Y Rhedegydd

Bwrdd 8Wareheldwaid Limarwst. BWRDD LLAWN. DEWIS MBISTR A MEISTRESS. Oyfarfu y Bwrdd ddyid Mawrth, pryd yr oedd ya bresanol Mr B. Jonee Williams, (cadeirydd) J. Roberts, Y.H., (Is-gadeirydd); Parch John Gower, H. Rawson Williams, J. Tit ley Williams, Mri John Hughes, O. Lloyd Jones, BetttwaYI'oed; Ellia Pieree, Dotwyddelen Mathew Roberts, Capel Ourig Wm Williams David Williams, John Berry, a John Williams Llanrwst; R. T. Ellis. Trefriw John Davies, Brvniog Edward Roberts, John Morns, E. W. Roberts, Penmachno; Wm Evans, Yspytty I van Roger Hughes, Eglwysbach; W. Williams, Gwytherin Edward Edwards, Tyddyn Du Thomas SHughes, Maenan Wm Williams a John Williams, Llangerniew D. Lewis. Pant Llin, David Owen, Llanddoget John Davies, Gwytherin, Owen Owens, Eglwys. bach R. R. Owen, (clerc) O. Evans-Jones, a T. C. Roberts, swyddogiou elusenol, Wm. Jones, (Meistr y Tvl. Methu peidio wylo. Mr. Edward Roberts, Penmachno, a ddywedai ci iód yn methu peidio wylo wrth weled yr am. gylchiadau yr oedd un wraig ddiwyd o Pen- machno ynddo. Yr oedd wedi strugglo er's 10 mlynedd heb ofyn am ddim a'i gwr wedi ei gadael. Mr. Gower-Mi dalais yn mlaen i'w gwr am waith, ond ni wnaeth ef hyd yn hyn. Dylai gael ei anfon i garchar. Pasiwyd iddi gael elusen. Mwy i Dlawd. Yr oedd un o dlodion yr Undeb mewn angen myned 1'r Infirmary, ac yr oedd y gost am le iddojyn 6s 6c i un ar y plwy' tra y caffai un oddi- allan le am 2s 6c. Mr. Roberts, Pentrefoelas, y mae yn debyg iawn y gwnawn ni yn Pentrefoelas ein rhan mewn talu ei dren, &c. Pasiwyd i dalu, yr oedd Vicar Pentrefoelas wedi bod yn garedig lawn, a thrwy gynygiad Mr Williams, Pieswylfa pasiwyd dioich i'r gwr parchedig. Allan- GyDorthwyon. Talodd Mr. T. C. Roberts yn ei ddosbarth ef yn ystod y mis i 143 o diodion, 81p 8s 6c, ac yn gofyn am 84p. Talodd Mr. O. Evans-Jones yn 8i ddosbarth ef i 201 o dlodion 126p 18s 8c, ac yn gofyn am 129p. > Rhoddi i fyny. Anfonodd Miss Jones, merch y Meistr a'r Feistres ei hymddiswyddiad i mewn. Derbyn- lwyd ef gyda gofid. Adroddiad y Meistr. Ar y 6ed o Chwefror, bu i chwech o grwydr- iaid nacau gwneyd y gwaith arferol, a dygwyd hwy o flaen yr Ynadon, a chawsant bedwar- diwrncd-ar-ddeg o garehar. Eu hesgus oedd eu bod wedi gwlychu y noson gynt, ac fod eu dillad yn wlyb, a dim tan yn yr ystafell. Y meistr a ddywedai fod y glo roddwyd wedi ei ddefnyddio ac fod on dillad yn berffaith sych. Derbyniwyd ei eglut-had, Ar yr 16eg daeth William Roberts (Dolgellau) i mewn, ac aeth allan ar y 6ed cyfisol. Daeth John Jones, 68 oed, Saermaen, Pen- machno, i'r Ty, a David Thomas, teiliwr, Llan- tWst, ar y 24ain. Ar y 26ain, daeth uu Albert Uamnon, 24 oed, crwydryn, i'r Ty yn wael, ond Yr oedd wedi gwella, a gofvnai y Meistr am jjisgidiau iddo, yr hyn a ganiatiWjd. Pasiwyd i bwrcasu dwy dunell o dail a hadyd i'r gerddi. xn y Ty 54 ar gyfer 41 y mis cyferbyniol y IlYnedd. Galwodd 