Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
CYNGOR DINESIG FFESTINIOG.…
CYNGOR DINESIG FFESTINIOG. I Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf y Cyngor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenol, Mri J. Lloyd Jones (hynaf), Hugh Jones, E. M. Owen, Lewis Richards, David Williams, Richard Jones, John Cadwaladr, W. J. Rowlands, Evan Jones, William Evans, William Owen, Cad- waladr Roberts, Richard Roberts, Dr R. D. Evans, Hugh Lloyd, hen aelodau ynghyda Hugh Jones (Llan), R. T. Jones, R. C. Jones, Ben. T. Jones, T. J. Roberts, a William Ed- wards, aelodau newyddion R. O. Davies (clerc), Evan Roberts (clerc cynorthwýol), W. E. Alltwen Williams (Arolygydd a Pheirianydd), a George Davies (Arolygydd Iechydol). Ethol Cadeirydd. Mr Richard Roberts a gynygiodd eu bod yn dewis Mr David Williams yr Is-gadeirydd i'r swydd a chefnogodd Mr Hugh Jones, Chem- ist. Dadleuai Mr Jones dros gael newid bob blwyddyn, a byddai yn fantais fawr i gael Mr David Williams yn y gadair y flwyddyn hon oherwydd ei brofiad helaeth gyda charthffos- iaeth fel cyn Arolygydd lechydol y Cyngor. Mr Evan Jones a gynygiodd, a chefnogodd Mr Cadwaladr Roberts, eu bod yn dewis y Cadeirydd (Mr E. M. Owen) am flwyddyn arall yn ol fel yr arferwyd gwneyd ar hyd y blynyddoedd, ac eithrio un tro. Credent v dvlai Cadeirydd fod yn y gadair am ddwy flynedd. Mr William Owen a ofynodd am gael gwneyd cynygiad penodol cyn i'r ddau uchod gael eu gosod i bleidlais, sef, ei fod yn cael ei wneyd yn rheol i'r Cadeirydd gael ei newid bob blwy- ddyn yn ddieithriad, ond ei fod yn agored i'w ail-ddewis wedi cyfnod o flwyddyn: ni ddylid ethol yr un un yn Gadeirydd ddwy flynedd yn olynol. Yr cedd yn cynyg eu bod yn newid bob blwyddyn.—Y Clerc, "Nis gellir rhoddi y fath gynygiad i bleidlais gan ei fod yn anghyf- reithlon. Nid oes genym hawl i basio rheol o'r fath nac i rwymo dwylaw y Cyngor o gwbl. Eihol Cadeirydd am y flwyddyn yw yr oil sydd genym i'w wneyd yn ein cyfarfod blynyddol fel hyn." Yna dodwyd yr enwau i fyny, a chododd 13 eu dwylaw dros Mr David Williams, a 4 dros Mr E. M. Owen. Yn ddilynol cododd pawb eu dwylaw dros Mr Williams. Wrth gymeryd y Gadair dywedodd Mr Wil- liams ei fod yn ddiolchgar am yr anrhydedd. Nid oedd yn teimlo ei hun yn deilwng o'r an- rhydedd o fod yn yr Is-gadair, llawer llai gael ei osod yn y brif gadair. Yr oedd y swydd yn un o gyfrifoldeb mawr, yn neillduol wrth ys- tyried ei fod yn dilyn Cadeirwyr mor alluog ag a fti ynddi yn flaenorol gwyr rhagoraf y Sir. Hyderai am eu cynorthwy gyda'r gwaith. Liongyfarchai yr aelodau newyddion ar eu dy- fodiad i'w plith. Gobeithïai y byddent oil mor ymdrechgar i wneyd eu gwaith ar y Cyngor dros y trethdalwyr ag a fuont i gael dod yn aelodau o hono, Wrtheistedd dymunai ddiolch yn gynes am wasanaeth gwerthfawr a ffyddlon eu cyn-Gadeirydd yn ystod y flwyddyn a chefnogodd Mr Cadwaladr Roberts—Cydna- byddodd Mr Owen mewn geiriau cyfaddas, ac hyderaifyr elai pobpeth yn mlaen yn ddymunol yn ystod y fiwyddyn hon eto. Is-gadeirydd. Dr Evans a gynygiodd Mr John Cadwaladr i fod yn Is-gadeirydd a chefnogodd Mr Hugh Jones.