Y Rhedegydd

BLAENAU FESTINIOG. Mynachaelh."—Nos Weuer diwcddaf, yn nghapel Bowydd, traddodwyd darlith ragorot ar y testyn uchod gan y Parch. David liobert3, Rhiw. CafwydganMr. Roberts vstor helaeth o wybodaeth fudd ol ar y testyn dyddorol hwn. Sylwodd ar bedwar math o Fynach ieth a Myii- achod, a phob un o honynt yn gynyrch athraw- iaeth neillduol. Liy wyddwyd gau y Parch. R. J. Willia ns.- Trcbor. Band of Hope y Tabernacl.—Cynhaliwyd cyf- arfod amrywiaethol gan yr uchod nos Fawrth diweddaf, o dan lywyddiaeth Tieborfab. Dech- reuwyd trwy ddarllen a gweddio gan Mr Robert Griffith. Cystadleuaeth dadganu alaw y don Crugybar,' goreu Misa MJ Davies, Penyeae, ail, Miss A E Hughes, Moelwyn House, Unawd gan Miss G A Owens, I Ple'r aeth yr Amen;' Oystadleuaelh unrbyw nnawd, ymgeisiai chwech goreu Mr David Williams, Bron ddwy ryd, ail Mr Johnny Rowlands, Penygelli terrace; Cystad- leuaeth chwareu ar yr Harmonium, goreu. Miss Sarah Jones, High Street; dadganiad o'r anthem 'Molwch yr Arglwydd,' gan y Band of Hope. Cystadleuaeth gorawl, canu y don Sophia, goreu cor Mr E Evans, ail, cor Mr L Jones. Cystadleuaeth chwareu ar yr Harmon- ium, goreu Misa M J Davies. Penycae. Cystad- lenaeth arwain y Band of Hope, ymgeisiodd 10, goreu Mr J Rowlands. Gwasanaeihwyd fel beirniad cerddorol gan Mr W M Williams, Tan- ygrisiau, a gwnaeth ei ran yn rhagorol. Wedi talu diolchiadau, a gweddio gan Mr Rolrert Hughes, diweddwyd y cyfurfod. yr hwn oedd yn un rbagorol drwyddo.—J. BWRDD LLEOL ARBENIG.—Cynhaliwyd y Bwrdd hwn nos Lun. y 13eg o Chwefror, i gymeryd i ystyriaeih y cynllun o Addysg Ganol- radd fel y cyhoeddwyd ef gan Ddirprwywyr Elosen. Yr oedd yn breBenol Mr A M Dunlop (eadeir- ydd), Dr Jones, Dr Vaughan Roberts, y Mti R Robeits, William Owen, R Bowton, John Morgan, a R Walker Davies, c'erc. Ystyriwyd y cynllun am gr) n amser, a chafwyd trafcdaeth faith arno, ar ol yr hyn y cyohygiodd Dr Jones, a chefnogodd Mr William Owen, fod y bwrdd o'r fain mai gw4 11. yn lie sefydlu pump o ysgol-on yn y sir. yn ol Adran 6 o'r cynllun, a fyddai fefydlu tair o ysgolic n, sef ys^ol i fecbgyn a genethod yn nosbarth y Bala un i fcchgyn a genethod yn nosbal th Dolgellau ac un i fecbgyn a gent-thed yn nosbarth Ffestinio-. Cynbygiwyd gweliiant gan Mr Robert Roberts, yr hwn a gefnogwyd gan Dr Yauglian Roberts, sef fod y bwrdd o'r farn, y b, (ldai dwy, yn lie pump o ysgolion dan ddeddf Addjsg Ganolradd yn ddigonoi i'r sir hon'; un i fecbgyn yn y Bala, a'r llall i cneihod yo Nolgellau ac fod v bwrdd o'r farn fod darpariaeth gyflawn ar gvf, r addysg Ffestiniog drwy fod Deddf Addyfg Gieiftol wedi ei mabwysiadu gan y dosbartb. Dros y cynbygiad olaf, sef y gweliiant, pleid- leisiodd Mr Hobert Roberts, Dr Vaughm Robeits. a Mr R B-Avtop, a thros y cynbygiad gwreiddiol yr cedd Dr Jones, Mr William Owen, a Mr John Morgan. Gan fod y plcidleisiau