Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
-."yyyyyyyyyyyyyyy....- I…
y y y y y y y y y y y y y y y I LLYS MANDDYLEDION 1\ FFESTINIOG. UYdd Mercher o flaen ei Anrhydedd y Barnwr Gwilym Evans. r< GwySiau Carcharol. "'?c!awyd rnfer fawr o wysiau y gofynai am ? r Barnwr anfonnifer (j bersonau igarchar. 0 ?etb  Anrhydedd archeb yn y nifer lluos- Ocaf 0 honynt, ac yn y lleill gwrthododd %n ? ? ?y?y- Mewn un achos gwnaeth archeb a ???'sch cheiniog y mis, a gwrthododd anf On y dyledwr i garcbar, Arian lawn. Arian lawn. Jones Morris a ofynodd am i arian j?? ?s?dynt yn y Llys gael eu talu allan yn j 3 Y diweddar John Jones, Llys Meirion, ?ord Street, Blaenau Ffestiniog. Cafodd Jones la.d  chware! y Fotty a Bowydd, a iha!- "dd ?- Cwmni y swm cytunedig i'r Llys, sef 247 l?s Ie. Nid oedd ond y weddw a'r mab • loi"i ft Jones, yr hwn sydd bron ar gyraedd ei .Ram oed. Gofynai am i'r arian gael eu talu t??" sdw, and fod swm neilllduol yn cael ei o ,w mewn ymddiriedaeth i'r mab hyd nes y c 0 y? 21am oed.—Y Barnwr, a archodd i £220 94?'i ?" ?" i'r weddw, a 27 17s 6c yn cael eu cad J^ewn ymddiriedaeth i'r mab yr hwn | sYdd a'i wyneb ar y weinidogaetb. h Tal am Lechi. Cymric Slate Company, Blaenan Ffestiniog ??Uasant 17 Ss 9c gan T. H. Bumett. J,r'"c am Lechi wert\vyd iddo. Ym- ?ngc?dd Mr. R. 0. Davies dros y C"nnm. ?''eneb am y swm yn Hawn. I Tal am Nwyddau. Evan E. Owen, Draper, Church Street, a ofynodd John Jones, Ty Capel, Brynbowydd, o /I 12s Oc dyledus ar ei ddiweddar frawd, Robert Jones, 3, Brynafon, Tanygrisiau. Cofir i R. Jones gael ei ladd gyda throl yn Tany- grisiau dro yn ol.—Ymddangosodd Mr. R. O. Davies dros yr Hawlydd a Mr. J. J. Morris dros y Diffynydd.—Archwyd i'r cyfrifon fyned I o flaen Cofrestrydd y Llys. I Cyflog y Bachgen. I Robert Jones, Bontnewydd, Ffestiniog, a hawliodd swm o gyflog ei fachgen honid oedd yn ddyledus ar Robert Jones, Tyddyngarreg, Maentwrog Ucha.-Ymddangosodd Mr. R. O. Davies dros yr Hawlydd, a Mr. J. J. Morris dros y Diffynydd. Holwyd mam y bachgen a'i Feistr, a chafodd ei Anrhydedd fod mwy wedi eu talu nag oedd yn ddyledus yn ol telerau y cyflogiad, a bod y bachgen wedi gadael ei le heb rybudd o gwbl.—Archeb am y swm a dalwyd yn unig. Arian Gwaddol. I Mr. D. White Phillips a wnaeth gais at ei Anrhydedd, ac eglurodd fod hwn yn gais an- arferol. Yn mis Mehefin 1907, bu farw Mrs. Ellen Williams, Llys Gwaenydd, New Market Square, a phenododd ef a Mr. Richard Hughes yn Ysgutorion ac Ymddiriedolwyr. Yn yr ewyllus gadewid haner can' punt i'w nhai, Stanley Jones. Nid oedd Stanley Jones ond wyth oed, ac yr oedd ef a'i rieni yn awr yn byw yn America. Gofynai Mr. Phillips am gael talu yr arian i'r rhieni yn uniongyrchol yn hytrach na'u talu i'r Llys i beri cost diangen- rhaid. Cydsyniodd Mr. R. O. Davies, ar ran y rhieni i'r cwrs hwnw,—Caniaiaodd ei Anrhyd- edd y cais ar ol i'r papurau gael eu harwyddo. Hawl Ffordd. I Robert Williams a'i fab W. C. Williams, Cynfal Terrace, Ffestiniog, a hawlient ffordd at Cynfal Terrace ar draws darn o dir brynwyd gan Morris Evans, Masnachydd Olew, Ffestin- iog.-Cynrycbiolwyd Williams gan Mr. J. J. Morris; Evans gan Mr. R. A. Griffith (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr. R. O. Davies), a'r cyn- berchenogion gan Mr. R. Walker Davies.—Yr ydym wedi cyhoeddi y manylion am yr achos hwn yn ein hadroddiadau o'r Llysoedd blaen- orol.—Y Barnwr a ddywedodd iddo fod yn ngolwg y lie mewn dadl er mwyn gallu gweled drosto ei hun yr hyn y dadleuid yn ei gylcb,- Tystiwyd gan Henry George Townsend, Goruchwyliwr Cwmni y Reilffordd, ei fod ef a Williams wedi bod yn siarad a'u gilydd pan roddwyd deall clir nad oedd dim ffordd ar y lie, a gosododd y Cwmni y darn i dalcen y tyiddo. —Henry Parry, Wenallt, 56 oed, EvanGriffith Evans, Clogwyn Brith, 75 oed, a dystiasantam y darn tir fel y cofient ef, ac nid oedd ffordd arno.