Y Rhedegydd

CYNGOR DINESIG FFESTINIOG. Cynhaliwyd cyfarfod rheolaidd y Cyngor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenol Mri. John Cadwaladr (Cadeirydd), Ev-n Jones (Is- Gadeiryddjj Cadwaladr R r. rd Roberts, John Lloyd Jones (leu7), il. Owen, William Qwen, Evan T. Pritchard, Richard Jones, David Williams, E. Lloyd Powell, J. T. Roberts, Hugh Jones, Hugh Jones (Llan), W. J. Rowlands, Lewis Richards, William Edwards, David Davies, R. 0. Davies (Clerc), W. E. Alltwen Wi!- hams (Arolygydd a Pheirianydd), A!un Davies (Clerc Cynorthwyol), Dr. Richard Jones (Swyddog Meddygol, a George. Davies (Arolygydd Iechydol). Cyngor Agored. Daeth pedwar trethdalwr i mewn ar ddech reu y gweithrediadau, a cherddasant yn mlaen at ymyl y Cadeirydd, ac wedi i'r cofnodion gael eu cadarnhau gofynwyd iddynt beth oedd eu nheges. Atebodd un o honynt, Y mae wedi bod yn ddadl yn y ty ciniaw yri nghylch y Cyngor, pa un a ydyw yn agored i'r trethdal- wyr a'i pcicLio, ac yx ydym £ el tretlid&U wyr ë;, 1 1- <1. YJ. dym leI !war trethu.l wyr wedi dod yma i gael gweled drosom ein hunain Mr. William Owen, Yr wyf yn cynyg eu bod yn cael aros i mewn. Y He sydd yn gyfyng hyd yn nod i'r aelodau pan fyddant oil yma. Byddai yn dda genym fi yn bersonol pe cynhelid y cyfarfodydd mewn lie digon eang i pwy bynag ddewiso "o'r trethdalwyr ddod iddynt." -Un or gohebwyr a ddywedodd fod y Cyngor wedi pasio er's blynyddoedd i'r holl gyfarfodydd fod yn agored.—Mr. Richard Roberts, Mi ail basiwn ni y peth. Yr wyi yn cefnogi Mr. William Owen."—Pasiwyd yn un- frydol.-Y Clerc (wrth y pedwar), Yr ydych yn deall-yn glir nad ydych i aros yma fel mater o hawl. Trwy ganiatad y Cyngor yn unig yr ydych i fod yma."—Pan oedd y Cyngor ar ganol ei waitb, aeth y pedwar allan wedi blino ar. Nvrandaw y gweithrediaclau, Gweithio Dcuddydd. Yr oedd y Pwyl!gor Gwaith wedi pasio i'r Feirianydd gyflogi chwech o ddynion oeddynt yn gweithio pedwar diwrnod yn y Chwareli i weithio bob dydd Gwener a Sadwrn hyd bed- war o'r gloch, a bod y cyfryw i gael eu hystyr- ied yn ddau ddiwrnod Hawn. Anfonodd y dynion byn, trwy Mr. John Edward Jones, lythyr i'r Cyngor yn dywedyd eu bod wedi gweithio wyth niwrnod ac yn hawlio cael pryd- nawn Sadwrn iddynt eu hunain neu y byddent yn gweithio haner diwrnod yn yr wythnos yn fwy na gweithwyr eraill,-Mr. William Owen a sylwod4 fod y dynion hyn wedi eu dewis i wei thio- dau ddiwrnod yn yr wythnos ar delcrau neillduol, ac os oedd y telerau hyny wedi eu cadw nid oedd gauddynt le o gwbl i gwyno. Yr oedd ef yn cynyg eu bod yn cadw yn fanwl at y penderfyniad.—Mr. William Edwards a ddywedodd fod y dynion hyn yn gweithio haner diwrnod yn fwy na dynion eraill, ac yr cedd yn cynyg fod eu cais yn cael ei ganiatau. —Mr. E. T. Pritchard, "Yr oeddynt yn ddiolchgar am waith pan ei cawsant, a dyma nhw yn cwyno. Pwy byth roddai waith i neb o gymwynas fel hyn ? Yr wyf yn cefnogi Mr. William Owen i gadw at y telerau."—Pasiwyd cynygiad Mr" Owen. Goleuo. I Yr cedd y Pwyllgor wedi cyfarfod a phasio i oleuo y lampau fel arferol. Mr. Richard Jones Si gynygiodd fod y lampau yn cael bu goleuo awr cyn i'r chwibanogl ganu yn y boreu pan fyddo angen hyny, ond ni chefnogodd neb ef. Pasiwyd i ofyn am gynygion am gyflenwi lampau at y tymor nesaf. Y Gatrawd Tanddiffoddwyr. Pasiwyd i Mr. H. R. Griffith fod yh Beir- ianydd i'r Gatrawd ar ymddiswyddiad y Peir- ianydd presenol.