Y Rhedegydd

AT EIN GOBEBWYR. I Allan o ddiffvg lle. Bwrdd Gwarcheid- waid a Bwrdd ilechydol Llanrwst" Y Cyn a'r Llwyar;" Miss Ellis a'i cham-dystiol- aeth a lluaws o ysgrifau eraill.

DARGANFYDDIAD MEDDYGOL PENAF YR OES.. QWIMME BlffEBSlWILYM EV A N S _J. r 1-'I') JI',j ¡ i ) .11 ,c .) ,.b w" l Y FEDDYGINIAETH FAWR GYMREIG., YR HEN vVlt LLON. £ R'ych yn hen, dad William, dywedai rhyw lane, Eich llaeswallt a'ch barf sydd yn wyn, Ond Hon y'ch er h/ny, a chryfach na mi,— 0 d'wedwch pa fodd y mae hyn ? Mae'm giau i'n weinion, a'm harchwaeth yn wael, Ac ofnwyf mai nychn yr wyf. [barha, Ond, er dwywaith fy oed, eich nerth chwi Fel pe na ba'i diwedd i'ch nwyf. Mae'n rhaid fod ihyw achos rch iecliyd di-ail, Ac hefyd i'm nychdod mawr i [nerth, 'Rhown haner fy nghyfoeth am feddiant o'ch 0 dw'edwch eich Secret i mi. "'Rwy'n iachus a nerthol," atebai'r lien wr, "'Rwy'n fywiog, a dedwydd, a rhydd, Ac os hoffech wybod paham 'rwyf fel hyn, Yr ateb yn syml iawn sydd Na flinweh feddygon, na lyncwch Bills mwy, Ond gyrwch, nac oedweh yn hwy, Am Gwilym Evans' Quinine Bitters y ppth raid ich' gael, [hael Ar ei fvnych ddefnvddio, 0, byddwch yn Ac ni theimlwch yn afiach byth mwy. Quinine Bitters Gwilym Evans. Tystiolaethau Poysig. Meddyginiaeth ddiogei, Meddyginiaeth deuluaidd. GWENDID. Penm. cb, Llangeittlo. Hydref 23, 1892. Anwjl Syr,-Mae amryw aelodau o'm teulu yn wanaidd eu hiecbyd, yn enwedig un o'm merched sydd wedi tyfu i fVny, ac wedi tyfu i fyny yn dal iawn. Mae yn dioddef yn fawr oddiwrth ddiffyg anadl ar ol yr ymdrech leiaf wrth ddilyn ei goruch- wy)ion. Byddafyo cadw QUININE BITTERS Gwilym Evans bob amser yn y ty, gan fy mod yn cael ei fod yn gwneyd mwy o les i'm plant na dim a gawsant erioed. Yr eiddoch, (Parch) D. W. JONES. Quinine Bitters Gwilym Evans. 24, Lynton Street, Salford, Mehefin 23, 1893. Foneddigion,—Blinid fi yn fawr gan Bronchitis ddydd a nos, ac er bod dan diiniaeth meddygon yn yr Hospital, nid oeddwn fawr gwell. Anoswyd fi i roddi prawf ar QUININE BITTEES Gwilym Evans. Cefais esmwythad mawr mewn byr amser ac erbyn hyn yr wyf yn teimlo fel person arall. Ni fyddt byth mwy heb botelaid o hono yn y ty, ti eiddoch, &c., (Mrs) S, PARKINSON. VYVVVTFYMYF FTFVYM?WV?YYRVMR "~vwv aHYBUDD PWYSIG! + L. Pan yn prynu Quinine Bitters Gwilym Evans, sylwer yn fanwl ar y nodau canlynol:— i. Ni anfonir un potelaid allan o'r weithfa heb fod yr enw GWILYM EYANS QUININE BITTERS," yn amlwg ar y gwydyr. 