128 o grwydriaid yn ystod y Uns. Rhy Fychan i'r Osd. t Yr oedd y Bwrdd hwn wedi anfon at Fwrdd I "Innelwy i ofyn iddyut roddi 5s yn wythnosol i lien wraig 86 oed. Nid oeddyiit yn foddlon ihoddi ond 4s, siaradwyd yn gryf am galedwch y ^wrdd, a pbasiwyd i anfon unwaith yu rhagor. Yn Gofidio. f Anfonai Mr Bircham i ddweyd ei fod yn gofidio tod Mr a Mrs Jones yn ymadael o'u swydd, ond YtJ dymuno iddynt nawnddydd tawel. Pedwar Diwrnod. .? t Anfonai un i hysbysu ei anallu i gyfranu Is 6c -j.t gynai ei fam, yr oedd yr adeg mor wan fel oedd ei enillion ond 15s 4c a chanddo deulu. -Oadlouai Mri John Morris ac Edward Roberts, "enmachno drosto, a phasiwyd i dderbyn Is. Cartref y Rhyl. Paswyd i gyf anu lp Is at y Cartref yn Rhy1.1 Gostwng y Cardod. Yr oadd cwyn fod bachgen bach i wraig weddw oedd yu derbyn cymhorth plwyfol yn barhaus yn yatnygu cigarettes. Pasiwyd i ostwng y cardod. Talu yr Haner. Yr oedd geneth fach. Robert Hughes, Back Watling Street, wedi bod o dan driniaeth gyda'i "ygaid yn Lerpwl. Yr oedd Pwyllgor y dref ^edi talu 88 6c yr wythnos am ei He. Pasiwyd i alu hauor y bil o 2p 19s 6c, Croadigaet,h Newydd. Y mae yr achos hwn yn hen, meddai y swyddog ()(Ldeirydd-" Oes dim modd ei wneyd yn achos newydd," Mr Berry—" Na rhaid cael cread. ifeaeth uewydd," Y gwyn am hwn oedd ei fod fel boneddwr yn cerdded yr heolydd dan ysmygu, Tenders. T Pasiwyd i dderbyn cynygiad Mr. Wm. Jones, The Baud, i gyftenwi y Ty a cigoedd. Awgrym M Mr. Matthew Roberts y dylid yn y dyfodol er chwareu teg i bawb, nodi yn glir pa dtarnau o Sig fwriedid gael. Yr oedd eiddo Mr Jones vn gwbl dderbyniol ar yr un pryd. Mr Edward Jones i gyflentfi Glo yn ol 15s 9c y danell; Mr Hfjnry Joues, Ty'ntwll, Ymenyn a Llaeth Mr. Wm. Griffith, Faner Goch, Esgidiau Mr. F. A. Charlton, Groceries a Bara; Mr. Jeremiah Jones, Eirch. Dewis Meistr a Meistres. Daeth y pump canlynol o flaen y Bwrdd-Mr a Mrs. Thomas, The Workhouse, Ashby, 33 oed, dim plant; Mr a Mrs W. Williams, Tafarny. Fedw, Llanrwst, 35 a 34 oed, un plentyn; Mr. a Mrs. Hugh Jones, Groesffordd, Conwy, 38 a 37 eed, un plentyn; Mr a Mrs Ellis R. Edwards, Aberdeulyn, Trefriw, 34 a 35, un plentyn; Mr a Mrs. O. Evans Jones, Post Office, Nebo, 32 oed, dim plant. Pasiwvd i ddechreu os y dewisid ymgeis) dd a plentyn ganddo, fod 4s i'w godi am ei le. Ar ol ymddaughosiad yr ymgeiswyr a gofyn cwpstiycau iddynt pleidleisiwyd fel a ganlyn Thomas, 7; Williamsr 9; Jones, 3; Edwards, 5; Jones, 4. (Yn y cyfwng hwn anfonodd Williams ddweyd ei fod yn ystyried 4s yn ormod at gadwraeth y plentyn). Ail-bleidleisiwyd ar y tri uchaf-Themas 12; Williams 7: Bfiwards, 9. Yna pleidleisiwyd ar y ddau ucbaf yn d-erfynol -Thomas 17; Edwards 11. Dymwuwyd yn dda i'r Maistr a'r Feistres newydd, a diolehwyd yn frynea ganddynt hwythau. Y mae Mr a Mrs. Thomas wedi cael ymarferiad helaeth gjda'r gwaith, a dymuuwn iddynt bob llwyddiant.

