Y Rhedegydd

,:WENT EGLWYS ST. DEWI. ',yr,y d. 1 'Yr'?l'n danveddar cawsom y pleser 0 Us ?. ein cyfaill Mr. John Prydderch Wil- 1Ca; U.D.A., ar ei ymweHad a'i ardal !<3ig0| vn sefyll wrth fedd ei dad, y ?da ??Sith D. Williams, yr hwn a gladd- • yn*Mynwent Eglwys St. Dewi, Blaenau 'ast;[- Mynwent Eg!wys St. Dewi. Blaenau ? e%tl4iog Penderfynodd fod careg i'w gosod  b edd, S?n na waethid hyny eta, a ?d???' ?'y? ?'? America, rhoddodd arnaf ?.' e? a oedd hyny yn cael ei wneyd. ? P ?&? dflaf S archeb am gareg, a phan oedd wedi ,? rhtOI yn addas, aed i'w gosod ar y bedd, ?<! ??oedd talu am wneyd hyny. Hawl- ?' e' ?? Hughes y 5W oddeg swllt a ?c? h'?og am gmatad i fab osod y gareg l dad fel arwydd o barch i'w goffad- :Jcb ?aj]! ae'n ddiameu genyf y tery y peth t', Ile,,yr a syndod, ac yr ymddengys yzit Y ? ?? yn beth gwrthun iawn. A v r;> arch; T. H. Hughes, Ficer Eglwys aroh. r H. Hughes, Ficer Eglwys ?' ?'ch' ?? 1 tal fel hyn am ganiatau i b a I i godi til fel hyn am ganiatau i »hrej ? Os oes, pa gyfraith neu 4t ri yn ei rhoddi iddo ? Diau y bydd ¡' y pen yma yn dderbyniol gan eraill yhunan. \r. Yr eiddoch yn gywir, 2*T GRIFFITH OWEN, 'YJ ea Stores Vsoa T' 0rPhenaf 27, 1907. I

GYSYLLTIAD I PENRHYNDEU- I SJ DRAETH. ? u()L.-Yr ydym yn ddiolchgar iawn i ?,l arn aniatau e?oh colofnau at wyntyllio y '??Ha ?'?'??? si.ch co!ofnau at wyntyHio y "'?, a IV ae am gael rhanu Dosbarth Addysg y a ° 1 ni yn y Penrhvn gael myned ar ein ?U -hunain. 0 ba Ie y cododd y chwllen i^tiis ??n, ond y mae yn ho!Io! amlwg ei ? Ya  ? ?s yn mhen Mr. R. T. Jones ac 'I ael Ile Vn mhen Mr. R. T. Jones ac ¡{Od dau arall. Gan ?? Mr. R. T. Jones ?yn ?yarychioli y rhan hon o'r Dosbarth "?? ? ?sgwy! iddo gymeryd mwy o bwyll ? sia? ar y mater uchod. Bu iddo ddy- dYdYn yll or Sirol fod plwyfi y Pen- '??i ?'?frothen. Taisarnau. a Maentwrog 1^D. a Sl° penderfyniad o blaid rhanu y Dos- 13 a, yn y cyfarfod gynhaliwyd Mehefin d;leth y peth yn mlaen. Darllenwyd '?\ yr "?iwrthy Parch. Hugh Ellis, Maen- t,?'?dywedyd eu bod hwy yn y plwyf 4w 'In bendant yn erbyn rhanu y Dosbarth ? ?dY yc ?"?ty byddai hyny yn anfantais fawr .v%s» cylch- Dywedodd Mr. R. T. Jones Oed i Maentwrog o fewn y cynllun felly wedi myned. Dadleuodd fod ??,4 a1111 Ile wedi myned. Dadleuodd fod I: ^io P, wyfol y tri Ile aralI a nododd wedi 'Or ?"I'derfyniad o blaid rhanu ond wedi i'r y  0 weithrediadau y Bwrdd ddod allan Y4 "t!)IEC-YDD, dyma Mr. Robert Jones,  Irif e"*Ydd Cyngor Llanfrothen yn anfon i:?t4 Yr 1 hysbysu na bu y fath beth o flaen y ^Qgo-nwnw o