Y Rhedegydd

TAITH I'R AIFFT. r\ I .l-\J, GAN ME. j. R. ARTHUR, AMERICANIAID. WEDI glanio, gwelsom fad dwy o Lestri mawrion wedi dod a llwyth o Amene muud y diwrnod cynt, o Boston a New York i Ynys Malta. Bron na fuasem yn taeru fod tiriogaethau y stars and stripes yn wag, oblegid yr oeddym yn dod i gysylltiad a hwy yn mbob cwr o'r dre. Yn ac oddeutu'r Eglw) si, golygfa gyflredin oedd gweled 20 neu 40 c honynt ya sefyll aeu yn eistedd yn gylch haner erwn, fel Christy Minstrel, o gwmpas eu harweinydd. Ya nghapel yr Esgyrn, drachefn gwelsom 46 yn eistedd, ac yn gwrand-o ar ddau arweinydd barfog patriarchaidd, fel Caleb a Joshua, yn rho'i amlinelliad hirwyntog o banes y lie, a phob an, y Yankees bach, a'r Yankees mawc chwyddedig, yn gwrando gyda sylw roiivvt. Buam yn siarad ag amryw o honynt, arr unig wybodaeth gwerth ei chofnodi gavv-I som ni ganddynt oedd, fod eu llestr hwythau wedi bod yn chwareu Euclid yn y storm a'n goddiweddodd rhwng Gibraltar ac Algiers, Ac er fod y ddwy Agerlong o wneuthuriad Amer- icanaidd aniiaeledig, yr oeddynt yn delio yn ddiseremonimewn onglau ne5, yr oedd mewn- J Giion bethau hiliogaeth Fewyrth Sam yn cael- eu troi a'u trosi, eu chwilio a'u chvvalu, a'u corddi a'u cordeddu yr adeg hono gan doa?u cynbyrfu? Mor y Canoldir. I'r teithiwr prYd-¡ emig, ymddengys y rhaH fwyaf o'r American- iaid yn ffyHaid ya ogystal ac yn ymhcnwyr anwireddus, oblegid tra mae ea hoff waith ydyw ceisio gwasgu ac argraffu arnom ni eu oerth hwy a'n gwendid ninau, eu mawredd bwy bychander ninau, eu rhagoriaethau hwy a'n diiiygion ninau, gwelwch hwy pan ar grwydr, fel gwallgofiaid yn rhuthro am rywbeth a ddig- wydd i'w dychymyg Mcurios" neu "curiosities," Yn Malta, fel me«n lieoedd eraill, caofyddech feibion a. raerched rhodresgar, c ddiwylliant Anerican- aidd, cyn syched a c-hor.n beef Chicago, yn colli arnynt eu hunain wrth weled masnachdy digymeriad a'r gair curiosities" wedi ei bastio ar y ffenestri. Ynddynt gwelid hwy yn rhuth- ro am beisiau gwlan ac embmideries-yn dawn I siD o gwmpas hen g?iau, a hen oriadau a medals, ac yn gorfc?eddu o flaen rosaries a hroesau gwer, lampau a lanternau. Clywcb y dafodiaith Aaio. maidd yn uwch ns, dim,— MMy, thais tsiegent," am statue 21! My word, i'snt fr.at cute," am hen Fedal bres Oddeutu y siopau byny, yn ddieithriad, ceid 2 yn ddieithriad, ceid 2 neu 4 o Cabs wedi eu Uogi ganddynt i gludo y ceHl a'r fwrdd y Llong, A dyddorol oedd .ylwi ar y Maltese Cabbies hycy, yn gwneyd QrchwíJiad dyladwy. o fewn terfynau cyfreith- 4«1; ar y pecynau oedd yn cael eu hestyniddynt gan ddeiliaid y mighty dollar." Yr oeddynt 0 fy adgcfio, am foneddiges Americanaldd yn disgyn o'r gerbydres yn Eaffcn, ac yn rhedeg i gyrcbu Cab, Wedi cytuno a'r Cabby, ae gerbyd ddod gyferbyn a'r g'?''b"'d • sgorodd ddrws y compartment, a i'r Cabby, cage a 2 Parrot, bas^ 'i, box s. 3 Canary, a phas welodd y Cabby y foncdd- iges yn dychwelyd am y pedwerydd tro i'r compartment gofynodd iddi Ydach yn disgWjl y