—Mr Hugh Lloyd a gynygiodd Mr Hugh Jones, a chefnogodd Mr Cadwaladr Roberts.—Cododd 3 eu Ilaw dros Mr Jones, a'r gweddill dros Mr Cadwaladr, yr hwn a ddewisiwyd yn unfrydol. Dywedodd Mr Cadwaladr nad oedd erioed wedi breuddwydio am y fath anrhydedd, ond cydsyniai i wasan- aethu yn ol ei allu yn yr Is-gadair gan mai dyna oedd eu dymuniad fel ei gyd-aelodau. Cynrychiolwyr. Dewisiwyd y personau canlynol i gynrych- ioli y Cyngor ar Fwrdd Addysg y Dosbarth Mri Owen Jones, Richard Roberts, Dr Evans, Dr Jones, Hugh Jones, a John Cadwaladr. Ar Gorph Rheolwyr yr Ysgol Ganolraddol, dewisiwyd Mri J. Lloyd, Jones (Hynaf), R. Walker Davies, a Mrs Dr Jones, Isallt. Y Pwyllgorau. Pasiwyd i'r holl Gyngor fod yn aelodau o'r tri Prif Bwyllgor, sef y Pwyllgor Arianol, Pwyllgor lechyd, a Phwyllgor y Dwfr a'r Nwy. Ar Bwyllgor y Llyfrgell dewisiwyd Mri. W". J. Rowlands, William Edwards, Owen Jones, William Evans, J. Lloyd Jones (leu.), R. T. jones, B. T. Jones, Hugh Jones (Llan), a Lewis Richards, aelodau o'r Cyngor; a E. Lloyd Powell, R. Parry, Edward Griffith, Richard G. Lloyd, Evan D. Hughes, y Parchn. John Hughes, R. Silyn Roberts, Moses Rob- erts, a D. Hoskins, yn nghyda Mrs. R. O. Davies a Miss Baker oddiallan i'r Cyngor. Ar Bwyllgor Addysg Gelfyddydol penodwyd Mri. Owen Jones, William Owen, Richard Jones, Hugh Lloyd, William Evans, R. C. Jones, W. J. Rowlands, Evan Jones, Cadwaladr Roberts, J. Lloyd Jones (Hynaf), J. Lloyd Jones (leu.), Richard Roberts, T. J. Roberts, o'r Cyngor; a Dr. R. Jones a'r Parch. R. Silyn Roberts oddiallan i'r Cyngor. Ar y Pwyllgor Gwaith dewisiwyd Mri. Cad- waladr Roberts, William Edwards, William Owen, Owen Jones, J. Lloyd Jones (Hynaf), Hugh Lloyd, Hugh Jones, Evan Jones, J. Lloyd Jones (leu.), R. C. Jones, ac E. M. Owen. Ar yr Is-bwyllgor Carthffosawl, amcan yr hwn fydd ymweled a'r gwaith yn Cwmbowydd, etholwyd Mri. Owen Jones, William Owen, J. Lloyd Jones (Hynaf), R. C. JonSs, E. M. Owen, Hugh Lloyd, Ben T. Jones, Hugh Jones, a Dr. Evans. Ar vr Is-bwyllgor Goleuo, dewisiwyd Mri T. J. Roberts, W. J. Rowlands, E. M. O,ven,! R'chard Jones, R. T. Jones, Ben T. Jcnes, Richard Roberts a Lewis Richards. Adeiladu Gwaliau. Yr oedd y chwech canlynol. wedi anion eu cynvgion i mewn am adeiladu gwaliau o gylch y Gwelyau Bacteraidd yn Cwmbowydd. Eglurodd y Peirianydd mai y llafur yn unig a ofynid fod yr holl ddefnyddiau i'w gosod wrth law yn hwylus at y gwaith, ac mai tua chan llath oedd yn ofynol eu codi ar hyn o bryd :—H. S. Williams, Saermaen, Llan, 2/6 y llath Thomas & Williams, Wynne Road, 15/- y llath; David Jones Adeiladydd, Saw Mills, 8/6 y Llath; Henry Williams, 102, High Street, Blaenau, 5/6 y llath; Thomas Evans, T-ysfynydd, 8/6 y Ilath a Robert Davies, Blaenau 8/6 y llath,—Ar gynygiad Mr Richard Jones a chefnogiad Mr Hugh Lloyd, cymeradwywyd cynygiad Henry Williams.
I CYNGOR DiNESiG LLANRWST.
