Y Rhedegydd

LL YS SVSANDDYLEDION BLAENAU FFESTINIOG. bYdd Gwener, o flaen ei Anrhydedd y Barnwr Gwilyni Evans. w Ceisiadau yn nglyn ag lawn. Mr. R, o. Davies a wnaeth gais yn nglyn ag cbos Elizabeth Piitchard, Tynymaes, Ffestin- ;og, yn erbyn Cwmni Chwareli Oakeley am awn yn berwydd marwolaetb ei gwr, Owen rUcbard ell farw mewn canlvniad i ddamwain yn y Chv/areli uchod. Yr oedd ei Anrhydedd gwneyd archeb yn nglyn a'r tl82 14s 6c a wyd i'r Llvs er budd y weddw a'i thri P'entyn, sef fod /80 i'w t&!u allan i'r weddw dreulion claddu &c. a ?34 4s 10c yr un i'r ? Phientyn yr arian i'r plant i'w talu allan Yn ol lo/. y mis i bob plentyn. Eglurodd Mr. aVles fod dau o'r plant yn fyw y pryd hyny Yn cael yn ol yr archeb; a bod dau blectyn wedi dod i ddibynu ar yr eiddo trwy fod rs. Prtchard wedi priodi. Nid oedd yr ail Wr yn enill ond tua 14/- yr wythnos yn y ^nwarel gan mai pedwar diwrnod a weithid ynjcli, fel vr oedd yr anigylchiadau yn myned raidd yn wasgedig err achos Ei gais ef oedd ott Y swm delid i'r ddau b'.entyn cyntaf yn ael ei godi.—Y Barnwr a ddywedodd ei fod  codi y swm o 1/6 yr un yn wytbnoso], i 3/6 yr un, fe) sg i waeyd 23/- yn y misrhypgddynt » John Meirion Jones, mab y diweddar John juries, Llys Meirion, Lord Street, Blaenau a ofynodd am Archeb i gael allan j r Llys y swm o £27 oedd i mewn iddo fel d3.wn ddyfarnwyd yn nglyn a marwolaetb ■kiiriweiniol ei dad. Yr cedd yr arian wedi eu sadael yn y Liys hyd nes y byddai yn 21 oed, Rc H oedd ef yn 21 er Ionawr 14.-Archeb yn ?o! a'r c?.is. t. Cwn Lladd Defaid. h -drs, Ann Thomas, Cwmbowydd Farm, a pawliodd £ 7 5s 3c gan John Jones, Salem See, Rbiwbryfdir, tal am ddefaid laddwyd ran ei gi ionawr 2, 1909.—Ym'ddangosodd Mr. ] 0. Davies dros yr Hawlyddes, a Mr J. ones-Morris drcs y Diffynydd. 14r iz. O. Davies a ddywadodd fod yr hawl- la In haner gwerth 7 o Famcgiaid a 7 o Fyllt b d:VYd gan ddau gi Ionawr 2. Anfonwyd t U1 i'r Diffynydd, a daeth at yr Hawlyddes, r oil a ddywedodd oedd, nad allai ef daiu am 3 efald. u ?rs Thomas a dystiodd ei bod yn dal tir a bba. dgit'iddi lawer o ddefaid. Bu iddi anfon h? ??° PbiMips a John Jones am y 14 dafad ?QQwyd, Ta!odd Phillips bum' punt drcs yr byn a Wnaeth ei gi. Pan ddaeth John Jones dangosodd gorph y ci godwyd o'rafon wedi e'/f ^di, ac addefodd mai ei gi ef ydoedd. Dy- 05r?dd ? oedd ganddo fodd i dalu, ac nad  dan ond carchar o'i flaen. Lladdwyd y fald ddydd Gwener a Sadwrn, a'r L!ua dil- '?' y daeth Jones i siarad a hi. Ni soniodd ??M ei fa. ac ni wyddai fod ganddo fab o bi hyd nes y daeth i'r L!ys heddyw. I. Le;vis Thomas a dystiodd ei fod yn fab i'r ?,'?tyddt'n, ac yn gofalu am y defaid p.?rthynol l\i Gwelodd ddau gi boreu Ionawr 2 yn add dafad ar y mynydd. Holodd yn y Rhiw Ytl ngb? lch ci o'r desgrifiad a roddai o'r un w e Oad ar y mynydd, ac mewn canlyniad i'r jli*n a gafodd aeth i dy John Jones, Bu i Jones ha?.,ril na bu ci yn ei dy er's deng mlynedd. .??gosodd yntau ol traed ci yn dod i'r ty, a'i adJn ?'? y drws a'i draed budron, pryd yr &??foj? Jones fod y ci oedd ganddynt wedi ei sy?i'yd i gael ei foddi am nad allent dalu am drwyddr-,d drosto, ond dywedodd y wraig eu bPd ??