Y Rhedegydd

At WENYNWYR. The W.B.C." HIVE o 21/- CYCHOD COED o 10/6 I FYNY. Eto GWELL T CAMPUS o WAITH CARTREF. STANDARD FRAMES. I lb. SECTIONS. WAX FOUNDATIONS. A PHOBPETH AT DRIN GWENYN. Derbynir Orders hefyd am HEIDIAU 0 WENYN. Prisiau 12/6 ac uchod, yn ol eu maint. Ymofyner yn- SHOP-YR-ERYR, BL. FFESTINIOG, neu vn SHOP ISAF, MAENTWROG, TANYBWLCH. Mehefin, 1907. T. ROBERTS. mA'S WIRELESS mESS^CE! "Your Utmost'Money's=worth is   "Jfltapok" (?1 ????? AT ik LB. MARVELLOUS VALUE 1 There are also reliable MAYPOLE Blends at is. 4d., is. 2d. & is. mflVPOLE PfifRV CO., LTP. 12, CHURCH STREET, BLAENAU FESTINIOG. OVER 520 BRANCHES NOW OPEN. 7 1 Dyma gwestiwn a ddylai 1 | gael eich sylw difrifolaf, a | A ydyw eirh hyny heb oedi. y Y Os ydyw eich golwg yn Golwq yn ddrwg nid oes modd ei wella Drkd_fl- lfygiOI b -I heb rhyw gyfrwng allanol i Ddiftygiol ? wneyd hyny.?? IGoGheEwcfc rhag a eich hunaan, gall hyny b@fl yn jj fwy o niwed o lawer. 1 IYr wyf yn barod i brofi eich golwg yn rhad, ao 03 bydd j angen Spectol pri??och gallaf gael rhai i'ch siwtio am bris rhesymol, W. T h o m as dD0S, Watchmaker & Optician, Newboro" Buildings, B. Festiniog I .:c- ;t'v. 'ur' Stationery &, Fancy Qoods. Note Paper of every description, in neat boxes 6d. and is. Penny Packets, the trade supplied at wholesale prices. = = FOREIGN NOTE PAPER. = = = 5hop y Rhedtjf44, BL ffestin!oS. BRYMER'S GREAT SALE. Stoc Fawr yn mhob Adran i'w Clirio yn Rhad. Gelwir eich sylw at y Lotiau canlynol yn mysg lluaws eraill: 100 Lady's Holland Jackets i'w clirio, Is. yr un. 300 llath Fancy Dress Muslins, 3c. y Hath. Pris arferol 5c. v Ilath. 140 Pinafores i Blant, pob size, 62C. yr un. 150 Corsets Cryfion am Is. yr un. 300 yards Floor Oilcloth, dwy lath o led (Painted Back), Is. 3c. y Hath. 120 Par o Esgidiau i Ferched. 2s. y par. 50 o Cycling Knickers i Ddynionn 3s. 11c. yr un. BRYMER, Blaenau Ffestiniog a'r Oanghenau. PW wx BOETH, PMIMMOND MAE YN V GO-OPERATIVE I -C 0 0 1  8 T Ddigonedd o Boteli Swllt o I LIME JUICE CORDIAL a LEMON SQUASH Newydd ddod i mewn am 8c. yr un. I

NODIADAU WYTHNOSOL Etholi&ci Boddhaol. Gellir dywedyd am etholiad Gogledd- Orllewin Stafford ei fod yn t'oddhaol mewn mwy nag un ystyr. Da oedd cael brwydr heb fwy na dau ymgeisydd ar y rnaes—y naill yn Rhyddtryciwr a Rhyddfasnachwr cryf a selog, a'r llall yn Dori ac yn Diffyn- dollwr cryf ac aiddgar. Cafwyd cytundeb o'r fath lwyraf rhwng arweinwyr y Blaid Ryddfrydol a Phlaid Llafur, oblegid y mae Mr. Stanley yn gystal Rhyddfrydwr a neb y gwyddom am dano ac yn gystal cynrychiol- ydd Llafur ag sydd i'w gael yu unman. Mae yn Anghydffurfiwr hefyd, ac yn bregethwf l!eal efo'r Methcdistiaid Cyntefig er's pan yn tachgen ieuanc iawn. Yr oil a am Mr. Twyford, ei wrthwynebydd ydywei fod yn gyfalafwr cyfoethog, ac yn Dori o liw cryf, ac yn pieidio diftyndollac-lh own modd nas gall lai na llwyr-foddloni Mr. Chamber- lain. Ac ar y cwestiwn yma, fel y dywedas- om yr wythnos ddiweddaf, yr ymladdwyd y frwydr. O'r braidd y cafodd unrhyw fater arall sylw o gwbl gan yr ymgeiswyr na chan