Y Rhedegydd

NODION O'R CYLOH. I SYMUDIAD rhagorol yw yr un a aodir yn llythyr Mr. C. Morris, mewn colofn arall. Gwelir fod gwobrwyon i'w rhoddi am y Gerddi prydferthaf yn Manod Road. Dyma gychwyn- iad da at ddeffro tuedd a ch waeth at Arddwr- iaeth yn ein plith yn ardal y Blaenau. Yn sicr ddigon, os gall ardaloedd fel Penmachno a Talybont gynal Arddangesfa Arddwrol, onid allem ni wneyd hyny yn y Blaenau. Dyna Maentwrog hefyd yn cael Arddangosfa Flyn- yddol trwy garedigrwydd y boneddwr o'r Plas, a chlywsom awgrym mai boneddwr neillduol Yn ein plith sydd yn symud gyda'r mater yn Manod Road. Pob Ilwydd i'r mudiad. DAETH un o'r achosion pwysicaf fu o flaen Bwrdd y Penrhyn er's llawer iawn o amser o dan ystyriaeth ddydd Mawrth diweddaf. Acbos geneth amddifad ydoedd, yr hon y dywedid nad ydoedd yn hollol ffel, a thros bum' cant o bunau perthynol iddi wedi myned i ddwylaw dyn o'r enw Thomas Roberts. Ymddengys fod yr eneth yn awr yn y TIodty, a dywedodd chwaer i'w mham lawer o bethau rhyfedd wrth y Bwrdd yn ei chylch, y rhai na ddylid ea gadael yn ddisylw ar gyfrif yn y byd. YR ydym yn cydsynio yn hollol a Mr. D. Tegid Jones, na ddylesid derbyn yr eneth hon 1 r Ty heb wneyd ymchwiliad llwyr i'r holl 4mgylchiadau. Yn awr, y mae yr eneth o dan ofaI y Gwarcheidwaid, a hwythau yn rhwym o weled na bydd iddi dderbya unrhyw gam mewn Person nac eiddo. Y mae llawer iawn o bethau hynod o dywyll ynglyn a'r achos, a dylid cael Soleuni Hawn arnynt. Ai £ .500 oedd yr eiddo chwerh neu wyth mlynedd yn ol ? Beth a gafwyd am y gwartheg a'r porthiant ? Yn wha le y dodwyd yr arian i'w cadw ? Pa fodd yr aethant i'r swm ddywedir sydd o honynt yn awr? Hyderwn na bydd i Mr. Tegid Jones orphwys heb gael ymchwiliad yn ol ei awgrym. PETH arall nad yw yn eglur o gwbl yn yr achos yw, pa fodd yr aeth yr arian i ddwylaw Thomas Roberts, a pha hawl oedd ganddo i Symeryd swm neillduol o honynt yn wythnosol ant le yr eneth ? Dichon fod gan Thomas Roberts gyfrif cwbl wahanol i eiddo y wraig Qchod o'r holl amgylchiadau, a thegwch a'r eneth, ag ef ei bun, ac ar Bwrdd, fyddai iddo ddod yn mlaen gyda chyfrif manwl o bobpeth, a hwnw wedi ei wneyd mewn modd na bydd amheuaeth am ei gywirdeb. Y MAE y gwyn ddygir gan Mr. David "Ugbes,LlythyrdyTalycafn,ynnghylchsefyllfa afieChydol carthffos y Gwesty gerllaw ei dy, yn dechreu cymeryd gwedd braidd yn fygythiol. Cafodd y Cyngor Dosbarth ddau lythyr twrne," oddiwrth Mr. Hughes, ac y mae am pethau mewn dull tra phenderfynol. Yr anhawsder yn nglyn a'r garthffos ydyw ei bod yn myned o dan y Reilffordd cyn y gellir tnyned a hi i draeth afon Conwy sydd yr ochr j^all i'r Llinell. Diau y ceir dros yr anhaws- J*er yn fuan, gan fod y mater yn awr yn llaw ?yddogion y Cwmni. Y mae y He yn gofyn sy'w dioed er mwyn diogelu iechyd y cyhoedd eu mynediad ol a blaen yn y gymydogaeth. CORPH doniol ac hynod o anfarddonol yw lawrdd Rheolwyr Ysgol Ganolraddol Efestiniog gan eu bod yn ymbalfalu o dan eu dwylaw fwy na.'r un Corpb na Chyngor arall yn yr holl Sylch. Y mae Rhoddion Pearce wedi bod jjdaneu sylwam fisoe^d a'r fisoedd, a bu o flaen Barawr Llys y Manddyledion am ei gyf- WYddyd, fel yr oedd yn gwbl eglur beth oedd grants hyn ond yr oedd y Rheolwyr druain ydd Mercher yn nghanol y niwl yn nghylch Yr ewyllus, ac holid yn ei chylch fel pe wedi *ywed am dani am y tro cyntaf erioed. Gyda'r "arpariaeth am gynorthwy at barhad addysg Y rhai sydd yn yr ysgol [maintenance grants) p oedd pawb o dan eu dwylaw, ac honid fod y arch J. Rhydwen Parry wedi cam-egluro y ?h. ond daliai y Cadeirydd (y Farch John ,.?60) ei fod yntau yn deall fel Mr. Parry a'r 'liwedd fu i Mr. Dodd fyned am y Trefniad ??cn!g) fel yr oedd wedi dod ilawr o'r Bwrdd adysg, ac yr oedd hwnwyn hollol felyreglur- V'Yd gan Mr. Rhydwen Parry, yn dangos y ??i y Rheolwyr roddi cynorthwy ac y cyfar- y?Qai y Bwrdd Addysg y cyfryw trwy Rodd si ei chwyddo. Gresyn colli cymaint o amser i ^J-^ awyr heb ddeall pethau yn gyntaf.