yn- gyfartal, l'hodclodd y cadeirydd ei bleidlais (lerfyrol Nii ffafr y givelliant, yr hwn, felly, a gariwyd. Dytyi-Liriivyd am i'r c'ele anfon copi o'r pender- fyriiad i Ddirprwywyr Elusen. Y BWRDD LLEOL. Dvdd Sadwrn: hesenol, y M ri. A. M. Dunlop, cadeir- ydd Tohn Morgan, Dr. Vaughan Roberts, Mr. Wm. Owen, Mr. R. Bowton, Dr. Jones, y Mri. Bobert Roberts, C. Warren Roberts, G. H. Ellis, H. Walker Davies. clerc H. B. Maybury a Richard Pritchard, arolygwyr. Addysg Ganolradd.—Ymddanghosai Mr. E, P Jones, U.H a'r Parch. J. Rhydwen Parry, dros bwyllgor lleol yn nglyn ag addysg ganolraddol, i ofyn i'r Bwrdd estyn cynorth- wy at addysg grefftol yn iiiiol ar ddeddf Cymreig. Pasiwyd i gymeryd v mater i ys- tyriaeth mewn eyfarfod wedi ei ahv yn ar- benig at hyny. Tori lampaiA.—Galwyd sylw at y ffaith fod cynifer a 72 o lampau cyhoeddus wedi eu tori yn ystod y mis, yr hyn a gostiai y swm o ddwy bunt a choron i'r bwrdd. Pasiwyd fod i'r cadeirydd anfon llylhyr cryf at Brif- gwnstabl y sir i alw ei syl IV at hyn, Barnai y cadeirydd nad oedd Ffestiniog, ond cym- eryd y boblogaeth i ystyriaeth, yn cael yr arolygiaeth hono oedd yn ei hawlio gan y Prif-gwnstabl. F Llyfryell Rydd.—Cymeradvvyai pwyllgor y llyfrgell fod i lidiart gael ei osod yn yr agorfa rhwng y ddwy ffenestr. Pasfwyd hyny. Derbyniwyd delerau y Mri. Ray & Miles, Lerpwl. a Mr. Jonathan Edwards, Blaenau, am ddodrefnu y Ile. Marchnadoedd.— Cynhygiodd Mr. John Morgan, fod y bwrdd yn derbyn Deddf y Marchnadoedd gan y byddai o fantais fawr i le mor boblog, Credai fod eisieu gwneud ychwaneg o ddefnydd o'r Farchnadfa (Hall), gan mai ar y trethi y codwyd hi.—Mr. Warren Roberls a gefnogodd, ac wrth wneud hyny sylwodd iddo gynyg pender- fyniad cyffelyb beth amser yn ol, ond dad- leuid y pryd hwnw fod y gyfundrefu o hocio yn well i ardal wasgaredig fel Ffestiniog. Nid oedd o nemawr ddyben derbyn deddf y marchnadoedd os na ellid rhwystro yr hocwyr.—Daliai Mr. Morgan byddid drwy fabwysiadu y ddeddf yn gwnend i fforcld a hwy.—Y clerc a ddywedai y gallesid gwei-tbu o ddrws i ddnvs gyda thrwydded pedlar.- Barnai Dr. Jones fod Adran 13 o'r ddeddf yn rhwystro yr hocwyr os na fyddai ganddynt drwydded Ciedai efe mai doeth a fuasai eymeryd llais y boblogaeth ar y cwestiwn o sefydlu marcbnadoedd.-Daliai Mr. Bowton tod hocio nwyddau bwytadwy, yn neillduol, yn dra manteisiol i le mor wasgaredig a Ffestiniog. Yr oedd yn bosibl y ceid bwyd- ydd yn rhatach drwy hyny.—Methai Mr. Ellis a gweled paham yr oedd yn rhaid i bobl o'r Bala, Pwllheli, Porthmadog, Llan- rwst, a Ileoedd eraili, ddorl i hocio eu nwyddau i'r Blaenau, heb i'r ardal fod ar eu mantais drwyddynt. l'id oedd pobl fel hyn yn cyfranu dim at y trethi. Credai efe mai doeth a fuasai gwneud apel am awdurdod i godi toll ar rai yn hocio nwyddau.