CYNGOR DiNESiG LLANRWST. Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf y Cyngor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenol, Mri. Dr. J. W. Owen, Parch. W. Cynwyd Williams, T. Rogers Jones, William Hughes, Edward Mills, William G. Jones, William J. Wil- liams, H. J. W. Watling, Williams Davies, yn nghyda Griffith Jones, a D. J. Williams, y ddau aelod newydd R. R. Owen (Clerc), George Wynne (Arolygydd), ac Evan M. Jones, (Trethgasglydd). Ethol Cadeirydd. Wedi dewis y Parch. Cynwyd Williams yn Gadeirydd i ddechreu y gweithrediadau, eglur- wyd mai y gwaith cyntaf ydoedd dewis Cadeir- ydd am y flwyddyn.-Dr. Owen a gynygiodd a Mr. Watling a gefnogodd eu bod yn ail-ethol Mr. William Hughes i'r Swydd. Cyflawnodd hi, yn anrhydeddus y flwyddyn ddiweddaf.— Dewisiwyd Mr. Hughes yn gwbl unfrydol. Mr. Hughes wrth gymeryd y Gadair addiolch- odd am yr anrhydedd a osodwyd arno wrth ei ddewis i'r Gadair am flwyddyn arall. Gorchwyl hyfryd iddynt ydoedd croesawu y ddau aelod newydd. Hyderai yr unent i gydweithio er budd y trethdalwyr a llwyddiant y dref yn gyffredinol. Yr Is-gadeirydd. Ar gynygiad Mr. W. J. Williams a chefnog- iad Mr. Rogers Jones, ail etholwyd Dr. Owen yn unfrydol i fod yn Is-gadeirydd. Y Pwyllgorau. I Ar gynygiad Mr. Cynwyd Williams pasiwyd i ranu y Cyngor i ffurfio y ddau brif Bwyllgor, sef Pwyllgor Iechyd a'r Ffyrdd, a'r Pwyllgor Arianol, gyda dodi Mr. Griffith Jones ar y naill yn lie Mr. T. R. Jones, a Mr. D. J. Williams ar y llall yn Ile Mr. W. G. Jones.—Dodwyd Mri. G. Jones a D. J. Williams o newydd ar Bwyllgor y Goleuni Cyhoeddus.Dewisiwyd Mr. D. G. Jones o'r newydd ar Bwyllgor y Tan Ddiffoddwyr.—Ail etholwyd cyd-bwyllgor y cyflenwad dwfr. Amser Cyfarfodydd y Cyngor. Pasiwyd i gynal cyfarfodydd y Cyngor ar yr un dyddiau ac amser ag arferol, sef am saith o'r gloch ar yr ail nos Wener yn mhob mis. Cyfarfod Trwyddedau Llog-gerbydau. Pasiwyd i roddi Trwyddedau Cerbydau a Trwyddedau Gyrwyr Cerbydau ar Mai 10. Costau Cyngaws y Goleuni. Yr oedd llythyr wedi dod oddiwrth Mr. P. Gregson yn nghylch y costau cyfreithiol yn y Cyngaws a fu rhwng y Cwmni Trydanol a'r Cyngor yn nglyn a chyflenwi y dref a goleuni. Awgrymodd y Cadeirydd eu bod yn troi yn bwyllgor ar y mater, a phasiwyd hyny. Ond cyn i'r Gohebwyr adael yr ystafell dymunodd y Cadeirydd am gael galw sylw at GYFLWR IECHYDOL LLANRWST. Yn y Cynghor diweddaf, bu iddo alw sylw at nifer y clefydon Heintus oedd wedi bod yn y Dosbarth yn ystod y chwe mis diweddaf. Bu i'r Wasg roddi gormod o amlygrwydd i'r hyn a ddywedodd fel ag i wneyd i'r dosbarth ym- ddangos yn un heintus. Yr oedd ef wedi gwneyd y sylwadau gyda'r amcan o ddangos nad oedd y Dosbarth yn waeth allan nag un man arall yn y Sir, ond yn hollol fel arall. Dylent gofio fod achosion eraill i glefydon heblaw Gartliffosiaeth. Yr oeddynt yn bethau haint llynol, (ePidemic). Nid oeddynt yn waeth allan na manau eraill ar hyd Ian y mor. Yr oedd yr Arolygydd, yn garedig, wedi cryn- hoi Adroddiadau Dr. Frazer am dri o'r Dos- beirth agosaf at Llanrwst, am y pedair blynedd diweddaf o 1902 i 1905, a safent fel y canlyn -Llanswst nifer yr achosion,-13,23,26,15, neu 5'55 y fil—Conwy 4,28,67,32 neu 7*25 y fil — Llandudno, 46,75,103,89, neu 7'9 y fil,- Colwyn Bay, 26,51,43,28, neu 3'2 y fil. Felly yr oedd Colwyn Bay yn sefyll yn oreu, Llanrwst yn ail, Llandudno yn drydydd, a Chonwy yn bedwerydd mewn pwynt o lendid oddiwrth Glefydon Heintus. Yr oedd cofio hyn yn foddhaol iawn iddynt fel Cyngpr a thrigolion. Ar wahan i'r gwyn am yr ysgol Eglwysig, yr oedd cyflwr Iechydol y Dosbarth yn glod i'r lie Ffaith arall gwertb ei chofio ydyw, fod mwyyn cael byw i gyracdd hen ddyddiau yn nosbarth Llanrwst nag yn yr un arall a berthynai i Ddosbarth Iechydol Unedig Mon, Arfon, a Dinbych. Dywedai hyn er uniawni y cam- argraff a dynwyd oddiwrth ei sylwadau yn y Cyngor diweddaf.
ADOLYGIAD. j
ADOLYGIAD. j CYNir u.-Cynwysa rhifyn Ebrill o'r cyhoedd- iad hwn nifer dda a ysgrifau dyddorol. Parha y Golygydd ei benodau ar hanes Cymru. Y Bicell a'r Cledd sydd ganddo o dan sylw y tro hwn, Ysgrif werthfawr yn taflu cryn oleuni a'r fater dyrus i lawer yw eiddo y Parch T. Llechid Jones ar John Thomas, Penfforddwen." Mae cyfieithiad Elfed o Hunangofiant y Parch S. Bowen yn dal yn ei flas, a'r lluaws ysgrifau eraill i gyd yn fuddiol. Caiff y Bardd a'r Cerddor ei le yn y rhifyn fal arfer. Y GENINEN.—Mae rhifyn Ebrill yn llawn o ysgrifau amserol a buddiol. Mae'n debyg mai y rhai barant fwyaf o siarad yw eiddo y Parch D. Adams ar y Dduwinyddiaeth Newydd," ac Elphin ar Ddadgysylltiad i Gymru." Cyn- rychiolir talent yr ardal bon yn y rhifyn gan enwau y Parch R. Silyn Roberts gydag ysgrif ar" Ddylanwadyr Aipht," a Bryfdir gyda chan I arobryn "Y Llaethferch." Mae y rhifyn trwydddo yn un dyddorol.