—Lewis Jones, 17, Cynfal Terrace, a dystiodd i Williams ofyn iddo gytuno i agor y lie ar ol y Llys diweddaf am ei fod wedi ei gau gan Morris Evans.—Daniel Thomas, -Barracks, a dystiodd iddo geibio y lie i fyny i Morris Evans, ond ni welodd wely ffordd ar y tir.—Thomas Williams, Gorsaf-feistr Ffestin- iog er's 17 mlynedd, a William Pritchard, Co- operative Stores, a dystiasant na wyddent hwy am y ffordd na Ilwybr ar y lie mewn dadl.- Morris Evans a dystiodd na chlywodd air o son am ffordd na llwybr pan oedd Williams yn cymeryd y lie gan Mr. Townsend. Mr. J. Jones Morris a ddywedodd mai yr hawliad oedd, cael ffordd am eu bod wedi ei chael o 1872 am ugain mlynedd heb rwystr.— Atebodd Mr. R. A. Griffith fod yr hawl hwnw yn cael ei roddi i fyny yn 1898 pan gytunwyd i gymeryd y He i gyd o dan rent gan y cwmni. Y Barnwr a ddywedodd ei fod yn cael fod ffordd ar y I!e at gefnau y tai i fyny hyd 1898 a'r adeg hono rhoddwyd yr hawl i fyny wrth arwyddo y cytundeb. Ni hawliwyd ffordd ar y lie hyd nes y daeth person arall ar y tir. Nid oedd grant wedi ei roddi i gael drws ar wal y talcen. Am grib y to a daflai dros ben talcen y ty nid oedd yn gweled rheswm drosymyraeth a lie godwyd yn 1875. 0 dan yr amgylchiadau hyn yr oedd yn dyfarnu:-Dwy gini i Morris Evans am dressmas, y ddedfryd hon yn erbyn Robert Williams: ni roddai archeb ataliadol (injunction) ar hyn o bryd gan y credai na chlywid rhagor am y peth nid oedd to y ty i gael ymy-aeth ag ef. Am y costau, byddent ar rade.: & B. Tal am un plan, fee y Bargyf- reithiv r, a chostau Mr. Walker Davies, Yr oedd W. C. Williams yn cael ei rhyddhau o'r achos, a byddai yr boll gostau i'w talu gan Robert Williams, Nid oedd execution i fyned allan hyd ar ol y Llys nesaf. Rhedeg Cerbyd ar draws Plentyn. I Evan Stoddart, Hafod Ruffydd, Blaenau, a hawliodd iawn o £ 50 gan Gwmni y Co- operative Stores, Blaenau, am y niweidiau dderbyniodd ei fachgen trwy i John Morris, gwas y Cwmni redeg ar ei draws ar High Street.—Eisteddodd wyth o Reithwyr i wrandaw- yr Achos Mr. Owen Jones, Dolawel, yn Flaenor iddynt.—Mr, R. O. Davies, wrth osod yr achos i lawr dros yr Hawlydd a ddywedodd fod y bacbgen yn dod o'r Ysgol ganoldydd Mai 17, ac ar ganol High Street, wrth i'r bachgen groesi yr heol, aeth y cerbyd yrid gan John Morris ar ei draws. Yr oedd J. Morris yn eístedd rhwr canol a phen oly cerbyd, a David Owen, Porter, gydag ef. Gwelwyd y ddau yn siarad ychydig latheni cyn myned ar draws y pie: tyn. Eisteddai J. Morris ar yr ochr chwith, a D. Owen ar y dde. Gwelwyd y bachgen yn cael rhedeg ar ei draws, a chcdwyd ef i fyny yn anymwybodol, a bu o dan ofai Meddygol hyd yn bresenol. Ni ataliodd J. Morris y cerbyd nes y gwaeddwyd arno ei fod wedi myned ar draws y plentyn.— Cadarnhawyd yr hyn ddywedodd Mr. Davies gan Evan Stoddard; Dr. Richard Jones (bil yr hwn oedd yn £ 12 12S0C); Mr. J. Vaughan Williams, U.H., yr hwn welodd y ddamwain, ac a godcdd y bachgen i fyny Owen Parry, IT anyc10gwyn Terrace, yr hwn hefyd a welodd y ddamwain a David Jones, oedd yn gyru 'Buss v Queen's Hotel heibio ar y pryd. Y {nail! a'r Hall o honynt yn dal na fuasai y ddamwain wedi digwydd pe buasai J. Morris yn arfer gofal priodol wrth yru. Mr. William George, ar ran y Cwmni, a ddadleuai nad oedd esgeulusdra wedi ei brofi. Daeth y bachgen o du ol y Bus ar draws yr heol pan oedd y cerbyd yn dod i fyny, ac oedd yn anmhosibl osgoi y ddamwain.—Tys iwyd i brofi na bu esgeulusdra gan J. Morris a David Owen oeddynt yn y cerbyd; John Davies, 101, High Street, yr hwn a welodd y bachen yn cael ei daraw i lawr, a chan John Jones, Fronheulog.—Anerchodd y ddau gyf- reithwyr y Rheithwyr, a symiwyd yr achos i fyny gan y Barnwr.—Dyfarnwyd iawn o £ 40 a'r costau.