gwbl, Cydnabyddodd Mr. ?f)g- Q ? hwnw o gwb!. Cydnabyddodd Mr. -T Jones mai clywed y peth a ddarfu, ac ??.o ??ed nad oedd yr. hyn a fynegodd yn ?? ?''byn hyn, dyna Maentwrog a Llan- '?h? ?'sdi-myned, fel nad oes yn aros ond y ,?r? ? ?Isarnau; ond daliodd Mr. Jones i ??eH :de .ynyPwyHgor Sirol diweddaf, fod .? ?y??dau o blaid rhanu wedi pasio mewn C?,, -Tclog.,tMai,, eraill." Gwelir nad yw 4 Yyn ?y?. a cbaniatau fod Talsarnau wedi ',¡ d<1 Y peth. Defnyddiodd Mr. Jones ?tj? "?seigynygiadiranufod y Penrhyn ?? el] r Blaenau ?? y cynhelid y cyfarfodydd,  hY* ?y yn acbosi anghyneusdra personol ? Odau, a'u bod yn anffyddlon i'r cyfarfod-  r ??os. Atebwyd ef fod aelodan y ??h? yn ffyddicnach i'r cyf?rfodydd nag a e!^ 0dau y Blaenau ac mai nid cyfleudra SSrSop °?? i'w ystyriad ganddynt, ond !!esa elÕd '?t addysg piant y cyJcb, ac y dylaipob ?c? ?" yn barod i aber?hu er mwyn yr ?b(???' neu roddi ei Ie i rywun parotach I ?- Pan roddwyd y mater i bleidlais, nid oedd ond tri yn barod i godi eu dwylaw dros ranu, sef y tri aelod o'r Penrhyn. Cododd y ddau aelod dros Talsarnau a Llandecwyn eu dwylaw yn erbyn rhanu, a'r un modd y gwnaeth y tri arall oedd oddiallan i Ffestiniog. Yr oedd yn bresenol yn y cyfarfod wyth o Ffestiniog, ac wyth oddiallan. Ond gwrandewch beth ddywedodd Mr. R. T. Jones yn Mhwyllgor y Sir y tro diweddaf: Nid oedd ond ychydig yn bresenol yn y cyfarfod y pasiwyd y penderfyn- iad (i beidio rhanu y Dosbarth) o'r tu allan i Ffestiniog, ac nid oedd ond ychydig un amser yn bresenol am fod y cyfarfodydd yn cael eu cynal yn Ffestiniog, a golygai hyny ddiwrnod i'r aelodau o'r tuallan i'w dilyn." Dyna ben- tyrau anghywirdeb mewn un frawddeg er mwyn ceisio cario y peth trwodd yn y Pwyllgor Sirol, a chyrhaedd rhyw amcan nad oes neb yn y Penrhyn nag allan o'r Penrhyn yn gwybod beth ydyw. Yr oedd yr aelodau o'r tu allan yr un nifer yn union a rhai Ffeatiniog, ac ni chymer ddiwrnod i neb i fynychu y Bwrdd, gan mai pedwar o'r gloch yw amser cynal y cyfar- fod, ac nid yw y Pwyllgorau byth yn cyfarfod cyn haner awr wedi dau o'r gloch ar yr un dydd, a'r rhan fynychaf am dri o'r gloch. Sut y mae diwrnod yn myned at waith dwy awr a haner, a hyny ar ganol y prydnawn, sydd yn ddirgelwch i mi.. Wrth derfynu, goddefer i mi ddywedyd, mai galanastra i addysg y Penrhyn fyddai rhanu y Dosbarth, ac nid oes dim o angen hyny. AP PENRHYN. [Daeth llythyr "Ap Penrhyn" i law cyn i eiddo Mr. R. T. Jones ymddangos. Dyry hyny gyfrif dros fod y ddau yn croesi eu gilydd yn ddiarwybod y naill i'r Ilall.-GOL.J.