Referee enwog yn condemnio…
Referee enwog yn condemnio y Pleser-chwareuwyr. Apel am gynorthwy yr Eglwysi. Wrth anerch cyfarfod yn y Whitefield Taber- nacl, Llundain, adydd Sul, bu i Mr John Lewis, Blackburn, y Referee adnabyddus gyda chwareu Football, ddeisyf am i ddyddordeb dyfnach gael ei gymeryd gan yr eglwysi yn y chwareu. Daliai ef y byddai i'w dylanwad effeithio er daioni mawr. Bu i Mr Lewis am- ddiffyn y chwareu a'r rhai oedd yn gysylltiol ag ef yn ngwyneb y cyhuddiadau cyffredinol a ddygid yn ei erbyn. Yr oedd yrhai a drefnant ymrysonfeydd cicio pel yn darparu difyrwch gwir dda i'r torfeydd oedd yn gwrthweithio at- dyniadau y tafarndai. Y mae genym wrthwynebiadau i'r chwareu hwn o'r eiddom," meddai, ond yr wyf yn gwadu yr adroddiadau yn nghylch ymddygiad gwrthun a wneir am gymdeithasau proffeswrol. Yr wyf wedi gweled ymddygiad llawer gwaeth yn nyddiau pleser garwyr nag a welais yn nglyn a cicio proffeswrol. Y mae cicio pel yn waith pwysig yn y dyddiau hyn. Nis gall y clybiau ydynt yn talu £50, ;660, £70, neu ZSO yr wyth- nos fforddio i gael eu chwareuwyr i arwain bywyd drwg ac ymddwyn mewn modd anghym- eradwy. Y mae yn anmhosibl i unrhyw glwbi ganiatau i chwareuwyr gamymddwyn fel y gwnaed ac y gwneir gan bleser chwareuwyr yn bresenol. Nid oes genyf eisiau cwyno yn nghylch pleser chwareuwyr (amatuers), ond yr wyf yn dywedyd y byddai ein chwareu yn well heb camymddygiad yr adran bleser-chwar- euol mewn chwareuon. Fod yn perthyn i chwareu pel beryglon a gwrthwynebiadau nid oedd yn myned i wadu, ond meddyliai y gallai yr eglwysi gynorthwyo i'w symud. Yn achos y chwareuwyr proffeswrol, eu perygl mawr oedd eu bod yn enill eu harian yn rhwydd, ac yn eu gwario mewn llawer achos yn ffol. Pan fyddai eu cwrs chwareu drosodd, a hwythau yn cael nad oeddynt wedi arbed arian, tueddant i felldithio y chwareu. Byddai yn well i'r chwareuwyr proffeswrol pe glynent wrth eu crefft yn ystod y dydd, ac ymarfer gyda'r chwareu ar fin nos. Yna ni fuasai amser yn faich arnynt, a chedwid hwy yn glir o'r demtas- iwn o gamblo. Yr oedd chwareu pel yn werth ei ddilyn, am ei fod yn gwrthweithio dylanwad y dafarn. Addefodd Prif Gwnstabl Lerpwl fod llai o feddwi yno ar y Sul ar ol i glybiau pel Everton a Lerpwl gael eu sefydlu. Arweinid gweinidogion i gondemnio y chwareu o herwydd eu diffyg gwybodaeth o'r game. Pe deuent i gysylltiad agosach a'r chwareu, a gweled fel ei rheolid, cymerent olygiad hollol wahanol arno. Pe presenolai gweinidogion eu hunain mewn ymrysonfeydd cicio pel byddai i hyny atal yr iaith ddrwg a glywir yn rhy fynych ar y cae.— O'r Daily Dispatch.