I Capel Curlg. I Marwolaeth Diacon. Bu tarw Mr John Jones, Helyg, yn dra sydyn y dydd cyntaf o Fawrth. Tair wythnos yn flaenorol cymerwyd ymalth ei anwyl briod gyda svdynrwydd. Bu y ddau farw yn agos iawn i'w gilydd, a hyny yn hynod o ddisym- mwtb. Bu Mr J. Jones, yn ddiaeon ffyddlon a gweitbgar am lawer o flynyddoedd yn Eglwys Annibynol Nant-y-Benglog, a theimlir chwith dod a cholled fawr ar ei ol. Yr oedd yn gym. eriad gwreiddiol a thra adnabyddus i gylch eang o'r wlad. Brodor ydoedd o Gapel-Gar- mon, a bu yn gweithio yn chwarelau Festiniog, Dolwyddelen, ac y mae iddo amryw berthynas- au yn y lleoedd hyny. Bu yn lied amlwg ynglyn a Dirwest, Yr oedd yn hen weddiwr ardderchog, a than Diwygiad 59 wedi aros i losgi'n fy w yn ei galon o hyd i ddod i gyff yrdd- iad a'r Diwygiad presenol, yr oedd yn hen frawd gwresog bob amser Xydt'i gretyddj a hynod ddiddan i fod yn ei gwmni. Y mae yna ddeg o blant-chwech o feibion a phedair o ferched wedi eu gadael mewn galar mawr ar ol tad a mam gollwyd mor agos i'w gilydd. Bydd- ed nawdd y Nef yn anilwit iawn ar bob un o honynt ar perthynasau oil. DyddJLlun dilyn- ol, hebryngw, d ei weddillion marwol i fyn went Capel Curig, gan dorf fawr o berthynasau a cyfeillion o wahanol fanau.—C&fodd angladd tywysogaidd, fel yr oedd yn teilyngu. Gwein- yddwyd yn y ty wrth gycbwyn gan y Parch. A. D. Tdomas, Dolwyddelen Mr. E. Jones (Asaph Collen), Festiniog; a'r Gweinidog, y Parch. T, Jones; ac yn yr Eglwys a'r fyn- went gan Mr. Jones, Offeiriad y Plwyf. Hedd- wch i'w lwch.-CYFAILL.

Penrhyndeudraeth. Gan GEE PEE. Helynt y Llwybr yn Minffordd. Yr oedd cyn cof lwybr yn croesi dros y Llinell Gul o'r ffordd fawr i ffordd Plasne- wydd, er cyfleusdra i fyned o ran uchaf yr ardal i'r rhan isaf. Pan y gwnaed llinell y Cambrian, y Station, a'r Slate Wharfes yn Minffordd, cauwyd yr hen lwybr i fyny. Er hyn ni roddodd y cyhoedd heibio i groesi ar hyd y llinell mor agos ac y gellid i'r hen lwybr. Yn ddiweddar gosododd cwmni y Cambrian rybuddion i fyny yn gwahardd i bob! ei deithio, ond dal yn wrol at eu hawliau yr oedd yr ardalwyr. Yn ddiweddarach, rhoddwyd gwifren bigog fel na ellid yn hawdd fyned dros y lie. Galwodd y Cyngor Plwyf sylw y Cyngor Dosbarth at y gwa- harddiad yn flaenorol i hyn. Ar ol gosod y rhwystr diweddaf ar y dramwyfa, trefnwyd i gyfarfod Mr Dennis, Rheolwr y Cambrian. Yr oedd Mr Thomas Roberts, cyfreithiwr, Porthmadog, a Mr Griffith Parry Jones, un o'r aelodau lieol yno dros y Cynghor. Pryd- nawn Sadwrn diweddaf yr oedd Mr A. Os- mond Williams, A.S., hefyd yn bresenol i gefnogi, ac i amddiffyn hawliau y cyhoedd a'i denantiaid yntau, ynghyd ac amryw dystion oeddynt yn cofio ac wedi arfer y llwybr cyn gwneyd y rheilffordd. Yr oedd Map yn dangos y llwybr cyn gwneyd y Rheilffordd wedi ei baratoi. Dywedodd Mr Dennis ar unwaith eu bod bwy yn gweled fod yno hen lwybr fel y dywedid, ond eu bod yn meddwl fod y cyhoedd wedi boddloni i'w gau. Nid oedd ef yn bersonol wedi rhoddi gorchymyn i roddi unrhyw rwystr arno, ac yr oeddiyn gofidio yn fawr fod hyn wedi ei wneyd. Yr oedd yn wastad yn awyddus i fod ar delerau da gyda'r cyhoedd. Trefnwyd fod llwybr newydd i'w wneyd gan y cwmni ar eu tir, ac i'w gau allan oddiwrth y llinell, yr hyn a wneir yn ddiymdroi wedi cael cym- eradwyaeth y cyfarwyddwyr, yr hyn yn ddi- au a geid yn rhwydd. Llawenydd oedd iddo ef weled y mater yn dod i derfyniad mor foddhaol i'r ddwy ochr. Diolchwyd yn gynes i Mr Dennis. Nos Iau diweddaf cynhaliwyd y cyfarfod y bu hir ddisgwyi am dano, sef y cyngherdd oedd i fod yma Ddydd Gwyl Dewi. Cymer- wyd y gadair gan Dr Jones, Treffynon, a chaed anerchiad hapus iawn ganddo. Cym- erwyd rhan yn ychwanegol at y cor dan ar- weiniad Mr D. Lloyd Evans, gan y Mri Arthur Penrhyn, J. D. Jones, D. Francis, a Miss Sallie Lewis o Ffestiniog, a Mr Hughie Jones o'r Penrhyn. Cyfeiliwyd gan Meir- ionwen Deudraeth, a chaed gwasanaeth Cerddorfa Porthmadog. ceir cyngherdd cyffelyb yn fuan eto.