eu pleidwyr. A diweddodd yn foddhaol dros ben. Yr oedd mwyafrif Syr (y pryd hyny Mr.) Alfred Billson flwyddyn a haner yn ol yn 2,110. Pleidleisiodd 7,667 drosto ef, a 5,557 dros ei wrthwynebydd Mr. Heath. Yr wythnos ddiweddaf yr oedd mwyafrif Mr Stanley yn 2,349. Cafodd ef 7,396 o bleid- leisiau ni chafodd Mr. Twyford ddim ond 5,047. Dengys yr etholiad yma o'r hyn lleiaf ddau beth. Dengys yn eglur iawn fod etholwyr y rhan hono o'r canolbarth yn dwyn cymaint sel ag erioed dros Fasnach Rydd, ac nad yw haeriadau y Toriaid fod barn y wlad yn newid yn gynym yn ddim angen na "breuddwyd gwrach wrth ei hewyllus." Dengys yn mhellach fod cyd-ddealltwriaeth a chydweithrediad rhwng PJaid Llafur a'r Blaid Ryddfrydol yn beth hbllol ymarferol, ae mai II mewn Undeb mae nerth." Nid gweddus fyddai i ni wedi y fuddugoliaeth anghofio ei bod i'w phriodoli yn gyntaf oil i'r diweddar Syr Alfred Billson, yr hwn a wnaeth yn Ngogledd-Orllewin Stafford waith na wnaed mo'i ragorach mewn un- rhyw etholaeth yn y deyrnas. Yr oedd yn credu a'i holl galon yn yr egwyddorion a bleidiodd gweithiodd yn egniol ac ymwad- odd erddynt. A dyma ffrwyth ei lafur.

Meirion yn y Senedd. I Ni fu dydd LIun diweddaf yn ddydd gwyl i aelodau Ty'r Cyffredin, oblegid cyfaifu y Ty er mwyn ceisio myn'd drwy'r gwaith mawr sydd ganddo i'w wneyd cyn gohirio. Galwodd Arglwydd Robert Cecil sylw at achos athrawon yr Ysgolion Eglwysig yn Meirionydd, gan geisio perswadio'r Ty fod cam creulon yn cael ei wneyd a hwy. Beiai Mr. Mc'Kenna am na fuasai wedi gorfodi'r Pwyllgor Addysg i dalu iddynt eu cyflogau mewn pryd, ac ymddangosai yn debyg i un yn credu y gallasai wneyd peth felly pe fuasai ganddo ewyllys i'w. wneyd. Ac yr oedd y Toriaid a godasant i'w godi yn credu yn debyg iddo. Yr oedd Mr. Mc'Kenna ei hun yn credu yn wahanol am ei fod yn gwybod pethau amgenach. Yr ydym yn rhydd i addef ein bod yn teimlo nad oes ganddo ef flas o gwbl ar y gwaith o geisio gorfodi'r cyhoedd i dalu treth tuag at gynal ysgol nac unrhyw sefydliad arall sydd heb fod dan ei reolaeth eithr dan reolaeth cler- igwyr Eglwys Loegr a'u cyfeillion. Ond hyd yh nod pe buasai ganddo ewyllys i wneyd beth felly, nid oes ganddo allu i'w wneyd mor rhwydd a chyn gynted ag y tybia Arglwydd Robert Cecil ac eraill. Nid heb wybod beth yr oeddynt yn ei wneyd y penderfvnodd Pwyllgor Addysg Meirion gymeryd y cam y maent wedi ei gymeryd. Amddiffynwyd y Pwyllgor a'r Cyngor Sirol yn wir effeithiol gan ein cynrychiolydd Mr. A. Osmond Williams. Dywedodd fod aelodau'r Cyngor Sirol wedi eu hethol gan y trethdahvyr ar yr amod glir nad oeddynt i dalu dim o'r dreth tuag at gynal Ysgolion Eglwys Loegr, ac mai da y gwnaethant i fod yn ffyddlawn i'w haddewid, oblegid pe tor- asent hi gwrthodasai 90 o bob cant o'r treth- dahvyr dalu treth addysg. Gwnaeth bwynt da pan ddywedodd nad oes gan athrawon yr Ysgolion Eglwysig neb end eu hunain i'w feio am eu bod yn y sefyllfa fiin y maent ynddi ar hyn o bryd. Yr oeddynt yn gwybod er's llawer o amser na thelid eu cyflogau iddynt allan o'r dreth, ac yr oeddynt yn rhydd