LLANRWST.
LLANRWST. TREFN Y MODDION SABBOTHOL. Yr Eglwys Sefydledig. St. Mary.—10, Parch C. W. Davies..6 Parch. J. Morgan. St. Crwst.-10, Parch. J. Morgan. 6, Parch C. W. Davies. Y Methodistiaid. Seion.-Parch. J. Howell Hughes, Bala. Heol Scotland-Parch. R. D. Williams, B.A., Penmaenmawr. Yr Annibynwyr. Tabernacl.—Miss Rosina Davies. Ebenezer.—Parch. Henry T. Jones, Seion, Treffynon. Y Wesleyaid. Horeb-Mr. Griffith Jones, Capel Garmon. St. James (English Chapel).—Mr. T. Schofield, Colwyn Bay. Y Bedyddwyr. Penuel.—Parch. Wiiliam Davies, Fforddlas. Y FARCHNAD. Marchnad lied fechan gafwyd ddydd Mawrth, fel y mae yn arferol ar ol y Ffair. Gwerthai y Perchyll am o 21/- i 23/- y pen. Tatws am 3/6 y cant. Ymenyn am 1/- a 1/1 y pwys. Wyau 11 am swllt. Hwyaid am o 4/6 i 5/6 y cwpl. Dofednod am o 3/6 i 4/- y cwpl. Eirin 9c i 1/- y phiolaid. Afalau o 3/- i fyny i 6/- y cant. PRAWF-GYNGERDD.—Gwelwn fod y cyfeill- ion yn Ebenezer wedi penderfynu cael prawf- gyngerdd ar y 14eg o'r mis nesaf, pryd y cynygir Cwpan Arian, tlysau arian a gwobr o bunt i Baritones, Tenors, a Sopranos ac Adroddwyr. Yr Ysgrifenydd yw Mr. Owen Williams, Gemydd, gan yr hwn y ceir pob manylion. HEN AC IEUANGC.—Dydd Mawrth, yn Nghapel Penuel, gan y Parch J. Abel Parry, D.D., Rhyl, yn mhresenoldeb Mr. Alfred Hughes, Cofrestrydd, Mr. David Jones, Peny- clwt, Llanddoged, a Miss Arminthy Jane Roberts, gynt o Lythyrdy Bettwsycoed. Yr oedd y briodas i gymeryd lie ddydd Llun, ond trwy rhyw afryfusedd, bu raid ei gohirio hyd ddydd Mawrth. Y FEIBL GYMDF-ITHAS.-Deallwn fod y pwyllgor wedi penderfynu i beidio cynal y Cyfarfod BIynyddol arferol, am ei fod yn llafur a thraul diangenrhaid. 0 hyn allan bydd y Sabboth cyntaf yn Tachwedd yn cael ei neillduo i fod yn "Sul y Feibl Gymdeithas," a dymunir am i sylw arbenig gael ei alw at hyny yn y gwahanol addoldai trwy y dref a'r dosbarth. SALE TALYCAFN.—Cafwyd Arwerthiant Ilwyddianus iawn yn Talycafn ddydd Llun, gan Mri. R. a Rogers Jones. Aeth y Bustych, Heffrod, a Gwartheg tewion i fyny i /18 12s 6c. Gwartheg a Heffrod Blithion nu gyflo, i £ 15 10s 6c. Bustych ac Heffrod cadw, i £ ll 5s Dc. Myllt a Mamogiaid tewion 25/ Wyn (cross- bred) tewion 26/ Myheryn ac Wyn Myheryn £ 3 7s 6c. LIoi tewion £3 17s 6c. Y GYMDEITHAS GYDWEITHREDOL.—Dydd Mercher, yn y Neuadd Drefol, agorwyd cyfar- fodydd tymorol o dan lywyddiaeth Mr. J. Rowlands, London House. Cafwyd papur gwerthfawr a llafurus gan Mr. W. H. Wil- liams, Gorseddfeiitr, ar Yr anhawsderau presenol yn ymrysorfa y Reilffyrdd: rhai o'i achosion a'i chanlyniadau posibl.Derbyn- iwyd y Parch. D. C. Davies, Ciwrat, yn aelod o'r Gymdeithas.—Nos Fercher nesaf, bydd Mr. D. J. Williams, Ysgolfeistr yn agor y mater, Llywodraeth Werinol a Brenhinol." Da genym weled golwg mor addawol ar y Gymdeithas. CYMANFA POBL IEUAINGC DYFFRYN CON- WAY.