Y Rhedegydd

DIWEDDARAF. Boreu ddydd Mercher, cafwyd corph Owen Williams, Cigydd o Beddgelert yn crogi yn farw yn ei ladd-dy. Yr oedd yn wr priod. Gwrthododd Meddygon Undeb Pwllheli a derbyn y gostyngiad yn y tal am Fuchfrechu. Y mae y mater wedi ei roddi i Fwrdd y Llywodraeth Leol. Dydd Mawrth nesaf, ar ol bod am bedair blynedd a'r hugain yn Reolwr a Golygydd y "Carnarvon and Denbigh Herald" a phapurau eraill, bydd Mr. Daniel Rees yn ymadael am Llundain i wasanaethu yn Swyddfa Bwrdd Masnach. Cymerir ei !e yn Nghaernarfcn gan Mr. Picton Davies, o'r "Western Mail."

ïi,_ "="F' 'I' ) ESTABLISHED 1876. 1 Manufacturer of Memorials of every description, in AN GRANITE, MARBLE, STONE & SLATE. 1 000 I Largest Stock in NORTH WALES to select from. I I sw w\ GRANITE & I MARBLE WORKS, j d 1 LLANRWST. I 1 il Memorials fixed and restored in all parts of the 9 .4P: Country. Inscriptions done in raised or cut letters, |I 8 also, imperishable lead letters. J glj^ yjp A large assortment of Tomb Railings, Artificial Wreaths and Wire Protectors | always in Stock. I

PENMACHNO. YR ARDDANGOSFA.—Y mae Rhaglen yr Arddangosfa gynhelir y 12fed o'r mis nesaf allan o'r wasg, a gellir ei chael oddiwrth yr Ysgrifenydd, Mr. J. R. Williams. Deallwn; fod Pwyllgor newydd cryf wedi ei ffurfio yn cynwys amryw o'r aelodau oeddynt yn cychwyn y Gymdeithas dair blyn-I edd a'r ddeg yn ol. Y mae golwg byw yn hir ar yr Arddangosfa hon. Y Parch. Ben Jones, Rheithor, yw Cadeirydd y Pwyllgor; Mr. J. G. Evan s,:Rhiwfachno, yn Isgadeirydd; a Mr. J. R. Williams, yn Ysgrifenydd.

BETTWSYCOED. j Gwasanaethir y Sabboth nesaf yn St. 1 Michael gan y Parch. R. Morris Jones, M.A., Ficer; yn Brynmawr gan y Parch. D. K. Jones, B.A., Llanllyfni; ac yn y Tabernacle gan y Parch H. R. Williams, (Epynt), Colwyn Bay. Dydd Llun a dydd Mawrth, cynhelir cyfar- fod misol Arfon yn Brynmawr, pryd y dysgwyli'r cynrychiolaeth gref o wahanol gwr o'r Sir. Pregethir nos Lun a thrwy ddydd Mawrth gan brif weinidog Arfon. Edrychir yn mlaen am wledd a mwynhad i feddwl ac ysbryd.. Cafodd y dyn ieuangc addawol a phrydferth ei gymeriad, Mr John David Rees, gynhebrwng nodedig o barchus ddydd Mawrth. Gwasan- aethwyd wrth y ty gan y Parch T. O. Jones, Ysbytty, yna cychwynwyd gyda'r tren deuddeg am Llandudno, yna awd yn orymdaith i gladdfa Llanrhos, lie dodwyd ein cyfaill ieuangc i or- phwys yn meddrod y teulu. Aeth amryw oddi- yma yr holl ffordd i Llanrhos i dalu y gymwyn- as olaf iddo ac unwyd a'r cynhebrwng yn y Junction gan amryw o gyfeillion yr ymadawedig yn Mangor lie y bu yn gwasanaethu yn y Llyth- j yrdy gyda'r fath gymeradwyaeth, Heddwch i'w lwch, boed distaw yr awel a chwyth dros ei feddrod. Chwith iawn genym sylweddoli y ffaith nas gwelwn ef mwy yn ein plith. Y mae ein meddyg rhadlon, Dr Prichard, ar ei seibiant am bythefnos. Haedda ychydig orphwysdra, ac hyderwn y derbynia les mawr tra ar ei wyl.