2. Ni osodir un nod (stamp) y Llvwodraefch ar unrhvw botel heb fod yr enw "GWILYM EVANS QUININE BITTERS" yn argraphedig arno. 3. Ni anfonir un label sllan heb fod yr enw GWILYM EVANS QUININE BITTERS," wedi ei ar-raphli arne. AR OL Y RHYBYDD HWN, Os cynygir rhyw ddarpariaeth arall i unrhyw brynwr, dan yr esgus ei fod lawn cystal a llawer rhatacb, hyderir y bydd iddo ei wrthod yn benderfynol. Gall fod yn sier fod Ymgais yn cael ei wneyd i'w Dwyllo. Hyderir hefyd y bydd i'r Prynwyr a'r Masnachwyr yn gyffredinol ddangcs eu hanghymeradwyaeth o'r fath arferion dichellgar. a gwneyd eu goren ;,w darostwng a'a dileu. Gwerthir mewn potelau Is ii-c., 2s 9c., a 4s 6c., yr un. f I'W cael yn mhob man. Goruchwylwyr yn mhob parth o'r byd. Os ceir unrhyw anhawsder i'w gael, anfonir ef am y prisiau uchod yn rhad a diogel trwy y post i unrhyw gyfeiriad yn y Deyrnas Gyfunol yn uniongyrchol oddiwrth yl Perchenogion, QUININE BITTERS Manufacturing Company limited, Llanelly, South Wales. Quinine Bitters Gwilym Evans. BITTERS GWILYM EVANS. Meddyginiaeth Effeithiol. Cymeradwyir gan FeddygoD, Dadapsoddwyr, a Fferyllwyr, A chanmolir gan bawb sydd wedi rhoddi prawf arni, fel Meddyginiaeth oreu yr oes At Ddiffyg Treuliad, Dolur yr Afu, Gwendid gieuol, a phob math o wendid. Y mae yn rhoddi Nerth i'r gui Iechyd i'r Clafj Mwynhad bywyd ibawb. Y mae y QUININE BITTERS yn feddyginiaeth holIollysieuoJ, acyncynwys cbwerw lysiau a ruelus lysiau, wedi eu haddas gymysgu i flurfio y feddyginiaeth oreu a ddyfeisivvyd erioed er cryfhau y cyfansod-Jiad. puro y gwaed, a symud effeithiau niweidiol gwahanol glefydau, QUININE BITTERS GWILYM EVANS. TYSTIOLAETHAU: Mae'r cryd a'r mwyth, a llesgedd, A phob anhwyldeb blin, 0 flaen y Quinine Bitters Yn ffoi i'w le ei hun. CYNONFAEDD. 14, Mentague Street, Edinburgh Rhagfyr iaf, 1892. Foneddicion,-Byddwch gystal ag anfon i mi yn ddioed botelaid Us 6c a Bitters Gwilym Evans, Cymerais bedairpotelaid y gauaf diweddaf, a gwnaethaut les mawr i mi. Yr eiddoch yn gy vir, S. JAMES. QUININE BITTERS CWllYM EVANS. Bronant, Aberystwyth, Ionawru 27, 1892. Anwyl Syr,—Yr wyf wedi gwerthu mwy o Quinine Bitters Gwilym Evans y flwyddyn daiweddaf nag un flwyddyn o'r blaen. Mae fy ngh wsmeriaid yn rhoddi canmoliaeth uchel iawn iddo. Dymunaf larnoCh anfon i mi gyflenwad newydd 0 ihono. Yr eiddoch, I JOHN WILLIAMS. QIJ1W1IVB BITTEHS GWILYM 'VNS, %g?j!jR??jB.,??]jBS ji?.E?.-N.?S???S (AW i ¿ (Jø, 3!il ,(;J,(I¡fj iit!Ø Q I 0YIVJUIM1R HYSBYSU FOD (y, GWALIA CLOTING CO Wedi sicrhau -adeiladau MWY MANTEISIOL I'W MHASNADH, sef y 6?????<e House, High ?r4???? JFb?F'??0s???, "]Wlw I4i"py Eo,i,,peioosse89 Gynt yn meddiant Mr H. 6. Owen, yr hwn sydd yn rhoddi i fyny y busnes. Ail-agorir y Masnachdy hwn mewn y city dig ddyddiau a Stoc Newydd ddetholedig o DDILLAOAU PAROD I DOYNION A PHLAMi. yyyyyyfyyfytftyff»ffyytyyy?tyyyyyvv »t»tyyyyvvfyyTTfvvyvyyyyyy?tyyty>yf»t Byddy Clearance aQaoile ck Yn parhau am wythnos eto yn yr hen shop 22, HIGH STREET, BLAENAU. "17 ANTED.—Several good servants. Apply at Servant's Registry, Bettwsycoed. Î Â WANTED IN MAY. Scullery Maid, Hall Maid under Laundry Maid. Apply WATERLOO HOTEL, BETTWS-Y-COED. WANTED.