T 1- RHOS A:R CYLCH. T I-  genym ddeall fod Mr. John Jones, CAa.t? T? Cynorthwyol yn Ysgol y Rhos, wedi ei appwyntio yn Brif athraw yn Ysgol fGN e*edlaethol Glynceiriog. j^^ydd Llun, cynhaliwyd cyfarfod sefydlu jJJ- J- Wynne Jones, o Goleg Bala-Bangor, yn Q???_ Pel Salem (A), Poncie. Pregethwyd yn y 10, gan y Parch. Lewis Probert,   Yn y prydnawn, aed trwy y seremoni 3r rdeinio. Arholwyd Mr. Wynne Jones gan  P4rcil. Peris Williams, Gwrecsam. Cyflwyn- C'Y yr urdd weddi gan y Parch. 0. J. Owens. C? Ythvynwyd anr.heg i Mr. Jones gan yr eglwys 7r alrferai'fod yn aelod ohoni. Cafwyd anerch- ja,gan amryw o weinidogion y cylc?. Yn Yr ll",r traddodwyd pregeth gan y Parch, J. ?lol Jones a Dr. Probert. "yobaliodd v Bedyddwyr Albanaidd eu Cyn- dledd Flynyddol eleni yn y Tabernac!, p^n9?e> 0 ?, amgylchiadau ffafriol iawn. }?? cynrychiolaethgref ynghyd o holl eg- lwy,, i G%?,vn. ed, ac amryw o eglwysi Seisneg L aLnca,?iiie, a cbawsant groesaw teilwng gan y f "kzdoliaeth Yn y Rhos Llywyddwyd gweitt?- ,7edi,Ad- Gynhadledd gan Mr. Robert Roh ?' ??snau Ffestinicg, yn absenoldeb M- '?I!i.p L!o?, yr hwn cedd yn analluog i fo breseno? .ohe;wydd anc;hyd. DarIn- wy,d oddiwrtho yn go6dio nas gallai fod Yll bre 1 pHasiwyd pleid!ais o gydymdeim- ? ?S ef ?7n é afiechyd maith, Pasiwyd i (jrt 'yn P hoeddiu'Ui vr holl eg?vy?i J)l.\Jn cyd-d? ??is.eth a' u 0i«rdd fel ?fer. '?gosai,cy{?? yr y,???.y,?.? fod ycy-j hoeddiad misol hwn wedi troi elw sylweddol yn ystod y flwyddyn. Penodwyd pwyllgor i ystyried moddion i'w wella a'i helaethu. Yr oedd trysorfa y Genhadaeth Gartrefol hefyd mewn gwell safle, a phasiwyd i bwyllgor cyn- wysedig o un aelod o bob eglwys i ystyried cynllun newydd i waith y Genhadaeth at y flwyddyn nesaf. Pasiwyd i barhau y cynorth- wy i eglwys Rhyd-ddu o'r drysorfa hon am un flwyddyn arall. Dangosai adroddiad Pwyllgor y Llyfr Emynau fod cryn waith wedi ei wneyd ar y llyfr newydd, ond na ellid ei gael yn barod i'r wasg cyn y Gynhadledd nesaf. Ymddiriedwyd llyfrau egwyddori y plant i ofal Mr. A. D. Foulkes. Y Gynhadledd nesaf i'w chynal yn Nhrawsfynydd. Yn y cyfarfod pre- gethu yn y Tabernacl gwasanaethwyd gan Mr. C. Humphreys, Rhyd-ddu, Mr. J. D. Davies, Bl. Festiniog, Mr. Herbert Nuttall, Nelson, a Mr. George Berry, Burnley.