—Derbyniwyd adroddiad y Cadben arhoddwydystyriaeth fanwl iddo.—Yr oedd amryw Bwyllgcrau wedi eu cynal gyda golwg ar gael gorsaf i gadw y Peiriant a'r Offerynau, ac yr oeddid yn awr ar y ffordd i gael pethau i drefn gan fod y mater fu yn Haw yr Is-bwyllgor am cyhyd o amser wedi ei gymeryd oddiarno a'i roddi i'r Pwyllgor Dwfr a Nwy. Addysg. Gan nad oedd ond ychydig o geisiadau wedi dod i law am fyned i'r Ysgol Nos, pasiodd y pwyllgor i hysbysebu am i'r rhai ddymunent uno i gofrestru eu henwau Medi 10 a'r 11.— Oedwyd cwestiwn yr Ysgoloriaethau hyd nes cael adroddiad Mr. Dodd.—Pasiwyd i dalu gweddill arian y rhai enillasant Ysgoloriaethau mewn cydsyniad a chais amryw oeddynt wedi anfon lJythyrau at y pwyllgor, Yr oedd y Cyngor wedi gosod i lawr y delir fod y bed- waredd flwyddyn i'w threulio yn yr Ysgol, ond gadawyd ar dri o bwyllgor i drefnu ar y mater hwnw.-Pasiwyd i dalu £ 111 18s Oc i Reolwyr yr Ysgol, Sirol. Y Cadeirydd a ddywedodd fod Mr. T, O. Williams, Bowydd Road, wedi enill Tystysgrif anrhydeddus y City of Qnilts mewn Peirian- yddiaeth Chwarelyddol. Gyda'r Dystysgrif yr oedd wedi enill gwobr o gitii a bafhodyn. Yr oedd y wobr wedi cyrhaedd, ond ni ddaeth y bathodyn. Yr oedd yr arhoiiad yn un nod- edig o galed, ac yr oedd yn Ilawenydd iddynt 011 ddeall i Mr. Williams lwyddo i'w basio. Mri. E. M. Owen, T. J. Roberts a William Owen a wnaethant sylwadau pellach oil yn llongyfarch Mr. Williams, ac yn dymuno yn dda iddo.-Cyflwynodd y Cadeirydd y wobr iddo, a chydnabyddodd yntau yn ddiolchgar. Iechydol. Yr Arolygydd a. adroddodd i bedwar achos o Wddfglwyf dori allan yn ystod y mis, a gofid- iai ef a Dr. Jones orfod hysbysu i un ohonynt brofi yn angeuol.-Cofrestrwyd 18 genedigaeth a 12 marwolaeth yn ystod y mis, ond ni bu neb farw o'r darfodedigaeth. Dwfr. Bu y Peirianydd a'r Swyddog Meddygol yn gwneyd archwiliad ar y Llyn, a'r ystafelloedd puro dwfr, ac argymellent i'r mawndir oedd wedi crynhoi o amgylch genau y brif bibell ac ar y screens gael ei glirio ymaith yn ddioed er mwyn cadw y dwfr yn lan.—Yr oedd Dr. Jones yn galw sylw at y perygl o ganiatau i gwmniau gael myned at y Llyn i bleserau am y gallai y dwfr gael ei lygru drwy hyny, ac i ganlyniadau difrifol ddigwydd yn anisgwyliadwy. Mynwent y Llan. Yr oedd dau Bwyllgor wedi ei gynal yn nglyn a 4elaethiad Mynwent y Llan, a phasiwyd i brynu y ddau dy sydd yn y lie am £ 60 y ty, fod y tai i'w tynu i lawr, a'r cerig gael eu defnyddio at wneyd mur o amgylch y tir. Arianol. Pasiwyd i dalu Biliau i'r swm o 1"356 5s 4c, a £ 88 9s 4c ar y benthyciadau -Yr oedd awd- urdodau y Llythyrdy yn hawlio y swm o £ 16, sef un ran o bedair o'r un ran o dair diffygiol yn y derbyniadau gyda'r Pellseinydd.-Y Clerc a sylwodd ei bod yn anmhosibl i'r peth cjalu fel y mae y service yn awr, a theimlid na ddylai y Cyngor gydnabod eu cyfrifoldeb yn ilgwyneb hyny. Hysbysodd y Clerc fod tymor Mr. Evan Roberts yn y Swyddfa ar ben dranoeth ac mai ei gyflog hyd derfyn ei dymor oedd yr hyn yr argymellai y Pwyllgor i'w dalu. Mr. David Williams a gynygiodd eu bod i gael adroddiad gan eu cyfrifydd (Mr. W. W. Jones) o sefyllfa arianol y Cyngor yn bresenol. Diwedd y flwyddyn a ddeuai, a byddai yn rhy hwyr i ymysgwyd y pryd hwnw. Carai ef a'r holl drethdalwyr gael gwybod sut yr oedynt yn sefyll yn bresenol pan oedd ef yn dechreu ar ei waith.