Yn Nhwmni'r Beirdd. DIFYRUS yw cwmni y Beirdd, pan fyddont mewn tymer dda; ond os heb fod felly, gwell cadw yn mhell oddiwrthynt gan mor brudd- glwyfus a chwerw y gallant fod. Y dydd o'r blaen cawsom ymgom a dau o honynt, a'r pwngc dan sylw ydoedd, "Y pethau a ddymunaf gael." Fel hyn y dywedodd un o honynt "Digonoldeb digynilder-ddymunaf Yn dda amod 'f amser; Eirian liw arian lawer, I drin y byd a'i droi yn ber." Wedi clywed yr uchod fel hyn y canws Yr Alltwen:- "Cael neges i'm calonogi,-cael Gras, Cael grym Ffydd ddiwyrni, Cael oes o binacl seboni-ffyliid, A llai o ddiawliaid mewn lie addoli." Wrth wrandaw arnynt, buom yn meddwl a'i nid ellid sefydlu Cymrodoriaeth Farddol yn Blaenau Ffestiniog a'r cylch? Pwy gymer y mater i fyny ?

Bara gwyn diguro anferth am chwe'cheiniog yr un ar werth gan E. B. Jones & Co. Nis gell- wch wneyd yn well na rhoddi prawf arnynt. i

Hysbysir fod Mr. Alfred Elias yn dyfod all- an fel ymgeisydd dros Fwrdeisdrefi Fflint. Bwriada fyned trwy yr etholaeth ar fyrder. Bargyfreithiwr o Lerpwl yw Mr. Elias, ond perthyna i hen deulu o Sir Frycheiniog.

Ni chynygiwyd erioed harddach na gwell detholiad o GARDIAU nag sydd i'w cael eleni. Mae y LLYFR NEWYDD i'w weled yn SHOP Y RHEDEGYDD. Gallwch roddi archeb HEDDYW a'u cael rywbryd a nodwch cyn y NADOLIG. PRIS- IAU o 1/9 y dwsin i fyny. PRIVATE CHRISTMAS CARDS. No better choice of CARDS have ever been offered than are to be had this year. The NEW BOOK may be seen at the RHEDEGYDD OFFICE. You can place your order TO-DAY and have the CARDS supplied at any given date before CHRISTMAS. PRICES from 1/9 per dozen upwards. Pwyllgor Canolog y Blaid Ryddfrydol. CYNHELIR CYFARFOD BLYNYDDOL YR UCHOD YN Ystafell y CLWB RHYDDFRYDIG, CHURCH STREET, Nos IAU NESAF, MEDI 26, 1907, AM SAITH O'R GLOCH. Taer erfynir presenoldeb Cynrychiolwyr y gwahanol Ranbarthau. WILLIAM OWEN, CADEIRYDD; JOHN CADWALADR, YSG. CYMDEITHAS RYDDFRYDOL MEIRION. Cynhelir CYFARFOD BLYNYDDOL y Gymdeithas uchod yn yr Assembly Rooms, Corwen, Ddydd SADWRN, Medi 28ain, Cyfisol, am UN o'r gloch, pryd y taer ddy- munir ar i'r holl Aelodau a Chynrycbiolwyr roddi eu presenoldeb. R. GUTHRIE JONES, DOLGELLAU, YSGRIFENYDD. 17eg Medi, 1907. Shop Aberdelyn, Cwm Penmachno. Waterproof Overalls i Ddynion. Gwarentir am 12 mis. 5/- yr un. Capes (gwarentir am 12 mis), 4/6 yr un. ¡ Dunlop Tyres, 7/6 yr un. 1 Al Tubes, 3/4 yr un. Gas Lamps, 3/6 i fyny i 4/6 yr un. Oil Lamps, 2/6 yr un. Free Wheels, 4/6 yr un. Handle Bars, 3/6 yr un. Esgidiau Gwaith i Ddynion, 7/6 y par. Esgidiau Gwniedig, 6/6 y par. Slippers i Ddynion, 3/6 y par. Leggings i Ddynion gyda strapiau cochion, 