- - - - - - Cynorthwy neu…
Cynorthwy neu Orthrwm-Prun? Yn Llys Sirol Bangor ddydd Llun, gwran- dawyd cyngaws gerbron y Barnwr Moss, yr hwn a ddygai Edward Parry, paentiwr, Llan- fairfechan, yn erbyn John Arthur Palmer, cyfrifydd, yn gwneyd busnes dan yr enw Pal- mer & Co., Colmore Chambers, Newhallstreet, Birmingham. Hawliai yr erlynydd gyfrif o'r holl arian dalwyd gan y diffynydd i'w ofynwyr ef (yr Erlynydd) a gofynai fod y diffynydd yn cael ei ddifuddio o bob ad-daliad o dan weith- red o drefniant wnaed Ionawr laf, 1903, ac fod y weithred yn cael ei rhoddi i fyny a'i dileu. Gofynai hefyd am £ 50 o iawn am i'r diffynydd afaelu ar ei eiddo. Aeth y Barnwr i mewn i'r achos yn fanwl, a chafodd fod y diffynydd yn euog o droseddau ar ddarpariadau y weithred. Yr oedd gwrthod yn gyndyn i roddi i'r dyledwr na'r gofynwyr gyfrif o gwbl, gan ddiystyru eu ceisiadau rhes- ymol trwy ddistawrwydd neu eu hosgoi trwy atebion anwireddus. Rhoddodd y Barnwr ddyfarniad o blaid yr erlynydd fel y canlyn 1, Am y cyfrif. Gan fod £ 94 Is 8c yn medd- iant y diffynydd, archai eu trosglwyddo ar un- waith i Gofrestrydd y Llys hwnw. 2, Archai ddifuddio y diffynynydd o bob ad-daliad. 3, Nis gallai erchi dilead y weithred, ond archai ei bod yn cael ei throsglwyddo i'r Cofrestrydd. 4, Ni roddai ddyfarniad am iawn, er fod y diffynydd yn euog o ddiofalwch, am eifod wedi gwrthod ad-daliad yr ymddiriedolwr. Pe heb hyny caniatai yr iawn ofynid. Gan fod hwn yn gyngaws o bwysigrwydd mawr gwnaeth sylw o hyny, a chaniatai gostau ar raddfa C.
' - WVVVVV 1 Yr Eisteddfod…
WVVVVV Yr Eisteddfod Genedlaethol. I Mae Pwyllgor Eisteddfod Abertawe wedi penderfynu cynal yr wyl ar Awst 20, 21, 22, 23, a 24, a golyga fod yn llwyddianus iawn ar gyfrif sefyllfa flodeuog y fasnach lo yn y Deheudir. Mae Pwyllgor Llangollen yn llawn yni gyda'r parotoadau i gael Rhestr gyflawn o'r Testynau yn barod at Eisteddfod Abertawe.
Swyddfa y "Weekly News" arI…
Swyddfa y "Weekly News" ar I Dan. Parwyd cyffro mawr yn Nghonwy, boreu dydd Llun diweddaf, pan welwyd fod llofftydd uchaf Swyddfa y Brodyr R. E. Jones, Conwy, ar dan. Galwyd am wasanaeth y Brigade, yr hon a lwyddodd i ddiffodd y tan. Torodd y tan allan yn y llofftydd He cedwid y papur. Yr oedd y peirianau yn yr ystafelloedd isaf, a diangasant heb ddim niwaid. Ond mae gwerth rhai canoedd o bunau o golled wedi ei wneyd. Ni wyddis beth achosodd y tan.
-Derbyn Galwadau.
Derbyn Galwadau. Mae Mr. D. T. Davies, B.A., Llandilo, wedi derbyn galwad Eglwys Bresbyteraidd Bethel, Cadoxton. Barry, Morganwg; Mr. Morris Thomas. B.A., Bethesda, i Aber a Gatehouse, Bangor Mr. Hugh Roberts, Pennant, i Gaer- hun, Bethesda. Myfyrwyr yn Ngholeg y Bala oedd y tri, a dechreuant ar eu gwaith ddiwedd tymor yr haf.
ICymanfa Gerddorol y Method-I…
Cymanfa Gerddorol y Method-I istiaid Caifinaidd. Cynhaliwyd y Gymanfa uchod, perthynol i Gymanfa Ysgolion Dosbarth Blaenau Ffestin- iog, ddydd Sadwrn diweddaf. Cafwyd tywydd anffafriol iawn, a dangosodd ei 61 ar gynull- iadau y ddau gyfarfod. Er hyny i gyd, cafwyd cyfarfodydd rhagorol. Gellir dweyd am y canu, a chymeryd golwg gyffredinol arno, ei fod yn rhagorol iawn, ac yn llawn deilyngu ei alw yn Ganu Cymanfaol." Ond er hyny i gyd, yr oedd yna rhywbeth i'w deimlo yn goll yn y Gymanfa eleni rhagor y Cyman- faoedd o'r blaen, sef cael perfformiad o rhyw Gyfanwaith" o eiddo cerddorion mawr y byd, rhywbeth yn debyg fel Can Miriam (Schubert), berfformiwyd flwyddyn yn ol. Yr Arweinydd Cerddorol eleni eto ydoedd Mr. David Evans, Mus. Bac., Caerdydd, yr hwn a wnaeth ei waith yn rhagorol. Ni fuasai yn ormod dweyd am dano ei fod yn un o'r arwein- yddion Cymanfaol goreu yn Nghymru. Mae ei ddull dirodres yn arwain, a'i allu mawr fel cerddor, yn tynu y mwyaf di-ganu i ganu ar y naill law, a gwneyd yr hyn sydd i'w ganu yn fwy chwaethus ac yn fwy derbyniol ar y llaw arall. Yn ystod y cyfarfodydd cafwyd