—Cefnogodd Mr. David Davies.— Mr. William Owen, fod gofyn peth felly yn ormod gan mai newydd ddod i'r Swyddfa yr oedd y cyfrifydd.—Y Clerc a ddywedodd eu bod wrth y gwaith o wneyd adroddiad, ac y cyflwynid ef mor fuan ag y byddo yn barod.— Mr. R. Roberts, "Pwy sydd yn gyfrifol am anfon y biliau allan ?"-Y Clerc, Y cyfrifydd sydd yn gyfrifol am bobpeth yn y Swyddfa er Awst 30."—Y Cadeirydd, "Nid oes modd bod yn rhy fuan gyda chael cyfrif mae y cyhoedd yn disgwyl yn bryderus am dano."—Pasiwyd i gael cyfrif mor fuan ag y byddo modd. Bil) Dr. Dibdin. I Yr oedd Dr. Dibdin wedi bod ar ymweliad a'r Blaenau i edrych y Gwelyau Bacteraidd yn Cwmbowydd. Ysgrifenodd llythyr Awst 20 yn cynwys adroddiad ar y lie ac yn awgrymu amryw gyfnewidiadau gan nad oedd y gwaith yn cael ei gario yn mlaen yn unol a'r cynllun. Hefyd gofynai am £112 Os Oc yn cynwys chwe' phunt am ei daith i'r lie, Yr oedd yn gwneyd adroddiad ar gais y Cadeirydd.—Mr. Cadwal- adr Roberts a ofynodd ar gals pwy y daeth Dr. Dibdin i'r lie, a thrwy awdurdod pwy y gofyn- odd y Cadeiryd iddo wneyd adroddiad ?"—Y Clerc, "Daeth yma ar ei gyfrifoldeb ei hun, Yr ydych wedi pasio i roddi f,6 i'r Peirianydd am bob ymweliad a wna ar eich cais ond dim i Dr. Dibdin yn mhellach na 8/- y dunell am y llechi at wneyd y gwelyau."—Mr. Wiliiam Owen a ddywedodd iddo gael ei alw at Dr. Dibdin i'r L. & N. Western Hotel (Mr. Rich- ard Roberts, Ie, ie "). Gofynodd a oedd cost 1 fod am wneyd odroddiad, ac atebodd ynt au. 'I "Dim." Aeth ef a Mr. Owen Jones i lawr. Dywed Dr. Dibdin nad yw y gwaith yn cae! ei wneyd yn ol y cynllun. Addawodd adrodd am I ddim, a dywedodd ei fod wedi anfon adroddiad fis yn ol. Gellid cael y gweddillion chwarel yn nes ac yn rhatach nag yn yr Oakeleys na'r Llechwedd. Paham nad eu cael o Foty a Bowydd, Maenofferen, neu'r Diphwys. Arbed- ai hyny lawer o gost gyda'r cario.-J-Mr. Evan Jones a gynygiodd fod y gwaith wedi ei wneyd yn hollol yn ol y cynllun basiodd Bwrdd y Llywodraeth Leol. Yr oedd ganddydt hawl i ddefnyddio cerrig yn lie llechi os dewisient, ac nid oedd yn iawn i Dr. Dibdin gwyno o'r achos.—Mr. D. Williams a ddaliai mai mewn Cyngor agored y dylai y mater gael ei drafod, a phasiwyd i wneyd felly. Ymddiswyddo. I Anfonodd Mr. R. T. Jones ei ymddiswydd- iad i mewn, a datganwyd fod y sedd yn wag. Y Corau a'r Neuadd. Anfonodd Mr. W. Mona Roberts lythyr yn gofyn am delerau y Cyngor am fenthyg y Neuadd i Gor Merched ymarferyd.—Mr. E. Jones a ofynodd beth oedd y telerau i Gor y Moelwyn, ac atebodd y Cadeirydd nad oedd telerau wedi ei wneyd a hwy.—Ar gynygiad Mr. William Owen pasiwyd i'r pwyllgor fynsd i mewn i'r holl fater. I Uno PwyiJgorau. Mr. T. J. Roberts, yn unol a'r rhybudd a roddodd a gynygiodd eu bod yn uno y PwyUgor Gwaith a'r Pwyllgor Carthffosydd gyda'r Pwyllgor Iechyd a'r Ffyrdd. Yr oedd yr Is- bwyllgorau yn Ilawn anibendod, ac yn afres- ymol o hir gyda gwneyd dim i bwrpas. Eisoes gwnaed i ffwrdd ag Is-bwyllgor yr Orsaf Dan, gan nad oedd modd cael ganddynt symud yn mlaen i unlle. Nid oedd ef yn tcimlo y dylai Is-bwyllgorau gael gorchymyn i'r De a'r Gog- ledd symud wrth eu cais. Yn ami ni byddai digon o'r aelodau yn dod at eu gilydd i wneyd gwaith yn yr Is-bwyllgorau, ond denai digon i'r rhai cyhoeddus am y byddai eu henwau yn cael eu cyhoeddi.