5/9 y par. Waterproof Baskets, 1/-each. Razor Straps, 9d. each. Razors, 2/6 up to 4/6 a pair. The Great Eastern Tyre, 6/6 each. The Great Northern Tyre, 5/6 each. The Great Western Tyre, 5/- each. Gwnaed pob dyn yn Mhenmachno a'r Cwm sylw o hyn, fy mod yn Gwerthu yn Rhatach na neb arall yn y Cylch. UN PRIS AC ARIAN PAROD YN UNIG. WILLIAM WILLIAMS, | Aberdelyn Stores, Cwm Penmachno, Near Bettwsycoed. i W. DICKSON, PRACTICAL UPHOLSTERER and FRENCH POLISHER, Church St., 61, Festiniog, (OPPOSITE QUEEN'S HOTEL). BLINDS OF EVERY DESCRIPTION MADE TO ORDER. VENETIAN BLINDS, TAPED AND CORDED. HAIR OR WOOL MATTRESSES Remade in New Cases, or Old Cases Re-cleaned. W. D. will be pleased to give Estimates for Repairing, Polishing, and Upholstering Furn- iture of every description. Country Work done at Customers own Houses, if necessary. A Post Card to the above Address will receive prompt attention. DYMUNA J. GLYN OWEN, (gynt yn ngwasanaeth Briggs & Co.) Hysbysu ei fad WEDI CYCHWYN BUS- NES El HUN, yn BRIDGE COTTAGE, BI. Ffestiniog, Lie y bydd yn TRWSIO ESGIDIAU yn y modd goreu ac am y Prisiau mwyaf rhesymol. Teimla yn ddiolchgar i'r cyhoedd am y gefnog- aeth sylweddol a gafodd yn barod, a dymuna am barhad o'r cyfryw gefnogaeth. Sylwch y cyfeiriad: JOHN GLYN OWEN, Boot and Shoe Repairer, Bridge Cottage, Bl. Ffestiniog. S £ lLE Flynyddol BRYNGWILYM. Dymuna R. S. JONES, Bryngwilym, PENRHYNDEUDRAETH, hysbysu fod ei SALE FLYNYDDOL wedi cychwyn er's Dydd Sadwrn, Medi 7, ac i barhau am FIS. Bydd yr holl STOG yn cael ei Chlirio Allan gyda Gostyngiad Mawr. Telerau-ARIAN PAROD YN UNIG. CIRCULAR TOUR by RAIL and COACH, through LIanfrothen & Aberglaslyn Pass to Bedd- gelert, and back to Portmadoc, DAILY. Dymuna- W. O. Williams, HOME FROM HOME, PENRHYNDEUDRAETH, Hysbysu ei fod wedi cytuno gyda Chwmni Reilffordd Ffestiniog i redeg COACHES bob Dydd o hyn i ddiwedd mis Medi. TOCYNAU i'w cael yn DIPHWYS, BLAENAU FFESTINIOG, a THANYGRISIAU STATIONS, am 4/ra yr un, Yn cynwys y TREN a'r GOACH, Fob math o Gerbydau at alwad am y Frisian mwyaf rhesymol i Rhydsarn a Thalybont a Lleoedd eraill o'r Cambrian Railway. Telegraphic Address :— i HoNiE, PENRIIYNDEUDRAETK." Dengys yr uchcd y gwahanol ANGLES y gall diffyg fud ar y liygaid fel ag i effeithio ar y golwg. Y gwydrau angeurbeidiol, v. ella y diifyg hwn (sef ASTIGMATISM) ydyw cylindrical lenses. A golyga fod y sawl sydd yn deall rhywbeth ar y naill neu Y HaJJ yn meddu ar brofiad maith ar wydrau o'r lath ac ar brofi y golwg. Yr unig ddull i brofi gwybodaeth unrhyw un ar unrhy" bwno ar hyn o bryd ydyw trwy ARBOLIAP, a dibyna pwys yr Arholiad yn ngolwg y cyhoedd, a