Y Rhedegydd

V 'Prwyaeth Eglwysig. ■ ..]  yw y ddirprwyaeth ryfedd hon wedi H)? ? ?o' O'r braidd y geHir dywedyd ei bod ?) ? f I ond nid yw wedi peidio a bod. yfe "I y mae y gair diweddaf am dani:- ?C\'f??y? ?d yn nechreu Hydref a phery i gyf- arf0d ?ob dydd hyd ddiwedd y mis dan ?'y??'aeth y Barnwr Vaughan Wil- liaRls Gan nas gall ef fod yno ond bob yn ail w' S ??' hyny am dymor Hed hir, yr ^i Vs ??' trefnu i ddewis Dirprwy-gadeirydd i ddt'y??yn ei absenolde? ef. Ond ym- ele n^i^ e' fod wedi hawlio mai ef sydd i eri 'WI () bryd i bryd y neb fydd i gymeryd ei le fellY- ?? reswm oedd ganddo dros hyn, tyb ed 2 Cawn wybod hyny pan welwn pwy a b?nodir ganddo. Os rhana y gwaith rhWn yr AnghydNurfwyr a'r Eglwyswyr syddS ar y ddirprwyaeth, ni fydd gan neb 'IW ddywedyd yn ei erbyn, ond os bydd Iddo osod Eglwyswr yn ei !e bob tro y hy^ yn absenol, anhawd fydd iw edmyg- o?. P??sf ddal i haeru ei fod yn rhydd n^d th yspryd plaid. Rhaid i ni gydnabod IladYdym 0 nifer ei edmygwyr, a'n bod yn tnhe^j Iawn o gredu ei fod mor anmhleidiol tnhell '?wn o gredu ei fod mor anm?leidiol ? v ?"ynga bodd ) rai haera ei fod. Dichon, ae tlae'n debygol, ei fod felly pan yn eistedd ? v f?"c yn Llys Cynawnder; Eglwyswr, ac gp.i ?'yswr selog ydyw, pan yn eistedd yn "'Yswr selog yd3yw, pan yn eistedd yn y t gadair yn nghyfarfodydd y Ddirprwyaeth ysig.

0. •aid Dwyrain Dinbych. Sy;!pe T oriaid yr etholaeth hon wedi dewis s?r p's'?er C unliffe, Gwrecsam, i se?yll fel eii dct??Isydd yr etholiad nesaL Ni fynem ?i ?"y? gair yn anmharchus am dano, ac ?Ht) ? ?om fod achos gan neb i ddywedyd Si rfath. Yr 011 a wyddom am dano ?y\v yn fab i'r diweddar Syr R. A. Cun[??' ?'' hwn fu dros dymor yn galw ei ^Ur> v hyddfrydwr, er ei fod hyd yn nod y pry] Hawer mwy o Dori nag o y°y yn llawer mwy o Dori nag o ^Yyt^dirf tydwr. Yn 1885 rhoddodd mesur ?t.e?<.h i'r Iwerddon achlysur iddo ym- ^adu ,r enw ac ymgysyHtu yn hoUo! a'r ^°r'aid • ac yn eu plith hwy y bu weddill ei !W £ U ? ydym yn tybied y pair ym- ?'ae?' Syr Foster Cunliffey pryder lleiaf i J'r, emrnerde (yr hwn sydd yn awr yn J<ilijč!i erde (yr hwn sydd yn awr yn cYsgOda) nag i'w gefnogwyr. Pe buasai rysgod ^°ba'tb y gallasid enill y sedd i'r "aid buasai Syr Watcyn (yr hwn sydd ? ?yw  yr etholaeth, ac yn perchen rhan taeth V° honi) yn barod i sefyll fel ymgeis- Wd. Wyr ef nad oes; am hyny, nid yw ? ?odr)]°? i wario arian ac amser er mwyn ei ? c! jn ?'?ygu a'i wrthod gan ei gymydog- fae ?? ?ster Cunliffe nail 1 ai yn ??h? "? ynte yn fwy hunanymwadol na ? ? Wat ?' Pa un ai gobeithio gorchfygu niae ?'ynte parod i fyn'd aUan i gael ei "lfae tite, parod i fyn'd allan i gael ei <gOt ?? mwyn ei blaid, nis pv yddom. A? OrOdd ?' ymgyrch ddydd Sadwrn di- ??f a r Arch-Dori y?Miiwriad Kenyon ?e.. ?'? chaf ei lais ac amlycaf ar y d. I[Nvyf ei fendithio. Drwg yw'r ar-