—Y mae rhaglen y Gymanfa uchod wedi ei thynu allan, a dysgwyliad uchel am gyfarfod- ydd Ilwyddianus yn Colwyn Bay, Hydref 23. Yr Ysgrifenydd gweithgar yw, Mr. J. D. Jones, Cyfreithiwr, Llanrwst, ac nis gallesid dewis ei well at y swydd, gan fod ei yni a'i ymroddiad gyda phob peth sydd dda a rhinweddol yn gwbl hysbys bellach trwy yr holl Ddyffryn. Bydd tren arbenig yn rhedeg o Dolwyddelen i lawr trwy yr holl Ddyffryn am yr Wyl. Y mae arlwy gyfoethog wedi ei pharatoi, a chymerir rhan gan y Parchn. O. Gaianydd Williams, Roe Wen; Lewis Williams, Colwyn; T. Gwynedd Roberts, Conwy Richard Rowlands, Llanrwst; D. J. Lewis, B.A., Llandudno J. O. Jones, Cyffin Joseph Jenkins, Dolgellau; O. Selwyn Jones, Deganwy; a T..M. Jones (Gwenallt). Y mae enwau y gwyr uchod vn ddigon o sicrwydd am gyfarfodydd da. DAMWAIN ANGEUOL. Nos Wener, bu damwain ddifrifol yn Ngorsaf y Cwmni Trydanol. Ymddengys fod y peirianydd trydanol, Mr. Grimshaw Holding, yr hwn oedd mewn gofal o'r lie, wedi sylw fod y berwedydd yn wag, ac er mwyn gocbel y ffrwydriad ofnai fuasai yn cymeryd lie, cymerodd forthwyl gyda'r bwriad o agor y valve yn araf. Fodd bynag, bu iddo ddefnyddio mwy o nerth nag a olygai wneyd, gyda'r canlyniad i'r valve agor yn llawn, a'r berwedydd yn lie bod yn wag fel y dangosai y gwydr, ydoedd yn llawn, a.derbyniodd Holding holl rym yr agerdd nes ysgaldio ei wyneb, ei goesau, a'i freichiau yn ddifrifol, .Cafwyd cynorthwy meddygol ato ar unwaith, a gwelwyd ei fod mewn cyflwr bur enbydus; ac ar ol bod yn dyhoeni o dan boenau dirfawr, bu y dyn anffodus farw ddydd Sul. Dydd Mawrth, o flaen Dr. J. R. Hughes, Dinbych, cynhaliwyd trengholiad ar y corph, pryd y gweithredai Mr. John Roberts, Painter, yn Flaenor i'r Rheithwyr. Yr oedd Mr. Hilditch, Arolygydd y Llaw-weithfeydd yn bresenol ar ran y Llywodraeth; a Mr. Latimer Jones ar ran y weddw ieuangc. Wedi i Mr. James Herber Targatt, Goruchwylydd ac Ysgrifenydd y Cwmni Trydanol, ac eraill, roddi eu tystiolaeth, dychwelwyd rheithfarn o "Farwolaeth Ddamweiniol." Nid oedd y trangcedig ond 27 mlwydd oed, a blwyddyn i'r Pasg diweddaf y priododd. Un o Accrington ydoedd ef a'i briod, ac ar ol y Trengholiad, cynhaliwyd gwasanaeth arbenig yn Eglwys St. Crwst, pryd y gweinyddwyd gan y Parch. John Morgan, Rheithor, a'r Parch. D. C. Davies, Ciwrat. Wedi y gwasanaeth awd a'r corph i Accrington. Yr oedd y gwr ieuangc hwn yn hynod o boblogaidd yn y dref. Ffurfiodd gylch eang o gyfeillion, ac yr oedd yn bur selog gyda Chymdeithas Gwyr Ieuaingc yr Eglwys, a chyda'r Cricket Club.. Anfonodd y J Gymdeithas a'r Clwb flodeudyrcb heirdd i'w J dodi ar ei arch fel arwydd o'u parch ato, a'u J galar am dano. Yr oedd y naill a'r llall yn I cael eu cynrychioli gan nifer luosog yn yr Eglwys, ac hebryngiad y corph i'r Orsaf. Cyd- ymdeimlid yn fawr a'i wraig dorcalonus yn yr amgylchiad profedigaethus. Daeth yr ymad- awedig i'r dref yn 1904.
