweddar yn Ngholeg Aberystwyth. Cafodd faiciau uchel iawn yn yr Arboliad. ac mae hyny yn glod mawr iddi hi, ac hefyd yu dwyn clod mawr i'w Hathraw ffyddlon Mr. J. Lloyd Edwards, A.C., gan yr h-vn:y derbyn- iodd wersi gogyfer a'r arholiad nwn. Sicr genym mai hi yn y dyfodol agos fydd y seren loywaf yn flurfafen Cerddoriaeth, yn gyfan- soddiadol yn ogystal ag Ofterynol. Fel mae'n hysbys i gylch eang y mae hi yn chwareu yr Organ yn Nghapel Maenofferen yn ei tbro, ac mae'r offeryn ardderchog hwnw megis yu siared o dan ei dwylaw, Mae yn gartrefol iawn hefyd gvda'r Piano, ac hefyd gyda'r Violin. Cred-vn fod i^Miss Davies ddyfodol disglaer dros ben yn myd cerdd, a bydd yn snrhydedd mrwr s'w hardal enedigol. Nid yw eichlodydd eto ondvn unig yn dechreu. Ewch yn mlaen, y mae dyfodol gwyn yn eich aros.- CYFAILL. CYMDEITHAS RYDDFRYDOL Y MERCHED. Cynhaliwyd pwyllgor ynglyn a'r uchod pryd- nawn Gwener diweddaf yn on o ystafelloedti y Clwb Rhyddfrydol. Gan fod y nifer gofynol o aelodau wedi ymuno a changen Ffestiniog, pasiwyd i ymaelodi a Chymdeithas Ryddfrydol Marched Lloegr a Chymru. Medd rhai syn- iadau anghywir am sefydliad y Ganghen Gym- deithas hon vn em mysg, oncl teg yw bysbysu nad oes a wnelo o gwbl a'r merched hyny sydd yn creu cymaint stwr a chynnwrf y dyddiau byn. Amcan y Gymdeithas hon yw gweithio yn ddistaw er hyrwyddo. egwyddorion Rhydd- frydiaath yn ein plith, ac nid oes gaaddi y cyd- ymdeimlad lleiaf a'r mercbed byn.-YSG. CYFARFOD LLENYDDOL SOAR (w.)-Nos Iau, yn y Neuadd, cafodd cyfeillion Soar gyf- arfod Llenyddol rhagorol. Llywyddwyd gan Mr R. Bowton, Cartre', ac arweiniwyd gan Mr J P. Roberts, Gorsaf-feistr Diphwys. Gwnaeth Mri John R. Jones, Salem Cottage, a William Williams, 6, Dwyryd Terrace, eu gwaith yn ganmoladwy fjl Ysgrifenyddion. Cyfeiliwyd yn fedrusgan Mr F. P. Dodd. M.A. Y Beirniad Cerddorol ydoedd Mr David Lloyd Evans, Penrhyndeudraet h, ac yr oedd eu boll ddyfarniadau yn hapus a chymeradwy. Y Llywydd a ddywedodd ei fod yn tybio iddo gael ei ofyn i gymeryd y gadair yn y cyfarfod am ei bod yn ddydd cyntaf o Ebrill. Yr oedd y diwrnod hwnw yn nodedig briodol iddo ef, ac yr oedd yn cymeryd y peth yn yr un ysbryd ag y roddwyd ef. Yr oedd yn dda ganddo fod yn y cyfarfod am resymau eraill. Yr oedd gauddo hoffder cudd o'r Wesleyaid bob amser, yn ddyledus fel dichon i'r ffaith fod ganddo- gryn lawer o bethau cyffelyb i John Wesley- yr oedd John Wesley" yn ben Sais," felly- yntau. Yr oedd yn ofni mai yn y fan hono yr- oedd y gydmariaeth yn dechreu ac yn diweddu, er ei fod yn perthyn i eglwys a elwid weithiau, yn "estronol yn union fel y gallai y Wesley- aid fod, ond yr oedd yr Hen Eglwys Brydeinig, wedi bodoli yn yr Ynys hon am dros fil o Ryn- yddoedd, tra nad oedd Wesley ond diweddar, Nid oedd yn dewis aros ar y pwynt hwnw, oherwydd ei fod yn meddwl y dylent gladdu y gwahaniaethau. Cymerer y cyfarfod hwn- codwyd ef gan y Wesleyaid, a chefnogir ef gan Eglwjswyr, Caifinisid, Bedyddwyr ac Anni- bynwyr, ac yr celdynt oil yn bur gysurus, ynddo. Paham nad all y teimlad da hwn ym- leiu i gylcboedd crefyddol? Yna byddai eisiau liai o