gwerth y tystysgrifau ar safle g, gonestrwydd yr Arholwyr. Mae yn Llun' dain ddwy gymdeithas (a dim ond dwy) sydd yn rhoddi Graddau a Thystysgrifau » OPTICIANS, a gwneir hyny ar ol i'r ymgeis- ydd fyned trwy Arholiadau, ac ni eir i neb sefyll Arholiad os na all ddang08 ei fod wedi cael o leiaf saith mlyned 0 brofiad mewn OPTICS. Rheolir y cymdeltb- asau hyn gan rai o brif Wyidonwyr Y Deyrnas, a chydnabyddir fod yr Arholwyt yn mhlith y rhai uchaf mewn Gwydon- iaeth a Meddygiaeth. Amcan y Cymdeltb- asau hyn ydyw diogelu y cyhoedd rhag twyll yn nglyn a gwerthu Spectols a phrofi y golwg, a'r graddau a roddir ydynt F.S.M.C., D.B.O.A. Mae yn Llundain WHOLESALE FIRMS sydd yn rhoddi Tystysgrifau i'w ewsmeriaid. ef mwyn i'r sawl sydd yn eu meddu all dangos rhyw fath o Dystysgrif fel a?' arwain y cyhoedd i gredu eu bed yn meddu ar wybodaeth mewn Optics yn hollol yr u0 fath a phe bai y Grocer, Draper, neU Tailor, yn defnyddio tystysgrif oddiwrth y ffirms y maent yn delio gyda hwy i ddangos i'r cyhoedd fod ei pherchenog yn meddu at wybodaeth yn yr adranau hyn. Mae y cyhoedd wedi cael eu twyHo yn y cyfeiriao hwn gan rai sydd yn myned o dy i dy1 werthu Spectols. Os ydyw pedair blynedd a'r ddeg brofiad mewn profi y golwg ac astudio an' ?awdd Lenses a Spectols ? bob math y?j werth rhywbeth i'r cyhoedd ac os yw ec!l* tystysgrifau (mynwch wel'd y rhai hy? ar ol arholiaaau o flaen Prif Wyddonwyr y Deyrnas yn werth rhywbeth, yna hawb fy mod yn deall ychydig am Spectols a r golwg, a gellir sicrhau na wneir cam a neb uiewn unrhyw fodd. Dyma sydd yn ripeeiols yn rhatach yn y MEDICAL. HALL na wneir bi on yn unman. Cofier y Cyfeiriad :— HUGH JONES, F.S.M.C.. D.B.O.A., CERTIFIED OPTICIAN, MEDICAL HALL, Blaenau Ffestiniog CHEAP MONEY. The NORTH BRITISH AND MERCANTlI^ BANK OF SCOTLAND. A RE PREPARED TO ADVANCE LOANS ? to Respectable Persons on their,0 Security. No referencee required. Strictest privacy quaranteed. Information coo6?o??°'-<J. Persons wishing Loans from ?5 to t5ooo should consult us either personally, °r I)l letter, enclosing stamped addressed s°? pe. Distance no object. Borrowers esew iø- paying extortionate interest are cordially vited. when existing Loans will be paid on aj larger advancee made. Cash sent by P°?" The N. B. & M. BANK OF SCOTLAND 100, West Campbell Street, ,,£1 GLASGOW. ARBENIQ i't I Bawb a fwriada Ymfudo drosodd America. ARVONIA HOUSE, T. M. HUGHES, proprietor, 412, WEST 19th ST., NEW YORK CITY, Sydd Gartref y Cymru yn NEW YORK,  Hawn cyneusderau a dedwyddwch i baw Oddl.- cartref. Cyferfydd Mr. Hughes a pb°g gan roddi pob cyfarwyddyd yn y I?d diogel- af. Gwerthir Tocynau i bob yfellad ? r byd gyda phob Cwmni, a newidir anan ) n drafferth. r, raeg Mr. Hughes ydyw yr unig Ageat ^^0 yn NEW YORK CITY i'r SOUTHERN PAC? ?? RAILROAD CO. a bydd o'r fartal ?? fwyaf I bawb ymholi a Mr. Hughes am gyia^ .adau pa rai a roddir yn y modd maoy?? Yn rhad. Argraffwyd a chyhoeddwyd gan Davies f CC S'.vyddfa'r "RHEDEGYDD," B,aena u Ffestiniog, I