- - --- - - - - - - -- --…
Bwrdd Addysg Dosbarth Bettwsycoed. Cyfarfu y Bwrdd uchod prydnawn ddydd Llun yn Ngorsaf yr Heddlu, pryd yr oedd yn bresenol Mri. D. G. Jones (Cadeirydd) Rev. H. H. Roberts; Mrs. Ockeston, Trefriw; Mrs. Parry, Pendyffryn, Bettws- ycoed; Lewis Edwards; R. E. Thomas; Mathew Roberts; Henry Roberts; Ellis Pierce; David Thomas (Clerc Cynorthwyol) a Thomas Parry (Swyddog Gorfodol). Penodiadau. Yr oedd y Rheolwyr Lleol wedi penodi Miss Jones, Caerdydd, yn Athrawes yn Ysgol Capel Curig a Miss M. E. Morgan, Towyn Meir- ionydd yn Athrawes yn Roe Wen.—Cadarn- hawyd eu gwaith. Cyflenwi Glo. Derbyniwyd cynygiad Mr. Henry Roberts, Bettwsycoed i gyflenwi glo i ysgoiion un rhan o'r Dosbarth, a Mr. Owen Evans, Caernarfon, i'r rhan arall. Ysgol Trefriw. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Mr. Roberts, Ysgolfeistr Trefriw, yn cwyno am nad oedd y gwelliantau bwriadedig ar yr Ysgol wedi eu cario allan yn ystod gwyliau yr Haf. Daeth llythyr ar ol hyny oddiwrth Mr. Roberts i hysbysu fod y gloch wedi cyraedd, ac yn cael ei gosod i fyny.—Ar gynygiad Mr. R. E. Thomas, a chefnogiad y Parch. H. H. Roberts, pasiwyd i alw sylw y Pwyllgor Adeiladu at y gwelliantau oedd yn ofynol ar yr Ysgol hon. Ysgol Capel Curig. I Mr. Mathew Roberts a alwodd sylw at y ffaith nad oedd yr Ysgol Newydd yn Capel Curig yn cael ei gwneyd yn ol y cynllun oedd wedi ei gymeradwyo ganddynt.—Y Parch. H. H. Roberts a ddywedodd i'r ysgol gael ei dechreu ar y dybiaeth fod ganddynt fwy o arwyneb (frontage) nag oedd mewn gwir- ionedd. Daeth y perchenog tir atynt, a dywedodd nad oedd wedi gwerthu y tir arno, ac y byddant heb chwareule i'r plant oni thor- ent ef allan o'r graig, a chostiau hyny ganoedd o bunau.-r-Mr. Mathew Roberts, a sylwodd na chant ddim dwfr yno heb ei gario o gryn bell- ter mewn bwcedi, a byddai hyny yn erbyn yr Ysgol am genhedlaethau, a'r cwbl oherwydd diffyg y Pwyllgor Adeiladu. Byddai yr Ysgol hon fel defni parhaus iddynt yn y plwyf am oesau i ddod.—Mr. R. E. Thomas a ddywed- odd ei fod yn ngwyneb yr adroddiad difrifol a gafwyd yn cynyg eu bod yn anfon i ofyn i Gadeirydd y Pwyllgor Adeiladu a'r Archadeil- adydd ddod i olwg y lie.—Cefnogodd Mr. Ellis Pierce, a phasiwyd hyny. Amser y Cyfarfodydd. Rhoddodd Mr. Ellis Pierce rhybudd y byddai yn cynyg yn y cyfarfod nesaf eu bod yn dechreu am dri o'r gloch o hyn allan, yn lie am un o'r gloch. Presenoldeb Plant y Tlodion. Mr. K. li. l nomas a aiwoaa syiw at yr esgeuluso mynychu yr ysgolion oedd yn mhlith plant oeddynt yn derbyn cymorth plwyfol.-Y Swyddog Gorfodol a ddywedodd fod y cardiau ddefnyddid yn y rhan o'r dosbarth berthynai i Undeb Conwy yn gweithio yn rhagorol, ac anogai i gardiau cyffelyb gael eu defnyddio yn Undeb Llanrwst.—Pasiwyd i anfon at Fwrdd y Gwarcheidwaid yn unol ag awgrym y Swyddog.