—General Servant, an- \? other kept, smaHf?miiy. Apply stating salary required" ith references, ROBERTS, office of this paper. LOST. A RING. If the person who found this -?- ring kindly bring the same to this effice, will be rewarded. ^TLWYDT YN nghymydogaeth Market Hall a Church — Street, collwyd modrwy (Keeper). Pwy bynag a rydd hysbysrwydd am dani yn y swyddfa hon a wobrwyir. COLLWYD. BROACH AUR (deg dollar), rhwng Cwm-I bowydd Road ac ysgol Maenofferen. Gwobrwyir yn dda pwy bynag ai dygo i'r j Swyddfa hon. BWRDD LLEOL FESTINIOG. PWYSIG I WERTHWYR LLAETH. Y MAE Bwrdd Lleol Ffestiniog trwy hyn yn galw sylw pawb sydd yn gwerthu llaeth yn y dosbat th at ddarpariaetbau Deddf Gwerthiallt Ymborth a Chyfferi 1875, t-) daii vr hon y mae yn anghyfreithiol i werthn llaeth o'r hwn y tynwyd yr hufen, heb hys- hysu fod yr iiiifeii wedi ei dynu felly, neu ymvraeth a'r llaeth mewn unrliyw fl'ordd arall. Dyry y Bwrdd rhybudd y bydd i'r Ddeddf cael ei chario allan yn y dyfodol gyda'r manylrwydd mwyaf yn bosibl, a chosb eitliaf y gyfraith gael ei wasgu. Trwy orchymyn y Bwrdd, E, WALKER DAVIES, LIB rill 17th, 1894. CLEBC, .Y9vyy.vyyV-" List of Sales by Messrs Robert & Rogers Jones, Auctioneers, &c., Llanrwst. THURSDAY,- April 26th, 1894, Rose Hill, Bettws-y-coed. MESSRS ROBERT & ROGERS JONES Á. have been instructed by T. Crowther, E.<C! to sell by Public Auction, at the above named residence, The whole of the very neat and substantial Household Furniture, Kitchen Utensils, Carden Tools, and other Out-door Effects. Sale at 12 o'clock. FRIDAY, April 27th, 1894, Swallow Falls Hotel, Capel Curig. TtfESSRS ROBERT & ROGERS JONES -1 have beeu instructed to sell by Public Auction at the above-named hotel on the said date. the whole of the substanial and modern Housheold Furniture, and other effects. Sale at 11 o'clock prompt. London & North Western Railway. Wesleyan Choral Festival at Llanrwst- N MONDAY, April 23, 1894, Cheap Tickets will be issued to LLANRWST, as under— From Blaenau Festiniog, 9.55 a.m. Returning from Llanrwst same day at 8.40 p.m. For full particulars see small bills si the station. FRED HARRISON, Gen. Man. Gair at holl ferched ieuanc a gwragedd yr ardal. GAN mae chwi sydd yn cael mwyaf o sylw gan yr holl wlad, a hTny ar gam dirfawr, dvniuna JOHN WILLIAMS, New London House, wneyd yn hysbys ei fod wedi bod yn Manchester yr wythnos ddiweddaf, ac wedi prynu yn helaeth o't nwvddau mwyaf Fashionable yn y farchnad, U ac yn eich gwahodd chwi oil yno i'w gweled. a bydd yn dda genym eu dangos. Cyinvyfa ddewis vsblenydd mewn pob peth—mewn Millinery, Hetiau, Bonneti. Plu. Flowers, Rubanau, Ornaments, &c. Hefyd Capes, Jackets, o'r Styles newyda. Pelisis, Coats, Hetiau, a Boneti i blant. Pinafores, Underclothing, Menyg, Blouses, Sunshades, Skirts gwynion a lliwiau, &c. Gyfeirier poh gohebiaeth /el canh/n:-— EDITOR, "RHEDEGYDD" OFFICE, BLAENA U FFESTINIOG.