Maentwrog. CYMDEITHAS YMDRECH GREFYDDOL,- crn-¡ haliwyd yr uchod nos lau diweddaf o daii lywyddiaeth Mr. Thomas Jones, Fenian. Dechrenwyd trwy i'r Llywydd ddarllen a gweddio. Yna Ton Gyffredinol. Yn nesaf cafwyd anerchiad gau y Llywydd, yr hwn a ddywedai ei fod yn llawenhau fod y Gymdeithas yn dal i gynyddu yn rhif ei liaelodau, ac hefyd teimlai yn ddiolchgar am yr llfudd-dod parod roddai pob aelod pan ofynid iddo gymeryd rhau. Dymunai lwyddiant y Gym- deithas yn fawr. Can "Lljthyr fy mam" gan Miss Ellen Owens, Yr Efail, Tanybwlch, yn wir swyuol. Adroddiad campus "Paid rhoi fynu" gan Master W. W. Roberts, Frondeg. Liongyfarchwyd y bachgen hwn ar ei waith yn dod allan yu fuddngoliaethus fel ad- roddwr yn Nghylchwyl Lenyddol Ebenezer, Traws- fynydd. Can" Hardd rosyn Saron," gan Miss Grace Evans Roberts, Bronywern, yn wir deimladwy. Unwyd yr y cydgan, a chafwyd cann effeithiol. Adroddiad meistrolgar Yr Iesu a dawodd," gap Mt. J. E. Pritchard, Ty Coch. Diweddwyd gan Mr. E. Morgan Edwards, Glandwr Cottages.

Cynuddiad o Ladrafta Da Pluog yn Gwytherin Mewn Llys Arbenig yn Llanrwst dydd Llun diweddaf gerbron Dr. Jones fcadeirydd); a Jelf Petit, Tsw., cyhucdwyd James Conlaw, eylohwerth- wr, River Terrace, Llanrwst o fod wedi Iladratta pedair o leir perthynol i William Pritchard,Pfcnyeefn,Gwytherin; nos Iau j Mawrth laf. Tystiai Ellen Pritchard, fod ganddynt 10 o ieir, ac iddi ei cau i fewn yn cwt y mochyn oddeutu 7 o'r gloch nos Iau, a canfyddod wrth eu gollwng allan boreu dranoeth fod pedair o honynt ar goll, rhoddwyd hysbysrwydd i'r heddgeidwad Elis. Yr oeddyut yn werth 10s, ac yr oedd yr un ddanghosodd yn y Llys yn un o honynt, yr oedd yn ei hadnabod wrth y paent oedd ar ei haden, ac yr oedd y plu ddanghoswyd o'r un lliw a'r ieir eraill. William Prithard, ei phriod a gadarn- hai y dystiolacth uchod. Arolygydd Woollam a dystiai iddo fyned i dy y carcharor gyda'r hedd- geidwad Ellis dydd Gwener, mewn atebiad i'w gwestiynau dywedodd iddo fod yn Gwytherin dydd Iau yn prynu rags a chrwyn gwningod, ac iddo gychwyn o dafarn Gwytherin ddeg o'r gloch a chyrhaedd Llanrwst eabyn 11. Hysbysodd ef fod pedair o ieir wedi eu colli o Penycefn, yr hwn le oedd ar oehr y ffordd, ac atebodd y carcharor fod ffarmwr yn cydgerdded ag *ef i groes- ffordd Pandy Tudur, ac na wyddai ddim am yr ieir acfod croesaw i'r swydd- ogion chwilio ei dy bu iddynt wneyd a chatwyd plu yn nghanol hen ddillad yn y llofft, y rhai ddangoswyd yn y llys. Yr oedd hefyd blu a phen un o'r ieir yn yr afon yn ymyl ei dy. Cymerwyd ef i'r gell a phan yn ei gyhuddo dywedai ei fod yn ddieuog y tro hwn betbibynag. Wedi gwneyd ymholiad pellach cafwyd ei fod wedi gwerthu un iar i Elizabeth Jones, Scotland Street, am Is 6c. Cadarnhawyd tystiolaeth yr Arol- ygydd gan yr heddgeidwad Ellis. Peter Hughes, River Terrace, a dystiai i'r carcharor ddod i dy ei ferch a chynyg iar am Is 6c, gofynodd iddo lie y'i cafodd ac atsbodd mae swabio yn y wlad ddarfu. Evan Evans, Llenyrch Felus, Pandy Tudur, a dystiai ei fod yn Gwytherin nosllau, bu i'r carcharor gydgerdded ag ef am ryw ddeugain llath, ond gadawodd ef cyn cyrhaedd- Penycefn o oddeutu haner milldir. Gwedid y cyhuddiad yn bendant, ac mai cael un iar ar y ffordd yn ymyl Pandy Tudur ddarfu. Anfonwyd ef i sefyll ei brawf yn y Frawdlys a gynhelir yn Dimbych ar y 6ed o Ebrill nesaf.