i MR. OSMOND WILLIAMS, A.S..…
i MR. OSMOND WILLIAMS, A.S.. A fHRIGOLION MINFFORDD A'R AMGYLCHOEDD. At Olygydd Y RHEDEGYDD. Anwyl Syr,—Gaiwyd fy syhv at ohebiaeth a gerir ymlaen yn eich papur yn nghylch yr hyn a elwir helynt fy ffordd," A gaf ti ofyn i chwi gyhoeddi yn eich rhifyn nesaf gopi o araeth a draddodais mewn cyfarfod o Gyngor Plwyf Penrhyndeudraeth tua bythefnos yn ol. Ar oi hyny derbyniais atebiad oddiwrth y Cyngor Plwyf, yr hwn sydd-yn awr o dan ystyriaeth, ac yr wyf yn cywir obeithio y deuir i derfyniad heddycbol. Tueddir fi i ofyn i chwi wneyd hyn, am fod eich ymddygiad yn y mater hwn wedi bod ar hyd yr amser yn gymedrol a theg iawn, tra mae y papurau dyddiol Saesneg a rhai o bapurau wythnosol Gogledd Cymru wedi cyhoeddi pethau geirwon yn eu natur, gan gymeryd yn ganiataol, ymddangos mai j yr ocbr a drðid iddynt hwy yw yr un gvwir, I heb unrhyw ymdrech nac hy i ¡\7Íl Illall, a thrwy hyny yn cyfteu yr argraff i'r cy- hoedd fod fy ymddygiad drwy y drafodaeth yn un drahaus, gwrthwynebus ac anghyfeillgar tuag at fy nghymydogion, yr hyn sydd bell iawn o fod yn gywir, a theimlaf yn sicr y bydd i unrhyw ddyn o feddwl diduedd yn yr ardal- ac y mae yma lu o honynt-fy nghyfiawnhau yn yr achos hwn. Yr Eiddoch yn gywir, A. OSMOND WILLIAMS. Castell Deudraeth, Hydref 9fed, 1907. YR ARAETH. Mae yn llawen genyf eich cyfarfod heno gan fy mod yn ei hystyried yn beth tra dymunol i fater sydd, fel yr ymddengys, wedi creu cryn deimlad yn y gymydogaeth, gael ei drafod yn drylwyr a heddychol rhyngom, a dymunaf arnoch fy ngwrando mewn perthynas i'r Rhy- buddion a osodais i fyny ar fy eiddo. Achosais i'r rhybuddion hyn gael eu gosod i fyny am fy mod wedi gweled fod y cyhoedd yn cymeryd mantais ar freintiau y bum bob amser yn falch o'u caniatau iddynt, ac yn tresmasu cryn lawer, nid yn unig ar fy ffordd breifat ond hefyd ar y tiroedd o amgylch fy nhy. Cymerodd nifer a lanciau yn y gymydogaeth arnynt eu hunain i ddyfod i mewn i'm heiddo preifat, ac anSorSo y Rbvbuddion mewn cwestiwn, pa rai, fel mae'a I eithaf gwybyddus, nad oeddynt ar y ffordd ond ar bren tu fewn i'm tir i. Wedi cael allan pwy oedd y llanciau hyn, ysgrifenais i'w gwahodd i ddyfod i'm gweled gyda'r amcan o ymddiddan gyda hwynt ar y mater, ac wedi eu rhybuddio, i adael i'r mater syrthio. Ni ddaeth ond un o'r llanciau hyn i'm gweled am y lleill, y rhai fel y deallaf oedd wedi casglu ynghyd ar y bwriad tebygol o ddyfod, ni ddaethant. Os goddefir i mi ddweyd fy marn, yr wyf yn meddwl fod hyn yn gamgymeriad o'u tu hwy, gan fod y gwa- hoddiad wedi ei'roddi a'i fwriadu mewn yspryd cymodlawn. Gan deimlo nas gallwn adael i'r mater orphwys wedi i'm hymgais gyfeillgar gael ei hanwybyddu, rhoddais allan wysiau yn mhen deudydd neu dri. Derbyniais Iythyr oddiwrth gymydog i'r hwn y mae genyf fawr barch, oedd mewn rhyw fodd yn dadleu dros y llanciau hyn, ac yn awgrymu na ddylwn barhau i erlyn, ac yn ychwanegu ei fod yn sicr na chyflawnant y cyfryw drosedd eilwaith. Gan fy mod, megis y bum bob amser, yn awyddus i gario allan ddymuniadau fy nghymydogion, y rhai a bar- chaf, dywedais wrtho mewn ymddiddan ber- sonol, y byddai iddo ymweled a'r llanciau hyn a chael ganddynt ddatganiud o ofid am yr hyn a wnaethant, a sicrwydd na byddai i'r cyfryw weithred gael ei chyflawni wedyn, fy mod yn foddlawn i alw yn ol y gwysiau. Ddoe cefais atebiad oddiwrth fy nghymydog, oddiwrth yr