MESUR DADGYSYLLTIAD. Beth a wneir i gael hwn o amgylch? Mawr fu y nyddu a'r troi, a'r cyrdeddu ar y naill Weinyddiaeth ar ol y llaU er mwyn cael addewid beridant yn ergylch. Hawdd iawn oedd cael y sawl oedd mewn awdur- dod i addaw mewn modd amwys yr ymdrechid gwneyd rhywbeth mor fuan ag y delai cyfle manteisiol. O'r diwedd cafwyd addewid bendant, a gosodwyd y mesur yn ail ar y rhaglcn at yr eisteddiad presenol; ond at ol cael y Mesur Cofrestr- iadol oedd o angenrheidrwvdd yn dilyn Mesur y Cynghorau Plwyfol, caed mfti mesur Gwyddeligapedd yr ail ddaeth i'w gynyg i'r Ty. Hfehosodd hyny siomed- igaeth a h "^er gwrthryfel yn mhlith rhai o'r Blair1 ;mreig, a syti genym weled yr hysbvsia n y newyddiaduron nad yw rhai o'r aelodau Cymreig i gael eu hystvr- ied yn rhai i anfon whip" atynt gan Mr T. E. Ellis. Bellach bydd yseddau hyny a gynrychiolir gan y gwyr da hyn yn wag, am ddim gwerth ydynt hwy i'r blaid rydd- frydig- Nid ydym yn ol i neb mewn awydd am weled Dadgysylltiad, ond ffolineb mawr yw ei wneyd yn geffyl pren i'w farchogaeth ar bob amgylcbiad, V mae Syr G. Osborne Morgan yn dywedyd y gall y fath ymddygiadau ar yr adeg ddwys-gyfyng bresenol arwain i ddinystrio- V Mesur a'r Weinyddiaeth. Os llwydda y blaid benboeth hon i ddinystrio y Wein- yddiaeth bresenol, beth a eniHant? Dim, and colli pobpeth namyn cael eu henwau o flaen y cyhoedd fel gwrthwynebwyr rycd- i frydiaeth. YmddengyS i ni fel y bobl hyn sydd yn bygwth yn camddeall teimlad Cymru;'ac. yn gwneyd cam bwriadol a'r llywodraeth trwy beidio g-osod yr holl ffeithiau gerbron; D* y gwyr Dawer mai o achos yr aelodau Cyni. eig eu hunain y maeyr oediad gyda'r Mesur-ad-ds.edig. Buasai yn cael ei ddarllen yr wythnos hon neu ddiwedd yr wythnos c'r blaen, oni bai am danynt hwy, Daethpwyd a mesur o dan eu hystyriaeth, yn ol yr hysbysrwydd a dderbyniisorii, ond nid oeddynt yn cyd- olygu a'i ddarpariaethau. Corfuwyd ei ¡ ail drefnu yn gyfangwbl, ac oherwyda y gwaith mawr oedd i w-ieyd liynv, yrachos- wyd yr oediad gydag ef, ac y darllenwyd y Mesur Gwyddelig yn ei Ie. inid yw hyd dydd Iau wedi cael ei otphen; ond gwneir ymdrech arbenig i'w gael yn orphenol ddiwedd yr wythnos hon, a darlIenir ef am y waith gyntaf nos Lun. Nid yw y blaid eglwysig wedi hollol benderfynu beth i'w wneyd ag ef ar ei ddarlleniad cyntaf. Weithiau meddylir am ymosod yn ffyrnig arno, dro arall meddylir am gadw y r.erth at adeg yr ail ddarlleniad ac efallai mai y cwrs olaf a fabwysiedir, gan y bydd y Hall yn debyg o esgor ar ganlyniadau anffafriol i'r b!aid sydd yn ei erbyn. Dywedodd Mr Asquith nos Fercher yn Plymouth, fod yn ofidus ganddo nad oedd dau neu dri o'r aelodau Cymreig wedi pleidleisio y noson o'r blaen. Yr oedd y blaid yn rhwym trwy gytundeb, addewid, ac anrhydedd, i wneyd pobpeth yn eu gallu i gario yn mlaen y Mesur. Yr oedd ef yn cymeryd dyddordeb mawr yn y Mesur am ei fod wedi llafurio gyda'i gyd-aelodau am fisoewl ar y cynllun gaffai ei gynyg i sylw y Ty, ac yr oedd yn ffol- ineb i feddwl y buasai y llywodraeth yr amser yma ar y dydd morddall a llywodr- aethus gyda'u hymrwymiadau i beidio rhoddi yr oil mewn grym hyd eithaf ei gallu. Cynygid y Mesur yr wythnos nesaf -yn sicr cyn y Sulgwyn ac yr oedd yn beth newydd yn hanes aelochu a'u rhwym- edigaethau i'r achos a'r blaid i wrthryfela ar y Mesur, gan gymeryd pa un a'i nos Lun a'i nos Iau yr wythnos hon neu'r nesat y dygir ef yn mlan. Nid oedd y llywodraeth yn meddu rheolaeth hollol ar yr amgylchiadau ond yr oedd yn rhwym o gario y Mesur trwodd i'w derfyn. Gvda'r sicrwydd hwn, beth mwy sydd arnom ei eisiau.