sylwadau cynwysfawr iawn gan Mr. Evans. Ei deimlad ef ydoedd fod y canu yn rhy unffurf," ddim digon o "light and shade ynddo. Ddim digon o naturioldeb, y naturioldeb hwnw ag sydd i'w gael yn ein siarad—dyna'r peth sydd eisiau wrth ganu hefyd. Gwnaeth sylw nad oedd yr aceniad yn cael ei le yn ein canu. Gofidiai fod y Gymanfa eleni wedi syrthio gamrau yn ol, i'r hyn ydoedd y blynyddoedd blaenorol, a hyny am y rhe3Wm nad oedd yna Gyfanwaith" wedi ei addysgu gogyfer ar wyl. Byddai bob amser yn gosod Cymanfa Ganu Ffestiniog," yn mhob Cymanfa y byddai yn arwain, fel nod i geisio ymgyrhaedd tuag ati. Yr oedd y llwyddiant ddilynodd ein Cymanfaoedd blaenorol yn gyfryw ag yr oedd yn ei wneyd yn angenrhaid arno i'w gosod o flaen y wlad. Dywedodd o saf-bwynt Addysg nad ydym ni fel Cymru yn gwneyd ein goreu. Nid ydym fel Cenedl yn gweithio yn iawn, byw ar siarad yn unig. Genym ni y mae y Cerdd- orion, Datganwyr, &c., ond mae yn rhaid ini ddadblygu, neu fyned yn ol. Trwy ddysgu Cyfanweithiau y gallasem ddysgu canu Tonau, Anthemau, &c. Yr oedd yn teimlo yn falch ei fod wedi cael y pleser o arwain tair Cyfan- waith yn ein Cymanfaoedd ni yma, ac anog- odd am i'n Cymanfa fod eto fel yn y gorphenol yn y front. Arweinydd y Rehearsals ydoedd Mr. Evan R. Morris, Garregddu. Gwnaeth yntau hefyd ei waith yn dra chanmoladwy. Yr un modd gellir dweyd am wasanaeth Miss K. Winnie Roberts, Bowydd, fel Cyfeilyddes. Cynhaliwyd Cyfarfod y Prydnawn, am 2 o'r gloch, yn nghapel Bowydd, o dan lywyddiaeth y Parch. R. R. Morris, Tabernacl. Dechreu- wyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. J. Owen, M.A. Wedi anerchiad rhagorol gan y Llywydd, trosglwyddwyd y cyfarfod i ofal Mr. Evans, a chanwyd y tonau canlynol:—Gounod Angel's Story, Censorinus, Llangors, Anthem- au, "Mi edrychaf ar i fyny;" "Gwrando fy ngheiriau, Arglwydd," a'r ddwy Salm-don. Cafwyd gair yn y cyfarfod hwn gan Mr. M. E. Phillips, G.T.S.C. Yr oedd yn teimlo rhyw "wagder annherfynol" yn y cyfarfod. Yr oedd gwaith y Gymanfa yn un pwysig iawn. Nid ydyw y gwaith wedi ei wneyd yn hynod dda, er ei fod yn rhagorol. Dylid cael Cyfan- waith i'w addysgu, ac yr oedd yn teimlo hyny yn fyr yn y Gymanfa eleni. Gyda'r math hyn mae modd trwytho bechgyn a genethod ieu- ainc. Cafodd ef ei hun lawer o fendith a phleserpan yn ieuanc, pan yr oedd yn aelod o'r Cor, yr hwn fyddai yn ymgymeryd a dysgu gweithiau Handel, Mozart, Beethoven, &c. Cawsom ni yma, meddai, flwyddyn yn ol, un o weithiau Schubert, pan yr oedd llawer yn teimlo eu bod wedi eu codi i'r uchelfanau. Ter- fynwyd trwy weddigan Mr. D. Jones, Rhiw. Cynhaliwyd Cyfarfod yr Hwyr, am 6 o'r gloch, yn nghapel y Tabernacl, o dan lywydd- iaeth Mr. Owen Jones, Dolawel. Dechreuwyd trwy ganu y don Samson," a darllenwyd a gweddiwyd gan y Parch. J. Lloyd Jones, Bwlchgwyn. Yna cafwyd anerchiad godidog gan y llywydd, yr hwn a obeithiai ein bod wedi dyfod ynghyd gyda'r amcan goreu. Yr oedd yna bwysigrwydd mawr i waith Caniadaeth y Cysegr." Dyma'r cwestiwn oedd mewn bod dros haner canrif yn ol, sef codi Caniadaeth y Cysegr," i fwy o fri, ac iddo gael ei le ei hun yn ein gwahanol gyfarfodydd o "addoliad." Y diweddar leuan Gwyllt y pryd hyny gymer- odd y mater yn ei law, a'i roddi mewn safle priodol, ac yr ydym yn ddyledus iddo ef, nid fel enwadyn unig, ond fel gwlad. Ar ol hyny daeth dipyn o ddifrawder, a dylem wneyd i ffwrdd ag ef. Un o'r pethau goreu allasai yr ieuengctyd ei wneyd ydoedd darllen Rhag- draeth Llyfr leuan Gwyllt," ac yr oedd yn dda ganddo fod Pwyllgor Cerddorol y Cyfundeb wedi gweled yn ddoeth ei roddi yn ein Llyfrau newyddion. Byddai ail-ddarllen y Rhagdraeth yn fendith fawr. Byddai cael ein gwahanol Gynulleidfaol i ystyried yn bwysig y cwestiwn, rhoddai hyny adnewyddiad trwyadl yn y canu cynulleidfaol. Da iawn oedd ganddo glywed amlwyddiant un oedd wedicymeryd rhan flaen- llaw gyda ein Cymanfaoedd, sef