* ei yru i'w foddi am eu bod yn clywed ti if od yn ;?jd defaid. Aeth i chwHio am y 'C', -R chafodd ei gorph cynes yn yr afon, a oymerodd ef adref, Daeth gwaed o fol y ci o!« "daHodd ef a'i ben i lawr. Lladdwyd yr ?011 0'r defiict yn yr UD dull. Addfodd John lo 1CS ma^ corph ei gi ef oedd yn ystabl Cross K«3?'S T"^bomas Jones a dystiodd iddo weled »d, a g' ar ol defaid, a'r ddau yn Uadd un o } ??- Cariodd ef dair o'r defaid laddwyd i } r ° r mynydd ar 01 hyny. Gwelodd gorpb f'r ° ? ddau gi oedd ar y mynydd yn ystabl ?a a ?ys.—William Ellis a dystiodd iddo ?e1'? ? y ddau gi yn dod i lawr o'r ,?yQy? ac all%ae'llocld un o honynt fel ci Thomas Jones iL. y Diffynydd). Aeth ef ar ol hyny gyda Th ?™as Jones i foddi y ci, a buont yn son e u *^ydd ei fod yn Iladd defaid. Bu Tb'ones gydag ef y noson cyn y Llys yn l'Y" djdo 0 wneyd tro gwael wrth ddweyd yr nana 0 ?aeyd tro gwae^ wrth ddweyd yr I)a,id ?M)s. Blaenddo Farm, a dystiodd ddo weled Y defaid faeddwyd gan y Cwn, a I)hrisiodd ?? yn hollol resymol, ac ni fuasai o unf ? '?° osod pris rhy "?? arnynt. all esu gwneyd dim a defaid wedi eu baeddu felly, gan y gallai fod gwenwyn yn nanedd y cwn. Ail alwyd Mrs Thomas a ddywedodd i'r defaid oil gael eu claddu a'r ci yr un modd. Mr J, Jones Morris n ddy-wededd nad eedd ganddo amddiffyniad. Yr oedd y cyfarwyddyd a gafodd ef yn myned yn erbyn y tystioiaethau. Disgynodd v ci mewn cwmni drwg.—Barnwr, Yr ydych yr un mor gyfrifol am dano."—Mr. Morris, Yn hollol felly.Y Barnwr, 11 Yr wyf vn cael fod y prisiad yn rhesymol. Arcbeb am £5 a'r costau, ar yr bawliad yn llawn, i'w talu yn ol 5s y mis. Effaith Damwain. I Richard Roderick Pritchard, 7, Meirion Terrace, Blaenau, a hawliodd iawn gan Gwmni Chwareli Oakeley am effaith niweidiau gafodd trwy ddamwain tra yn eu gwasanaeth. —Ymddangosodd Mr. O. R. Roberts (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr. D. White Phillips) dros yr Hawlydd, a Mr. Hugh C. Vincent (Mri. Carter, Vincent, & Co.), dros y Diffynyddion. Mr. Roberts a osododd y ffeithiau ger bron y Llys, ac yr oedd Dr. Walter Williams. Porthmadog, yn eistedd gyda'r Barnwr fel Cyfeisteddwr (Assessor). Cymerodd y ddamwain le Mai 2S, 1908, pan oedd yr Hawl- ydd yn cynorthwyo gyda tipio dros ben y domen rwbel, Syrthiodd i lawr y domen, gan dori asgwrn un o fyaedd ei law chwith, cleisio ei glun, ac archolli ei ben. Talwyd iddo 5110 yr wythnos, set haner ei gyflog, i fyny hyd Rhagfyr 5. prvdy peidiwyd talu. Yr oil dal- wyd ydoedd Z7 3.7s 6c, a'r hawliad presenol oedd am y tal o Ragfyr 5. Yr oedd yr Hawl- ydd wedi gweithio er's 40 mlynedd yn y chwarel, ac heb golli yr un diwrnod. Cafodd ddamwain. 30 mlynedd yn ol, ac yr ocdd effaith bono wedi ei ddadblygu yn y ddamwain ddi- weddaf a gafodd. Dr. Richard Jones a dystiodd ei fod yn adnabod yr Hawlydd yn dda er's o ugain i ddeng mlynedd ar hugain. Gweinyddodd arno amser y ddamwain gafodd. trwy godymu i lawr i Dip y Chwarel. Bu yn ei wely am o chwech i saith wythnos. Gwyddai fed hernia arno cyn y ddamwain ond chwyddodd yn fawr ar ol hyny, fel y mesurai yn awr un fodfedd ar hugain wrth naw modfedd. Bu yn ei archwiHo gyda Dr. Grey Edwards. Yr oedd yn well nag y bu. Yr oedd effeitbiau y ddamwain wedi dwyn crawngasgliad yr ysgyfaint (con- gestion of the lungs), ac anhwylderau yr organau mewnol yn gyffredinol. Yr oedd beth ydoedd ei gyflwr presenolyn codi o'r ddsm- v/ain. Gan Mr Vincect, yr oedd yn dyoddef oddi wrth anhwylderau yr afu, ond nid o'r Bright's Disease. Nid oedd y Bright's Disstase yn gyson a'r arwyddion amlwg ar yr Hawlydd yn bresenol. Yr oedd yn bsndant nad oedd yn dyoddef o dan y clefyd hwnw yn awr. Rhodd- odd amryw dystysgrifau fel adroddhdau am yr Hawlydd, ond ni nodcdd hssnia ar yr un o honynt. Ei gvnorthwydd 2: roddodd clefyd y galon (cardiac disease) ar y dysty-sgrif yn Hydref. Nid oedd y ddamwain yn un ddifrifol ac yr oedd wedi gwella yn lied Iwyr oddiwrth hono, ond yr oedd yr effeitbiau dilynol yn aros i'w atigb;mwyso i fyned at e wait'i. Yr oedd yn ddyn hollol fanwl yn ei ddull o fyw. Mewn amd liffpiad dadleuodd Mr. Vinckit nad oedd cyflwr presenoi yr Hawlydd yn codi o ddamwain Mai, 1908; ond o afiechyd oedd srao er's smryw uynyddau cynbyny. Yr cedd y dyn yn 65 mlwydd oed, ac yn cael gwaith yn benaf o elusen ag hen weith:wr. Ni chyfeir- iwyd o gwbl at yr hernia, a phe mor ddifrifol ag y dadteuid, dylasai fod wedi ei ddodi i lawr ar y tyst-ysgtifaii. Dr. Jossph Lloyd Edwards, Caernarfcn, a dystiodd iddo archwilio yr Hawlydd amryw Wiithiau. Awst 31, cafodd ef yn hen wr Hesg a gwanllyd. Wrth ei holi cafodd iddo dori asgwrn bys ei law, aiafu ei glun, ac archolli ei ben yn y ddamwain. Addefodd fod hernia arno. ond ni chlywodd air am chwyddo y cyf- ryw hyd heddyw. Dywedodd fod ei galon yn ddrwg ei's blynyd.dosdd, ac iddo fod ya gor- wedd o dan ddolur yr ysgyfaint dair blynedd yn ol am chwe:.h wythnos. Ar ei ymweliad Hydref 11, cafodd ei fod wedi cwbl wella o'r ddamwain, end gydag arwyddion amlwg o'r Bright's disease, megis byrdra gwynt, traed oerion chwyddcdig, pesychu, &c. Tachwedd 29 yr oedd bron yn hollol yr un fath. Chwef ror 22 archwiliodd ef, ac anfonodd beth o'i droeth (win) i'w ddadansoddi, ac ar ol hyny daeth i'r casgiiad clir ei fod yn dioddef oddi- wrth Bright's disaase parhaol o'r hwn y dy- oddefai er s blynyddoedd. Yr oedd ei gyflwr presenoi yn ddyledus i'w afiechyd cyntefig, ac nid i'r ddamwain. Dr. Gray Edward?, Bangor, a dystiodd iddo wneyd archwiliad ar yr Hawlydd y diwrnod hwnw. Nid oedd dim o olion y ddamwain arno. Bright's discease cedd arno a hernia. Gwyddai am ddynion yn gweithio gyda hernia arnynt am flvnyddoedd. Mr, John R. Davies a dystiodd ei fod yn un o Is-Ouchwilwyr yr Oakeleys. Yr oedd yr Hawlydd wedi ei soddi gyda gwaith ysgafn er's pedair blynedd. Dyn hynod o wan ydoedd, re aiferai a chwyno ar hyd y blynydd- oedd diweddaf. Yr oedd gyda'r gwaith ysgafnaf yn y chwarel, pan ddigwyddodd y ddamwain. Ymneillduodd y Barnwr a'r Cyfeisteddwr, a buont yn abstnol 2-m gryn amser. Dywedodd y Barnwr fod tystiolaeth y Meddygonyn holiol glir, ac yr oedd yn rhoddi pwys mawr arni o bob ochr. Buasai ganddo waith anhawdd pen- derfynu pe heb gynorthwy gwerthfawr Dr Williams. Nid oedd wedi ei foddloni gyda thystiolaethau fod cyflwr presenol yr Hawlydd yn codi o'r ddamwain, ac mai yr effeithiau blaenorol svdd yn cyfrif am dano. Yr ell a ddvwedai, "no award." Mr Vincent a ddywedodd md oedd y Diffyn- yddion yn gofyn am gostau.