Llythyr o South Affrica. NATAL, SOUTH AFFRICA. Chw*fror 10, 1906.. Dyma ychydig o ysgrifen eto i'w roi yn y Rhedeg- ydd." Nid wyf yn gwybod yn iawn beth a ddylaswn ei ddweyd fel newydd wrthych o Affrica yma, gan fod y prif ddigwyddiadan sydd yn cymeryd lie yma yn cael eu croniclo yn y wasg yna. Gellir dweyd ya ddibetrns fod Arglwydd Selborne yn ffafrddyn ynmblith y £ o«riaid a'r Prydeiniaid. Beth amser yn ol yr oadd ar daith trwy yr Orange River Colony a Natal yma, ac yr oedd yn anarch cyfarfod yn Harrismith. Boariaid oedd nifer fawr o'i wrandawyr yno, ac yr oedd yn em hanog i gydweithio a'r Llywodraeth bresenol, ac ynmhlith pethan eraill a ddy- wedodd, ceisiai ddangos mai nid Prydaia Tawr oedd wedi meddianu y ddwy drefedijatth, ond Nod y ddwy wlad yn hytrach wedi dod i mewn i etifedd »ttk fwy yr Ymherodraeth Brydeinig, ac fod binüu a ehyieu- derau y cyfryw bellach i'w plant hwy. 1redi i'w Ar- glwyddiaeth ddweyd yn dda yn y cyfeiriad yaa, dyma hen amaethwr o'r enw Van der Walt yn gwaaddi ar dop ei lais Thank yon, my lord, ITS never heard &my oino speak like that to us before." Parodd y digwyddiad frwdfrydedd mawr yn y lie. Tr hym tydtt wedi peri mwyaf o gyffro yma yn ddiweddar ydoedd pellebyr eddi- wrth y Llywodrath Gartrefol fod ymfadiad y Ckiieaiil i'r wlad i gael ei attal hyd nos y caiff y TraKsraal humax lywodraeth. Mae barn y wlad yn rhaaedig ar ddeeth- ineb y cwrs hwn, mae na dosbarth cryf yn eyneradwye y cam, a rhan arall yn condemnio y peth yn diiiarbod. Mae ar hyn o bryd 47,300 o'r Chineiaid ya gweithlo yma. Ya awr yrihyn sydd yn creu mwyaf o elyniaeth ya erbjn y dosbarth yma ydyw y nifer fawr olrai dieflig gydd yn eu plith. Fel y dywedaig mewn llythyr blaenorol aiae y perygl cymdeithasol oedd y mwyaf ynglym a hwy. Mae y digwyddiadau hyn wedi codi gwrthwynebiad cryf iawn yn erbyn! dod ac ychwaneg o honyat yma. Mae y Chamber of Mines wedi dwyn allan adroddiad i geisio dangos beth fydd effaith gwahtirddiad ymfadwyr o China yma. Dywedant fod ffwerth £ 10,103,4)7 o beir- ianau i'w gosod i fyny mewn tair blynedd, hefyd gwerth 92,180,661 o spare parts' ynglyn a'r nchod yit eisian i gwblhau y gwaith, hefyd bydd eigian 5192 o ddyaion gwynion ar gyfer y dadblygird, a'r cwbl i ddibyin medd awdurdodan y mwDgloddian ar ryddid i ddwyn i mewn i'r wlad y Chineaid fel bydd y galw am daaynt. Chwi welwch os yw y ffigyrau yn gywir, fod gwerth miliwnau o buroedd o beirianau yn eisian o Brydain ar gyfer y dadblygiad sydd i gymeryd lie yn y dyfodol agos, os caiff y Transvaal hunan-lywodraeth yn ystod y flwyddyn bresenol. Cant benderfynu cwestiwn y llafur Chineaidd en hunain, ac felly y dylai fod, fe wyr y bobl sydd yn y fan a'r lIe beth sydd eisiau yma i ddadblyga cyfoeth mwnawl y wlad. Gwelais mewn aewyddiadur fod rhyw awdures Seienig (nid wyf yn coflo yr enw yn awr) fn yma ar wibdaith gyda'r British Association, yn dweyd trwy y Wasg gartref fod eisiau Chineiaid yn mhob man yn Affrica, yn y mwngloddiau, ar y tir, yn wasanaeth- yddion mewn tai, &c. Dyma esiampl o'r bobl sydd yn gwybod y 'cwbl' am Affrica yma, rhyw hen wrageddos yn myned ar wibdaith trwy y wlad yu eu dining saloons na wyddant ddim beth yw bod am haner diwrnod heb bob moethan fel pe baent yn en palasau yn y West End yn Llundain. Pan ddeuant adref cyhoeddant ar benan y tai pa bethan sydd eisiau i wneyd Affrica yn baradwys o le. Dyma'r bobl, gwarchod pawb, sydd yn gwybod yr