—Mr. E. Lloyd Powell a gefnog- odd.—Mr. E. Jones a gynygiodd a chefnogodd Mr W. Owen fod pethau yn cael eu gadael fel y maent gyda'r ychwanegiad o fod Mri. T. J. Roberts ac E. Ll. Powell yn cael eu hychwan- egu at y ddau Bwyllgor.-Y Cadeirydd, Y mae y ddau Is-bwyllgor yma wedi gwneyd gwaith mawr, ac wedi arbed llawer iawn o arian i'r trethdalwyr, ac y mae eu henwau ar y cofnodion fel y mae enwau y rhai ydynt ar y PwyiJgorau Sefydlog.—Pasiwyd i adael pethau fel y maent.-Mr, T. J. Roberts, Yr wyf yn gwrthod bod yn un o'r ddau Is-bwyllgor: nid fel yna y cymeraf fy nirmygu gen) ch am gynyg y penderfyniad." I Llechi at Doi Coleg Bangor. I Cynygiodd Mr. Cadwaladr Roberts, bender- I fyniad o wrth-dystiad cryf yn erbyn gwaith awdurdodau Colqg Bangor yn cymeryd llechi at doi yr adeiladau newyddion o chwareli dyeithr gan adael o'r neilldu lechi Sir Gaer- narfon a Meirion, lie yr oedd cefnogaeth gyffredinol wedi ei roddi i'r coleg mewn cyfran- iadau, &c —Mr. Hugh Jones a gefnogodd a phasiwyd yn unfrydol. Y Llyfrgell. Cyflwynwyd rhestr gyflawn o'r Ilyrfau gymeradwyid gan y PwyUgor i'w pwrcasu.— Mr. R. Jones a gynygiodd fod y rhestr yn cael ei rhanu er mwyn i'r aelodau gael amser i edrych drosti, a bod Cyngor arbenig yn cael ei gynal yn mhen yr wythnos i'w phasio neu fel arall.-Mr. David Davies a gefnogodd. Yr oedd yn bwysig i gymeryd pwyll i ystyried pa lyfrau bwrcesid i'w rhoddi yn nwylaw ieuengtid yr ardal. — Pasiwyd hyny.-Mr. E. Lloyd Powell, Yr wyf yn gweled yr amcan mewn golwg yn eithaf da." Dewis Rheolwr Gwaitb. Yr oedd cynifer a 24 o Ymgeiswyr am y swydd o Rheolwr Gwaitb, am y cyflog o £ 50. —Cynygiodd Mr. William Owen i'r gwaith o ddewis gael ei ohirio am fis gan nad oedd holl aelcdau y Cyngor yn bresenol, ond ni chefn- ogwyd ef gan neb, ac awd yn mlaen i ddarllen y ceisiadau, ar ol cynyg a chroes-gyityg am dros haner awr. Rhybuddiwyd y Cyngor fwy nag unwaith gan y Clerc i fod yn ofalus gyda'r hyn a besid rhag rhoddi cyfle i neb o'r ymgeiswyr ddod a chyngaws yn erbyn y Cyngor.—Yr ymgeiswyr oeddynt :-Thomas Hughes, Dol- gellau John Hunter, Pwllbeli; E. W. Edwards, Pwllheli; Morris H. Williams, Llanfair, P.G.; Owen Hughes, Talsarn; Evan E. Griffiths, Tanygrisiau; Cadwaladr Williams, Llandwrog; William Williams, Wynn Road, Blaenau Ffestiniog; R. C. Jones, Church Street, eto; Evan Lewis Evans, Lerpwl; Thomas' F. Walton. Dolgellau; D. R. Roberts, Bala; W. E. Alltwen Williams, Blaenau; Arthur H. Davies, LIandudno; Robert Jones, Manchester; B. Fenche, Bangor; Thomas E. Jones, Tylors- town; Richard Owen, Llanfair, P.G.; James Greffyn, Dolgellau Idwal Owen, Rhyd-ddu Griffith H. Jones, Bootle; W. C. Williams, Wynn Road, Blaenau Ffestiniog; John Pritchard, Tanymanod Terrace, Blaenau; Owen Owens, Blaenau.—Yn y dewisiad cyntaf daeth y chwech canlynol, i mewn am ail ddewisiad.—Evan E. Griffith, R. C. Jones, Evan Lewis Evans, D. R. Roberts, W. E. Alltwen Williams, S. H. Jones. Penderfyn- wyd i'r tri uwchaf ymddangos o fiaen y Cyngor nos Wener i'r detholiad terfynol gael ei wneyd. Safai y pleidleisiau fel y canlyn :—E. E. Griffith, 8; R. C. Jones, 5 E. Lewis Evans, 11; D. R. Roberts, 9; Alltwen Williams, 6; Griffith H. Jones, 7.— Felly bydd Griffith, Evans, a Roberts yn dod o flaen y Cyngor nos Wener nesaf, a pharha y Swyddogion presenol yn eu lie hyd nes y cymerir y gwaith i fyny gan y Swyddog newydd.