Gwnaed v Gmnts canlynol o Fund y Frenhines Victoria at yr Esgobaethaa Cym- reig :-Bangor £ 150; Llandaff, £ 700'. Llan- elwy, £800 a Ty Ddewi, 41,000.

BLAENAU FFESTIMIOQ. Nos Fawrth nesaf, yn Vestry Maenofieren, cynhelir cyngherdd Cerddorfa Ffestineg. Y mae cyngherddau ar hyn o bryd yn lluosog, ac efallai yng ngwyneb hyn, y candsmnir y gym- deithas hon ar ei banturiaeth, ond yr ydym yn I sicr nad oes eisiau ond cipolwg ar y rhaglen i r argyhoeddi pawb fod y wledd gerddorol arlywir i'r ardal yn cwbl gyfiawnhau y cyfeiUion hyn, ac yn hawlio cefnogaeth pawb a gar gerddor- iaeth bur a chlasurol. Ym mysg gorchest- weithiau ereill, gwelwn ar y Rhaglen Sym- phony anorphenedig", Schubert, o enwog- rwydd cerddorol byd-lydan. Dyma un o'r portreadau mwyaf byw o alaru thristweh a gofid dyn wyd allan o enaid dyn erioed. Dar- luniad o sttobaith a gobaith mewn brwydr yw —y gobaith yn arllwys yn awr ac eilwaith bel- ydrau clir i ganoi y dnweh, a throi'r gwyll yn wawl. Wedi marw'r pencerddor Schubert, deuwyd ar draws y Symphony hon, ym mysg twr o'i lawysgrifau esgeulusedig, a gwelwyd fod ynddi for o fiwsig na wel y byd mo'i debyg ond yn anfynych. Yn y Cyngerdd hwn hefyd, am y waith gyntaf yn Ffestiniog, clywir ar y berdoneg un o weithiau Brahms. Yn wir y mae'r ddau ddetboliad gan Miss Lewis yn wir safonol. Felly hefyd y dywedwn am unawdau ar y crwtb Mr Wbitehead, Bangor. Mewn cydweithrediad a Dr Rogers, efe wna gyfres cyngherddau yr Eglwys Gadeiriol ym Mangor mor bob'.ogaidd. Y mae Mr Whitehead yn grythor o'r rheng flaenaf, a gwyddom bellach beth feddyli-i hyny i ni. Rhydd Mr J. T. Owen, hefyd ddwy o ganeuon clasurol, sef "Don Juan's .Serenade" (Tschaikowski) a "Lend me your Aid" (Gounod). Yn wir y mae'r gerddorfa ieuanc hon yn parotoi yn odidog. Ni fu yn ein hardal raglen fwy clasur- ol erioed, sc yn sicr teilynga'r ymdrech wneir i feithrin yn ein mysg chwaeth gerddorol uchel, ac hefyd i ro'i He i offerynau cerdd gael cefn- ogaeth helaeth holl gerddorion yr ardal. Ar wahan i'r mwynhad gawn wrth wrando, bydd. ein presenoldeb yn galondid i'r gerddorfa, barhauidyfu. ADDYSG,-Penodwyd Miss Sarfiah Hughes.. Glanrafon, sydd yn awr yn gwasanaethu yn Ysgol y Cyngor Llanrwst, yn feistres yn ysgol Nant Bwlchyrheyrn, Sir Gaernarfon. LLAWFER.—Mae Mri Robert Griffith, The Nest, Glanypwll, a William Jones, Bowydd Cottage, disgvblion ysgol nos (MrLlew Davies. "Cambrian News" athraw) wedi myned yn Ilwyddianus drwy arhoiiad eifenol Pitman. DIRWESTOL,-Nos Wener, cynhaliwyd y Dofnl, o dan lawyddiaeth Mr Tlicwyn Roberts. Adroddiad gan Miss Jennia Williams, Wiilie Jones, a D. G. Williams. Gair gan Mr D. G. Williams, Can gan Willie Roberts. Gair gan Mr Griffith Williams. Papur gan Mr Thomas Roberts. Gair eto gan Mrs W. Owan, Caed cyfarfod rhagorol. Cynhelir ternl nos Wener nesaf.—Nos Sadwrn cynhaliwyd cyfarfod Dirwestol olaf am y tymor presenoi, o dan lywyddiaeth Mr Hugh S. Jones. Dechreuwyd gan Mr Edward Edwards, Tanymanod Terrace Canwyd gan Mrs R. Grimths, Tegfan a Miss Hannah Roberts. Adroddiad gan Wynne Roberts, Cwmbowydd Road. Can gan Miss Maggie Williams, Jerusalem Cottage; a Mag- gis Ellis. Deuawd gan Mr Edward Edwards a': gyfaiil, Anerchiad gan y Parch W. E. T. Ellis, B.A B.D Porthmadog. Adrcddiad gan Olwen Griffiths. Anerchiad gan y Parph R. R. Jones, Abergynolwyn. Adroddiad gan John Morris, Dorfil Place, Diweddwyd gan Mr Ellis. Cyfeiliwyd gyda'r offeryn gan Miss Davies, Maenofferen.