DIFFYNDOLLAETH A'R FASNACH I LECHI. Syr.—Mewn cyfeiriad at yr erthygl yn eich rhifyn am Gorpenaf 20, yn yr hon y beirniadwch fy llythyrau ar Ddiffyndollaeth, dymunaf ddywedyd eich bod naill ai yn cam- ddiffynu Awdures Home Life in France," neu mae hi wedi cael ei ffigyrau oil yn anghywir. Nid oes dadl nad yw Ffraingc yn wlad rad i fyw ynddi, fodd y profir gan y ffaith fod ganddi boblogaeth dramorol o dros filiwn o drigoliono fewn ei therfynau. Yn ol rhestr y prisiau presenol yn Llundain, pris ymenyn goreu Brittany a Normandy i'w ail werthu yw o 1/2 i 1/4 y pwys (yn hawlio y ffigwr ar gyfrif ei ragoriaeth ar y nwydd Prydeinig). Pa fodd felly y gall y gost yn Ffraingc fod o 1/6 i 3/6 y y pwys? Yn 1891 y doll ar beef a mutton a ddadforid i Ffraingc oedd 4/11 y can' pwys. Codwyd hyn yn 1891 i 10/1 y can' pwys ar beef a 12/11 ar Mutton. Pris cyffredin beef yn 1892 oedd 7c y pwys, ac 8c am y mutton. Mae y ffigyryu hyn wedi eu cymeryd o'r cyfrif- on Ffrengig swyddogol, a gellir eu gwireddu yn hawdd. Y maent nid yn unig yn profi fod pris cigoedd yn Ffraingc:ddiffyndollol yn isnag yn Lloegr gyda'i Masnach Rydd, ond nad yw y ddiffyndoll gynyddol wedi peri unrbyw godiad mewn prisiau, Nis gallaf drafod yr holl bethau grybwyllir yn yr erthygl, ond y mae yn ffaith ddigon gwybyddus fod gwerin Ffraingc fel dosbarth yn ddedwydd a llwyddianus. A gaf fi ofyn paham y mae ein pobl yn gadael eu gwlad enedigol, ac yn ymfudo i'r Unol Dalaethau, Canada, a gwledydd diffyn- dollol eraill os yw ein cyfundrefn ogoneddus ni o Fasnach Rydd yn rhoddi i ni y fath fantais ar genedloedd eraill ? Dywedodd Mons. Jules Meline, cyn-lywydd Ffraingc yn 1903, fod y cyflogau cyffredin wedi dyblu yn y wlad hono yn ystod yr haner canrif a basiodd, a bod diffyndollaeth wedi ateb ei bwrpas trwy gynyddu gwaith a llwyddiant cenedlaethol. Mae eich sylwadau terf^nol o natur Socialaidd ac o'r tu allan i'r illater o dan sylw. Yr eiddoch,.&c., Aberdeunant, CHARLES STODDART, Aberdeunant, Porthmadog. Gorphenaf 27, 1907.

HARLECH. Cynhaliwyd Cyftghor Plwyf Llandanwg nos Fercher, dan lywyddiaeth Mr Edward Griffith. Yr oedd hefyd yn bresenol Mri. John Morris (Is-gadeirydd); Owen Morris, Bod Owain; Morris Jones, Pantmawr; John Jones, Glany- mor a Robert Owen (Clerc).—Darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y Cynghor diweddaf. -Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr. Ansell ynghylch gardd y dref. Gan nad ydoedd yn addaw gwneud dim iddi pasiwyd i dynu sylw Mr. Thomas Jones, yr Arolygydd Iechydol ati. —Pasiwyd i roddi ychwaneg o lampau i fyny at y tymor nesaf fel y canlyn :—Un yn nghy- feiriad Capel yr Annibynwyr un yn nghyfeir- iad Penygraig; un yn y Tryfer; un yn y Llech; ac un yn nghyfeiriad yr Ysgoldy.— Dewiswyd y rhai caniynol yn Bwyllgor y Lampau am y Tymor :—Mri. Edward Griffith, John Morris, David Pugh, Owen Morris, Morris Jones, Castle Villa, a'r Clerc. "Y pwyllgor i gyfarfod nos Fawrth nesaf yn Ysgol- dy y Cynghor.—Pasiwyd i anfon at Olygwyr Papurau Newyddion Gogledd Cyhiru, yn nghylch hysbysebu ffeiriau Harlech, i ofyn eu telerau, a thrwy ba awdurdod y dylid hysbys- ebu ffeiriau.—Pasiwyd i anfon at Mr. Thomas Jones i drwsio ffordd y Llech mor fuan ac y mae yn bosibl.