tyr, YOO a Lleihad. ? ?cs ]? Poblogaeth y deyrnas hon yn fwy 1, dr0s 1 p Y cant yn 1901 nag oedd yn 1891; sL'edirr j. oedd poblogreth y parthau R?vied'.g wdi ?"'? 7,500,000 yn Hai. Mr. jes, e Colii,,9S myn'd 7,500,000 yn llai. Mr. ? ?? A.s., sydd yn gyfnfol am y f J>'rau }' efe a'u rhoddodd mewn cyfar- K T r,- '?e?ter dydd Llun. Cydnabu fod S ?Id ??"? vn fawr o'i blegid, a bod r^aid ?Wneyd rhywbeth yn eHeithi&I i derlt, 0!,Dl  °? ''? wlad neu, o'r hyn Heiaf i ?stro  P'? sydd yn cael eu magu yn h r rHaLp-1 ymf"do i'r trefi. Dywedodd fod ?h? ?a?cr y??o i'r tren. Dywedodd fod ed df Nla?l u Dyddynod 1892 wadi ateb y tjyben tl rn h o b -an Ile y rhoddwyd hi mewn ? ? ? Vn? mhob man He y rhoddwyd hi mewn ded'df I Cydnabu fod angen am wella y L.?s?"?' ??siay Uywodraeth am ei dd'. as Y-1 eI ymdrech i'w gwella y senedd- ly rn (i prese'l oI- N1 soniodd air am ei ym- drech? ()n ef Lihun a'i blaid i rwystro Mesur ? En??U '?d 1907 a ddygwyd ynmlaen -:1\Vodraeth. Treuliwyd amser allan ot^sUt- j s- F yn o?er yn unig er mwyn ei ;1lt;al 11 h ac3raedd Ty'r /?rglwyddi yn bryd- ?' y Ty'rArgIwyddi yn bryd- ?'?dEr?' y ??y hyny gael esgus dros Wrti, Cib,is'O- Mae'n bosibl y gwnant 'I1\icl fsllv °n, mae'n fwy tebygol mae ei er ?'id er Wlieth a wnant. Ac ni fydd gan i Mr. Jesse Collings ddim ond da i'w ddyVved- yd am danynt. —

Rhagoriaeth y Prif-weinidog. Dywedit fod Syr Henry Campbell-Ban- nerman yn derbyn mwy o ddirprwyaethau nag a dderbyniodd neb fu yn y swydd o'i flaen, ac y mae hyn yn glod. Da ydyw gweled Prif-weinidog yn barod i roddi cyfle i bob plaid egluro iddo ei golygiadau a'i dymuniadau yn nghylch gwahanol faterion. Hawdd genym gredu er hyny, y buasai yn dda gan Syr Henry pe peidient a myn'd ato mor fynych. Yr wythnos ddiweddaf crybwyllasom am ddirprwyaeth o Eglwys- wyr aeth ato i wrthdystio yn erbyn y rheolau newyddion sydd wedi eu tynu allan gan Fwrdd Addysg i'r Colegau Hyfforddiadol; heddyw mae genym i alw sylw at ymweliad dirprwyaeth o Anghydffurfwyr ag ef i'w sicrhau eu bod yn cymeradwyo y rheolau cyn belled ag y maent yn myn'd, ac i roddi ar ddeall iddo eu bod yn gobeithio nad oeddynt yn ernes o bethau gwen. Pasiodd atebiad Syr Henry gryn foddlonrwydd iddynt. Hysbysodd hwy fod y Llywodraeth yn argyhoeddedig fod yn rhaid wrth fwy o Goiegau Hyfforddiadol nag sydd, a'i bod wedi penderfynu na chaniata i neb gael ei gau allan o'r un o'r Colegau sydd yn unig o herwvdd ei gredo crefyddol. Mae rhai Eglwyswyr wrth eu gwaith yn haeru- mai ar eu traul hwy y codwyd y Colegau a reolir ganddynt. Dywedwn yn bendant nad yw hyny yn wir, a heriwn hwynt i gyhoeddi ffigyrau swyddogol i brofi hyny.