LLANRWST. TREFN Y MODDION SABBATHOL. Yr Eglwys Sefydledig. St. Mary.-IO, Parch C. W. Davies. 6. Parch. J. Morgan. St. Crwst.-IO, Parch. J. Morgan. 6, Parch C. W. Davies. Y Methodistiaid. Seion.—Parch. William Glynne, B.A., Man- chester. Heol Scotland-Parch. R. H. Thomas, Llan- sanan. Yr Annibynwyr. Tabernaci.-IO, Cyfarfod Gweddi; 6, Parch. W. Cynwyd Williams. Ebenezer-Mr. Robert Edmnnds, Blaenau Ffestiniog. Y Westeyaid, Horeb-10, Cyfarfod Ysgol; 6, Parch. W. J. Jones, Eglwysbach. St, James (English Chapel).—Mr. A. Fisher, Colwyn Bay. Y Bedyddwyr. Penuel.-Cyfarfod Gweddi. LLWYDDIANT.- Llongyfarchwn Mr. C. Roberts, Plas Isa, ar ei waith yn enill deg o wobrau cyntaf, a dwy ail wobr yn Arddangosfa Arddwrddol Penmachno. Yr un modd Mr. J. E. Humphreys, a enillodd ddwy wobr gyntaf, a dwy ail wobr. Mr. Hugh Berry y wobr gyntaf gyda Mel. Mr. George Pettigrew, un wobr gyntaf, a phedair ail wobr gyda nwyddau gardd. Mr. John Kershaw yn gyntaf gydag Peneuryn (Gold finch), a Mr. Willie Jones yn drydydd gyda'i Golomen. SALE CAE'RGRAIG,-Yr oedd Sale Cae'r- graig ddydd Mawrth yn boblogaidd lawn, a nodweddid yr oil a bywiogrwydd neillduol. Gwerthid y Gwartheg cyflo a blithion am £ 11 12s 6. Gwartheg a lloi o £ 10 i 12. Gwartheg Tewion £ 10 2s 6c. Bustych a Heffrod cadw £ l i £ 8. Myherint3 5 's Oe. Mamogiaid at Fagu o 16/9 i 25/ Wyn cadw 13/9. Wyn tewion (crossbred) o 18/- i 24/ MARCHNAD.—Marchnad hynod fechan oedd ddydd Mawrth, ond yr oedd nifer lied dda i'w gweled gyda Llysiau a ffrwythau o'r gerddi. Gwerthid y Percbyll am o 20/- i 24/- yr un. Ymenyn, lie i 1/- y pwys. Wyau 10 ac 11 am swllt. Hwyaid o 5/- i 6/- y cwpl. leir o 3/- i 4/6 y cwpl. Tatws am 4/- y cant. SALE TALYCAFN.—Dydd Llun, yn y Mart, cafodd Mri. Robert a Rogers Jones sale fiwiog, ac yr oedd prisiau da yn cael ei sylweddoli. Gwerthwyd y Bustych, Gwartheg, a Heffrod Tewion am brisiau yn cyraedd £ 20 12s 6c. 40 o Wartheg Cyflo a Blithion am £ 14 10s Oc. Bustych a Heffrod Cadw am £ 10 10s OCt 512 o Famogiaid a Myllt Tewion am 33/ 1,706 o Wyn Tewion (Crossbred) am 30/ Lloi Tewion £ 4 12s 6c. CYFARFOD PREGETHU.—Cynhelir Cyfarfod Pregethu Blynyddol y Tabernacl ar y 25 a'r 26ain o'r mis hwn. Dysgwylir i wasanaethu eleni y Parchn. H. Ifor Jones, Caer; H. Michael Hughes, B.A., Caerdydd; a D. Stanley Jones, Caernarfon. Bydd yr Wyl bregethu yn y Tabarnacl yn arferol a bod yn boblogaidd iawn, ac y mae y gweinidogion uchod yn rheng flaenaf yr enwad yn Nghymru, fel y gellir edrych yn mlaen am gyfarfod da y flwyddyn hon eto. PRIODAS FFASIWNOL.—Dydd Mawrth yn Eglwys Gadeiriol Bangor, gan Deon Bangor, a'r Parch. W. Edwards, Ficer, unwyd mewn glo,i briodas, Mr. Arthur Lloyd Griffith, C'-f.eithiwr, Llanrwst, mab y diweddar Mr. Lloyd Griffith, a Mrs. Lloyd Griffith, Caernarfon, a Miss Enia Dew, merch ieuengaf Mr. a Mrs. W. A. Dew, Wellfield, Bangor. Y Morwynion priodas oeddynt, Misses Peggie ac Eva Williams, a Miss Joan Hortin, wyresau y priod fab, a'r gwas priodas ydoedd Mr Hamlet Roberts, Penygroes. Boed iddynt s bir a llawn bendith. "MOTOR GYMKHANA."