Parhad o Tudalcn 5, faol yn ein plith. Mynodd Eglwys Jerusalem, I lie yr oedd yn Ddiacon, ei anrhegu ag ysbectol aur wevthfawr ar ei ymadawiad, a dymunwyd yn dda iddo yn ei le newydd. Y mae y cyfaill rhadlon a chymwynasgar, Mr. William Jones, j Fenygrces, a ilon'd ei ddwylaw o waith gyda threfnu teithiau y nifer llucsog ydynt yn ymfudo o'r cylch lawn am America a manau eraill. Nid oes ball ar y canmol sydd arno oblegid y gofal a gymer am, y rhai ydynt yn prynu eu tocynau ganddo. Y mae yn myned gyda hwy at y IJongau yn bersonol, neu yn gofalu am rywun arall i wneyd hyny, ac nid oes dim yn ormod ganddo ei wneyd ar ran yr ymfudwyr. Fel y gwyr y profiadol, y mae cael gwyneb siriol a chyfarwyddyd caredig yn lleddfu llawer ar y pryder deimlir wrth ymfudo ,am wlad bell, a dyna sydd yn cyfrif run i boblogrwydd eithriadol Mr. Jones, fel swyddog ymfudol. GVVAELEDD.—Drwg genym ddeall fed y cyfaill Mr. David Gabriel Jones, lslwyn, wedi cael ei daraw yn bur wael o'r Pneumonia. Dymunwn iddo adferiad buan. CIGOEDD.-Llongyfarchwn Mr. T. Foulkes Morris, ar ei waith yn llwyddo i gael cyflenwi y Peirianwyr Brenhinol yn Ngwersyllfa Traws- fynydd gyda chigoedd hyd nes y byddant yn gadael y lie ar derfyn y fiwyddyn hon. Yr oedd lluaws yn ymgeisio am gael gwerthu iddynt. YMWELIAD Ap H.A.RRI.-Fel y gwelir oddi- i wrth ein colofnau hysbysiadol, bydd Ap Hari yn cynal cyfarfodydd yn y Neuadd Gynull nos Sadwrn a nos Lun nesaf. Y mae y cyfarfodydd a gynhelir gan y brawd hwn yn awr o ansawdd chwaethus a phur, ac ni raid i'r rhai mwyaf llednais eu chwaeth betruso rhoddi eu presen- oldeb ynddynt. Ceir dwy awr o adloniant yn cynwys Darluniau Symudol, Tafleisiaeth, Dyn- warediad, &c., am y prisiau rhesymol o Is. 6c.; Is.; a 6c. Bydd Ap Hari yn ddiolchgar am gefnogaeth yr ardal gan mae dyma y ffordd y mae ef yn cael bywoliaeth. Cyfarfod i blant ysgol prydnawn Sadwrn am 2 o'r gloch. Myn- ediad i mewn trwy dalu 2c. CAU Y PARK.