Tymer drwg Mr. Balfour. Yn ystod y ddadl ar fesur Man Dyddynod yr Ysgotland dywedodd Mr. Balfour yn mhlith pethan eraill fod yn y wlad hon nid ychydig o leoedd yn y rhai ni ellid rhoddi y gyfraith wladol mewn gweithrediad. Pan alwodd Mr. Shaw, yr Arglwydd-Ddadleu- ydd, arno. i enwi cynifer ag un lie felly, collodd Mr. Balfour ei dymer yn llwyr. Cafodd ddigon o ras i ddywedyd ymhen ychydig funudau nad oedd yn bwriadu bod yn anfoesgar, a'i fod yn ofni ddarfod iddo ddywedyd rhai geiriau yn ei ffrwst. Ni raid dywedyd wrth y rhai a glywsant Mr. Shaw yn siarad yn y Neuadd Gynull y llynedd nad yw ef wr ag y mae yn ddiogel hyd yn nod i Mr. Balfour gellwair ag ef. Profodd hyny mewn modd effeithiol nos Fawrth dangosodd fod ei haeriadau yn hollol ddisail, ac nid oedd yn gwybod ond ychydig iawn ynghylch y mater yr oedd wedi siarad am dano ac wedi colli ei dymer wrth ei drafod. Mae Mr. Shaw yn deall ei waith ac yn ei wneyd hefyd, ac mae'n ddiameu genym y I gofala Mr. Balfour am gael ffeithiau sicr cyn y cyfyd i'w feio ac i'w gyhuddo eto.