—Dyma enw roddid ar yr ymrysonfeydd campiau gyda moduriau fu yn Mharc Castell Gwydr prydnawn Sadwrn. Daeth yn agos i haner cant o Moduriau i'r ymrysonfa o wahanol fanau o Ogledd Cymru, a nodid yr Arddangosfa hon gan Glwb Automobile Gogledd Cymru. Yr oedd y Cerbydau yn cael eu rhanu yn ddau ddosbarth: rhai gydag olwynion naw troedfedd, a rhai gydag olwynion dros naw troedfedd. Yn y dosbarth cyntaf yr oedd enwau Mri. A. E. Crowdy; A. C. Davies; a Phil. Lee; ac yn y dosbarth arall yr ac,:d Mri. J. E. Alkin.; W. H. Buxton; E. O. Watkin Davies; R. Norton Francis Nunn Owen Watts Miss Gwladys Davies; Parch. F. P. Watkin Davies; Dr. H. Grey Edwards; Colonel 1 Sanbach; Mr. H. D. D. Walthall; a Mr. I Smith, Colwyn Bay. Colonel Thomas Gee; a Mri. J. H. Burton, a George Bovill oeddynt y Beirniaid, a Mr. J. A. Turner yn gychwyn- ydd. Yr Arghvyddes M'LarrsBodnant, a gyflwynoddy gwobrwyon ar y cliwedd. A ganlyn oeddynt y buddugwyr :-Rhcdcgfa Datxvs.—Rhedegfa oedd hon ar hyd llinell uniawn, ac yr oedd y gyriedydd i ddisgyn taten i, nifer o flower-pots oedd ar y llinell; ac yr re U1 un boneddiges i fod yn y 'cerbyd i ddal y t fc) x byddai eu hangen. Os methid i y daten i'r pot neu os neidiai allan o hono ar 01 iddi gael ei thaflu i mewn yr oedd yn rhaid dod i lawr o'r cerbyd a'i dodi ynddo cyn y ceid myned yn mlaen yn mhellach. Y cyntaf oedd Mr. W. H. Buxton, gyda'r hwn yr oedd Miss Edwards, o'r Plas Esgobol, Llanelwy; ar ail oedd Mr. Francis Nunn, gyda'r hwn yr oedd Miss Nunn. Rhedegfa Victoria Cross.-Yr oedd y cystadleuydd i yru ei gerbyd ar linell uniawn, yna godi trosol a gyru yn ol i'r fan y cychwynodd. 1, Mr. A. E. Crowdy 2, Mr. J. E. Alkin. Rhedegfa Llwy ac Wy.—Yr oedd pob cerbyd i gario tair boneddiges, gan y rhai yr oedd llwyau a pheli billiard yn lie wyau. Y goreu am beidio gadael i'r bel syrthio ydoedd Mr. Crowdy a'r ail oedd Mr. Buxton. Rhedegfa Bomb.—Yr oedd chwech o awyren bychain wedi eu gosod mewn llinell arbenig, a'r goreu am redeg drostynt a'u ffrwydro oedd yr enillwr. 1, Mr. Crowdy; 2, Mr. Phil. D. Lea; 3, Mr. Buxton; 4, Mr. Walthall. Ond gan i Mri. Crowdy a Buxton enill yn flaenorol, cyflwyn- asant eu gwobrau i Mri. Lee a Walthall. Rhedegfa Modrwyau.—Yr oedd y boneddig- esau yn y rhedegfa hon i godi modrwyau oddiar bolion ar y'llinell, a'r sawl godai fwyaf o honynt oedd y buddugol. 1, Mr. Buxton a Miss Edwards 2. Mr. a Miss Smith 3, Mr. E. 0. Watkin Davies a Mrs. Yale. Rhoddwyd gwobr arbenig i Miss Edwards gan iddi godir holl fodrwyau. Rhedegfa Blygu.-Ymrysonfa i blygu i mewn ac allan rhwng polion oedd hon ac yr oedd yn gyfyngedig i Gerbydau gydag olwynion naw troedfedd:-I, Colonel Sanbacb; 2, Parch. F. P. Watkin Davies. Yn yr ymrysonfa i Gerbydau dros naw troedfedd yr oedd Mr. Crowdy yn gyntaf, a Mr. R. E. Birch yn ail. Ysgrifenydd y Clwb ydyw Mr. H. R. Davies, Bangor. Cafwyd hwyl anarferol gyda'r holl gampiau uchod, a gadawyd y Pare yn rhydd i'r holl edrychwyr. HEDDLYS.—Dydd Llun, o flaen y Milwriad Sanbach (Cadeirydd), Milwriad Johnstone, O. Isgoed Jones, L. W. Jelf Petit, Milwriad Higson, a William Hughes, Ysweiniaid. MEDDW AC AFREOLUS.—Yr Heddgeidwad Holgate a gyhuddodd David William Jones, Crydd. Scotland Street o fod yn feddw ac afreolus Awst 30.-Dirwy 10/- a'r costau. Yr Heddgeidwad Williams a gyhuddodd Robert Stephen Mc'Dongall, Colwyn Bay, o fod yn feddw ac afreolus yn Llansaintffraid.- Dirwy 10/- a'r costau. MEDDW.—Yr Heddgeidwad Jones a gyhudd- odd William Roberts, Narrow Street, o fod yn feddw Medi 4.-Dirwy 5/- a'r costau. BYGWTH EI GYLLELL.—Yr Heddgeidwad Holgate a gyhuddodd John Wilson, Nafi, o fod yn feddw ac afreolus, ac o'i fygwth a chyllell. —Anfonwyd ef i garcbar am chwe' mis.