I I 611 am y wlad. Mae ebychiadau y cyfryw yn destvn ,Dll sin Y wtl,rard. ion sydd wadi treulio blynyddau yma. Mae yn ddihareb baOaeh auu y bobl syad wedi bod yn y wlad am bnm' munyd sydd yn gwybod fwyaf am Affiim, a'r bobl sydd yn trenfio eu hoes yiaa sydd yn gwybod leiaf wrth gwrs. Mae llawer o aawiradda* yn cael ea taena yna yn nghyloh y Chineiaid, aji WI. Dywedir en bod yn cael eu caethiwo fel caekiweision. Nia dyna'r ffaith,:mae pob rhyddid iddynt rya'i a ded hyd dref Johannburg wedi odau gweithio, oad ea bod i ddod i'r Coir pounds erbyn naw o'r gl;;i oikd ou bod Beth bynag a wneir ynglyn a'r Chineiaid yaia, ni all masnach fyn'd yn llawer gwaeth yma a dweyd y lleiaf. Mae y dirwasglnd presenol yn pwyso yn drwm ar laweroedd yma. Mae hunan-laddiadan yn feasydidiel yn cymeryd lie ynmhlith dynion cyhoeddns yma. Aakaws- deran a gofalon arianol sydd yn cael y bai aat y pefea* hyn bron yn ddieithriaid. Llawenydd o'r mwyaf i mi yma oedd clywed am fuddugoliaeth y Cymry ar y New Zealanders. Er j dydd y daeth y newydd yma brou na ellir dweyd fod pob Cymro yma yn cerdded ar iaeaaa ei draed, Nid rhyfedd fod ami i fachgen o Gymro wedi ymgripio adref yn ddbycach i anifail pedwar-carael na dim arall y noson hono, gan faint ei lawenydd. Mae canlyniadau yr Etholiadan wedi dod i law yma, a gwelaf fod Cymru wedi dychwelyd Rhyddfrydwyr i gyd. Nid oes genyf ddim gwell i'w ddweyd am hyn nac a ddywedir mewn hen ddywediad Cymreig, r "Pa wlad wedi'r son P a wlad wedi'r son sydd, mor lan a Chymru lonydd." Terfynaf ar hyn y tro hwn gan anfon fy nghofion goren at yr oil o ddarllea- wyr y Rhedesrydd." Yr eiddoch yn gywir, -.Yr eiddoch yn gJÕN W. JONES.

Blaenau Ffestiniog. PENODIADAU AR YR RFILFFORDD.-MEWR canlyniad i ddyrchafiad Mr. W. R. Davies, Gorsaf-feistr y Great Western, y mae amryw gyfnewdiadau i gymeryd lIe ar Linell y Great Western. Bydd Mr, John Williams, Traws- fynydd yn dod i'r Blaenau, Mr. Richard Jones, Frongoch yn dod i Trawsfynydd, a Mr. John Evans, Manod yn myned i'r Arenig, a gorsaf- feistr Arenig yn myned i Frongoch. Hyd yn hyn, nid yw enw gorsaf-feistr y Manod wedi ei wneyd yn hysbys. Deallwn fod pwyllgor cryf yn cael ei ffurfio er eydnabod gwerthfawrogiad yr ardal o was- anaeth Mr. W. R. Davies yn ystod y t-mor maith y bu yn ein.plith. Hyderir allu cyflwjno iddo anrheg deilwng ar ei ymadawiad i'w gartref newydd. YMFUDO.—Parhau i Drefnu mordeithiau personau ydynt am ein gadael am wledydd tramor y ma.e Mr. Wiiliam Jones, Penygroes, y goruehwylydd lleol. Dydd Sadwrn nesaf, bydd pedwar yn ymadael am America; ac yn mhen ychydig ddyddiau bydd dau yn ymadael am Canada. ARW.ERTHIA,NTAU.-Dydd Sadwrn nesaf bydd Mr. John Davies, Auctioneer, yn gwerthu eiddo a dcdrefn yn Isfryn, Manod Road. Hefyd yr un dydd bydd yn gwerthu dodrefn defnyddiol a da yn 6 Hafod-Ruffydd. Dym- unwn i'r darllenwyr sylwi fod y ddwy sale yr un dydd. DYCHWELIAD MR. ARTHER.-—Llawen genym oil weled Mr. Arthur (y Mri. Arthur & Co) wedi dychwelyd adref ar ol taith yn Ngwlad yr yr Aifft. Bu yn absenol am saith wythnos, ac y mae wedi derbyn adnewyddiad mawr i'w iechyd, ac adfywiad i'w ysbryd. Bydd dysgwyl am gael ganddo hanes y daith cyn cyn bo hir fel y eafwyd ganddo hanes ei deithiau blaenorol Yn sicr, bydd yn ddydd- orol iawn cael adroddiad ganddo am yr hyn a welodd o wlad y caethiwed a'i farn am yr hyn ydoedd pan oedd Israel yn yr Aifft. LLIFOGYDD.