Mr. John G. Thomas, trwy ei appwyntiad yn Broffeswr, yn lie un oedd yn ymneillduo. Yna cyflwynodd y cyfarfod i law Mr. D. Evans. Canwyd y tonan canlynol:—Claudius Ptolemeus, Coron- amento, Llangors, Bavaria, Staincliffe, Llan- gristiolus, Calfari, Dwy Salm-don, a'r Anthem- au, "Gwrando fy ngheiriau, Arglwydd O prawf a gwel," "Dyddiau dyn sydd fel glas- welltyn," ac Mi edrychaf ar i fyny." Cafwyd canu rhagorol arnynt i gyd, yn enwedig y don "Llangors ar y geiriau,— Yn canu i dragwyddoldeb maith, Ar ben y daith, heb friw na phoeti. Yr un modd pan yn canu yr anthem, Mi edrychaf ar i fyny." ar y geiriau,— Q lesu clyw ni, "0 lesu! arbed ni," "lesu! Icsu! cyfaiUpechaduriaid," "O! madden, Arglwydd, maddeu," yr oedd y canu yn effeithiol, yn ystyriol, ac afaelgar dros ben. Cafwyd gair yn ys cyfarfod gan y Parch. W. Foulkes, LJan: gollen. Bydd beirniadaeth cystadl,eth Y Tonau i'w thraddodi yn Nghymanfa Diweddwyd y cyfarfod trwy weddi gan Williams, o Goleg y Bala. -i 11 Nos Lun, am 7 o'r gloch, yn igba")el Garregddu, o dan lywyddiaeth Mr. Williams, cynhaliwyd Cyfarfod Cyffredinol. Anerchwyd y cyfarfod gai1 Parchn. R. Silyn Roberts, M.A., a Hughes, B.A., Rhiw. tV v"
'V"'V"V""'V''''''''''''"'V"V"V"VV"VV"V"-…
'V"'V"V"V'V"V"V"VV"VV"V" "1 Bwyta Scythed Gwenoli^ Y mae Arlywyddion y TrefedigaethaU ?'? odd yn y wlad hon er's rhai dyddia'i. ?? mhlith pethau dyddorol eraill, dichon ^r^! yr ancwynion ?MA-M?ex? a fwynhan ffordd o ymborth y lleiaf o honyn ^oS Wener, yn Claridge's, fe ddechreuodd gp iaw gyda wyau Cornchwiglod, a pbarh yn mlaen gyda "nythod Gwenoha:d. „ {^y^d y nythod o Paris, a tha?wyd tair puotY ? Ll" am danynt. Dealled y darllenydd in' ?aid am danynt. Dealled y darllenydd m' d "enw benthyg ar fath neillduol 0  "nyth Gwenol," ond ei fod yn dyno(ii Dyllt"d yr adar hyn mewn gwirionedd. neillduol o Wenoliaid yn adeiladu eu ?t..?ho? a chynwys eu cyllau, a dywedirfod m??, riadol yn y cyfryw. "IV I
-Pa'm y Gefnodd Cymru ar Rufain,
Pa'm y Gefnodd Cymru ar Rufain, '11 Li?. Fe ddywedodd Mr. Lloyd George Y? 0 weddar mewn ymgom a gohebydd, rtjj yr achosion troedigaeth y Cymru oddiw'7t,- Yf Eglwys Babaidd oedd y Raith ddarfod i,r Tesu" itiaid droi y Coleg Cymreig yn Rh^ufain Goleg Seisnig.
I HARLECH. ro_....c-!lG! HARLECH.…
I HARLECH. ro_c-!lG! HARLECH. T d v)"'t>' CYNGHOR PLWYF.-Cynhahwy. > "I", r-? Plwyf Llandanwg nos Wener, EbrtJII  -ef wyddwyd aelodaeth gan yr holl s?'° ? gef Mri. Edward Grimth, Post OBice T?tf Mri. Edward Griiffth, Post 0 -or Morris, Gwyddfor; John Jones, G ?ugh. William Williams, White Horse; D03, pugb» Llandanwg; Morris Jones, PantmaDw?r, ??tb Jones Williams, Rock Terrace; OweI V^ortiss Jones Williams, Rock Terrace Oweo???? ftS, Bronhaulog Robert Owen, 2, Gorl:)hw5,fa: Morris Jones, Castle Villa L. Foster aX&' Cambrian House. Wedi darllen a cl"?L ?' f cofnodion v cyfarfod blaenorol  -I' swyddogion canlynol :—Cadeirydd, Air. L-- d Griffith, Post Office; Is-gadeirydd, ? jpbC Morris, Gwyddfor; Clerk, Mr.Ro?r ?y?n, Gorphwysfa; Trysorydd, Mr. HumpJJp?'V1or>eS: N. & S. Wales Bank Overseers, J»»; ?. Pugh, Llandanwg; John Davies ]°a'Cef rr midir William Williams White ? )?s ? John Morris, Gwyddfor. Penodwy 1?ol)-- ert Humphreys, Bron Rehoboth, Y" A s i0$e?: Overseer yn lie y diweddar Mr. I)- vid gydag unfrydedd. Pasiwyd yn "?ydd dderbyn cynygiad Mr. More y°S',y".?!!?? Penygraig yr hwn yn ol barn Y ?""? ty' yn gaffaeliad mawr i'r dref, a P???.'d H  lais o ddiolchgarwch i Mr. More a T/rll chilsea am eu symudiad yn Y 111 jjVvn Pasiwyd i ohirio mater B'os V,?r-YI"e" ft- mater y lampau hyd y Cyngbor ? P?' iwyd i alw Cwrdd Plwyf nos Wener, Fbri .,1?.7'6, iwyd i alw Cwrdd Plwyf nos Weoe°f?. ?j.i!l ?' am saith o'r gloch yn y Town Ha'i- gaterl,, ?l\vV. dan sylw fydd Gwaddol yr ^^° LIV?vi" Penygraig, a costau Cyfraith Y aitb & I Y Cynghor Plwyf i gyfarfod yr un °?gon? yr un lie ar ol y Cwrdd Plwyf.