-T,R. Gellir cael Te am 1/2, 1/4, 1/6, 1/8, 1/10 a 2/- y pwys yn Siop E. B. Jones, Canton House, Blaenau Ffestiniog. Ni chedwir genym ond y Blends goreu i gyd. SqON .-Cynhaliwyd Cymdeithas y lie uchod nos Lun, pryd y llywyddai Mr Hugh Jones. Traddododd Mr H. Jones (Bryfdir) ddarlith ar Oedfa gyda'r Beirdd," sef yr enwogion Robert Ap Gwilym Ddu, Glasynys, Islwyn a Ceiriog. Galwai y cyntaf yd "Apostol Difrif- wch," yr ail ya "Apostol Gwladgarwch;" y trydydd Apostol Beiddgarwch," a'r olaf yn Apostol Tynerwch." Dyfynodd yn helaeth brif weitbiau pob un o'r pedwar. Gwyr pawb sydd yn t dnabod Bryfdir pa mor fedrus y mae yn gallu trafod yr Awen a'i chynyrch. Teim- lwn fod ei ddarlith yn goron gaboledig urddasol ar y gyfres doreithiog draddodwyd yn ystod y tymor. Chwanegwyd at werth y cyfarfôd trwy gael gwasanaeth y gantores ber a swynol Llinos Dwyryd. I'R AMERICA.—Dydd Sadwrn diweddaf, yn nghanol dymuniadau goreu lluaws yr ardal, ymadawodd Mr. Richard Griffith Jones, ail fab Mr a Mrs Robert Jones, Manod House, Manod Road, am yr Unol Dalaethau. BARD D. T.eallwn mai Mr. William Jones (Cyffdy), Leeds Street, ydoedd eniUydd ar y Cywydd "Qiwydrwydd," yn Hyfrydfa nos Sadwrn diweddaf. Ymenyn goreu dim ond 1/1 y pwys pwys a haner o beth cystal ag ymenyn am 1/ gan E. B. Jones, Canton House, Blaenau Festiniog. Y GYMANFA GANU.—Dydd Sadwrn nesaf, cynhelir Cymanfa Gerddorol y Methodistiaid Calfinaidd, o dan arweinyddiaeth Mr. David Evans, Mus, Bac. Yn Bowydd, am 2 o'r gloch, y cynhelir cyfarfod y prydnawn a chyfarfod yr hwyr yn y Tabernacl, am 6 o'r gloch. Deallwn y bydd Mr. Evans yn arwain y Rehearsal nos Wener yn Maenofferen am 7 o'r gloch. TABERNACL.~Y Parch. T. R. Jones, Port- dinorwic, sydd i bregethu y Sabboth nesaf yn y Tabernacl, ac nid fel yr hysbysir genym yn ngholofn y Cyhoeddiadau. LLWYDDIANT CERDDOROL. —Da genym gael y pleser o longyfarch Mr. David R. Jones (gynt o'r Swyddfa hon), ar jei lwyddiant yo, cipio amryw wobrwyon mewn cystadleuaethau pwysig yn ddiweddar. Yr wythnos ddiweddaf yn Egremont, enillodd y wobr o ddwy gini a Chwpan Arian oddiar 38 o ymgeiswyr; efe a Mr. Griffith Owen, Bootle, enillodd ar yr Her- Ddenawd; a Pharti Meifeion o dan ei arwein- iad ef onillodd oddiar 5 o Gorau. Sieryd hyn yn uchel am ei allu cerddorol a lleisiol, a dy- munwn, yn ngwyneb y fath Iwyddiant ddisgyn- odd i'w ran, gael ei longyfarch unwaith yn rhagor, Deallwn hefyd fod galwadau mynych am ei wasanaeth mewn Cyngberddau ar byd a lied y wlad. DARLITH DDYDDOROL.—Y mae gwledd aithriadol yn ein haros nos Iau nesaf yn y Neuadd Gynull, pryd y bydd y Gwyddonydd a'r Daearegwr galluog Mr Griffith J. Williams, F.G.S., Arolygwr y Llywodraeth ar y M Nn- i gloddiau, yn traddodi Darlith Romance of Mining," yr hon a eglurir gyda darluniau. Bydd y ddarlith o dan nawdd y Cyngor Din- esig a'r mynediad i mewn vn rhad. Ni raid i ni ddweyd gair am Mr Williams, gan ei fod mor adnabyddus i ni oil. Deuwch yn llu. CERDDOROL.