dilyw ?" Gwcrchoa ebevr foneddiges" beth. wnaeth i chw: i.. lYl:Y?" "O!" meddai'r Cabby "meddwlj edjwn i oddr-vrth eicb luggage ih bod yn tybb ir.ne Arch Noah oedd fy s?herbyd; a dvdw i ddim yn hond sicr a fedr yr hen geffyi yrua nofio. CAPEL YR ESG-YKN. WEDI llogi arweinydd o'r ernv I Moses Johnson, brysiwyd i weled un o gapeli enwocaf I Malta Capel yr Esgyrn. i Aadoidv ydyw hwn a l ailorau, a i iv• 1 barwydydd, a'i nsnfwd, mewn gair ] wedi ei addurno a mi'oedd o benir, esgyrn dynol eraill pertuynol i hen fynacbod < yinadawedig. Mac hon yn ua o brif atdyn- iadau ymwelwyr a Malta, am y rheswm fod y j penglogau a'r esgyrn eraill perthynol i'r corff dynol, wedi eu gosod i gynrychioli braidd bob cynllun mesuronol ellir feddwl am (!-no. Wedi cae! mynediad i mewn, gwelid yno fintai o Maltese yn glanhau, ail-drefnu. ac yn gosod nifer newydd o esgyrn dynol perthynol i rhyw oesau o'i mhewn. Wrth weled y fath olygfa tsgyrniog a chwithig, ymdaenodd ton o arswyd dros amryw o deithwyr y Tabor, ac wrtb edrych yn ngwyneb. a chraffu ar y fath gyn- i-ychiolaeth fynwentol, teimlem ryra yr ymad- rodd, Dyn a 'Srenga, a pha le y mae." Em cyfeiriad nesaf oedd Eglwys a godwyd er cof am y penaf o farchogion Malta—Eglwys Sant loan Gwnaethom archwiliad manwl o honi. Yr oedd yr aliorau, v muriaa, a'r ntnfwd yn cynal cruglnyih o ariuciau, tapestries, a lace- work costus. Holl ddodrefn y lie—chandel- abras lampau dorau y giirgell-yn gyfansodd- edit; o arian ac aur pur a chaboledig. Yn gys- ysltiedig a'r Eglwys hon, ceil" 16 o gapelan, a'r oil wcdi eu haddarco a'u dodrefnu yu y modd mwaf costfawr. Aethom drwyddynt oil, a Iheitnletn fod ynddynt gyfoeth Iawer. Kawdd fuasai treulio mwy o ainser yn Eglwys Sart loan, pe heb y crach arweinwyr ynhocgiaco'n cwmpas. Yr oedd beddrodau yr hen farchog- ion yn ein dyddori yn fawr, end fe fynai yr arweinwvr ddifetha'r cyfan drwy ein haf- ionydda, coisiert esbonio J y cwb.1, ymdrechent o'iauo ein gOlun.l, nes yr oeddynt fe! halen ar gig ncetu. Yr oedJynt fel pe y buasnt ofn i ni anadlu arDynt heb fod hwy yno gyda ni, ac oherwydd bvny, trowd cefn ar Fghvys Sant lean, ac awd am fwyd i Cafe cyfagos, a gada- wyd i'r arwesnwyr byfion deiynori i'r cerrig beddau, OLENDID A BUW20LI>m DYMA fel y dywad un tcith- ís P1 £ glwysi Malta :—Ni! welais yn iy mywyd le a chymaint o Eglwvsi I'abyddoi •i \» ui. Ceir Eglwys yn nihob heol, le, peûiiir y; ambeli i un; ac ni arbedwyd Tzi SJ;]5t .Qa thl:3118rLi"lyn !gly a ull;)il;¡ Y¡jt fewnol nac allanol, Oddiar y square, uwch- II law y cyftegrau cyfarchiadoi, ceir golygfa ar- dderchog ar y dref a'r porthladd ac yno I ceisiais gyfrif tyrau a phinaclan yr Eglwysi, J I ond yr oedd y gwaith yn fwy dyrus nag y ¡ tybiais, ac mae y cyfanrif heb ei sicrhau er i ni ) dreulio swm lied dda o amser ac amynedd. Cyfrifir fod poblogaeth Malta oddeutu 200,000; ac fe geir yno ddau Arch-esgob, a 1,500 o Ofceiriaid Pabyddol, Felly, fe welwcfi fod yn Malta un Offeiriad ar gyfer bron bob cant o'r