i ymddiswyddo drwy roddi rhybudd priodo). Pe gwrtaethent hyny, ni allesid cael athrawon craill i gymeryd eu lieoedd. Canlyniad hyny fuasai i'r ysgolion gael eu cau fel Ysgolion Eglwysig, a'u hagor drachefn ar fyrder fel Ysgolion y Cyngor. Buasent hwy yn dychwelyd i'w lieoedd yn hollol naturiol buasent yn gwasanaethu y Cyngor yn llawn ystyr yr ymadrodd o hyny allan, a chawsant eu cyflogau o'r dreth yn hollol rtolaidd fel yr athrawon eraill. Gan mai hwy sydd yn ei wneyd ynbosibl i'r; cierigwyr ddal eu gafael yn yr ysgolion, nid pwyll. oes ganddynt le i gwyno yn erbyn y ??e gor Addysg. Mae Mr. Osmond ?" a. yn deall y mater yn ei holl gysy?'ada"??. da genym ddarfod iddo ei wneyd y" egitlr iawn i gynifer o aelodau Ty'r Cyn'redtf'?s?? fedrant ddeall o gwbl. Yn ystodydo?. dywedodd Mr. Mc'Kenna y buasai yn I WYI i Arglwydd Robert Cecil, gan mai Cy^i a iwr ydyw, ddeall Deddf Addysg 1902 a Deddf Gorfodaeth 1903, gan iddo r°j& cymorth egniol i Lywodraeth Mr. ,Ifotir i'w pasio, a thystiodd nad oedd y naJ. tiaIr Mail o'r ddwy ddeddf hyny yn rhoddi iddo ef na'r Bwrdd Addysg hawl i ymyryd >'n3 achos nac i wneuthur dim ar hyn °^L( Beth fydd y diwedd ? Ceir gwybod ".V fel y ceir gwybod pob peth arall, yn el a

Boneddigeiddewydd Gecilaid'' Er nad yw Arglwydd Robert CeCl Y amddifad 0 allu, nid yw o ran ga^u MWY nag o ran boneddigrwydd ddim yn g i'w frawd Hugh Cecil. Pan ddy?eoo??g wrth drafod achos Sir Feirionydd mai ? ?J ys i ddrygu Eglwys Loegr sydd wrth ??f yr holl helynt, ac mai un o'r ffordd y? X ..? y ceisir gwneyd hyny ydyw gwrthodcan'?? nifer ddigonol o athrawon yn yr y,golioll Eglwysig {under-staf fthe voluntary ??  EglwysI g('n(le;st(if-f ti dywedodd Mr. Llewelyn Williams Sid y hyny yn wir." Atebiad Arg!w\'dd ?'?rt oedd "Dywed y boneddwr -nrhyye gyda moesgarwch gwir Geltaidd, nad y YrI wir." Gwelir ei fod wedi dai ar al  dywedodd Mr. Williams, a chymeryd « tais arno i roddi sen nid i Mr. 'kvjiiiia ?el hun yn unig, ond i'r Celtiaid yn gye ?no! —yn Gymry, Ysgotnid a Gwyddelod-Qs ydyw moesgarwch Mr. Llewelyn v\ dd yn w!r Geltaidd, mae boneddigejddn yda Arglwydd Robert yn wir Cediatdd. NI-S gwyddom a ydyw Mr. Williams yn gyti. rychiolydd teg i'r holl Geltiaid, end y1 y^ yn gwybod y gwnaem gam diriaw Saeson pe barnem hwy yn gyffred.of ?rth ambell ysprigyn pendefigaidd (? fel • ambelI yspngyn pendefigal oi ?j glwydd Robert Cecil. Yi-nddellgYs' rli fod hyny o wir 'foneddigeiddrwydd 1 a be?rthyn.?r teulu wedi ei etifeddu gan Argbvyd 14ugh Cecil, a'r holl allu hefyd o fewn  iawn. V mae gan y Saeson achos 1 /& rW,yno yn erbyn Arglwydd Robert a phob ?" ?yg iddo yn mha le bynag y'i ceir" ?S;jy maent yn eu eamgynryehlOh y" iafrfavVr, fel maent yn eu camgynrychioh yn ? yno y" y mae genym ni Gymry acb05 1 g yn0 yn erbyn rhai dynion coeg sydd Y ),meryd ■ i ?{ arnynt eu bod yn Gymry, ac yn p ?.ggwy! gywilyddio o'u plegid. BuascTj:yiddo wers i Mr. Llewelyn vViIliams ro .1 iddoN?'ers i Mr. L:ewe!yn Witliams roddt ?? nad anghofiasai mo honi, on d n's ?S ?th 0 herwydd rhyw reswm digonal neu ■ 6o Digon na chafodd gyfle.