I LLANRWST. TREFN Y MODDION SABBOTHOL Yr Eglwys Sefydledig. St. Mary.—10, Parch, C. W. Davies. 6, Parch. J. Morgan. St. Crwst.—10, Parch. J. Morgan. 6, Parch C. W. Davies. Y Methodistiaid. Seion.—Parch. Owen Owens, Lerpwl. Heol Scotland-Parch. O. S. Jones, Deganwy'. Yr Annibynwyr. Tabernacl—10 a 6, Parch. W. Cynwyd Wil- liams. Ebenezer-Cyfarfod Gweddi. Y Wesleyaid. Horeb-Mr. D. O. Jones, Blaenau Ffestiniog. St. James (English Chapel).-Rev. F. D., Tomkinson, Colwyn Bay. Y Bedyddwyr. Penuel.—Mr. H. Eryri Jones, Garn. LLWYDDIANT.-Y mae genym i longyfarch Mr H. Berry, ein gwerynwr enwog, ar ei waith yn enill gyda'i fel yn Arddangosfa Din- bych a Fflint. Nid hon yw y fuddugoliaeth gyntaf i Mr Berry yn y cyfeiriad hwn. Derbynied Mr W. Jacob Jones, Queen's Terrace, ein llongyfarch ar ei waith yn graddio r B.Sc. Mae ei alluoedd yn maesydd gwyddon- iaeth yn dra hysbys. Mae genym hefyd i longyfarch y gwyddon- ydd medrus Mr Caradog Mills, mab talentog Mr Edward 'Mills, U.H., Plas Helyg, ar ei waith yn pasio arholiad Bwrdd Addysg Llun- dain. Pwngc yr Arholiad ydoedd, Gwyddon- iaeth Anianyddol." Ymgeisiodd yn y Trydydd Dosbarth (Honours), a saif ei enw yn mhlith y rhai uchtlf ynddo. Y mae ganddo yn awr wyth o Dystysgrifau enillodd o dan y Bwrdd uchod. Y mae dysgwyliadau Cymru yn uchel wrth Mr Mills, ac hyderwn yr arbedir ei fywyd a'i nerth i fod o wasanaeth mawr iddo, a'r deyrnas yn gyffredinol. FFAIR.—Ffair dawel iawn gafwyd ddydd Mercher. Gwerthid y gwartheg yn bur rhwydd, ond araf iawn oedd y gwartheg blithion yn myne 1. Ychydig o geffylau oedd wedi dod Gwerthid y Perchyll am o 18s i 23s yr un. Wyau, 11 a 12 am swllt. Ymenyn, Is a Is Ic y pwys. Tatws, 6s y sachaid. Dofed- nod, o 3s 6c i 4s y cwpl. Hwyaid, o 4s i 5s y cwpl. LLWYDDIANT.-Llongyfarchwn Mr. D.. D. Parry, Athraw Cerddorol, ar ei lwyddiant gyda chyfarsoddi Darn Cyfaddas i Blant yn Eistedd- fod Corwen. Hefyd, am ei lwyddiant gyda'i Gor o Colwyn Bay yn mhrif gystadleuaeth y Corau Meibion. Nid hon yw y fuddugoliaeth gyntaf i Mr. Parry yn yr wyl hon. Hefyd, da genym ddeall mai Mr. William Hughes, Monumental Works, Station Road,, ydoedd y buddugoi gyda'r Pwyntii Ddarlun o Hen Garchardy Owain Glyndwr." Nid hon oedd y fuddugoliaeth gyntaf i Mr. Hughes yn Eisteddfod Corwen gyda'i Bwyntil. Llongyf- archwn yntau hefyd. Yr oedd 16 yn cystadlu gydag ef. Enillodd Mr. Thomas Jones, Plastirion, bedair ail wobr yn Arddangosfa Abergele, gyda ei anifeiliaid porthiantus. Llongyfarchwn ef yn galonog. YR ARDDANGOSFA.—Prydnawn ddydd Mercher, cynhaliwyd pwyllgor yr Arddangosfa pryd yr oedd Mr. T. Hartley Bibby, y Llywydd, yn y Gadair. Prif waith y cyfarfod ydoedd dewis Swyddogion Maes (Field Officials), i ofalu am y gwahanol adranau perthynol i'r Arddangosfa ar y maes. Y mae y rhagolygon eleni yn well nag y buont erioed, a'r oil sydd yn ofynol yn awr i wneyd yr Arddangosfa y fwyaf llwyddianus er ei sefydliad yw, cael tywydd braf. Y mae Mr. Watling wrthi ddydd a nos yn gosod pethau mewn trefn, ac yn hyn y mae yn gynllun i'w ddilyn gan holl ysgrifen- yddion Arddangosfeydd y wlad. GLANIO. -Deallwn fod Mr Gwilym Roberts, mab Mr. W. Lloyd Roberts, Avondale, wedi glanio yn ddiogel yr wythnos hon yn Buenos Ayres. Cafodd fordaith gysurus. GALWAD.—Y mae y Parch H. Jones-Davies, cynorthwywr y Parch William Thomas, wedi derbyn galwad unfrydol o Tregarth, a bydd yn dechreu ar ei waith yno yn fuan. MODUR AR DAN.—Boreu dydd Mercher, yr oedd Boneddwr a Boneddiges, gyda'u gwas yn dod yn eu Modur o gyfeiriad Llandudno aip Lanrwst. Pan oeddynt ar gyfer Plas Maenan, ymddengys i'r Tank a ddaliai y Petrol, ddech- reu gollwng, ac yn y fan, aeth yr oil ar dan. Neidiodd y tri oedd yn y cerbyd i lawr o hono. a chyn pen deuddeng eiliad yr oedd y Modur wedi ei losgi yn bentwr o lwch. Yr oedd y tan mor echrydus o sydyn a difaol fel yr oedd rhaid sefyll yn y pellter oddiwrtho. Y mae ochrau y cloddiau yn y lie wedi eu deifio gan agerdd y tan. Bu i'r Boneddwr poblogaid o'r Plas (Mr. Jelf Petit, u.H.), ddod at y Cwmni, ac estynodd iddynt bob cynorthwy a charedig- rwydd yn ngwyneb yr anffawd allasai brofi yn angeuol i'r tri, a chymerodd hwynt yn ei Fodur ei hun i'r Victoria Hotel. Yr oedd y tri wedi eu brawychu yn fawr.

HARLECH. Y mae nifer dda o Ymwelwyr urddasol yn aros yma ar hyn o bryd. Gyda'r Arglwyddes Amhurst y mae Countess of Cromartic, Coun- tess of Lisburne, Arglwydd Lisburne, Countess Ossington, ac Iarll Crowther. Y mae yr holl dai yn weddol lawn, a chan- oedd yn dod ar ymweliad dyddiol gyda'r tren a'r Char-a-bangs. Daeth cynifer a phump o'r cerbydau hyn a thri tren gydag Ymwelwyr o'r Abermaw, &c. yr un diwrnod yr wythnos ddiweddaf. Dydd Sadwrn digwyddodd damwain ddifrif- ol ar yr Allt rhwng y Terrace a Phenygroes, pan yr anafwyd boneddiges arhosai yn Islwyn yn ddifrifol. Torwyd asgwrn ei phen, a bu yn anymwybodol am gryn amser. Gweinyddwyd arni gan Dr. Jones, yn cael ei gynorthwyo gan Dr. Williams, Porthmadoc. Nid oedd Mr. Leslie, gwr y foneddiges, yn Harlech ar y pryd, a phan glywodd am y ddamwain, cymer- odd ei Fodur a theithiodd dros y nos o Derby, a chyrhaeddodd yma foreu Sul gyda mam y foneddiges a'i mheddyg. Y mae hi yn gwneyd cystal a dysgwyliad o dan yr amgylchiadau.