—Sylwai y cadeirydd ei fod ef yn liolloll ffafriol i'r syn- iad o sefydlu marchnadoedd. Yr oedd per- ygl fod hocwyr yn gallu gwerthu nwyddau is-raddol wrth y drysau i bobl anwybodus.— Dr. Jones Byddai i Farchnad wythnosol reoleiddio y prisiau,—Mr. Bowton a ddywedai nad oedd efe yn erfyn sefydlu marchnadoedd, ond daliai dros gael rhyw foddion i ddelio a'r rhai oedd yn dod i hocio nwyddau hyd yr ardal.—Mr. W. Owen a ofynai oedd yr Hall yn ddigon mawr i gynal marchnadoedd i le mor boblogaidd.—Atebai Mr. Ellis fod yr ystafell uwch ben (yr Assembly Room) wedi ei darparu yn ogystal a'r llawr gogyfer a marchnadoedd.— Fna pasiwyd y cynhygiad yn ddi-wrthwynebiad. =odd Mr. Ellis rybedd y byddai yn y Bwrdd nesaf yn cynyg fod apel yn cael ei gwneud am awdurdod i godi tollau oddiar rai yn hocio. Ffor(fd Ctvmorthin,-Daetli Mr. Morgan a'i gynhygiad i sylw yn nglyn a'r flfordd hon. Gofynai am i'r Bwrdd basio i orfodi perchenog y ffordd y civynid o'i herwydd i'w had- gyweirio. Fr oedd y clerc wedi dweud nad oedd gan y bwrdd hawl i wncud hyny. Ond yr oedd efe (Mr. Morgan) yn barnu yn wahanol. Heol, ac nid ffordd oedd y lie.— Mr Ellis Nage ffordd ydyw.— Y Cadeirydd a sylwai eu bod wedi cael opiniwn y clerc ar y lie, ac yr oeddynt wedi clywed beth oedd syniad Mr. Ellis. Credai nad oedd eisieu cymeryd amser y bwrdd i fyny i ymdderu gyda'r un peth o hyd.—Barnai Mr. Bowton y dylasal Mr. Morgan ymfoddloni ar farn dau g),freithiNN-r.Nlr. Ellis a (idywedai nad oedd eisieu myned at y perchenog mewn dull ffyrnig a gorfodol. Gofyn iddynt yn garedig oedd y llwybr goreu.—Ofnai Mr. W. Owen y byddai yn rhaid myned a'r mater i Dy yr Vrglwyddi cyn y boddlonid Mr Morgan.—Mr. Robert Roberts a j'etliai 'a deall beth oedd o flaen y bwrdd —Awgrym- odd Mr. Ellis fod i Mr, Morgan roddi y cyn- hygiad i fyny unwaith yn rhagor.—Gwnaeth Mr. Morgan hyny, sef fod i berchenogion y gael eu gorfodi i'w hadgyweirio.—Nifcha wyd cefnogydd i'r cynhygiad. Eisimmwy ogyHeusderau rheilffyrdd,— Mr Warren Roberts a sylwai fod Cwmni Llin- ell y London & North Western er's tro wedi mabwysiadu egwyddor oedd yn dra phoblog- aidd, sef caniatau tocynau parliamentary gyda phob tren. Oud yr oedd y Blaenau, am ryw reswm neu gilydd, yn cael ei gau allan rhag mwynhau y fraint hon i'r un graddau ag y mwynheid hi gan drefydd eraill. Nid oedd tocynau p'arliamentary i'w cael o'r Blaenau i Gaer a Lerpwl, heb fyned gyda'r tren cyntaf yn y boreu. Ceid myned i'r Rhyl gydag un- rhyw dren yn ol y tocynau isaf. Deallai mai y rheswm am hyn oedd fod clealldwriaeth rhwng Cwmniau y London and North West- ern a'r Great Western am gadw prisiau y tocynau i fod yr un rhwng y goi safoedd hyny lie yr oedd y ddau gwmni yn rhedeg trenail iddynt. Ond erbyn hyn gwelai fod y ddau gwmni gyda phob tren yn rhoddi tocynau parliamentary i Lundain. Felly, paham nad i Lerpwl ? Ei gynhygiad oedd fod y Bwrdd yn gofyn yn barchus i Gwmni y L. & N. W. Railway i estyn i Flaenau Ffestiniog yr un manteision gyda thocynau />arKame/iMri/ gyda phob tien ag a estynid i leoedd eraill, ac fod cais cyffelyb yn cael ei wneud at y G. W. lty. Cefnogwyd gan Dr. Jones, a phasiwyd.