Proff. J. Morris Jones sydd wedi cael ei nodi i droi Deddf y Cynghorau Plwyfol i'r Gymraeg. Nis gallesid cael ei gymhwysach, onibai am ei orgraff, a'i syniadau hynod am gystrawiaeth yr iaith. Yr wythnos ddiweddaf, claddwyd gweddill- ion Mr. Hesketh, Caistellygwrycli, Abergele. Yr oedd yn Eglwyswr a Cheidwadwr o'r fath f'vaf eithafol, ac eto yn llawn caredigrwydd at bawb elai ar ei ofyn am gymwvnasau.

ADDYSG GANOLRADDOL YN I FFESTINIOG. Nos Wener, cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr Assembly Rooms, at y gwaith o sef- ydlu ysgol^ganolradd yn y lie. Daeth cynull- iad da o brif ddynion yr ardal ynghyd, er nad cymaint ag y buasid yn disgwyl gyda mater mor bwysig. I Cymerwyd y gadair gan Mr. E. P. Jones, U.H., cadeirydd y bwrdd ysgol, a'r pwvllgor Heol yn nglyn a'r mater, a chaed ganddo sylwadau teilwng ar amcan y cyfarfod, yn nghyda'r gwahanol symudiadau gyda pha rai yr oedd y chwarelwyr fel dosbarth wedi cymeryd rhan pur f}wiog- a phwysig yn- ddynt. Dangosai y fantais mewn gwedd arianol fyddai i Ffestiniog gael Ysgol Ganol- raddol. Dywedai y ceid 1500p o'r Llywod- raeth i'r pwrpas hwn, yn nghyda 500p arall. Hefyd, wedi i ni wneyd yr ysgol cystal ag y gallwn, fod boneddwr arall yn barod i ddyfod ymlaen a rhoddi lOOOp. er ei gwneyd yn well. Darllenodd Mr R 0 Jones, clerc y pwy11- gor, lythyr a dderbyniodd oddiwrth Mr. W. ) C. Davies, yn yr hwn y gofidiai nas gallai, oherwydd pwysau gwaith, fod yn y cvfarfod heno, ond gobeithiai fod n ddefnydd os byddai angen-ei help mewn cyfarfodydd yn y dyfod- ol agos. Hyderai y mynai ardalwyr Ffest- iniog yssrol deilwng o'r lie, ac adeiladau teilwng o'r vseol (cymerarhvyaeth). Y mae caredigion addysg drwv y wlad yn disgwyl wrth Ffestiniog i wneyd ei rhan eto. fel yn y gorphenol, i fod ar y blaen gyda chwestiwn addysg (cymeradwyaeth). Yn nesaf, galwyd ar y Proffeswr J. M. Jones, o Goleg Bangor, yr hwn a sylwai fod gwerin-bobl Cymru ar y blaen i'r holl gen- hedloedd eraill, ag eithrio yr Alban, yn eu dyhead am nddysg. Yr oedd v chwarelwyr wedi en ill iddynt eu hunain er's blvnvdddau y cymeriad o fod ar y blaen i'r werin-bobl yn gyffredin yn hyn. Yr oedd wedi clywed fod rhai yn dvwedyd fod yr ,sgol oedd gan- ddynt yn awr yn llawn digon i gyfarfod angen plant v cbwarelwyr, oLd nid oedd dim ffolach erioed wedi dod o ben dvn call. Yr oedd angen ysgol ganolraddol i lanw y bwlch rhwng yr ysgolion elfenol a'r colegau. Yn nesaf, gahvvd ar Miss Fewings, Dol- gellau, yr hon a longyfarchai Gymru heddvw ar y ffaitb ei bod yn meddu cynllun o addysg berfifaith. Tybia rhai nad oedd ar Ffestiniog angen am ysgol ganolraddol, ond yr oedd hi yn barnu'n wjhanol. Y mae vn awr tua 2000 o blant yn ysgolion Ffestiniog, a gellir disewyl o leiaf ddesr y clnt o'r rhai yna i fvned i'r ysgolion uwchmddol, yr hyn a wnai eyfanrif o 300. Peth bosibl iawn fyddai i bump v cant"o'r rhai y?;a drachefn fyned vn mlaen i'r ysgol ganohadd, vr hyn fyddai'n 150, a gellid cael ysgol lwyddianus iawn gyda'r nifer yna. Wedi hvny elai dau, neu efallai bump v cant i'r brifysgol. Rhoddodd gymeriacl uchel iawn i barod- rwydd genethod Cvmreig i ddysgu, mor bell ag yr oedd ei phrofiad hi yn myned. Yn nesaf cynyg-iwyd penderryniad gan yr