CYNGOR DINESIG LLANRWST. Cyfarfu y Cyngor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenol Mr. Wm. Hughes, U.H. (cadeir- ydd); Dr. 0;ven (Is-gadeirydd); Mri. D. J. Williams, Albert Hughes, William Davies, T. Rogers Jones, W. J. Williams, U.H., E. Mills, U.H., Arthur Parry, R. R. Owen (Clerc); Thomas Hughes (Is-glerc) E. M. Jones (Tretbgasglydd). Anghymeradwyo. I Ar gynygiad Mr. D. J. Williams a chefnog- iad Mr. W. J. Williams, pasiwyd i anfon rhybudd fiurfiol i Mr. Thomas Roberts, nad oedd y Cyngor yn abl i gymeradwyo ei gynllun o newid yr adeilad yn Cae Acra o fod yn lladd- dy i fod yn dy anedd. Yr holl Gyngor. Yn unol a rhybudd Mr D. J. Williamf a gynygiodd fod yr holl Gyngor yn y dyfodol i ffurfio y Pwyllgor Iechydol a'r Ffyrdd. Credai nas gallent wneyd eu gwaith yn drwyadl heb fod yn aelodau o'r pwyllgor hwn, ac nid oedd yn bosibl iddynt wybod am y gwaith yn ei fanylion. Yr oedd un o aelodau y Cyngor oedd hefyd yn aelod o'r Cyngor Sirol ac nad oedd yn aelod o'r pwyllgor hwn, a chredai Mr. Williams fod hyny yn anfantais fawr iddynt. Mr Albert Hughes a gefnogai, a sylwai nad oedd dim ond tri yno yn bresenol yn ypwyllgor y tro diweddaf y cyfarfyddodd. Y Cadeirydd attegai, ac mai anhawdd iawn oedd cael pwyllgorau. Pasiwyd y cynygiad yn unfrydol. Ad-benodi. Dr. Owen yn unol a'i rybudd a gynygiai ad- benodi Mr. George Wynne, yn Arolygydd lechydol am flwyddyn arall. Cefnogodd amryw, a phasiwyd yn unfrydol. Y Clerc a eglurai nas geUid penodi Swyddog Meddygol y noswaith hon, am mai ar y 17eg y gwneid y penodiad yn Nghaernarfon, ond byddai yn rhaid gwneyd y penodiad tfvvn y 30ain, ac awgrymai fod Cyngor arbenig i'w gynal yirhen pythefnos, a phasiwyd hyny. Y Trethi. Yr oedd £62 10s Oc o'r Dreth Gyffredinol; £ 2 5s Oc o Dreth y Dwfr; a £3 9s lOc o renti a thollau y Farchnadfa wedi eu casglu yn ystod y mis, yn gwneyd cyfanswm o £ 68 4s 10c. Y Farchnad Foch. I Derbyniwyd telerau dau am Ie i gynal yr uchod, ond pasiwyd i ohirio mewn trefn i'r Arolygydd ddwyn adroddiad. I Y Goleu. Daeth llythur oddiwrth Gwmni y Gwaith Nwy yn dweyd y gadewid y goleu am chwe' noson yn Mai 1909, i wneyd i fyny am y diffyg yn y dechreu. Cwynai Arolygydd y Goleuo oherwydd cyflwr y Nwy a phethau eraill, ac ar gynygiad Mr. D. J. Williams, a chefnogiad Mr. Wm. Davies, pasiwyd i anfon cwyn ytynt dros y.dref yn gyff- redinol. I Lleoedd Peryglus. Mr. E. Mills a alwai sylw at y lie peryglus oedd yn ngwaelod ffordd Llangernyw, gan fod y Modur yn dyfod i lawr mor gyflym, ac nid oedd dim arwydd iddynt. Mr. Wm. Davies attegai, fod yno Ie peryglus pe digwyddai i gerbyd ddyfod o un o'r ffyrdd croesion. Y Clerc a eglurai nas gallai y Cyngor wario dim ar y rhybuddion, ac ar gynygiad Mr. Albert Hughes a chefnogiad Mr. E. Mills, pasiwyd i anfon at Glwb y Modurwyr o berth- ynas i'r mater, a phasiwyd ymhellach i roddi rhybuddion i berchenogion y gwrychoedd eu tori. Arianol. I Pasiwyd i dalu biliau yn gwneyd cyfanswm o £ 33 12s 6c, yn gadael gweddill o £ 419 4s 4c I yn ffafr y Cyngor.