PENTREFOELAS. LLWYDDIANT.—Dagenym ddeall am Iwydd- iant gwr ieuanc o'r fro, sef Mr. D. Evans, Plas Iolyn, yr hwn basiodd yn llwyddianus drwy ei drydedd arholiad mewn Miifeddygiaeth (Veter- inary Medicine and Surgery), yn y Coleg Bren inol Llundain. Da genym hefyd syhvi ei fod yn sefyll mewn sails dda yn v dosbarth gydag nnrhydedd mewn dau fate c-Patli ol ogy a Bac- teriology. Deallwn fod Mr. Evans yn parhau gyda Mr. J. H. Wynne, v.s., Dinbych, gyda'r .hwn y mae wedi treulio yr amser na fyddai yn y Coleg.

PALESTINA-Y BOBL A'U BYWYD.' Traddodir D ARLITH ar y testyn uchod yn Hyfrydfa, Manod, Bl. Ffestiniog, NOS FAWRTH, HYDREF laf, 1907, gan y Parch. W. Keinion Thomas, PORT DINORWIC. Cadeirydd:—EVAN T. PRITCHARD, Ysw. Brynawel. REGISTRY OFFICE. DYMUNA MRS. O. PIERCE, DDRAIG GOCH TEMPERANCE, Church Street, Blaenau Ffestiniog, hysbysu ei bod wedi cym- eryd drosodd fusnes Cofrestru Morwynion a gerid yn mlaen gan Mrs. Evans, Melbourne House, Church Street. Mae Mrs. Evans yn ymneillduo o'r busnes, ac wedi ei gyflwyno i Mrs. Pierce. Hyderir allu rhoddi yr un bodd- lonrwydd ac a gafwyd yn y gorphenol, ac y sicrheir cefnogaeth gyffredinol trwy hyny, Ymofyner yn bersonol neu trwy lythyr a MRS. PIERCE, Ddraig Goch Temperance, Church Street, Bl. Ffestiniog. k -<=<<  <).?-<s<  =?-at ? ..o?a@c=-<3<S??'*=?&?.? t-V¡B.Põm:-i 4 Jfa HUGH JONES k I AND S0N- I 1 Bangor House, ? I 3 AND 5, ST. PAUL'S SQUARE. Y 4 1 WERTHIR Tocynau (Single Lt Ret. A v ,1' urn) yn mhob dosbarth gyd&'r y V gwahaool Linelliu o Agerlongau i'r UDol g ? Dalaetbau, Canada, South America, S. ? Africa, Awstr?La, P&tae;oni?, ac i bob fi parth o'r byd am y prisiau iselaf. W 1 Gwerthir hefyd Inland Tickets gyda'r '? A gwahanol ReiiSyrdd i bob parth -m? y ? ¥ telerau rhat&f Rhoddwn Rcduuod R,%Le A i Ra?way Order i bob an o'n Pa.ss3n?era ? o'r Blaenau yma. Bydawn yn cyf,ufodein Ajf ? Passengers ar eu glaniad yn y 8t?tion M & J yma gofalwn am eu Luggage, a deuwn y  gyda hwy ar fwrdd yr Agedong yn mha A ? un y byddant wedi penderfynu hwyHo & ? i'w Berthio vn y modd mwyaf biddhaol  A a chysurus yn r adran goreu o'r liong, » < t ar y diwrnod hwylio. a Y sgrifenwch air a chewch gyda throad I y post restr o'r gwahanol Hwyliadau, yn j| a nghyda'r Fare. X ¥ Pob hwylusdod. Ystorfa rhad at gadw Luggae. V A Mae'r cyfeiriad uchod yn lie cysurus, h <;OJ rheeymol, a chanolig I ymwelwyr a'r ? ? d rpf. V Xfl { £ Mynwch Green Bach Reb ddim Pimples, Doiuriau, Ysfa, Br)chau, Toriad Allan, Scurvy, Penddu- ynod, Eczema. SARZINE At BLOOD mm. L Buro y MIXTURE. J Gwaed. Is Ic a 28 60 Y botel. Gan bob Druggist, neu oddiwrth y Perch- | enog (3c yn ychwanegol)— HUGH DA VIES, Machynlleth. BRYSIWCH I geisio potelaid gan y Fferyllydd nesaf atoeh, cyn i'r AllWyd fyned yn waeth. Coftwcla COUGH MIXTURE HUGH DAVIES, Machynlleth. 