Henhdur A. Roberts, "Ein bod fel cyfarfod yn llawenhau am fod ysgol ganolradd i gael ei sefydlu yma, a'n bod yn ymrwymo i wneyd ein goreu i gael y drysorfa ang-emheidiol er codi yr adeiladau gofynol." Os na cheid ysgol yma byddem yn colli y 1,300p o'r sir, a rhaid fyddai i ni dalu ein rhan o'r dreth at ei chynhal mewn lie arall. Mr. W. W. Jones wrth gefnogi, a sylwodd fod y ffaitb fod ysgol ganolradd yn cael ei sefydlu yn y lie yn destyn o lawenydd ar- ben Ig. Yr oedd ein hanes yn y gorphenol yn rhoddi sail dda iddo ef gredu v byddai i ysgol ganolradd hefyd gael ei sefydlu, Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. Y Frif-athraw Roberts, Aberystwyth, a anerchodd y cyfarfod nesaf, a chafodd dder- byniad neillduol o groesawus. Cyfeiriodd at y sel a ddangoswyd gan chwarelwyr at add- ysg yn y blynyddoedd o'r blaen, a'r gwahan- iaeth mawr oedd rhwng deddf addysg ganol- radd a'r syniad cyffredin am ysgolion gram- madegol. Talodd deyrnged uchel o barch i'r boneddigesau am y rli an a gymerwyd gan- ddynt hwy yn nglyn ag addysg Cymru yn y gorphenol, a dwy elfen ag y deimlai ef yn falch iawn ohonynt yn y mesur ydoedd fod yn bosibl i weithwyr lywodraethu y gyfun- drefn, ac ni wneid gwahaniaeth rhwng y rhywiau. Y í oedd y delwy elfen yma yn rhai addawol iawn. Yr oedd ef o'r farn mai plant uwchlaw y 6ed safon ddylent fyned i'r ysgol ganolradd. Yr oedd yn bwysig ar fod yr athrawon yn yr ysgolion elfenol y rhai goreu ellid gael. Gellid gyda gofal eu gwneyd yn ysgolion canolradd mewn ardal fechan yn gystal u dim ysgolion yn Llundain, neu Lyn- lleifi-ed. Cyfnod newydd ar y wlad oedd hwn. Os yw Ffestiniog i gymeryd ei lie yn mhlith y trefi yn nglyn ag addysg, y mae yn rhaid Iddi wrth ysgol ganolraddol, a gobeith iai y ceid cyfle cyn bo hir i'r pupil teachers fanteisio ar yr addysg e-eid yn y cyfryw ys- golion. Anogodd hwy i fyned ati o ddifrif ac ar unwaith er sefydlu yr ysgol ar linellau cadarn. Cynygiwyd diolchgarwch y cyfarfod i'r siaradwyr gan y Parch. D. Roberts, Rhiw, a chefnogwyd gan y Parch. S. Owen, yr hyn a derfynodd y cyfarfod.

Eisiau Dosbarthwyr yn mhob ardal 5 r CYDYMAITH. Anfoner enwau yn ddioed i'r Cyhoeddwr neu i'r Golygwyr.

7 7 7 Y DDIRPRWYAETH DIROL. Eistedda'r Ddirprwyaeth yr wythnos hon yn Neheudir Cymru. Daeth awgrymiadau ddydd Mawrth fod tystion yn ofni dod yn mlaen o achos y tirfedd- ianwyr. a'r goruchwylwyr. Dywedodd Arglwvdd Carrington nad oedd rhaid ofni o gwbl, am fod y Dirprwywyr yn beuder- fynol o amddiffyn y tystion. Ni thyciodd hyny i gael pathau yn well. Dydd Mercher, bu i Gwilym Evans hysbysu am lythyr gafodd oddiwrth amaetbwr yn cvryno yn achos y gorthrwm a'r anhegwch dyoddefai, ond diweddai gyda dymuniad taei am iddo beidio datgnddio pi enw. Yn ystod y dydd daeth enw un J. Pritchard o flaen y !lys fel un ofnai ddod yn mlaen i dystio. Cyfeiriodd Gwilym Evans at hwnw fel engraifft o'r "ofn" y soniai am dano. Galwodd Arglwydd Carrington ar Pritchard yn mlaen, ond er fceisio ei berswadio bob modd methodd y llys a Ilwyddo. Y mae hyn yn profi yn ddiamhecol foi "ofn" ar y tenantiaid, ac mai nesaf peth i wyrth fyddai galla: ei symud. 0 dan yr amgylchiadau, beth a wneir er cael tystiolaethau Hawn a gorph- enol ?