TANYGRISIAU. ADRODDWR.—Drwg genym i ni adael allan yr wythnos ddiweddaf enw Mr. Robert Jones, Cwmorthin Farm, cafwyd adroddiad rhagorol ganddo yn Nghyfarfod Blynyddol Cwmorthin. SWN—Symud ac ymadael sydd i'w glywed yn barhaus yma, ac yn wir y mae yn ofid calon i edrych ar deuluoedd yn gofod symud, a theuluoedd eraill yn cael eu bylchu o herwydd y dirwasgiad presenol. Y mae .yma amryw wedi myned i'r De yr wythdos hon, ac yn eu plith yr oedd Mri. Hugh R. Williams, Pen-y- bont a John E. Williams, Dolydd Terrace yr oedd y cyntaf yn chwareu yr offeryn yn nghapel Gorphwysfa (W), a'r llall yn aelod o'r String Band yn Carmel (A). Mae caniadaeth y cysegr wedi cael colled fawr yn yr holl gapelau trwy fod y rhai sydd yn arfer chwareu yn ymadael fel hyn yn barhaus. Ond da genym ddeall oddiwrth y paragraph a ganlyn fod y rhai sydd yn myned oddi yma o wasanaeth yn y lleoedd y maent yn aros ynddynt. CENHADOL.—Nos Sul, ar ol y bregeth yn Bethel, cafwyd anerchiad ar ran y Genhadaeth Gartrefol gan y Parch. John Williams, B.A., Wrexham. Yr oedd yn galw sylw at ddwy adran, sef y Cymry sydd ar wasgar,sa'r achos ion Saesneg. a sylwai mai cenedl yn cael ei gwasgaru yw ein cenedl ni, y Cymry. Fod un o bob pump yn symud dros Glawdd Offa fel rheol ar hyd yr amser, a'r wahan i'r symud eithriadol sydd yc awr. Cyfyngodd ei syl- wadau i Ogledd Lloegr, a sylwai fod yno achos- ion Cymreig, a golwg llwyddianus arnynt yno, er fod amryw o honynt yn weiniaid. Bu ef yn ymweled a'r eglwysi hyn yn Cleveland, Sun- derland, a Durham, a cbafodd fod yno lu yn y gwahanol Eglwysi o'r cylch hwn yn golofnau cedyrn o dan yr achos yno, yn ysgrifenydd- ion i'r Eglwysi, yn Arologwyr yr Ysgolion Sul, &c., ac yn cymeryd rhan flaenllaw gyda phob peth yno. Yr oedd yn enwi bechgyn o Tany- grisiau, Bowydd, a'r Tabernacl, a lleoedd eraill yn y cylch hwn, ynghyda rhai sydd yn perthyn i enwadau eraill hefyd sydd yn dra ffyddlon ac yn cydweithio a hwynt er gwneyd cartref crefyddol oddicartref. Yn Ferry Hill, y mae yno gynydd mawr yn y He, y mae yno tuag 1100 o dai wedi eu hadeiladu yno o fewn y tair blynedd diweddaf. Ar ran yr Achosion Seisnig, sylwai fod ein Cyfundeb ni yn gofalu nid yn unig am Gymru ar wasgar, ond am Saeson yn Nghymru hefyd. Heblaw hyny, fod un o bob pedwar yn Ngogledd Cymru heb fedru dim Cymraeg ac y mae mwy na haner poblogaeth Cymru gyfan yn Saeson uniaith, ac nis gellir eu gadael heb ddarparu ar eu cyfer. Ac erfyniai ar i bawb yn ol fel y mae Duw yn ei lwyddo i gofio am y naill achos a'r llall. MARWOLAETH.—Boreu dydd Mercher, bu farw Mr. Robert J. Rowlands, Tynliwyn, Tan- ygrisiau, yn 53 mlwydd oed, ar ol saith wyth- nos o gystudd caled. Dioddefodd ef yn hynod o dawel. Yr oedd yn enedigol o'r ardal hon, ac wedi bed yn hynod o selog gyda gwahanol symudiadau, yn enwedig gyda'r Odyddion, y Feibl Gymdeithas, a Fund OEikeley. Quarries, ac yr oedd yn aelod ffyddlon yn BetheL Gad- awaweddw a phlentyn ar ei ol, a pha rai y mae ein cydymdeimlad llwyraf, ac a:i frodyr Mri. W. J, Rowlands, E- R„ j. R., dc R. Rewlands. Bwriedir ciadda dydd Sadwrn, yii" fiethesda, yn cychwyn am ddau o'r gloch. l

BETTWSYCOCD. Gwasanaethir y Sabboth nesaf yn Brynmawr gan y Parch D. Charles Edwards, Llanbedr; yn y Tabernacl gan y Parch R. H. Davies, B.A., Harlech; yn St. Michael gan y Parch. R. Morris Jones, M.A., Ficer. Erbyn hyn y mae Mr. Richard Hughes, Coedcynarddail, a'i briod wedi troi ynol am eu cartref yn Jerusalem. Bu ar ymweliad a ni am amryw wythnosau, a byddwn yn hynod hoff o'i weled bob tro y daw atom. Drwg genym ddeall mai parhau yn bur wael y mae Mr. Richard Evan, Wyddfyd a'r un modd Mrs. Margaret Hughes, 'Renefail, Rhiw- ddolion. Dymunwn adferiad buan i'r ddau. Y mae yma dri chyfarfod i'w gynal: Cyfar- fod y Feibl Gymdeithas nos Sadwrn yn Ysgoldy Brynmawr y Cyfarfod Misol dydd Llun a chyfarfod adloniadol 8 30 nos Sadwrn gan Mr, Fred Chester cyn iddo droi am adref. Hwn fydd cyfarfod adloniadol olaf y tymor.