13hc, a 2a. 9c. y botel. DAVIES'S COUGH MIXTURE At Beswch, DAVIES'S COUGH MIXTURE Anwyd, DAVIES'S COUGH MIXTURE Asthma, DAVIES, SCOUGII MIXTURE Bronchitis, DAVIES'S COUGH MIXTURE Pas. Crygni, 1 DAVIES'S COUGH MIXTURE LI. Influenza. INFLUENZA. -Ysgrifena y Parch. E. W. Davies, Ton, Pentre, yn d,liweddar Gallaf ddwyn tystiolaeth glir i boblogrwyctd mawr Hugh Davies's Cough Mixture, ac i ddwbyniad lies neillduol fel siaradwr oyhüecldus oddiwrth ddefnyddiad o hono, ac hefyd i'w werth yr adeg hon gyda'r I)aiiit Inlfuenza." Os gofynwch am Davies's Cough Mixture mynwch ei gael. Y mae rhai diegwyddor yn cymhell pethau eraill mwy profHaiol. DAVIES'S TONIC ANTIBILIOUS PILLS y-lyv y rUai mwyaf at Rwyroo'ltl gweithU'tit ,mWyUl. fu nior, ac l«'b bMn. Os ydych yn lut-thu "lthi0, Hwthn bwyta, methn ketuio, bivyl, posu yn ct-fn, ptwtn yn yr bias dtnvsi- ar ygenaH.?' tl¡ :>¡n i:¡}\'I¡:F' rl;v; /[.¡ it g¡\;) yn IMI irw. DiOff-ji i bob ood a rhyw. 13&> y bon b?b DruggtsS.—HUGH DAVIES, Chomist, ?Ml?c- Ileth. O. iVl JIAOnMtP^ C Ladies and Gents' ?- V. jmm-? Outfitter, ™— 1 = -—— Hatter, Glover and Hosier. GENTS' SUITS made to measure from 19/6 up., 0. V. J's SPECIAL PRODUCTION, The Suit I 26/6 to Measure. Perfect Fit guaranteed. Endless choice of Patterns to select from. Agent for Barberry Slip=On and Weatherall Coat, Christy's Hats and Caps. 15, CHURCH STREET, BLAENAU FFESTINIOG II III! Wlllll III IMPORTANT TO CONTRACTORS, PLASTERERS &c.  "sn f? HUGHES i?i??3?? PORTMADOC supply the Best London Portland ,?? ?&<.a" ? ?  Ceaieat fé;; '°"> ""> ?ii:¡ At Remarkably Low Prices. Quotations delivered at any Station for CEMENT and all Building IViateriais given on application. Telegrams floGHES BRot Poxtmado Address .•—YNYSTOWYN, I'Oj t.radoc. 1 ij«B3JGeKS8aB BUSBBOHn F-1 eWlEWOH I FEL HYN. Cyn prynu unrhyw Offeryn Cerdd o unrhyw fath anfonwch attaf am Catalogue, a cewch weled nas gallwch brynu yn well mewn unrhyw fan. Cymeraf Hen Offerynau yn rhan- dal am rai Newyddion, a rhoddaf y pris goreu am danynt. Telerau goreu sydd bosibl. J. BOLLOTEN, r\c py n CARL TON DEPT. 3. UOUSE, J 1 BANGOR. I .J Lw. Jt B w. m — o'J'I DALIER SYLW. Dvmuna ROBERT JONES, PENLAN COTTAGE, PenrhyndeudraetTi, I hysbysu y Cyhoedd ei fod wedi cwblhau ei Addysg yn sefydliad y Deiliion, ac felly yn bwriadu cychwyn Masnach gartref mewn pob 11 math o FATIAU, at unrhyw fesuriad, a Kneel- ing Mats o wneuthuriad ei hun, ac mewn Cane a Rush Settings Chairs. Bydd yn ddiolchgar am bob cefnogaeth, a sicrha y cyfiawna pob archeb i foddlonrwvdd. TMPORTANT TO MOTHERS Every J? Motber who v;dues the Heat?L and Clean- 'iness of her Ch?d shou u?e is 'ON'S 'IELIABLE" NURSERY POMADE. One ?ppiiontion ktUs all Nits and Vennm, beautilies ? 