\^vwwvvwwwvwvwvvwvw BWRDD ADDYSG DOSBARTH FFESTINIOG. LLECHI A'R ATHRAWON. Cyfarfu y Rheolwyr Canlynol yn yr Adeiladau Sirol, Blaenau Ffestiniog, prydnawn ddydd Iau, Mri. J. Lloyd Jones, W. P. Evans, Moses Kellow, Richard Roberts (Llan- decwyn), R. T. Jones, G. Parry Jones, Andreas Roberts, Ellis Hughes, John Owen (Rhosigor), R. O. Davies (Clerc), William Evans a William Jones (Swyddogion Gor- fodol). Cyflwynodd Mri. W. Jones a W. Evans eu hsdroddiad am eu dosbeirth. Ni bu yr Ys- goliop yn agored ond am wythnos ar ol y gwyliau, a chanmolai y ddau swyddog y plant am eu sel gyda dod i'r ysgolion ar gychwyniad y tymor. Yn y Dosbarth Dinesig (W. Evans) yr oedd 2106 o blant ar y llyfrau, a chyfar- taledd y presenoldeb yn 1937. Ymwelwyd a 107 o rieni oedd a'u plant yn absenoli eu hunain o'r ysgolion, a chsed fod 45 o honynt yn sal, a rhesymau amrywiol eraill dros eu habsenoldeb. Yr oedd 11 o'r Ysgolion yn y Rhestr Anrbydeddus (90 y cant) gyda phresenoldeb y plant, a dwy ysgol yn y Dosbarth Cyntaf (80 y cant). Mewn atebiad i'r Cadeirydd dywedodd Mr. Evans fod 150 llai ar y llyfrau nad oedd flwyddyn yn ol, ac achosid hyny trwy y symudiadau fu yn y Dos- barth ar gyfrif y dirwasgiad yn y fasnach lecbi.-Yn y Dosbarth Gwledig (Mr. William Jones) yr oedd 1025 o blant ar lyfrau yr Ysgol- ion Anenwadol, a chyfartaledd y presenoldeb yn 872. Yn yr Ysgolion Eglwysig yr oedd 260 ar y Ilyfran, a chyfartaledd y presenoldeb yn 208. Yr oedd 5 Ysgol Anenwadol ac un Eglwysig (Ty Nant) yn y Dosbarth Cyntaf, Ymwelwyd a 51 o rieni plant esgeulusai yr Ysgolion, a chaed fod 20 o'r plant yn seilion. Daeth gair oddiwrth Mr. Haydn Jones yn hysby4iapy bod yn symud yr Adeilad Coed o Gellilydari i Llanelltyd. Yr oedd trefniadau wedi eu gwneyd i gynal yr Ysgol yn y Capel fel o'r blaen, i arcs codi Ysgoldy parhaol yn Gellilydan. Y Clerc a ddywedodd fod Athrawon o'r Unol Dalaethau a'u bryd ar ymweliad a Phrydain er gweled pa fodd yr oeddid yn cario Ysgolion yn mlaen yn y deyrnas hon, ac yn rohiith lleoedd eraill yr oeddynt am ymweled a Blaenau Ffestiniog. Byddai iddo ef alw y Rheolwyr, Rheolwyr yr Ysgol Sirol, a'r holl Atbrawon trwy y Dosbarth at eu gilydd i roddi croesaw- iad iddynt. Datganodd y Bwrdd eu cymerad- wyaeth i'r cynllyn hwn. Yr oodd Mr. William Jones, P.T., wedi gadael Ysgol Ffestiniog, a'r Ysgolfeistr yn aw- grymu i Mr. William Morris gael ei benodi yn ei le, ond daeth gair oddiwrth Glerc Addysg y Sir yn hysbysu fod Staff yr Ysgol yn fwy nag y dylai fod heb William Jones, fel nad oedd eisiau dewis uh yn ei Ie. Gofynodd Miss Laura Roberts, Rhyd, am ganiatad i fyned i eistedd am yr Arholiad Rhagbaratoawl, a chydsyniwyd a'i chais. Mr. William Humphreys wrth roddi ei le i fyny fel Athraw Trwyddedig yn Ysgol Maen- offeren, a ddymunai ddatgan ei rwymedigaeth o'i ddyled mawr i Mr. J. Cadwaladr yn ystod yr amser y bu yn gweithio o tano, a bu yn gynorthwy arbenig iddo gyda'i ddyledswyddau. Yr oedd E. E. Owen yn ymddiswyddo yn Ysgol Maenofferen, a phenodwyd J. W. Thomas, B.A., Manod Road, yn ei le. Yr oedd Miss Ellen Jones Lewis yn cael ei symud o Ysgol Gellilydan i Ysgol y Babanod, Ffestiniog, am yr un