I BLAENAU FFESTINIOG. Cynyg Arbenig yr wythnos bon, Lard fresh 5c y pwys gan E. B. Jones & Co. ARDDANGOSFA.—Dymunwn longyfarch y Rhingyll Owen ar ei waith yn enill yr ail wobr yn Arddangosfa Pwllheli gyda'i Ddaeargi. Hefyd Mr. John Humphreys, Bethania ar ei waith yn enill y wobr gyntaf a'r ail gyda'i Golomenod wedi eu mhagu ganddo ef ei bun eleni, yn Arddangosfa Penmachno. Boed Ilwydd iddynt eto. Ty DIRWESTOL.—Yn ngwyneb y cwyno parhaus sydd yn ein plith am Dy Dirwestol, onid allai caredigion yr achos rhoddi eu penau yn nghyd i sefydlu lie o'r fath yn yr ardal boblog hon ? Clywir areitbio parbaus yn y cyfarfodydd Dirwestol yn erbyn i bobl ieuaingc fynychu y tafarndai ac eto nid yw Dirwestwyr y lie yn gwneyd dim pellach na siarad. Y mae trefi llawer llai na'r eiddom ni a nifer ei dir- westwyr yn un ran o bedair beth ydynt yma, wedi deffro i'r mater hwn ac wedi codi tai ydynt yn talu yn ardderchog i'w perchenogion. Nid diffyg lleoedd yw yr achos ein bod ninau heb yr un ty o'r fath gan fod yma ddigon o adeilad- au cyfleus, fel New London House, Church Street, er engraifit, ellir gael am brisiau rhes- ymol a hyny ar y brif heol. Beth pe byddai i'r Blaid Ddirwestol ymholi a'r perchenog ar y mater. Mae'n bryd gwneyd rhywbeth beblaw siarad. Yr wyf yn meiddio rhoddi yr awgrym yn garedig. Cafodd y mater sylw neillduol y Sasiwn yn Bangor, a dywedodd y Prif-athraw Ellis Edwards, Bala, y dylai dirwestwyr symud yn mhob tref i sefydlu Tai Dirwestol. A gawn ni yn BIaenau Ffestiniog hepian nes bod yn olaf o bawb yn hyny o beth ?—o.L.s. CYNGERDD Y SF-INDORF.-Nos Iau, bu Miss Dora Davies, Mr. David Davies, Mr. Alfred Evans, a Haydn Gunter, o Gwmni Mr. D. R. Davies, (Telynfab Gwalia), yn cynal Cyngerdd yn y Neuadd er budd Seindorf Arian Frenhinol Oakeley. Yr oedd y Neuadd yn llawn, a chaf- wyd cyngerdd llwyddianus yn mhob ystyr. Arweiniwyd yn hapus iawn gan Bryfdir, yr hwn a roddodd grynbodeb o banes y Seindorf am y ddwy flynedd ddiweddaf wedi ei dynu allan gan Dr. Jones, y Cadeirydd penodedig, ond a feth- odd a bod yn bresenol oherwydd iddo gael ei alw mewn achos o ddamwain yn ardal Llan- rwst. Yr oedd y Seindorf wedi enill yn ystod y ddwy flynedd y swm o _(209 5s Oc mewn gwobrau. Yr oeddynt oil yn wir falch o'r Seindorf ac yn un mewn rhoddi eu cefnogaeth iddi. Galwyd y Seindorf yn mlaen i chwareu "Robin Hood," y dernyn cystadleuol yn Manceinion, a chawsant gymeradwyaethuchel, a dangoswyd trwy y curo dwylaw hirfaith fu ar ymddangosiad yr Arweinydd, Mr. J. E. Fidler, ar y llwyfan ei fod yn ffafr-ddyn yr ardal, ac mai ofer fu yr ymgais i greu rhagfarn yn ei erbyn, Yr oedd chwareuad y Seindorf o'r dernyn prydferth hwn, ac o Faust," y darn y buont fuddugol arno yn Eisteddfod Genedlaethol Abertawe, yn wir orchestol. Cafodd y Tenor a'r Bass hwyl lied dda gyda datganu. Mr. Alfred Evans, a ddatganodd My Dream a Llam y Cariadau, a Mr. David Davies a ddatganodd, "Lead kindly light," a Cymrijfy Ngwlad." Cyrnerodd datganiadau Miss Dora Davies y dorf fawr i'w chanlyn, yr oedd ei chwaeth ddiwylledig, a'i llais treiddgar, clir, a melus yn wir odidog, a gosododd ei nhod yr holl