- Y n ystod nos Fercher disgyaodd y gwlaw mor drwm nes peri llifogydd dros yr holl wlad. Achoswyd colledion ar y dyff- rynoedd, ac ataliwyd chwaiel Voty a Bowydd gan i ranau o honi gael eu boddi. Da genym ddeall fod llu mawr o gystadleuwyr ar y llythyrau at Gyfarfod Llenyddol y Garreg- ddu, a bydd disgwyliad mawr i gael allan pwy fydd y buddugwyr nos Fercher nesaf, 14eg cyfisol. LLWTDDIAXT.—Nos Sadwrn, yn NghylchwyV Horeb, B., Garn Dolbenmaen, enillodd Dewi Mai o Feirion gini am Doddeidiau Beddareraffol. ODDICARTREF WTL DEWI.—Yn y Penrhyn y bu Mr David Francis (y Telynor Dall o Feirion), a Mr John D. Jones (loan Dwyryd), Rhiw, gydag ef yn canu penillion. Da genym ddeall i'r ddau roddi cyfrif da o honynt eu hunain. Mae Mr John D. Jones, yn ganwr campus gyda'r tanau, wedi gwneyd y gelf gain hon yn faes.,astudiaeth, a diameu y ceir clywed llawer am dano yn y cy- feiriad hwn yn y dyfodol agos. Nos Wener hefyd, yr oedd y Telynor yn dyddori efrydwyr y Bala, a chlywsom iddo dynu y ty i lawr gyda'i chwareuad o'r Hen Alawon, ac ar awdnrdod dda, gallwn hysbysu fod y Telynor y tro hwn yn y Bala wedi enill ei B.A., yr hyn mae yn debyg a olyga Bachelor of Airs.—X. GLAUDWR (M.C.).—Cynhaliodd Gobeithlb y He uchod ei gyfarfod pen y mis nos Fawrth, yr hwn a dreuliwyd yn benaf i ddathlu Gwyl Nawdd Sant y Cymru. Y Llywydd oedd Mr. Owen Roberts, ac arweiniwyd gan Dewi Mai 0 Feirion. Cymerwyd rhan mewn adrodd gan Johnny Wil- liams, Kate Owen, Johnny Owen, Kate M. Wil- liams, a Mr. John Williams; ac mewn datganu gan Miriam Hughes, a Mri. John Elias Pritchard Richard Vaughan, Oeu.), a Meredith Roberts. Am ganu Rwy'n Gweddio drosoch chwi, yr oreu oedd Jennie Williams; a gwobrwywyd Kate M. Williams, Jane 0. Williams, Priscilla Rees. Ar ganu unrhyw Alaw Gymreig i rai dan 15eg oed, y goreu oedd Morris Hughes ac i rai dros 15eg, yr oreu oedd Miss Hannah Thomas. Am chwareu y don "Dies Arae," gwobrwywyd Michael Vaughan, Canodd y plant dan arwein- iad Mr. Meredith, a chyfeiliwyd gan Miss Laura E. Jones. Cafwyd cynulliad mawr a chyfarfod rhagorol. CYMDEITHAS SOAR.-Nos Wener diweddaf, cynhaliwyd yr uchod dan lywyddiaeth Mr James Smith. Wedi dechrea gan y Llywydd, aed at waith y cyfarfod, sef papur ar" Berthynas y Beibl a Gwyddoniaeth," gan Mr. Wm. Williams, Bron Gwynedd. Teimlwm fod y testyn hwn vn ein harwain i dreiddo tirogaeth lied newydd, ond gwir angenrheidiol. Gellir tvstio fod y papyr yn dangos ol llafur eithriadol, ac arddangosiad amlwg fod y brawd wedi wedi byw llawer gyda'r prif awduron ar y mater hwn, fel trwy hyny yr oedd pawb yn fanteiswyr o'i glywed. Caed sylw gan amryw o'r aelodau, ac wedi diolch am y papyr rhagorol, terfynwyd gan Miss Williams, a theimlir ein bod wedi cael noswaith adeiliadol a buddiol i bawb.—AELOD. CTSTADLEUAETH TABERNACL.—NOS Fawrth, yn nghapel Tabernacl caed cystadleuaeth ddydddr- ol ar genu unrhyw Unawd. Ymgeisiodd deucBeg pa rai oeddynt yn ganwyr newyddion ac heb enill gnobr o'r blaen. Dyfarmryd y wobr, sef Medal Arian hardd, rhoddedig gan Mr W Thomas ■loses, Watch maker, Newborough Buildings, i Miss Aonie Griffiths, Hendre House, High Street, a dywtdir mai yr ail oreu oedd Mrs. Ephraim. Beirniadwyd gan Mr- John Llcyd Edwards, Gelli Isaf. Cyfeiliwyd gan Mri. John G. Thomas, a T H. Roberts. Diolchwyd i'r Beirniad, a rhodd- w-yd y Medal gan Mr. R. R. Hughes, Treborfab, a chefnogwyd gan y Parch. R. R. Morris. Arwisg- wyd y Buddugol gan Mrs. Morris. Llywyddwyd y Gweithrediadau gan Mr. John Griffiths, Hendre House. Cyfarfod Iluosog iawn. Pwtllgob DIRWESTOL Y CHWIORYDD.