cyflog ( £ 30), a phenod- wyd Miss Nellie Owen, 1, Maenofleren, i fyned i Gellilydan fel Athrawes Gyflenwol (siippli- mentary). Derbyniwyd lluaws o geisiadau am leoedd fel Athrawon ac Athrawesau, ac anfonwyd y cyfryw i Ysgrifenydd Addysg y Sir fel ag i fod wrth law pan fyddo lleoedd gweigion. Gan nad oedd lie yn awr fel P.T's nis gallai y Bwrdd wneyd dim yn nglyn a'r ceisiadau dan leoedd fel y cyfryw. Anfonodd Miss J. G. Griffith, ei hymddi- swyddiad i mewn fel Athrawes yn Ysgol Maen- ofteren. Yr oedd wedi cael lie fel Athrawes Gyflenwol yn Sir Gaernarfon. Er ei bod yn Athrawes yn ngwasanaeth y Bwrdd er's tair blynedd nid oedd wedi cael ychwanegiad yn ei chyflog, ac nid oedd unrhyw ragolwg am gael hyny. Datganodd y Bwrdd eu gofid wrth glywed fod Athrawes mor alluog a Miss Griffith yn meddwl am eu gadael, a theimlent yn fawr oblegid y rheswm dros ei bod yn myned ymaith.—Y Clerc a sylwodd nad oedd eisiau symud yn mlaen gyda dewis un yn lie Miss Griffith gan ei fod wedi pasio i uno y ddwy ysgol, ond nad oedd hyny i'w wneyd hyd nes y byddai rhai o'r athrawon yn symud. Yn awr elai y mater yn ol i'r Is-bwyllgor i wneyd y trefniadau angenrheidiol er catio allan y penderfyniad hwnw. Hysbyswyd fod trefniad wedi ei wneyd gydag Ysgol y Penrhyn ar gyfrif ei bod wedi ei gor-lenwi, a bod Miss Grace Davies o Talsarnau i aros yno hyd nes y gwneid trefniadau pellach gyda'r adeiladau. Mr. Andreas Roberts a alwodd sylw difrifol- af y Bwrdd at y ffaith eu bod yn talu llai i'w Hathrawon nag a delid mewn siroedd eraill, ac felly yr oeddynt yn colli Athrawon rhagorol" ddylasai barhau yn eu gwasanaeth. Dylent gael y Raddfa wedi ei phasio heb oediad pellach.-Y Cadeirydd a sylwodd eu bod yn talu yn uwch i'w Hathrawon na'r Siroedd cylchynol ond mewn rhai amgylchiadau.—Mr. Andreas Roberts, Y mae hyny yn anghyson iawn a'r ffaith fod rhai o'n Hathrawon goreu yn ein gadael. Dyma ddau yn myned o Ysgol Maenofferen yn awr o achos y cyflog, ac nis gallwn fforddio colli rhai fel hyn."—Y Cadeir- ydd, "Bydd yn fwy boddhaol wedi i ni gael y Raddfa. Yr helynt gydag Addysg yn y Sir yw y rheswm na fuasai y Pwyllgor Sirol wedi tynu y Raddfa allan er's talm.Mr. R. T. Jones; Y mae lleoedd mawrion yn gallu cymeryd athrawon oddiarnom ac nis gallwn gystadlu a hwy mewn mater o gyflog.Alr. J. Cad- waladr, Y mae y Cadeirydd yn iawn pan yn dweyd fod cyfartaledd y cyflogau yn uwch yn y Sir hon na siroedd eraill ar gyferpobplentyn, ond y rheswm am hyny yw fod Ysgolfeistri Trwyddedig ac Athrawon trwyddedig mewn Ysgolion bychain trwy y Sir, a thrwy hyny y mae cyfartaledd y cyflogau yn myned yn uehel. Bydd pasio y Raddfa yn sicr o fed yn fanteisiol at gadw Athrawon ac Athrawesau da gyda ni. Teimlai y Bwrdd yn unfrydol y dylai y Raddfa gael ei phasio heb oediad pellach. Mr. R. T. Jones a alwodd sylw at Ysgol Llandecwyn. Nid oedd y tir o'i chwmpas wedi ei gau i mewn, ac yr oedd -y lie yn ddi- frifol fel y mae yn bresenol.—Y Clerc a ddy- wedodd iddo anfon ddeufis yn ol at Glerc Addysg y Sir, ond nid oedd dim wedi ei wneyd i'r lie, ac yr oedd gan Mr. John Roberts aches cyfiawn i gwyno oherwydd cyflwr y lle.