bobiogaeth, Mae y ffaith yma yn awgryniu dau gv.estiwn :—Sut y cynhelir, a beth sydd gan y fath nifer o Offeiriaid i'w wneyd ? Gellir yn hawdd ateb y cyntaf ond mae yr ail ya ddyrusbwngc anhawdd i'w egluro. Mae yr Eglwys Wladcl yn Malta yn filiwnaidd, yn I hen land-lady gyfoethog, ac yn berchen y rhan fwyaf o dir yr Ynys, Mae y cwestiwn beth sydd ganddynt i'w wneyd, yn ddirgelwch i I bawb, ond i'r ddau Archesgcb. hwyrach, Ond gwyddom beth allasent wneyd :-glan-hau yr Eglwysi. Mae eu hesgeulusdra mewn symud llwch o leoedd sanctaidd ynanfaddeuol. I Yr oedd yr Eglwysi y baom ni ynddynt yn druenus o fudr, ac yn adlewyrchu yn anffafricl j ar y fyddin OffeiriadoL Ceid cancedd o gan- wyllbrenau arian coeth yr Eglwysi yn cyna! gcieuui. a chrynhoad bivnyddoedd o wer arnynt. Gwvneb yr aHorau yn frwnt ac a?an I gan si-n-a Uiueiniau byrddau a chlytiau llithrig c olew wedi syrthio arnynt. A'r holl I addurniadau mewn aur, arian, a meini gwerth- fawr, fel pe heb eu glanhau er's canrifoedd. Yn Eglwys Sant loan, yr oedd y eanwyilau, neu yn fwy cywir, y polion gwer oddeutu yr I Allor yn moesymgrymu i bob cyfeiriad, a llu o ganwyllau budron wedi eu crogi i fynu yn y nenfwd i ddangos y dariuniau, a'r gwer yn domenydd danynt. Yn nghanol y llwch a'r t' gwer, a phob ryw geriach, mae yn amlwg mai I nid yn Malta y sylweddolir yn fuan fod j "glecdid y nesaf peth i dduwioldeb," AFOSTOL PAUL. WEDI myned yn frysiog drwy olyfeydd dengar Valetta, llogwyd cerbyd ac arweinydd, I ac ymaith a ni am Erddi Sant Autonio, Palas y Ehaglaw-Hafan Sant Paul, I ac Egiwys Gadeiriol Civita Veccha, prif ddinas gyntefig Malta. Yr oedd y siwrae hono i oddeutu 15 milldir. Cyfeiriwyd yu gyntaf am Calle-de-san-Paulo — h.y. Hafan Sant Paul. Yno y ciifodd yr Apostol Paul, cenhadwr mawr y cenhedloedd, olwg ar "gilfach a glan iddi," a'r man lie yr aeth yr oil eneidiau-rhai trwy nofio, craill a'r ystyllod, eraill ar ddrylliau o'r ficiig-i dir yn ddiangoL Gelwid Malta y pryd hyny yn Melita. a chan fod hanes y for- daith hono yn Llyfr yr Actau, xxviii, nid oes angben i ni fanylu ar stormydd yr Euroclydon. Cyfeiriwyd oddiyno am Eglwys C-adt-irioll Civita Veccha, Yr cedd gwyliedydd yr adeil- adau aruthrol hyny ar ei ginio pan gyrhaedd- wyd y He, end ntd cynt yr eisteddasom o fewn i r I cyntedd, nag y daetb gwr tal, gwisgi, a thrws- iadus, a'r pren almon yn blodeuo arno, gyda sypyn o agoriadau i fewn atom. Buom am 3 awr yn crwydro drwy Eglwys St. Petr, a St. I Paul, neu Eglwys Cadeiriol Civita Veccha, Ac yr cedd y gorwychder mewn aur, arian, a meini gwerthfawr yn gyfryw nas gwelais eu o'r blaen, ac yn annisgrifiadwy, Civita Veccha yn sefyll ar fryn wrth ddychwelvd hyd allt syth a serth tebyg i Geunant Sych am chwe' milldir, cynorthwyid ni i gael golygfeydd anghydmarol ar gyrion Ynys Malta. Wedi cael gwaelod yr Al1t hono, sylwyd ar sfgn- bo"'1- ar Ind Coope, Pale Ale:' ?-{;:>o.< J' l" i .