Yspyttai i'r enaid a gallent gael Yspytty i'r corph, i wragedd a phlant yn ogystal ag i ddynion. Yr oedd yn fater a efieitbiai yn fawr arnynt yn yr adeg wasgedig bresenol, gan nad allent fforddio y gwastraff hwn. Nid yn unig yr oedd y gweithwyr yn dyoddef, ond yr oedd yn ffynhonell o bryder dwfn i'r meistri am eu bod yn methu rhoddi gwaith i ddynion gonest a diwyd oedd yn gofyn am dano. Gobeitbiai weled y cwmwl yn cilio i ffordd yn fuan. Credai fod amser da yn dod, a dymunol ganddo fuasai gallu rhoddi y dydd- iad iddynt (cymeradwyaeth). Datganodd Miss, Hannah M. Davies, 72, High Street, "Gwlad y Canu yn swynol iawn. Enillwyd y gwob- rwyon fel y canlyn :—Ffon Gollen, Lewis. Owen, Penmorfa. Crys Gwlanen, Miss Lizzie Jones, 20, Lord Street. Chwareu Offeryn Chwytb. Robert Smith, Trefeini. Chwareu'r Berdoneg, Diiys Jone^, Bethania. Adrodd Emyn, 1, Olwyn Griffiths, Penygelli; 2, Howel Glyn Williams, eto 3, Annie jobes. Old School House, Rhiw. Paif Adroddiad, John Henry Jones, Bethania. Unawd i rai heb enill deirgwaith yn flaenorcl, Miss Pollie Evans, Dorfil Street. Prif Draethawd, rhan- wyd y wobr rhwng y ddau ymgeisydd. Gwilym, Morrip, Dorfil Street, a William Jones Wil- liams, Glaslvn Temperance, Newboro' Street. Penillion Coffa y diweddar Hugh Roberts, Oakeley Square, W. Jones (Cyffdy). Adrodd, 1, Maggie Lizzie Owen 2, Winifred Roberts 3, Gwladys May Joaes, Hyfrydle Unawd, "Hen Gymra fy Ngwlad," 1, Robert Evan Jones; 2, Lizzie Jones, Bethania; 3, Nellip Thomas. Llythyr Carwriaethol, goreu o 13 oedd "Dei" cydradd ail, "Carwr cywir ac, "Han" Ni ddaeth yr un o honynt yn mlaen. Rhestr o'r Testynau at y flwyddyn nesaf, cyd- radd gvntaf, William Emrys Jones ac Alun Mabon Jones 2, Idris," yr hwn ni atebodd i'w enw. Unrhyw Ddeuawd, Ted Jones a H. J. Hughes. Deu w l, "Boddio Duw," 1. Lizzie a Maggie Jones 2. Claudia Jont s a Rees Jones 3, Nesta Jones a Helena Davies. Prif Unawd (o waith R. S. Hughes), 1, Ted Jones; 2, Evan Morris. Prif Gystadleualth Gerddorol, Deuwch, canwn i'r Arglwydd," 25/- ac ar- weinffon. Daeth Cor Pantllwyd (W Ephraim),. Brynbowydd (Richard Roberts), ac Ebenezer ( Conway) yn mlaen. 1, Brynbowydd; 2, Ebenezer. CYNGHERDD Y GERDDORFA.—Nos Fawrtbt yn Ysgoldy Capel Maenofferen, cynhaliodd y Gerddorfa ei chyngherdd cyntaf, a throdd allan yn liwyddianiis iawn. Yo absenoldeb Dr N Richard Jones, M D Ilywyddwyd gan Mr. Cadwaladr Roberts, Bodlondeb. Yr oedd y rhaglen drwyddi yn un glasurol, gaIlwn fentro dyweyd ei bod yn ucheigeisiol; ond er caletaf oedd y gorchwyl a gymerwyd mewn llaw fe'i gwnaed yn ganmoladwy iawn. Chwareuodd y Gerddorfa y darnau canlynol: La coronne d'or (Herman), Les Cloches de St Malo" (H immer), "Liebestraum" (Czibuika), "Austria" (Nowotny), "The Unfinished Symphony"' (Schubert), "Rendex Vouz" (Aletter), Hom- boco" (Reeves). Darnau yn gofyn diwyd- rwydd a llafur f'w dysgu, a chryn fedr i'w chwareu ond gwnaeth y Gerddorfa eu gwaith yn feistrolgar, a derbyniasant gymeradwyaeth wresog bob tro. Rhoddodd Miss Enid Lewis ddwy unawd ar y Berdoneg, "Capriccio Brilliante" (Mendelsohn), a "Rhapfodie" (Brahms), a chafodd