TREFRIW. I Y mae Mr. R. H. Williams, yr Arolygydd Iechydol poblogaidd, wedi cychwyn heddyw (dydd Iau), am ei wyliau i'r Ynys Werdd. Hyderwn y dychwela wedi cael adnewyddiad i'w iechyd a'i nerth, ac na bydd wedi Gwyddel- eiddio Ilawer ar ei syniadau trwy ymrwbio yn ein perthynasau yn y chwaer-ynys. Y mae y Gwaith Dwfr wedi ei gwbl orphen, ac y mae yn glod i'r Cymerwyr, Mri. Hughes a Rowlands, ac i'r Arolygydd Gwaith (Clerk of Work), Mr. Robert Parry, Bettwsycoed. Bu y Cyngor Dosbarth yn nodedig o hapus yn eu dewisiad o'r naill a'r Ilall o honynt, ac felly arbed y draul ar drafferth gafwyd gyda Gwaith Dwfr Cwm Penmachno sydd yn ddihareb am ei drybesdod o bant i bentan. Parha'r Ymwelwyr i ddod i mewn, ac ofer hollol fyddai i ni fyned i'w h°nwi, gan nad yw eu harosiad yn ddigon hir iddynt fyned i'r drafferth o wneyd nyth, er eu bod yn gadael ychydig gregin heddwch ar eu hol yn y manau y lletyasant. Mae y cyngerddau wrth y Ffynon yn boblog- aidd eleni eto, fel yn y blynyddoedd a fu, a'r Telynor Dall o Feirion yno gyda'i Delyn yn arllwys Alawon per o'r tanau tynion. Llawen genym ei weled yn edrych mor dda a chalonog. Bu y Baritone enwog, Mr. J. Tudur Owen, A.R.C.M., Blaenau Ffestiniog,yn canu yn un o'r cyngerddau, ac nid oes ball ar y clodfori ar ei ddatganiadau. Cyfeiliwyd iddo gan Mr. Louis Roberts, Avondale, Llanrwst. Edrychir ymlaen am wledd gerddorol yn yr Organ Ricital gynhelir heno (nos Iau), o dan lywyddlaeth Mr. James Lofftus Owen, C.E., Bryn Hyfryd. Chwareuir yr Organ gan Mr. Harry Evans, Lerpwl, a datgenir gan Miss Louisa James (Soprano), a Mr. Powell Edwards (Baritone)

Ysgoloriaethau Ysgbl Ganol- raddol Ffestiniog. Y mae canlyniad yr arholiad Ysgoloriaethau i fyned i mewn i'r Ysgol Ganolraddol wedi eu gwneyd yn hysbys. Y deuddeg canlynol o'r cylchlleol sydd wedi enill Ysgoloriaethau, a safent yn ol y ffigyrau ar ol eu henwau. Y safonrif ydoedd 650. 1. leuan V. Hoskins (12), H.G., 498 2. Wm. Emrys Jones (12), H.G., 491 3. Rt. Morris Jones (11)., H. G., 471 4. Robert Roberts (12), H.G., 469 5. Evan J. Williams (12), H.G., 430 6. M. Olwen Jones (12), H.G,, 417 7. Edmund W. Morris (12), H.G., 393 8. Gwyneth Davies (12), H.G., 374 9 f W. Gwilym Jones (12) H.G., 366 g 1 Trefor Hughes (12), i?.G., 366 11. Wm. R. Roberts (12), H.G., 346 12. Jane Thomas (12), H.G., 336 x reawar caniynoi emiiasant o'r Dosbarth Gwledig Eluned W. Roberts, Penrhyn, 398: Ieuan Prys Ellis, Gellilydan, 386; Pollie Davies, Trawgfynydd, 347; a William Emyr Jones.