wrandawyr. Datganodd, Yr hen gerddor," The song my mother sang," a Love is meant to make us glad," a chatodd ei encorio yn frwdfrydig bob tro. Yr oedd Mr. Hayrbi Gunter yn wir feistr ar ei Violin. Dywedwn yn ddibetrus na. bu neb ar lwyfan Neuadd y Blaenau a brofodd ei hun yn cyfartal fig ef gyda chwareu ar y crwth. Bu raid iddo ail chwareu bob tro, a gwefreiddid y dorf gan ei gyffyrdd- iadau celfgar a chywrain. Rhoddodd ef a Miss Davies urddas ar y cyngerdd. Cafwyd Triawd gan y cwmni i ddechreu, a Deuawdgan Miss Davies a Mr. Evans, a chan Mri. Evans a Davies. Gwnàed elw da, a llwyr foddionwyd pawb gyda'r cyngerdd drwyddo. CYFARFOD PREGETHU CALFAXIA— NOS Wener, Nos Sadwrn, a thrwy y Sal o ] <vp-vu. cafwyd gwledd o'r fath ragoraf i feddw! ac ysbryd wrth wrando ar y Parchn. E. T. Jones, Llanelli, a W. T. Francis. Aberduar, tyn pregethu yr efengyl. Da oedd genym weled a chlywed Mr. Francis, lled ddyeithr yw efe yn y Gogledd. Yr oedd ei weinidogaeth yn rymus ac effeithiol. Mae y seraph-bregethwr o Llanelli yn adnabyddus iawn yn Ffestiniog, yr oedd efe ar ei uchelfanau, tån y nefoedd yn eirias yn ei genadwri. MARW.—Boreu Sadwrn, yn 65 mlwydd oed, bu farw Mr Richard John Thomas, 4, Church Street, Pwllheli. Yr oedd yn cwyno er's llawer o flynyddoedd gan lesgedd, ond yr oedd yn gallu myned ychydig o gwmpas bob dydd. Cafodd ei daraw a'r parlys ddydd Sadwrn, a bu farw heb allu dywedyd yr un gair ar ol hyny. Un o frodorion Ffestiniog ydoedd Mr Thomas, a bu yn moreu ei oes yn gweithio fel chwarelwr ond fel masnachydd llyfrau yr oedd yn fwyaf adaabyddus. Cofir yn dda am dano gyda'i fasnachdy yn Market Place, ac ar ol hyny yn Church Street. Aeth gyda'r teulu i Pwllheli tua phum' mlynedd yn ol, ond ni chafodd ddim iechyd yno. Gedy weddw a thri o blant ar ei ol, a'r rhai y mae ein cydymdeim- lad dyfnaf. YMDDYGIAD ANHEILWNG.—Cwynir yn fawr o herwydd ymddygiad nifer o fechgyn at eneth- od fydd yn eu pasio ar y brif heol, a dywedir i rai o honynt fyned mor afreolus a rhuthro i eneth ieuanc ar Bont y Queens ddechreu yr wythnos hon. Da fechgyn, er mwyn eich enw da eich hunain a'r ardal, ymgedwch rhag bethau o'r fath rhagllaw. GWAELEDD.—Diau genym y bydd ya ddrwg iawn gan ein darllenwyr glywed fod y Parch r. J. Wheldon, B.A., Bangor, wedi cael ei gym- eryd yn beryglus wael ar ddiwedd gwasanaeth yn Llanfairfechan. Cymerwyd ef adref i Ban- gor, a deallwn ei fod yn awr ychydig yn well. Eiddunwn iddo lwyr adferiad i lanw ei gylch- oedd arferol yn Ngwinllan ei Feistr Mawr. FOOTBALL.—On Saturday next, September 14th, Festiniog Town Club will open the season with a friendly match against the 86th Battery of the Royal Artillery from Trawsfyn- ydd. The following players will represent the Town Club:—Goal, T. Humphreys backs, James Lloyd, D. McNaughton; halves, Robert Powell, John Morris, Bert Bradley; forwards, John Jones, William Williams, Meirion Jones, W. R. Owen, T. R. Jones. ReservesJ. J. Roberts, Johnny Hughes, Tommy Roberts. Kick-off 2 p.m. Admission, 2d.; Boys, Id. Season tickets now ready, price 3s. each. CWRDD YMADAWOL.