— Arwyddodd y Cadeirydd" ddeiseb, ar ran y bwrdd, yn gofyn am i'r L. & N. W. Ry., rcdeg tren hwyrach o'r Blaenau i anion llythyrau ynnith gyda hi. F Golewrii ii. y(l((gtol.Mewn sylwadau o'i eiddo ar y Goleuni Trydanol sylwai Mr. Warren Roberts fod cynyrchu nwy yn costio dau swllt a dwy geiniog y can' troedfedd, cubaidd, ac y buasai cynyrchu goleuni tryd- anol yn costio llai o ddau swllt a cheiniog. Duifr i Gwmorthin. -Galwodd Mr. Morgan sylw at y ffaith nad oedd yn Nghwmorthiu hyd yn nod gymaint o ddwfr ag a oedd yno flwyddyn ol.—Gadawyd yr achos i Mr. May- bury. Carthffosyn y IJnn,— Dygodd Mr. Ellis o flaen y bwrdd achos carthffos oedd rhwng y Station a Sun Street, Llan. Dyweclai ei bod mewn sefyllfa resynus, yn enwedig pan ddisgynai y gwlaw. Yr oedd 75 o bersonau wedi arwyddo deiseb yn gofyn i'r Bwrdd symud yn y mater. Gadawyd y mater i'r avolygydd. Y sef?lllf(t (ii-,i(t??ot,Darllenivyd yr adrodd- iad arianol. Yr oedd gan y Bwrdd y swm o 302p., yn yr ariandy. Flwyddyn yn ol yr oeddynt mewn dyled o 743p., i'r ariandy. Yr etholiad agoshaol.Hyspyswyd mai yr aelodau fydd yn myned allan y mis nesaf ydynt y Mri. William Davies, G. H. Ellis, William Owen, a Rees Roberts. Dewiswyd Mr. Robert Roberts yn swyddog dychwel- iadol. Achos y Fitter.—Ysgrifenai Mr. Williati-i Griffith, fitter, hyd yn ddiweddar yn ngwas- anaeth y bwrdd, i ddweud ei fod yn methu a deall paham yr oedd wedi ei ddiswyddo. Yr oedd drwy hyny wedi gwneud colled o tua dau gant o bunnau iddo, g-an ei fod, yn ol telerau ei yiiii wymiad, wedi rhoddi ei fasnach i fyny, ac eibyn hyn yr oedd wedi colli ei gwsnieriaid, gan eu bod wedi myned at eraill. Hefyd amgauai fil am 5p. 12s. 4c., aiian dyledus am nwyddau oddiwrth y bwrdd.— Mr. Ellis a ddywedai nad oedd amheuaeth nad oedd yr achos yn un caled, gan fod y bwrdd wedi gwneud i Griffiths roddi ei fasnach i fyny. ac yna ei droi ymaith ar rybydd. Dylesid gwneyd rhywbeth tuagat gael gwaith iddo.—Dywedai y Cadeirydd fod darpariaeth at hyny cyn belled ftg y gellid. Teimlai Mr. Bowton yn debyg i Mr. Ellis.- Dywedai Mr. Warren Roberts nad oedd Griffiths wedi cadw at reolau y bwrdd, drwy beidio ymgjmeryd a gwaith preifat. Yroedd wedi gweithio yn mhabell yr Eisteddfod ar ei gyfrifoldeb ei hun.-G),d,.t golwg ar y bil, synai y cadeirydd am na fuasai wedi ei dderbyn yn nghynt, gan ei fod yn ddwy flwydd oed.—Dywedai Mr. Maybury iddo ef gael y bil ychydig amser cyn i Griffiths gaet ei droi ymaith.—Daliai Mr William Owen nad oedd hyny o un gwahaniaeth, a phasiwyd ar ei gynhygiad ef fod i Griffiths ddyfod o. flaen y Pwyllgor Arianol i egluro y bil.-Am fod gan y bwrdd faterion preifat i'w trafod, archivyd i'r gohebwyr ymneillduo.