—Cynhaliwyd Arholiad blyn- yddol y I. S. M.. mewn Theory of Music a Harmony yn Blaenau Ffestiniog, Mawrth 11, pryd y bu y rhai canlynol yn Ilwyddianus:- Grade VI, Advanced Harmony, Cyunterpoint and Part writing. Miss E. Lwis. Grade III, Harmony, Miss M. C. Owen, Harlech. Grade I, Notation, Miss Edie Jones, The Square; Master Einion Morris, Harlech a Miss Kitty Nelson, Harlech. Mae yr oil o honynt yn .fr oil o hon3,nt yri ddisgyblion i Pi-off J. L. Owen. CYNGIERDD.-Cafodd Cyngerdd Elusenol y Plant gefnogaeth gampus nos Fawrth gan fod y Neuadd yn orlawn, a daeth yr holl gantorion allan ar eu goreu. Cyduna pawb fod hwn yn un o'r Cyogerddau rhagoraf gawsom er's lIawer dydd, ac y mae hyny yn glod i'n talentau lleol y gallant heb ostwng pen i ddatganwyr oddiallan wneyd gwaith mor dda. Gwasan- aethwyd wrth yr Offeryn gan Mrs Bryfdir Jones a Miss A. E, Owen-Davies, A.RC.M., a gwnaethant eu rhan yn hwylus dros ben. Cb.wareuodd Miss Davies amryw ddarnau er boddhad mawr i'r dorf. Yr oedd Cor Meibion y Moelvvyn o dan arw-einiad Mr. Cadwaladr Roberts mor felus ag erioed. Yr oedd chwar- enad Mr. J. E. Fidler ar y Cornet yn gampns. Nis gallwn roddi gair rhy uchel i ddatganiadau LIinos Dwyryd, Mri. J. Tudor Owen, E. Ffestin Jones ac Evan Evans. Cafwyd hwyi nodedig gydag Adroddiadau Mr. J. P. Roberts nid oedd ball ar y chwerthin a'r gymeradwy- aeth a gafodd. Rhrin bwysig arail yn y Cyngerdd ydoedd Canu Penillion gyda'r Tanau gan loan Dwyryd a'r Telynor Dall yn chwareu'r Delyn. Y mae loan yn feistr ar y getfydd hon, a'i IuddugoJiEetbau yn yr Eistedd- fod Genedlaethol yn rhoddi li iddo yn rheng flaenaf Datganwyr penillion. Yn y gystad- Jeuath am ygiai gynygid am ddatganu Unawd, cipiodd Miss Annie Williams, Maentwrog y wofcr allan o infer o ddafganw^r hynod o an- hawdd eu trechu. YBeirniaid osddynt Mri, E. Ffestin Jcnss, Tudor Owen, a F. P. Dodd. Llywyddwyd y Cyngherdd gan y Parch. J. Owen ac arweiniwyd gan Bryfdir. CYMANFA'R PASG.—Y mae doniau goreu y pwlpudau Methodistiaid wedi eu sicrhau i wasanaethu yn Ngbymanfa'r Pasg eleni, ac yn eu plith un ablaut yr ardal hon, sef Dr. J. G, Moelwyn Hughes, Aberteifi. Gyda.'r fath gewri gellir disgwyl oedfaon grymus.

FFESTIWlOa YR ARDDANGOSFA FLODEU.—Fel y gwvr ein holl ddarllenwyr trwy y cylch hwn, bydd yr Arddangosfa hon ddydd Sadwrn. Edrychir yn mlaen am dani ar bob Haw, a~synir pawb a ymwel a hi y gellir codi y fath amrywiaeth o flodau yn yr ardal yr adeg hon o'r flwyddyn. Dywedodd Trebcr Mai er's talm am y lie Rhosyn o'i mhewn trwy'r oesaedd-ni egyr Lie oer anifyr a phell o'r nefoedd." Ond pe'r ymwelasai y Bardd a ni ddydd Sadwrn, cawsai weled amgen pethau. Amcan y mudiad yw symbylu y plant i gymeryd dydd- ordeb mewn nstur o'u bamgylch, a dyssju meithrin ac adnabod, ei llysiau a'i blodau. Ni allesid yn well, a haedda y cyfeillion gefnogseth gyffredinol. Y CWMNI DBAMAYDIJOL^—Y mae clodydd y Cwmni yn cerdded led-led y wlad, a son am danynt yn ymdaenu i bob LIan a Phentref. Nos Iau buant yn Llanrwst, a nos Sadwrn yn Dolwyddelen. Nid oes ball ar y canmol arnvnt. Wel done v bechgyn, a'r amcan da sydd i'r gwaith yn goron ar y cwbi.