-n I-'i Coiman'? Mustard, ac yn eu hyrnvi sign araB. ar waelod yr allt, sylwer, ac ar hono, This hill is dangerouss" Yn I fuan ar 01 cael gwaelod yr allt, a deall oddi- wrth y sign hwnw el bod yn beryglus, cyr- haeddwyd Palas y Rhaglaw a Gerddi Antonio, I Amser a balla i ni ddisgrifio y mwynhad a <2hvyd yno. Yrccdd y gerddi yn hardd ragoral, a'r Palas drachefn yn ijri. mawr hel- I aeth ac addurnedig. ¡ ARWEINYDD HYNOD. ENW Sizi gyriedydd ar y daith ¡ hon ydoedd Marc, ac ar hyd y- ftordd fe'1 clywid yn bloeddio I rtC yn rhygnu, yn rhuo ac yn suo, yn chwyrnu ac yn gwichian ar yr hen geffyi araf, ond sicr." Gelwid yr Arweinydd drachefn yn Luke Sharp, ond fe! llawer un o'i flaen, nid oedd ei enw yn cynrychir»!i ei gymer- j iad na'i nodweddion. Dechreuodd ei weinid- ogaeth nos Sul. Fe ddaeth at y Ilo g, newydd -) g ,-n iddi ddod i'r porthladd. Yr oedd hwn yn berson hynod ar gyfrif amryw o bethau heblaw ei enw. Yr cedd yn y ile cyntaf yn o j araf, gwddf o rvwogneth yr wydd, gwyneb hir, trwyn main bachog, a gwynebryd fel hen Ivori. Ei Saesoneg, wedi hyny mor dyllog a'i ddillad, ond yn ddigrifol i'r eithaf fei y clytiau oedd yn hongian wrth ei got a'i lodrau. Yn agos i bob ty bwyta neu dy tafarn, byddai ryw syched angherddol yn ei oddiweddyd. "Gentilmen," meddai, "throat has dried and inside became empty, bodily feeling" bad, Cav/som acblysur droion i ddweyd wrtho ei fod yn an deg, ac yn canlyn fel ci drwg ar ein hoi, yn lie bod yn fywicg, ac yn y blaen, ac oherydd hyny gelwtd ef yn Tortoise, Turtle, Cipher neu Hermit, gan y teithwyr. A dyna fyddai ei atebiad bob tro H Stiq plenty interval; what object quick loco- motion?" Yr oedd yn sari yn bwt weithiau, a'r adeg hono atebai mewn dull ceryddol a digcf"s. Poison of Spirit." 0 fe. dre Valetta, dangbosodd ivi ei dv. gartref yn Swyddfa Rhyfel." F.n yn ddiau, ar lawer trigf-ti, lieblaw nono ynt, Malta. Wedi cyrhaedd Armory, neu dy yr j arfau milwrol yn Valetta, a disgyn o'r cerbyd, daeth ei wraig ya mlaen yn awdurdodol i dder- byn y 6s cytiog. Dynes dal, denau, Uiw ei gwyneb fel mrershamm, a'i ffurf yn pe-i iii dybic fud ganddi boen difrlfo1 yn rhywle neu gilvdd. Croen crebacbog, rhiglog, a phan yr oedd un o'n cyd-deithwyr yn rhoddi ar ddeall iddi fed ei gwr yn allnog raewn rhaffu cam- d .-v-tha i, y- hithau yn gwneyd < b y pryd hyny yn | J J ¡ il debyg i ddynes neu ddyn yn cael eu traed yn sydyn ac anisgwyliadwy mewn twb o ddwr ber- wedig yn erbyn ei ewyllys. j YR ARFDY. i YN ddnynol awd i weled yr yr Armory—ystordy arfau, ac yno gwelid pob math o arfog- aeth fiiwroi perthynol i'r hynafiaid, sef rhyfel- wisgoedd, pais arfau, gynau, magnelau, capiau baiarn, helm au dur tri a phum' cant oed". Danghoswyd yn mhlith 11a mawr o wrthrychau dyddorol eraill, arfogaetb gytlawn un o hen farchogion Malta, a elwid yn "Spanish Giant." Yr oedd ei daldra yn saith. troedfedd, a chwe modfedd, ai arfogaeth, wrth gwrs, yn gyfartal i'w daldra. Ar gais gwyliedydd yr Arfdy, gaf- aelwyd yn yr het a wisgid gynt gan y cawr hwnw. Teimlem ei bod yn debycach i grochan na dim arall, oblegid yr oedd yn pwyso saith bwya ar hugain. Ni roddais hi am fy mhen, o ran ffurf yn debyg i het silk, ac wedi ei gwneyd mewn foundry ibarhau am genedlaetbau lawer, I'w l-arhau. VVV^/V\A>V^AAAA/VNA,V\/W\AAA(VW