I PENRHYNDEUDAAE"1"^' hcCi--…
I PENRHYNDEUDAAE"1" hcCi- _A rbeD' TEML DEUDRAETH.—Yn ng?'?j tf?Y ? aidd y Demi yr wythnos k°n a :(:- aidd y Deml yr wyth.os hon a"4 I tr?vv3, rhaglen ganlynal:—Ton Gynu1[e .jfa0l; roddiad, "Modryb Sian." Kate Jones rys ta.,J?" lenaeth nodi safle Heoedd yn y gyrnydIogaer,t?", goreu, Hugh Jones; can, i, o tyred00 Annie Williams; adroddiad, ?. W?'?f. Fam, a'r Plentyn can gan John Cafwyd cyfarfod rhagorol, yr aei0da« Iluosog a rhagolwg am amryw ymuH0 0 newydd a'r deml. d paoo (P. Cynhaliwyd Cyfarfod dan nawdd ]3a"a Hope Carmel (A.), yn y Tlodty er adlot" dylodion y He. Arweiniwyd gan ??joO? School|St. Awd drwy y rhag'egauly# v' SchooI?St. Awd drwy y rhagleo ? gp!yD .? '?Arglwydd dyma u" gan ?osb?? ?? Roberts can, daliwch afael Natle Gr' adrnddiad Ar y Groesnbrdd, ??y JoC?,?  deuawd Y ddau Forwr," E, J obe illil? gyfaill; chwareuad ar y piano, ga' viefl Morgan; adroddiad "Y Crythor Va M Davies; can "Y Gwcw. S?" Rebels (1: J°se P Rober £, pedwarawd, "Engyl Nef,r„i » H11^ barti; adroddiad, Lladrata'r Afal lg  Hedwn  Roberts deuawd, Hedwn p i- a13,, Jones a Sarah Williams can, W; pedw certh," R. J. Jones; can, "Plant ? ? ca0 gan ddosbarth Mrs Joseph H.obJ:' call6, Eira," Cor Aelwyd Ty'?y?bu Idro dd"" "Tair Cath Fach," R. J- ^T' Tair Cath Fach R j jone S, a bu ral -dict?e,r,? ail adrodd Can. Cwy P jewe Y'll; rn] t Roberts, Glan-y-llyn canU gy a r d ef yn 0 InC,,Oc;j, ail ganu; adroddiad a chanu i Ffo R. T. Evans a'i barti; adrod ]FfO ?r?  Baradwys," Jane M. Jones,pedvaral Wele ni yn dyfod," R D. Fober.s, R. r "D ?'? ?iel/ ? i' ardd, a'i barti; Can. Duw Dal' Jones; adroddiad, 'J'alentau I3Y'a"' Evans; "ABC" (Tom Pr??. gan  dan arweiniad R. D. R°'j yn gy? rhaglen ddyddorol, a diOlch,,7yd Y' gy. gyfeillion y gobeithlu g?  (i arb. i Ty), yr hwn hefyd a ?naetb sy? ?dau?.! a,r. car2lj 11\Vcbr30, ar rhai o'r adroddiadau, a r c Syi":?'" t D. 1 1 d 1 .J' {'l1 '1111 el ,oro; 1O.c.nvy yn 0 1 GO yn^a 0 SY ro, Diolchwyd yn ol idc,"O ?'Itau  caredig, a mwyn.li- ocid pa,b ei hIn Y" J R. fborII3" h A?LADD-Bu farw Mrs. ???' P?; briod Mr. Thomas ?.ld oed, ""eca(;lili?' Minffordd, jrn 65 mlwycid oe? .???dd S?? J .I b an!! a ,°', gystudd. Gweinyddwyd ya s' hilldd j:   Parchn. Stephen J pnes,. ,I Jones, [:t R c+, (? r s, Minffordd, E. Cl,s Pierce, Penrhyn.