Dedfrydu F. 0. Davis i Benyd- wasanaeth. Hysbysir yn y papurau Llundeinig fod Mr. F. C. Davis. fu mewn cysylltiad a Chwarei Gorddinen, ac yn amlwg yn yr achosion cyfreithiol fu gerbron y Llys yn nglyn a Chwmni y Welsh Slate, wedi ei ddedfrydn i benyd wasanaeth am bum' mlyneddd, a'i gyfreithiwr, Mr Ridley, i bedair mlynedd, am dwyll yn nglyn a materion Cyngor Dinesig Bromley, yn Swydd Surrey.

Marwoiaeth y Parch. J. Roberts, Rhyl. Prydnawn ddydd Mercher, yn 55 mlwydd oed, bu farw y gweinidog adnabyddus a phob- logaidd, y Parch John Roberts. Rhyl (Corris gynt). Nid oedd yn dda ei iechyd er's talm, ond daliodd i weitbio hyd y diwedd. Galled fawr i'r enwad Metbodistaidd*ac i Gym-u oedd ei dori i lawr mor gynar. Gedy weddw ac un ferch yn eu galar ar ei ol.

At ein Qohebwyr. ,,vvv MOELWYN.—Methasom a chael eich ysgrif i mewn yr wythnos hon eto. Gofalwn am dani yr wythnos nesaf. EMRYS (Llanrwst).-Caiff eich ysgrif ar Sos- ialaeth It ymddangos yr wythnos nesaf. Rhowch gyfle i'r cyfeillion gael eu hanadl atynt ar ol Croydon.

I BETTWSYOOED. At drigolion yr ardal a'r amgyIchoedd.-Dy.. muna William Williams, Pontypair Shop, gyf- Iwyno ei ddiolchgarwch diffuant am y gefnog- aeth a dderbyniodd yn y gorphenol gyda dy muniadau am barhad o'r unrbyw yn y dyfodpl, Y mae ganddo bob math o batrymau wedi dibd i mewn at dymhor yr haf. Gwell dewis hag erioed. Gwneir Siwtiau i fesur i ddynion m 21/- ac uchod, gwarentir fit a'r style ddiwedd- araf. Gellir ei gael ar fyr rybudd. Hefyd cedwir Siwtiau i ddynion a bechgyn a phob math e Cord Knicker i fecbgyn am brisiau hynod o isel. Trowsusau i ddynion am 4/6 ac uchod. Brynmawr-Parch James D. Evans, B.A., Lerpwl. St. Mary—Parch R, M. Jones, M.A. Tabernacl-Cyfarfodydd Gweddio. Y mae Mr. William Hughes, Wvddfyd, wedi troi yn ol am America ddydd Mawrth. Bu ar ymweliad a'i gartref am tua thri mis. Cynhaliwyd cyfarfod cyfnodol cymdcithas Arolygwyr lechyd Gogledd Cymru yn ysgoldy Glanllugwy, dydd Sadwrn, a daeth cynrych- iolaeth dda yngbyd o wahanol ddosbeirth iechydol, perthynol i'r Gymdeithas, a liywydd- wyd gan Mr. Quintni. Ymdriniodd y cyfeill- ion ag amryw bethau dyddorol iddynt hwy fel. swyddogion y Cynghorau, a chafwyd papur campus gan Mr. R. D. Jones, Arolygydd Iech- ydol Bettwsycoed, ar "Anhebgorion preswylfa. iach. Nos Sadwrn, Mawrth 27, cynhaliwyd cyfar ] fod cvstadleuol dan nawdd Gobeithlu y Taber- nael (A.) Euillwyd y gwobrau gan y rhai can- lynol—Eunice Thomas, Glanrafon AnLe May Jones, Gethin terrace John Pagh Williams, PenraHt J. Thomas, Glanrafon; Howel Jones, Gethin terrace; Lizzie Jones, Green Bank; John W. Jones, Gethin tsrrace Ellen Ann Jones, Pentredu; John janes, Green Bank E. M, Roberts, Gethin terrace; Mary E. Evans, Penrallt Cottage; Jennie Jones, Green Bank a'i pharti. Y bsirniaid oeddynt Mri E. Albert Jones, A C., E. M. Roberts, H. H. Jones, a Robert Owes. Arweiniwyd yn fedrus gan Mr M. H. Thomas, a Mr Owen Williams yn drysorydd. Cafwyd hefyd ddat- ganiadau gan y Gobeithlu, dsn arweiniad Mr W. Thomas, Beaver Grove, i'r hwn y mae clod yn ddyledus am ei lafur gwerthfawr gvda'r Gobeithlu yn ystod y tymor. Yr oedd y chwiorydd hefyd wedi darparu gwledd o'r fath ragoraf cyn ac ar ol y cyfarfod. Clywsom amryw yn dweyd na chawsant ragorach dant- eithion erioed, ac nid rhyfedd felly fod pawb wedi mwynbau eu bunain mor ardderchog. Dymilnol hefyd ydoedd sylwi lad y fath deim- ladau da a gwresog yn bodoH ymhlith y irawd- oliaeth. • Cynhaliwyd cyfarfod y Gymdeitbas Lenydd- ol Uodebol nos Iau, o dan lywyddiaeth Mr. Thomas Parry, Brynderwen, pryd y cafwyd paturau gwerthfawr gan Mri. John Jores* Greenbank JoEeph Glyn Hughes, Bryntawel; T. W. Evans, Oakfield a Miss E. A. Jones, Pentredu Cottage, ar "NodwedJion yr Hen Bregetbwrr." Dewisiasant i draethu arnynt,— Dr. Arthur Jones. Bangor Edward Stephens, Tanymarian; Ebenezer Morris; a Griffith Jones, Tregarth. Siaradwyd yn mhellach gan R. D. Jones, Bryntirion a John Jones, Tjny- perddyn. Prynwyd Church HiH ddydd Mawrth gan Mr. David Hughes, Coedyfron, am {300. Yr arweithwyr oeddynt Mri. Rogers Jones.