—Cyfeirio yr ydym at Mr. Rd. Owen, mab Mr. a Mrs. J. J. Owen, New Brynbowydd, yr hwn sydd yn cychwyn heddyw (dydd lau) am Colorado. Penderfyn- odd ei gydweithwyr yn Cinawdy Penybont (fel arwydd fecban o'u hedmygedd o rtono) gyflwyno tri o lyfrau gwerthfawr iddo, sef y Beibl mewn amlen hardd, llyfr tonau rhagorol, a llyfr o hanes. Gwnaed hyn ar ran y ty gan Mr. R. Lewis, Llan, a rhoddodd gynghorion buddiol, a siaradodd yn uchel am ein cyfaill yn mhob ystyr yr un modd hefyd y Llywydd R. V. Humphreys, J. Evans, J. Joseph Jones, Wm. Parri Huws, Lewis Edwards, John Rowlands a Wm. Owen. Tystiolaeth pawb o honynt oedd, na welwyd ar y Bone erioed fachgen ieuangc mwy dymunol, cymwynasgar, caredig, gonest a gwir grefyddol ei fywyd, bydd yn chwith genym ar ei ol mewn llawer cylch. Mawr hyderwn y bydd Dafydd Jones yn garedig wrtho, i yru'heibio'r llong Arabic ac y glania yn ddiogel. Dymunwn iechyd a chysur iddo yn y wlad bell, ac y dychwel cyn hir wedi llwyddo i sicrhau tipyn o drysorau'r Gorllewin wrth ei wregys, hyn yw ein gweddi- O'r siwrna i Walia Wen lor tywys Rhisiart Owen. GWENALLT. SALE.—Gwelir oddiwrth yr hysbysiad mewn colofn arall fod gan Mr. John Davies, yn 105 Manod Road, sale ar ddodrefn a dilladan gwelyau, am ddau o'r gloch prydnawn ddydd Iau nesaf. Maent yn bethau hynod o dda. BEDYDDIO.-Nos Iau yn y gyfeillach yn Pisgah bu i Mr. J. D. Davies weinyddu yr ordinhad o fedydd. Bydd yn gweinydduyr un ordinhad eto nos Sul nesaf. > CLWB RHYDDFRYDOL.—Y mae y clwb wedi agor eu hystafelloedd uwch ben y Co-operative Stores yn Church Street nos Iau diweddaf, ac y mae yn awr yn agared i'r cyhoedd. Bydd y Pwyllgor yn trefnu i gael cyfarfod mawr cyhoeddus i agor y sefydliad yn ffurfiol mor fuan ag y gellir. Na hidiwch os yw y tywydd yn boeth, gellwch gael Tin dau bwys o Pine Apple Chunks am 5_e yn Shop E. B. Jones & Co.

PRIODASAU. Evans—Pritchard—Medi 11, yn Nghapel y Tabernacl, gan y Parch R. R. Morris, y gweinidog, yn mhresenoldeb Mr Richard Jones, Cofrestrydd, Mr John Ev=ms¡ Maeno- fferen, a Miss Maggie Ann Pritchard, Peny- bryn Terrace,-y ddau o Blaenau Ffestiniog. HUMPHREYS—WILLIAMS.—Yn nghapel Salem Portmadoc, Medi, 11, gan y Parch. R. T. Phillips, a Mr. Richard Jones, Cofrestrydd, unwyd mewn glan briodas, Mr. Lewis C. Humphreys, Bronddwyryd, Festiniog, a Miss Annie Jane Williams, 17, Lord Street, Blaenau Festiniog. Derbyniodd y par ieuangc lawer o anrhegion gan eu cyfeillion. '>

BALA. Dydd Llun, dangosodd Griffith Gordon Crump, bachgen naw mlwydd oed, Mr. Crump, Ship Hotel, bresenoldeb meddwl eithriadol i un mor ieuangc, Gwelodd hogyn arall o'r enw Roberts, yn gorwedd rr ei wyneb mewn Hyn o ddwfr, ac aeth yntau ar ei hyd ar y dorian gerllaw gan eilusgo allan. LIwyddwyd i achub bywyd Roberts. Wedi bod am 25 mlynedd yn gweicidogaethu yn Eglwys Sarcn (M C.), anrhegwyd y Parch. Isaae Jones Williams, ag Anerchiad wedi ei oreuro ac a phvrsiad o aur. Yr cedd amryw o V. einidogion yr Enwad yn bresenol ar yr achlvsur. ;AA/AA-A.AJ..A. 4" A. A A

F v r v > vrvrvvvvv V V* V V V V V V V V V VWV I .oara gwyn diguro ,a am crswe'Gbsiriiog yr un ar werth gan E. B. lores & Co. Nis gell- weh wneyd yn well na rhoddi prawf arnynt.