1nd s?ren?t-heus the Hair. In Tins, 4.?i ami! 9d. l\H:\tag' id.—Ge\ W. Hili'rison. Chenust,! US, Broad Street,, Reading. A?f-i? for Llan- j nvst, A PMTy,Chem'st, Station Rc?d. Agent; for hel1au Festunog, J. Lloyd Jones, The ¡ Pharmacy. Agent for B?t?vsycoed, R. I'arry Chemist. Agcnti'or Portmadoc. 1vor J. Jones, j ?,,?ado?3, Iv(?r J. J-r,,es: Chex,,ibt. DANEDDIDANEDDI — Bydd — liiR. WILLIAMS yn talu ymweliadau fel y canlyn BLAENAU FFESTINIOG, DYDD LLUN, a DYDD MERCHER, yn GARMON HOUSE. PENRHYNEUDRAETH ei weled bob DYI IAU ya NHV MRS. iiOBEtt rStgyitf!" ar GREFFIN HOTL (J i u'r hSoc'r prydoawn hyd 4-30. PORTWIADOC Bob Dydd GWENER o 11 hyd 5 o'r gloch, yn nhy MR. HUGHES, STATIONER' 67, High Street. TRAWSFYNYDD, SADWRN laf a'r 3ydd yn mhob mis yn nhy Mr. M. W. MORRIS, Draper, Clifton House, o 3 hyd 6 o'r gloch. Hefyd yn LLAN FFESTINIOG, bob 2 a 4 ddydd SADWRN, yn mnob mis, yn nhy Mr. R. E. JONES, Bryn Hoase o 3 hyd 6 o'r gloch. LLANRWST Bob dydd MAWRTH a DIWRNOD FFAIR o 1-30 hyd 5, yn nhy MR. LEWIS DAVIES, PARIS HOUSE, STATION ROAD Gosodir mewn Aur, Platinum, Ebonite neu Vulcanite, am brisiau hynod o resymol. GWARENTIR FIT DDA Tynir neu Ilenwir dannedd naturiol, gosodir rhM newyddion yn y d JIiau diwpcd. s uaf, a mwyaf celfyddydol. a g't] ¡ I <- Garmon House, Clanypwil, BLAENAU FFESTINIOG RATS, MICE, MOLES, COCKROACHES and BEETLES, greedily eat Harrison's Reliable Rat Poison. Cats and dogs will not touch it. Vermin dry up and leave no smell. Prices 6d.. Is., 2s. 3d., and 3s. 8d., Postage 2d.—G. W. HARRISON, Chemist, 118, Broad Street, Reading. Sold by Chemists. Agent for Blaenau Festiniog :—J. Lloyd Jones, Chemist. Llanrwst:—A. Parry, Chemist, Station Road. Portmadoc:—Ivor J. Jones, Chemist. Bettwsycoed :—R. Parry. QLO GLO!! QLO! DYMUNA R. R. GRIFFITH, hysbysu yr Ardaloedd fod ganddo GLO CAMPUS Staffordshire am y pris isel o 21/- y dunell (Arian Parod yn unig). Eto GIo goreu, 26/- y dunell. Ail oreu, 23/- y dunel!. D.S.—Bydd pob archeb yn cael y sylw man- ylaf, ond anfon i 26, NEW MARKET SQUARE, Blaenau Ffestiniog. MGURNENQ CARDS. Oyri rhoddi eich Karehebiort am yr uchod, galwch B wcSed ern Stoc sy?c! wedi e?yfo? i mewn, pa rai ícid ZCt c, cy-' az, a-? L?yfor pob o@d. Am y Prisiau ?m?tyne*' Ji It Art-i y ?trr,31:'yEier | yn Swytidilra'r^' Rhedegydd." yn