Helynt Ysgoi GenecJJaeihol Traws- fynydd, Ymddengys fod argyfwng pwysig yn agoshau yn hanes Pwyllgor Addysg Meirion. Rhodd- odd y Pwyllgor rybudd i reolwyr Ysgol Gen- edlaethol Trawsfynydd na fyddai iddynt ei chydnabod fel ysgol elfenol gyhoeddus ar ol dydd cyntaf o'r mis hwn, ac yn awr y maem yn gwrthod cymeryd unrbyw gyfrifoldeb yn nglyn a hi oherwydd i'r rheolwyr wrthod cyd- ymffurno a chais y Pwyllgor iddynt wneyd ad- gyweiriadau penodol yn:yr ysgoL Dair blyn- edd yn 01 galwodd y Pwyllgor ar reolwyr yr Ysgol Gencdlaethol, dan Ddeddf Addysg 1902. i wneyd gwelliantau yn yr adeiladau. Credai y rheolwyr fod y cais yn un afresymol a gwnaethant apel at y Bwrdd Addysg. Cytun- odd y Bwrdd Addysg a'r apel a gofynasant i'r rheolwyr wneyd adgyweiriadau eraill, llai pwysig na'r rhai y gofynai y Pwyllgor am dan- ynt, a gwnaeth y rheolwyr hyny. Gwyddis nad yw Pwyllgor Addysg, Meirion wedi talu dimai o'r trethi er cynal yr ysgolion enwadol, ond yr oeddynt yn rhoddi y grants a enillid iddynt a dim yn ychwaneg. Yn mis Mehefi n diweddaf nid oedd y grants yu ddigon i gynal yr ysgolion a gwrthodwyd cynorthwy iddynt oddiwrth y trethi. Mewn canlyniad bu raid i reolwyr Ysgol Trawsfynydd dalu i'r athrawon eu hunain, ac hefyd ofaIn am gadw yr adeilad mewn cyflwr priodol. Apeliasant dracbefn at Fwrdd Addysg, ac, yn ol Deddf 1904 (Default- ing Authorities Act), ataliodd y Bwrdd yr arian angenrheidiol allan o grants y Cyngor Sir, a thalasant dreuliau'r Ysgol Genedlaethol i'r Rheolwyr. Y sefyllfa yma sy'n bodoli o fis Gorphenaf hyd yn lawr. Yn mis Gorphenaf Anfouodd y Pwyllgor Addysg aCreolwyr yr ysgol, dan adran 7 (1) (d) o Ddeddf 1902, yn galw arnynt i wneyd adgyweiriadau archyfnew- idiadau yn yr adeilad, ac hefyd yn rhoddi rhybudd ffurfiol os na fyddai'r rheolau wedi cydymffurtio a'r alwad cyn Rhagfyr laf, 1907, ni byddai i'r Pwyllgor inwyach gydnabod yr ysgol fel ysgol elfenol gyhoeddus i enill grants. Ni chydymfiurfiwyd a'r alwad. Ni fuasai gwestiwn am bawl y Pwyllgor Addysg i wneyd hyn ouibai eu bod mewn "default." Y cwest- iwn yn awr ydyw, a oes gan bwyllgor addysg, sydd ei hun mewn dyled ("in default") bawl i wrthod cydnabod unrhyw ysgol dan yr adran a enwyd uchod ? Cyfodir cwestiwn arall hefyd a all awdurdod lleol, a chaniatau fod yr hyn a ofynent o fewn terfynau rheolau adeitadu Bwrdd Addysg (a) orchymyn cydwelediad y Bwrdd Addysg i'r galwadau a wneir ar reolwyr i wneyd adgyweiriadau neu welliantau yn yr adeiladau neu (b) orfodi y rheolwyr i gyd- ymffurfio a'r fath alwad heb gvdolygiad y Bwrdd Addysg, neu, yn niffyg hyny, ymrydd- hau o'r cyfrifoldcb o gadw yr ysgol? Y mae rhagolygon am drafodaeth bwysig yn Meirion— nglyn a'r mater bwn, ac y mae y cwestiwn yn meddu dyddordeb i bawb sydd ya gwybod rhywbeth am addysg.