hwn yr ymddengys fod ei ymdrechion cyfeillgar yn ofer. Yn awr, deallaf nad oes dim gweithred nac ymddygiad o'm heiddo I tuag at fy nghym- ydogion yn y gorphenol yn haeddu dim gwrth- wynebiad, a gobeithiaf nad oes teimlad felly yn bodoli ar hyn o bryd. Ar dri achlysur pan gododd cwestiynau yn nglyn a'r IIwybrau, pan ddeuid ataf mewn ys- pryd cymydogol a chyfeillgar, yr wyf wedi eu cyfarfod yn ymarferol yn y modd y dymunai fy nghymydogion. Gadewch i mi alw i'ch cof yr achos yn nglyn a'r llwybr rhwng Morfa ac Ynysmawr, pan ofynwyd i mi gan un o'm cym- ydogion i newid y rhybuddion osodwyd yno, gwnaethum hyny. Am y llwybr dros lineli y Cambrian at Minffordd, yr oeddwn ar y dech- reu yn gryf o'r farn fod Cwmni y Rheilffordd yn iawn yn eu dadl yn nghylch y llwybr, a chyfarwyddwyd fi yn bendant nad oedd dim hawl cyhodddus posibl iddo. Fodd bynag, ar ddymuniad a chais rhai o'm cymydogion, cy- tunais a'u golygiadau mor bell ag yr oedd fy nhir i mewn cwestiwn, a thybiaf mai o achos i mi wneyd hyny yn benaf y bu i'r Cwmni roi eu dadl i fyny. Drachefn, dyna'r llwybr heibio Fronoleu; yma etc cyfarwyddwyd fi nas gellid dal i fyny hawl i hvybr cyhoeddus. Ond yma eto goddefais i'm hawydd i foddhau fy nghym- ydogion lywodraethu ar fy hawliau a'm cyfleus- derau fy hunan ac eiddo fy nhenant. Mae yr hyn a ddywedais yn brawf o'r hyn yn wir sydd eithaf gwybyddus i chwi oil, fy mod bob amser yn falch o weled fy nghyfeillion a'm cymydog- ion yn Minffordd a Phenrhyn, pryd bynag y mynant roddi tro o amgylch fy etifeddiaeth, ac yn hytrach na rhwystro yr wyf wedi eu croes- awu. Mi a'u hadwaen—pwy ydynt-ac o ba le y deuant. Mae pobl ieuainc y gymydogaeth wedi cael fy nghaniatad mwyaf ewyllysgyr i wneyd defnydd o'm caeau, o flaen fy ffenestri, i chwareu cricket a chwareuon eraill, ac wedi defnyddio y caniattad hwnw, ac yr oeddwn inau yn falch o'u gweled. Yn awr, a yw yn afres- ymol ynof i feddwl, nad yw yr ymddygiadau hyn o'u heiddo, yn cyfiawnhau y cwrs a gym- erwyd yn ddiweddar gan eich Cyngor. Nis gallaf ond dweyd y carwn pe baech wedi delio tuag ataf ar y cwestiwn hwn yn y modd y gwnaetboch gyda'r llwybrau eraill y cyfeiriwyd atynt. Am estroniaid y rhai ydynt yma heddyw, ac ymaith yfory, y rhai na theim?nt unrhyw gyf- I rifoldeb, ac na ddangosant unrhyw ystyriaeth o hawliau a chyfleuterau rhai eraill, mae hyny yn achos gwahanol. Ac i amddiffyn fy hun rhag satnrfa gan bobl felly y rhoddwyd y rhybudd- ion hyn i fyny. Pan brynais eiddo Mr. Huddart's ni soniwyd am unrbyw hawl gy- hoeddus o gwbl, ac ni chlywais hyd yn bresen- ol fod dim yn cael ei hawlio. Mae amryw o honoch yn cofio yn dda fod ymddiriedolwyr Mr. Hu(fdart a'u cyfarwyddwyr, ar ol y sale gyntaf yn gwneyd hawl ffordd ar hyd yr hyn a adwaenir fol y drive gefn, Gwrthwynebwyd yr hawliad hwn yn llwyddianus. A phe medd- ylid y pryd hwnw fod hawl ffordd gyhoeddus i lawr y drive gefn, mae n amlwg yr hawlid hyny pan oedd yr achos gerbron llys barn, ond ni wnaeth y cyhoedd yn Minffordd unrhyw gais o gwbl am bawl ffordd gyhoeddus, Yn awr, cs byddweh gystal a gadael i ii wybod yn benodol beth yr ydycb fel corph cyhoeddus yn ei ofyn, yr wyf yn bared i ystyr- ied y cais hwnw yn Hawn yn yr un yspryd cymydogol ag yr wyf wedi eich cyfarfod o'r blaen. Yr wyf mor awyddtis ag y rhaid eich I¡ bod chwithau i osgoi pebpeth yn v ffordd o gyfreithio na dim a all ei arwain i hyny.
BLAENAU FFESTINIOG.