LLANRWST. Prysur iawn ydyw gyda'r wyth ymaeisydd sydd r y maes am y pedair sedd wag ar y Cyngor Dinesig, ac y mae y pyngciau yn am- rywiol ac anhawdd i neb ddeail am beth yr ymleddir, ond ar brydiau amheuir fod march- nad y moch yn cael lie pwysig. Bryd arall geliid meddwl mai y pwnc i'w setlo ydyw, hawl luddewon i gael codi stondin ar Lawnt y Farchnadfa. Fodd bynag, nos Sadwrn fydd yn clirio pob niwl, a dewis-ddynion yr etholwyr wedi enill eu seddi.

Tarw Gwyllt yn lladd ei hun. Magodd Mr William Owen, Penrbiw, Dol- wyddelen, darw oedd yn tynu sylw y wlad fel un o'r eidionau goreu we!wyd yn y plwyf er's blynyddoedd. Gwerthodd ef am ugain punt i Mr Albert Roberts, cigydd, Blaenau Ffestin- iog. Boreu ddydd Mawrth dcuwyd ag ef dros Fwlch y Gorddinen i'w bercbenog Mr Roberts. Daeth yn hwylus a didramgwydd hyd nes cyr aedd gyferbyn a phen Newboro Street, pan y decbreuodd fyned yn aflonydd, a throes yn ei ol er gwaethaf pawb am Church street ac am y Rhiw, Cafodd ar y Llinell Gul wrth y Din- as, a rhedodd i fyny yr Incline o Pantyrafon i chwarel y Llechwedd. Yn y chwarel yr oedd pawb yn rhedeg am gysgod, yntau yn myned yn ei flaen nes cael ei bun mewn cwt ar ben un o'r dyfniau. Cauwyd y drws arno yn y fan hono, ac oddiallan yr oedd swn y Compressor a nifer o hogiau. Bu i un o'r hogiau edrych i mewn trwy y ffenestr. ac ar hyny neidiodd y tarw trwodd allan, Yr oedd y lie mor gyfvng a'r anifail mor fawr fel y codid y to wrth iddo,, neidio o'r cwt. Yr oedd y lie wrth y cwt mor gul ar ol dod allan fel nad allai droi ynddo, ac o'i flaen yr oedd mab Mr William Davies, Cariwr, yr hwn fethodd ddiangc fel y becbgyn er3ill i ben y cwt. Rhoddodd y tarw ei gorn tano gan ei lucbio j fyny yn sydyn, a disgynodd i lawr i'r dyfn islawr, yn ffodus, ar ei draed, neu gallasai y godwm fod yn angeuol iddo. Gan nad allai y tarw droi yn ei ol, dis- gynodd yntau i'r dwfn gan chwilfriwio ei esgyrn. Lladdwyd ef, ac anfonwyd ei gorph i Ynysfor yn fwyd i'r helgwn. Da genym ddeall nad yw y bacbgen wedi ei anafn yn drwm er ei fod yn dyoddef yn fawr oddiwrth yr ysgyd- wad a gafodd. Mae cydymdeimlad yr holl ardal a Mr Albert Roberts yn ngwyneb y goiiea a gafodd.

y daw y cyhoedd yn raddol i weled mai yr yo a wnant ydyw gwneyd Prydain Fawr yn gyff orwawd v Cyfandir, yn unig er mwyn beuo drygu y vVeinyddiaeth. Yn y diwedd bydd hyn nid er clod ond er anghlod iddynt. aent yn hau gwynt a meddant gorwynt.