HEDDLYS BLAENAU FFESTINIOG. Dydd Iau (heddyw) o flaen G. H. Ellis, W. P. Evans, J. Lloyd Jones, a J. Vaughan Wil- liams, Ysweiniaid. Ymosod. Robert Cadwaladr Williams, Cynfal Terrace, Ffestiniog, a gyhuddodd Morris Evans, Pen- gwern Villa, Ffestiniog, o ymosod arno Ebrill 12.—Mr. R. O. Davies a eglurodd nad ellid myned yn mlaen gyda'r achos yn y Llys o'r blaen am fod y mater o flaen Llys arall. Heddyw gwnaeth gais am i'r achos gael ei daflu allan am nad oedd o un pwrpas ei gadw i lusgo ar lysrau y Llys.-Ymneillduodd y Faingc, a phenderfynasant ohirio yr achos hyd yr Heddlys cyntat yn Hydref. I Tori Deddfa'r Chwarel. I Mr. Wm. Owen, Goruchwyliwr Chwarel Llechwedd, a gyhuddodd David Davies, 9, Tanygrisiau Terrace, o droseddu Deddfau Neillduol 27 a 28 trwy ddefnyddio Scraper haiarn gyda twli yn y chwarel.—Dirwy 2/6 a'r costau, 11/- trwy'r oil. Tynu a Rhegi. Y Rhingyll Owen a gyhuddodd William Thomas, Cwmbowydd Road, o dynu a rhegi ar hyd yr-heol Gorphenaf 28.-Nid ymddang- osodd, ond daeth ei wraig yn ei le, a sylwodd y Faingc na wrandewid yr achos yn ei absenol- deb ar ol y tro hwn gan ei fod yn myned o'r cyraedd bob tro. Yr oedd y Swyddog yn dy- wedyd ei fod yn warth ar y lie pan mewn diod. -Swllt a'r costau 9/6 trwy'r oil. Gofynid am amser i dalu. Caniatawyd hyd ddydd Sadwrn, neu 14 niwrnod o garchar. Meddw ac Afreolus. -1 Yr heddgeidwad John Jones a gyhuddodd Thomas Carter, gwas y Cigydd sydd yn cyflen- wi y Wersyllfa a chig o fod yn feddw ac afreol- us yn Trawsfynydd Awst 6.—Dirwy 2/6 a'r costau. Meddw ac Afreolus. Yr Heddgeidwad Evan Davies a gyhuddodd Richard Owens, Ardudwy Terrace, Traws- fynydd, o. fod yn feddw ac afreolus Gorphenaf 19, ar y ffordd yn y pentref.—Dirwy 2/6 a 9/- o gostau. Rhybudd i berchenogion Cerbydau. Yr heddgeidwad Evan Davies a gyhuddodd John Roberts, Saermaen, Tyllwyd Terrace, Trawsfynydd, o fod heb oleu ar gerbyd a yrid ganddo Gorphenaf 20, tua una'rddeg o'r gloch y nos.—Addefodd y trosedd, ac mai cael ei gadw yn y Camp a ddarfu.—Dirwy 2/6 heb gostau. Pysgotta gydag Ystyllen. Alfred Davies, Ceidwad afonydd o dan Mr. Oakeley, a gyhuddodd John Hughes Roberts, London Terrace, Tanygrisiau o bysgota gydag ystyllen yn Llyn y Garnedd ar Gorphena 27.— Addefodd y trosedd. Dywedond y swyddog nad oeddynt yn pwyso am ddirwy drom, ond er mwyn rhybudd i eraill.-Dirwy swllt a'r costau gydag archeb am i'r ystyllen gael ei dinystrio. [Yr oedd y L!ys yn eistedd pan oeddym yn myned i'r Wasg.]

For GRAPES. PEACHES NECTARINES.. j lie., Of the Choicest Quality and at Reasonable PRICES, give your Orders as below, for delivery at your own house, or at their Stall in Market Hall. JOHN ROBERTS, I The Gardens, Tanybwlch.