f-larwo'aefh y Parch, Owen Williams (W.), Caernarfon. Cofnodir marwolaeth y Parch. Owen Williams, un o uwchrifiaid y Wesleyaid, yrhyn a gymerodd le yn Nghaernarfon, nos Fawrth, ac efe yn ei 78ain mIwvdd o'ioedran. Ni chafodd goleg, ond cyfieithiodd y Testament Newydd o'r liocg i'r Gymraeg. Bernir fod ganddo y lyfrgell gyfreithiol (pertliynol i leygwr) oreu yn Ngbymru. Cymerai ddyddordeb mawr yn y gyfraith, a mynychai y llysoedd barn, &c., yn gyson. 7 modd y dechreuodd gymeryd dyddordeb yn y gyfraith ydoedd pan fu helynt yn nglyn a chape! y Wesleyaid yn y Wyddgrug. Ystyrid ef yn bregethwr goreir ei en wad am ugain mlynedd o'i oes. Ganwyd ef yn Idanddyfan, Mon. Dechreuodd bregetbu yn Llangoed yn 1856. Yinneillduodd yn 1890. J Cyfansoddodd amryw lyfrau, y penaf o ba rai ydyw ei lyfr ar Ryddid Moesol Dyn." Ystyrir y llyfr fel te.\t-book." Penodwyd ef i draddodi y "Vdarllth Dalaethol," a'r testyn a ddewisodd oedd, "Adencdigaeth." Ystyrir hon yn gynyrch meddwl a barn aeddfed. Ysgrifenodd lawer i gylchgronau ei en wad, ac ystyrir ei erthygl feirniadol yn y Geninen ar "Paham yr wyf yn Annibynwr," &c., yn • -npwaith. Cymerai ddyddordeb mawr mewn ierion lieol. Bu yn aelod blaenllaw o .dd Undeb Caernarfon, yn Is-gadeirydd y Bwrdd Ysgol, ac yr ocdd yn aelod o Bwyllgor y Llyfrgeil Rydd Gyboeddus yn Nghaernarfon pan fu farw. Yr oedd yn gefn mawr i'r achos Wesleyaidd yn EHnezcr, Caernarfon. Cy- merodd yr angladd (cyhoeddus i ddyn ion) le, prydnawn dydd Llun, yn Mynwent Glanadda, Bangor. Cychwvnwyd o'r ty (Bryn Aber, South road) am 12 o'r gloch, a .chynhaliwyd gwasanaeth byr yn Nghapel Ebenezer, Caer- narfnrs, cyn cychwyn am Glanadda. Y mae yn ddyddorol sylwi nnd oes ond un uwchrifiad nag ef yn pertbyn i'r En wad.