—Cynhal- iWTd yr uchod yn ysgoldy Ebenezer, prydnawn Mercher, Chwefror 28, dan lywyddiaeth Mrs. R. R. Morris. Cynhelir cyfarfod gweddi dirwestol yn Glandwr, ar y 15eg, o'r mis hwn, pryd y darllenir papur gan un o chwiorydd y Gymdeithas Pasiwyd cydymdeimlo atheuluoeddprofedigaeth- us yr ardal, a nodwyd chwiorydd i ymweled a chleifion. YR HORSE SHOW.—Beth sydd yn myned i ddod o'r Horse Show eleni ? Mae rhywan yn gofyn hyny o hyd. Pwy fedr ateb iddo ? Disgwyliwn y bydd hyn yn ddigon o awgrym i'r rhai y perth- yn iddynt symud yn y mater. Y mae pawb yn disgwyl wrth yr ysgrifenydd llafurus Mr William Jones. TEML DuFFws-Cynbaliodd y DemI ei chyfarfod nos Wener, agorwyd hi yn y ffordd arferol. Derbyniwyd un chwaer yn aelod o'r DeiP-?, a rhoddwyd gair o groesawiad iddi gan amryw o'r aelodau, a chafwyd gair ganddi hi ei hun. Caneuon gan Gaynor Lilian Owen, Jenny Lewis, Polly Jones, David G Evans, Wm. Rees Lewis. Adroddiadau gan Hannah Evans, Annie Roberts, a J. Davies. Caed cyfarfod gwir dda a chynulliad pur luosog yn enwedig y plant. Ein dymuniad yw a'r i bawb fanteisio ar y cyfleusdra ac i helpu y naill a'r llall. Terfynwyd yn y drefn arferol. DIRWESTOL.—Cynhaliwyd yr uchod nos Sadwrn diweddaf, dan nawdd Gobeithlu liaenofferen, ae o dan lywyddiaeth y Parch. Howell H. Hughes. Dechreuwyd trwy gael ton gyffredinol, ac adrodd- iad o ychydig adnodau gan Mr. Llewelyn Glyn Williams, a gweddiwyd gan Mr, Hugh Roberts. Ton gan y Gobeithu, o dan lywyddiaeth Mr Wm. Roberts. Anerchiad gan y llywydd. Adrodd- iadau gan Jennie Louisa Jones, Myfanwy Roberts, ISarah Thomas, Moses John Roberts, a chafwyd detholiad ganddo ar yr Oiferyn. CameLion gan Gwladys Jones, Llewelyn Glyn Y. iuiams, Laura A. Jones, Hannah Mary Davies, ac Elizabeth Powell. Hefyd ganodd y Gobeithlu yn rhagorol. Dadl gan Nell Jones a'i chwmni. Adroddiad gan Jennte Davies. Diweddwyd gan Mr. Hughes. Cyfeiliwyd gan Ñh. Phillips, Higher Grade School. Bydd Gobeithlu y Garregddu yno yn gwasanaeth y Sadwrn nesaf.— T.R. DYDD GWYL DEWI.—Yn mhlith buddugwyr eisteddfodol yr wyl eleni, cynrychiolir ein hardal gan y rhai canlynol. Enillwyd cadair Llandudno, am bryddest ar "Hwy a werthasant Joseph," gan Bryfdir. Yn yr un eisteddfod enillwyd yr unawd tenor gan Mr Evan R. Ellis, Gelli, a'r unawd bass gan Mr D. R. Jones, gynt o swydd fa'r Rhede.gydd. Yn eisteddfod Tyddynshoi;. ger P- )Pu.i, enillwyd gwobrwyon ar y farddoniaeth gaa J erorfryn. Llongyfarchwn y buddugwyr oil yn galonog. ODDICARTBEF.—Bu amryw o'n cantorion a'n cer- ddorion oddicartref dros yr wyl. Yn Coedpoeth y gwasanaethai y Mri Ted Lloyd a J. Tudor Owen Mr William Thomas Jones, yn Aberys- twyth; Mr Cadwaladr Roberts, yn Llanelwy; Mri Arthur Penrhyn Jones, J. D. Jones, a Miss Sallie Lewis, yn Penrhyndeudraeth. CYRDDAU MAWR.—Pregethai y Parch. Mose& Roberts y Sul diweddaf mewn cyfarfod mawr yn Rhymni, a'r wythnos hon yn Abertridwr. Dydd Sul nesaf bydd yn gwasanaethu yn Nghaersalem Newydd, ger Abertawe. LLWYDDIANT ODDICARTREF.-Da iawn gan Ffes- tiniog bob amser ydyw clywed am lwyddiant* ei phlant oddicartref. Bydd llawer yn falch o ddeall fod Mr 0. T. Jones (Alaw Ffestin) wedi enill y radd o L.T.S.C. Hefyd, arweiniodd gor i lwydd- iant mewn eisteddfod ddiweddar yn Llanelli. Eled rhagddo eto i binacl anrhydedd.