JEHU A'R ESGOB. Ddydd Mercher, cosbwyd cerbydwr i ddeg swllt am fod yn feddw tra yr oedd cerbyd o dan ei ofal. Ymddengys fod Esgob Worcester a'r Canon Mansfleld- Owen wedi llogi y cerbyd at eu cario i dy y Canon ar ol cyfarfod a gynhelid nos Lun. Wedi i'r ddau fyned i'r cerbyd. I cawsant allan, trwy ddull diofal y dyn yn gyru, ei fod yn feddw, ac er pob ymdrech, methasant a chael ganddo beidio gyrumor I" gyflym, Archollwyd gwyneb yr Esgob trwy ddisgyniad un o'r ffenestri.

I SEGURDAL DUG COBURG. I .Nos Wener, bydd i'r Eadicaliaid gynyg ynNhyy Cyffredin, fod segur-dal o ddeng mil o bunau a delir i Dduc Edinburgh ar ei briodas, ac y paid a bod yn ddeilydd Prydeinig trwy ei ddyrchafiad i'r ymerod- raeth Saxe-Coburg. Bernir y bydd i'w Mhawrhydi gyfryngu trwy anog y Due i roddi y swm i fyny heb gad ei orfod i hyny gan y Senedd.

I ARGRAFFYVYR CAERNARFON. Pasiwyd y penderfyniad canlynol gan ar- grafifwyr Caernarfon ddydd Sadwrn di- weddaf.—" Fod y cyfarfod hwn ? argraffwyr Caernarfon, yn ngwyneb y sibrydion a daenir fod peirianau ,ysodi i gael eu gosod i fyny yn rhai o'r swyddfeydd, yn gwrthdysio yn erbrn dwyn y peirianau hyn i mewn, gan y byddant drwy hyny yn gwneyd i ffvvrdd a rhai o'i gweithwyr, i amddiffyn buddianau y rhai, fel y maent yn adran o'r dosbarth gweithiol, y mae y wasg Ryddfrydol Gymreig yn honi ei bod yn bodoh."

GENEDIGAETHAU. Jones.—Ar y 16 cyfisol, priod Mr. Richard Jones, Holland View, ar fab. Jones.—Ar y l7eg cyfisol, priod Mr. Robert Jones, Station Koad, Ffestiniog, ar fab. PRIODASAU. Evans—Edwards,—Ar y oed cyfisol, yn nghapel Maengwyn, Machynlleth, gan y Parch. D. Hoskins, M.A., Blaenau Ffestiniog (cefnder y briodferch). y Parch R. H. Evans, gweinidog y Mf-thodistiaid Calfinaidd, Tremadog, ag Annie, merch hynaf Mr. Lewis Edwards, Walsall House. Machynlleth. MARWOLAETHAU. Griffith.—Ebr-ill 15, yn 40 mlwydd oed, yn nhy ei brawd Mr. Evan Jones, Coal and General Agent. Church street, Penrhyndeudraeth, Mrs. Mary Griffiths, snwyl briod Mr. John Griffiths (gynt Commercial Traveller) Penrhyndeudraeth. Jones.—Ar y 17 cyfisol, yn 38 mlwydd oed, Mrs. Margaret Jones, anwyl briod Mr. Rd. Jones, 1, Holland View, ar enedigaeth mab bychan. Yr oedd yr ymadawedig yn ddynes grefyddol iawn, ac yn aelod yn eglwys Bowydd. Godawa briod a saith o blant bychain i alaru eu colled ar ei hoi. Cleddir hi yn mynwent Llan Ffestiniog ddydd Sadwrn nesaf, yr angladd yn cychwyn am ddau o'r gloch. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu galarus yn eu profedigaeth lem.