BLAENAU FFESTINIOG. CHWAREL Y GRAIGDDU.-Hysbysir ni fod y chwarel uchod ar ail gychwyn yn ei llawn brysurdeb, ac y bydd yn debygol y caiff o bedwar ugain i gant o ddyni6n eu cymeryd i mewn yn ystod yr wythnos nesaf. Newydd da yw hwn, yn neillduol yn ngwyneb amgylch- iadau yr ardal ar hyn o bryd. Dymunol iawn fyddai clywed swn adfywiad yn yr oil o chwareli y cylch fel na byddo angen am i neb o weithwyr yr ardal fyned ymaith i chwilio am waith. YN GWELLA.—Da genym weled Mrs Rich- ard Williams, Park Square wedi gallu dod adref o'r Ysbytty yn Lerpwl, a'i bod yn teimlo lawer iawn yn well ar ol bod yno. Y GLOCH DAN.—Boreu heddyw, yr oedd nifer o ddynion mewn helbul anaele yn ceisio canu y peth a elwir yn Gloch Dan," yr hon sydd ar ben math o brie igam-ogam wrth waelod Pont y Queen's. Os nad all y Cyngor Dinesig fforddio cael rhywbeth amgen i alw aelodau y Gatrawd yn nghyd pan fydd angen am eu gwasanaeth, byddai yn well toddi y Gloch a dodi y pric ar dan gynted ag sydd bosibl. Pa synwyr sydd fod yn rhaid i ddynion gribo i fyny ar ben y railings i allu canu yr ertbyl cloch hon, a'r pric yn ysgwyd fel gwialen bysgota? Dylid cael amgen y trefniant hwn at alw y Gatrawd at eu gilydd. Gobeithio nad yw pen cam y pric yn awgrymu camedd yn mhenau y sawl sydd yn gyfrifol am dano. CYMDEITHAS GYNORTHWYOL GWEITHWYR CHWAREL OAKELEY.—Nos Fawrth diweddaf yn y Neuadd Gyboeddus, cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Gymdeithas uchod, Mr Owen Roberts, Tymawr, Glanypwll (Llywydd y Gym- deithas) yn llywyddu. Caed adroddiad manwl o gyfrifon y Gymdeithas am y flwyddyn yn di- weddu Gorphenaf 1907 gan Mr W. J. Row- lands, yr ysgrifenydd. Dangosai y ffigyrau fod swm y cyfraniadau i drysorfa y Gymdeithas am y flwyddyn yn ^880 2s., ac i'r swm o £ 190 3s. gael ei dalu mewn claf-dal a £75 ar farwolaeth- au yn ystod y flwyddyn. Cafwyd tystiolaeth yr Archwilwyr, y rhai roddent ganmoliaeth uchel i'r modd y cedwid y cyfrifon ac i'w cy- wirdeb, a phasiwyd yn unfrydol i'w derbyn. Dangosid i'r swm o cl3,269 9s. gael ei dalu mewn claf-dal yn ystod y pymtheng mlynedd diweddaf, a £ 1,287 10s. ar farwolaeth aelodau. yn ystod yr un cyfnod. Dewiswyd y personau canlynol yn swyddogion i'r Gymdeithas am y fiwyddyn ddyfodol Ymddiriedolwyr, Mri. Robert Evans, New Street; a John Hughes, Conglywal. Trysoryddion, Mri. J. Joseph Jones, Lluest; ac Owen Roberts, Tymawr. Ysgrifenydd, Mr W. J. Rowlands, Glanypwll Terrace. Hefyd dewiswyd Pwyllgor a Phrif- glaf Ymwelwyr am y flwyddyn. Pasiwyd ychydig gyfnewidiadau yn Rheolau y Gym- deithas, ac i danysgrifio yn flynyddol at y Con- valesent Home y Rhyl. Dygid tystiolaeth ffafriol i fanteision arbenig y Cartref gan nifer o'r gweithwyr brofasant o'i fendithion, ac an- ogwyd yn gryf ar i'r gweithwyr Cymreig roddi mwy ogefnogaeth i'r sefydliad, gan nad oeddym fel gweithwyr i'n cydmaru a'r Saeson yn ein cefnogaeth i'r sefydliad gwerthfawr hwn ya ein mysg.

DIOLCHGARWCH. Syr.—A gaf fi ofyn am ychydig ofod yn eich newyddiadur i ddatgan fy niolch cynhesaf i chwi, a'r lluaws cyfeillion yn Blaenau Ffestin- iog am y dyddordeb caredig a gymerasant yn mhriodas fy mab. Y mae bellach 32 flynedd er's pan ymwelais gyntaf a'r Chwareli, ac er fod llawer o fvlchau yn rbengoedd yr hen gyfeillion, y mae yn dra boddhaus i ganfod fod gan un eto ddymuniadau da cynifer, ac y maent yn cael eu gwerthfawr- ogi a'u rnawrhau yn fwy am eu bod mewn cyfnod o ddirwasgiad dwfn a difrifol yn ein masnach. Ni bydd unrhyw ymdrech posibl ar fy rhan yn eisiau i geisio dal a gwynebu yr ystorm gyda'r caledi lleiaf yn bosibl i'r lluaws sydd a'u budd, fel fy hunain, yn rhwym wrth y Fasnach Llechi, Ydwyf, Anwyl Syr, Yr eiddoch yn dra ffyddlon, JOHN GEO. ASHMORE. 53, Parliament Street, Llundain, Awst 7, 1907.