—Dydd Sadwrn diweddaf, yr oedd Catrawd St. John's Ambulance yn myned dan eu harchwiliad cyhoeddus. Caniatawyd benthyg y Park gan y Cyngor Dinesig at yr amgylchiad; ond yr oil a gafodd y cyhoedd ydoedd edrych o'r ffordd dros y rheiliau ar yr archwiliad yn myned ymlaen. Y llynedd yr oedd y cyhoedd yn cael eu gollwng i mewn pan yr oedd tua 800 yn ychwaneg yn bresenol, eleni yr oedd yn rhaid boddloni ar dalu y trethi at wneyd y Park a'i gadw, a chael edrych arno dros ei glawdd. Paham cau y Ilidiardau ? onid yw y Park i fod yn agored am oriau neillduol bob dydd ? Pwy basiodd benderfyniad i'w gau ? Nid y Cynghor Dinesig. Dylai y treth- dalwyr gael eglurhad. ANIMATED PICTURES.—Cafodd Mr. Albart Wilkinson, hwyl anarferol gyda'i Ddarluniau Byw yn y Neuadd nos Lun, nos Fawrth a nos Fercher. Yn ddios, y darluniau hyn oeddynt y rhai rhagoraf a ddangoswyd yn y Neuadd oddiar y mae y darluniau byw" wedi eu dyfeisio. Yr oedd rhai yn ncdedig o dda, ac hynod o glir. Cafodd ail alwad amryw weith- iau gyda'r prif ddarluniau oeddynt yn dangos pethau fel pe yn fyw ar y canvas. Diau nad hwn fydd ymweliad olaf Mr. Wilkinson a'r ardal. Drwaflgenvm !i Mr. Mark Thornton gael ei daraw yn wael fel ag i'w analluogi i wneyd ei ran yn y cyfarfodydd. Yr oedd ef yn teimlo yr un mor siomedig a'r dyrfa am nad allai gymeryd ei le yn y Rhaglen. Chwareu- odd Seindorf Arian Frenhinol Oakeley ddethol- iadau bob nos, a mwynbawyd y Cyfryw yn fawr. YN GWELLA.—Da genym weled Mr. Phillip Lloyd, High Street wedi dychwelyd adref ar ol bod yn Manceinion am fis o dan driniaeth y Turkish Baths. Y mae yn teimlo yn llawer gwell, ac hyderwn ei fod yn awr ar y ffordd i gael cwbl adferiad i'w iechyd cynefin. SALES.—Dydd Sadwrn, bydd Mr. John Davies yn cynal Arwerthiant ar eiddo gwerth- fawr yn Penmachno. Gwerthir ganddo y "I Macbno Stores," Dodrefn, a'r Nwyddau. Dydd Llun bydd yn gwerthu yn Shop Newydd, Foarcrosses ystorfa ragorol o Ddodrefn da. SOAR (w.) RHIW.-Nos Iau diweddaf cawsom y fraint o glywed Mr. W. O. JoneS: Aber yma yn darlithio, yr elw tuag at rhoddi cwrs o addysg i'r brawd ieuanc gobeithiol Robert T. Roberts, i ddarparu ar gyfer y weinidogaeth. Yr oedd yr addoldy yn orlawn, a'r darlithydd yn ei hwyliau goreu. Mae Mr. Jones yn hen gydnabod yn ein plith erbyn hyn, ac yn sicr mae yn un o brif ddarlithwyr Cymru. Ei destyn ydoedd Ffyliad a Ffoledd," a dydd- orol iawn oedd ei glywed yn dweyd hanes hen "Ffyliad cyflogedig" yr oes o'r blaen, ond teimlem ei fod yn finiog wrth wrando arno yn dweyd am Ffyliad yr oes hon, a gymaint o Ffoledd sydd etto yn aros yn Nghymru, mewn ofergoeledd, a chrandrwydd mewn angladdau, a priodasau,—pan nad ydyw yr amgylchiadau yn caniattau hyny. Cymerwyd y gadair gan Mr. W. Owen, U.H., Plaswaenydd, yr hwn sydd yn barod bob amser i gefnogi pob achos da. Cafwyd elw sylweddol i'r brawd ieuangc o dan yr amgylchiadau, a derbynied y brodyr Methodistaidd ein diolchgarwch am iddynt gynyg rhoddi benthyg eu haddoldy i ni yn rbad.-w.w.