^0ra* tributes." Pwy na ddymunai fen- '?th Y nefoedd ar ben y Cymrodorion caredig h ? am ofalu mor <?yner am weddillion un ag ,;d wedi ei ysgaru mor bell oddiwrth ei %enI a 1I gydnabod. A phwy na theimlai yn 1 faM£ ? ei fod yn Gymro wrth feddwl am y tyner- j ej™?'r caredigrwydd y mae y Cymro yn allu ng0S PAN y del galw am hyny. Mae ty .dmdeimlad yr ardal yn sicr o fod gyda'i dad rn falarus a diau fod y caredigrwydd 111 aWr hwn a ddangoswyd at eu mhab, yn heul- ?yn nghanol yr ystorm. r CCNGHERDD ELUSENOL.—Heno, gan fod CYlifer 0 Ymgeiswyr ar yr Unawdau. "The r St ?sof Bethlehem," a'r Mab Afradlon," dym- j uw hysby u y Cystadleuwyr y cynhelir Rhag- a f ( rili ) yn y Neuadd Gynull, am 6 or ? S!o? ??o' (nos Iau). Ofer disgwyl cael ?)??' ? os nad attebir i'r enwau at y dechreu, YMn ? ???Sbrawf. Diamaeu y ceir cyngherdd [ chog, gan fod y defnyddiau yn gampus. eWch yn Hu—YsG. ??RLUNiAU BVW.—Y mae Mr. John Cod- i, yr hwn sydd yn adnabyddus yn ei plitb, (TT ymweled a'r ardal eto, ac am ddangos U4"ltlniau byw" yn y Neuadd am bedair ?°°.—Hydref 19, 21—23. Bydd yn tynu dan 'au (trwy ganiatad) o'r gweithwyr yn dOd 0'r chwareli, ac yn gweithio yno, a bydd J jjQ, ?u gosod ar ganfas yn y Neuadd. Bydd yr  ddarluniau ddanghosir yn newyddion !t&!t Ceir gwledd ddiamheuol ganddo y tro hvm. ?RDo RHEOLWYR.-Cyfarfu Bwrdd Rheol- "? yr Ysgol Sirol prydnawn ddydd Mercher, t Pryd yr oedd yn bresenol, Mr. John Lloyd Jones (Cadeirydd); Mr. R. Walker Davies, ?-. Parch. J. Rhydwen Parry, Miss Jones, Miss Brymer, Mr. J. Parry Jones, Parch. T. ii. Hughes, Mr. W. P. Evans, a Mr. F. P. ?d. M.A., (Prif Athraw). p '-wYd i dalu ?70 i Mri. Thomas am ?t!o a lliwio yr Ysgol. Y wynwyd cais Mri. R. Griffith, E. T. ?omnds, a W. Lloyd Roberts, am godiad yn en cY ogau, i'r Pwyllgor arianol i'w ystyried. gjf1, J' S. Foster a anfonodd gwyn am y j.? ddeuai o dir yr ysgol i Baron Road. 8Ylwodd y Cadeirydd fod y ffos wedi ei gwneyd yu y dull goreu at gario y dwfr o'r He, ac y J,ay s*i ffordd gefn briodol gael ei gwneyd yn l? area Road.—Cynwynwyd y mater i'r Pwyll- sQrym?ej?j?j Penodwyd Mri, J. Rhydwen Parry, R. p ker Davies, J. Parry Jones, y Cadeirydd a'r prf4thraw i wneyd yr holl drefniadau at gael  blynyddol i ranu tystysgrifau a obrwyon i blant yr ysgol. ?odwyd y Cadeirydd, Mri. D. G. Jones, a It b P. Evans, yn Bwyllgor i ystyried y priodol- ? 0 adgyweirio y ffordd at yr Ysgol, yr hon Oedd mewn cyftwr drwg iawn. rl'OfynaiMr. Richard Jenkins, am gydnabydd- 'aet? u at dalu am y cynorthwy a gafodd i lanhau l! ¡sgOl ar 01 iddi gael ei phaentio a'i Hiwio.— CyRwY,,Id y mater i'r Pwyllgor Arianol i'w ??yried. I)iol,?ai Parch. Moses Roberts, Llangollen ac Ian gynt), am garedigrwydd y Rh?o!wyr yn itch os ei fachgen oedd wedi enill ysgoloriaeth. ?'?siwyd i longyfarch y Prif Athraw a'r hrawon cynorthwyol ar y cafle a enillodd yr V. ° yn Arholiad y Bwrdd Canolog Cymreig. cyt1wynwy d yr adroddiad £ r Wasg, ac oddi- t'rth y cyfryw gwelir fod Ffegtiniog yn ngyda'r p orth ar ben y rhestr allan o 73 o Ysgolion CYrn.r,. ac wedi enill 10 yr un o Honours ,de rtlficates allan o 209. Cafodd y nesaf 9, yna 3 8, un 7, un 6, chwech 5, wyth 4, saith 3, taiJ y r hugain 2, a dwy a'r hugain 1 o Dyst- Vqu' Cafodd Towyn 5, Llanrwst, Bala, a Ph ^hmadog un bob un. !!??? plant Ffestiniog ar restr yr ymgeiswyr V;Yd?ianus :-J. Jones Roberts 12fed, Kate w nt,ie Roberts 15fed, William Arthur Hum- Phreys 37ain, Kate E. Davies 99, M. B. Davies 134 K ate Davies 135, Morfydd K. Morris 152, iq ellie Jones 157, John Lloyd Jones 184, aWm. Morris ?85.°Yr oedd Kate W. Roberts yn gyn- taf trwy holl Gymru mewn French, a hi oedd tll neth trwy holl Gymru yn y cyfan o'r i. Dwynyneddynolgeneth o Fest- ini °??? y flaenaf yn Nghymru. Nid oedd 0 14 0 Dystysgrifau allan o 209 yn meddu y :1: gradd uchaf arnynt, ac o'r rhai hyn enill- Vrij. dwy -gan blant Ffestiniog. Campus yn Wir.. ■' V VVAAAAAAAA A A AAAAAAAAAAA.'V