-Mr. Richard Roberts a ddywedodd fod yn eifwriad alw sylw at y peth, ond gwnaeth Mr. Jones hyny o'i flaen. Dylai y lie gael ei gau ar unwaith. Nid yn unig yr ccM yn anghyfaddas i'r plant fel y mae, ond yr oedd yn galled fawr i Mr. John Roberts eu bod yn rhedeg ar hydei dir yn mhob cyfeiriad.—Pasiwyd i anfon llythyr cryf eto at y Clerc Sirol ar y mater. Yr oedd rhestrau o'r pethau gofynol yn y gwahanol ysgolion wedi dod i law, a theimlai y Bwrdd yn gryf iawn yn nglyn a rhai o honynt. Tra yr oedd rhai o'r ysgolian yn gwneyd gyda rwydau i'r swm o 3/4 y plentyn, yr oedd ysgol- ion eraill yn cyraedd y swm o 7/6 i 8/6 y plent- yo. Yr oedd Mr Cadwaladr a holl Yfgolion Maenofferen wedi dod a rhestr a phrisiau y nwyddau ofynid am danynt ar ddalen wahanol, tra nad oedd yr Ysgol Uwchraddol na'r nifer luosocaf o'r Ysgolion eraill wedi dodi pris o gwbl wrth y pethau a ofynid am danynt, ac yr oedd hyny yn anfantais fawr i'r Bwrdd basio i'r pethau gael eu prynu.—Mr. Andreas Roberts, Pe bae pawb yn gwneyd fel Mr. Calwaladr byddai pobpeth yn iawn !"—Y Cadeirydd, Ie, Mr. Andreas Roberts sydd wedi arwyddo taflen Mr. Cadwaladr, ond yr wyf yn sicr pe byddai i ni ei roddi o dan arholiad am y rhan fwyaf o'r pethau yma na wyr ddim am danynt (chwerthin) Nid oes neb o honom a fuasai yn gwarafun unrhyw beth sydd gan yr Athrawon eu hangen at wneyd eu gwaith, ond dylem gael yr holl restrau wedi eu gwneyd i fyny fel un Mr. Cadwaladr, ac felly gallwn wybod y swm ar gyfer pob plentyn, a gweled a oes diofalweh yn rhai o'r Ysgolion.Mr. R. T. Jones, "Y mae Ysgol Talsarnau bron yn uwch o'r haner na'r ysgolion eraill.Mr. Cadwaladr, "Nid yw yn deg cymeryd un chwarter i ystyriaeth gan y gallai hyny olygu llyfrau newyddion a, phethau eraill na bydd eu hangen drachefn am, flwyddyn. Y ffordd oreu yw cydmaru y flwyddyn, ac nid tri mis o honi."—Fasiwyd i anfon y rhestrau yn ol er mwyn cael y prisiau wrth bobpeth a ofynid am ei bwrcasu. Caniatawyd benthyg Ysgol y Llan i gyfeill- ion Engedi, Medi 14, yn unol a'u cais. Gadawyd ar y Rheolwyr Lleol i wneyd trefniadau gyda golwg ar lanhau yr Adeiladau cysylltiol ag Ysgol Llanfrothen. Yr oedd Mr. Jones wedi anfon cwyn yn eu cylch,—Eglur- wyd gan Mr. Kellow fod trefniant wedi ei wneyd i lanhau yr adeiladau wrth Ysgol Croesor fel na byddai achos cwyno eto yn eu cylch. Mr. Andreas Roberts a ofynodd am gael galw sylw at un peth ddylasai ei grybwyll pan oedd Rhestrau o'r pethau gofynol i'r Ysgolion gerbron. Yr oedd ef, a chredai bob un o honynt yn teimlo fod y Rhestrau hyn yn myned yn gostus iawn i'r trethdalwyr, ac y gellid arbed canoedd lawer o bunau i'r Sir pe y mabwysiedid y Llechi ysgrifenu yn ol yn lie- papur. Yr oedd y gost o brynu ysgrif-binau, ingc, papur, &c., yn fawr iawn, tra y gwnelai un Lechen a phin careg y tro i bob plentyn. Yr oedd papyr yn niweidiol i olwg y plant.— Mr. J. Cadwaladr, "Argymelliad y Bwrdd Addysg ydoedd gwneyd i ffwrdd a'r Llechi. Nid oes modd cael dim glanach ac iachach yn llaw plentyn na Ilechen." Mr., J. Lloyd Jones, "Y mae Cyngor Sirol LIundain wedi pasio i gael Llechi gleision i'r Ysgolion yn lie papur, ac os yw gallu mor bwysig a hwnw yn pasio y peth, yn sicr fe ddylem ninau wneyd byny.Ar gynygiad Mr. Andreas Roberts a chefnogiad Mr. R. Roberts, pasiwyd i argymell yn gryf ar y Pwyllgor Sirol i gael Llechi yn ol i'r Ysgolion ar gyfrif eu bod yn rhatach ac yn iachach na phapur.