Achosion Yswiriol Pwysig. Yn Llys Manddvledion Treffynon. o flaen y Barnwr Samuel Moss, gwrandawyd achos pwysig yn nglyn ag Yswirio perthynasau.— George A. Scotcher, Stationer, Cross-street, Treffynon a wysiodd Gwmni Yswiriol y Pearl am ddychweliad £ 29 7s lIe y rhai a dalodd i'r Cwmni.—Mr. Churton, mewn amddiffyniad, a ddywedodd ei fod am bledio cyfreithiau Hap chwareuaeih.—Mr. Roberts, ar ran yr Hawl- ydd, a ddywedodd fod yr Hawlydd wedi cael ei berswadio yn 1897 i gymeryd policies ar fywyd Mrs. Gould (modryb), ac ar fywyd Richard Lloyd (ei gefnder), y gor- uchwyliwr yn ei sicrhau fod y cyfryw yn gyfreithiol a safadwy. Yn 1902 cymerodd allan policies o'r newydd ar yr un bywydau, a rhai misoedd yn ol deallodd fod y cyfryw policies yn ddiwerth mor beil ag yr oedd a wnelo ef a hwynt. Gwelodd Ishmael Wil- liams, Arolygydd y Cwmni, a gofynodd iddo pa un a wnai y Cwmni dalu y symiau o dan y cytundeb, pe byddai i un o'r ddau yswiriedig farw. Ateftodd y swyddog "os digwydd rhywbeth, gwnaf n bobpeth yn iawn," ac mevvn canlyniad ysgrifenodd y Cwmni yn datgan parodrwydd i'r Yswiriad gael ei drosglwyddo i'r Hawlydd, ac ar Hydref 4, ysgrifenasant drachefn yn ei gyfarwyddo i redeg y policies allan heb rybudd yn ei gyfrif wedi hyny.—Mewn croesholiad addefodd yr Hawlydd na hysbysodd ei fodryb ei fod wedi ei byswirio. Yr oedd wedi yswirio dvn o'r enw Atkin am ugain punt, er nad oedd yn berthynas iddo o gwbl dim ond cyfaill iddo. — Mr. Churton, Nid ydych yn yswirio eicb holl gyfeillion ?"■—Ei Anrhydedd a ddywedodd ei fod yn caniatau i Mr. Churton bledio Deddfau Hap-chwareuaeth, Mr. Brinley Richard, ar ran y Cwmni a ddywedodd pan fu iddo gael yr Hawlydd i wneyd dau yswiriad newydd yn 1902 i'r Hawlydd arwyddo un papur, ac yntau y liall.-Ei Anrhydedd, "A oeddych chwi yn gwybod eich bod yn ffugio -l,?"-Y NiL, o-- d d- enw y trydydd person ?"—Y Tyst, Nid oedd- wn yn gyfarwydd iawn a'r busnes yr amser hono. A oeddych yn gwybod pan oedd Scotcher yn gwneyd y cytundeb h wn nad oedd ganddo fudd yswiriol yn Mrs. Gould?"— Yn gweled fod ganddo polices eisoes ar yr tift bywydau, meddyliais fod ganddo hawl wneyd."—Ishmael Williams, Arolygydd Y Cwmni yn Fflint, a ddywedodd iddo hysbysu yr Hawlydd yn bendant nad allai y Cwmni gydnabod neb ond y perthynasau agos- af, a cbyn y galiai ef dderbyn yr arian o dan y policy, yr oedd yn rhaid iddo eu cael wedi en harwyddo drosodd iddo.—Mr, Churton a ddadleuodd y dylai pobl wybed nad ccdd gao- ddynt hawlo gwbl i yswirio personau oddi- gerth fod ganddynt fudd yswiriol ynddynt. Nid oedd yr oil ond hapchwareu o du yr Hawl" ydd.—Ei Anrhydedd a ddywedodd y gobiriai roddi ei ddyfarniad.

Ymenyn tori durol, goreu i Has a brofwyd erioed am swllt y pwys, yn shop E. B. Jones & Co., Canton House.  ? tt f; 1;] <<?L!t?? a?tau?'a?Tt?????nMtjtr & &<ija.?? ?.?      i,,<Ji.\V' aaU, ?%? '? S makes f ? good cakes. C 5 CAJCEOivlA is the NEW way—the tllj better wry -ol making; cakes. It Is a pen'?cUy pure cake  ? flour of fme quaHty, with all L '?? the dry ingredients wanted in L ? a cake. The proporUcns are ?S exact and the mixing is per- S? ? ??- P *t 3 It saves tims and Iroitble, r and it makes the nicest nå g tl31" h k 1 *^9 lightest cakes possible.$ gut It makes any and -c-'ery .gl cake and not only one Icksu. ? And It is economical in |*  use—it costs less than tlli | ? old-fashioned way. JP I. ? From a!! Grocers, Stores, and In ths Britiih Isles, in 3sd. packctc, each g $$ one containing a sbcct of u%c.ivA &:?  practical cake recipe;. ?'? -H A ? LATHAM & Co., Ltd., I' ? LIVERPOOL. W *"ti.'1i:t.;#-À.i<>Ü:C\ :'5:3:)¡,: i v.  ¡J J: <4 'It S* Q: *•