DIOLCHGARWCH. ÐYMUNA MRS. DAVIES, gweddw y di- weddar Mr. John Davies, Minydon, Bettwsycoed, ar ei rhan ei hun a'r plant, ddiolch i bawb a ddangosasant eu cydymdeimlad a hwy yn eu profedigaeth chwerw ac anysgwyliadwy o golli un oedd mor anwyl ganddynt. Bu cydym- deimlad yn gymorth mawr iddynt i ddal yr ystorm.

Genedigaethau. W^L^MS;r7Awst 4, priod Mr. J. R. Williams, 18, Glynlhfon Sreet, ar fab. THOMAS —Awst 4, priod Mr. J. G. Thomas, Bowydd Road, ar fab. ANS. Awst 6, priod Mr. David Evans, 6, Park Square, ar ferch. Priodasau. GRIFFITHS—WYATT.—Awst 7fed yn Swyddfa y Ccfrestrydc, gan Mr Richard Jones, unwyd ivlr. David Lloyd Griffiths, 1, Penygelli, (ai! fab Mr. Henry Griffiths, Llaethwerthwr) a Miss C. J. Wyatt, Penvgelli Terrace, Tabernaci, Blaenau Ffestiniog. Marwolaethau. HUGHES,—Awst 6, yn 18 mlwydd oed, Miss Katie Hughes, merch Mrs. Hughes. Bryn Eilian, Glanypwll, Blaenau Ffestiniog. Cleddir dydd Gwener, yn cychwyn am ddau o'r'gloch. JONES.—Awst 7, yn 68 mlwydd oed, Mr. William Jones (Uanddoged), Waterloo, Bethania, Blaenau Ffestiniog. Cleddir ddydd Sadwrn, yn mynwent Bethesda, yn cychwyn ddau o'r gloch. Cynhebrwng anghyoedd. OWEN.-Aw;it 2, yn 53 mlwydd oed, Mr. William Owen, Tanycastell, Dolwyddelen. Nl. ccafodd y cyfaill siriol a charedig end ychydig ddyddiau o gystudd. Gadawodd 3 o blant yn amddifad o dad a mam,

Yr "?sur y gwna hi ei gwaith ar y ddaear. meSur y gwna hiei gwaith ar y ddaear. )try y yn dal ma* 'lon ycyw y wir Sosial- aet? °"? y mae yn fwy nag amheus genym a a Mr. Pete Curran a Mr. Victor Gtt y?°n ac eraill tebyg iddynt A hyn. G?vyadom trwy brofiad nad yw Mr. Camp- bell rhagori mewn eglurder bob amser; cre??" mai Vr ffaith yma y mae yn rhaid O?r!O?QoIiyrhan fwyaf o'r cyffro a barodd ei gyboeddiad 0'i olygiadau duwinyddol. Ac y ? ? fwy na phosibl y ceir nad yw ei Sosi e^ (pan y daw yr amser iddo ei h?ep)??' fesur manylach yn ogystal a Hawn- acli^ W"ijdi-m yn debyg i Sosialaeth y rhailsydd yn barod i'w groesawu i'w pHth A hrei ?X, s au agored. A bwrw y boddlonir hwy yn n ?'y yn ei olygiadau, a bod ganddo ? ;??fyn'dl Dy'r Cyffredir, rhaid fydd ??ydd i fyn'd i D y r Cyffredir, rhaid f ydd ???ewis rhwng Ty'r Cyffredin a'r C?y rnIZPle'Ar wahan i bob ystyriaeth arall, ?a? ?? rhy wan ? gorph i fod yn aelod o'r ] nalli ae yn weinidog y llall yr un pryd. ?H] ? yn weinldog y !!a!! yr un pryd. VnsW'0^ y mae yn wr ga.?og; er hyny gor- fodir gredu ei fod yn cad ei lywodraethu i fes g?modol gan deimlad, a bheth tra ch? ydyw teimiad. Maeyn was da, °nd 'ywodraethwr sal ydyw.