encore ar eih-ail chwar- euad. Galwyd Mr. Whitehe?,d i ail chwareu ddwywaith yr ymddanghosodd. Ei ddarnau oedd "Ungarische Rhspsodie" (Hanser), Serenata" (Moskowski), Capriccio (Drdla), yr oedd y chwareuadau hyn o ran lHwnder eu ton, bywiogrwydd eu ffansi, a'u gorpheniad artistic yn glod mawr i'r chwareuydd. Canodd Mr Tudor Owea "Lend me your aid" (Gounod), a Don Juan's. Serenade (Tchaik- owsky), gyda swyn a gorphenedd. Cafodd encore am y gyntaf, ond gwyddom bod rhai yn y gynulleidfa yn meddwl mai yr ait oedd eL oreu, os nad peib goreu y Cyngherdd i gyd. Compliment nid bychajn i'r gynulleidfa oedd eu bod yn gallu gwerthfawrogi cerldoriaeth, mor glasurol, a dylai ei gwerthfawrogiad calon- og o'r gwahanol ranau fod yn gefnogaeth i'r arweinydd ilafurus a galiuog, Mr Morgan E. Phillips, B.Sc yn ei ymdrech i ddysgyblu chwa.eth ein hardal at gerddoriaeth or radd uchaf. BARr,EINION-S) I A ed y Boneddigesau ar y bargeinion mawrion sydd i'w cael yn New London House at y PdSg, Ni bydd neb o honynt yn hapus iawn heb gsel un o'r Blouses godidog a gyuygir am o 1/6 yr un i fyny i 4/11. Y maent yu anghydmarol. Mynwch olwg: arnynt. SYMUD —Drwg genym ddeall fod Mr E. Roberts, Gorsaf-feistr y L. & N. Western, yn, ein gadael am yr Wyddgrug yr wythoos nesaf. Bu gyda ni yn agos i ddwy flvnedd, a gwnaeth iddo ei hun gylch eang o gyfeillion. Yr oedd bob amser yn barod i waeyd pobpeth yn ei allu i bawb, el a i ar ei ofyn am gyfarwyddyd a chyn- orthwy. Er yn llawenhau yn ei ddyrchafiad i'w le genedigol, y mae yn ofid i ni golli dyn oedd yn cyflawni ei ddyledswydd mor ddi- dramgwydd i bawb tra yn ein plith, Dymuni wn ei lwydd yn fawr. (Parhere.1 ar tudalen 8)

beibio er hyny, mae'r gwr wedi gwrthwyn- | jk ?r Uw?draeth yn llawer amlach nag y  wed: el chefnogi, ac yn ddiweddar dy- Vfert nad oedd i gael ei gyfrif mwyach ?'fp)  °'r Blaid Ryddfrydol. Ychydig <S .?yddiau yn 01 hysbysodd gadeirydd Cym- i dp'^u S Ryddfrydol Stratford-on-Avon ei f01 Wdl penderfynu ymddiswyddo, ac y ?.?'ddo apelio at yr etholwyr i'w ail- ;,]'?"°.'s, nid fel Rhyddfrydwr, ac nid fel ndebwr, ac nid fel Tori, ond fel pleidiwr ??a,anaet m^wr°l gorfodol. Dyma'r unig r s;wfstlWn y '?? am i'r etholwyr ei ystyried. aha ae'r cwestiwn yma wedi gafael p_ ? y mae'r cwest wn yma wedi gafae! r. Xn y"?o' nis gwyddom, ac nid ydym Y" tybied y gwyr yntau chwaith. Er y dv ?ed rhai na fydd i'r Tcriaid ddwyn aUan ytii f■ sydd i'w wrthwynebu, nid ydym yn pieiri^ hyny. Oblegid y mae'r gwr yn Pleid-lo, Masnach Rydd, ac yn nghyfrif yp ?'?'?d y mae hyny yn fai sydd yn gor- bvv 0 ?wer mwy o rinweddau nag sydd yn Doi-tu yo 'M K' 'd S I M' S'? ?? Kincaid Smith. Mae'n ddta *eu genym y'i gwrthwynebir gan Mr. Bwier' yr ymgeisydd Toriaidd a orchfyg- \v., ?,,ari d do vn yr etholiad cyffredinol. Ii ?anddo yn yr ethoHad cynredino!. Iq eblaw hyny y mae Mr. Kenneth Holden ?'?gham), Sosi?t?dd, wedi amiygu er's crv 1Tlser ei fwriad i sefyll fel ymgeisvdd Pan ddaw ethohad. Os saif y tri, Mr. p0 Gr a ddvchwelir, ac y mae'n ddiameu Ren ?'rn ? ceir ??' Kincaid Smith yn isaf ar Y'h ??' ?'? oedd ei fwyafrif yn dlm ond 148 ?'rMyneddyno!.